Alɔdlɛndónǔ Kplé Gbɛzán kpo Sinsɛnzɔ́ kpo Tɔn Sín Azɔ̌wema Tɔn Lɛ
4-10 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | LEVÍI VÍ LƐ 18-19
“Nɔ Mimɛ̌ Jí Ðò Walɔ Lixo”
Lee Mǐ Sixu Cɔ́ Mǐɖée Dó Mɔ E Satáan Nɔ Ðó nú Mǐ lɛ É Ðokpo Wu Gbɔn É
Jehovah slɛ́ nǔbliblí e wà wɛ akɔta ɖěɖee lɛlɛ̌ dó Izlayɛli lɛ é ɖè lɛ é, bo wá ɖɔ nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ: “Mi ma . . . wà nǔ e è nɔ wà ɖò Kanáa fí e un kplá mi xwè ɔ ó. . . . Tò ɔ ɖesu huzu tò bliblí; un [na] dɔn tó n’i.” Ðò Mawu mímɛ́ Izlayɛli tɔn nukúnmɛ ɔ, lee Kanáanu lɛ nɔ zán gbɛ̀ gbɔn é kwiji sɔmɔ̌ bɔ ayikúngban e jí ye ɖè é huzu ayikúngban bliblí.—Lev. 18:3, 25.
Jehovah Nɔ Xlɛ́ Ali Togun Tɔn
13 Kpɔ́n lee gǎn gbejinɔtɔ́ enɛ lɛ gbɔn vo nú gǎn akɔta ɖevo lɛ tɔn e nɔ sɔ́ nǔnywɛ gbɛtɔ́ tɔn kpo linlin maɖótaɖé lɛ kpo dó w’azɔ̌ na é sɔ́ é! Ðò acɛkpikpa Kanáanu lɛ tɔn glɔ́ ɔ, gbɛtɔ́ lɛ nɔ wà nǔ e xyɔwǔ lɛ é: ye nɔ ɖóxó xá hɛ̌nnumɔ yetɔn lɛ, sunnu nɔ ɖóxó xá sunnu alǒ nyɔnu nɔ ɖóxó xá nyɔnu, ye nɔ ɖóxó xá kanlin, nɔ hu vǐ yetɔn lɛ dó vodun, lobo nɔ sɛn vodun titewungbe tɔn. (Lev. 18:6, 21-25) Gɔ́ na ɔ, gǎn Babilɔnu tɔn lɛ kpo gǎn Ejipu tɔn lɛ kpo xwedó nǔwalɔ ɖagbeɖagbe e sɔgbe ɖò nǔnywɛ xwitixwiti linu bo kúnkplá mimɛ̌jininɔ bɔ Mawu ɖɔ nú Izlayɛli-ví lɛ é ǎ. (Kɛ́n. 19:13) Ðò vogbingbɔn mɛ ɔ, togun Mawu tɔn hwexónu tɔn ɔ mɔ lee gǎn yetɔn gbejinɔtɔ́ lɛ xò mimɛ̌jininɔ ɖò gbigbɔ lixo, walɔ lixo kpo agbaza lixo kpo sín kan gbɔn é. É ɖò wɛn ɖɔ Jehovah ɖò ali xlɛ́ ye wɛ.
w14 1/7 7 akpá. 2
Nǔ E Mawu Na Wà nú Nǔnyanyawiwa É
Etɛ ka na jɛ dó mɛ ɖěɖee nɔ gbɛ́ kpo ta syɛnsyɛn kpo ɖɔ emi kún na huzu jijɔ ó, bo nɔ kpò nú nǔnyanyawiwa lɛ é wu? Biblu ɖɔ nyi wɛn ɖɔ: “Mɛ e nɔ wà nǔ ɖó sɛ́nxwi jí lɛ wɛ na nɔ tò ɔ mɛ, mɛ e ɖò gbeji lɛ na nɔ finɛ. Amɔ̌, mɛdídá lɛ ɔ, è na ɖè ye sín tò ɔ mɛ; ahizinɔ lɛ ɔ, è na nya ye tɔ́n sín tò ɔ mɛ.” (Nǔnywɛxó 2:21, 22) Mɛ nyanya lɛ sɔ́ na sixu wà nǔɖe nú mɛɖé ǎ. Hwenu e fífá mɔ̌hun na tíìn é ɔ, è na ɖè gbɛtɔ́ tónúsétɔ́ lɛ sín hwɛhuhu sín gǔ e ye ɖu é sín acɛ mɛ kpɛɖé kpɛɖé.—Hlɔmanu lɛ 6:17, 18; 8:21.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w06 15/6 22 akpá. 11
“Un Yí Wǎn nú Sɛ́n Towe Lóóo”
11 Acɛ e togun Mawu tɔn ɖó bo na nya gbo gbɔn fí e è ko ya jinukún gbɔn lɛ é nyí nǔ wegɔ́ e ɖò Mɔyizisɛ́n ɔ mɛ bo ɖexlɛ́ ɖɔ togun tɔn sín nǔ nɔ ɖu ayi mɛ n’i é. Jehovah ɖegbe ɖɔ nú Izlayɛli-ví glesi ɖé ya jinukún tɔn ɔ, é ɖó na jó ee azɔ̌watɔ́ lɛ blɛ́ lɛ é dó nú wamamɔnɔ lɛ bɔ ye na cyan. Glesi lɛ ɖó na ya jinukún e wú gbɔn gle yetɔn lɛ tó lɛ é ǎ, mɔ̌ jɛn ye ma ɖó na gbɛ̀ vǐwun e ye blɛ́ gbɔn vǐwungbo yetɔn lɛ mɛ ǎ é nɛ. Nú ye na bo tlɛ ya jinukún bo ka wɔn nǔkúnkɔ tɔn nyi gle mɛ ɔ, ye ɖó na lɛkɔ yì sɔ́ ǎ. Tuto wanyiyinɔ ɖé wɛ enɛ nyí nú wamamɔnɔ lɛ, jonɔ lɛ, tɔ́cyɔvǐ lɛ, kpo asúkúsi lɛ kpo. Nǔgbo wɛ ɖɔ gbonyinya nɔ byɔ azɔ̌ syɛnsyɛn ɖò ye sí, amɔ̌, é nɔ zɔ́n bɔ ye sɔ́ nɔ yì byɔ nǔ ɖu kpé ǎ.—Levíi ví lɛ 19:9, 10; Sɛ́nflínmɛ 24:19-22; Ðɛhan 37:25.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
w02 1/2 29
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
Sɛ́n e Jehovah na akɔta Izlayɛli-ví lɛ tɔn é ɖɔ nǔ kaka ɖé dó alɔwliwli kpo lee è na nɔ bló gbɔn é kpo wu ǎ. É ɖò mɔ̌ có, é dó alɔwliwli alɔkpa ɖé lɛ sín sɛ́n. Ði kpɔ́ndéwú ɖò Levíi ví lɛ 18:6-20 mɛ ɔ, è dó alɔwliwli alɔkpa ɖé lɛ sín sɛ́n ɖi ee sixu tíìn ɖò hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée lɛ é tɛntin é. Akpáxwé enɛ ɖɔ hɛ̌nnumɔ ɖěɖee ma ɖó na ɖóxó xá yeɖée lɛ ǎ é nyi wɛn tlɔlɔ. Nǔgbo wɛ ɖɔ Klisanwun lɛ ɖò Mɔyizisɛ́n ɔ glɔ́ ǎ. (Efɛzinu lɛ 2:15; Kolosinu lɛ 2:14) É ɖò mɔ̌ có, enɛ xlɛ́ ɖɔ Klisanwun lɛ na xò sɛ́n enɛ lɛ nyi kɛ́n hwenu e ye ɖò mɛ e ye na wlí alɔ xá é ba wɛ é ǎ. Hwɛjijɔ gegě wu wɛ ye ɖó na wà nǔ sɔgbe xá.
Nukɔntɔn ɔ, acɛkpikpa lɛ sín sɛ́n ɖé lɛ gbɛ́ alɔwliwli ɖò hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée tútútú lɛ é tɛntin, b’ɛ ɖò wɛn ɖɔ Klisanwun lɛ nɔ setónú nú sɛ́n e ɖò tò e mɛ ye ɖè lɛ é. (Matie 22:21; Hlɔmanu lɛ 13:1) É ɖò wɛn ɖɔ sɛ́n mɔ̌hun lɛ nɔ gbɔn vovo sín fí ɖé jɛ fí ɖevo. Nǔvikún gǔɖuɖu tɔn lɛ jí wɛ sɛ́n égbé tɔn mɔ̌hun lɛ gegě nɔ jinjɔn ayǐ dó hugǎn. Mɛ bǐ wɛ tuùn ɖɔ enyi hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée tútútú lɛ é wlí alɔ ɖò yeɖée tɛntin, bɔ ye ka ɖó azɔn e è nɔ ɖu gǔ tɔn é ɖé ɔ, vǐ e ye na jì lɛ é ɖebǔ na ɖibla yawǔ ɖu azɔn enɛ sín gǔ. Ðó hwɛjijɔ enɛ wu, bɔ Klisanwun lɛ ɖó na “setónú nú acɛkpikpa e ɖò tò ɔ nu lɛ” é wutu ɔ, Klisanwun e jló na wlí alɔ lɛ é ɖó na setónú nú sɛ́n e ɖɔ xó dó alɔwliwli wu ɖò xá yetɔn mɛ lɛ é.
Wegɔ́ ɔ, é lɛ́ kúnkplá nǔ e mɛ lɛ nɔ yí gbè na alǒ ma nɔ yí gbè na ǎ ɖò fí e mǐ nɔ nɔ lɛ é. Ðibla nyí aca lɛ bǐ wɛ ɖó sɛ́n ɖé lɛ bɔ sɛ́n enɛ lɛ gbɛ́ alɔwliwli ɖò hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée tútútú lɛ é tɛntin, bɔ hwɛhwɛ ɔ, hɛ̌nnú wɛ è nɔ sɔ́ alɔwliwli mɔ̌hun dó mɔ, bɔ enɛ wu ɔ, è tlɛ nɔ ɖɔ xó tɔn lɔ vɔ́vɔ́ ǎ. Nǔgbo wɛ ɖɔ alɔwliwli enɛ lɛ e sín sɛ́n è dó lɛ é sixu gbɔn vovo sín fí ɖé jɛ fí ɖevo, amɔ̌, “ɖò kpaa mɛ ɔ, lě dò xwédo mɛ we lɛ tɔn sɛkpɔ́ yeɖée sɔ é ɔ, mɔ̌ dò wɛ sɛ́n e gbɛ́ xóɖóxámɛ ɖò mɛ we lɛ tɛntin é nɔ syɛn sɔ, bɔ è tlɛ nɔ kɛnu d’ewu vɔ́vɔ́ ǎ” wɛ xókwíntinmɛwegbo The Encyclopædia Britannica ɖɔ. Enyi é na bo ma nyí alɔwliwli ɖò hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée lɛ é xó wɛ ǎ ɔ, Klisanwun lɛ nɔ ba na wà nǔ e sɔ́ ta aca e è ko ɖó ayǐ, alǒ nǔ e nyí nǔ vɛ́ mɛ ɖò xá ɖé mɛ é, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, ye na kɔn cí dó agun Klisanwun tɔn alǒ nyikɔ Mawu tɔn wu ǎ.—2 Kɔlɛntinu lɛ 6:3.
Mǐ ɖó na lɛ́ wɔn ayixa e Mawu na mǐ é ǎ. Gbɛtɔ́ lɛ bǐ wɛ è jì bɔ ye ɖó nǔwukpíkpé ɔ bo nɔ tuùn nǔ ɖagbe ɖó vo nú nǔ nyanya. (Hlɔmanu lɛ 2:15) Enyi ayixa yetɔn ma ko kú atli alǒ ye ko dóve ɖò nǔnyanyawiwa mɛ ǎ ɔ, é nɔ ɖɔ nǔ e nyɔ́ bo sɔgbe é nú ye. É nɔ lɛ́vɔ ɖɔ nǔ e ma nyí jɔwamɔnú ǎ, bɔ mɛ ɖevo lɛ sè ɔ, é na cí kliwun nú ye é nú ye. Jehovah ɖɔ xó dó nǔ mɔ̌hun wu hwenu e é na sɛ́n e gbɛ́ alɔwliwli ɖò hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée lɛ é tɛntin é Izlayɛli-ví lɛ é. Mǐ xà ɖɔ: “Mi ma nɔ wà nǔ e è nɔ wà ɖò Ejipu fí e mi nɔ é ó. Mi ma ka wà nǔ e è nɔ wà ɖò Kanáa fí e un kplá mi xwè ɔ ó. Mi ma xwedó walɔ yetɔn lɛ ó.” (Levíi ví lɛ 18:3) Klisanwun lɛ nɔ wlíbo nú ayixa yetɔn e ye kplɔ́n kpo Biblu kpo é, bo nɔ lɔn nú kɔ e gbɛ̀ ɔ nɔ sló nú nǔ ɖagbe kpo nǔ nyanya kpo é ni wà nǔ dó linlin yetɔn wu ǎ.—Efɛzinu lɛ 4:17-19.
Etɛ mǐ ka na ɖɔ dó sú ta na? Klisanwun lɛ ɖò Mɔyizisɛ́n ɔ glɔ́ ǎ có, ayixa yetɔn nɔ ɖɔ nú ye nyi wɛn ɖɔ alɔwliwli ɖò hɛ̌nnumɔ e sɛkpɔ́ yeɖée tútútú lɛ é tɛntin, ɖi tɔ́ na da vǐ nyɔnu tɔn, nɔ na da vǐ sunnu tɔn, nɔví nɔví na da yeɖée mɔ̌ sɔgbe ɖebǔ nú Klisanwun lɛ ǎ. Enyi kan ɔ ɖiga ɔ, Klisanwun lɛ tuùn ɖɔ sɛ́n ɖé lɛ ɖè bo ɖɔ xó dó lee è na wlí alɔ sɔgbe xá sɛ́n gbɔn é wu, bɔ nǔgbododó e mɛ lɛ nɔ yí gbè na ɖò fí ɖokpo ɖokpo lɛ é lɛ́vɔ tíìn. Mǐ ɖó na wà nǔ sɔgbe xá sɛ́n enɛ lɛ tɛnwin lɛnwin ba dó sixu setónú nú gbeɖiɖe Mawuxówema ɔ tɔn elɔ: “Asidida abǐ asúdida ni nyí nǔ sísí.”—Eblée lɛ 13:4.
11-17 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | LEVÍI VÍ LƐ 20-21
“Jehovah Ðè Togun Tɔn Ðó Vo”
w04 15/10 11 akpá. 12
Palaɖisi: A Na Yì Mɛ À?
12 É ɖò mɔ̌ có, nǔɖe ɖè bɔ mǐ ɖó na wɔn ǎ. Mawu ɖɔ nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ: “Mi bo zé sɛ́n e un dó nú mi égbé dìn lɛ bǐ dó wà azɔ̌ na. Enɛ ɔ, mi na mɔ hlɔnhlɔn bo na yí tò e mɛ na byɔ wɛ mi ɖè ɔ.” (Sɛ́nflínmɛ 11:8) È lɛ́ ɖɔ xó dó tò ɖokpo ɔ wu ɖò Levíi ví lɛ 20:22, 24 mɛ: “Mi kpé nukún dó sɛ́n ce lɛ wu bo nyi ganji, bo kpé nukún dó nǔ e un zɔ́n lɛ wu, bo bló gbɔn jí, bonu tò e mɛ na kplá mi yì wɛ un ɖè ɔ ma wá slú mi sín kɔ ó. Bo ɖɔ nú ye ɖɔ: ‘Mitɔn wɛ ayikúngban yetɔn na nyí; tò enɛ e mɛ anɔ̌sin kpo wǐin kpo gɔ́ ɔ, nyɛ wɛ na mi.’” Nǔgbo wɛ, kancica ɖagbe e Izlayɛli-ví lɛ na ɖó xá Jehovah Mawu é wɛ na zɔ́n bɔ ye na yì Akpádídó Yikúngban ɔ jí. Tónú e ye ma sè nú Mawu ǎ é wɛ zɔ́n bɔ é tin, bɔ Babilɔnunu lɛ wá gbà ye bo ɖè ye sín tò yetɔn mɛ.
it-1 1106 akpá. 11
Gǔ
Nǔ ɖebǔ e mɛ e ja kúkú gbé é jó dó nú mɛ e na ɖu gǔ tɔn é, alǒ mɛ ɖěɖee ɖó acɛ bo na jɛ tɛn tɔn mɛ lɛ é; nǔ ɖebǔ e tɔ́gbó mɛtɔn alǒ mɛ e jɛ nukɔn nú mɛ é ɖé jó dó nú mɛ e na bɔ dó wǔ tɔn é. Xókwín Ebléegbe tɔn taji e è zán é wɛ nyí naḥal. Tinmɛ tɔn wɛ nyí è ni yí gǔ ɖé, abǐ è ni na gǔ ɖé mɛ, alǒ è ni ɖu nǔɖe sín gǔ, bɔ hwɛhwɛ ɔ, mɛɖé wɛ nɔ jó dó nú mɛ e jɛ tɛn tɔn mɛ é. (Kɛ́ 26:55; Eze 46:18) È nɔ zán xókwín yarash hweɖelɛnu dó dó gesí “gǔɖutɔ́” ɖé, amɔ̌ hwɛhwɛ ɔ, è nɔ zán “yí,” bɔ é nɔ nyí gǔ bɔ è nɔ ɖu ǎ. (Bǐ 15:3; Le 20:24) Tinmɛ tɔn ɖevo wɛ lɛ́ nyí è ni “nya” mɛ, bɔ enɛ nɔ byɔ ɖɔ è ni fun ahwan. (Sɛ́ 2:12; 31:3) Xókwín Glɛkigbe tɔn e cá kan xá gǔɖuɖu é wɛ nyí klêros.
it-2 438 akpá. 5
Xɛ Lɛ
Ðò Sinvɔgbɛ ɔ gudo ɔ, Nɔwée sɔ́ “xɛ tɛnmɛ tɛnmɛ e ma vɛ́ mɛ ǎ lɛ” kpo kanlin ɖevo lɛ kpo dó savɔ̌. (Bǐ 8:18-20) Sín hwe enɛ nu ɔ, Mawu yí gbè bɔ gbɛtɔ́ lɛ na nɔ ɖu xɛ lɛ, hun tɔn jɛn ye ma na ɖu ǎ. (Bǐ 9:1-4; kpɔ́n Le 7:26; 17:13.) Enyi xɛ ɖé lɛ “ma vɛ́ mɛ ǎ” ɖò hwe enɛ nu ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ Mawu yí gbè bɔ è na sɔ́ ye dó savɔ̌ na wu wɛ; sɔgbe xá tan e ɖò Biblu mɛ é ɔ, xɛ ɖě “vɛ́” ɖuɖu cobɔ Mɔyizisɛ́n ɔ bɛ́ azɔ̌ ǎ. (Le 11:13-19, 46, 47; 20:25; Sɛ́ 14:11-20) È ɖɔ nǔ e wu xɛ ɖé lɛ “vɛ́” mɛ ɖò sinsɛn-biblo linu é tlɔlɔ ɖò Biblu mɛ ǎ. Gegě yetɔn wɛ nyí nǔsáxɛ alǒ xɛ e nɔ ɖu kanlin kúkú lɛ é, é nyí ye bǐ wɛ ǎ. È ɖè sɛ́n enɛ síìn hwenu e akɔjijɛ yɔyɔ̌ ɔ bɛ́ azɔ̌ é. Enɛ jɛ wě ɖò nǔ e Mawu ɖexlɛ́ Piyɛ́ɛ é mɛ.—Mɛ 10:9-15.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
it-1 1180 akpá. 3
Wǔtu jijá
Sɛ́n Mawu tɔn gbɛ́ gbídígbídí ɖɔ è ma já wǔtu nú cyɔ lɛ ó. (Le 19:28; 21:5; Sɛ́ 14:1) Hwɛjijɔ e wu wɛ é wɛ nyí ɖɔ togun mímɛ́, nǔɖokan bǔnɔ ɖé wɛ Izlayɛli nyí nú Jehovah. (Sɛ́ 14:2) Enɛ wu ɔ, Izlayɛli ɖó na ɖó wǔ zɔ nú vodunsinsɛn alɔkpa alɔkpa lɛ bǐ. Gɔ́ na ɔ, é sɔgbe ɖebǔ ɖɔ togun e tuùn nǔgbo ɔ dó ninɔmɛ mɛkúkú lɛ tɔn wu, bo lɛ́ ɖó nukúnɖiɖó fínfɔ́n sín kú tɔn é ni ɖ’alɔ ɖò aca gblegblé enɛ e mɛ è nɔ ví mɛ e kú é, bo nɔ lɛ́ já wǔtu nú mɛɖée ɖè é mɛ ǎ. (Da 12:13; Eb 11:19) Nǔ ɖevo wɛ lɛ́ nyí ɖɔ sɛ́n e gbɛ́ wǔtu jijá nú mɛɖée é na kplɔ́n Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ɖó na ɖó sísí e jɛxa é nú agbaza gbɛtɔ́ tɔn, ee nyí nǔɖiɖó Mawu tɔn ɖé é.
18-24 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | LEVÍI VÍ LƐ 22-23
“Xwè Xwewu Xwewu Tɔn lɛ kpo Lee Ye Kan Mǐ Gbɔn É Kpo”
it-1 884-885 akpá. 6, 7
Wɔ̌xúxú E Mɛ È Ma Dó Tɔ́n Ǎ É Sín Xwè
Kpléɖókpɔ́ bǔnɔ ɖé kpo gbɔjɛzán ɖé kpo wɛ azǎn nukɔntɔn wɔ̌xúxú e mɛ è ma dó tɔ́n ǎ é sín xwè nɔ nyí. Ðò azǎn wegɔ́ ɔ, ee nyí Nisáan 16gɔ́ ɔ gbè ɔ, è nɔ hɛn ɔ́ji nukɔn nukɔntɔn e nyɔ́ ɖò Palestine lɛ é sín kɔ ɖé wá nú vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ. È sixu ɖu jinukún yɔyɔ̌ enɛ e è ya é sín fɔ́, wɔ̌xúxú tɔn, alǒ mimɛ tɔn ɖebǔ jɛ nukɔn nú xwè enɛ ǎ. Ðò nǔjlɛdonǔwu linu ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ nɔ xwlé jinukún nukɔn nukɔntɔn enɛ lɛ Jehovah, bo nɔ mi nǔkúnkɔ ɔ yì nukɔn, yì gudo; è nɔ sɔ́ lɛngbɔ̌ví e ɖó xwè ɖokpo bɔ blɔ̌ ɖebǔ ma ɖò wǔ tɔn ǎ é dó savɔ̌ e è nɔ dó zo é, è nɔ zé ami dó nya jinukún na, bo nɔ dó savɔ̌ na, bɔ vɛ̌ɛn nɔ jɛji. (Le 23:6-14) È ɖegbe ɖɔ è ni dó jinukún ɔ, alǒ linfín tɔn lɛ zo ɖò vɔsakpe ɔ jí, lee vɔsanúxwlémawutɔ́ lɛ wá bló gbɔn ɖò nukɔnmɛ é ǎ. Ðò xwè enɛ lɛ hwenu ɔ, enyi togun ɔ bǐ nukɔn kɛɖɛ wɛ è nɔ xwlé jinukún nukɔntɔn lɛ Mawu ɖè ǎ, loɔ, ali lɛ́ hun nú xwédo ɖokpo ɖokpo, mɛ ɖebǔ e ɖó nǔ ɖò Izlayɛli é, bɔ é na xwlé nǔsumɛnukúnmɛ sín vɔ̌ Mawu.—Tí 23:19; Sɛ́ 26:1, 2.
Tinmɛ tɔn. Ðu e è nɔ ɖu wɔ̌xúxú e mɛ è ma dó tɔ́n ǎ ɖò hwe enɛ nu é sɔgbe xá nǔ e Jehovah ɖɔ nú Mɔyizi b’ɛ ɖò Tíntɔ́n 12:14-20 mɛ, gɔ́ nú gbeɖiɖe elɔ, ee ɖò wemafɔ 19gɔ́ ɔ mɛ é: “Tɔ́n ɖebǔ na ɖò xwé mitɔn lɛ gbè ǎ nú azǎn tɛnwe.” Ðò Sɛ́nflínmɛ 16:3 mɛ ɔ, è ylɔ́ wɔ̌xúxú e mɛ è ma dó tɔ́n ǎ é ɖɔ “wamamɔnɔ wɔ́xúxú,” bɔ enɛ nɔ flín Jwifu lɛ xwewu xwewu lee ye tɔ́n sín Ejipu kpitikpiti gbɔn é (hwenu e ye ma mɔ táan bo dó tɔ́n linfín e ye nya ɔ mɛ ǎ é [Tí 12:34]). Enɛ nɔ flín Izlayɛli-ví lɛ wamamɔnɔ gbɛ̀ e ye zán ɖò Ejipu kpo kannumɔgbenu e è ɖè ye síìn é kpo ye, ɖó Jehovah ɖesu tlɛ ɖɔ: “É na nɔ flín azǎn e gbè mi tɔ́n sín Ejipu é mi, bɔ mi na wɔn gbeɖé ǎ.” Tuùn e Izlayɛli-ví lɛ na tuùn ɖɔ emi ko jɛ emiɖée sí, bɔ Jehovah wɛ Hwlɛn emi gán é na sɔnǔ nú ye bɔ ye na ɖó ninɔmɛ ayi mɛ tɔn e jɛxa é nú xwè nukɔntɔn e ɖò xwè ɖaxó atɔn e ye nɔ ɖu xwewu xwewu é.—Sɛ́ 16:16.
it-2 527 akpá. 1
Pantekotuxwe
Ðò Pantekotu zán gbè ɔ, è nɔ xwlé blěe nukɔntɔn e è ya lɛ é Jehovah. Amɔ̌, lee è nɔ bló gbɔn é gbɔn vo nú lee è nɔ xwlé ɔ́ji nukɔntɔn e è ya lɛ é gbɔn é. È nɔ zán linfín kilóo ayizɛ́n dó ɖa wɔ̌xúxú we na. Ye na hɛn wɔ̌xúxú enɛ lɛ “sín xwé” yetɔn lɛ gbè, enɛ xlɛ́ ɖɔ wɔ̌xúxú e ye nɔ zán ayǐvɔ̌gbe ɖò xwé yetɔn lɛ gbè é ɖɔhun wɛ é na cí, é nyí ee è nɔ zán nú nǔ mímɛ́ lɛ é dandan ǎ. (Le 23:17) È nɔ zán jinukún lɛ dó xwlé vɔ̌ e è nɔ dó zo lɛ é kpo hwɛsɔ́kɛmɛvɔ́ kpo, bo nɔ zán lɛngbɔ̌ví asú we dó sá kɔnɖókpɔ́vɔ́ na. Vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ nɔ fɔ alɔ tɔn lɛ dó wɔ̌xúxú lɛ kpo lɛngbɔ̌ví e è já lɛ é kpo glɔ́, bo nɔ mi wɔ̌xúxú lɛ kpo lɛngbɔ̌ví lɛ kpo dó gudo, nukɔn, ɖò Jehovah nukɔn, bɔ mɔ̌ wiwa nɔ xlɛ́ ɖɔ Jehovah nukɔn wɛ è xwlé ye ɖè. Enyi è xwlé wɔ̌xúxú lɛ kpo lɛngbɔ̌ví lɛ kpo Mawu gudo ɔ, ye nɔ huzu vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ tɔn, b’ɛ nɔ ɖu ye kɔnɖókpɔ́vɔ́ ɖɔhun.—Le 23:18-20.
w14 15/5 29 akpá. 11
A ka Ðò Xúsúxusu Zɔn Xá Tutoblonunu Jehovah Tɔn Wɛ À?
11 Ðagbe mǐtɔn ba wɛ tutoblonunu Jehovah tɔn ɖè wu wɛ é dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ɖɔ mǐ ni xwedó wěɖexámɛ Pɔlu tɔn elɔ: “Mi nú mǐ na kpé nukún dó mǐɖée wu, bo na flɔ́ wanyiyi sín zo dó lanmɛ nú mǐɖée, bo na ɖó wanyiyi, bo na nɔ flɔ́ ɖagbewiwa sín zo dó lanmɛ nú mǐɖée, bo na wà ɖagbe. Mǐ ma jó agun e mɛ mǐ nɔ yì é dó, mɛ e ko nɔ bló mɔ̌, bɔ é ko má ye lɛ ɖɔhun ó. Loɔ, mǐ ni nɔ na kanmɛsyɛn mǐɖée, ɖó Aklunɔ sín azǎn ɔ ko ɖò sisɛkpɔ́ wɛ lee mɔ gbɔn wɛ mi ɖè dìn é. (Ebl. 10:24, 25) Xwè xwewu xwewu tɔn lɛ kpo kpléɖókpɔ́ ɖevo lɛ kpo nɔ hɛn Izlayɛli-ví lɛ lidǒ ɖò gbigbɔ lixo. Gɔ́ na ɔ, nǔwiwa enɛ lɛ ɖi Azavaxwe bǔnɔ e ye ɖu ɖò Nɛɛmíi hwenu é hun ali nú ye bɔ ye j’awǎ tawun. (Tí. 23:15, 16; Nɛɛ. 8:9-18) Lè mɔ̌hun lɛ wɛ kplé mǐtɔn lɛ kpo kpléɖókpɔ́ mǐtɔn lɛ kpo nɔ hɛn wá nú mǐ. Mi nú mǐ ni nɔ ɖu tuto enɛ lɛ e è sɔnǔ na bɔ mǐ na dó kpò ɖò ganji ɖò gbigbɔ lixo, bo lɛ́ ɖó awǎjijɛ é sín lè bǐ mlɛ́mlɛ́.—Titu 2:2.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
Zunfan Gbejininɔ Towe!
3 Enyi è zán xókwín gbejininɔ ɔ dó mǐ mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn lɛ wu ɔ, tinmɛ tɔn nɔ nyí ɖɔ mǐ ni ɖó wanyiyi nú Jehovah kpo ayi mǐtɔn bǐ kpo, bo zé mǐɖée bǐ jó n’i mlɛ́mlɛ́, bonu jlǒ tɔn wiwa ni jɛ nukɔn ɖò gbeta e kɔn mǐ na wá lɛ é bǐ mɛ. Mǐ ni kpɔ́n lee è zán xókwín gbejininɔ ɔ gbɔn ɖò Biblu mɛ é. Tinmɛ dodó e xókwín Biblu tɔn “gbejininɔ” ɔ ɖó é ɖíe: blebu, maɖóblɔ̌ alǒ bǔté. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Izlayɛli-ví lɛ nɔ sɔ́ kanlin lɛ dó savɔ̌ nú Jehovah, bɔ Sɛ́n ɔ ɖɔ ɖɔ kanlin enɛ lɛ kún ɖó na ɖó blɔ̌ ó. (Lev. 22:21, 22) Mawu yí gbè nú togun tɔn na sɔ́ kanlin afɔkponɔ ɖé, tókúnɔ ɖé alǒ nukúntíntɔ́nnɔ ɖé dó savɔ̌ n’i ǎ; mɔ̌ jɛn ye ma ka ɖó na lɛ́ sɔ́ kanlin azinzɔnnɔ ɖé dó savɔ̌ n’i ǎ é nɛ. É ɖò taji nú Jehovah ɖɔ kanlin ɔ ni ɖò blebu, ma ɖó blɔ̌ ó alǒ ni ɖò bǔté. (Mal. 1:6-9) Mǐ sixu mɔ nǔ jɛ nǔ e wu Jehovah nɔ ba ɖɔ kanlin ɖé ni ma ɖó blɔ̌ ó alǒ ni ɖò blebu é mɛ. Enyi mǐ jló na xɔ nǔɖe, ɖi atín sínsɛ́n ɖé, wema ɖé alǒ azɔ̌wanú ɖé mɔ̌ ɔ, mǐ nɔ sɔ́ ee ɖó akpa ɖaxó ɖò wǔtu, alǒ ee akpáxwé tɔn ɖé hwe é ǎ. Ee ɖò blebu, ma ɖó blɔ̌ ǎ alǒ ɖò bǔté é wɛ mǐ nɔ ba. Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Jehovah lɔ nɔ ba ɖɔ wǎn e mǐ yí nú emi é kpo gbejininɔ mǐtɔn kpo lɔ ni cí mɔ̌. É ɖó na ɖò blebu, ɖó blɔ̌ ǎ alǒ ɖò bǔté.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
w07 15/7 26
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
Sɛ́n Mɔyizi tɔn ɖegbe nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ: “Hǔn xwewu xwewu ɔ, sunnu e ɖò togun mitɔn mɛ lɛ bǐ na nɔ yì Mawu Mavɔmavɔ, Mawu mitɔn nukɔn azɔn atɔn ɖò tɛn e é na sɔ́ é mɛ: ye na nɔ yì Dindinwayixwe ɔ hwenu, bo na nɔ yì Pantekotuxwe ɔ hwenu, bo na nɔ yì Azavaxwe ɔ hwenu.” (Sɛ́nflínmɛ 16:16) Sín Axɔ́su Salomɔ́ɔ hwenu ɖidó ɔ, tɛmpli Jeluzalɛmu tɔn wɛ Mawu sɔ́, bɔ è na nɔ kplé ɖò finɛ.
Avril mɛ mɔ̌ wɛ è nɔ ɖu xwè nukɔntɔn e ɖò xwè atɔn lɛ mɛ, bo nɔ nyí Wɔ̌xúxú E Mɛ È Ma Dó Tɔ́n Ǎ É Sín Xwè é ɖè. É nɔ bɛ́ ɖò Dindinwayixwe ɔ e è nɔ ɖu ɖò Nisáan 14gɔ́ ɔ é sín ayihɔngbe, bɔ è nɔ ɖu nú azǎn tɛnwe kaka yì Nisáan 21gɔ́ ɔ. Xwè ɔ sín azǎn wegɔ́ ɔ gbè, ɖò Nisáan 16gɔ́ ɔ, wɛ nɔ nyí gbè e gbè è nɔ jɛ jinukún nukɔntɔn xwè ɔ tɔn ya jí sɔgbe xá Jwifu hwexónu tɔn lɛ sín sunzánwema. Gbè enɛ gbè ɔ, vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ nɔ sɔ́ “jinukún e nyɔ́ dó nukɔn ɔ,” ɔ́ji e è ya é sín “kɔ nukɔntɔn” bo nɔ mi dó gudo, dó nukɔn ɖò Jehovah nukɔn ɖò tɛn mímɛ́ ɔ mɛ. (Levíi ví lɛ 23:5-12) Ðó sunnu lɛ bǐ wɛ ɖó na nɔ Wɔ̌xúxú E Mɛ È Ma Dó Tɔ́n Ǎ É Sín Xwè tɛnmɛ wutu ɔ, mɛ̌ ka nɔ ya jinukún e è nɔ dó savɔ̌ na é?
Akɔta ɔ blebu wɛ è ɖegbe na ɖɔ ye ni nɔ hɛn jinukún nukɔntɔn e ye ya é wá Jehovah nukɔn ɖò Wɔ̌xúxú E Mɛ È Ma Dó Tɔ́n Ǎ É Sín Xwè hwenu. É nyí mɛ ɖokpo ɖokpo wɛ è byɔ ɖɔ é ni ya jinukún nukɔntɔn ɔ bo sɔ́ wá tɛn mímɛ́ ɔ mɛ éɖesunɔ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, akɔta ɔ wɛ è ɖegbe na ɖɔ é ni ɖè mɛɖé lɛ bonu ye na sɔ́ mɛ lɛ sín afɔ ɖó te. Enɛ wu ɔ, è sixu sɛ́ mɛɖé lɛ dó ɔ́ji gle e yá finɛ é ɖé mɛ, bɔ ye na yì gbò ɔ́ji e è na zán ɖò Wɔ̌xúxú E Mɛ È Ma Dó Tɔ́n Ǎ É Sín Xwè hwenu é sín kɔ. Encyclopaedia Judaica ɖɔ: “Enyi ɔ́ji nyɔ́ ɔ, è nɔ yì ba ɖò xá e lɛlɛ̌ dó Jeluzalɛmu lɛ é mɛ. É ma nyí mɔ̌ ǎ ɔ, è sixu yì ba ɖò fí ɖebǔ ɖò Izlayɛli. Sunnu atɔn wɛ nɔ yì ba, bɔ ye mɛ ɖokpo ɖokpo nɔ hɛn hwǐ e nu tɔn xwíɖí é kpo xasun yetɔn lɛ kpo.” Enɛ gudo ɔ, è nɔ hɛn ɔ́ji sín kɔ ɖokpo wá nú vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ bɔ é nɔ xwlé Jehovah.
Ali ɖagbe ɖé wɛ gbè e è ɖè nú Izlayɛli-ví lɛ ɖɔ ye ni nɔ xwlé nǔkún nukɔntɔn e ye ya lɛ é Mawu é hun nú ye bɔ ye nɔ ɖè nǔsumɛnukúnmɛ xlɛ́ Mawu ɖó é kɔn nyɔna dó tò yetɔn kpo jinukún yetɔn kpo jí wutu. (Sɛ́nflínmɛ 8:6-10) Hugǎn mɔ̌ ɔ, ‘yɛ nǔ ɖagbe e jawě lɛ é tɔn’ wɛ nǔnina sín xwè lɛ nyí. (Eblée lɛ 10:1) Yayǎ wu wɛ Nisáan 16gɔ́ ɔ xwè 33 H.M. tɔn wɛ è fɔ́n Jezu Klisu sín kú ǎ. Gbè enɛ gbè wɛ è nɔ xwlé jinukún nukɔntɔn e è ya lɛ é Jehovah. Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ dó Jezu wu ɖɔ: “Klisu wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e fɔ́n sín kú é, bo dó na ganjɛwu mǐ ɖɔ mɛ e kú lɛ lɔmɔ̌ na fɔ́n. . . . Amɔ̌, mɛ ɖokpo ɖokpo na nɔ tɛn éɖesunɔ tɔn mɛ; Klisu wɛ jɛ nukɔn nú mɛ bǐ, bɔ mɛ e nyí étɔn lɛ na bɔ dó wǔ tɔn hwenu e é na wá dó é.” (1 Kɔlɛntinu lɛ 15:20-23) Nǔkúnkɔ nukɔntɔn e vɔsanúxwlémawutɔ́ ɔ nɔ mi dó nukɔn, dó gudo, ɖò Jehovah nukɔn é nɔte nú fɔ́n e è fɔ́n Jezu Klisu sín kú é. É wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e è fɔ́n sín kú, b’ɛ na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi é. Mɔ̌ mɛ ɔ, Jezu hun ali bonu è na ɖè gbɛtɔ́ lɛ sín kannumɔgbenu hwɛhuhu kpo kú kpo tɔn.
25-31 JANVIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | LEVÍI VÍ LƐ 24-25
“Awǎjijɛxwe ɔ kpo Mɛɖéesijijɛ Sɔgudo Tɔn ɔ Kpo”
it-2 137 akpá. 8
Mɛɖéesijijɛ
Mawu E Nɔ Na Mɛɖéekannuninɔ Mɛ É. Jehovah nyí Mawu e nɔ na mɛɖéekannuninɔ mɛ é. É ɖè togun Izlayɛli tɔn sín kannumɔgbenu ɖò Ejipu. É ɖɔ ɖɔ enyi ye kpò ɖò tónú sè nú sɛ́n emitɔn lɛ jɛn wɛ ɔ, ye na kpò ɖò yeɖée sí. (Sɛ́ 15:4, 5) É ɖò mɔ̌ có, Sɛ́n ɔ ɖɔ ɖɔ enyi mɛɖé huzu wamamɔnɔ ɔ, é sixu sà éɖée dó kannumɔgbenu bá dó sixu mɔ dandannú lɛ nú éɖesunɔ kpo xwédo tɔn kpo. Amɔ̌, Sɛ́n ɔ na acɛ Eblée enɛ, bɔ é na jɛ éɖée sí ɖò xwè tɛnwegɔ́ ɔ mɛ. (Tí 21:2) Ðò Awǎjijɛxwe ɔ hwenu ɔ, è nɔ jlá gbɔn tò ɔ bǐ mɛ ɖɔ è ɖè mɛ lɛ nyite, (nǔ nɔ nyí mɔ̌ xwè 50 mɛ tɛgbɛ). È nɔ ɖè kannumɔ Eblée lɛ bǐ nyite, bɔ sunnu ɖokpo ɖokpo nɔ lɛkɔ yì ayikúngban tɔn jí.—Le 25:10-19.
it-1 1107-1108 akpá. 1
Gǔ
Ðó xwédo ɖokpo ɔ tɔn wɛ ayikúngban ɖé nɔ nyí sín jijimɛ ɖé jí jɛ ɖevo jí wutu ɔ, è sixu sà ɛ bǐ gbídígbídí ǎ. È na ɖɔ ɔ, nú è ɖɔ ɖɔ è sà ayikúngban ɖé ɔ, jinukún nabi e ayikúngban ɖé na na é wɛ è nɔ kpɔ́n dó xáya, bɔ táan nabi e kpò cobɔ Awǎjijɛxwe ɔ na wá é wɛ è nɔ kpɔ́n dó ɖɔ nabi e è na sà na é, ɖó hwenɛnu wɛ ayikúngban lɛ bǐ nɔ lɛkɔ yì ayikúngbannɔ lɛ gɔ́n, enyi ye ma ko vɔ́ ye xɔ jɛ nukɔn na ǎ ɔ nɛ. (Le 25:13, 15, 23, 24) Sɛ́n enɛ ɖɔ nǔ dó xwé ɖěɖee ɖò toxo e è ma mɛ̀ ahohó lɛlɛ̌ dó ǎ lɛ é nu, bɔ è nɔ sɔ́ ye dó mɔ xwé e ɖò gletoxo ɔ mɛ lɛ é na. Nú mɛɖé sà xwé ɖěɖee ɖò toxo e è mɛ̀ ahohó lɛlɛ̌ dó lɛ é mɛ ɔ, xwè ɖokpo jɛn acɛ e mɛ e sà nǔ ɔ é ɖó bo na vɔ́ nǔ ɔ xɔ bɛ́sín hwenu e é sà é. Nú nǔ e kan xwé e ɖò toxo Levíi ví lɛ tɔn mɛ lɛ é ɔ, Levíi ví lɛ ɖó acɛ bo na vɔ́ ye xɔ hwebǐnu ɖó yedɛɛ ɖu ayikúngban ɖě sín gǔ ǎ wutu.—Le 25:29-34.
it-2 70 akpá. 2
Awǎjijɛxwe
Enyi Izlayɛli-ví lɛ setónú nú awǎjijɛxwe sín sɛ́n ɔ, akɔta ɔ nɔ byɔ ninɔmɛ blawǔ e è nɔ mɔ ɖò tò gegě mɛ ɖò égbé é mɛ ǎ. È nɔ mɔ gbɛtɔ́ gbɛ̌nu we elɔ lɛ: mɛɖé lɛ nɔ ɖó kwɛ kpɔ́ gégé, bɔ mɛ ɖevo lɛ ka nɔ nyí yatɔ́nɔ klókló. Lè e tuto enɛ nɔ hɛn wá nú mɛ ɖokpo ɖokpo é nɔ hɛn akɔta ɔ lidǒ, ɖó è nɔ wɔn ya nú mɛɖé ɖó é nyí hɛ̌ntɔ́nɔ klókló wutu ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, mɛ ɖebǔ sixu zán nǔwukpíkpé tɔn lɛ nú ganjininɔ akɔta ɔ tɔn. Nú akɔta Izlayɛli tɔn vɛ́ ko ɖò tónú sè nú Jehovah wɛ jɛn wɛ ɔ, ye nɔ ɖu vivǐ acɛkpikpa maɖóblɔ̌ e éɖokponɔ jɛn sixu na ye é tɔn, ɖó é nɔ kɔn nyɔna dó ayikúngban yetɔn lɛ jí, bo nɔ lɛ́ kplɔ́n nǔ ye wutu.—Eza 33:22.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w09 1/9 22 akpá. 4
Hwenu E È Dó Xomɛsin nú We É
Nú Izlayɛli-ví ɖé xò hun xá Izlayɛli-ví gbɛ̌ tɔn ɖé bo tɔ́n nukún i ɔ, Sɛ́n ɔ ɖɔ tó e jɛxa bɔ è na dɔn n’i é. É ɖò mɔ̌ có, é nyí mɛ e nǔ wà é ɖesunɔ wɛ na dɔn tó nú mɛ e gblewǔ i é, alǒ xwédo mɛ ɔ tɔn sín mɛɖé ǎ. Sɛ́n ɔ byɔ ɖɔ é ni sɔ́ xó ɔ yì mɔ mɛ e ɖò tɛn acɛkpikpa tɔn mɛ lɛ é, ye wɛ nyí hwɛɖɔtɔ́ e è sɔ́ lɛ é, bɔ ye na ɖeɖɛ lee é jɛxa gbɔn é. Tuùn e mɛɖé tuùn ɖɔ enyi emi tuùn bo xò daka wegɔ́ emitɔn wu, alǒ wà alǎnnú wǔ tɔn ɔ, è na wà nǔ ɖokpo ɔ xá emi lɔ é nɔ gbò kpò nyi ali jí n’i b’ɛ sɔ́ nɔ wà mɔ̌ ǎ. Amɔ̌, xó ɔ bǐ ka ko nɛ ǎ.
1-7 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | LEVÍI VÍ LƐ 26-27
“Lee È Sixu Mɔ Nyɔna Jehovah Tɔn Gbɔn É”
w08 15/4 4 akpá. 8
Gbɛ̌ “Nǔ E Ma Nyí Nǔɖe” Ǎ lɛ É
8 Nɛ̌ “dɔkun” ka sixu huzu mawu ɖé gbɔn? Ði kpɔ́ndéwú ɔ, lin tamɛ dó awinnya e ɖò gle ɖé mɛ ɖò Izlayɛli hwexónu tɔn mɛ é ɖé jí. È sixu zán awinnya mɔ̌hun dó gbá xwé ɖé, alǒ ahohó ɖé. Ðò alɔ ɖevo mɛ ɔ, enyi è “tun” awinnya enɛ “te bo nɔ sɛn,” alǒ è ‘ɖè nǔ dó wǔ tɔn’ ɔ, é sixu huzu afɔklɛ́nnú nú togun Jehovah tɔn. (Lev. 26:1) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, akwɛ lɔ ɖó tɛn tɔn. Mǐ ɖó hudo tɔn bá dó sixu nɔ gbɛ̀, bɔ mǐ sixu lɛ́ zán dó sinsɛnzɔ́ Jehovah tɔn takúnmɛ. (Nǔt. 7:12; Luk. 16:9) Amɔ̌, enyi akwɛ mya nukún nú mǐ hú sinsɛnzɔ́ mǐtɔn hǔn, é huzu mawu mǐtɔn nɛ. (Xà 1 Timɔtée 6:9, 10.) Lee mɛ lɛ na ɖó kwɛ gegě gbɔn é wɛ nɔ mya nukún nú ye ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ égbé, mǐdɛɛ lɛ ɖó na mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ mǐ ɖó linlin e ɖò jlɛ̌ jí é dó akwɛ wu.—1 Tim. 6:17-19.
it-2 753 akpá. 2
Xɛsi
Lee Jehovah zán Mɔyizi gbɔn é kpo lee é wà nǔ xá ɛ gbɔn é kpo zɔ́n bɔ Mɔyizi wà nǔjiwǔ e dó xɛsi lɛ é (Ebl., môraʼ) ɖò togun Mawu tɔn nukɔn. (Sɛ́ 34:10, 12; Tí 19:9) Mɛ ɖěɖee ɖi nǔ nú nǔjiwǔ e Mɔyizi nɔ wà lɛ é ɖó sísí ɖaxó nú acɛkpikpa tɔn. Ye mɔ nǔ jɛ wu ɖɔ Mawu wɛ nɔ ɖɔ xó gbɔn jǐ tɔn. Izlayɛli-ví lɛ ɖó na lɛ́ ɖi xɛsi nú tɛn mímɛ́ Jehovah tɔn lɔmɔ̌. (Le 19:30; 26:2) Enɛ xlɛ́ ɖɔ ye ɖó na ɖó sísí ɖaxó nú tɛn mímɛ́ ɔ, bo na nɔ sɛn Jehovah lee é byɔ gbɔn ɖò ye sí é, lobo na nɔ zán gbɛ̀ sɔgbe xá sɛ́n tɔn lɛ bǐ.
w91 1/3 17 akpá. 10
Nǔ “Fífá Mawu Tɔn” Ni Hɛn Ayi Towe
10 Jehovah ɖɔ nú togun ɔ ɖɔ: “Enyi mi nɔ nyi sɛ́n ce lɛ ɔ, enyi mi nɔ kpé nukún dó nǔ e un zɔ́n mi lɛ wu bo nɔ bló ɔ, é sù jǐ hwenu ɔ, un na nɔ sɛ́ jǐ dó mi, ayikúngban ɔ na nɔ na jinukún, atín e ɖò zunkan mɛ lɛ na nɔ sɛ́n. Un na bló bɔ ayi na j’ayǐ nú mi ɖò tò ɔ mɛ. Nú mi dɔ́ amlɔ zǎnmɛ ɔ, mɛ ɖebǔ na wá dó tagba nú mi ǎ. Un na bló bɔ adǎnkanlin lɛ bǐ na gosin tò ɔ mɛ. È na wá fun ahwan xá mi ɖò tò mitɔn mɛ ǎ. Un na nɔ tɛntin mitɔn. Un na nyí Mawu mitɔn, bɔ mi na nyí togun ce.” (Levíi ví lɛ 26:3, 4, 6, 12) Izlayɛli-ví lɛ sixu nɔ fífá mɛ ɖó ayi na j’ayǐ nú ye ɖò kɛntɔ́ yetɔn lɛ tɛntin, ye na ɖó nǔɖokan gegě, bo na ɖó kancica syɛnsyɛn ɖé xá Jehovah. Amɔ̌, enyi ye setónú nú Sɛ́n Jehovah tɔn lɛ ɔ jɛn nǔ na nyí mɔ̌.—Ðɛhan 119:165.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
it-2 564 akpá. 5
Jɛmɛji
Mawu Sɛ́ Jɛmɛji Dó Ye Ðó Ye Wɔn Ya nú Sɛ́n Tɔn Wutu. Mawu gb’akpá nú akɔta Izlayɛli tɔn ɖɔ enyi ye ma nɔ gbeji nú akɔ e emi jɛ xá ye é ǎ ɔ, emi na “sɛ́ jɛmɛji dó tɛntin” yetɔn. (Le 26:14-16, 23-25; Sɛ́ 28:15, 21, 22) Ðò Mawuxówema ɔ bǐ mɛ ɔ, è cá ganjininɔ ɖò agbaza lixo alǒ gbigbɔ lixo xá nyɔna Mawu tɔn (Sɛ́ 7:12, 15; Ðɛ 103:1-3; Nǔx 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Nǔ 21:1-4), bo cá azɔn xá hwɛhuhu kpo blɔ̌ kpo. (Tí 15:26; Sɛ́ 28:58-61; Eza 53:4, 5; Mt 9:2-6, 12; Jn 5:14) Nǔgbo wɛ ɖɔ ɖò ninɔmɛ ɖé lɛ mɛ ɔ, Jehovah Mawu ɖesunɔ dɔn azɔn wá mɛɖé lɛ jí tlɔlɔ, ɖi guduzɔn e Miliamu, Oziyasi kpo Gehazíi kpo bɛ́ lɛ é ɖɔhun. (Kɛ́ 12:10; 2Tan 26:16-21; 2Ax 5:25-27) É ɖò mɔ̌ có, é cí ɖɔ ɖò ninɔmɛ gegě mɛ ɔ, nǔ e mɛ hwɛ e mɛɖé lɛ, alǒ akɔta ɖé lɛ hu lɛ é tɔ́n kɔ dó lɛ é wɛ nyí azɔn lɛ kpo jɛmɛji lɛ kpo. Nǔ e ye dó é jɛn ye ya kpowun; agbaza yetɔn jiya nǔ e mɛ ali nyanya e ye mlɛ́ lɛ é tɔ́n kɔ dó lɛ é tɔn. (Ga 6:7, 8) Mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ dó mɛ ɖěɖee jó yeɖée dó nú aga kwijikwiji lilɛ̀ wu lɛ é ɖɔ Mawu “jó ye dó bɔ ye nɔ wà nǔbliblí lee é jló ye gbɔn é, bo nɔ ɖò agbaza yetɔn zé dó wà winnyanú na wɛ ɖò yeɖée tɛntin. . . . Mawu dɔn tó nú ye, bɔ é sɔgbe xá nǔ nyanya e ye wà lɛ.”—Hlɔ 1:24-27.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
w09 1/8 30
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
“Mawu yí wǎn nú mɛ e nɔ na nǔ mɛ kpodo xomɛhunhun kpo é.” (2 Kɔlɛntinu lɛ 9:7) Gbɛtɔ́ livi mɔ̌kpan wɛ tuùn xó enɛ lɛ gbɔn gbɛ̀ ɔ mɛ. É ɖò mɔ̌ có, amǐsayitɔ́ ɖé lɛ sixu mɔ ɖɔ è hɛn emi gannugánnú ɖɔ emi ni na nǔ e zɛ hlɔnhlɔn emitɔn wu é. Nǔgbo ɔ, sinsɛn ɖé lɛ nɔ byɔ ɖɔ agunví emitɔn lɛ ni nɔ na kwɛ ɖé lě tawun. È nɔ ylɔ́ aca enɛ ɖɔ maɖówǒ, enɛ wɛ nyí ɖɔ è na na nǔ e ɖò mɛ sí é ɖokpo ɖò wǒ jí amǐsa ɔ.
Biblu ka byɔ nǔgbo nǔgbo ɖɔ mǐ ni nɔ na akwɛ nabi ɖé lě tawun à? Ðò xógbe ɖevo mɛ ɔ, akwɛ nabi un ka ɖó na na?
Nǔnina E Ðò Dandan lɛ É kpo Nǔ E È Sɔ́ Jlǒ Dó Na lɛ É kpo Ðò Hwexónu
Alixlɛ́mɛ e ɖò wɛn bɔ è na Izlayɛli-ví lɛ dó nabi e ye na na Mawu lɛ é wu lɛ é ɖò Biblu mɛ. (Levíi ví lɛ 27:30-32; Kɛ́nsísɔ́ 18:21, 24; Sɛ́nflínmɛ 12:4-7, 11, 17, 18; 14:22-27) Nǔ enɛ lɛ e è byɔ ɖò ye sí lɛ é zɛkpá ǎ. Jehovah d’akpá ɖɔ enyi togun ɔ setónú nú sɛ́n emitɔn lɛ ɔ, emi na bló bɔ ye na “jì gbà.”—Sɛ́nflínmɛ 28:1, 2, 11, 12.
Ðò ninɔmɛ ɖevo lɛ mɛ ɔ, Izlayɛli-ví lɛ hɛn ɔ, ye na sɔ́ jlǒ dó na nǔ gegě alǒ kpɛɖé lee ye ba gbɔn é. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, hwenu e Axɔ́su Davidi bló tito bo na gbá tɛmpli ɖé nú Jehovah é ɔ, mɛ tɔn lɛ na “siká tɔ́nu kɛnnɛ wǒ (170).” (1 Tan 29:7) Enɛ gbɔn vo nú nǔ e Jezu mɔ hwenu e é ɖò ayikúngban jí é. É mɔ “asúkúsi wamamɔnɔ ɖé, bɔ é sɔ́ gankwɛ kpɛví kpɛví we” dó akwɛgbá tɛmpli ɔ tɔn mɛ. Táan nabi mɔ̌ azɔ̌syɛnsyɛnwatɔ́ ɖé ka na w’azɔ̌ na bo na mɔ kwɛ enɛ? Cɛju 15 kpowun. É ɖò mɔ̌ có, Jezu ɖɔ ɖɔ nǔ kpɛ enɛ e é na é xɔ akwɛ tawun.—Luki 21:1-4.
É ɖò dandan nú Klisanwun lɛ bɔ ye na na akwɛ nabi ɖé lě tawun wɛ à?
Klisanwun lɛ ɖò Akɔjijɛsɛ́n e è na Izlayɛli-ví lɛ é glɔ́ ǎ. Enɛ wu ɔ, é ɖò dandan ɖɔ ye ni na nabi ɖé lě tawun Mawu ǎ. É ɖò mɔ̌ có, nǔ nina nɔ na awǎjijɛ ɖaxó Klisanwun nǔgbo lɛ. Jezu ɖesunɔ ɖɔ: “Nǔnamɛ nɔ dó xomɛhunhun nú mɛ hú nǔyiɖomɛsí.”—Mɛsɛ́dó 20:35.
Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ na nǔ kpo jlǒ kpo dó nɔ gudo nú kúnnuɖiɖe sín azɔ̌ yetɔn gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ. È nɔ zán nǔnina enɛ lɛ dó zín xójlawema lɛ, ɖi ee xà wɛ a ɖè dìn é, bo nɔ lɛ́ zán ye dó gbá Kpléxɔ Axɔ́suɖuto ɔ tɔn lɛ, lobo nɔ lɛ́ dó kpé nukún dó ye wu. È nɔ zán akwɛ enɛ lɛ ɖě dó sú sunzán fifó kwɛ na ǎ. Nǔgbo wɛ ɖɔ è nɔ d’alɔ kpɛɖé mɛ ɖěɖee zé yeɖée bǐ jó, bo nɔ ɖ’alɔ ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ mɛ bǐ mlɛ́mlɛ́ lɛ é ɖò tɛnsisɛkwɛ yetɔn lɛ kpo nǔ ɖevo lɛ kpo mɛ. Amɔ̌, ye mɛ ɖebǔ nɔ sɔ́ alɔdó mɔ̌hun dó mɔ nǔ e ɖò dandan é na ǎ. Nǔgbo ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn e ɖò wɛnɖagbejijlazɔ́ ɔ wà wɛ lɛ é kpɛɖé kpowun jɛn nɔ mɔ alɔdó enɛ, é nyí ye mɛ bǐ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, gegě yetɔn wɛ nɔ wà agbazazɔ́ dó kpé nukún dó yeɖée wu, lee mɛsɛ́dó Pɔlu bló gbɔn bo nɔ gbá goxɔ dó kpé nukún dó éɖée wu gbɔn é ɖɔhun.—2 Kɔlɛntinu lɛ 11:9; 1 Tɛsalonikinu lɛ 2:9.
Enyi mɛɖé jló na na nǔ dó nɔ gudu nú azɔ̌ e wà wɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖè é ɔ, nabi é ka ɖó na na? Mɛsɛ́dó Pɔlu wlán ɖɔ: “Hǔn, mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó na na nǔ mɛ lee é lin gbɔn ɖò ayi tɔn mɛ é; ni ma na nǔ mɛ, bonu é lɛ́ vɛ́ n’i, abǐ ni nyí dandan sín nǔ n’i ó. Ðó Mawu yí wǎn nú mɛ e nɔ na nǔ mɛ kpodo xomɛhunhun kpo é.”—2 Kɔlɛntinu lɛ 8:12; 9:7.
8-14 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | KƐ́NSÍSƆ́ 1-2
“Jehovah Nɔ Bló Tuto nú Togun Tɔn”
w94 1/12 9 akpá. 4
Tɛn Tɛ Mɛ Jehovah Sinsɛn ka Ðè Ðò Gbɛzán Mǐtɔn Mɛ?
4 Nú a nɔ aga bo kpɔ́n fí e Izlayɛli-ví lɛ ɖó gɔnu ɖó ɖò gbetótló ɔ mɛ é sɛ́dó ɔ, etɛ a ka na ko mɔ? Gbɛtɔ́ hwan ɖaxó na yì livi atɔn jɛji mɔ̌, ee è tò goxɔ yetɔn lɛ ganji, bo má ye dó akɔta atɔn atɔn mɛ, bɔ ye ɖò totaligbé, tofɔligbé, zǎnzǎnhweji kpo gbadahweji kpo lɛ é. Nú a sɛkpɔ́ bo kpɔ́n ganji ɔ, a na lɛ́ ɖ’ayǐ wu ɖɔ gbɛ̌ta ɖevo lɛ́ ɖò fí e ye ɖó gɔnu ɖó é tɛntin. Gbɛ̌ta kpɛví kpɛví ɛnɛ enɛ lɛ mɛ wɛ xwédo e ɖò akɔta Levíi ví lɛ tɔn mɛ lɛ é ɖè. Ðò fí e ye ɖó gɔnu ɖó é sín tɛntin pɛ́ɛ ɔ, a na mɔ nǔ e è sɔ́ avɔ dó bló na b’ɛ ma kpé we ǎ é ɖé. “Goxɔ” e Izlayɛli-ví e “alɔnu yetɔn mɛ́ ganji lɛ” é xwedó tuto e Jehovah na ye é bo gbá é wɛ.—Kɛ́nsísɔ́ 1:52, 53; 2:3, 10, 17, 18, 25; Tíntɔ́n 35:10.
it-1 385 akpá. 7
Gɔnu
Fí e Izlayɛli-ví lɛ ɖó gɔnu ɖó é d’agba tawun. Sunnu ahwanfuntɔ́ e sín kɛ́n è ko sɔ́ bɔ è ɖɔ xó d’ewu ɖò aga é sín kɛ́n bló 603 550. Enyi è gɔ́ nyɔnu lɛ, vǐ lɛ, mɛxomɔ lɛ, wɔ̌nɖowǔnanɔ lɛ, Levíi ví 22 000 lɛ, kpo “akɔta tɛnmɛ tɛnmɛ” e mɛ jonɔ lɛ ɖè é kpo na ɔ, kplékplé ye mɛ bǐ tɔn sín kɛ́n na ko yì 3 000 000 alǒ hú mɔ̌. (Tí 12:38, 44; Kɛ́ 3:21-34, 39) È sixu ɖɔ lee fí e ye ɖó gɔnu ɖó é gbló sɔ é ǎ; linlin e mɛ lɛ nɔ ɖó d’ewu é gbɔn vovo tawun. Hwenu e togun ɔ ɖó gɔnu ɖó ayikúngban wɛnjɛ Mɔwabu tɔn jí, ɖò Jeliko nukɔn é ɔ, tan ɔ ɖɔ nú mǐ ɖɔ ye “bɛ́sín Bɛti-Yesimɔti kaka yì Avɛli-Citimu.”—Kɛ́ 33:49.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
it-1 767 akpá. 2
Mɛxixa
Mɛ nabi e ɖò tò ɖé mɛ é sín kɛ́nsísɔ́ wɛ, bɔ hwɛhwɛ ɔ, è nɔ zɔ́n dó nyikɔ, kúnkan, togun e mɛ è jɔ sín é, kpo xwédo kpo wu dó bló. É nɔ byɔ nǔ hú mɛxixa kpowun. Linlin gegě wu wɛ è nɔ sɔ́ mɛ e ɖò tò ɖé mɛ lɛ é sín kɛ́n ɖò Biblu sín táan mɛ. Ye wɛ nyí takwɛ súsú, ahwanzɔ́wiwa, (bɔ nú Levíi ví lɛ ɔ), azɔ̌ e kan tɛn mímɛ́ ɔ lɛ é ɖiɖe nú ye.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
w08 1/7 21
A ka Tuùn À?
Jakɔbu ee sín nyikɔ è wá huzu dó Izlayɛli é sín kúnkan wɛ nyí akɔta alǒ xwédo Izlayɛli tɔn. Vǐ wěwe wɛ tɔ́gbó enɛ ɖó. Ye wɛ nyí: Hwlibɛni, Sinmɛnyɔ́ɔ, Levíi, Judáa, Dan, Nɛfutalíi, Gadi, Acɛ́ɛ, Isakáa, Zabulɔ́ɔn, Jozɛfu kpo Bɛnjamɛ́ɛ kpo. (Bǐbɛ̌mɛ 29:32–30:24; 35:16-18) Wǒ-ɖokpo ɖò ye mɛ ɖó nyikɔ yetɔn lɛ nú akɔta yetɔn lɛ, loɔ, è ɖó nyikɔ Jozɛfu tɔn nú akɔta ɖě ǎ. Amɔ̌, è ɖó vǐ sunnu tɔn Eflayimu kpo Manasée kpo sín nyikɔ nú akɔta we. Enɛ wu ɔ, akɔta e ɖò Izlayɛli lɛ é bǐ bló 13. Bɔ etɛwu hwɛhwɛ ɔ, Biblu ka nɔ ɖɔ xó dó akɔta 12 wu lo?
Ðò Izlayɛli-ví lɛ mɛ ɔ, è ɖè Levíi ví sunnu lɛ ɖó vo bɔ ye wà sinsɛnzɔ́ ɖò Goxɔ Jehovah tɔn mɛ, bɔ nukɔnmɛ ɔ, ɖò tɛmpli mɛ. Enɛ wu ɔ, yedɛɛ yì ahwan ɖě ǎ. Jehovah ɖɔ nú Mɔyizi ɖɔ: “Ma sɔ́ Levíi ví lɛ sín kɛ́n dó Izlayɛli-ví ɖě lɛ mɛ ó. A na zé azɔ̌ e nyí Goxɔ ɔ tɔn lɛ dó alɔ mɛ nú Levíi ví lɛ; finɛ wɛ akɔjijɛgbá ɔ ɖè. Nǔ e è dó bló Goxɔ ɔ na lɛ kpo nǔ e è nɔ zán ɖò xwé ɔ gbè lɛ kpo sín azɔ̌ lɛ ɔ, a na zé dó alɔ mɛ nú ye. Ye wɛ na nɔ zé Goxɔ ɔ kpo nǔ e è nɔ zán ɖ’emɛ lɛ bǐ kpo. Ye wɛ na nɔ wà azɔ̌ ɖò xwé ɔ gbè; ye wɛ na nɔ ɖó gɔnu lɛlɛ̌ dó Goxɔ ɔ.”—Kɛ́nsísɔ́ 1:49, 50.
Levíi ví lɛ ɖu ayikúngban ɖě sín gǔ ɖò Akpádídó Yikúngban ɔ jí ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, toxo 48 wɛ è na ye gbɔn ayikúngban Izlayɛli-ví lɛ tɔn lɛ bǐ jí.—Kɛ́nsísɔ́ 18:20-24; Jozuwée 21:41.
Ðó hwɛjijɔ we enɛ lɛ wu ɔ, ɖò kpaa mɛ ɔ, è nɔ xà Levíi ví lɛ hwenu e è ɖò akɔta lɛ slɛ́ wɛ é ǎ. Enɛ wu wɛ è nɔ ɖɔ xó dó akɔta Izlayɛli-ví lɛ tɔn 12 wu hwɛhwɛ.—Kɛ́nsísɔ́ 1:1-15
15-21 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | KƐ́NSÍSƆ́ 3-4
“Azɔ̌ E Levíi Ví lɛ Nɔ Wà lɛ É”
it-2 655 akpá. 1
Vɔsanúxwlémawutɔ́
Ðò Akɔjijɛsɛ́n ɔ Glɔ́. Hwenu e Izlayɛli-ví nyí kannumɔ ɖò Ejipu é ɔ, Jehovah sɔ́ nukɔngbeví sunnu Izlayɛli-ví lɛ tɔn lɛ ɖó vo nú éɖée hwenu e é sɔ́ awě wǒgɔ́ ɔ dó hu nukɔngbeví Ejipunu lɛ tɔn lɛ é. (Tí 12:29; Kɛ́ 3:13) Enɛ wu ɔ, Jehovah tɔn wɛ nukɔngbeví enɛ lɛ nyí, bɔ ye na wà sinsɛnzɔ́ bǔnɔ ɖé n’i tlɔlɔ. Mawu hɛn ɔ, é na ko sɔ́ nukɔngbeví sunnu Izlayɛli-ví lɛ tɔn bǐ bɔ ye na wà vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ lɛ bo lɛ́ kpé nukún dó tɛn mímɛ́ ɔ wu. Amɔ̌, sunnu e ɖò akɔta Levíi ví lɛ tɔn mɛ lɛ é wɛ é mɔ ɖɔ ye jɛxa bo na wà azɔ̌ enɛ. Hwɛjijɔ enɛ wu wɛ é yí gbè bɔ akɔta ɔ sɔ́ Levíi ví sunnu lɛ dó nukɔngbeví sunnu akɔta 12 ɖě lɛ tɔn domɛ. (Jozɛfu sín vǐ Eflayimu kpo Manasée kpo nyí akɔta we). Ðò mɛxixa ɖé hwenu ɔ, è mɔ ɖɔ nukɔngbeví sunnu, ee ɖó sun ɖokpo alǒ hú mɔ̌, bo ma ɖò akɔta Levíi ví lɛ tɔn mɛ ǎ é sín kɛ́n hugǎn Levíi ví sunnu lɛ tɔn 273. Enɛ wu ɔ, Mawu byɔ ɖɔ è ni sɔ́ gankwɛ atɔ́ɔ́n atɔ́ɔ́n dó vɔ́ nukɔngbeví sunnu 273 enɛ lɛ ɖokpo ɖokpo xɔ, bɔ è na sɔ́ akwɛ enɛ lɛ nú Aalɔ́ɔn kpo vǐ sunnu tɔn lɛ kpo. (Kɛ́ 3:11-16, 40-51) Jɛ nukɔn nú mɛ vivɔ xɔ enɛ ɔ, Jehovah ko sɔ́ sunnu e ɖò xwédo Aalɔ́ɔn tɔn mɛ ɖò akɔta Levíi ví lɛ tɔn mɛ lɛ é ɖó vo, bɔ ye na nɔ wà vɔsanúxwlémawutɔ́zɔ́ ɖò Izlayɛli.—Kɛ́ 1:1; 3:6-10.
it-2 133 akpá. 1
Levíi Ví Lɛ
Azɔ̌ E Ye Nɔ Wà lɛ É. Xwédo atɔn mɛ wɛ Levíi ví lɛ gosin. Ye wɛ nyí Gɛɛcɔni, Kexati, kpo Mɛlali kpo. (Bǐ 46:11; 1Tan 6:1, 16) Xwédo enɛ lɛ ɖokpo ɖokpo wɛ è sɔ́ ɖó fí ɖé ɖò Goxɔ ɔ kpá, ɖò gbetótló mɛ. Kexati ví e ɖò xwédo Aalɔ́ɔn tɔn mɛ lɛ é ɖó gɔnu ɖó Goxɔ ɔ nukɔn ɖò zǎnzǎnhweji. Kexati ví e kpò lɛ é ɖó gɔnu ɖó tofɔligbé, Gɛɛcɔni ví lɛ ɖò gbadahweji, bɔ Mɛlali ví lɛ ɖò totaligbé. (Kɛ́ 3:23, 29, 35, 38) Levíi ví lɛ wɛ nɔ ján Goxɔ ɔ, tún, bo lɛ́ sɔ́ kpé. Enyi ye jló na sɛ̀ tɛn ɔ, Aalɔ́ɔn kpo vǐ sunnu tɔn lɛ kpo nɔ ɖè xɔmɛgbovɔ e è dó gbò fí Mímɛ́ ɔ dó fí Mímɛ́ Bǐ ɔ é síìn, bo nɔ cyɔn nǔ dó akɔjijɛgbá ɔ, vɔsakpe lɛ, kpo nǔ mímɛ́ ɖevo lɛ kpo. Enɛ gudo ɔ, Kexati ví lɛ nɔ ɖíɖá nǔ enɛ lɛ. Gɛɛcɔni ví lɛ nɔ ɖíɖá avɔ ɖagbeɖagbe lɛ, anyǔ e è cyɔn avɔ lɛ jí lɛ, avɔ e ɖò Goxɔ ɔ sín ali nu lɛ, avɔ e è dó xá kɔ́xota ɔ na lɛ, kpo kan e è sin dó Goxɔ ɔ wu lɛ é kpo. Mɛlali ví lɛ nɔ kpé nukún dó xwlɛ lɛ, dotín lɛ, nǔ e jí dotín lɛ nɔ jinjɔn lɛ, só yetɔn lɛ, kpo kan yetɔn lɛ kpo wu (kan e è sin dó Goxɔ ɔ wu lɛlɛ̌ dó ɖò kɔ́xota lɛ é).—Kɛ́ 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.
it-2 133 akpá. 3
Levíi Ví Lɛ
Ðò Mɔyizi hwenu ɔ, hwenu e Levíi ví ɖé ɖó xwè 30 é wɛ é nɔ wà azɔ̌ e nyí étɔn lɛ é bǐ mlɛ́mlɛ́, ɖi kpɔ́ndéwú ɔ, azɔ̌ e byɔ ɖɔ è na ɖíɖá Goxɔ ɔ kpo nǔ e ɖ’emɛ lɛ é bǐ kpo, hwenu e è na sɛ̀ tɛn n’i é. (Kɛ́ 4:46-49) É sixu w’azɔ̌ ɖé lɛ hwenu e é ɖó xwè 25 é, amɔ̌, é cí ɖɔ é kún nyí azɔ̌ syɛnsyɛn e na byɔ ɖɔ è ni ɖíɖá Goxɔ ɔ é ó. (Kɛ́ 8:24) Ðò Axɔ́su Davidi hwenu ɔ, è dɔn xwè ɔ wá dò jɛ xwè 20. Hwɛjijɔ e Davidi na é wɛ nyí ɖɔ è sɔ́ na nɔ ɖíɖá Goxɔ ɔ kpé ǎ, ɖó tɛmpli ɔ na jɛ tɛn tɔn mɛ. Nú mɛɖé ɖó xwè 50 ɔ, é na ɖó azɔ̌ e è ɖó na wà dandan lɛ é te. (Kɛ́ 8:25, 26; 1Tan 23:24-26) Levíi ví lɛ ɖó na tuùn Sɛ́n ɔ ganji, ɖó hwɛhwɛ ɔ, è nɔ ylɔ́ ye bɔ ye na xà d’aga ɖò togun mɛ, bo lɛ́ kplɔ́n mɛ e ma sè wema kaka ɖé ǎ lɛ é.—1Tan 15:27; 2Tan 5:12; 17:7-9; Nɛɛ 8:7-9.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w06 1/8 23 akpá. 13
Nyɔ̌nǔi Bo Ði Xɛsi nú Mawu!
13 Alɔdó Jehovah tɔn e Davidi mɔ hwenu e adǎn gbò è é zɔ́n bɔ xɛsi e é ɖi n’i é kpo jiɖiɖe e é ɖó dó wǔ tɔn é kpo lɛ́ syɛn d’eji. (Ðɛhan 31:23-25) Amɔ̌, ɖò ninɔmɛ taji atɔn mɛ ɔ, Davidi sɔ́ ɖi xɛsi nú Mawu ganji ǎ, bɔ enɛ dɔn awě syɛnsyɛn lɛ wá. Nukɔntɔn ɔ wɛ nyí tuto e é bló bonu è na sɔ́ akɔjijɛgbá ɔ dó kɛkɛví mɛ, bo sɛ̀ tɛn na wá Jeluzalɛmu, b’ɛ ma nyí ɖɔ Levíi ví lɛ wɛ sɔ́ dó abɔ̌ta, lee Sɛ́n Mawu tɔn ɔ ɖɔ gbɔn é ǎ é. Hwenu e Akɔjijɛgbá ɔ ja ayǐ jɛ gbé é ɔ, Wuza, ee ɖò kɛkɛví ɔ kun wɛ é jló na hɛn ɖó te, bɔ Mawu hu i, ɖó “sù e é ɖu” ɔ wutu. Wuza wɛ hu hwɛ syɛnsyɛn enɛ có, sísí e Davidi ma ɖó nú Sɛ́n Mawu tɔn ǎ é wɛ zɔ́n bɔ nǔ baɖabaɖa enɛ jɛ. Xɛsiɖiɖi nú Mawu wɛ nyí ɖɔ è ni wà nǔ lɛ lee é ba gbɔn é.—2 Samuwɛli 6:2-9; Kɛ́nsísɔ́ 4:15; 7:9.
22-28 FÉVRIER
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ | KƐ́NSÍSƆ́ 5-6
“Nɛ̌ A ka Sixu Wà Nǔ Mɛ E Sɔ́ Yeɖée Ðó Vo nú Mawu lɛ É (Nazilinu lɛ) Ðɔhun Gbɔn?”
it-2 381 akpá. 7-382 akpá. 1-2
Nazilinu
Sɛ́n taji atɔn ɖé lɛ tíìn, bɔ mɛ e d’akpá, bo na nyí Nazilinu lɛ é ɖó na nyi: (1) Ye ɖó na nu ahan syɛnsyɛn ɖebǔ ǎ; ye ɖó na ɖu nǔ e tɔ́n sín vǐwuntín wu é ɖebǔ ǎ: kwín tɔn, mǔ tɔn, xúxú tɔn, ye ɖó na nu ahan e è sɔ́ vǐwun dó ɖa na é ɖebǔ ǎ, ee ma vɛ́sin ǎ kpo ee vɛ́sin é kpo é bǐ. (2) Ye ɖó na kpa ɖa e ɖò ta yetɔn é ǎ. (3) Ye ɖó na ɖ’alɔ cyɔ wu ǎ, é na bo nyí mɛ e sɛkpɔ́ ye tawun é ɖé wɛ ɔ nɛ, mɛ ɔ sixu nyí tɔ́, nɔ, nɔví sunnu alǒ nyɔnu.—Kɛ́ 6:1-7.
Akpádídó Bǔnɔ Lɛ. Mɛ e ɖò akpá bǔnɔ enɛ dó wɛ é ɖé ɖó na “sɔ́ [éɖée] ɖó vo nú Mawu Mavɔmavɔ, bo na wà azɔ̌ n’i, lobo ɖè éɖée ɖó vo ɖò mɛ ɖě lɛ mɛ,” é nyí ɖó gbɛtɔ́ lɛ na xɔ susu n’i ɖó gbɛ̀ bɔkun e na zán wɛ é ɖè é wutu wɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, “hwenu e mɛ ɔ sɔ́ ɖó te ɖɔ emi na dó wà azɔ̌ nú Mawu Mavɔmavɔ ɔ bǐ ɔ, vo wɛ é sɔ éɖée ɖó nú Mawu Mavɔmavɔ.”—Kɛ́ 6:2, 8, Bǐ 49:26.
Enɛ wu ɔ, sɛ́n e ɖɔ xó dó Nazilinu nyínyí wu ɔ ɖó tinmɛ bǔnɔ ɖé ɖò Jehovah sinsɛn linu. Lee é nɔ nyí gbɔn nú vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ, b’ɛ ma nɔ ɖ’alɔ cyɔ mɛ tɔn tuntun tɔn wu vɔ́vɔ́ ǎ, ɖó sinsɛnzɔ́ mímɛ́ tɔn wutu é ɔ, mɔ̌ wɛ é nɔ nyí gbɔn nú Nazilinu lɛ lɔmɔ̌. Ðó vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó lɛ kpo vɔsanúxwlémawutɔ́ kpɛví lɛ kpo sín azɔ̌ ɖò taji tawun wutu ɔ, è dó sɛ́n nú ye syɛnsyɛn ɖɔ ye kún ɖó na nu vɛ̌ɛn alǒ ahan syɛnsyɛn ɖebǔ hwenu e ye ɖò azɔ̌ mímɛ́ yetɔn wà wɛ ɖò Jehovah nukɔn wɛ é ó.—Le 10:8-11; 21:10, 11.
Gɔ́ na ɔ, Nazilinu ɔ (Ebl., nazir) “ɖó na jó ɖa tɔn dó, bɔ é na ɖò susu wɛ, kaka jɛ hwenu e é ɖó dó é,” enɛ na zɔ́n bɔ mɛ lɛ na yawǔ ɖ’ayi wu ɖɔ Nazilinu e sɔ́ éɖée ɖó vo é ɖé wɛ n’i. (Kɛ́ 6:5) È zán xókwín Ebléegbe tɔn nazir ɖokpo enɛ ɔ dó dó gesí vǐwun e è “ma jlá ala na ǎ” ɖò Gbɔjɛzánxwe kpo Awǎjijɛxwe kpo mímɛ́ lɛ hwenu. (Le 25:5, 11) Nǔ e lɛ́ sɔ́ akpakpa mɛ é ɖevo wɛ nyí ɖɔ gan gbajagbaja e è zé siká akú dó bló na, b’ɛ nɔ nɔ vɔsanúxwlémawutɔ́ ɖaxó ɔ sín tablá wu ɖò nukɔn bɔ è wlán “Mɛɖeɖóvo Mawu Mavɔmavɔ tɔn” d’ewu é ɔ, è nɔ ylɔ́ ɖɔ ‘wuntun mímɛ́ mɛɖée sísɔ́ jó tɔn’ [Ebl., nézèr, xókwín dodó nazir mɛ wɛ é lɔmɔ̌ jɔ sín]. (Tí 39:30, 31) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, axɔ́sugbakún e è nɔ xwè nú Izlayɛli xɔ́su e è sɔ́ ami dó ɖè lɛ é lɔmɔ̌ ɔ, nézèr wɛ è nɔ ylɔ́ ɖɔ. (2Sa 1:10; 2Ax 11:12) Mɛsɛ́dó ɔ ɖɔ ɖɔ ɖò agun Klisanwun tɔn mɛ ɔ, è na nyɔnu ɖé ɖa gaga e ɖò ta n’i é nú é na nyí tablá n’i. Enɛ na nɔ flín i ɖò jɔwamɔ lixo ɖɔ tɛn e mɛ é ɖè é gbɔn vo nú sunnu tɔn; é ɖó na nɔ flín ɖɔ é ɖó na nɔ hwihwɛ́ éɖée dó tuto Mawu tɔn glɔ́. Nǔ elɔ lɛ e è byɔ ɖò Nazilinu lɛ sí é, é wɛ nyí ɖɔ: ye ɖó na kpa ɖa ǎ (sunnu lɛ ka ɖó na jó ɖa dó ǎ), ye ɖó na ɖó wǔ zɔ nú vɛ̌ɛn, kpo nǔ e sixu hɛn ye kwiji lɛ é bǐ kpo é xlɛ́ lě dò yeɖée sísɔ́ dó savɔ̌ kpo yeɖée hwihwɛ́ hwihwɛ́ dó jlǒ Jehovah tɔn glɔ́ kpo ɖò taji nú ye sɔ é.—1Kɔ 11:2-16.
Nǔ Xɔ Akwɛ Biblu Tɔn lɛ Biba
w05 15/1 30 akpá. 2
Nǔ E Nǔxatɔ́ lɛ Kanbyɔ lɛ É
Nazilinu e Sanmusɔ́ɔn nyí é gbɔn vo. Cobɔ è na jì i ɔ, wɛnsagun Jehovah tɔn ɖɔ nú nɔ tɔn ɖɔ: “A na mɔ xò bo jì vǐ sunnu ɖokpo. Hǎ na jɛ ta tɔn kpɔ́n gbeɖé ǎ, ɖó vǐ enɛ ɔ, è sɔ́ ɛ ɖó vo nú Mawu sín nɔ tɔn xomɛ. É wɛ na jɛ Izlayɛli-ví lɛ hwlɛn sín Filisitɛ́ɛn lɛ sí jí.” (Hwɛɖɔtɔ́ lɛ 13:5) Sanmusɔ́ɔn dó akpá ɖě bo na nyí Nazilinu ǎ. Mawu ɖesu wɛ sɔ́ ɛ Nazilinu, b’ɛ na nɔ mɔ̌ nú gbɛhwenu tɔn bǐ. Sɛ́n e gbɛ́ ɖɔ è ma ɖ’alɔ cyɔ wu é sixu w’azɔ̌ ɖò ninɔmɛ éyɛ tɔn mɛ ǎ. Enyi é wá jɛ bɔ é ma tuùn ǎ, bo ɖ’alɔ cyɔ wu ɔ, nɛ̌ é ka sixu lɛ́ bɛ́ Nazilinu e é ko nyí sín hwenu e è jì i, b’ɛ ka na nɔ mɔ̌ nú gbɛhwenu tɔn bǐ é sín dò gbɔn? É ɖò wɛn ɖɔ nǔ e è byɔ ɖò mɛ ɖěɖee nyí Nazilinu nú gbɛhwenu yetɔn bǐ lɛ é sí lɛ é gbɔn vo nú ee è byɔ ɖò mɛ ɖěɖee sɔ́ jlǒ bo huzu Nazilinu lɛ é sí é ɖò ali ɖé lɛ nu.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
w06 15/1 32
“Alɔdlɛndónǔ Nukɔntɔn E Ðè Xó Sín Wemafɔ Biblu Tɔn lɛ Mɛ Bɔ È Tuùn lɛ É”
XWÈ 25 mɔ̌ ɖíe ɔ, dobanúnǔtɔ́ dokunkun tɔn Izlayɛli tɔn lɛ mɔ nǔɖe b’ɛ jiwǔ tawun. Ðò yɔdo e ɖò Hinnɔ́ɔ Tɔdo mɛ é ɖé mɛ ɔ, è mɔ wema-mlámlá kpɛví kpɛví e è sɔ́ kpatagan dó bló na lɛ é we, bɔ wemafɔ Biblu tɔn ɖé lɛ ɖò ye jí. Wema-mlámlá enɛ lɛ ko tíìn cobɔ Babilɔnunu lɛ wá gbà Jeluzalɛmu ɖò 607 J.H.M. tɔn. Nyɔna e xó Kɛ́nsísɔ́ 6:24-26 ɖɔ lɛ é sín akpáxwé ɖé lɛ wɛ ɖò wema-mlámlá lɛ jí. Nyikɔ Mawu tɔn, Jehovah, tɔ́n azɔn gegě ɖò wema-mlámlá we lɛ jí. È ɖɔ dó nǔwlanwlán enɛ lɛ wu ɖɔ ye nyí “nǔ xóxó hwexónu tɔn nukɔn nukɔntɔn e è tuùn, bɔ Akpáxwé Biblu Tɔn E È Wlán Dó Ebléegbe Mɛ É sín akpáxwé ɖé lɛ ɖò ye jí lɛ é.”
É ɖò mɔ̌ có, akɔwé Biblu tɔn ɖé lɛ gbɛ́ ɖɔ é kún nyí sín hwe enɛ nu ɖě wɛ wema-mlámlá enɛ lɛ tíìn ó; lé xwè kanweko wegɔ́ ɔ J.H.M. tɔn wɛ è wlán ye. Hwɛjijɔ e wu ye gbɛ́ lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ ɖiɖe wema-mlámlá enɛ lɛ tɔn e è ɖó é hwe tawun, bo zɔ́n bɔ è sixu gbéjé ye kpɔ́n bǐ mlɛ́mlɛ́ ǎ. Bo na dó ɖeɖɛ xó enɛ ɔ, gbɛ̌ta akɔwé Biblu tɔn ɖé vɔ́ ye gbéjé kpɔ́n. Ye zán azɔ̌wanú nǔnywɛ xwitixwiti tɔn yaɖeyaɖe lɛ dó bló bɔ ɖiɖe wema-mlámlá lɛ tɔn kló d’eji. Ye ɖè nǔ e azɔ̌ e ye wà é na lɛ é tɔ́n ɖò agaɖanu dìn. Gbeta tɛ kɔn gbɛ̌ta e vɔ́ nǔ ɔ gbéjé kpɔ́n é ka wá?
Jɛ nukɔn hwɛ̌ ɔ, dobanúnǔ yetɔn nɔ gudo nú ɖɔ e è ɖɔ ɖɔ wema-mlámlá enɛ lɛ ko tíìn cobɔ ye yì kannumɔgbenu ɖò Babilɔnu é. Wlɛnwín dobanúnǔ tɔn e è nɔ zán dó gbéjé nǔwlanwlán hwexónu tɔn lɛ kpɔ́n na é, paléographie, (enɛ wɛ nyí ɖɔ è na kpɔ́n lee wekwín lɛ cí é, lee è wlán ye gbɔn é, lee è tò ye gbɔn é), dó gesí táan ɖokpo ɔ, enɛ wɛ nyí xwè kanweko tɛnwegɔ́ ɔ J.H.M. tɔn sín vivɔnu. Wǎgbɔ tɔn ɔ, gbɛ̌ta ɔ zɔ́n dó sɛ́n e ɖɔ xó dó lee è nɔ wlán nǔ lɛ gbɔn é wu bo ɖɔ: “Lee è wlán nǔ lɛ gbɔn ɖò wema-mlámlá lɛ jí é sɔgbe xá kúnnuɖenú e dobanúnǔ dokunkun tɔn na dó hwenu e è mɔ nǔwlanwlán lɛ é wu é. Nǔ ɖokpo ɔ wɛ wlɛnwín dobanúnǔ tɔn e è nɔ zán dó gbéjé nǔwlanwlán hwexónu tɔn lɛ kpɔ́n na é lɔ xlɛ́.”
Xójlawema Bulletin of the American Schools of Oriental Research sɛ̀ sin xwè nú dobanúnǔ e è bló dó wema-mlámlá e è sɔ́ kpatagan dó bló na, bɔ è nɔ lɛ́ ylɔ́ ɖɔ Ketef Hinnɔ́ɔ tɔn é bo ɖɔ: “Mǐ sixu ɖɔ kpo ganjɛwu kpo ɖɔ gbeta e kɔn akɔwé Biblu tɔn gegě wá bo ɖɔ nǔwlanwlán enɛ lɛ wɛ nyí alɔdlɛndónǔ nukɔntɔn e ɖè xó sín wemafɔ Biblu tɔn lɛ mɛ bɔ è tuùn lɛ é sɔgbe.”