Alɔdlɛ́ndónǔ Kplé gbɛzán kpó sinsɛnzɔ́ kpó tɔn sín azɔ̌wéma tɔn lɛ́
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
4-10 MARS
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 16-17
“Jexóva, hwi wɛ nyí Jɔtɛn ɖagbewiwa tɔn ce”
w18.12 26 akpá 11
Mɛ Winnyawinnya lɛ Emi, Mi Sixu Ðó Gbɛzán Awǎjijɛ Tɔn Ðé
ZUN XƆ́NTƆN JƆ XƆ́NTƆN LƐ
11 Xà Ðɛhan 16:3, nwt. Davidi tuùn nǔ e nɔ zɔ́n bɔ è nɔ mɔ xɔ́ntɔn jɔ xɔ́ntɔn lɛ é. É mɔ “awǎjijɛ ɖaxó” gbɔn kpɔ́ninɔ xá mɛ e yí wǎn nú Jehovah lɛ é gblamɛ. Ðó è ylɔ́ ye ɖɔ “mɛ mímɛ́” wutu ɔ, walɔ yetɔn mɛ́ bo lɛ́ jlɔ́. Nǔ cí mɔ̌ nú ɖɛhanwlantɔ́ ɖevo dó xɔ́ntɔn ɖěɖee é zun lɛ é wu. É wlan ɖɔ: “Mɛ e nɔ ɖó sísí nú we, bo nɔ nyi sɛ́n towe lɛ bǐ kpo nyi kpo wɛ nyí xɔ́ntɔn.” (Ðɛh. 119:63) Lee mǐ mɔ gbɔn ɖò xóta e wá yì é mɛ é ɔ, hwi lɔ hɛn ɔ, a na zun xɔ́ntɔn ɖagbe gegě ɖò mɛ e nɔ ɖó sísí nú Jehovah bo nɔ setónú n’i lɛ é tɛntin. É ɖò wɛn ɖɔ mɛ enɛ lɛ sixu ɖó xwè vovo lɛ.
w14 15/2 29 akpá. 4
Un “ná nɔ kpɔ́n lěe a nyɔ́ xomɛ sɔ é”
Davídi ji han ɖɔ: “[Jexóva], hwi wɛ nyí gbɛ nú mì [alǒ mǐmá ce]. Nǔɖé hwedó mì ɔ, hwi wɛ nɔ ná mì. Nǔ e un ná nyí sɔ ɔ ɖo alɔ towe mɛ. Lěe a sɔ́ gbɛ ce ɖó ɔ nɔ dó xomɛhunhun nú mì.” (Ðɛh. 16:5, 6) “Mǐmá” Davídi tɔn, énɛ́ wɛ nyí xɔ́ntɔn vívɛ́ e é zun xá Jexóva é kpó wǔ e è jɔ ɛ bɔ é ná sɛn Jexóva é kpó su nukún tɔn mɛ. Davídi ɖɔhun ɔ, mǐ sixú ɖí xwi xá wǔvɛ́ gěgé, amɔ̌, mǐ nɔ lɛ́ mɔ nyɔ̌ná gěgé ɖo gbigbɔ lixo! Énɛ́ wú ɔ, mi nú mawusinsɛn ɖo ali mímɛ́ nu ní kpo ɖo awǎjijɛ ná mǐ wɛ, bónú mǐ ná nɔ “kpɔ́n” tɛ́npli gbigbɔ tɔn Jexóva tɔn hwebǐnu ‘kpó nǔsumɛnukúnmɛ kpó.’
Gbɛzinzan E Nɔ Nyɔ́ Mawu Nukúnmɛ É
5 Xógbe nukún kpé dó mɛ wu tɔn enɛ lɛ e Jehovah dó é dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ tawun. É na na we alixlɛ́mɛ e sín hudo a ɖó é, bo na cyɔn alɔ jǐ towe hwenu e a ɖò alixlɛ́mɛ enɛ xwedó wɛ é. Mawu jló na d’alɔ we bonu a na dɛ ɖò nukúnvandomɛ kpo mɛtɛnkpɔn e a nɔ mɔ lɛ é kpo nu bo ɖu ɖ’eji. (Ðɛhan 55:23) Enɛ wu ɔ, enyi a nɔ sɛ̀n Jehovah kpo ayixa jlɔjlɔ kpo ɔ, a sixu ɖeji ɖɛhanwlantɔ́ ɔ ɖɔhun. É wlan ɖɔ: “Un zé Jehovah ɖó nukɔn ce hwebǐnu. Ðó é ɖò ɖisi ce xwé, un na fún sà ǎ.” (Ðɛhan 16:8; 63:9) Jehovah hɛn ɔ, é na d’alɔ we bɔ a na zán gbɛ̀ e nyɔ́ nukún tɔn mɛ é. Amɔ̌, lee a tuùn gbɔn é ɔ, kɛntɔ́ Mawu tɔn ɖé tíìn bo jló na sú ali tɔn dó we.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
it-2 697
Nukúnzin
Sɛ́nflínmɛ 32:10 ɖɔ xó dó nukún e Mawu nɔ kpé dó akɔta Izlayɛ́li tɔn wú tɔ́ ɖé ɖɔhun é wú bo ɖɔ é nɔ hɛn ɛ kɛ́ɖɛ́ kɛ́ɖɛ́ “nukúnzin ɖɔhun.” Davídi xo ɖɛ bo byɔ́ Mawu ɖɔ é ní nya xɛ ɖo émí jí, bo kpé nukún dó émí wú “nukúnzin” ɖɔhun. (Ðɛ 17:8) É ba ɖɔ Jexóva ní yá wǔ jɛ ahwan jǐ tɔn hwenu e kɛntɔ́ ná wá tɔ́n ahwan ɛ é.
11-17 MARS
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 18
“[Jexóva] wɛ nyí mɛhwlɛ́ngántɔ́ ce”
w09 1/5 14 akpá. 4-5
Awǎjijɛ Jexóva tɔn wɛ nyí ahohó mitɔn
Biblu lɛ́ jlɛ́ Jexóva dó nǔ e ma ɖó fúnfún ǎ é ɖé lɛ́ wú. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, è ylɔ́ ɛ ɖɔ “Izlayɛ́lisó,” “só,” kpó “ahohó” kpó. (2 Samuwɛ́li 23:3; Ðɛhan 18:3; Sɛ́nflínmɛ 32:4) Kancícá tɛ́ ka ɖo nǔjlɛ́dónǔwú énɛ́ lɛ́ tɛ́ntin? Só ɖé nɔ sɛ do ǎ. Mɔ̌ ɖokpó ɔ, ahohó e ɖó ayijayǐ é ɖé wɛ nú Jexóva, bɔ mǐ ɖo glɔ̌ tɔn jɛ́n wɛ ɔ, mǐ sixú ɖeji ɖɔ mǐ ná ɖo ayijayǐ mɛ.
5 Nǔjlɛ́dónǔwú e tínmɛ mɛ alɔkpa e Jexóva nyí é gěgé wɛ ɖo wěma Ðɛhan tɔn mɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, Ðɛhan 84:12 ɖɔ dó Jexóva wú ɖɔ é nyí “hwe” bo lɛ́ nyí “gǎglónú” ɖó é wɛ nyí Jɔtɛn wěziza, gbɛ, hlɔ̌nhlɔ́n kpó alɔcyɔ́nmɛjí kpó tɔn. Ðo alɔ ɖěvo mɛ ɔ, Ðɛhan 121:5 ɖɔ “[Jexóva] nɔ cyɔ́n alɔ jǐ towe, é ɖo akpá towe.” Lěe yɛtɛn sixú cyɔ́n alɔ mǐ jí ɖo hwesívɔ́ cáɖáɖá nu gbɔn é ɖɔhun ɔ, Jexóva sixú nya xɛ ɖo mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ jí ɖo awě e nɔ xo yě lɛ́ é sí, bɔ yě ná nɔ “alɔ” tɔn alǒ “awa” tɔn lɛ́ sín yɛtɛn glɔ́.—Ezayíi 51:16; Ðɛhan 17:8; 36:8.
Lěe Jexóva nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ dɛ kpó awǎjijɛ kpó gbɔn é
5 Égbé ɔ, xó élɔ́ lɛ́ sixú dó gbɔ nú mǐ: “Hwenu e a ná sú xó ylɔ́ Mawu é ɔ, é ná ɖo gbesisɔmɛ bo ná ɖótó we.” (Eza. 30:19) Ezayíi ná mǐ gǎnjɛwú ɖɔ Jexóva ná ɖótó xó e sú ylɔ́ ɛ wɛ mǐ ɖe lɛ́ é kpó sɔxwixwe kpó, bo ka ná lɛ́ yá wǔ ná xósin nú ɖɛ mǐtɔn lɛ́. Ezayíi ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “É se gbe towe lě tlóló ɔ, é ná sɔ nú we.” Xógbe énɛ́ lɛ́ e vɔ́ gǎnjɛwú ná mɛ é nɔ flín mǐ ɖɔ Tɔ́ mǐtɔn ɖo gbesisɔmɛ, ɛɛn, akpakpa ɖo sísɔ́ ɛ wɛ bónú é ná d’alɔ mɛ ɖěɖěe nɔ byɔ́ alɔdó tɔn lɛ́ é. Énɛ́ tuuntuun nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ dɛ kpó awǎjijɛ kpó.
Wlǐbo nú wǔjɔmɛ e a ɖó bo nɔ xo ɖɛ é
1 MƐ E bló jǐnukúnsin kpó ayǐkúngban kpó é ná nǔ xɔ akwɛ́ ɖé mǐ; é yí gbe bɔ mǐ nɔ xo ɖɛ sɛ́dó è. Lin tamɛ dó nǔ élɔ́ jí: Mǐ sixú ɖɔ nǔ e ɖo ayi mǐtɔn mɛ lɛ́ é bǐ nú Jehovah hweɖébǔnu, dó gbe ɖěbǔ mɛ; é ka tlɛ byɔ́ ɖɔ mǐ ní ɖɔ n’i jɛ nukɔn lɔ ǎ. Ényí mǐ ná bo tlɛ ɖo azɔnzan jí ɖo dotóoxwé oo, alǒ mǐ ɖo gankpá mɛ oo, mǐ sixú xo ɖɛ sɛ́dó Tɔ́ mǐtɔn wǎnyíyínɔ ɔ, bo ɖeji ɖɔ é ná ɖótó mǐ. Nǔníná énɛ́ su nukún mǐtɔn mɛ tawun.
Lěe è sixú ɖí xwi xá linkpɔ́n, b’ɛ ná kpa mɛ ganjí gbɔn é
2. Nɔ lin tamɛ dó lěe Jehovah ko d’alɔ we wá yi gbɔn é jí. Nú a ɖo tamɛ lin dó nǔ e ko jɛ ɖo gbɛzán towe mɛ wá yi lɛ́ é jí wɛ ɔ, a ka ná sixú flín tagba e nu alɔdó Jehovah tɔn mɛvo ɔ, a ma ná sixú dɛ ɖe ǎ lɛ́ é a? Ényí mǐ ɖo tamɛ lin dó lěe Jehovah ko d’alɔ mǐ kpó mɛsɛntɔ́ tɔn e nɔ gbɛ ɖo hwexónu lɛ́ é kpó gbɔn é jí wɛ ɔ, mǐ nɔ ɖó fífá ayi mɛ tɔn hú gǎn, bɔ jiɖe e mǐ ɖó dó wǔ tɔn é nɔ lɛ́ jɛjí. (Ðɛh. 18:18-20) Mɛxó agun tɔn ɖé nɔ nyí Joshua, bó ɖɔ: “Un nɔ sɔ́ kɛ́n ɖɛ ɖěɖěe sín sinkɔn Jehovah ko ná mì lɛ́ é tɔn. Énɛ́ nɔ d’alɔ mì bɔ un nɔ flín hwe ɖěɖěe nu un byɔ́ nǔ tají e sín hudó un ɖó é ɖé Jehovah, bɔ é ná mì pɛ́ɛ é.” Ɛɛn, ényí mǐ nɔ lin tamɛ dó nǔ e Jehovah ko wa nǔ mǐ wá yi lɛ́ é jí ɔ, hlɔ̌nhlɔ́n ɖěvo nɔ lɛ́ wá mǐ wú, bɔ mǐ nɔ ɖí xwi xá linkpɔ́n.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
Kpɔ́ndéwú Daniyɛ́li tɔn ní kplɔ́n nǔ we
16 Hwɛhwɛ ɔ, mɛ ɖěɖěe nɔ nɔ gbejí nú yěɖée lɛ́ é nɔ zun xɔ́ntɔn e nɔ nɔ ayǐ sɔ́yi lɛ́ é. (Hwli. 1:14-17) Gɔ́ ná ɔ, mɛ ɖěɖěe nɔ nɔ gbejí nú Jexóva lɛ́ é ɖó hwɛjijɔ ɖagbe e wú yě ná ɖó fífá ayi mɛ tɔn, bɔ nǔ e yě ɖó é ná lɛ́ kpé yě é. Aniwú? Ðó Jexóva d’akpá ɖɔ émí ná nɔ gbejí nú mɛ ɖěɖěe nɔ nɔ gbejí nú émí lɛ́ é. (Xa Ðɛhan 18:26; Micée 6:8.) Lin tamɛ dó nǔ élɔ́ jí, Nǔbǐwúkpétɔ́ e ɖó gbɛ tɔn é ɖo gbesisɔmɛ bo ná zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá mǐ! Ényí é wa mɔ̌ ɔ, mɛtɛ́nkpɔ́n ɖě, gbeklánxámɛtɔ́ ɖě, káká jɛ kú ɖésú jí sixú d’avaja xɔ́ntɔn e mǐ zun xá ɛ é mɛ gbeɖé ǎ. (Dan. 12:13; Luk. 20:37, 38; Hlɔ̌. 8:38, 39) É ɖo tají tawun ɖɔ mǐ ní wa nǔ Daniyɛ́li ɖɔhun, bo kpo ɖo gbejí nɔ nú Jexóva wɛ.
18-24 MARS
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 19-21
“Jǐxwé ɖo Mawu sɔ́ su wɛ”
Nɛ̌ A ka Tuùn Jehovah Ganji Gbɔn?
16 Davidi kplɔ́n nǔ dó Jehovah wu gbɔn nǔɖiɖó lɛ kpinkpɔn gblamɛ. Hwenu e Davidi ɖò winnyawinnya mɛ é ɔ, é nɔ zán ganxixo gegě ɖò kɔ́xo, bo nɔ nyi lɛngbɔ̌ tɔ́ tɔn tɔn lɛ. Bɔya lee é jɛ tamɛ lin dó nǔɖiɖó Jehovah tɔn lɛ wu jí gbɔn é nɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nú Davidi kpɔ́n jǐ zǎnmɛ ɔ, é nyí sunví e nɔ kpé jinukúnsin lɛ é kɛɖɛ wɛ é nɔ mɔ ǎ, loɔ, é na ko nɔ lɛ́ ɖó ayi jijɔ Mɛ e bló ye lɛ é tɔn wu. Enɛ sísɛ́ Davidi b’ɛ wlan ɖɔ: “Jixwé ɖò Mawu sɔ́ sù wɛ; jinukúnsin ɖò nǔwiwa Mawu tɔn lɛ xlɛ́ wɛ.” (Ðɛh. 19:2, 3) Enyi Davidi lin tamɛ dó lee è bló gbɛtɔ́ lɛ gbɔn é jí ɔ, é nɔ mɔ lě dò Jehovah nyɔ́nǔi sɔ́ é. (Ðɛh. 139:14) Nú Davidi ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na mɔ nǔ jɛ azɔ̌ Jehovah tɔn lɛ mɛ ɔ, é nɔ mɔ ɖɔ emi hwe tawun.—Ðɛh. 139:6.
cl 48 akpá. 4
Hlɔ̌nhlɔ́n nǔ dídá tɔn: ‘Mɛ e bló jǐxwé kpó ayǐkúngban kpó é’
4 Lěe a ná ko tuun gbɔn é ɔ, sunví ɖé wɛ hwesivɔ́ mǐtɔn nyí. É nɔ kló hú sunví e mǐ nɔ mɔ zǎnmɛ lɛ́ é ɖó é sɛkpɔ́ mǐ hú gǎn yědɛɛ lɛ́ wútu. Nɛ̌ é ka ɖó hlɔ̌nhlɔ́n sɔ? Ðo tɛ́ntin tɔn ɔ, zozo tɔn nɔ yi 15000000°C mɔ̌. Ényí è kán hwesivɔ́ sín tɛ́ntin kpɛví ɖé b’ɛ kló nyɛ̌ví sín ta ɖɔhun, lobo sɔ́ wá ayǐkúngban jí fí bónú kilomɛ́tlu 140 ma gbo hwi kpó jɔtɛn zozo tɔn kpɛví títí énɛ́ kpó tɛ́ntin ǎ ɔ, a ná sixú nɔ ayijayǐ mɛ ǎ! Ðo segɔ́ndu ɖokpó ɖokpó mɛ ɔ, hlɔ̌nhlɔ́n e hwesivɔ́ nɔ ɖe tɔ́n é nɔ yi hlɔ̌nhlɔ́n e bɔ̌nbu lǐvi kanweko mɔ̌kpán sín wǔwú nɔ ɖe tɔ́n é.
g95 8/11 7 akpá. 2
Alɔlyɛnzɔ́watɔ́ e è dó vɛ̌ ná hú gǎn ɖo égbé é
Ényí mǐ bló bɔ alɔlyɛnzɔ́ núwiwa e ɖo wɛ̌kɛ́ ɔ mɛ é sú nukún mǐtɔn mɛ d’é jí ɔ, énɛ́ sixú d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná tuun Gbɛɖótɔ́ mǐtɔn e alɔ tɔn núwiwa lɛ́ lɛ́ lɛ̌ dó mǐ é d’é jí. Jezu ɖɔ nú ahwanvú tɔn lɛ́ ɖo ninɔmɛ ɖokpó mɛ ɖɔ yě ní kpɔ́n folówa e nɔ wú ɖo gběhan mɛ ɖo Galilée lɛ́ é ganjí. É ɖɔ: “Lěe folówa e ɖo gle mɛ lɛ́ é nɔ su gbɔn é ní kplɔ́n nǔ mi; yě nɔ dó gǎn ɖě ǎ, yě ka nɔ lɔn avɔ ǎ. Amɔ̌, un ɖo ɖiɖɔ nú mi wɛ ɖɔ, Salomɔ́ɔ ɖó susu tawun có, é sɔ́ nǔ ɖokpó yětɔn ɖɔhun ǎ.” (Matíe 6:28, 29) Ðɛkpɛ e folówa yǎyá e nɔ wú ɖo gběhan mɛ lɛ́ é nɔ nyɔ́ é nɔ flín mǐ ɖɔ nǔ gbɛtɔ́ lɛ́ tɔn nɔ ɖu ayi mɛ nú Mawu.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
A sixú ‘ɖe gbɛtɔ́ xóxó e a nyí ɖ’ayǐ ɔ nyi ayǐ’
Kú d’é jí ɖɔ nǔgbódodó Jehovah tɔn lɛ́ wɛ nyɔ́ hú gǎn. Mǐ sixú ɖu le nǔ ɖěɖěe Jehovah byɔ́ mǐ ɖɔ mǐ ní wa lɛ́ é bǐ tɔn. Mɛ ɖěvo lɛ́ nɔ ɖó sísí nú mɛ ɖěɖěe nɔ zán gbɛ sɔgbe xá nǔgbódodó Jehovah tɔn lɛ́ é, gbɛ yětɔn nɔ ɖó nu, bɔ yě nɔ lɛ́ ɖó awǎjijɛ adodwé ɔ. (Ðɛh. 19:8-12) Amɔ̌, mɛ ɖěɖěe nɔ xo nǔgbódodó Jehovah tɔn lɛ́ nyi kɛ́n lɛ́ é nɔ sún sin nǔ nyanya e yě nɔ wa lɛ́ é tɔn. Ð’ayi nǔ e nya e nɔ nyí Elie é ɖɔ dó nǔgbódodó Mawu tɔn lɛ́ xixo nyi kɛ́n wú é wú. Mɛjitɔ́ e yí wǎn nú Jehovah lɛ́ é wɛ kplɔ́n ɛ b’ɛ su. Amɔ̌, hwenu e Elie ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ é ɔ, é jɛ gbɛ̌ nyanya lɛ́ dó jí. É jɛ gěe nu jí, bó wá húzú kannumɔ ná; é nɔ zán gbɛ blíblí, lobo lɛ́ jɛ ajo ja jí. Elie ɖɔ ɖɔ xomɛsin kpó adǎka kpó kɛ́ɖɛ́ wɛ émí wá kpo ná, bɔ ayǐ hɔ́n tɛgbɛ ɔ, jijɛjí wɛ jɛ́n é nɔ lɛ́ ɖe. É yí gbe ɖɔ: “Tají ɔ, un wa nǔ e è kplɔ́n mì ɖɔ Klisánwun kún ɖó ná wa ó lɛ́ é bǐ.” Amɔ̌, Elie wɔn nǔ ɖěɖěe é kplɔ́n ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ lɛ́ é ǎ. Gǔdo mɛ ɔ, é lɛ́ wá jɛ Biblu kplɔ́n jí. É wa azɔ̌ syɛ́nsyɛ́n bó hɔn ɖɔ nú nǔwalɔ nyanya e é ɖó lɛ́ é, bó bló batɛ́mu ɖo 2000. Nɛ̌ é ka ɖu le gbɛ zínzán sɔgbe xá nǔgbódodó Jehovah tɔn lɛ́ tɔn gbɔn? Elie ɖɔ: “Din ɔ, un ɖó fífá ayi mɛ tɔn kpó ayixa mímɛ́ ɖé kpó.” Kpɔ́ndéwú Elie tɔn xlɛ́ mǐ ɖɔ mɛ ɖěɖěe nɔ xo nǔgbódodó Jehovah tɔn lɛ́ nyi kɛ́n lɛ́ é nɔ wa nǔ dó yěɖée wú. Nǔ ná bó tlɛ nyí mɔ̌ ɔ, Jehovah ɖo gbesisɔmɛ bó ná d’alɔ yě bɔ yě ná húzú.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
ijwfq 45
Etɛwu Lee Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ Nɔ Bló Nǔwiwa Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ Tɔn Gbɔn É ka Gbɔn Vo nú Lee Sinsɛn Ðevo lɛ Nɔ Bló Gbɔn É?
Mǐ nɔ xwedó nǔ e Biblu ɖɔ é télélé bo nɔ bló nǔwiwa Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu e è nɔ lɛ́ ylɔ́ ɖɔ Flǐn kú Jezu tɔn tɔn é tɔn. (1 Kɔlɛntinu lɛ 11:20) Amɔ̌, nǔ e sinsɛn gegě ɖevo lɛ ɖi nǔ na lɛ é kpo aca ɖěɖee ye nɔ xwedó dó bló nǔwiwa enɛ é kpo jinjɔn Biblu jí ǎ.
Linlin e wu è nɔ bló é
Linlin e wu mǐ nɔ bló nǔwiwa Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ tɔn é wɛ nyí ɖɔ mǐ na flín Jezu, bo ɖè lee vɔ̌ e é sá dó ta mǐtɔn mɛ é sù nukún mǐtɔn mɛ sɔ é xlɛ́. (Matie 20:28; 1 Kɔlɛntinu lɛ 11:24) Nǔwiwa enɛ nyí yɛsu alǒ sinsɛn sín aca ɖé, bo nɔ hun fɛ́nú alǒ hwɛsɔ́kɛmɛ sín ali nú mɛ ǎ. Biblu kplɔ́n mǐ ɖɔ è sixu sɔ́ hwɛ mǐtɔn lɛ kɛ mǐ, é kún ka nyí gbɔn yɛsu sinsɛn tɔn ɖé gblamɛ ó, loɔ, nǔɖiɖi ɖiɖó nú Jezu kɛɖɛ wɛ na nyí tɔn.—Hlɔmanu lɛ 3:25; 1 Jaan 2:1, 2.
Azɔn nabi?
Jezu ɖegbe nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni nɔ bló nǔwiwa Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ tɔn, é ka ɖɔ azɔn nabi e ye na nɔ bló é tawun ǎ. (Luki 22:19) Mɛɖé lɛ lin ɖɔ è ɖó na nɔ bló ɖò sunmɛ sunmɛ, có mɛ ɖevo lɛ ka nɔ bló ɖò aklunɔzán gbla ɖokpo ɖokpo mɛ, azǎn ɖokpo ɖokpo jí, azɔn gegě gbè bǐ gbè, alǒ hwɛhwɛ lee mɛɖé lin ɖɔ é sɔgbe gbɔn é. É ɖò mɔ̌ có, nǔɖe lɛ ɖíe bɔ è ɖò na gbéjé kpɔ́n.
Jezu sɔ́ nǔwiwa Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ tɔn ɖ’ayǐ ɖò azǎn e jí Jwifu lɛ nɔ ɖu Dindinwayixwe é, bo wá kú ɖò nukɔnmɛ ɖò azǎn enɛ ɖokpo ɔ jí. (Matie 26:1, 2) Enɛ nyí nǔkpédónǔnu ǎ. Mawuxówema ɔ sɔ́ vɔsisa Jezu tɔn jlɛ́ dó lɛngbɔ̌ví Dindinwayixwe tɔn ɔ tɔn wu. (1 Kɔlɛntinu lɛ 5:7, 8) È nɔ ɖu Dindinwayixwe ɔ azɔn ɖokpo ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ. (Tíntɔ́n 12:1-6; Levíi ví lɛ 23:5) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, Klisanwun nukɔntɔn lɛ nɔ bló Flǐn kú Jezu tɔn tɔn azɔn ɖokpo ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ, bɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ xwedó kpɔ́ndéwú jinjɔn Biblu jí enɛ.
Azǎn ɔ kpo gan ɔ mɛ kpo
É nyí azɔn nabi e è na nɔ bló Flǐn ɔ é kɛɖɛ wɛ kpɔ́ndéwú e Jezu zé ɖ’ayǐ é d’alɔ bɔ è tuùn ǎ, loɔ, é lɛ́ d’alɔ bɔ è tuùn azǎn ɔ kpo gan ɔ mɛ kpo lɔ. Sɔgbe xá sunzánwema Biblu tɔn ɔ, é zé nǔwiwa enɛ ɖ’ayǐ ɖò 14 Nisáan, xwè 33 H.M. tɔn hwenu e hwe ko yì xɔ gudo é. (Matie 26:18-20, 26) Mǐ nɔ xwedó kpɔ́ndéwú Klisanwun nukɔntɔn lɛ tɔn, bo kpò ɖò Flǐn ɔ bló wɛ ɖò azǎn enɛ jí ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ.
Vendredi ɖé wɛ 14 Nisáan, xwè 33 H.M. tɔn nyí có, xwekpéxwenu nǔwiwa enɛ tɔn sixu jɛ dó azǎn aklunɔzán gbla ɔ tɔn ɖevo jí ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ. Bo na dó tuùn azǎn e jí 14 Nisáan jɛ dó ɖò xwè ɖokpo ɖokpo mɛ é ɔ, mǐ nɔ zán sunzánwema Jwifu lɛ tɔn égbé tɔn ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, mǐ nɔ zán wlɛnwín e è nɔ zán ɖò Jezu hwenu é.
Wɔxúxú kpo vɛ̌ɛn kpo
Hwenu e Jezu ɖò nǔwiwa yɔyɔ̌ enɛ ɖó ayǐ wɛ é ɔ, é zán wɔxúxú e mɛ è ma dó tɔ́n ǎ é kpo vɛ̌ɛn vɔvɔ kpo ee kpò ɖò Dindinwayixwe sín nǔɖuɖu ɔ hwenu é. (Matie 26:26-28) Bo na dó xwedó kpɔ́ndéwú enɛ ɔ, mǐ nɔ zán wɔxúxú e mɛ è ma dó tɔ́n alǒ gɔ́ ajɔxanú ɖevo na ǎ é kpo vɛ̌ɛn akú kpo, mǐ ka nɔ zán vǐwun sín sin alǒ vɛ̌ɛn e víví é, abǐ ee mɛ è dó ajɔxanú ɖevo lɛ é ǎ.
Sinsɛn ɖé lɛ nɔ zán wɔxúxú e mɛ è dó tɔ́n é, amɔ̌, ɖò Biblu mɛ ɔ, hwɛhwɛ wɛ tɔ́n nɔ dó gesí hwɛhuhu kpo blɔ̌ kpo. (Luki 12:1; 1 Kɔlɛntinu lɛ 5:6-8; Galatinu lɛ 5:7-9) Enɛ wu ɔ, wɔxúxú e mɛ è ma dó tɔ́n alǒ ajɔxanú ɖevo lɛ ǎ é wɛ é jɛxa ɖɔ è ni zán dó xlɛ́ ɖɔ agbaza Klisu tɔn kún ɖó blɔ̌ ó. (1 Piyɛ́ɛ 2:22) Aca ɖevo e Biblu ma yí gbè na ǎ é wɛ nyí ɖɔ è na sɔ́ vǐwun sín sin e ma vɛ́sin ǎ é dó ɖyɔ vɛ̌ɛn na. Sinsɛn ɖé lɛ nɔ wà mɔ̌, ɖó sɛ́n e ye dó dó ahan syɛnsyɛn nunu wu bɔ é ma jinjɔn Biblu jí ǎ é wu.—1 Timɔtée 5:23.
Wɔxúxú ɔ kpo vɛ̌ɛn ɔ kpo nyí agbaza kpo hun kpo tlɔlɔ ǎ
Wɔxúxú e mɛ è ma dó tɔ́n ǎ é kpo vɛ̌ɛn vɔvɔ ɔ kpo e è nɔ zán ɖò Flǐn ɔ hwenu é nɔte nú agbaza kpo hun kpo Klisu tɔn. Wɔxúxú e mɛ è ma dó tɔ́n ǎ é kpo vɛ̌ɛn vɔvɔ ɔ kpo nɔ huzu agbaza tɔn kpo hun tɔn kpo ɖò nǔjiwǔ linu lee mɛɖé lɛ nɔ lin gbɔn é ǎ. Ye ka nɔ cáká xá agbaza tɔn kpo hun tɔn kpo ɖò nǔjiwǔ linu lee mɛɖé lɛ nɔ lɛ́ lin gbɔn é ǎ. Mǐ ni gbéjé nǔ e jí nukúnnúmɔjɛnǔmɛ enɛ jinjɔn ɖò Biblu mɛ lɛ é kpɔ́n.
● Enyi Jezu ɖegbe nú ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni nu hun emitɔn wɛ hǔn, ɖiɖɔ nú ye wɛ é ɖɔ ye ni gbà sɛ́n Mawu tɔn e ɖɔ ɖɔ è ni ma ɖu hun ó é nɛ. (Bǐbɛ̌mɛ 9:4; Mɛsɛ́dó 15:28, 29) Amɔ̌, nǔ sixu nyí mɔ̌ ǎ, ɖó Jezu na kplɔ́n mɛ ɖevo lɛ gbeɖé ɖɔ ye ni gbà sɛ́n Mawu tɔn e kúnkplá nǔ mímɛ́ e hun nyí é é ǎ.—Jaan 8:28, 29.
● Enyi mɛsɛ́dó lɛ ko nu hun Jezu tɔn tlɔlɔ wɛ ɔ, é na ko ɖɔ ɖɔ “è na kɔn nyi ayǐ,” dó ɖexlɛ́ ɖɔ vɔ̌ e na sá wɛ emi ɖè é kpò ɖò nukɔn ja ǎ.—Matie 26:28, nwt.
● “Azɔn ɖokpo géé” wɛ Jezu savɔ̌ tɔn “bɔ xó fó.” (Eblée lɛ 9:25, 26) Amɔ̌, enyi wɔxúxú ɔ kpo vɛ̌ɛn ɔ kpo huzu agbaza kpo hun kpo Jezu tɔn ɖò Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ hwenu wɛ ɔ, mɛ ɖěɖee nɔ ɖu wɔxúxú ɔ bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ lɛ é nɔ vɔ́ vɔ̌ enɛ sá nɛ.
● Jezu ɖɔ: “Mi na nɔ bló gbɔn lě dó flín mì na,” é nyí “dó savɔ̌ nú mì” ǎ.—1 Kɔlɛntinu lɛ 11:24.
Mɛ ɖěɖee ɖi nǔ ɖɔ wɔxúxú ɔ kpo vɛ̌ɛn ɔ kpo nɔ huzu agbaza kpo hun kpo Jezu tɔn tlɔlɔ lɛ é sɔ́ sinsɛn-núkplɔnmɛ enɛ jinjɔn xógbe wemafɔ Biblu tɔn ɖé lɛ tɔn jí. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, ɖò lilɛdógbeɖevomɛ Biblu tɔn gegě mɛ ɔ, è wlan nǔ e Jezu ɖɔ dó vɛ̌ɛn ɔ wu é gbɔn lě: “Elɔ ɔ, hun ce wɛ.” (Matie 26:28) Amɔ̌, è sixu lɛ́ lilɛ xó Jezu tɔn lɛ gbɔn lě: “Elɔ nɔte nú hun ce,” alǒ “Elɔ sɔ́ hun ce sín afɔ ɖó te.” Lee Jezu ko nɔ bló gbɔn hwɛhwɛ é ɔ, nǔjlɛdonǔwu wɛ é nɔ zán dó kplɔ́n nǔ mɛ.—Matie 13:34, 35.
Mɛ̌ mɛ̌ e ka nɔ ɖu wɔxúxú ɔ bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ?
Nú mǐ mɛ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖò nǔwiwa Aklunɔ Sín Nǔɖuɖu ɔ tɔn bló wɛ ɔ, mɛ klewun ɖé kpowun jɛn nɔ ɖu wɔxúxú ɔ bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ ɖò mǐ mɛ. Etɛwu nǔ ka nyí mɔ̌?
Hun Jezu tɔn e kɔn nyi ayǐ é ɖó “akɔjijɛ yɔyɔ̌” ɖé ayǐ. Akɔjijɛ enɛ wɛ jɛ akɔ e Jehovah Mawu jɛ xá akɔta Izlayɛli hwexónu tɔn tɔn é tɛnmɛ. (Eblée lɛ 8:10-13) Mɛ ɖěɖee ɖò akɔjijɛ yɔyɔ̌ enɛ mɛ lɛ é nɔ ɖu wɔxúxú ɔ bo nɔ lɛ́ nu vɛ̌ɛn e è nɔ zán ɖò Flǐn hwenu é. Klisanwun lɛ bǐ wɛ ɖò akɔjijɛ yɔyɔ̌ enɛ mɛ ǎ, loɔ, “mɛ e Mawu ylɔ́” ɖò ali bǔnɔ ɖé nu lɛ é kɛɖɛ wɛ ɖ’emɛ. (Eblée lɛ 9:15; Luki 22:20) Ye mɛ enɛ lɛ na kp’acɛ xá Klisu ɖò jixwé, bɔ Biblu ɖɔ ɖɔ gbɛtɔ́ 144 000 kpowun wɛ è jɔwǔ enɛ.—Luki 22:28-30; Nǔɖexlɛ́mɛ 5:9, 10; 14:1, 3.
“Lɛngbɔ̌hwan kpɛví” ɔ na kp’acɛ xá Klisu, loɔ, mǐ mɛ gegě ɖò nukún ɖó wɛ bo na nɔ “mɛ wɔbuwɔbu” e na nɔ gbɛ̀ kaka sɔyi ɖò ayikúngban jí é mɛ. (Luki 12:32; Nǔɖexlɛ́mɛ 7:9, 10) Nǔgbo wɛ ɖɔ mǐ mɛ ɖěɖee ɖò nukún ɖó wɛ bo na nɔ gbɛ̀ ɖò ayikúngban jí lɛ é nɔ ɖu wɔxúxú ɔ bo nɔ nu vɛ̌ɛn ɔ ǎ, amɔ̌, mǐ lɔ nɔ gɔ́ nú ye dó ɖè lee vɔ̌ e Jezu sá dó ta mǐtɔn mɛ é sù nukún mǐtɔn mɛ sɔ é xlɛ́.—1 Jaan 2:2.
25-31 MARS
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 22
Biblu ɖɔ gǒflɛ́mɛ ɖé lɛ́ ɖ’ayǐ dó kú Jezu tɔn wú
w11 15/8 15 akpá. 16
Yě mɔ Mɛsíya ɔ!
16 É ná cí ɖɔ Mawu jó Mɛsíya ɔ dó wɛ ɖɔhun. (Xa Ðɛhan 22:2.) Sɔgbe xá nǔɖɔɖayǐ ɔ ɔ, “ɖo gan atɔn mɛ hwemɛ mɔ̌ ɔ, Jezu sú xó tlílí bo ɖɔ: ‘Eli, Eli, lama sabakitani?’ Tínmɛ tɔn wɛ nyí: ‘Mawu ce, Mawu ce, étɛ́wú a ka jó mì dó?’” (Maki 15:34) Jezu sɔ́ ɖi nǔ nú Tɔ́ tɔn jǐxwé tɔn ɔ ǎ wɛ ǎ. Mawu jó Jezu dó nú kɛntɔ́ tɔn lɛ́, bo sɔ́ cyɔ́n alɔ jǐ tɔn ǎ, bɔ mɔ̌ mɛ ɔ, è ná tɛ́n gbejíninɔ Klísu tɔn kpɔ́n bǐ mlɛ́mlɛ́. Xó e Jezu sú gbɔn mɔ̌ é bló bɔ Ðɛhan 22:2 jɛnu.
w11 15/8 15 akpá. 13
Yě mɔ Mɛsíya ɔ!
13 Davídi ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ è ná gbɛ́ wǎn nú Mɛsíya ɔ syɛ́nsyɛ́n. (Xa Ðɛhan 22:8, 9.) È gbɛ́ wǎn nú Jezu syɛ́nsyɛ́n hwenu e é ɖo wǔvɛ́ se wɛ ɖo yatín jí é, ɖó Matíe ɖɔ: “Bɔ mɛ ɖěɖěe ɖo wǐwá yi wɛ lɛ́ é nɔ zun i, bo nɔ húnhún ta, lobo nɔ ɖɔ: ‘Hwi mɛ e ɖɔ émí ná mu tɛ́npli ɔ, bɔ ɖo azǎn atɔn vlamɛ ɔ, émí ná vɔ́ gbá é ɔ, hwlɛ̌n hwiɖée gán bó! Ényí vǐ Mawu tɔn jɛ́n a nyí hǔn, jɛ te sín yatín ɔ jí!’” Mɔ̌ ɖokpó ɔ, vɔ̌sánúxwlémawutɔ́gán lɛ́, sɛ́nkplɔ́nmɛtɔ́ lɛ́ kpó tomɛxó lɛ́ kpó lɔmɔ̌ jɛ cícá n’i jí, bo nɔ ɖɔ: “É hwlɛ́n mɛ ɖěvo lɛ́; é ka sixú hwlɛ́n éɖée ǎ! Ényí Axɔ́sú Izlayɛ́li tɔn jɛ́n é nyí hǔn, ní bo jɛ te din sín yatín ɔ jí, énɛ́ ɔ, mǐ ná ɖi nǔ n’i. É gán jɛ Mawu wú; Mawu ní bo hwlɛ́n ɛ din, ényí nǔ tɔn nyɔ́ nukún Tɔn mɛ ɔ nɛ́; ɖó é ɖɔ: ‘Un nyí Vǐ Mawu tɔn.’” (Mat. 27:39-43) É ɖo mɔ̌ có, Jezu dɛ ɖo nǔ énɛ́ lɛ́ bǐ nu kpó yɛ̌yi kpó. Kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé wɛ é sɔ́ ɖ’ayǐ nú mǐ!
w11 15/8 15 akpá. 14
Yě mɔ Mɛsíya ɔ!
14 È ná nyi akɔ dó Mɛsíya ɔ sín awu lɛ́. Ðɛhanwlántɔ́ ɔ wlán ɖɔ “Yě má awu ce lɛ́, yě nyi akɔ dó awu ce ɖaxó ɔ.” (Ðɛh. 22:19) Nǔ e jɛ é nɛ́ ɖó “ée [sɔ́ja Hlɔ̌manu lɛ́] xwe [Jezu] nyi atín ɔ wú é ɔ, yě nyi akɔ dó awu tɔn aga tɔn lɛ́ bo má.”—Mat. 27:35; xa Jaan 19:23, 24.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
A ka “nyí kpɔ́ndéwú . . . ɖo xóɖiɖɔ mɛ” a?
12 Mǐ bǐ sixú ɖ’alɔ ɖo kplé mǐtɔn lɛ́ mɛ gbɔn gbe mǐtɔn lɛ́ sísɔ́ dó jǐ dó ji han, kpó xósin e mǐ sɔ́ nǔ ná ganjí lɛ́ é níná kpó gblamɛ. (Ðɛh. 22:23) É nɔ vɛ́ wǔ nú mɛɖé lɛ́ ɖɔ yě ní ji han, alǒ ná xósin ɖo kplé agun tɔn lɛ́ jí. Mɔ̌ wɛ nǔ nɔ cí nú hwiɖésú a? Ényí mɔ̌ hǔn, nǔ kplɔ́nkplɔ́n dó nǔ e d’alɔ mɛ ɖěvo lɛ́ bɔ yě ɖu ɖo xɛsi yětɔn lɛ́ jí é wú ná d’alɔ hwiɖésú.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
Kúdeji Ðɔ Nǔgbo ɔ Wɛ A Mɔ
14 Nǔɖɔɖ’ayǐ Biblu tɔn lɛ nyí akpáxwé taji Mawuxówema ɔ tɔn ɖé, bo nɔ d’alɔ mǐ bɔ mǐ nɔ ɖó nǔɖiɖi e gɔ́ngɔ́n é nú Jehovah. Nǔɖɔɖ’ayǐ tɛ lɛ ka na hlɔnhlɔn nǔɖiɖi towe? A sixu ɖɔ ɖɔ nǔɖɔɖ’ayǐ ɖěɖee kúnkplá “azǎn gudogudo tɔn lɛ” é wɛ. (2 Tim. 3:1-5; Mat. 24:3, 7) Amɔ̌, nǔɖɔɖ’ayǐ ɖevo tɛ lɛ ka jɛnu bo sixu na hlɔnhlɔn nǔɖiɖi towe? Ði kpɔ́ndéwú ɔ, a sixu tinmɛ lee nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò Daniyɛli wemata 2 alǒ wemata 11 mɛ é jɛnu ɖ’ayǐ, bo lɛ́ ɖò jijɛnu wɛ dìn gbɔn é à? Enyi a ɖó nǔɖiɖi e jinjɔn Biblu jí ganji é ɔ, nǔɖiɖi enɛ na sɛ̀ dò ǎ. Mǐ ni kpɔ́n kpɔ́ndéwú nɔví mǐtɔn e è dóya na tawun ɖò Allemagne ɖò Wɛkɛ Hwan Wegɔ́ ɔ hwenu lɛ é tɔn. Ye mɔ nǔ jɛ nǔɖɔɖ’ayǐ ɖěɖee kúnkplá azǎn gudogudo tɔn lɛ é mɛ mlɛ́mlɛ́ ǎ có, ye ɖó nǔɖiɖi e gɔ́ngɔ́n é nú Mawuxówema ɔ.
15 Hwenu e acɛkpikpa Nazi tɔn ɖò acɛ kpa wɛ ɖò Allemagne é ɔ, nɔví mǐtɔn afatɔ́n mɔ̌kpan wɛ è bɛ́ dó yadonúmɛkpá lɛ mɛ. Hitler kpo gǎn nukúnɖeji Heinrich Himmler kpo gbɛ́ wǎn nú Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ. Sɔgbe xá nǔ e nɔví nyɔnu ɖé ɖɔ é ɔ, Himmler ɖɔ nú nɔví nyɔnu mǐtɔn e ɖò yadonúmɛkpá mɛ é ɖé lɛ ɖɔ: “Jehovah mitɔn sixu kp’acɛ ɖò jixwé dɔ̌n, amɔ̌, ayikúngban jí fí ɔ, mǐdɛɛ wɛ ɖò acɛ kpa wɛ! Mǐ na kpɔ́n mɛ e tɔn jí é na gbò ɖó é!” Etɛ ka d’alɔ togun Jehovah tɔn b’ɛ nɔ gbeji?
16 Biblu Kplɔntɔ́ enɛ lɛ tuùn ɖɔ Axɔ́suɖuto Mawu tɔn ko jɛ acɛ kpa jí sín 1914. Gbeklánxámɛ syɛnsyɛn enɛ kpaca ye ǎ. Ye kúdeji ɖɔ acɛkpikpa gbɛtɔ́ tɔn ɖebǔ kún sixu gbò kpò nyi ali jí nú linlin Mawu tɔn bonu é na gɔn jijɛnu ó. Hitler sixu ɖó nǔ sinsɛn nǔgbo ɔ nu alǒ sɔ́ acɛkpikpa ɖé ɖ’ayǐ bonu é na ɖó hlɔnhlɔn hú Axɔ́suɖuto Mawu tɔn ǎ. Nɔví mǐtɔn lɛ kúdeji ɖɔ acɛkpikpa Hitler tɔn na wá vivɔnu jɛn wɛ.
17 Nǔ enɛ e jí nɔví enɛ lɛ kú dó syɛnsyɛn é sɔgbe. É sɔ́ lín ǎ bɔ acɛkpikpa Nazi tɔn j’ayǐ, bɔ nya e nɔ nyí Heinrich Himmler bo ɖɔ ɖɔ “ayikúngban jí fí ɔ, mǐdɛɛ wɛ ɖò acɛ kpa wɛ” é hɔn dó gbɛ̀ tɔn jí. Hwenu e é ɖò hinhɔn wɛ é ɔ, é xò gò Nɔví Lübke e nyí gantɔ́ xóxó ɖé é, bo tuùn i. Ee Himmler sín linlin lɛ ma sɔ́ jɛnu ɖebǔ ǎ é ɔ, é kanbyɔ Nɔví Lübke ɖɔ: “Biblu Kplɔntɔ́, nɛ̌ nǔ lɛ ka na yì gbɔn dìn?” Nɔví Lübke tinmɛ nú Himmler ɖɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ tuùn ɖɔ é ɖò gaan ɖɔ acɛkpikpa Nazi tɔn na j’ayǐ bɔ è na ɖè emi nyite. Himmler e ɖɔ xó nyanya gegě dó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ wu wá yì é sɔ́ tuùn nǔ e é na ɖɔ dìn é ǎ. É sɔ́ lín ǎ bɔ é hu éɖée. Etɛ tan enɛ ka kplɔ́n mǐ? Biblu kplɔnkplɔn, kaka jɛ nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖ’emɛ lɛ é kplɔnkplɔn jí sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na ɖó nǔɖiɖi e ma na sɛ̀ dò ǎ é nú Mawu, bo na lɛ́ na mǐ jiɖiɖe ɖò mɛtɛnkpɔn lɛ hwenu.—2 Pi. 1:19-21.
1er-7 AVRIL
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 23-25
“[Jexóva] wɛ nyí lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ce”
w11 1/5 31 akpá. 3
“[Jexóva] wɛ nyí lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ce”
Jexóva nɔ xlɛ́ ali lɛ̌ngbɔ́ tɔn lɛ́. Ényí lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ma ɖo lɛ̌ngbɔ́ tɔn lɛ́ gúdo ǎ ɔ, yě nɔ bú. Mɔ̌ ɖokpó ɔ, mɛɖé ɖó ná xlɛ́ ali mǐ cóbɔ mǐ ná gbɔn ali ɖagbe ɔ jí ɖo gbɛ mɛ. (Jelemíi 10:23) Davídi tínmɛ ɖɔ Jexóva nɔ kplá togun tɔn yi fí e “ama zɔ́n ɖe” é kpó fí e yě ná ‘gbɔjɛ́ bo ná mɔ sin e fá é’ ɖé é kpó. É nɔ kplá yě gbɔn “ali ɖagbe ji.” (Ðɛhan 23:2, 3) Nǔjlɛ́dónǔwú lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ tɔn énɛ́ lɛ́ ná gǎnjɛwú mǐ ɖɔ mǐ sixú ɖeji dó Mawu wú. Ényí mǐ nɔ xwedó ali e gbigbɔ tɔn nɔ xlɛ́ mǐ b’ɛ ɖo Biblu mɛ é ɔ, mǐ sixú zán gbɛ e ná ná awǎjijɛ, kɔfánúmɛ kpó ayijayǐ kpó mǐ é ɖé.
w11 1/5 31 akpá. 4
“[Jexóva] wɛ nyí lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ce”
Jexóva nɔ cyɔ́n alɔ lɛ̌ngbɔ́ tɔn lɛ́ jí. Lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ mɛvo ɔ, lɛ̌ngbɔ́ lɛ́ nɔ ɖi xɛsi bo nɔ lɛ́ flú. Jexóva ɖɔ nú togun tɔn ɖɔ ényí yě ná bo “ɖo tɔdo mɛ gbɔn wɛ ɖo ablu gɔngɔn mɛ,” hwenu e é sixú cí nú yě ɖɔ gbɛ d’ablu dó yě bǐ é ɔ, xɛsi ní ma ɖi yě ó. (Ðɛhan 23: 4) Jexóva nɔ cyɔ́n alɔ yě jí, bo nɔ ɖo gbesisɔmɛ bá d’alɔ yě. É sixú ná mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ nǔnywɛ́ kpó hlɔ̌nhlɔ́n kpó e sín hudó yě ɖó bá ɖí xwi xá mɛtɛ́nkpɔ́n lɛ́ é.—Filípunu lɛ́ 4:13; Jaki 1:2-5.
w11 1/5 31 akpá. 5
“[Jexóva] wɛ nyí lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ ce”
Jexóva nɔ ná nǔɖuɖu lɛ̌ngbɔ́ tɔn lɛ́. Lɛ̌ngbɔ́ lɛ́ nɔ ɖó hudó lɛ̌ngbɔ́nyitɔ́ yětɔn tɔn nú é ná ná nǔɖuɖu yě. Mǐ ɖó hudó gbigbɔ tɔn lɛ́ bɔ Mawu kɛ́ɖɛ́ jɛ́n sixú sú do yětɔn nú mǐ. (Matíe 5:3) É víví nú mǐ ɖɔ Alɔhundónánǔmɛtɔ́ wɛ Jexóva nyí, bo nɔ tɛ́ távo nú mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ bɔ nǔɖuɖu nɔ gɔ́ jí. (Ðɛhan 23: 5) Jɔtɛn nǔɖuɖu gbigbɔ tɔn e nɔ sú hudó e mǐ ɖó bá tuun nǔ e wú mǐ ɖo gbɛ ɔ mɛ é kpó linlin e Mawu ɖó nú mǐ é kpó é sín do é ɖé wɛ Biblu kpó wěma jínjɔ́n Biblu jí élɔ́ e xa wɛ a ɖe é ɖɔhun lɛ́ é kpó nyí.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
w11 15/2 24 akpá. 1-3
Yǐ wǎn nú hwɛjijɔ kpó ayi towe bǐ kpó
JEXÓVA nɔ gbɔn Xó tɔn kpó gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpó gblamɛ bo nɔ kplá togun tɔn gbɔn “ali ɖagbe [alǒ nǔjlɔ́jlɔ́wiwa tɔn]” jí. (Ðɛh. 23:3) Amɔ̌, ɖó hwɛhutɔ́ wɛ nú mǐ wútu ɔ, mǐ nɔ wá zɛ sín ali énɛ́ jí. É nɔ byɔ́ gǎndídó tawun cóbɔ mǐ ná lɛ́ jɛ nǔ jlɔ́jlɔ́ wa jí. Étɛ́ ka ná d’alɔ mǐ bɔ é ná kpa mǐ? Jezu ɖɔhun ɔ, mǐ ɖó ná yí wǎn nú nǔ e sɔgbe é wiwa.—Xa Ðɛhan 45:8.
2 Étɛ́ ka nyí “ali nǔjlɔ́jlɔ́wiwa tɔn”? Ali sóbwé sóbwé e jí è sixú ɖi zɔnlin gbɔn é ɖé wɛ. Nǔgbódodó jlɔ́jlɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ wɛ nɔ ɖɔ fí e “ali” énɛ́ lɛ́ gbɔn é. Ðo Ebléegbe kpó Glɛ̌kigbe kpó mɛ ɔ, “nǔjlɔ́jlɔ́wiwa” nɔ dó gesí nǔ e “sɔgbe” é, bɔ é nɔ byɔ́ ɖɔ è ní tɛ́ dó nǔgbódodó walɔ ɖagbe tɔn lɛ́ wú gbánwúngbánwún. Ðó “fí e nǔjlɔ́jlɔ́wiwa nɔ nɔ é” wɛ Jexóva ɖe wútu ɔ, é nɔ víví nú mɛsɛntɔ́ tɔn lɛ́ ɖɔ yě ní kan nǔ byɔ́ ɛ, bá dó sixú tuun ali nǔjlɔ́jlɔ́wiwa tɔn e yě ɖó ná mlɛ́ é.—Jel. 50:7, nwt.
3 Ényí mǐ nɔ zán gbɛ sɔgbe xá nǔgbódodó jlɔ́jlɔ́ Mawu tɔn lɛ́ ganjí ɔ jɛ́n mǐ ná sixú hɛn xomɛ tɔn hun bǐ mlɛ́mlɛ́. (Sɛ́n. 32:4) Nǔ e mǐ sixú kplɔ́n dó Jexóva Mawu wú ɖo Xó tɔn Biblu ɔ mɛ lɛ́ é bǐ jí wɛ é nɔ bɛ́ sín. Bǎ e mɛ mǐ kplɔ́n nǔ dó wǔ tɔn, bo lɛ́ sɛkpɔ́ ɛ yi ɖó é ɔ, bǎ énɛ́ mɛ wɛ mǐ ná yí wǎn nú nǔjlɔ́jlɔ́wiwa tɔn yi ɖó. (Ja. 4:8) Mǐ ɖó ná lɛ́ yí gbe nú ali e Xó Mawu tɔn ná xlɛ́ mǐ é hwenu e é byɔ́ ɖɔ mǐ ní wá gbeta tají lɛ́ tɔn kɔn ɖo gbɛmɛ é.
8-14 AVRIL
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 26-28
Lěe Davídi ná hlɔ̌nhlɔ́n gbejíninɔ tɔn gbɔn é
w04 1/12 14 akpá. 8-9
Zin zɔnlin kpó gbejíninɔ kpó
8 Davídi xo ɖɛ bo ɖɔ: “[Jexóva], tɛ́n mì kpɔ́n, ba do nú mì; ba do nú nǔ e ɖo xo ce mɛ é; gbějé ayi ce kpɔ́n.” (Ðɛhan 26:2) Xókwín Ebléegbe tɔn e è tínmɛ dó “xomɛ” ɖo wěmafɔ élɔ́ mɛ é sín tínmɛ wɛ nyí linlin e gɔ́ngɔ́n lɛ́ é. Bɔ ayi nǔjlɛ́dónǔwú tɔn mɛɖé tɔn wɛ nyí nǔ e mɛ ɔ nyí ɖo xomɛ é, énɛ́ wɛ nyí nǔ e nɔ sísɛ́ ɛ b’ɛ nɔ wa nǔ é, lěe nǔ nɔ cí n’i é kpó lěe mɛ ɔ bí gbɔn é kpó. Hwenu e Davídi xo ɖɛ ɖɔ Jexóva ní gbéjé émí kpɔ́n é ɔ, nǔ e byɔ́ wɛ é ɖe é wɛ nyí ɖɔ é ní gbéjé linlin gɔ́ngɔ́n tɔn lɛ́ kpó lěe nǔ nɔ cí n’i é kpó kpɔ́n ganjí.
9 Davídi lɛ́ sa vo ɖɔ è ní gbéjé xo émítɔn mɛ kpó ayi émítɔn kpó kpɔ́n. Nɛ̌ Jexóva ka nɔ gbéjé nǔ e mǐ nyí ɖo xomɛ é kpɔ́n gbɔn? Davídi ji han ɖɔ: “Un dó kú nú [Jexóva], é wɛ nɔ kplɔ́n nǔ mì. Zǎnmɛ ɖésú ɔ, ayi ce nɔ ɖɔ xó nú mì dó nǔkplɔ́nmɛ tɔn lɛ́ wú.” (Ðɛhan 16:7) Étɛ́ ka nyí tínmɛ tɔn? Tínmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ wěɖexámɛ Mawu tɔn lɛ́ yi fí e gɔ́ngɔ́n ɖo Davídi xomɛ lɛ́ é, bo cí fínɛ́, lobo jlá linlin gɔ́ngɔ́n tɔn lɛ́ kpó lěe nǔ nɔ cí n’i é kpó ɖó. Ényí mǐ nɔ lin tamɛ dó wě e Mawu nɔ zán Xó tɔn, afɔsɔ́ɖótetɔ́ tɔn lɛ́ kpó tutoblónúnǔ tɔn kpó dó ɖe xá mǐ lɛ́ é, bɔ yě nɔ lɛ́ su nukún mǐtɔn mɛ, lobɔ yě nɔ lɛ́ cí linlin gɔ́ngɔ́n mǐtɔn lɛ́ mɛ ɔ, nǔ sixú nyí mɔ̌ nú mǐ lɔ. Ényí mǐ nɔ xo ɖɛ sɛ́dó Jexóva ɖo gbesisɔmɛ bónú é ná gbéjé mǐ kpɔ́n gbɔn mɔ̌ ɔ, énɛ́ ná d’alɔ mǐ bɔ mǐ ná zun zɔnlin kpó gbejíninɔ kpó.
w04 1/12 15 akpá. 12-13
Zin zɔnlin kpó gbejíninɔ kpó
12 Davídi ɖɔ xó dó nǔ ɖěvo e d’alɔ ɛ b’ɛ nɔ gbejí é wú bo ɖɔ: “Un nɔ dó gbɛtɔ́ nuwenɔgbɛ́ ǎ, un nɔ zɔn xá gbɛtɔ́ yɛmɛnúwatɔ́ ǎ. Un gbɛ́ wǎn nú gbɛ̌ dó xá dǎkaxotɔ́ lɛ́; un nɔ jínjɔ́n ayǐ xá mɛdídá lɛ́ ǎ.” (Ðɛhan 26:4, 5) Davídi júnjɔ́n ayǐ xá mɛdídá lɛ́ ǎ kpowun bɔ xó fó. É gbɛ́ wǎn nǔ gbɛ̌ nyanya lɛ́ dídó.
13 Mǐdɛɛ lɛ́ ka lo? Mǐ ka nɔ gbɛ́ ɖɔ mǐ kún ná júnjɔ́n ayǐ xá gbɛtɔ́ nuwenɔ e nɔ tɔ́n ɖo tuto televizyɔn jí tɔn lɛ́, video lɛ́, ɖiɖe cícaví tɔn lɛ́, tɛn Ɛntɛnɛ́ti jí tɔn lɛ́ mɛ alǒ fí ɖěvo lɛ́ é ó a? Mǐ ka nɔ nɔ zɔn nú mɛ ɖěɖěe nɔ hwlá mɛ alɔkpa e yě nyí é lɛ́ é a? Mɛɖé lɛ́ ɖo wěmaxɔmɛ mǐtɔn alǒ fí e mǐ nɔ w’azɔ̌ ɖe é bo nɔ ba ná zun xɔ́ntɔn xá mǐ enyíi, bɔ linlin nyanya lɛ́ wú wɛ yě ka nɔ wa mɔ̌. Mǐ ka ba ná zun xɔ́ntɔn vívɛ́ xá mɛ ɖěɖěe ma nɔ zán gbɛ sɔgbe xá nǔgbó Mawu tɔn ǎ lɛ́ é dóó a? Gǔfɔ́ndómawujítɔ́ lɛ́ sixú lɛ́ wa nǔ cí nǔ ɖɔ yě ɖo xó jɔ xó ɖɔ wɛ ɖɔhun, bo hwlá linlin e yě ɖó bo ná ɖe mǐ sín Jexóva sinsɛn gúdo é. Ényí mɛɖé lɛ́ ɖo agun klisánwun tɔn mɛ bo nɔ zán gbɛ we ɔ ka lo? Yě lɔ nɔ hwlá mɛ alɔkpa e yě nyí tawun é. Jayson e nyí mɛsɛntɔ́ agun tɔn din é ɖó xɔ́ntɔn mɔ̌hun lɛ́ hwenu e é ɖo wǐnnyáwínnyá mɛ é. É ɖɔ dó yě wú ɖɔ: “Gbe ɖokpó ɔ, mɛ ɖokpó ɖo yě mɛ ɖɔ nú mì ɖɔ: ‘Nǔ e wa wɛ mǐ ɖe din lɛ́ é ɖó ná hu ado nú mǐ ǎ, ɖó mǐ ná ko kú cóbɔ gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ ná wá. Nǔɖé to gbɔ mǐ wú kpó é gbɔ kpó ɔ, mǐ ná tuun ǎ.’ Xó énɛ́ e é ɖɔ é fɔ́n mì sín amlɔ mɛ. Un jló ná kú cóbɔ gbɛ yɔ̌yɔ́ ɔ ná wá ǎ.” Jayson wa nǔnywɛ́nú bo sɛ́n kan nú gbɛ̌ dídó xá mɛ mɔ̌hun lɛ́. Mɛsɛ́dó Pɔ́lu gb’akpá nú mǐ ɖɔ: “Mi ma blɛ́ miɖée ó. Gbɛ̌ nyanya lɛ́ ɔ, walɔ ɖagbe lɛ́ wɛ yě nɔ hɛn gblé.” (1 Kɔlɛ́ntinu lɛ́ 15:33) É ɖo tají tawun ɖɔ mǐ ní nyi alɔ nú gbɛ̌ nyanya lɛ́ dídó!
Etɛwu Mǐ ka Ðó Na Nɔ Kplé Bo Sɛ̀n Mawu
6 Kplé lɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ. Gbɛ̀ Satáan tɔn nɔ tɛnkpɔn bo na vɔ́da nú nùɖiɖi mǐtɔn bo sixu zɔ́n bɔ mǐ na flú bǐ alǒ awakanmɛ na kú mǐ. Amɔ̌, kplé mǐtɔn lɛ nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ bo nɔ na mǐ hlɔnhlɔn bonu mǐ na kpó ɖò Jehovah sɛ̀n wɛ. (Xà Mɛsɛ́dó 15:30-32.) Hwɛhwɛ ɔ, mǐ nɔ ɖɔ xó dó lee nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò Biblu mɛ lɛ é nɔ jɛnu gbɔn é jí. Enɛ sixu d’alɔ mǐ bɔ mǐ na lɛ́ ɖó ganjɛwu d’eji ɖɔ akpá e Jehovah dó dó sɔgudo wu lɛ é na jɛnu. Enyi hwenu e nɔví sunnu mǐtɔn lɛ kpo nɔví nyɔnu mǐtɔn lɛ kpo xwlé xóɖiɖɔ yetɔn lɛ mǐ é kɛɖɛ wɛ ye nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ ǎ, loɔ, ye nɔ lɛ́ wà mɔ̌ hwenu e ye nɔ na xósin bo nɔ lɛ́ jihan sín ayi mɛ dó kpa susu nú Jehovah é. (1 Kɔlɛntinu lɛ 14:26) Gɔ́ na ɔ, hwenu e mǐ nɔ ɖɔ xó xá ye jɛ nukɔn nú kplé lɛ kpo kplé lɛ gudo kpo é ɔ, xóɖɔɖókpɔ́ enɛ nɔ fá kɔ nú mǐ, ɖó mǐ ɖó xɔ́ntɔn e nǔ mǐtɔn nɔ ɖu ayi mɛ na nugbǒ nugbǒ lɛ é gègě.—1 Kɔlɛntinu lɛ 16:17, 18.
Etɛwu Mǐ ka Ðó Na Nɔ Kplé Bo Sɛ̀n Mawu
13 Enyi mǐ yì kplé lɛ ɔ, mǐ nɔ xlɛ́ Jehovah ɖɔ mǐ jló na sɛkpɔ é kpo Vǐ tɔn kpo. Ðò kplé lɛ jí ɔ, mǐ nɔ kplɔ́n Biblu bɔ Jehovah nɔ kplɔ́n nǔ e mǐ ɖó na wà é kpo lee mǐ ɖó na zán gbɛ̀ mǐtɔn gbɔn é kpo mǐ. (Ezayíi 30:20, 21) Enyi mɛ e ma tlɛ nɔ sɛ̀n Jehovah ǎ lɛ é ɖé lɛ wá kplé lɛ jí ɔ, ye nɔ mɔ ɖɔ Mawu ɖò ali xlɛ́ mǐ wɛ. (1 Kɔlɛntinu lɛ 14:23-25) Jehovah nɔ nɔ gudo nú kplé mǐtɔn lɛ kpo gbigbɔ mímɛ́ tɔn kpo, bɔ nǔ e mǐ nɔ kplɔ́n ɖò finɛ lɛ é nɔ gosin gɔ̌n tɔn. Enɛ wu ɔ, enyi mǐ yì kplé lɛ ɔ, mǐ nɔ ɖótó nǔ e Jehovah nɔ ɖɔ lɛ é, nɔ mɔ lee é yí wǎn nú mǐ sɔ́ é, lobo nɔ lɛ́ sɛkpɔ ɛ.
Etɛwu Mǐ ka Ðó Na Nɔ Kplé Bo Sɛ̀n Mawu
18 Hwi lɔ ka nɔ ɖó linlin ɖokpo ɔ dó Jehovah sinsɛn wu à? Enyi mɔ̌ hǔn, nɔ ɖò nǔ e wu a kpé lɛ é bǐ wà wɛ bo na dó nɔ kpɔ́ xá nɔví lɛ ɖò kplé lɛ jí, enyi é na bo vɛwǔ ɔ nɛ. Ðexlɛ́ Jehovah ɖɔ a ɖó linlin ɖokpo ɔ Axɔsu Davidi ɖɔhun, éyɛ ɖɔ: “Mawu Mavɔmavɔ, un yí wǎn nú xwé e gbè a ɖè é.”—Ðɛhan 26:8
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
w06 15/7 28 akpá. 15
Jexóva nɔ hwlɛ́n mɛ e ɖo wǔvɛ́ se wɛ é
15 Ðɛhanwlántɔ́ Davídi ji han bo ɖɔ: “Ðó tɔ́ ce kpó nɔ ce kpó ná bo ɖe alɔ sín kan ce mɛ ɔ, hwɛ Mawu Mavɔmavɔ ɔ, a ná kɛ alɔ bo yí mì.” (Ðɛhan 27:10) Tuun e mǐ tuun ɖɔ wǎnyíyí Jexóva tɔn nɔ zɛ wǎnyíyí e mɛjitɔ́ ɖěbǔ sixú ɖó é dó gbɔ nú mǐ kpɔ́n! Gbɛ̌ e mɛjitɔ́ ɖé gbɛ́ mǐ é, nǔ agɔ e é wa xá mǐ é, alǒ jǒ e é jó mǐ dó é ná bo ɖó wǔvɛ́ nú mǐ gbɔn ɖěbǔ ɔ, énɛ́ sixú wa nǔ ɖě dó lě do Jexóva nɔ kpé nukún dó mǐ wú sɔ é wú ǎ. (Hlɔ̌manu lɛ́ 8:38, 39) Flín ɖɔ mɛ e Mawu yí wǎn ná lɛ́ é wɛ é nɔ dɔn wá éɖée gɔ́n. (Jaan 3:16; 6:44) Gbɛtɔ́ lɛ́ ná bo wa nǔ xá we gbɔn ɖěbǔ ɔ, tuun ɖɔ Tɔ́ towe jǐxwé tɔn ɔ yí wǎn nú we!
15-21 AVRIL
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 29-31
Nǔgbɛ́númɛ: Xlɛ̌ wǎnyíyí Mawu tɔn tɔn
it-1 863 akpá. 10
Nukúnmɛ
Tínmɛ gěgé wɛ ‘nukúnmɛ hwláhwlá’ ɖó sɔgbe xá ninɔmɛ e mɛ è zán ɖe é. Ényí Jexóva Mawu hwlá nukúnmɛ tɔn ɔ, hwɛhwɛ ɔ, tínmɛ tɔn wɛ nyí ɖɔ é nɔ ɖe xomɛnyínyɔ́ tɔn alǒ hlɔ̌nhlɔ́n nukúnkpédómɛwú tɔn tɔn síin. Nǔ e nɔ ji nǔ énɛ́ é wɛ nyí tónúmase mɛɖé alǒ gbɛ̌ kplékplé ɖé tɔn (ɖi akɔta Izlayɛ́li tɔn). (Jɔb 34:29; Ðɛ 30:6-9; Eza 54:8; 59:2) Ðo ninɔmɛ ɖé lɛ́ mɛ ɔ, é sixú nyí ɖɔ Jexóva jló ná ɖe éɖée xlɛ́ gbɔn nǔwiwa alǒ xósin níná gblamɛ ǎ, bo ɖo te kpɔ́n hwenu e ná nyɔ́ é. (Ðɛ 13:2-4) Ðɛ e Davídi xo bo ɖɔ “ɖe nukún sín hwɛ e un hu lɛ́ wú” é ɔ, byɔ̌byɔ́ wɛ é ɖe ɖɔ Mawu ní sɔ hwɛ kɛ émí, alǒ xo nǔwanyido mɔ̌hun lɛ́ nyi kɛ́n.—Ðɛ 51:11; kpɔ́n Ðɛ 10:11.
Jǒ Jehovah Dó Ni Xò Hwihwɛ́ We
18 Yǐ gbè nú nǔgbɛnúmɛ. Hwenu e Jehovah sɛ́ gbeyiɖɔ Natáan dó ɖɔ é ni ɖɔ hwɛ Davidi tɔn n’i é ɔ, Davidi ba hwɛjijɔ nú éɖée alǒ sɔ́ nukún kpɛví dó kpɔ́n hwɛ e é hu é ǎ. É yawǔ yí gbè ɖɔ emi hu hwɛ, é ka nyí dó Bɛtisabe sín asú kɛɖɛ ǎ, taji ɔ, dó Jehovah. Davidi yí gbè nú nǔ e Jehovah gbɛ́ n’i é bɔ Jehovah sɔ́ hwɛ kɛ ɛ. (2 Sam. 12:10-14) Enyi mǐ hu hwɛ syɛnsyɛn ɖé ɔ, mǐ ɖó na ɖɔ nú mɛ e Jehovah sɔ́ bɔ ye na kpé nukún mǐ wu lɛ é. (Ja. 5:14, 15) Mǐ ɖó na nyi alɔ nú hwɛjijɔ biba nú mǐɖée. Nú mǐ yawǔ yí gbè bo wà nǔ sɔgbe xá nǔ ɖebǔ e è gbɛ́ nú mǐ é ɔ, mǐ na lɛ́ yawǔ ɖó fífá ayi mɛ tɔn kpo awǎjijɛ kpo.
Etɛ Kɔlilɛ Sín Hwɛ Mɛtɔn lɛ Gudo Nǔgbo Nǔgbo ka Nyí?
18 Bonu mɛ e è ɖè sín agun mɛ é ɖé na ɖexlɛ́ ɖɔ emi lɛkɔ sín hwɛ emitɔn lɛ gudo nǔgbo nǔgbo ɔ, é ɖó na nɔ yì kplé lɛ ɖò gbesisɔmɛ, bo na nɔ xwedó wě e mɛxo agun tɔn lɛ ɖè xá ɛ ɖɔ é ni ɖó aca ɔ bo nɔ xoɖɛ, lobo nɔ lɛ́ kplɔ́n Biblu ɖò gbesisɔmɛ é. É ɖó na lɛ́ dó gǎn bo na nyi alɔ nú ninɔmɛ ɖěɖee na dɔn ɛ dó hwɛ mɛ lɛ é. Enyi é tɛ́n kpɔ́n bo vɔ́ kancica e ɖò é kpo Jehovah kpo tɛntin é blóɖó ɔ, é sixu kúdeji ɖɔ Jehovah na sɔ́ hwɛ kɛ ɛ bǐ mlɛ́mlɛ́, bɔ mɛxo agun tɔn lɛ na lɛ́ yí i dó agun ɔ mɛ. Nǔgbo ɔ, enyi mɛxo agun tɔn lɛ ɖò tintɛnkpɔn wɛ bo na tuùn nú mɛɖé lɛkɔ sín hwɛ tɔn lɛ gudo nǔgbo nǔgbo à jí ɔ, ye nɔ hɛn dó ayi mɛ ɖɔ ninɔmɛ lɛ nɔ gbɔn vovo. Enɛ wu ɔ, ye nɔ gbéjé ninɔmɛ ɖokpo ɖokpo kpɔ́n ganji, bo ka nɔ lɛ́ hɛn nǔ gángángán hwenu e ye ɖò hwɛ ɖɔ wɛ é ǎ.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
w06 15/5 19 akpá. 13
Nǔ tají ɖěɖěe ɖo wěma Ðɛhan tɔn akpáxwé nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ́ é
31:23, nwt: Nɛ̌ Jexóva ka nɔ sú axɔ́ goyítɔ́ ɖé syɛ́nsyɛ́n gbɔn? Tódɔnnúmɛ wɛ nyí axɔ́ e xó ɖɔ è ɖe ɖo fí é. Jexóva nɔ gbɛ́ nǔ nú nǔjlɔ́jlɔ́watɔ́ e ma tuun ǎ bo hu hwɛ é dó sú axɔ́ ɛ. Ðó goyítɔ́ ɖé ma lɛ́ kɔ sín ali nyanya e é mlɛ́ é jí ǎ wútu ɔ, è nɔ dɔn tó n’i syɛ́nsyɛ́n dó sú axɔ́ ɛ.—Nǔnywɛ́xó 11:31; 1 Piyɛ́ɛ 4:18.
22-28 AVRIL
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 32-33
Étɛ́wú è ka ɖó ná ɖɔ hwɛ syɛ́nsyɛ́n e è hu é?
w93 15/3 9 akpá. 7
Nǔbláwǔkúnúmɛ Jexóva tɔn nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ ba nukúnɖíɖó kpo ǎ
7 Nú mǐ hu hwɛ syɛ́nsyɛ́n bo t’afɔ sɛ́n Mawu tɔn jí ɔ, mǐ sixú mɔ ɖɔ é vɛ́ wǔ bɔ mǐ ná ɖɔ hwɛ mǐtɔn lɛ́ nú mɛɖé káká jɛ Jexóva jí. Étɛ́ ka sixú jɛ ɖo ninɔmɛ mɔ̌hun lɛ́ mɛ? Davídi yí gbe ɖo Ðɛhan 32gɔ́ ɔ mɛ ɖɔ: “Agɔ e un jɛ dó Mawu Mavɔmavɔ ɔ, nú un ma ko ɖɔ ǎ jɛ́n wɛ ɔ, un nɔ ɖo gbɛ vo sa wɛ ayǐhɔ́ngbe ayǐhɔ́ngbe, káká bɔ gǎn e ɖo wǔ ce ɔ bǐ nɔ jɛ vivɔ jí. Ðó Mawu Mavɔmavɔ, zǎn kpó kéze kpó ɔ, a nɔ ɖo nǔ dó sin xá mì wɛ, káká bɔ un xú dó te atín e alǔun hɛn ɔ ɖɔhun.” (Ðɛhan 32: 3, 4) Ðó Davídi e gosín ali ɖagbe jí é tɛ́n kpɔ́n bá hwlá hwɛ e é hu é kpó hwɛ e dó è wɛ ayixa tɔn ɖe é kpó wútu ɔ, gǎn vɔ ɖo wǔ tɔn bǐ. Adohu adohu zɔ́n bɔ gǎn vɔ ɖo wǔ tɔn sɔmɔ̌ bɔ é xú dó te atín e alǔun hɛn é ɖɔhun. È ná ɖɔ ɔ, é cí ɖɔ é jɛ azɔn ɖo taglomɛ kpó agbaza mɛ kpó ɖɔhun. Ðěbǔ wɛ é ná bo nyí gbɔn ɔ, é ba awǎjijɛ tɔn kpo. Ényí mǐ mɛ ɖě mɔ mǐɖée ɖo ninɔmɛ mɔ̌hun mɛ ɔ, étɛ́ mǐ ka ɖó ná wa?
cl 262 akpá. 8
Mawu e “ɖo gbesisɔ mɛ bo ná sɔ́ hwɛ kɛ mɛ” é ɖé
8 Davídi e hwɛ tɔn lɛ́ vɛ́ n’i é ɖɔ: “Un ɖɔ hwɛ e un hu ɔ nú we, nǔ e un wa nyi do ɔ, un hwlá dó we ǎ. Énɛ́ ɔ, hwɛ ɔ, a ɖe agɔ e un jɛ ɔ sín kɔ nú mì.” (Ðɛhan 32:5) Xógbe “ɖe agɔ e è jɛ é síin ɔ,” xókwín Ebléegbe tɔn e tínmɛ tɔn dodó ɔ nyí “zě dó jǐ” alǒ “hɛn” é wɛ. Zǎn e è zán ɖo fí é xlɛ́ ɖɔ è ɖe “hwɛhuhu, agɔ jijɛ, nǔwanyido” síin. Hǔn è ná ɖɔ ɔ, Jexóva zé Davídi sín hwɛ lɛ́ yi. É ɖo wɛn ɖɔ énɛ́ zɔ́n bɔ hwɛ e Davídi ɖo dǐdó éɖée wɛ é ɖe kpo. (Ðɛhan 32:3) Mǐ lɔmɔ̌ sixú ɖeji dó Mawu e nɔ sɔ́ hwɛ kɛ mɛ ɖěɖěe nɔ ba hwɛsɔ́kɛ ɖo gɔ̌n tɔn gbɔn vɔ̌sísá gbɛxɔnúmɛ tɔn Jezu tɔn jí lɛ́ é wú bǐ mlɛ́mlɛ́.—Matíe 20:28.
Hwɛ Didó Mɛɖée: “Slá Wǔ nú Mì Bonu Hwɛ E Un Hu ɔ Na Gosin Kɔ Ce”
Lè ɖaxó ɖokpo wɛ nyí ɖɔ Davidi lɛ́vɔ ɖó awǎjijɛ. É wlan ɖɔ: “Nǔ nyɔ́ nú mɛ e Mawu ɖè agɔ e é jɛ ɔ sín kɔ na é; mɛ e Mawu sɔ́ nǔ e é wà nyi dò ɔ kɛ é.” (Ðɛhan 32:1) É lɛ́ xoɖɛ ɖɔ: “Aklunɔ, hun ɖɛ̌ nú mì, bonu ma sɔ́ nu ce dó kpa susu nú we.” (Ðɛhan 51:17) Kɔ e Davidi mɔ dó sà fún i ɖò hwɛ e dó éɖée wɛ é ɖè é sí é, kpo sù e hwɛ e Mawu sɔ́ kɛ ɛ é sù nukún tɔn mɛ é kpo sísɛ́ ɛ bɔ é ɖɔ xó dó Jehovah wu nú mɛ ɖevo lɛ.
Jehovah ba ɖɔ a ni ɖó ayixa mímɛ́. É lɛ́ ba ɖɔ a ni ɖɔ xó dó emi kpo linlin emitɔn lɛ kpo wu nú mɛ ɖevo lɛ. É ba ɖɔ a ni wà mɔ̌ kpo awǎjijɛ kpo, é na nyí kpo linlin hwɛ didó mɛɖée tɔn kpo ǎ. (Ðɛhan 65:2-5) Flín ɖɔ Jehovah ɖɔ nú we ɖɔ emi “na súnsún hwɛ [towe] lɛ,” bo na “sɛ́ fífá sín hwenu lɛ dó [we].”—Mɛsɛ́dó 3:19, 20.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
Xomɛnyínyɔ́ Jehovah Tɔn ɔ, Jijɔ Nukúnɖeji ɖé Wɛ
Xomɛnyínyɔ́ Mawu tɔn nɔ cyɔn alɔ mɛ jí ɖò gbigbɔ lixo. Davidi xoɖɛ sɛ́dó Jehovah bo ɖɔ: ‘Hwi wɛ nyí bibɛtɛn ce, a nɔ lɔn nú adǎn nɔ gbò mì ǎ; un na súxó bo j’awǎ, ɖó alɔ e a nɔ cyɔn jǐ ce ɔ wu. Mɛ e ɖeji dó Jehovah wu ɔ, xomɛnyínyɔ́ Jehovah tɔn wɛ nɔ lɛlɛ̌ dó è.’ (Ðɛh. 32:7, 10) Lee ahohó e lɛlɛ̌ dó toxo hwexónu tɔn ɖé é nɔ cyɔn alɔ mɛ e ɖò toxo ɔ mɛ lɛ é jí gbɔn é ɔ, mɔ̌ wɛ xomɛnyínyɔ́ núwiwa Jehovah tɔn e lɛlɛ̌ dó mǐ lɛ é nɔ cyɔn alɔ mǐ jí ɖò gbigbɔ lixo sín nǔ nyanya e sixu tɛ́n gbejininɔ mǐtɔn kpɔ́n lɛ é sí gbɔn é nɛ. Gɔ́ na ɔ, xomɛnyínyɔ́ Jehovah tɔn nɔ zɔ́n bɔ é nɔ dɔn mǐ dó wǔ.—Jel. 31:3.
29 AVRIL–5 MAI
DƆKUN MAWUXÓ Ɔ TƆN ÐÉ LƐ́ | ÐƐHAN 34-35
“Nɔ dó kú nú [Jexóva] hwebǐnu”
w07 1/3 22 akpá. 11
Mi nú mǐ ní kpa Jexóva ɖó kpɔ́
11 “Un ná nɔ dó kú nú [Jexóva] hwebǐnu, nu ce ná gɔn mlǎmlá ɛ gbeɖé ǎ.” (Ðɛhan 34:2) Davídi ná ko ɖó hudó agbaza tɔn gěgé hwenu e é ɖo gbějá gbějá gbɔn wɛ é, amɔ̌ lěe xó énɛ́ lɛ́ xlɛ́ gbɔn é ɔ, é lɔn bónú nǔ gbe bǐ gbe tɔn énɛ́ lɛ́ wa nǔ dó kán e é kán ɖ’é jí bá kpa susu nú Jexóva é wú ǎ. Kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé wɛ é nyí nú mǐ hwenu e mǐ ɖo xwi ɖí xá wǔvɛ́ lɛ́ wɛ é! Wěmaxɔmɛ wɛ mǐ ɖe oo, azɔ̌mɛ wɛ mǐ ɖe oo, mǐ ɖo kpɔ́ xá klisánwun hǎtɔ́ lɛ́ wɛ oo, alǒ ɖo sinsɛnzɔ́ agbawungba tɔn mɛ wɛ ɔ, nǔ e ná nɔ jló mǐ hú gǎn é wɛ nyí ɖɔ mǐ ná nɔ kpa susu nú Jexóva. Vɛ̌ lin tamɛ dó hwɛjijɔ maxamaxa e mǐ ɖó bo ná wa mɔ̌ lɛ́ é jí! Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nǔ e mǐ sixú mɔ kpó nǔ e sín vǐví mǐ sixú ɖu ɖo nǔ lɛ́ dídá sín azɔ̌ jí wǔ e Jexóva wa é mɛ é kpó ɖó dogbó ǎ. Lin tamɛ dó nǔ e é ko gbɔn tutoblónúnǔ tɔn sín akpáxwé e ɖo ayǐkúngban jí é jí bo ko wa lɛ́ é jí! Jexóva zán gbejínɔtɔ́ lɛ́ ɖo ali jí wǔ nu ɖo hwe mǐtɔn nu, có hwɛhutɔ́ wɛ yě nyí. Nɛ̌ è ka sixú jlɛ́ nǔ e Mawu wa lɛ́ é dó éé gbɛtɔ́ lɛ́ wa bɔ mɛ lɛ́ nɔ sɛn lɛ́ é wú gbɔn? A ná yí gbe nú xó élɔ́ e Davídi ɖɔ é ǎ cé? É ɖɔ: “Aklúnɔ, nǔmɛsɛn ɖě cí hwi ɖɔhun ǎ; nǔmɛsɛn ɖě sixú wa azɔ̌ e a nɔ wa lɛ́ ǎ.”—Ðɛhan 86:8.
w07 1/3 22 akpá. 13
Mi nú mǐ ní kpa Jexóva ɖó kpɔ́
13 “Mawu Mavɔmavɔ mɛ wɛ un nɔ gó ɖe; mɛ e zé yěɖée hwe lɛ́ ní ɖótó mì bo j’awǎ.” (Ðɛhan 34:3) Davídi gó ɖó nǔ e éɖésúnɔ kpé wú bo wa lɛ́ é ɖěbǔ wú ǎ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, é gó ɖó é kpé wú bo blɛ́ axɔ́sú Gati tɔn wú ǎ. É mɔ ɖɔ Jexóva wɛ cyɔ́n alɔ émí jí hwenu e émí ɖo Gati é, bɔ émí lɛ́ kpé wú bo hɔn ɖó alɔdó tɔn wútu. (Nǔnywɛ́xó 21:1) Énɛ́ zɔ́n bɔ Davídi gó ɖo éɖésúnɔ mɛ ǎ, amɔ̌ ɖo Jexóva mɛ. Ðó énɛ́ wú ɔ, mɛ e nɔ sɔ́ yěɖée hwe lɛ́ é nɔ sɛkpɔ́ Jexóva. Mɔ̌ mɛ ɔ, Jezu sɔ́ nyǐkɔ Jexóva tɔn su bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ mɛ e nɔ sɔ́ yěɖée hwe, bɔ è sixú kplɔ́n nǔ lɛ́ é wá Jexóva gɔ́n. Égbé ɔ, mɛ e nɔ sɔ́ yěɖée hwe lɛ́ é nɔ byɔ́ agun klisánwun e è sɔ́ lɛ́ é tɔn e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ bɔ Jezu nyí Ta ná é mɛ. (Kolósinu lɛ́ 1:18) Nú mɛ énɛ́ lɛ́ e nɔ sɔ́ yěɖée hwe lɛ́ é se bɔ mɛsɛntɔ́ Mawu tɔn mɛɖéesɔ́hwetɔ́ lɛ́ ɖo nyǐkɔ Mawu tɔn sɔ́ su wɛ, bo lɛ́ se wɛn Biblu tɔn e gbigbɔ mímɛ́ tɔn nɔ d’alɔ yě bɔ yě nɔ mɔ nǔ jɛ mɛ é ɔ, énɛ́ nɔ byɔ́ ayi mɛ nú yě.—Jaan 6:44; Mɛsɛ́dó 16:14.
w07 1/3 22 akpá. 15
Mi nú mǐ ní kpa Jexóva ɖó kpɔ́
15 “Un ylɔ́ Mawu Mavɔmavɔ bɔ é yí gbe nú mì, é ɖe mì sín nǔ e ɖo xɛsi dó nú mì wɛ lɛ́ bǐ mɛ.” (Ðɛhan 34:5) Nǔ énɛ́ e Davídi mɔ kpɔ́n é ɖo tají n’i tawun. Énɛ́ wú ɔ, é ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ: “Nyɛ lelenɔ ɖíe sú xó ylɔ́ Mawu Mavɔmavɔ è, bɔ é se bo hwlɛ́n mì gán ɖo nǔ e ɖo hǔn hɛn nú mì wɛ lɛ́ bǐ mɛ.” (Ðɛhan 34:7) Nú mǐ ɖo hwenu zán ɖó kpɔ́ xá nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ wɛ ɔ, ali gěgé nɔ hun nú mǐ bɔ mǐ ná ɖɔ lěe Jexóva d’alɔ mǐ ɖo ninɔmɛ vɛ́ wǔ lɛ́ mɛ gbɔn bɔ énɛ́ sixú dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ lɛ́ é. Énɛ́ nɔ ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi nǔɖitɔ́ hǎtɔ́ mǐtɔn lɛ́ tɔn, lěe xó e Davídi ɖɔ lɛ́ é ná hlɔ̌nhlɔ́n nǔɖiɖi mɛ e xwedó è lɛ́ é tɔn gbɔn é ɖɔhun. Ðo Davídi sín ninɔmɛ mɛ ɔ, mɛ tɔn lɛ́ ‘sín nukún ɖo Jexóva wú bɔ yě nɔ awǎjijɛ mɛ; yě ɖu winnyá gbeɖé ǎ.’ (Ðɛhan 34:6) Yě ɖo hinhɔn wɛ nú axɔ́sú Sawúlu có, yě ɖu winnyá ǎ. Yě ɖeji ɖɔ Mawu ɖo Davídi gúdo bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ yě ɖó awǎjijɛ. Mɔ̌ ɖokpó ɔ, jlǒɖótɔ́ yɔ̌yɔ́ lɛ́ káká jɛ mɛ ɖěɖěe ko húzú klisánwun nǔgbó, b’ɛ ko lín lɛ́ é jí sín nukún nɔ ɖo Jexóva wú nú é ná d’alɔ yě. Ðó yěɖésúnɔ ko mɔ alɔdó Jexóva tɔn tlɔlɔ kpɔ́n wútu ɔ, awǎjijɛ e nɔ ɖo nukúnmɛ yětɔn é nɔ xlɛ́ kán e yě kán ɖ’é jí bá kpo ɖo gbejí é.
Nǔ xɔ akwɛ́ Biblu tɔn lɛ́ biba
w06 15/5 20 akpá. 2
Nǔ tají ɖěɖěe ɖo wěma Ðɛhan tɔn akpáxwé nukɔntɔn ɔ mɛ lɛ́ é
35:19—Étɛ́ ɖɔ wɛ Davídi ka ɖe hwenu e é byɔ́ ɖɔ Mawu ní ma lɔn nú mɛ e gbɛ́ wǎn nú émí lɛ́ é ‘ko émí’ ó é? Ko e Davídi sín kɛntɔ́ lɛ́ ná ko è é ná xlɛ́ ɖɔ yě j’awǎ ɖó yě blá gbě tɔn b’ɛ kpa yě wútu. Davídi byɔ́ ɖɔ nǔ ní ma nyí mɔ̌ ó.
ZĚ HWIÐÉE BǏ JÓ NÚ MAWUXÓÐIÐƆZƆ́ Ɔ
ijwfq 59
Etɛwu Kúnnuɖetɔ́ Jehovah Tɔn lɛ Ma ka Nɔ Ðu Xwè ɖé lɛ Ǎ?
Nɛ̌ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ wà gbɔn bo nɔ tuùn xwè ɖěɖee Mawu yí gbè na lɛ é?
Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ tó gbéjé Biblu kpɔ́n hwɛ̌ cobo nɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ ye sixu ɖu xwè ɖé alǒ gbɔ. Xwè ɖé lɛ tíìn bo t’afɔ nǔgbododó Biblu tɔn lɛ jí gannaganna. Enyi ɖě cí mɔ̌ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖ’alɔ ɖ’emɛ ǎ. Xwè ɖevo lɛ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ ɖokpo ɖokpo wɛ nɔ wá gbeta ɔ kɔn éɖesunɔ, bo nɔ tɛ́n kpɔ́n bonu ‘ayi tɔn ma xò hun xá ɛ ɖò nǔ ɖebǔ mɛ, ɖò Mawu kpodo gbɛtɔ́ lɛ kpan nukɔn ó’.—Mɛsɛ́dó 24:16.
Nǔɖe lɛ ɖíe bɔ Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ kanbyɔ yeɖée cobo nɔ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ emi na ɖu xwè ɖé alǒ gbɔ.
● Xwè ɔ ka jinjɔn nǔkplɔnmɛ e ma ɖò Biblu mɛ ǎ é ɖé jí wɛ à?
Nǔgbododó Biblu tɔn: “Mi ɖó na gosin ye mɛ, bo na klán xá ye; mi ma ɖó alɔ nǔ e nyí suɖunú ɔ ɖě wu ó.”—2 Kɔlɛntinu lɛ 6:15-17.
Bo na dó nɔ zɔ nú nǔkplɔnmɛ e kwiji ɖò gbigbɔ lixo, alǒ ma sɔgbe xá nǔkplɔnmɛ Biblu tɔn lɛ ǎ é bǐ gbídígbídí ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu xwè lěhun lɛ ǎ.
Xwè ɖěɖee jinjɔn nǔɖiɖi ɖiɖó nú nǔmɛsɛn ɖevo lɛ alǒ nǔ enɛ lɛ sinsɛn jí lɛ é. Jezu ɖɔ: “Aklunɔ Mawu towe wɛ a na ɖekɔ́ na, lobo sɛn éɖokponɔ géé.” (Matie 4:10) Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ wà nǔ sɔgbe xá wěɖexámɛ enɛ bo nɔ ɖu Natáaxwe, Paskwa alǒ Azǎn Nukɔntɔn Mai tɔn sín xwè ǎ, ɖó nǔmɛsɛn lɛ sinsɛn jí wɛ xwè enɛ lɛ jinjɔn, é nyí Jehovah ǎ. Gɔ́ na ɔ, ye nɔ lɛ́ ɖ’alɔ ɖò xwè elɔ lɛ mɛ ǎ.
Kwanzaa. Nyikɔ Kwanzaa ɔ, “xókwín Swahili-gbè tɔn matunda ya kwanza mɛ wɛ é gosin, bɔ tinmɛ tɔn nyí ‘jinukún nukɔntɔn,’ bo dó gesí fí e jinukún nukɔntɔn sín xwè ɖuɖu bɛ́sín bɔ è mɔ ɖò tan Aflika tɔn mɛ é.” (Encyclopedia of Black Studies) Mɛ gegě nɔ lin ɖɔ Kwanzaa kún nyí sinsɛn sín xwè ɖě ó có, xókwíntinmɛwegbo ɖé sɔ́ ɛ jlɛ́ dó nǔkún-yiya sín xwè Aflika tɔn ɖé wu. Ðò xwèɖuɖu mɔhun hwenu ɔ, mɛ lɛ nɔ xwlé nǔnina lɛ nǔmɛsɛn yetɔn lɛ kpo tɔ́gbó yetɔn lɛ kpo dó dókú nú ye. Nǔwiwa enɛ lɛ jí wɛ Kwanzaa e nyí xwè ɖé bɔ e nɔ ɖu ɖò Aflika kpo Amɛlika kpo é jinjɔn.—Encyclopedia of African Religion.
Xwè e è nɔ ɖu ɖò septembre alǒ octobre mɛ, bɔ è nɔ ylɔ́ ɖɔ Mid-Autumn Festival é. “Xwè ɖé wɛ bo nɔ kpa susu nú vodun sun.” (Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary) Yɛsu fifɔ “nyɔnu xwési ɖěɖee ɖò kɔ́ ɖè wɛ ɖò vodun ɔ nukɔn é” tɔn ɖ’emɛ.—Religions of the World—A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices.
Nauruz (Nowruz). “Sinsɛn e è nɔ ylɔ́ ɖɔ zoroastrisme é mɛ wɛ xwè enɛ gosin bo nyí azǎn ɖokpo ɖò azǎn mímɛ́ hugǎn e ɖò sunzánwema zoroastrien lɛ tɔn mɛ lɛ é mɛ. . . . Ðò taji ɔ, sɔgbe xá aca zoroastrien lɛ tɔn ɔ, è nɔ bló nǔwiwa ɖé lɛ ɖò hwemɛ, ɖò azǎn Nowruz tɔn jí dó dó kúabɔ nú gbigbɔ hwemɛ tɔn e è nɔ ylɔ́ ɖɔ [Rapithwin], bɔ mɛ lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ Gbigbɔ Avivɔ hwenu tɔn wɛ nɔ ɖè è sín doglɔ́, ɖò sun ɖěɖee mɛ ayǐ mɛ nɔ fá lɛ é é.”—United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization.
Shab-e Yalda. Xwè ɖé wɛ bɔ è nɔ ɖu ɖò décembre mɛ, ɖò azǎn e jí zǎn nɔ yawǔ kú hugǎn ɖò xwè ɔ mɛ, ɖò akpáxwé ayikúngban ɔ tɔn e ɖò totaligbé é é, bɔ wema ɖé ɖɔ ɖɔ é “cá kan xá vodun weziza tɔn e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Mithra é sinsɛn.” (Sufism in the Secret History of Persia) È lɛ́vɔ lin ɖɔ xwè enɛ sixu ko cá kan xá vodun hwe tɔn ɖěɖee Hlɔmanu lɛ kpo Glɛki lɛ kpo nɔ sɛn lɛ é.
Thanksgiving. Kwanzaa ɖɔhun ɔ, xwè enɛ jinjɔn nǔkún-yiya sín nǔwiwa xóxó e nɔ kpa susu nú nǔmɛsɛn vovo lɛ é jí. Hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ, “è wá sɔ́ aca xóxó enɛ lɛ dó ɖó nǔwiwa Klisanwun tɔn.”—A Great and Godly Adventure—The Pilgrims and the Myth of the First Thanksgiving.
Xwè ɖěɖee jinjɔn tangbló kpo nǔɖiɖi nú taɖagbe kpo jí lɛ é. Biblu ɖɔ ɖɔ mɛ e nɔ “tɛ́ tavo nú Gadi taɖagbevodun” lɛ é ɖò ‘mɛ e jó Jehovah dó lɛ é’ mɛ. (Ezayíi 65:11) Enɛ wu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu xwè elɔ lɛ ǎ:
Ivan Kupala. Wema The A to Z of Belarus ɖɔ: “Sɔgbe kpo nǔɖiɖi mɛ gegě tɔn kpo ɔ, ɖò azǎn [Ivan Kupala] tɔn jí ɔ, hlɔnhlɔn majiki tɔn gegě nɔ gbakpé gbɛ̀ ɔ mɛ bɔ akɔ́nkpantɔ́ lɛ kpo taɖagbenɔ lɛ kpo sixu yí hlɔnhlɔn enɛ.” Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, nǔwiwa pagáwun tɔn ɖé wɛ xwè enɛ nyí bɔ è nɔ ɖu ɖò juin mɛ, ɖò azǎn e jí kéze nɔ nɔ ayǐ hugǎn ɖò xwè ɔ mɛ, ɖò akpáxwé ayikúngban ɔ tɔn e ɖò totaligbé é. É ɖò mɔ̌ có, Encyclopedia of Contemporary Russian Culture ɖɔ: “Ee pagáwun lɛ ɖi nǔ nú Klisu gudo é ɔ, xwè pagáwun tɔn ɔ huzu Sinsɛn sín xwè e è nɔ ɖu nú Jaan Baptɛmublonúmɛtɔ́ ɔ é.”
Lunar New Year (Xwè Yɔyɔ̌ Chine-Nu lɛ tɔn alǒ Xwè Yɔyɔ̌ Corée-Nu lɛ tɔn). “Ðò azǎn enɛ jí hugǎn ɖevo ɖebǔ ɔ, nǔ e nɔ ɖu ayi mɛ nú xwédo lɛ, xɔ́ntɔn lɛ kpo hɛnnumɔ lɛ kpo é wɛ nyí ɖɔ ye na wà nǔ e wu ye kpé é bǐ bo na ɖó taɖagbe, kpa susu nú nǔmɛsɛn lɛ kpo gbigbɔ lɛ kpo, bo na byɔ taɖagbe nú xwè yɔyɔ̌ ɔ.” (Mooncakes and Hungry Ghosts—Festivals of China) Mɔ̌ ɖokpo ɔ, “tɔ́gbó lɛ sinsɛn, wǔsláslá dó nya gbigbɔ nyanya lɛ bo ɖó taɖagbe kpo fá kinkan dó tuùn nǔ e xwè yɔyɔ̌ ɔ na hɛn nu é kpo” wɛ ɖò Xwè Yɔyɔ̌ Corée Nu-lɛ tɔn ɔ mɛ.—Encyclopedia of New Year’s Holidays Worldwide.
Xwè ɖěɖee jinjɔn linlin e ɖɔ ɖɔ lindɔ̌n kún nɔ kú ó é jí lɛ é. Biblu ɖɔ nyi wɛn ɖɔ lindɔ̌n nɔ kú. (Ezekiyɛli 18:4, nwt) Enɛ wu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu xwè elɔ lɛ e nɔ xlɛ́ ɖɔ lindɔ̌n kún nɔ kú ó é ǎ:
All Souls’ Day (Azǎn Mɛkúkú lɛ tɔn). Sɔgbe kpo New Catholic Encyclopedia kpo ɔ, azǎn enɛ jí wɛ è nɔ “flín mɛkúkú lɛ” ɖè. Sín xwè 500 H.M tɔn mɔ̌ jɛ 1500 H.M tɔn mɔ̌ ɔ, mɛ gegě ɖi nǔ ɖɔ ɖò azǎn enɛ jí ɔ, lindɔ̌n e ɖò lɛmɛ́zo mɛ lɛ é nɔ huzu yɛ, azětɔ́, běsé kpo nǔ ɖevo lɛ kpo, bo nɔ tɔ́n dó mɛ e ma wà nǔ jlɔjlɔ xá ye ɖò gbɛhwenu yetɔn ǎ lɛ é jí.
Xwè e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Qingming Festival (Ch’ing Ming) é kpo ee è nɔ ylɔ́ ɖɔ Hungry Ghost Festival é kpo. Xwè we enɛ lɛ bǐ wɛ è nɔ ɖu dó kpa susu nú tɔ́gbó lɛ. Wema Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals ɖɔ dó Qingming Festival wu ɖɔ: “È nɔ dó nǔɖuɖu, ahan kpo akwɛ wemanɔ kpo zo dó d’alɔ mɛkúkú ɔ bonu é ni ma nɔ xovɛ́, alǒ kɔ ni ma xú i ɖò kú li jí ó, bonu akwɛ ni ma ka lɛ́ hudo è ó.” Wema ɔ lɛ́ ɖɔ ɖɔ “ɖò sun e mɛ è nɔ ɖu Hungry Ghost sín xwè é ɔ, taji ɔ, ɖò zǎn sun ɔ tɔn e mɛ sun nɔ zawě bǐ mlɛ́mlɛ́ é ɔ, mɛ e nɔ ɖu xwè ɔ lɛ é nɔ ɖi nǔ ɖɔ, zǎn enɛ mɛ wɛ kancica e ɖò mɛ e ɖò gbɛ̀ lɛ é kpo mɛkúkú lɛ kpo tɛntin é nɔ syɛn hugǎn, bɔ enɛ wu ɔ, é ɖò taji ɖɔ è ni tɛ́n kpɔ́n bo fá xomɛ nú mɛkúkú lɛ kpo tɔ́gbó lɛ kpo.”
Xwè e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Chuseok é. The Korean Tradition of Religion, Society, and Ethics ɖɔ dó xwè enɛ wu ɖɔ: “È nɔ xwlé nǔɖuɖu kpo vǐwun kpo lindɔ̌n mɛkúkú lɛ tɔn” ɖò hwenɛnu. Nǔxwlémɛ enɛ nyí xlɛ̌ “nǔ e è ɖi ɖɔ lindɔ̌n nɔ kpó ɖò gbɛ̀ ɖò kú agbaza tɔn gudo” é tɔn.
Xwè ɖěɖee cá kan xá nǔɖoyɛswímɛ lɛ é. Biblu ɖɔ: ‘Mɛ e nɔ kan amɔɛ é, majikiblotɔ́ ɖé, alǒ mɛ e nɔ kan sɔ kpɔ́n é, alǒ azětɔ́ ɖé, alǒ mɛ e nɔ sɔ́ azě dó bla mɛ é, alǒ mɛ e nɔ ba nǔ dò ɖò kɛnnɛsinɔ gɔ́n é, alǒ mɛ e sín azɔ̌ nyí nǔ e na jɛ sɔ lɛ é ɖiɖɔ é, alǒ mɛ e nɔ yì bònu nú mɛkúkú lɛ é . . . nɔ vɛ́ mɔ nú Jehovah.’ (Sɛ́nflínmɛ 18:10-12) Bo na dó nɔ zɔ nú dò biba nú nǔɖoyɛswímɛ, kaka jɛ sun sín wuntun lɛ (ee nyí akpáxwé amɔɛkinkan tɔn ɖé é) jí ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu Mɛkúkú lɛ Sín Xwè alǒ xwè elɔ lɛ ǎ:
Sinhala kpo Tamil New Year kpo. “Aca wǔsláslá tɔn e cá kan xá nǔwiwa enɛ é nɔ byɔ ɖɔ è ni wà nǔɖe lɛ, ɖò hwenu ɖé lɛ pɛ́pɛ́pɛ́, bɔ mɛ e nɔ gbéjé sun sín wuntun lɛ é nɔ ko ba dò na bo nɔ ɖɔ ɖɔ hwe enɛ lɛ nu na hɛn taɖagbe wá.”—Encyclopedia of Sri Lanka.
Songkran. Xwè Azíi tɔn ɖé wɛ bɔ “è ɖè sín xókwín Sanskrit . . . e sín tinmɛ nyí ‘tɛn sisɛ’ alǒ ‘huzuhuzu’ é mɛ, bɔ xwè ɔ ɖuɖu nɔ xlɛ́ ɖɔ hwesivɔ sɛ̀ tɛn yì sunvísɛ́kplé Belier mɛ.”—Food, Feasts, and Faith—An Encyclopedia of Food Culture in World Religions.
Nǔ e ɖò Mɔyizisɛ́n ɔ mɛ, bɔ vɔsisa Jezu tɔn ko ɖó te lɛ é. Biblu ɖɔ ɖɔ “Klisu wɛ nyí mɛ e gɔ́n Mɔyizi sɛ́n ɔ kplá mǐ xwè é.” (Hlɔmanu lɛ 10:4) Klisanwun lɛ kpó ɖò nǔgbododó e ɖò Mɔyizisɛ́n e è na Izlayɛli hwexónu tɔn é mɛ lɛ é sín lè ɖu wɛ. É ɖò mɔ̌ có, ye nɔ ɖu xwè e xó è ɖɔ ɖ’emɛ lɛ é ǎ, ɖò taji ɔ, xwè ɖěɖee na kplá mɛ yì jó nú Mɛsiya ɔ, bɔ Klisanwun lɛ ɖi nǔ ɖɔ é ko wá é. Biblu ɖɔ: “Nǔ enɛ lɛ bǐ ɔ, nǔ ɖagbe e jawě ɔ sín yɛ kpowun wɛ ye nyí; loɔ, Klisu wɛ nyí nǔjɔnǔ ɔ.” (Kolosinu lɛ 2:17) Ðó xwè enɛ lɛ ko wà nǔ e wu è nɔ ɖu ye é, bɔ aca e Biblu ma yí gbè na ǎ é ɖé lɛ ka lɛ́ ɖò ye mɛ wutu ɔ, xwè elɔ lɛ ɖò ee Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ma nɔ ɖu ǎ lɛ é mɛ:
Hanukkah. Nǔwiwa ɔ hwenu ɔ, è nɔ vɔ́ tɛmpli Jeluzalɛmu tɔn ɔ sɔ́ d’alɔ mɛ nú Mawu. Amɔ̌, Biblu ɖɔ ɖɔ Jezu ko huzu Vɔsanúxwlémawutɔ́ Ðaxó nú goxɔ e “ɖò taji bo sɔgbe, bɔ nǔ bǐ vɔ ɖ’ewu hú [tɛmpli] ee gbɛtɔ́ gbá ɔ; é nyí gbɛmɛ fí sín nǔ ǎ.” (Eblée lɛ 9:11) Nú Klisanwun lɛ ɔ, tɛmpli gbigbɔ tɔn enɛ ɖyɔ tɛmpli e ɖò Jeluzalɛmu é.
Rosh Hashanah. Azǎn nukɔntɔn xwè Jwifu lɛ tɔn tɔn wɛ. Ðò hwexónu ɔ, è nɔ xwlé nǔ bǔnɔ ɖé lɛ Mawu ɖò nǔwiwa enɛ hwenu. (Kɛ́nsísɔ́ 29:1-6) Amɔ̌, Jezu Klisu e nyí Mɛsiya ɔ é bló bɔ “è na ɖó vɔsisa kpo nǔnina kpo lɔ bǐ te,” bɔ ye sɔ́ xɔ akwɛ Mawu nukúnmɛ ǎ.—Daniyɛli 9:26, 27.
● Xwè ɔ ka nɔ dɔn sinsɛn vovo lɛ cá wɛ à?
Nǔgbododó Biblu tɔn: “Ani wɛ mɛ e ɖi nǔ nú Klisu ɔ sixu kpé xá mɛ e ma ɖi nǔ nú Klisu ǎ é? Etɛ sinsɛnxɔ Mawu tɔn ka sixu kpé xá vodun lɛ?”—2 Kɔlɛntinu lɛ 6:15-17.
Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ dó gǎn bo nɔ nɔ fífá mɛ xá nɔzo yetɔn lɛ, lobo nɔ ɖó sísí nú acɛ e mɛ ɖokpo ɖokpo ɖó bo na ɖi nǔ nú nǔ e jló è é có, ye nɔ nyi alɔ nú xwè e nɔ dɔn sinsɛn lɛ kplé é ɖò ali elɔ lɛ nu:
Sinsɛn sín mɛ alǒ nǔwiwa sinsɛn tɔn e nɔ byɔ ɖɔ mɛ e ɖó nǔɖiɖi vovo lɛ é ni nɔ bǔ bo sɛn Mawu é sín xwè lɛ. Hwenu e Mawu kplá togun tɔn hwexónu tɔn yì ayikúngban yɔyɔ̌ ɖé jí, bɔ tò ɔ mɛ nu lɛ nɔ sɛn nǔ ɖevo lɛ é ɔ, é ɖɔ nú ye ɖɔ: “Mi na jɛ akɔ xá ye ǎ, mi ka na jɛ xá vodun yetɔn lɛ ǎ. . . . Mi táa wá sɛn vodun yetɔn lɛ, bɔ é ka na nyí mɔ nú mi.” (Tíntɔ́n 23:32, 33) Enɛ wu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖó alɔ ɖò xwè mɔhun lɛ kpo elɔ lɛ kpo mɛ ǎ.
Loy Krathong. Thaïlande-nu lɛ sín nǔwiwa enɛ hwenu ɔ, “mɛ lɛ nɔ zán wema dó bló gannú na, nɔ sɔ́ vɛ̌la alǒ zalinkpɔ́n d’emɛ, bɔ enɛ gudo ɔ, ye nɔ sɔ́ nyi tɔ̀ jí. È nɔ lin ɖɔ gannú ɔ kpo nǔ e ɖ’emɛ é kpo na sɛ̀ nǔ nyanya dó zɔ. Nǔwiwa ɔ hwenu ɔ, è nɔ fɔ yɛsu nú afɔxwi mímɛ́ e Bouddha jó dó é ɖé.”—Encyclopedia of Buddhism.
Journée nationale de repentance. Sɔgbe kpo nǔ e afɔsɔ́ɖótetɔ́ acɛkpikpa tɔn e xó è ɖɔ ɖò xójlawema Papouasie Nouvelle Guinée tɔn The National mɛ é ɖɔ é ɔ, mɛ e nɔ ɖ’alɔ ɖò nǔwiwa enɛ mɛ lɛ é nɔ “yí gbè nú nǔ taji e Klisanwun lɛ ɖi nǔ na lɛ é.” É ɖɔ ɖɔ Journée nationale de repentance ɔ ɖuɖu “nɔ d’alɔ bɔ è nɔ sɔ́ nǔ e Klisanwun lɛ ɖi nǔ na lɛ é ɖ’ajo ɖò tò ɔ mɛ.”
Vesak. “Azǎn enɛ wɛ nyí ee mɛ́ hugǎn ɖò azǎn mímɛ́ Bouddha-sɛntɔ́ lɛ tɔn lɛ mɛ é, bɔ è nɔ ɖu jijizán Bouddha tɔn, hwenu e é mɔ nukúnnú jɛ nǔ bǐ mɛ é kpo kú zán tɔn alǒ hwenu e é byɔ ninɔmɛ e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Nirvana é mɛ é kpo.”—Holidays, Festivals, and Celebrations of the World Dictionary.
Xwè ɖěɖee jinjɔn aca sinsɛn tɔn lɛ jí b’ɛ ma nyí Biblu jí ǎ lɛ é. Jezu ɖɔ nú sinsɛngán lɛ ɖɔ: “Mɔ̌ wɛ mi nɔ gbà Mawusɛ́n ɔ, bo nɔ xwedó hwɛndo tɔ́gbó mitɔn lɛ tɔn gbɔn.” É lɛ́ ɖɔ dó ye wu ɖɔ sinsɛn-biblo yetɔn nyí nǔ yayǎ, ɖó “gbɛtɔ́ lɛ sín sɛ́n” wɛ ye nɔ kplɔ́n mɛ.” (Matie 15:6, 9) Ðó Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ hɛn akpágbánúmɛ enɛ dó ayi mɛ wutu ɔ, nǔwiwa sinsɛn tɔn gegě tíìn bɔ ye nɔ ɖ’alɔ ɖ’emɛ ǎ.
Épiphanie (Three Kings’ Day, Timkat, alǒ Los Reyes Magos). Xwè ɔ ɖu tɔ́ lɛ nɔ flín ba e nǔnywɛtɔ́ e nɔ mɔ nǔ jɛ sun sín wuntun wu lɛ é yì ba Jezu kpɔ́n é, alǒ baptɛm tɔn. Nǔwiwa ɔ “nɔ sɔ́ xwè pagáwun tɔn ɖěɖee nɔ kpa susu nú vodun tɔ̀ kpo tɔsisa kpo lɛ é dó ɖó Klisanwun tɔn na.” (The Christmas Encyclopedia) Timkat e cá kan xá Épiphanie é “jinjɔn aca hwɛndo tɔn lɛ jí.”—Encyclopedia of Society and Culture in the Ancient World.
Jixwé Yiyi Nyɔnu Ðò Alɔji Mali Tɔn Sín Xwè. Xwè enɛ ɔ hwenu wɛ è nɔ flín nǔ e mɛ lɛ ɖi ɖɔ Jezu sín nɔ zɔn gbɛtɔ́ gbaza mɛ, bo yì jixwé é. Religion and Society—Encyclopedia of Fundamentalism ɖɔ: “Klisanwun nukɔntɔn lɛ ɖó nǔɖiɖi enɛ ǎ, bɔ fí ɖebǔ ka lɛ́ ɖò Biblu mɛ bo ɖɔ xó tɔn ǎ.”
Xwè e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Immaculée Conception é. “Biblu kplɔ́n mɛ ɖɔ è jì Mali bɔ é nyí gbɛtɔ́ maɖóblɔ̌ ǎ . . . Sinsɛn wɛ dó enɛ wá.”—New Catholic Encyclopedia.
Lent. Sɔgbe kpo nǔ e New Catholic Encyclopedia ɖɔ é kpo ɔ, è wlan Biblu fó bɔ é ko bló nǔ hú xwè 200 cobɔ è ɖó hwenu aluwɛ mɛ ninɔ kpo nublabla kpo tɔn enɛ ɔ ayǐ, “ɖò xwè kanweko ɛnɛgɔ́ ɔ” mɛ. Xókwíntinmɛwegbo ɔ ɖɔ dó azǎn nukɔntɔn nublabla tɔn ɔ wu ɖɔ: “Sín kplé synode de Bénévent tɔn ɖò 1091 wɛ nǔwiwa e hwenu è nɔ sá afín dó nukɔn nú agunví lɛ ɖò Mercredi Afín Sísá tɔn é huzu nǔɖe bɔ è nɔ bló gbɔn gbɛ̀ ɔ bǐ mɛ.”
Meskel (alǒ, Maskal). Encyclopedia of Society and Culture in the Medieval World ɖɔ ɖɔ nǔwiwa Éthiopie-nu lɛ tɔn enɛ ɔ hwenu ɔ, è nɔ ɖu “mɔ e è mɔ Akluzu Nǔgbo ɔ é (akluzu e jí è ká Jezu nyi é) sín xwè, bo nɔ flɔ́ myɔ lɛ ɖò kɔ́xota bo nɔ ɖò we ɖú lɛlɛ̌ dó ye wɛ.” Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ka nɔ zán akluzu dó sɛn Mawu ǎ.
● Xwè ɔ nɔ sɔ́ gbɛtɔ́ ɖé, tutoblonunu ɖé, alǒ wuntun tò tɔn ɖé ɖ’ajo wɛ à?
Nǔgbododó Biblu tɔn: ‘Xó e Jehovah ɖɔ ɔ ɖíe: mɛ e nɔ sɔ́ gbɛtɔ́ dó ɖó ganjɛwu ɔ, mɛ e nɔ lɛkɔ sín nyɛ Jehovah gu o ɔ, un na dónu i.’—Jelemíi 17:5.
Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖó sísí nú nɔzo yetɔn lɛ, bo nɔ xoɖɛ dó ta yetɔn mɛ có, ye nɔ ɖ’alɔ ɖò nǔwiwa alǒ xwè alɔkpa elɔ lɛ mɛ ǎ:
Xwè e nɔ sɔ́ acɛkpatɔ́ ɖé alǒ gbɛtɔ́ nukúnɖeji ɖevo ɖ’ajo lɛ é. Biblu ɖɔ: “Mi ma ɖó gbɛ̀ nú gbɛtɔ́ ó, gbɛ̀ tɔn ɔ, funfun kpowun wɛ. Gbɛtɔ́ nyí nǔɖe ǎ.” (Ezayíi 2:22) Enɛ wu wɛ, ɖi kpɔ́ndéwú ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ma nɔ ɖu jijizán nú axɔ́su alǒ axɔ́si ɖé ǎ.
Gbè didó asya tò tɔn. Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu Asya Sín Azǎn ǎ. Etɛwu? Ðó Biblu ɖɔ: “Mi cɔ́ miɖée dó vodunsinsɛn wu.” (1 Jaan 5:21) Égbé ɔ, gbɛtɔ́ gegě nɔ sɔ́ asya dó mɔ vodun, nǔ e è nɔ sɛn é ɖé na ǎ, amɔ̌, hwenuxó-wlantɔ́ Carlton J. H. Hayes wlan ɖɔ: “Wuntun nǔɖiɖi tɔn taji tò tɔn kpo nǔ taji e è nɔ sɛn é kpo wɛ asya nyí.”
Xwè alǒ nǔwiwa e nɔ sɔ́ mɛ mímɛ́ ɖé ɖ’ajo é. Etɛ ka jɛ hwenu e nya e nɔ ɖó sísí nú Mawu é ɖé ɖekɔ́ nú mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ é? Biblu ɖɔ: “Piyɛ́ɛ sɔ́ ɛ site, bo bɔ: ‘Site, gbɛtɔ́ wɛ nyɛ lɔmɔ̌ nyí.’” (Mɛsɛ́dó 10:25, 26) Ðó Piyɛ́ɛ alǒ mɛsɛ́dó ɖě lɛ ɖebǔ yí gbè ɖɔ è ni wlí yɛ̌yi bǔnɔ ɖé, alǒ sɛn emi ǎ wutu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖ’alɔ ɖò nǔwiwa e nɔ kpa susu nú mɛ e è nɔ sɔ́ dó mɔ mɛ mímɛ́ lɛ é mɛ ǎ, ɖi xwè elɔ lɛ e bɔ d’ewu é:
Toussaint. “Xwè e nɔ kpa susu nú mɛ mímɛ́ lɛ bǐ é . . . È tuùn fí e xwè enɛ jɔ sín tawun é ǎ.”—New Catholic Encyclopedia.
Xwè Notre-Dame de Guadalupe tɔn. Nǔwiwa enɛ nɔ kpa susu nú nyɔnu mímɛ́ e nɔ cyɔn alɔ Mexique jí, bɔ mɛɖé lɛ ɖi ɖɔ é nyí Mali, Jezu sín nɔ ɔ é. È ɖɔ ɖɔ é tɔ́n dó glesi ɖé jí ɖò nǔjiwǔ linu ɖò 1531.—The Greenwood Encyclopedia of Latino Literature.
Name Day. Wema Celebrating Life Customs Around the World—From Baby Showers to Funerals ɖɔ: “Nyǐzán ɔ, xwezán mɛ mímɛ́ e sín nyikɔ è na vǐ ɖé ɖò baptɛm tɔn hwenu alǒ ɖò hwenu e é yí wuntun gbɛnamɛtɔ́ tɔn é tɔn wɛ.” É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ, “è nɔ bló nǔwiwa sinsɛn tɔn taji ɖé ɖò azǎn enɛ jí.”
Nǔwiwa toxóɖiɖɔ tɔn alǒ nǔwiwa gbɛ̌ta e nɔ jɛhun dó nukɔnyiyi tò tɔn jí lɛ é tɔn. Biblu ɖɔ: ‘È hɔn yì sù Jehovah ɔ, é nyɔ́ hú è ganjɛ gbɛtɔ́ wu.’ (Ðɛhan 118:8, 9) Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu Azǎn Mɛ Winnyawinnya lɛ tɔn alǒ Azǎn Nyɔnu lɛ tɔn sín xwè ǎ, ɖó ye jló na ɖexlɛ́ ɖɔ Mawu wu wɛ emi ɖeji dó bɔ é na ɖeɖɛ tagba gbɛ̀ ɔ tɔn lɛ, é kún nyí gbɛtɔ́ lɛ ó. Ðó hwɛjijɔ ɖokpo ɔ wutu ɔ, ye nɔ lɛ́ ɖ’alɔ ɖò Kan Jijó Mɛ Sín Azǎn alǒ xwè mɔhun lɛ ɖuɖu mɛ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, ye nɔ ɖó nukún ɖɔ Axɔ́suɖuto Mawu tɔn wɛ na ɖeɖɛ tagba e akɔ cyancyan kpo zɛ̌nzɛ̌n ma nɔ kpo nɔ hɛn wá lɛ é.—Hlɔmanu lɛ 2:11; 8:21.
● Xwè ɔ nɔ xlɛ́ ɖɔ tò alǒ akɔ ɖé ɖò nukɔn nú ɖevo lɛ wɛ à?
Nǔgbododó Biblu tɔn: ‘Mawu nɔ ɖè mɛɖé ɖó vo ɖò mɛɖé mɛ ǎ. Loɔ, ɖò akɔta ɖebǔ mɛ ɔ, mɛ e nɔ ɖó sísí n’i, bo nɔ xwedó hwɛjijɔ ɔ, mɛ enɛ sín nǔ nɔ nyɔ́ nukún tɔn mɛ.’—Mɛsɛ́dó 10:34, 35.
Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ yí wǎn nú jɔtɛn yetɔn ganji có, ye nɔ nyi alɔ nú nǔwiwa e nɔ sɔ́ tò alǒ akɔ lɛ sù ɖò ali elɔ lɛ nu lɛ é.
Nǔwiwa ɖěɖee nɔ kpa susu nú ahwankpá lɛ é. Jezu byɔ ahwanvu tɔn lɛ ɖɔ ye ni nɔ gudo nú ahwan ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é ɖɔ nú ye ɖɔ: “Mi yí wǎn nú kɛntɔ́ mitɔn lɛ. Mi xoɖɛ dó mɛ e nɔ dónu mi lɛ é jí.” (Matie 5:44) Enɛ wu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖ’alɔ ɖò nǔwiwa e nɔ kpa susu nú sɔja lɛ, kaka jɛ xwè elɔ lɛ jí lɛ é mɛ ǎ:
Anzac Day. “Ahwankpá Australie kpo Nouvelle-Zélande kpo tɔn lɛ wɛ Anzac nɔte na,” bɔ “kpɛɖé kpɛɖé ɔ, Anzac Day wá huzu azǎn e jí è nɔ flín mɛ e è hu ɖò ahwangbenu lɛ é é.”—Historical Dictionary of Australia.
Journée des anciens combattants (Flǐn Sín Azǎn, Flǐn Dimanche tɔn). Xwè enɛ lɛ nɔ kpa susu nu “ahwanfuntɔ́ xóxó lɛ kpo ahwanfuntɔ́ e kú ɖò tohwan lɛ mɛ lɛ é kpo.”—Historical Dictionary of Australia.
Hwenuxó tò tɔn sín xwè alǒ ablɔɖexwe. Jezu ɖɔ dó ahwanvu tɔn lɛ wu ɖɔ: “Ye nyí gbɛ̀ ɔ tɔn ǎ, lee nyɛ lɔ ma nyí gbɛ̀ ɔ tɔn ǎ é ɖɔhun.” (Jaan 17:16) É nɔ víví nú Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ ɖɔ ye ni kplɔ́n nǔ dó tan tò ɖé tɔn wu có, ye nɔ nɔ zɔ nú nǔwiwa lěhun lɛ:
Australie Sín Azǎn. Sɔgbe kpo Worldmark Encyclopedia of Cultures and Daily Life kpo ɔ, è nɔ ɖu xwè enɛ dó flín “azǎn e jí sɔja Angleterre tɔn lɛ sɔ́ asya yetɔn dó jǐ, dó ɖexlɛ́ ɖɔ Australie jɛ acɛkpikpa yetɔn glɔ́ ɖò 1788 é.”
Guy Fawkes Sín Azǎn. “Azǎn enɛ jí wɛ tò ɔ nɔ flín tɛ́n e Guy Fawkes kpo Katolika ɖevo lɛ kpo tɛ́n kpɔ́n bo na hu Axɔ́su Jacques I kpo acɛkpikpa Angleterre tɔn sín hagbɛ̌ lɛ kpo ɖò 1605, bɔ é ma kpa ye ǎ é.”—A Dictionary of English Folklore.
Ablɔɖezán. Ðò tò gegě mɛ ɔ, azǎn enɛ jí wɛ toví lɛ nɔ ɖu jɛ e tò yetɔn jɛ éɖée sí sín tò ɖevo lɔ mɛ é sín xwè.
● Nǔbliblíwiwa ɖò xwè ɔ ɖuɖu mɛ wɛ à?
Nǔgbododó Biblu tɔn: “Ð’ayǐ xóxó ɔ, gbɛzinzan e mɛ e ma ɖi nǔ nú Mawu ǎ lɛ nɔ yí wǎn na ɔ wɛ mi ko zán ɖ’ayǐ kaka, amɔ̌ dìn ɔ, é kpé. Mi ko zán gbɛ̀ mitɔn ɖò hwɛhuhu mɛ, ɖò jlǒ nyanya lɛ mɛ, ɖò ahannumu mɛ, ɖò nǔɖuzɛjlɛ̌wu mɛ, ɖò ahannuzɛjlɛ̌wu kpodo nǔ baɖabaɖa sinsɛn lɛ kpan mɛ.”—1 Piyɛ́ɛ 4:3.
Sɔgbe xá nǔgbododó enɛ ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ nyi alɔ nú xwèɖuɖu kpo agɔ̌ kpo ɖěɖee hwenu mɛ lɛ nɔ nu ahan mú ɖè lɛ é. Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖu vivǐ kpɔ́ninɔ xá xɔ́ntɔn yetɔn lɛ tɔn, bɔ ye sixu nu ahan syɛnsyɛn ɖó jlɛ̌ jí, alǒ gɔn nunu. Ye nɔ wà nǔ e wu ye kpé é bǐ bo nɔ xwedó wěɖexámɛ Biblu tɔn elɔ: “Nǔ ɖu wɛ mi ɖè oo, ahan nu wɛ mi ɖè oo, abǐ nǔ ɖebǔ wà wɛ mi ɖè hǔn, mi bló bǐ, bo dó sɔ́ Mawu sù.”—1 Kɔlɛntinu lɛ 10:31.
Enɛ wu ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jehovah tɔn lɛ nɔ ɖ’alɔ ɖò xwè alǒ nǔwiwa e nɔ sɔ́ walɔ bliblí e Biblu gbɛ́ wǎn na lɛ é ɖ’ajo lɛ é mɛ ǎ. Jwifu lɛ sín xwè e nɔ nyí Pourim é lɔ ɖ’emɛ. Sín xwè kanweko atɔ́ɔ́ngɔ́ J.H.M. tɔn e è hwlɛn Jwifu lɛ gán é wɛ è ko nɔ ɖu Pourim ɔ có, sɔgbe xá wema Essential Judaism ɔ, è sixu ɖɔ ɖɔ é ko “cáká ɖó kpɔ́ xá xwè e Jwifu lɛ nɔ ɖu bɔ è nɔ ylɔ́ ɖɔ Mardi Gras alǒ Carnival é.” Nú mɛ ɖěɖee nɔ ɖu xwè enɛ lɛ é ɔ, “é nɔ byɔ hwɛhwɛ ɖɔ sunnu lɛ ni nɔ sɔnǔ lee nyɔnu lɛ nɔ sɔnǔ gbɔn é, è ni xò adaka, è ni nu ahan zɛ xwé wu, lobo lɛ́ súxó sukpɔ́.”