ÐI NǓ YE ÐƆHUN | MILIAMU
“Jihan nú Jehovah”
Ðyɔvǐ ɔ hɔn hwlá cí fí e mɛɖé ma sixu mɔ ɛ ɖè ǎ é, bo sɔ́ nukún ɖó fánxasun e ɖò fánkanmɛ é jí síí. É cí xwíi bo sɛ́wún; Nilu tɔ̀ ɔ ɖò sisa wɛ dɛ̌dɛ̌. Hwenu ɖò yiyi wɛ, amɔ̌, é cí finɛ bo ɖò nǔ kpɔ́n wɛ, lobo wɔn ya nú nǔvínúví e ɖó lɛlɛ̌ d’è wɛ lɛ é. Finɛ wɛ é ɖè bo ɖò fánxasun e fotɔ ɖò sin ɔ nukúnmɛ é kpɔ́n sɛ́dó wɛ; nɔví sunnu tɔn kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ ɔ wɛ ɖ’emɛ. Mɔ e é mɔ bɔ é ɖò éɖokpo bo ma lɛ́ ɖó ɖɔxátɔ́ ɖé ǎ é kú wǔ n’i. Amɔ̌, é tuùn ɖɔ hwɛ mɛjitɔ́ emitɔn lɛ tɔn jɔ bɔ ye wà mɔ̌; nukúnɖiɖó ɖokpo e vǐ kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ ɔ ɖó ɖò ninɔmɛ syɛnsyɛn enɛ mɛ é jɛn nɛ.
Akɔ́nkpinkpan nukúnɖeji ɖé wɛ ɖyɔvǐvu enɛ ɖexlɛ́, bɔ akɔ́nkpinkpan ɖiɖexlɛ́ ka lɛ́ ɖò te kpɔ́n ɛ. É tlɛ kpò ɖò vǔ cobo ka ɖó nǔɖiɖi ɖaxó nú Mawu. Nǔɖiɖi tɔn ɖesu na jɛ wě vaan ɖò ninɔmɛ e na bɔ d’ewu lɛ é mɛ, bɔ enɛ na kúnkplá gbɛzán tɔn bǐ. Xwè e bɔ d’ewu lɛ é mɛ, hwenu e é nyí mɛxo é ɔ, nǔɖiɖi tɔn d’alɔ ɛ ɖò ninɔmɛ e syɛn hugǎn lɛ é mɛ ɖò hwenuxó mɛtɔn lɛ tɔn mɛ. Nǔɖiɖi ɖokpo ɔ lɛ́ d’alɔ ɛ hwenu e é wà nǔ syɛnsyɛn ɖé nyi dò é. Mɛ̌ ka nyí mɛ ɔ? Etɛ nǔɖiɖi tɔn ka sixu kplɔ́n mǐ?
Miliamu: Vǐ Kannumɔ Ðé
Tan Biblu tɔn ɔ ɖɔ vǐ ɔ sín nyikɔ ǎ, amɔ̌, mǐ tuùn mɛ e wɛ é. Miliamu wɛ é nɔ nyí, bo nyí nukɔnví Amulamu kpo Yokɛvɛdi kpo e nyí kannumɔ Eblée lɛ ɖò Ejipu é tɔn. (Kɛ́nsísɔ́ 26:59) È na wá sun nyikɔ nɔví sunnu tɔn kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ ɔ ɖò nukɔnmɛ ɖɔ Mɔyizi. Xwè atɔn ɖó wɛ Aalɔ́ɔn e nyí fofó vǐ kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ ɔ tɔn é ɖè hwe ɔ nu. È tuùn xwè nabi e Miliamu ɖó tawun hwe ɔ nu é ǎ, amɔ̌, é cí ɖɔ é kún ko kpé xwè wǒ ó.
Hwenu vɛwǔ lɛ mɛ wɛ Miliamu nɔ gbɛ̀ ɖè. Ejipunu lɛ mɔ mɛtɔn Eblée lɛ dó mɔ akóbá ɖaxó ɖé, enɛ wu ɔ, ye hɛn ye gbɔ̌gungún kangungún, bo dóya nú ye. Ee è ɖò ya dó nú kannumɔ lɛ wɛ bɔ ye ka lɛ́ ɖò kún gbà wɛ é ɔ, xomɛ sin Ejipunu lɛ gbadó, kaka bɔ yadonúmɛ ɔ tlɛ lɛ́ syɛn bǐ. Falawɔ́ɔn ɖegbe ɖɔ è ni hu vǐ sunnu Eblée lɛ tɔn lɛ bǐ ɖò ajidonu. É ɖò wɛn ɖɔ Miliamu ɖ’ayi nǔɖiɖi e nyɔnu ajinɔtɔ́ we e gbà gbè ɔ lɛ é ɖexlɛ́ lɛ é wu; ye wɛ nyí Cifla kpo Puwa kpo.—Tíntɔ́n 1:8-22.
Miliamu lɛ́ ɖ’ayi nǔɖiɖi mɛjitɔ́ éɖesunɔ tɔn lɛ tɔn wu. Ee Amulamu kpo Yokɛvɛdi kpo jì vǐ ɖɛkpɛɖɛkpɛ yetɔn atɔngɔ́ ɔ gudo é ɔ, ye sɔ́ ɛ hwlá nú sun atɔn nukɔntɔn lɛ. Ye lɔn nú xɛsi e gbeɖiɖe axɔ́su ɔ tɔn dɔn wá é wà nǔ dó ye wu nú ye jó vǐ yetɔn dó bonu è hu ǎ. (Eblée lɛ 11:23) Amɔ̌, vǐ kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ ɖé sísɔ́ hwlá nyí nǔ d’ayihun ǎ; gbeta syɛnsyɛn ɖé kɔn wɛ ye ka ɖó na wá zaanɖé dìn. Yokɛvɛdi ɖó na sɔ́ vǐ ɔ hwlá, bo na jó è dó nyi fí e mɛ e sixu nya xɛ ɖò jǐ tɔn bo lɛ́ hɛn ɛ b’ɛ na sù é ɖé na mɔ ɛ ɖè é. Dǒ nukún ɖɛ vívɛ́ e vǐnɔ ɔ na ɖò xixo wɛ é mɛ kpɔ́n! É bló fánxasun ɖé bo sá gudlɔ́n kpo awɔn kpo dó bonu é na fotɔ, lobo jó vǐ vívɛ́ tɔn dó nyi mɛ ɖò Nilu Tɔ̀ ɔ mɛ. É cí ɖɔ é ɖɔ nú Miliamu ɖɔ é ni cí ayǐ bo kpɔ́n nǔ e na jɛ é.—Tíntɔ́n 2:1-4.
Miliamu Mɛhwlɛngántɔ́ Ɔ
Miliamu gbɔ bo nɔte. Zaan ɔ, é mɔ mɛɖé lɛ sɛ́dó. Nyɔnu lɛ sín gbɛ̌ta ɖé wɛ jawě. Ye nyí Ejipunu kpaa lɛ ǎ. Vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn kpo gbɛ̌ tɔn nyɔnu lɛ kpo wɛ wá wǔ lɛ gbé ɖò Nilu Tɔ̀ ɔ mɛ. Ayi Miliamu tɔn sixu ko gbadó. É ka tlɛ sixu glá bo lin ɖɔ Falawɔ́ɔn ɖesu sín vǐ nyɔnu na t’afɔ gbeɖiɖe axɔ́su ɔ tɔn jí bo na hwlɛn vǐ kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ Eblée enɛ gán à? É ɖò wɛn ɖɔ Miliamu xoɖɛ vívɛ́ hwenɛnu.
Vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e mɔ fánxasun ɔ é. É sɛ́ mɛsɛntɔ́ tɔn nyɔnu ɖokpo dó ɖɔ é ni sɔ́ wá nú emi. Tan ɔ wá ɖɔ dó axɔ́ví nyɔnu ɔ wu ɖɔ: “Axɔ́su ɔ sín vǐ hun, bo mɔ vǐ ɖokpo ɖ’emɛ. Vǐ sunnu wɛ bo ɖò avǐ ya wɛ.” É yawǔ wlí nǔ e jɛ é: Vǐnɔ Eblée ɖé wɛ ɖò tintɛnkpɔn wɛ bá hwlɛn gbɛ̀ vǐ tɔn tɔn gán. Nǔ vǐ ɖɛkpɛɖɛkpɛ ɔ tɔn blawǔ nú vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn. (Tíntɔ́n 2:5, 6) É ɖò wɛn ɖɔ ayi Miliamu tɔn ɖò te b’ɛ ɖ’ayi lee nǔ cí nú axɔ́ví ɔ é wu. Miliamu mɔ ɖɔ hwe ɔ nu sù bɔ emi na ɖè nǔɖiɖi e emi ɖó nú Jehovah é xlɛ́. Kpo akɔ́nkpinkpan kpo ɔ, é sɛkpɔ́ vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn kpo gbɛ̌ tɔn lɛ kpo.
Mǐ sixu tuùn nǔ e è na dósin xá kannumɔ Eblée winnyawinnya ɖé, ɖó glǎ e é glá kaka bo sɛkpɔ́ mɛ e gosin axɔ́su hɛ́nnu mɛ bo ɖɔ xó n’i é wutu é ǎ. Amɔ̌, Miliamu kan nǔɖe byɔ axɔ́ví ɔ tlɔlɔ: “Má yì ba vǐnɔ ɖokpo wá nú we ɖò Eblée lɛ mɛ, bonu é na nɔ na anɔ̌ vǐ ɔ nú we à?” Nǔkanbyɔ ɖagbe ɔ nɛ. Vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn tuùn ɖɔ emi kún sixu kpéwú bo dó anɔ̌ ɖě nú vǐ kpɛ́nnyɛ́kpɛ́nnyɛ́ ɖé ó. É sixu ko lin ɖɔ nú vǐ sunnuví ɔ sín mɛ lɛ ɖesu dó anɔ̌ n’i ɔ, xó ɔ na nɔ hwlahwlá hugǎn; é sixu wá yí vǐ ɔ wá xwé éɖesunɔ tɔn gbè ɖò nukɔnmɛ bo na sɔ́ dó ɖó vǐ, bɔ enɛ gudo ɔ, é na kpé nukún dó wǔtu tɔn bo kplɔ́n ɛ. Xomɛ Miliamu tɔn na ko gbawɔ̌ hwenu e axɔ́ví ɔ ɖɔ xó elɔ n’i é: “Bo yì ba bo wá.”—Tíntɔ́n 2:7, 8.
Miliamu kánwezun yì mɛjitɔ́ tɔn e ɖò adohu adohu jí lɛ é gɔ́n ɖò xwégbe. Dǒ nukún lee akpakpa na ko sɔ́ ɛ hwenu e é ɖò wɛn ɔ dó nɔ tɔn wɛ é mɛ kpɔ́n. É ɖò wɛn ɖɔ Yokɛvɛdi kúdeji ɖɔ nǔwiwa Jehovah tɔn wɛ nyí enɛ; enɛ wu ɔ, é xwedó Miliamu yì vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn gɔ́n. Bɔya Yokɛvɛdi lɔn bo ɖè awǎjijɛ tɔn xlɛ́ hwenu e axɔ́ví ɔ ɖegbe elɔ n’i é ǎ: “Kplá vǐ elɔ yì xwé, bo nɔ na ɛ anɔ̌ nú mì; un na nɔ sú axɔ́ we.”—Tíntɔ́n 2:9.
Miliamu kplɔ́n nǔ gegě dó Mawu tɔn Jehovah wu gbè nɛ gbè. É kplɔ́n ɖɔ É nɔ kpé nukún dó togun tɔn wu bo nɔ ɖótó ɖɛ yetɔn lɛ. É lɛ́ kplɔ́n ɖɔ é kún nyí mɛxo lɛ alǒ sunnu lɛ kɛɖɛ wɛ nɔ ɖè nǔɖiɖi kpo akɔ́nkpinkpan kpo xlɛ́ ó. Jehovah nɔ ɖótó mɛsɛntɔ́ tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ bǐ sín ɖɛ. (Ðɛhan 65:3) Mǐ na bo nyí mɛ winnyawinnya, mɛxomɔ, sunnu alǒ nyɔnu ɔ, mǐ bǐ ɖó na flín enɛ ɖò hwenu vɛwǔ elɔ lɛ mɛ ɖò égbé.
Miliamu Nyí Dada E Nɔ Kú Hǔn É Ðé
Yokɛvɛdi dó anɔ̌ nú yɛyɛ̌ ɔ bo lɛ́ kpé nukún wǔ tɔn. Mǐ sixu ɖ’ayi lě dò Miliamu jɛ wǎn yí nú nɔví sunnu tɔn kpɛví ɔ sɔ́ é wu jí. Bɔya é d’alɔ ɛ b’ɛ kplɔ́n xó ɖiɖɔ bɔ hwenu e vǐ ɔ ylɔ́ nyikɔ Mawu tɔn Jehovah ɔ azɔn nukɔntɔn é ɔ, é na ko vivǐ n’i tawun. Ee vǐ ɔ sù é ɔ, hwe ɔ nu sù bɔ è na kplá ɛ yì jó nú vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn. (Tíntɔ́n 2:10) É ɖò wɛn ɖɔ akpá yetɔn e na gosin wɛ é ɖè é kú wǔ nú xwédo ɔ bǐ. Dǒ nukún lee akpakpa na ko sɔ́ Miliamu sɔ, ɖɔ é ni mɔ nǔ e nɔví sunnu tɔn e vǐ nyɔnu Falawɔ́ɔn tɔn sun nyǐ ɖɔ Mɔyizi é na wá huzu hwenu e é na sù bǐ é mɛ kpɔ́n! Ðó é sù ɖò hɔnmɛ Ejipu tɔn wutu ɔ, é ka na kpò ɖò wanyiyi ɖó nú Jehovah wɛ à?
Xósin ɔ wá jɛ wě ɖò nukɔnmɛ. É ɖò wɛn ɖɔ xomɛ na ko hun Miliamu tawun ɖɔ nɔví sunnu emitɔn kpɛví e ko sù, bo nyí mɛxo bǐ é wá gbeta ɔ kɔn bá sɛn Mawu tɔn hú ɖɔ é ni ɖu ali ɖěɖee hun n’i ɖò Falawɔ́ɔn sín hɔnmɛ lɛ é sín vivǐ. Hwenu e Mɔyizi ɖó xwè 40 é ɔ, é jɛhun dó togun tɔn jí. É hu Ejipunu ɖé ɖó é ɖò daka xò kannumɔ Eblée ɖé wu wɛ wutu. Ee Mɔyizi mɔ ɖɔ gbɛ̀ emitɔn ɖò axɔ́ nu é ɔ, é hɔn sín Ejipu.—Tíntɔ́n 2:11-15; Mɛsɛ́dó 7:23-29; Eblée lɛ 11:24-26.
Miliamu sixu ko gɔn nǔ sè jɛ nɔví tɔn gɔ́n nú xwè kanɖé e bɔ d’ewu, b’ɛ bló ɖò gbě ɖevo jí ɖò Madiáani dó nyi lɛngbɔ̌ na lɛ é. (Tíntɔ́n 3:1; Mɛsɛ́dó 7:29, 30) Ee hwenu ɖò wiwáyi wɛ bɔ Miliamu ɖò mɛxo nyí wɛ é ɔ, é ɖ’ayi wu ɖɔ wuvɛ̌ e mɔ wɛ togun emitɔn ɖè é wá ɖò syɛnsyɛn d’eji wɛ bǐ.
Miliamu Nyí Gbeyiɖɔ Nyɔnu
Xwè 80 jɛji ɖó wɛ Miliamu ɖè hwenu e Mawu sɛ́ Mɔyizi dó ɖɔ é ni wá hwlɛn togun Emitɔn é. Aalɔ́ɔn nyí ɖɛ̌mɛnu Mɔyizi tɔn bɔ ye mɛ we enɛ lɛ e nyí Miliamu sín nɔví lɛ é nɔ kpɔ́ bo yì Falawɔ́ɔn gɔ́n bo na dó byɔ ɛ ɖɔ é ni jó togun Mawu tɔn dó ni yì. É ɖò gaan ɖɔ, é wà nǔ e wu é kpé é bǐ bo dó wusyɛn lanmɛ nú ye hwenu e Falawɔ́ɔn ma sè xó yetɔn ǎ é; é lɛ́ dó wusyɛn lanmɛ nú ye hwenu e ye lɛkɔ yì azɔn nabi ɖé, bɔ Mawu wá sɛ́ awě wǒ dó dó gb’akpá nú Ejipunu lɛ é. Gudo mɛ ɔ, awě wǒgɔ́ ɔ gbà nǔ bɔ nukɔngbeví sunnu Ejipunu lɛ tɔn lɛ bǐ kú; hwenu sù lo bɔ togun Izlayɛli tɔn ɔ bǐ tɔ́n zɛ̌ɛn. Dǒ nukún mɛ bo kpɔ́n ɖɔ Miliamu ɖò alɔ dó togun ɔ wɛ syɛnsyɛn hwenu e Mɔyizi kplá ye tɔ́n sín Ejipu é.—Tíntɔ́n 4:14-16, 27-31; 7:1–12:51.
Nukɔnmɛ ɔ, hwenu e togun Izlayɛli tɔn xwetɔ́n ɖò Xù Vɔvɔ ɔ kpo ahwankpá Ejipu tɔn kpo tɛntin é ɔ, Miliamu mɔ nɔví sunnu tɔn Mɔyizi ɖò te ɖò xù ɔ tó b’ɛ dlɛ́n kpò tɔn. Xù ɔ má ɖó we! É ɖò wɛn ɖɔ hwenu e é ɖò togun ɔ kplá gbɔn xù ɔ sín azan jí wɛ é ɔ, Miliamu na ko mɔ ɖɔ nǔɖiɖi e emi ɖó nú Jehovah é ɖò syɛnsyɛn d’eji wɛ. É tuùn ɖɔ Mawu emitɔn sixu wà nǔ ɖebǔ, ɖè akpá ɖebǔ!—Tíntɔ́n 14:1-31.
Enɛ gudo ɔ, hwenu e togun ɔ gbɔn xù ɔ mɛ dín wuyɛyɛ́ afɔyɛyɛ́, bɔ sin ɔ bú Falawɔ́ɔn kpo ahwankpá tɔn kpo é ɔ, Miliamu mɔ ɖɔ Jehovah ɖó hlɔnhlɔn hú ahwankpá e ɖó hlɔnhlɔn hú bǐ ɖò gbɛ̀ ɔ mɛ é. Akpakpa sɔ́ togun ɔ b’ɛ jì han ɖé nú Jehovah. Miliamu nɔ nukɔn nú nyɔnu lɛ bɔ ye ɖɔ xó elɔ lɛ dó yí han ɔ: “Mi jihan nú [Jehovah], ɖó é ɖè súsú tɔn xlɛ́. É kpíkpé sɔ́ kpo sɔ́xátɔ́ kpo nyi xù mɛ.”—Tíntɔ́n 15:20, 21; Ðɛhan 136:15.
Hwenu taji ɖé wɛ é nyí ɖò gbɛzán Miliamu tɔn mɛ bɔ é sixu wɔn kpɔ́n gbeɖé ǎ. Ðò akpáxwé tan ɔ tɔn enɛ ɔ, Biblu ylɔ́ Miliamu ɖɔ gbeyiɖɔ nyɔnu ɖé. Miliamu wɛ nyí nyɔnu nukɔntɔn e è ylɔ́ ɖɔ mɔ̌ é. Miliamu ɖò nyɔnu kpɛ e è cyan bɔ ye sɛn Jehovah ɖò ali bǔnɔ enɛ nu lɛ é mɛ.—Hwɛɖɔtɔ́ lɛ 4:4; 2 Axɔ́su lɛ 22:14; Ezayíi 8:3; Luki 2:36.
Mɔ̌ mɛ ɔ, Biblu flín mǐ ɖɔ Jehovah ɖò mǐ mɔ wɛ, bɔ akpakpa nɔ sɔ́ ɛ bonu é na kɔn nyɔna dó gǎn e dó wɛ mǐ ɖè kpo mɛɖéesɔ́hwe kpo é, suúluɖiɖó mǐtɔn kpo jló e mǐ ɖó bo na kpa susu n’i é kpo jí. Mɛ winnyawinnya alǒ mɛxo wɛ mǐ nyí à, sunnu alǒ nyɔnu wɛ mǐ nyí à, mǐ mɛ bǐ sixu ɖó nǔɖiɖi nú Jehovah. Nǔɖiɖi mɔ̌hun nɔ hun xomɛ n’i, b’ɛ na wɔn gbeɖé ǎ, bɔ ajɔ didó mɛ ɖó nǔɖiɖi enɛ wu nɔ vivǐ n’i. (Eblée lɛ 6:10; 11:6) Hwɛjijɔ ɖagbe ɖé wɛ nyí enɛ bɔ mǐ ɖó bo na ɖi nǔ Miliamu ɖɔhun!
Miliamu Huzu Goyitɔ́
Wǔjɔmɛ lɛ kpo tɛn nukúnɖeji e mɛ è ɖè é kpo nɔ hɛn nyɔna lɛ wá. Awovínú lɛ ka lɛ́ ɖò finɛ. Táan e mɛ è ɖè Izlayɛli-ví lɛ sín kannumɔgbenu é ɔ, é cí ɖɔ Miliamu wɛ nyí nyɔnu e ɖò tɛn nukúnɖeji hugǎn bǐ ɔ mɛ ɖò akɔta ɔ mɛ é ɖɔhun. É na huzu goyitɔ́ alǒ tɛn ɖaxó mɛ ninɔ na gbovɛ̌ ɛ wɛ à? (Nǔnywɛxó 16:18) É blawǔ ɖɔ é wà mɔ̌ nú táan ɖé.
Ye gosin Ejipu b’ɛ bló sun yɔywɛ ɖé gudo é ɔ, Mɔyizi yí jonɔ gbɛ̌ta e gosin fí línlín é ɖé tɔn, asì tɔn tɔ́ Jetlo wɛ kplá Mɔyizi sín asì Sipɔla kpo vǐ yetɔn we lɛ kpo wá. Mɔyizi wlí alɔ xá ɛ ɖò xwè 40 e é bló ɖò Madiáani lɛ é vlamɛ. Ð’ayǐ ɔ, Sipɔla lɛkɔ yì mɛtɔn lɛ gɔ́n ɖò Madiáani, vlafo bo na kpɔ́n ye, bɔ dìn ɔ, tɔ́ tɔn kplá ɛ wá fí e Izlayɛli-ví lɛ ɖó gɔnu ɖó é. (Tíntɔ́n 18:1-5) Dǒ nukún lee wǔ na ko yá mɛ Mɔyizi tɔn lɛ sɔ, hwenu e Sipɔla wá é mɛ kpɔ́n! É cí ɖɔ akpakpa sɔ́ ye mɛ gegě hwenu e ye mɔ mɛ e Mawu sɔ́ b’ɛ kplá ye sín Ejipu é sín asì é.
Xomɛ ka hun Miliamu lɔ à? Bɔya ɖò bǐbɛ̌mɛ. Amɔ̌, é cí ɖɔ ɖò nukɔnmɛ ɔ, é bɛ́ goyiyi. É sixu ko mɔ ɖɔ Sipɔla huzu nǔ bo jɛ agban mɛ nú emi, bo na ko lin ɖɔ é na jɛ tɛn emitɔn mɛ bo na nyí nyɔnu e ɖò tɛn nukúnɖeji hugǎn ɔ mɛ ɖò akɔta ɔ mɛ é. Ðebǔ wɛ é na bo nyí ɔ, Miliamu kpo Aalɔ́ɔn kpo jɛ xó nyanya ɖɔ dó wǔ tɔn jí. Lee é ko nɔ nyí gbɔn hwɛhwɛ é ɔ, xó mɔ̌hun wá huzu wangbɛnúmɛ kpo mɛhɛngblé kpo sín xó. Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, ye hunhún nǔɖɔ dó Sipɔla wu, bo ɖɔ ɖɔ é kún nyí Izlayɛli-ví ó, loɔ, Kucinu wɛ n’i.a Amɔ̌, zaan ɔ, ye lɛ́ jɛ nǔ hunhún ɖɔ dó Mɔyizi ɖesunɔ wu jí. Miliamu kpo Aalɔ́ɔn kpo jɛ ɖiɖɔ jí ɖɔ: “Mɔyizi kɛɖɛ jí jɛn [Jehovah] nɔ ɖɔ xó gbɔn à? [Jehovah] nɔ ɖɔ xó gbɔn mǐ lɔmɔ̌ jí ɖě ǎ cé?”—Kɛ́nsísɔ́ 12:1, 2.
Miliamu Bɛ́ Gudu
Kpo xógbe enɛ lɛ kpo ɔ, mǐ sixu mɔ ɖɔ Miliamu kpo Aalɔ́ɔn kpo ɖò nǔ sɔ́ nú jijɔ baɖabaɖa e nyla tawun lɛ é wɛ. Lee zán Mɔyizi gbɔn wɛ Jehovah ɖè é nyɔ́ nukún yetɔn mɛ ǎ, ɖó ye ɖò gǎntɛnmɛ ba d’eji wɛ, bo lɛ́ ɖò ayi dɔn wá yeɖesunɔ jí wɛ. Mɔyizi ɖò acɛ tɔn zán nyi dò wɛ bo lɛ́ ɖò tintɛnkpɔn wɛ bá xɔ súsú d’eji wutu wɛ zɔ́n à? É ɖò wɛn ɖɔ é nɔ wà nǔ nyi dò, amɔ̌, gǎntɛnmɛ nɔ gbovɛ̌ ɛ ǎ, é ka nɔ yí gò ǎ. Xó e Mawu sɔ́ d’ayi mɛ n’i bɔ é wlán ɖ’ayǐ é ɖɔ: “Mɔyizi ka nyí mɛɖé, bo nɔ sɔ́ éɖée hwe ɖesu; é nɔ sɔ́ éɖée hwe hú gbɛtɔ́ e ɖò ayikúngban jí lɛ bǐ.” Ðebǔ wɛ é na bo nyí ɔ, Miliamu kpo Aalɔ́ɔn kpo sín afɔ ɖò gbě kplɔ́ wɛ. Lee tan ɔ ɖɔ gbɔn é ɔ, “[Jehovah] sè xó e ye ɖɔ ɔ.”—Kɛ́nsísɔ́ 12:2, 3.
Ajijimɛ kpowun ɔ, Jehovah ylɔ́ nɔví nɔví atɔn lɛ dó goxɔ e mɛ è nɔ kplé ɖè é. Akpɔ́kpɔ́ tlitli dotín ɖɔhun e xlɛ́ ɖɔ Jehovah ɖò finɛ é wá xwetɔ́n ɖò goxɔ ɔ lihɛnnu. Enɛ gudo ɔ, Jehovah yí xó. É gbɛ́ nǔ nú Miliamu kpo Aalɔ́ɔn kpo bo flín kancica bǔnɔ e é ɖó xá Mɔyizi é kpo jiɖe ɖaxó e é ɖó dó wǔtu tɔn é kpo ye. Jehovah kanbyɔ ye ɖɔ, “Aniwu wɛ xó ɖɔ dó mɛsɛntɔ́ ce Mɔyizi wu ma dó xɛsi nú mi ǎ?” É ɖò gaan ɖɔ Miliamu kpo Aalɔ́ɔn kpo sísɔ́. Jehovah mɔ ɖɔ sísí e ye ma ɖó nú Mɔyizi ǎ é ɔ, emiɖesunɔ mɛtún ɔ wɛ ye ma ɖó sísí na ǎ.—Kɛ́nsísɔ́ 12:4-8.
É ɖò wɛn ɖɔ Miliamu wɛ nyí tɔ́ntlɔ́ngbɔ́n ɖò sísí ma ɖó nú mɛ ɔ mɛ, bo dɔn nɔví sunnu tɔn dó wǔ bɔ ye huzu kpannukɔn nɔví yetɔn sín asì. Enɛ na d’alɔ bɔ è na tinmɛ nǔ e wu è wá dɔn tó nú Miliamu é. Jehovah dó guduzɔn ɛ. Azɔn baɖabaɖa ɔ zɔ́n bɔ wǔtu tɔn “wé kɛ́njí ɖɔhun.” Aalɔ́ɔn sɔ́ éɖée hwe tlolo ɖò Mɔyizi nukɔn bo byɔ ɛ ɖɔ é ni savo nú Jehovah dó emi mɛ we lɛ tamɛ, bo ɖɔ: “Ma zé nǔ e mǐ wà taɖunɔ ɖɔhun ɔ sín bǎ dó xò mǐ ó.” Mɔyizi, nya mɛɖéesɔ́hwetɔ́ ɔ súxó sɛ́dó Jehovah bo ɖɔ: “Mawu ce, kɛnklɛn gbɔ azɔn n’i!” (Kɛ́nsísɔ́ 12:9-13) Dada yetɔn wà nǔ nyi dò có, wǔblaxó e nɔví sunnu we lɛ ɖɔ é xlɛ́ ɖɔ ye yí wǎn n’i tawun.
Miliamu Sín Azɔn Gbɔ
Jehovah na xósin kpo xomɛnyínyɔ́ kpo. É gbɔ azɔn nú Miliamu e lɛkɔ sín hwɛ tɔn lɛ gudo é. É ɖò mɔ̌ có, É byɔ ɛ ɖɔ é na nɔ zɔ dó fí e togun Izlayɛli tɔn ɖó gɔnu ɖó é nú azǎn tɛnwe. Tónúsíse nú nǔ enɛ na ko cí mɛɖekpo ɖaxó ɖɔhun nú Miliamu, ɖó mɛ ɖevo lɛ na mɔ ɖɔ tó wɛ è dɔn n’i. Amɔ̌ nǔɖiɖi tɔn hwlɛn ɛ gán. É ɖò wɛn ɖɔ ɖò ayi tɔn mɛ ɔ, é tuùn ɖɔ Tɔ́ emitɔn Jehovah nyí nǔjlɔjlɔwatɔ́, bo ɖò tó dɔn nú emi wɛ ɖó wǎn e é yí nú emi é wu. Enɛ wu ɔ, é bló nǔ e è ɖɔ n’i é. Azǎn tɛnwe e é nɔ éɖokponɔ na é wá yì, bɔ togun ɔ kpò ɖò fí e ye ɖó gɔnu ɖó é.
Jehovah nɔ dɔn tó nú mɛ ɖěɖee é yí wǎn na lɛ é. (Eblée lɛ 12:5, 6) Ðó é yí wǎn nú Miliamu wutu ɔ, é gbɛ́ nǔ n’i ɖó goyiyi tɔn wu. É yí gbè nú tódɔnnúmɛ ɔ kpo mɛɖéesɔ́hwe kpo bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, nǔ tɔn lɛ́ nyɔ́ Mawu nukúnmɛ. É nɔ gbɛ̀ kaka jɛ vivɔnu táan nabi e togun Izlayɛli tɔn nɔ gbetótló mɛ na xɔ é. Hwenu e é kú ɖò Kadɛci ɖò gbetótló Sini tɔn mɛ é ɔ, é cí ɖɔ xwè 130 mɔ̌ ɖó wɛ é ɖè.b (Kɛ́nsísɔ́ 20:1) Xwè kanweko mɔ̌kpan gudo ɔ, Jehovah gbɔn wanyiyi gblamɛ wlí yɛ̌yi nú Miliamu, ɖó sinsɛnzɔ́ e é wà kpo gbejininɔ kpo é wu. Gbɔn gbeyiɖɔ tɔn Micée gblamɛ ɔ, é flín togun tɔn ɖɔ: “Un ɖè mi tɔ́n sín Ejipu, bo hwlɛn mi sín kannumɔgbenu. Un sɛ́ Mɔyizi, Aalɔ́ɔn kpo Miliamu kpo dó mi.”—Micée 6:4.
Gbɛzán Miliamu tɔn sixu kplɔ́n nǔ gegě mǐ. Mǐ ɖó na nɔ cyɔn alɔ mɛ ɖěɖee ma ɖó ɖɔxátɔ́ ǎ lɛ é jí, bo na nɔ jɛhun dó nǔ e sɔgbe é jí kpo adɔgbigbo kpo, lee é bló gbɔn hwenu e é ɖò vǔ é é. (Jaki 1:27) Mǐ ɖó na nɔ má wɛn e gosin Mawu gɔ́n é xá mɛ ɖevo lɛ kpo awǎjijɛ kpo éyɛ ɖɔhun. (Hlɔmanu lɛ 10:15) Mǐ ɖó na kplɔ́n bo na nɔ nyi alɔ nú jijɔ baɖabaɖa lɛ, ɖi wuhwinhwan kpo mɛhɛndóxomɛ kpo, lee é bló gbɔn é. (Nǔnywɛxó 14:30) Mǐ ɖó na nɔ yí gbè nú nǔgbɛnúmɛ Jehovah tɔn kpo mɛɖéesɔ́hwe kpo, lee é bló gbɔn é. (Eblée lɛ 12:5) Nú mǐ ɖò nǔ enɛ lɛ wà wɛ ɔ, mǐ na ɖi nǔ Miliamu ɖɔhun nǔgbo nǔgbo.
a Ðò ninɔmɛ Sipɔla tɔn mɛ ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ xókwín “Kucinu” ɔ xlɛ́ ɖɔ Alabíi wɛ é gosin Madiáaninu ɖevo lɛ ɖɔhun, é kún gosin Etiopíi ó.
b Ye mɛ nɔví nɔví atɔn lɛ kú ɖebɔdoɖewu lee ye jɔ gbɔn é: Miliamu jɛ nukɔn, Aalɔ́ɔn bɔ d’ewu bɔ Mɔyizi wá sú tó. É cí ɖɔ xwè ɖokpo vlamɛ mɔ̌ wɛ nǔ nyí mɔ̌.