Etɛ ka Nɔ Hɛn Gbɛtɔ́ Blí Tawun?

Nǔ kpinkplɔn mɛ lɛ zɔ́n bɔ Jezu sín alɔnu ján ɖò Galilée hwenu e Dindinwayixwe xwè 32 H.M. tɔn ɖò sisɛkpɔ wɛ é. Enɛ gudo ɔ, é cí ɖɔ é tunta Jeluzalɛmu bo na yì ɖu Dindinwayixwe lee Sɛ́n Mawu Tɔn byɔ gbɔn é ɖɔhun. É ɖò mɔ̌ có, Jezu ɖò acéjí tawun ɖó Jwifu lɛ ɖò biba na hu i wɛ. (Jaan 7:1) Enɛ gudo ɔ, é lɛkɔ yì Galilée.

É cí ɖɔ Kafaanawumu wɛ Jezu ɖè hwenu e Falizyɛn lɛ kpo sɛnkplɔnmɛtɔ́ lɛ kpo gosin Jeluzalɛmu bo wá gɔ̌n tɔn é ɖɔhun. Aniwu ye ka zɔn ali bo wá? Ye ɖò ali ba wɛ bo na ɖó hwɛ nú Jezu ɖɔ é hu hwɛ ɖò sinsɛn linu. Ye kanbyɔ ɖɔ: “Aniwutu wɛ ahwanvu towe lɛ ma ka nɔ xwedó mɛxo mitɔn lɛ sín hwɛndo ǎ? Ðó ye nɔ klɔ́ alɔ lee sɛ́n ɔ zɔ́n gbɔn é cobo nɔ ɖu nǔ ǎ.” (Matie 15:2) Mawu byɔ togun tɔn gbeɖé ɖɔ é ni nɔ xwedó hwɛndo sín nǔwiwa e byɔ ɖɔ è ni klɔ́ alɔ kaka wá awagoli cobo ɖu nǔ é ǎ. (Maki 7:3) É ɖò mɔ̌ có, Falizyɛn lɛ nɔ kpɔ́n nǔ ma wà gbɔn mɔ̌ dó mɔ hwɛ syɛnsyɛn huhu.

Jezu na xósin nú hwɛdómɛ yetɔn tlɔlɔ ǎ, é nyɔ́ wà ɔ, é xlɛ́ lee ye nɔ sɔ́ jlǒ dó gbà Sɛ́n Mawu Tɔn gbɔn é. É kanbyɔ ye ɖɔ: “Aniwutu wɛ midɛɛ lɛ ka nɔ gbà Mawusɛ́n ɔ, bo nɔ xwedó miɖesunɔ sín hwɛndo lɛ?” “Ðó Mawu ɖɔ: ‘Sí tɔ́ towe kpodo nɔ towe kpo; mɛ e ka na ɖɔ nǔ nyanya dó tɔ́ tɔn abǐ nɔ tɔn wu ɔ, è ni hu i.’ Midɛɛ lɛ ka nɔ ɖɔ mɛ e na ɖɔ nú tɔ́ tɔn abǐ nɔ tɔn ɖɔ: ‘Nǔ e un ɖó bo na dó gɔ́ alɔ nú we ɔ, un ko sɔ́ ɖó ayǐ nú Mawu’ ɔ, mɛ enɛ ɔ sɔ́ ɖó nùɖé bo na wà nú tɔ́ tɔn abǐ nɔ tɔn dandan ǎ.”​—Matie 15:3-6; Tíntɔ́n 20:12; 21:17.

Falizyɛn lɛ ɖɔ ɖɔ akwɛ, nǔɖokan alǒ nǔ ɖebǔ e è sɔ́ ɖ’ayǐ b’ɛ nyí nùnina ɖé nú Mawu é ɔ, tɛmpli ɔ tɔn wɛ bɔ è kún sɔ́ ɖó na zán nú nǔ ɖevo ó. É ɖò mɔ̌ có, nú è na ɖɔ xó jɔ xó ɔ, nùnina e è sɔ́ ɖ’ayǐ nú Mawu é kpó ɖò mɛ ɔ tɔn nyí wɛ. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, vǐ ɖé sixu ɖɔ ɖɔ akwɛ emitɔn alǒ nǔɖokan emitɔn nyí “kɔbaan,” enɛ wɛ nyí nùnina e è sɔ́ ɖ’ayǐ nú Mawu alǒ tɛmpli ɔ é, cí ɖɔ tɛmpli ɔ wá ɖ’acɛ nú nùnina ɔ hugǎn ɖɔhun. Akwɛ ɔ alǒ nǔɖokan ɔ kpó ɖò vǐ ɔ tɔn nyí wɛ b’ɛ hɛn ɔ, é na zán, amɔ̌, é ɖɔ ɖɔ emi kún sixu zán dó d’alɔ mɛjitɔ́ emitɔn e ko nyí mɛxo bo lɛ́ ɖò hudo mɛ lɛ é ó. Mɔ̌ mɛ ɔ, azɔ̌ e nyí étɔn ɖò mɛjitɔ́ tɔn lɛ sín akpáxwé é hɔn na wɛ é ɖè nɛ.​—Maki 7:11.

Hwɛ Jezu tɔn jɔ ɖɔ xomɛ sìn i ɖó kɔ e sló nú Sɛ́n Mawu Tɔn wɛ è ɖè é wu; é ɖɔ: “Mɔ̌ wɛ mi nɔ gbà Mawusɛ́n ɔ, bo nɔ xwedó hwɛndo tɔ́gbó mitɔn lɛ tɔn gbɔn. Yɛmɛnuwatɔ́ emi! Xó e Ezayíi ɖɔ dó mi wu ɔ ɖi mi wu dódó. É wɛ nyí ɖɔ: ‘Togun elɔ nɔ sɔ́ mì sù ɖò nu; ayi tɔn ka ɖò wǔ ce ǎ. Ye ɖò sinsɛn mì wɛ bo ɖɔ; loɔ, nǔ yayǎ wà wɛ ye ɖè; ye ɖò Mawuxó kplɔ́n mɛ wɛ bo ɖɔ; loɔ, gbɛtɔ́ lɛ sín sɛ́n kplɔ́n mɛ wɛ ye ɖè.’” Falizyɛn lɛ mɔ nu ɖě bo kɛ dó xó syɛnsyɛn e Jezu mɔ ɖɔ dó ye wu é wu ǎ. Enɛ wu ɔ, é ylɔ togun ɔ bo ɖɔ n’i ɖɔ: “Mi ɖótó ganji, bo sè; nǔ e nɔ byɔ gbɛtɔ́ nu mɛ ɔ wɛ nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí ǎ; loɔ, nǔ e nɔ tɔ́n sín gbɛtɔ́ nu mɛ ɔ wɛ nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí.”​—Matie 15:6-11; Ezayíi 29:13.

Ee ye wá wá xwé ɖé gbè é ɔ, ahwanvu tɔn lɛ kanbyɔ ɛ ɖɔ: “A ka nywɛ ɖɔ xó e a ɖɔ nɛ lɛ vɛ́ Falizyɛn lɛ wu à?” Jezu ka yí gbè nú ye ɖɔ: “Atín ɖebǔ e tɔ́ ce e ɖò [jixwé] ɔ ma tun ǎ ɔ, è na hɔn. Mi jó ye dó; nukúntíntɔ́nnɔ lɛ wɛ ɖò yeɖée kplá wɛ; enyi nukúntíntɔ́nnɔ ɖě ɖò ali xlɛ́ ɖě wɛ ɔ, ye mɛ wè lɛ bǐ wɛ nɔ yì jɛ dò mɛ.”​—Matie 15:12-14.

É cí ɖɔ é kpaca Jezu hwenu e Piyɛ́ɛ byɔ dó ahwanvu lɛ takún mɛ ɖɔ é ni na mɔjɛmɛ dó nǔ e nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí é wu é ɖɔhun. Jezu yí gbè n’i ɖɔ: “Mi tuùn ɖɔ nǔ ɖebǔ byɔ gbɛtɔ́ sín nu mɛ ɔ, adɔgo mɛ wɛ é nɔ dín yì, bo nɔ wá yì tɔ́n hwenu e è yì afɔji ɔ à cé? Loɔ, nǔ e tɔ́n sín gbɛtɔ́ nu mɛ ɔ, ayi tɔn mɛ wɛ é gosin; nǔ enɛ wɛ nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí; ɖó ayi mɛ wɛ nǔ nyanya tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ nɔ gosin: mɛhuhu, agalilɛ, nùblibliwiwa, ajojija, kúnnu agɔ ɖiɖe, hɛ̌ndomɛ. Nǔ enɛ lɛ wɛ nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí. Alɔ ma klɔ́, cobo ɖu nǔ e ɖò sɛ́n ɔ mɛ ɔ wɛ nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí ǎ.”​—Matie 15:17-20.

Enyi ɖiɖɔ wɛ Jezu ɖè ɖɔ è ni ma fɛ́ wǔ ó ǎ, mɔ̌ jɛn é ma ka lɛ́ ɖò ɖiɖɔ wɛ ɖɔ è kún ɖó na klɔ́ alɔ cobo ɖa nǔ alǒ ɖu nǔ ó ǎ é nɛ. É nyɔ́ wà ɔ, yɛmɛnuwiwa sinsɛngán e nɔ kpá kɛ́n nú sɛ́n jlɔjlɔ Mawu tɔn lɛ bo nɔ xwedó hwɛndo gbɛtɔ́ tɔn lɛ é gbɛ́ wɛ é ɖè. Nugbǒ ɔ, linlin nyanya e ɖò ayi mɛ lɛ é wɛ nɔ hɛn gbɛtɔ́ blí.