“Mǐ Na Kpé Ðò Palaɖisi Mɛ!”

1, 2. Linlin vovo tɛ lɛ mɛ lɛ ka nɔ ɖó dó palaɖisi wu?

NINƆMƐ ɔ byɔ lanmɛ nú mɛ tawun. Afɔsɔ́ɖótetɔ́ tò ɖevo lɛ tɔn lɛ gosin anyǔmlimlísafɔtɛn ɔ ɖò kpléɖókpɔ́ ɖaxó ɖé gudo ɖò Séoul ɖò Corée, bɔ Kúnnuɖetɔ́ ayǐ ɔ jí tɔn lɛ lɛlɛ̌ dó ye. Ye mɛ gegě sɔ́ alɔ nú ye, bo súxó bo ɖɔ, “Mǐ na kpé ɖò Palaɖisi mɛ!” Palaɖisi tɛ xó ɖɔ wɛ ye ka ɖè bɔ a lin?

² Palaɖisi ɖó tinmɛ vovo nú gbɛtɔ́ lɛ. Mɛɖé lɛ ɖɔ ɖɔ palaɖisi ɔ, dlɔ̌ ɖé wɛ. Mɛ ɖevo lɛ nɔ ɖɔ ɖɔ palaɖisi nyí fí ɖebǔ e ye sixu mɔ awǎjijɛ bo vo ɖè é. Enyi nya e xovɛ sin tawun é ɖé yì agɔ̌ ɖé tɛnmɛ ɔ, é sixu lin ɖɔ emi ɖò palaɖisi mɛ. Saɖiyitomɛtɔ́ xwè kanweko 19gɔ́ ɔ tɔn ɖé mɔ tɔdo e mɛ folowa gɔ́ é ɖé bo súxó bo ɖɔ: “Palaɖisi tɛ ɖíe!” Laglasi linfín nɔ ja bo nɔ yì jǐ nú mɛtlu 15 ɖò finɛ xwewu xwewu có, è ka nɔ ylɔ́ nɔtɛn enɛ ɖɔ Palaɖisi. Etɛ Palaɖisi ka nyí nú hwɛ? A ka ɖò nukún ɖó wɛ à?

 3. Nɛ̌ Biblu ka d’alɔ mǐ bɔ mǐ tuùn nǔ ɖé lɛ dó palaɖisi ɔ wu gbɔn?

³ Biblu ɖɔ xó dó palaɖisi e ko tíìn kpɔ́n é kpo ee na wá tíìn ɖò nukɔnmɛ é kpo wu. Sín bǐbɛ̌mɛ ɖokpoo wɛ è ko ɖɔ xó dó Palaɖisi wu ɖò Biblu mɛ. Lilɛdógbeɖevomɛ Katolika tɔn Douay tɔn e è lilɛ sín Latɛ́ɛngbe mɛ é mɛ ɔ, Bǐbɛ̌mɛ 2:8 ɖɔ: “Ðò bǐbɛ̌mɛ ɔ, Aklunɔ Mawu ɖó palaɖisi gbɛɖuɖu tɔn ɖé: finɛ wɛ é sɔ́ [Adamu] e é bló é dó.” (Wekwín e nya lɛ é ɔ, mǐdɛɛ lɛ wɛ sɔ́ ɖó mɔ̌.) Wema dodó Ebléegbe tɔn ɔ ɖɔ xó dó ‘Jikpá Edɛni tɔn’ wu. Edɛni sín tinmɛ wɛ nyí “Gbɛɖuɖu,” é ka ɖò wɛn ɖɔ è na ɖu gbɛ̀ ɖò jikpá enɛ mɛ nǔgbo. Nǔɖuɖu sukpɔ́ ɖò finɛ, è ba acɔ́ nú ayǐ ɔ jí tawun, bɔ nǔwaɖókpɔ́ ɖagbe ɖò gbɛtɔ́ kpo kanlin tɛnmɛ tɛnmɛ lɛ kpo tɛntin.—Bǐb. 1:29-31.

 4. Etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ ɖɔ jikpá Edɛni tɔn nyí palaɖisi ɖé?

⁴ Xókwín Ebléegbe tɔn e tinmɛ tɔn nyí “jikpá” é wɛ è lilɛ dó Glɛkigbe mɛ b’ɛ nyí paradeisos. Cyclopaedia M’Clintock kpo Strong kpo tɔn ɖɔ dó paradeisos wu ɖɔ: “Jikpá ɖaxó ɖé wɛ bo gbló bɔ è xá bo dó sú ali dó nǔ nyanya, bɔ nǔtí hɛn lee é nyɔ́ ɖɛkpɛ gbɔn ɖò jɔwamɔ linu é gblé ǎ, zungbó mɛ sín atín ɖaxó lɛ ɖ’emɛ, bɔ gegě yetɔn nɔ na sínsɛ́n, tɔsisa e mɛ́ lɛ é nɔ sà wá hú sin nú jikpá ɔ, bɔ zungbɔ́hwan, alǒ, lɛngbɔ̌hwan ɖaxó lɛ nɔ ɖi sà gbɔn tɔsisa lɛ tó. Ninɔmɛ enɛ lɛ wɛ ɖò ayi mɛ nú saɖiyitomɛtɔ́ Glɛkinu ɖé.”—Sɔ́ jlɛ́ dó Bǐbɛ̌mɛ 2:15, 16 wu.

5, 6. Nɛ̌ Palaɖisi ɔ ka bú gbɔn? Nǔkanbyɔ tɛ enɛ ka fɔ́n nyite?

⁵ Mawu sɔ́ Adamu kpo Ɛvu kpo ɖó palaɖisi mɔhun ɖé mɛ, amɔ̌, ye nɔ mɛ sɔyi ǎ. Etɛwu? Ye sɔ́ jɛxa ǎ, ɖó ye tlitó nú Mawu. Mɔ̌ mɛ ɔ, Palaɖisi ɔ bú dó ye kpo kúnkan yetɔn kpo. (Bǐb. 3:23, 24) Mɛɖebǔ sɔ́ nɔ jikpá ɔ mɛ ǎ có, é sixu ko kpó ɖò finɛ kaka jɛ Sinvɔgbɛ ɔ hwenu ɖò Nɔwée sín azǎn gbè.

⁶ Mɛɖé sixu kanbyɔ ɖɔ, ‘Sunnu, nyɔnu alǒ vǐ ɖě ka na kpéwú bo na wá ɖu Palaɖisi ayikúngban jí tɔn sín vivǐ gbè ɖokpo à?’ Etɛ kúnnuɖenú lɛ ka xlɛ́? Enyi a ɖò nukún ɖó wɛ bo na nɔ kpɔ́ xá mɛvívɛ́ towe lɛ ɖò Palaɖisi mɛ ɔ, a ka ɖó hwɛjijɔ taji ɖé bo na ɖó nukúnɖiɖó mɔhun à? A ka sixu tinmɛ nǔ e wu Palaɖisi ɔ na wá dandan é à?

7, 8. (a) Akpá tɛ Mawu ka dó nú Ablaxamu? (b) Akpá e Mawu dó nú Ablaxamu é zɔ́n bɔ é sixu ko lin tamɛ dó etɛ jí?

⁷ Fí e sɔgbe bɔ è na mɔ xósin lɛ ɖè é wɛ nyí wema e gosin Gbɛɖotɔ́ e bló Palaɖisi bǐbɛ̌mɛ tɔn ɔ gɔ́n é mɛ. Mǐ ni gbéjé nǔ e Mawu ɖɔ nú xɔ́ntɔn tɔn Ablaxamu é kpɔ́n. Mawu ɖɔ ɖɔ emi na dó nú kúnkan Ablaxamu tɔn bɔ “ye na sukpɔ́ nyɛ̌kɛ́n e ɖò xutó ɔ ɖɔhun.” Jehovah lɛ́ dó akpá elɔ e ɖó tinmɛ é n’i: “Ðó a setónú nú mì wutu ɔ, un na wà ɖagbe nú akɔta e ɖò ayikúngban jí lɛ gbɔn vǐ towe lɛ jí.” (Bǐb. 22:17, 18) Mawu lɛ́ vɔ́ akpá taji enɛ dó nú Ablaxamu sín vǐ kpo vǐvu tɔn kpo.—Xà Bǐbɛ̌mɛ 26:4; 28:14.

⁸ Nǔ ɖebǔ ɖò Biblu mɛ bo xlɛ́ ɖɔ Ablaxamu lin ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ na wá mɔ ajɔ gudo tɔn ɖé yí ɖò palaɖisi jixwé tɔn ɖé mɛ ǎ. Enɛ wu ɔ, hwenu e Mawu ɖɔ nú Ablaxamu ɖɔ emi na wà ɖagbe nú “akɔta e ɖò ayikúngban jí lɛ” é ɔ, é sɔgbe ɖɔ Ablaxamu ni lin tamɛ dó nyɔna ayikúngban jí tɔn lɛ jí. Akpá Mawu tɔn xlɛ́ ɖɔ “akɔta e ɖò ayikúngban jí lɛ” é bǐ na wá nɔ ninɔmɛ ɖagbe mɛ. Akpá ɖevo e Mawu dó nú togun tɔn lɛ é ka nɔ gudo nú linlin mɔhun à?

9, 10. Akpá ɖevo tɛ lɛ ka na mǐ ganjɛwu bɔ mǐ na ɖó nukún nyɔna e jawě lɛ é?

⁹ Davidi e gosin kúnkan Ablaxamu tɔn mɛ é xlɛ́ ɖɔ hwe ɔ nu jawě bɔ “mɛdídá lɛ” kpo “mɛ e nɔ wà nǔ nyanya lɛ” é kpo kún sɔ́ na tíìn ó. Etɛ mɛ é ka na tɔ́n kɔ dó? “Mɛdídá sɔ́ na ɖè ǎ.” (Ðɛh. 37:1, 2, 10) É nyɔ́ wà ɔ, “[ayikúngban] ɔ ka na nyí mɛ e nɔ sɔ́ yeɖée hwe lɛ tɔn, bɔ fífá ma ɖó dogbó e ye na mɔ ɔ wɛ na nyí nǔ e na nɔ víví nú ye é.” Mawu lɛ́ sɔ́ d’ayi mɛ nú Davidi bɔ é wlan xó elɔ lɛ ɖ’ayǐ: “[Ayikúngban] ɔ na nyí hwɛjijɔnɔ lɛ tɔn, bɔ ye na nɔ [jí] kaka sɔyi.” (Ðɛh. 37:11, 29; 2 Sam. 23:2) Ðagbe tɛ lɛ a ka lin ɖɔ ganjɛwu enɛ lɛ na wà nú togun e jló na wà jlǒ Mawu tɔn é? Ye na ɖó hwɛjijɔ taji ɖé bo na ɖó nukún ɖɔ, enyi hwɛjijɔnɔ lɛ ɖò ayikúngban jí ɔ kɛɖɛ jɛn è na wá vɔ́ palaɖisi e cí jikpá Edɛni tɔn ɖɔhun ɔ ɖ’ayǐ.

¹⁰ Hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ, Izlayɛli-ví ɖěɖee nɔ ɖɔ ɖɔ emi ɖò Jehovah sɛn wɛ lɛ é gegě dó gudo Jehovah kpo sinsɛn-biblo nǔgbo ɔ kpo. Enɛ wu ɔ, Mawu jó Babilɔnunu lɛ dó bɔ ye ɖu ɖò togun tɔn jí, sú kún dó nú tò yetɔn, lobo kplá gegě yetɔn yì kannumɔgbenu. (2 Tan 36:15-21; Jel. 4:22-27) É ɖò mɔ̌ có, gbeyiɖɔ Mawu tɔn lɛ ɖɔ ɖ’ayǐ ɖɔ xwè 70 gudo ɔ, togun Mawu tɔn na lɛkɔ yì jɔtɛn tɔn. Nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ lɛ jɛnu. Amɔ̌, ye lɛ́ ɖó tinmɛ ɖé nú mǐ. Ee mǐ na ɖò ɖé lɛ gbéjé kpɔ́n wɛ é ɔ, hɛn nǔ e gbé nya wɛ mǐ ɖè é ayi mɛ, enɛ wɛ nyí palaɖisi ayikúngban jí tɔn e jawě é.

11. Nɛ̌ Ezayíi 11:6-9 ka jɛnu gbɔn? Amɔ̌, nǔkanbyɔ tɛ ka kpó ɖò te?

¹¹ Xà Ezayíi 11:6-9. Mawu ɖɔ ɖ’ayǐ gbɔn Ezayíi jí ɖɔ enyi togun emitɔn lɛkɔ wá jɔtɛn tɔn ɔ, é kún sɔ́ na ɖí xwi xá nǔ syɛnsyɛn e nyí awovínú lɛ é ó, mɔ̌ jɛn é ma ka na lɛ́ ɖi xɛsi ɖɔ kanlin lɛ, alǒ, gbɛtɔ́ e ɖó kanlin jijɔ lɛ é na wà nǔ dó emi wu ǎ é nɛ. Mɛ winnyawinnya kpo mɛxo kpo na nɔ ayijayǐ mɛ. Enɛ ɔ zɔ́n bɔ a flín ninɔmɛ ɖagbe e Mawu sɔnǔ na ɖò jikpá Edɛni tɔn mɛ é à cé? (Eza. 51:3) Nǔɖɔɖ’ayǐ Ezayíi tɔn lɛ́ ɖɔ ɖɔ ‘Jehovah tuùntuùn na gɔ́’ ayikúngban ɔ bǐ jí “lee sin gɔ́ xuzan jí é ɖɔhun,” é na nyí togun Izlayɛli tɔn ɔ kɛɖɛ ǎ. Hwetɛnu enɛ ka na jɛ?

12. (a) Nyɔna tɛ lɛ sín vivǐ mɛ e lɛkɔ sín kannumɔgbenu ɖò Babilɔnu lɛ é ka ɖu? (b) Etɛ ka xlɛ́ ɖɔ Ezayíi 35:5-10 na lɛ́ wá jɛnu ɖò ali ɖevo nu?

¹² Xà Ezayíi 35:5-10. Ezayíi lɛ́ tɛɖɛ̌ jí ɖɔ ye mɛ e na lɛkɔ lɛ é ɔ, kanlin, alǒ gbɛtɔ́ lɛ kún na wà nǔ nyanya ɖebǔ nú ye ó. Ayikúngban yetɔn na na sínsɛ́n tawun ɖó sin na kpé gle yetɔn, lee tɔsisa lɛ nɔ hú sin nú jikpá Edɛni tɔn gbɔn ganji é. (Bǐb. 2:10-14; Jel. 31:12) Ali ɖokpo e nu nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ ɔ na jɛnu ɖè é jɛn nɛ à? É ɖò wɛn ɖɔ è kún gbɔ azɔn nú mɛ e lɛkɔ sín kannumɔgbenu lɛ é ɖò nǔjiwǔ linu ó. Ði kpɔ́ndéwú ɔ, nukúntíntɔ́nnɔ lɛ mɔ nǔ ǎ. Enɛ wu ɔ, Mawu ɖò xíxlɛ́ wɛ ɖɔ è na wá gbɔ azɔn nú mɛ lě tlɔlɔ ɖò nukɔnmɛ.

13, 14. Nɛ̌ mɛ e gosin kannumɔgbenu wá yì lɛ é ka mɔ Ezayíi 65:21-23 sín jijɛnu gbɔn? Akpáxwé nǔɖɔɖ’ayǐ ɔ tɔn tɛ ka ɖó na wá jɛnu? (Kpɔ́n ɖiɖe e ɖò bǐbɛ̌mɛ é.)

¹³ Xà Ezayíi 65:21-23. Jwifu lɛ lɛkɔ yì xwé ɖagbeɖagbe lɛ gbè ǎ, mɔ̌ jɛn ye ma ka lɛ́ mɔ gle kpo vǐwungle lɛ kpo ɖò lilɛ jí ǎ é nɛ. Amɔ̌, nú Mawu dó nú ye ɔ, huzuhuzu enɛ lɛ na nyɔ́ bló. Awǎjijɛ sín nǔ wɛ é na nyí nú ye ɖɔ ye ni gbá xwé bo nɔ mɛ! Ye sixu lɛ̀ gle bɔ jì na jɛ nú ye ganji.

¹⁴ Ðǒ ayi nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ sín akpáxwé taji ɖé wu. Hwe ɔ nu ja bɔ jidɔ́ mǐtɔn na cí “jì e atín nɔ dɔ́ é” tɔn ɖɔhun wɛ à? Atín ɖé lɛ nɔ dɔ́ji nú xwè afatɔ́n mɔkpan. É byɔ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ ni ɖó lanmɛ syɛn hunsin ɖagbe cobo dɔ́ji sɔmɔ̌. Nú ye sixu nɔ gbɛ̀ ɖò ninɔmɛ e xó nǔɖɔɖ’ayǐ Ezayíi tɔn ɖɔ é mɛ ɔ, palaɖisi ɔ na huzu dlɔ̌ aɖi! Nǔɖɔɖ’ayǐ enɛ na jɛnu!

15. Nɛ̌ a ka sixu sɛ̀ sin xwè nú nyɔna ɖěɖee xó wema Ezayíi tɔn ɖɔ lɛ é ɖé lɛ gbɔn?

¹⁵ Lin tamɛ dó lee akpá e xó mǐ ɖɔ wá yì dìn lɛ é dó gesí palaɖisi sɔgudo tɔn ɖé gbɔn é jí: Mawu na dó nú mɛ e ɖò ayikúngban jí lɛ é bǐ. Kanlin lɛ na xò daka mɛɖebǔ wu ǎ, è ka na lɛ́ mɔ gbɛtɔ́ e nɔ wà nǔ kanlin ɖɔhun lɛ é ɖě ǎ. È na gbɔ azɔn nú nukúntíntɔ́nnɔ lɛ, ɖɛ̌kúnanɔ lɛ kpo afɔkponɔ lɛ kpo. Gbɛtɔ́ lɛ na kpéwú bo gbá xwé yeɖesunɔ tɔn lɛ, bo na ɖu vivǐ nǔɖuɖu hunsin ɖagbe tɔn e na túnflá lɛ é tɔn. Ye na dɔ́ji hú atín lɛ. Ɛɛn, mǐ mɔ nǔɖe lɛ ɖò Biblu mɛ bɔ ye xlɛ́ ɖɔ sɔgudo mɔhun ɖò nukɔn ja. Amɔ̌, mɛɖé lɛ sixu ɖɔ ɖɔ nǔ e mǐ nɔ xà dó nǔɖɔɖ’ayǐ mɔhun lɛ wu é nɔ zɛ kúnnuɖenú e xlɛ́ ɖɔ ye na jɛ lɛ é wu. Xósin tɛ a ka na na ye? Hwɛjijɔ e ɖó ganjɛwu é tɛ a ka ɖó, bo na ɖó nukún palaɖisi nǔjɔnǔ tɔn ɖé ɖò ayikúngban jí? Mɛ taji hugǎn e nɔ gbɛ̀ kpɔ́n ɖò fí é ɖé na mǐ hwɛjijɔ e ɖó ganjɛwu é ɖé.

16, 17. Ninɔmɛ tɛ mɛ Jezu ka ɖɔ xó dó Palaɖisi wu ɖè?

¹⁶ Jezu nyí xomɛvɔnɔ có, è ɖó hwɛ n’i bo xwè è dó atín wu bonu é na kú, bɔ é ɖò Jwifu dǎnúwatɔ́ we tɛntin. Cobɔ Jezu na kú ɔ, dǎnúwatɔ́ lɛ ɖokpo mɔ nǔ jɛ mɛ ɖɔ é nyí axɔsu ɖé bo byɔ ɛ ɖɔ: “Flín mì hwenu e a na byɔ Axɔsuɖuto towe mɛ é.” (Luk. 23:39-42, nwt) Sɔgudo towe kúnkplá xósin e Jezu na bɔ mǐ mɔ ɖò Luki 23:43 mɛ é. Akɔwé Biblu tɔn hwe mǐtɔn nu tɔn ɖé lɛ lilɛ xó enɛ lɛ tlɔlɔ dó: “Má ɖɔ nǔgbo nú we, égbé ɔ, a na nɔ palaɖisi mɛ xá mì.” Ðǒ ayi xókwín “égbé” ɔ wu. Etɛ ɖɔ gbé Jezu ka ja? Linlin vovo wɛ mɛ lɛ nɔ ɖó.

¹⁷ Ðò gbè gegě mɛ ɖò égbé ɔ, è nɔ zán agbɔ̌nklewunxwi dó bló bɔ nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e nukɛgbe ɖé ɖó é nɔ zawě. Amɔ̌, ɖò wema dodó Glɛkigbe tɔn e tíìn lɛ é mɛ ɔ, è nɔ zán nǔwlanwlánxwi lɛ ɖò gbesisɔmɛ ǎ. Enɛ wu ɔ, nǔkanbyɔ ɔ wɛ nyí ɖɔ: Ðiɖɔ wɛ Jezu ɖè ɖɔ, “Un ɖɔ nú we, égbé ɔ, a na nɔ kpɔ́ xá mì ɖò Palaɖisi mɛ” à? Alǒ ɖiɖɔ wɛ é ɖè ɖɔ, “Un ɖɔ nú we égbé, a na nɔ kpɔ́ xá mì ɖò Palaɖisi mɛ” à? Lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ lɛ sixu sɔ́ agbɔ̌nklewunxwi ɔ dó nukɛgbe ɔ mɛ sɔgbe xá nǔ e ye lin ɖɔ Jezu na ko ɖò ɖiɖɔ wɛ é. A sixu mɔ lee ye zán agbɔ̌nklewunxwi ɔ gbɔn é ɖò lilɛdógbeɖevomɛ Biblu tɔn e gbakpé lɛ é mɛ.

18, 19. Nɛ̌ mǐ ka sixu tín nǔ e Jezu ɖɔ é mɛ gbɔn?

¹⁸ Amɔ̌, flín ɖɔ Jezu ko ɖɔ nú ahwanvu tɔn lɛ wá yì ɖɔ: “Nyɛ Gbɛtɔ́ví ɔ na nɔ ayikúngban glɔ́ xɔ kéze atɔn zǎn atɔn.” É lɛ́ ɖɔ: “È na wá jó nyɛ Gbɛtɔ́ví ɔ nú mɛ lɛ; bɔ ye na hu mì; loɔ, azǎn tɔn atɔngɔ́ ɔ gbè ɔ, Mawu na fɔ́n mì sín kú.” (Mat. 12:40; 16:21; 17:22, 23; Mak. 10:34) Mɛsɛ́dó Piyɛ́ɛ ɖɔ ɖɔ nǔ enɛ jɛ nǔgbo. (Mɛ. 10:39, 40) Enɛ xlɛ́ ɖɔ Jezu kún yì Palaɖisi ɖě mɛ gbè e gbè é kpo dǎnúwatɔ́ enɛ kpo kú é ó. Jezu nɔ “yɔdo [alǒ ‘Hadɛsi’ mɛ]” nú azǎn ɖé lɛ kaka jɛ hwenu e Mawu fɔ́n ɛ sín kú dó é.—Mɛ. 2:31, 32.a

¹⁹ Mǐ sixu lɛ́ mɔ ɖɔ akpá e Jezu dó nú dǎnúwatɔ́ ɔ é bɛ́ kpo xógbe elɔ lɛ kpo: “Má ɖɔ nǔgbo nú we égbé.” Xóɖiɖɔ alɔkpa enɛ tlɛ nyí aca ɖò Mɔyizi hwenu. É ɖɔ: “Xó elɔ lɛ e xà nú we wɛ un ɖè égbé dìn lɛ ka na nɔ ayixa towe mɛ.”—Sɛ́n. 6:6; 7:11; 8:1, 19; 30:15.

20. Nǔ tɛ lɛ ka nɔ gudo nú nukúnnúmɔjɛnǔmɛ e mǐ ɖó dó xó e Jezu ɖɔ é wu é?

²⁰ Lilɛdógbeɖevomɛtɔ́ Biblu tɔn e nɔ nɔ xá e mɛ Jezu nɔ é ɖé ɖɔ dó xósin Jezu tɔn wu ɖɔ: “Xókwín ‘égbé’ jí wɛ è tɛɖɛ̌ ɖò akpáxwé elɔ mɛ, bɔ è ɖó na xà ɖɔ, ‘Má ɖɔ nǔgbo nú we égbé, a na nɔ kpɔ́ xá mì ɖò Palaɖisi mɛ.’ È dó akpá ɔ ɖò gbè enɛ ɔ gbè, bɔ é ka na wá jɛnu ɖò nukɔnmɛ. Lee è nɔ ɖɔ xó gbɔn ɖò ayǐ enɛ jí, bo nɔ xlɛ́ ɖɔ è dó akpá ɔ ɖò azǎn ɖé jí, bɔ é na wá jɛnu dandan é wɛ.” Ðò ali ɖokpo ɔ nu ɔ, lilɛdógbeɖevomɛ Syriac tɔn xwè kanweko atɔ́ɔ́ngɔ́ ɔ tɔn ɖé lilɛ xósin Jezu tɔn gbɔn lě: “Nicɛ, un ɖɔ nú we égbé ɖɔ a na nɔ Jikpá Edɛni tɔn mɛ xá mì.” Akpá enɛ ɖó na dó wusyɛn lanmɛ nú mǐ mɛ bǐ.

21. Fitɛ dǎnúwatɔ́ ɔ ma ka yì ǎ? Etɛwu?

²¹ Dǎnúwatɔ́ enɛ e ɖò kú li jí é tuùn ɖɔ Jezu ko jɛ akɔ xá mɛsɛ́dó tɔn gbejinɔtɔ́ lɛ, bɔ ye na nɔ Axɔsuɖuto jixwé tɔn ɔ mɛ xá ɛ ǎ. (Luk. 22:29) Gɔ́ na ɔ, dǎnúwatɔ́ enɛ tlɛ ko bló baptɛm vɔ́vɔ́ ǎ. (Jaan 3:3-6, 12) Enɛ wu ɔ, mǐ sixu mɔ nukúnnú jɛ mɛ ɖɔ akpá e Jezu dó é kúnkplá palaɖisi ayikúngban jí tɔn. Xwè ɖé lɛ gudo ɔ, mɛsɛ́dó Pɔlu ɖɔ xó dó nǔmimɔ e kúnkplá nya e è “sɔ́ yì palaɖisi mɛ” é wu. (2 Kɔ. 12:1-4, nwt) Pɔlu kpodo mɛsɛ́dó gbejinɔtɔ́ ɖevo lɛ kpo gbɔn vo nú dǎnúwatɔ́ enɛ e ɖò kú li jí é, ɖó è cyan yedɛɛ lɛ bɔ ye na nɔ Axɔsuɖuto ɔ mɛ xá Jezu. É ɖò mɔ̌ có, Pɔlu dó gesí nǔ e na jɛ ɖò sɔgudo é ɖé, enɛ wɛ nyí “palaɖisi” sɔgudo tɔn ɖé.b Ayikúngban ɔ jí wɛ é na nɔ à? A ka sixu nɔ finɛ à?

22, 23. Etɛ a ka sixu ɖó nukún?

²² Flín ɖɔ Davidi mɔ hwenu e “[ayikúngban] ɔ na nyí hwɛjijɔnɔ lɛ tɔn” é sɛ́dó. (Ðɛh. 37:29; 2 Pi. 3:13) Hwenu e gbɛtɔ́ e ɖò ayikúngban ɔ jí lɛ é na nɔ gbɛ̀ sɔgbe xá ali jlɔjlɔ Mawu tɔn lɛ é dó gesí wɛ Davidi ɖè. Nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò Ezayíi 65:22 mɛ é ɖɔ: “Jì e atín nɔ dɔ́ é wɛ togun ce na dɔ́.” Enɛ xlɛ́ ɖɔ gbɛtɔ́ lɛ na nɔ gbɛ̀ nú xwè afatɔ́n mɔkpan. A ka sixu ɖó nukún gbɛ̀ mɔhun à? Ɛɛn, ɖó sɔgbe xá Nǔɖexlɛ́mɛ 21:1-4 ɔ, Mawu na sɔ́ ayi tɔn ɖó gbɛtɔ́ lɛ jí, bɔ nyɔna e sín akpá é dó lɛ é ɖokpo wɛ nyí ɖɔ “kú sɔ́ na tíìn ǎ” nú mɛ ɖěɖee ɖò Mawu sɛn wɛ ɖò gbɛ̀ yɔyɔ̌ e mɛ è na wà nǔ kpo hwɛjijɔ kpo ɖè lɛ é.

²³ Mǐ mɔ nukúnnú jɛ nǔ lɛ mɛ céɖécéɖé dìn. Adamu kpo Ɛvu kpo hɛn Palaɖisi ɔ bú ɖò Edɛni mɛ, amɔ̌, é na nɔ mɔ̌ kaka sɔyi ǎ. Lee Mawu d’akpá tɔn gbɔn é ɔ, è na wá kɔn nyɔna dó gbɛtɔ́ lɛ jí ɖò ayikúngban ɔ jí. Gbigbɔ mímɛ́ sɔ́ d’ayi mɛ nú Davidi b’ɛ ɖɔ ɖɔ ayikúngban ɔ na nyí mɛfífá lɛ kpo hwɛjijɔnɔ lɛ kpo tɔn bɔ ye na nɔ jí kaka sɔyi. Nǔɖɔɖ’ayǐ e ɖò wema Ezayíi tɔn mɛ lɛ é ɖó na sɔ́ ninɔmɛ ɖagbe e na gbakpé lɛ é sín tɔ́n dó nu nú mǐ. Hwetɛnu? Hwenu e akpá e Jezu dó nú Jwifu dǎnúwatɔ́ ɔ é na jɛnu é. A sixu nɔ Palaɖisi enɛ mɛ. Hwenɛnu ɔ, xó e afɔsɔ́ɖótetɔ́ lɛ ɖɔ ɖò Corée é na jɛnu, é wɛ nyí: “Mǐ na kpé ɖò Palaɖisi mɛ!”