“Un Ði Nǔ”

 1. Tinmɛ lee nǔ cí nú Mata é kpo nǔ e wu wɛ é kpo.

MATA sixu wɔn nɔví sunnu tɔn sín yɔdo ǎ; só ɖé xomɛ wɛ, bɔ è sɔ́ awinnya nyì nu. É mɔ wuvɛ̌ bɔ é vɛ́ jlɛ́. É vɛwǔ n’i bɔ é na dó ɖi ɖɔ vɔ jɛn nɔví vívɛ́ná emitɔn Lazáa tɔn ko vɔ nɛ. Sín azǎn ɛnɛ ɖíe e é ko bɔnu é ɔ, avǐ, mɛwamɛde kpo nǔwamɛgbe dó mɛ kpo kɛɖɛ wɛ é kpò na.

2, 3. (a) Ee Mata mɔ Jezu é ɔ, nɛ̌ é ka sixu ko cí n’i? (b) Etɛ xó taji e Mata ɖɔ é ka xlɛ́ dó wutu tɔn?

² Bɔ dìn ɔ, xɔ́ntɔn vívɛ́ hugǎn Lazáa tɔn Jezu wá ɖò te ɖò Mata nukɔn. Ee é mɔ ɛ é ɔ, é cí ɖɔ wuvɛ̌ tɔn lɛ́ jɛji, ɖó é wɛ nyí mɛ ɖokpo e ɖò ayikúngban jí bo sixu ko hwlɛn nɔví sunnu tɔn é. É ɖò mɔ̌ có, gɔ̌n Jezu tɔn e Mata wá ɖò Betaníi kpá é dó gbɔ n’i. Toxo kpɛví ɖé wɛ bo ɖò só ɖé jí. Hwenu kpɛ e é nɔ kpɔ́ xá Jezu na é ɔ, xomɛnyínyɔ́ kpo wuvɛ̌sexámɛ Jezu tɔn kpo dó gbɔ n’i bo lɛ́ na ɛ akɔnkpinkpan. Nǔ e Jezu kanbyɔ ɛ lɛ é d’alɔ ɛ bɔ é sɔ́ ayi ɖó nùɖiɖi e é ɖó é, kpo fínfɔ́n sín kú sín nukúnɖiɖo e é ɖó é kpo jí. Xóɖɔɖókpɔ́ ɔ zɔ́n bɔ Mata ɖɔ xó taji hugǎn e é ɖɔ kpɔ́n ɖò gbɛ̀ tɔn mɛ é, é wɛ nyí: “Un ɖi nǔ ɖɔ hwi wɛ nyí Klisu Mawu ví e ɖó na wá gbɛ̀ ɔ mɛ é.”—Jaan 11:27.

³ Xógbe enɛ lɛ ɖexlɛ́ ɖɔ nyɔnu nùɖitɔ́ tewungbeju wɛ nú Mata. Nùkplɔnmɛ gègě ɖò xó kpɛ e Biblu ɖɔ nú mǐ dó wutu tɔn é mɛ bo sixu d’alɔ mǐ bɔ nùɖiɖi mǐɖesunɔ tɔn na lidǒ. Bo na dó mɔ nǔ jɛ enɛ wu ɔ, mǐ ni ɖɔ xó dó tan Biblu tɔn e ɖɔ xó dó wutu tɔn jɛ nukɔn é jí hwɛ̌.

 4. Mɛ̌ mɛ̌ e ka ɖò xwédo Mata tɔn mɛ? Nɛ̌ ye kpo Jezu kpo ka vɛ́ gbɔn?

⁴ Mǐ ni lɛkɔ yì gudo kpɛɖé. Sun ɖé lɛ ɖíe ɔ, Lazáa ɖò gbɛ̀ bo ɖò ganji. Jezu Klisu e nyí jonɔ taji hugǎn é ja jonɔ ba é kpo Mata kpo kpodo Mali kpo gbé ɖò Betaníi xwé yetɔn gbè. Nɔví nɔví wɛ nú ye mɛ atɔn enɛ lɛ, bɔ ye nɔ nɔ xwé ɖokpo ɔ gbè. Nǔdobatɔ́ ɖé lɛ ɖɔ ɖɔ Mata wɛ sixu ko nyí mɛxo ɔ, ɖó é cí ɖɔ é nɔ wà nǔ xwénɔ ɖɔhun, bɔ hweɖelɛnu ɔ, nyikɔ tɔn wɛ è nɔ ylɔ jɛ nukɔn. (Jaan 11:5) Nǔ ɖebǔ ɖexlɛ́ ɖɔ ye mɛ ɖě d’asì alǒ d’asú kpɔ́n ǎ. Ðebǔ e xó ɔ nyí gbɔn é ɔ, ye zun xɔ́ntɔn vívɛ́ kpo Jezu kpo. Hwenu e Jezu ɖò sinsɛnzɔ́ tɔn wà wɛ ɖò Judée fí e gbɛtɔ́ lɛ nɔ fɔ́n gǔ bo nɔ ba na xò daka wutu tɔn ɖè hugǎn é ɔ, é nɔ yì nɔ xwé yetɔn gbè. É ɖò wɛn ɖɔ bibɛtɛn fífá kpo ahwanjɛmɛji tɔn enɛ kpo nɔ sù nukún tɔn mɛ tawun.

5, 6. (a) Etɛwu Mata ka xò kàn sɔmɔ̌ ɖò mɛbakpɔ́n Jezu tɔn enɛ hwenu? (b) Etɛ Mali ka wà hwenu e Jezu wá ba ye kpɔ́n ɖò xwé yetɔn gbè é?

⁵ Mata ɖó nǔ gègě bo na wà bonu xwé ɔ gbè ni ɖò ganji. É nyí mɛɖé bo nɔ xò kàn ɖesu. Kàn ɔ jɛn é ko lɛ́ jɛ xixo jí hwenu e Jezu wá ba ye kpɔ́n dìn é. É jɛ nùɖuɖu tɛnmɛ tɛnmɛ sín nǔ sɔ́ jí nú Jezu kpo mɛ ɖěɖee sixu ko xwedó é lɛ é kpo. Nǔ taji tawun wɛ jonɔyiyi nyí hwenɛnu. Enyi jonɔ ɖé wá ba mɛ ɔ, è nɔ kisi n’i dó dó doo n’i, è nɔ ɖè afɔkpa tɔn lɛ bo nɔ klɔ́ afɔ n’i lobo nɔ wá kɔn célu wǎn ɖagbenɔ dó ta n’i. (Xà Luki 7:44-47.) È nɔ xò kàn ɖesu bonu jonɔ ɔ na mɔ xɔ kpo nùɖuɖu ɖagbe kpo.

⁶ Mata kpo Mali kpo ɖò kàn xò wɛ ɖesu bo na dó yí jonɔ Jezu tɔn. Mɛ gègě nɔ lin ɖɔ nǔ kplɔnkplɔn sín akpàkpà nɔ sɔ́ Mali, é ɖò mɔ̌ có, é lɔ ka d’alɔ tawun bonu jonɔ ɔ na nyɔ́ yí. Amɔ̌, ee Jezu wá é ɔ, nǔ lɛ ɖyɔ. Jezu mɔ ɖɔ ali nùkplɔnmɛ tɔn wɛ hun, é ka kplɔ́n nǔ ye nugbǒ! Jezu cí sinsɛngán hwe ɔ nu tɔn lɛ ɖɔhun ǎ, éyɛ nɔ ɖó sísí nú nyɔnu lɛ bo nɔ ɖò gbesisɔmɛ bo na kplɔ́n nǔ ye dó Axɔsuɖuto Mawu Tɔn wu, enɛ wɛ nyí sinsɛnzɔ́ tɔn sín xota. Ali enɛ e hun é víví nú Mali tawun, bɔ é junjɔn afɔ tɔn lɛ kpá bo ɖótó xó e ɖɔ wɛ é ɖè lɛ é bǐ.

7, 8. Etɛwu Mata ka ɖò akpɔ̀ mɔ wɛ ɖò ayi mɛ? Nɛ̌ é ka wá ɖè enɛ xlɛ́ gbɔn?

⁷ Kpɔ́n lee Mata na ko ɖò akpɔ̀ mɔ wɛ ɖò ayi mɛ gbɔn é. É na bló bɔ nùɖuɖu enɛ lɛ bǐ na sɔgbe bo na lɛ́ wà nǔ ɖevo e kpò lɛ é bǐ; é sín enɛ wu bɔ ado ɖò huhu i wɛ bɔ ayi tɔn bǐ gbado. Hwenu e é nɔ ɖò dindin wɛ bo nɔ mɔ nɔví tɔn ɖò ayijunjɔn bo gbɛ́ alɔdo é é ɔ, é ka nyla nukúnmɛ, hlun nǔ ɖɔ bɔ gbè tɔn tɔ́n, alǒ wà nǔ mɔhun lɛ ɖě vlafo wɛ à? É na bo wà nǔ enɛ lɛ ɖě ɔ, é na kpaca mɛ ǎ. É ɖokponɔ sixu w’azɔ̌ tobutobu enɛ lɛ ǎ!

⁸ Mata sixu hɛn xomɛsin tɔn dó xomɛ sɔmɔ̌ ǎ. Enɛ wu ɔ, é ɖó xó Jezu tɔn te, bo ɖɔ: “Aklunɔ, lee nɔví ce jó azɔ̌ bǐ dó nyì kɔ jí nú nyɛ ɖokponɔ ɔ ɖɔ nùɖé nú we à cé? Ðɔ n’i nú é ni wá dó alɔ mì.” (Luk. 10:40) Xógbe enɛ lɛ syɛn tawun. Lilɛdogbeɖevomɛ ɖé lɛ lilɛ nùkanbyɔ enɛ gbɔn lě: “Aklunɔ, a keya nú . . . ?” Hǔn, ɖiɖɔ nú Jezu wɛ é ɖè ɖɔ é ni gbɛ́ nǔ nú Mali, bonu é ni site bo wá d’alɔ emi nɛ.

9, 10. (a) Nɛ̌ Jezu ka na xósin Mata gbɔn? (b) Nɛ̌ mǐ ka wà gbɔn bo tuùn ɖɔ Jezu kún sɔ́ tagba e jɛ wɛ Mata ɖè, bo ɖò nùɖuɖu ɖagbe ɖa wɛ é xò kɔ́ ó?

⁹ Xósin e Jezu na é sixu ko kpaca Mata, lee é nɔ kpaca Biblu-xatɔ́ gègě gbɔn é. É ɖɔ kpo xomɛnyínyɔ́ kpo ɖɔ: “Mata, Mata, ado nɔ hu we dín, bɔ a nɔ fɔ nǔ gègě dó dó tagba nú hwiɖée. Nǔ ɖokpo géé jɛn ka ɖò taji. Mali wɛ ka sɔ́ akpá ɖagbe ɔ, bɔ mɛɖé na yí sín así tɔn ǎ.” (Luk. 10:41, 42) Xó tɛ ɖɔ wɛ Jezu ka ɖè? Ðiɖɔ wɛ é ɖè ɖɔ Mata yí wǎn nú nǔ agbaza tɔn lɛ hú Mawu à? Tagba e jɛ wɛ é ɖè bo ɖò nùɖuɖu ɖagbe lɛ ɖa wɛ é wɛ Jezu sɔ́ xò kɔ́ à?

¹⁰ Eǒ. Jezu mɔ ganji ɖɔ wanyiyi wɛ sísɛ́ Mata bɔ é ɖò kàn enɛ xó wɛ. Gɔ́ na ɔ, é tlɛ mɔ ɖɔ alɔ hun dó yí jonɔ kún nyla dandan ó. Éɖesu ko sɔ́ jlǒ dó yì “agɔ̌ ɖaxó” e Matie ylɔ dó ta tɔn mɛ é tɛnmɛ wá yì. (Luk. 5:29) Amɔ̌, nùɖuɖu e ɖa wɛ Mata ɖè é wu wɛ é mɔ xó ɖɔ dó ɖò ninɔmɛ elɔ mɛ ǎ, nǔ e nɔ mya nukún n’i lɛ é wu wɛ. É sɔ́ ayi tɔn bǐ ɖó nùɖuɖu ɖiɖa jí bo wɔn nǔ e ɖò taji hugǎn é. Etɛ ka nyí nǔ ɔ?

11, 12. Nɛ̌ Jezu ka sɔ́ xomɛnyínyɔ́ dó gbɛ́ nǔ nú Mata gbɔn?

¹¹ Nugbǒ ɔ kplɔ́n mɛ gbé wɛ Jezu e nyí Vǐɖokponɔ Jehovah Mawu tɔn é tɔ́n bo wá Mata xwégbe. Nǔ ɖebǔ, kaka jɛ nùɖuɖu e ɖa wɛ é ɖè kpo wanyiyi kpo é jí ɖó na ɖò taji hú nǔ enɛ ǎ. É ɖò gaàn ɖɔ wǔ kú Jezu, ɖó ali bunɔ enɛ e hun nú Mata bo na zɔ́n bɔ nùɖiɖi tɔn na lidǒ, bɔ é ka ɖò xixo kpò wɛ é wu; amɔ̌, é tin d’é bonu éɖesu na wà nǔ e jló é é.a É ɖò mɔ̌ có, é ka ɖó na ɖɔ nú Jezu ɖɔ é ni hɛn Mali gannugánnú bonu é lɔ ni xó kpò ǎ.

¹² Enɛ wu ɔ, é sɔ́ xomɛnyínyɔ́ dó gbɛ́ nǔ nú Mata. É ylɔ nyikɔ tɔn azɔn wè kpo xomɛnyínyɔ́ kpo bo na dó xò hwìhwɛ́ ɛ, bo n’ɛ jiɖe ɖɔ é kún byɔ ɖɔ ‘ado na hu i dín, bɔ é na fɔ nǔ gègě dó dó tagba nú éɖée ó.’ Nùɖuɖu klewun e mɛ nùɖuɖu nukúnmɛ ɖokpo alǒ wè ɖè é ko kpé, ɖò taji ɔ, hwenu e nùɖuɖu gbigbɔ tɔn ɖ’ayǐ é. Enɛ wu ɔ, Jezu na yí “akpá ɖagbe” e Mali ko sɔ́ é sín así tɔn ɖò alɔ ɖebǔ mɛ ǎ, enɛ wɛ nyí tó e ɖó é wɛ é ɖè é!

13. Etɛ lɛ lee Jezu gbɛ́ nǔ nú Mata gbɔn é ka sixu kplɔ́n mǐ?

¹³ Nǔ klewun enɛ e jɛ é sixu kplɔ́n nǔ gègě ahwanvu Klisu tɔn lɛ ɖò égbé. Mǐ ɖó na lɔn gbeɖé bonu nǔ ɖebǔ na yí ta sín ‘hudo gbigbɔ tɔn’ mǐtɔn sí ǎ. (Mat. 5:3, NW) É nyɔ́ ɖɔ mǐ ni xò kàn bo hun alɔ dó na nǔ mɛ Mata ɖɔhun. Amɔ̌, mǐ ka ɖó na lɔn gbeɖé bonu akpáxwé e ma ɖò taji sɔmɔ̌ ɖò jonɔyiyi ɖé mɛ ǎ lɛ é ni ɖó adohu adohu nú mǐ kaka bɔ nǔ taji lɛ na dín mǐ wu ǎ. Nùɖitɔ́ hàtɔ́ mǐtɔn lɛ na na nùɖuɖu gègě mǐ, alǒ mǐ na na gègě tɔn ye wutu wɛ mǐ nɔ nɔ kpɔ́ xá ye ǎ, nǔ taji e wutu wɛ é wɛ nyí ɖɔ mǐ na na akɔnkpinkpan kpo nùnina gbigbɔ tɔn kpo mǐɖée. (Xà Hlɔmanu lɛ 1:11, 12.) Nùɖuɖu e tlɛ ɖò klewun hú nùɖuɖu lɛ bǐ é sixu zɔ́n bɔ kpɔ́ninɔ ɔ na dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ.

14. Mata zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú mǐ, ɖó é yí gbè nú nǔ e Jezu gbɛ́ n’i é, etɛwu mǐ ka sixu ɖɔ mɔ̌?

¹⁴ Mata ka yí gbè nú nǔ e Jezu gbɛ́ n’i kpo xomɛnyínyɔ́ kpo é bo wà nǔ sɔgbe xá à? È sɔ́ nɔ kàn enɛ byɔ ǎ. Ðò bǐbɛ̌mɛ tan e ɖɔ xó dó Mata sín nɔví sunnu wu é tɔn ɔ, mɛsɛ́dó Jaan flín mǐ ɖɔ: “Jezu ka yí wǎn nú Mata kpodo nɔví tɔn nyɔnu ɔ kpo, kpodo Lazáa kpan.” (Jaan 11:5) Jezu wá ba ye kpɔ́n ɖò Betaníi, lee mǐ tinmɛ gbɔn ɖò aga é ɔ, sun nabi ɖé ko wá yì nɛ. Mata ka dó kɛn Jezu alǒ hɛn ɛ dó xomɛ ɖó nǔ e é sɔ́ wanyiyi dó kplɔ́n ɛ é wu ǎ. É yí gbè nú nǔ e Jezu gbɛ́ n’i é. Ðò ali enɛ lɔ nu ɔ, é lɛ́ zé kpɔ́ndéwú nùɖiɖi tɔn ɖagbe ɖ’ayǐ nú mǐ, ɖó mɛ̌ ka ɖò mǐ mɛ bo ma ka nɔ ɖó hudo nǔgbɛnúmɛ tɔn hweɖelɛnu à?

15, 16. (a) Etɛ Mata ka sixu ko wà hwenu e nɔví sunnu tɔn bɛ́ azɔn é? (b) Etɛwu nukúnɖiɖo Mata kpo Mali kpo tɔn ka cifo?

¹⁵ Hwenu e nɔví sunnu Mata tɔn Lazáa bɛ́ azɔn é ɔ, é ɖò wɛn ɖɔ é xò kàn ɖesu bo kpé nukún dó wǔ tɔn. É wà nǔ e wu é kpé é bǐ bo d’alɔ ɛ bonu azɔn ɔ na xwɛ n’i. É ɖò mɔ̌ có, azɔn ɔ fɔ́n bo ɖò syɛnsyɛn d’eji wɛ. Ðò azɔn ɔ hwenu ɔ, nɔví nyɔnu tɔn lɛ nɔ akpá tɔn hwebǐnu bo kpé nukún dó wǔ tɔn. Kpɔ́n azɔn nabi e Mata na ko nyì kɔ kpɔ́n nɔví tɔn e agbɔ̌n ɖò kpíkpé wɛ é sín nukúnmɛ, bo nɔ dó ɖò xwè nabi e ye nɔ kpɔ́ na ɖò awǎjijɛ kpo wuvɛ̌ kpo mɛ é flín wɛ é!

¹⁶ Ee Mata kpo Mali kpo mɔ ɖɔ nukúnɖiɖo ɖě kún sɔ́ ɖè ó é ɔ, ye sɛ́ wɛn dó Jezu. Fí e ɖɔ yɛhwexó ɖè wɛ éyɛ ɖè é ɔ, azǎn wè mɔ̌ wɛ é na ɖi zɔnlin na cobo na wá gɔ̌n yetɔn. Wɛn klewun ɖé wɛ ye sɛ́dó é, é wɛ nyí: “Aklunɔ, xɔ́ntɔn towe vívɛ́ná ɔ ɖò azɔn jɛ wɛ.” (Jaan 11:1, 3) Ye tuùn ɖɔ Jezu yí wǎn nú nɔví yetɔn, bo ɖó nùɖiɖi ɖɔ é na wà nǔ e wu é kpé é bǐ bo na d’alɔ xɔ́ntɔn tɔn. Ye ɖò nukún ɖó wɛ ɖɔ é sixu ko wá cobɔ nǔ bǐ na gblé wɛ à? Enyi mɔ̌ hǔn, nukúnɖiɖo yetɔn cifo. Lazáa kú.

17. Etɛ ka zɔ́n bɔ Mata ka flú bǐ? Nɛ̌ é ka wà nǔ gbɔn hwenu e é sè ɖɔ Jezu sɛkpɔ toxo ɔ é?

¹⁷ Mata kpo Mali kpo ɖò nɔví sunnu yetɔn ví wɛ, bo ɖò nǔ sɔ́ nú cyɔɖiɖi ɔ wɛ, bɔ mɛ gègě ɖò Betaníi kpo xá e lɛlɛ̌ dó finɛ lɛ é kpo mɛ gosin wá ɖɔ nǔ dó ye wɛ. Kaka jɛ finɛ ɔ, Jezu ko wá nɛ ǎ. Ee hwenu ɖò yiyi wɛ é ɔ, Mata sixu ko flú bǐ. Lazáa kú é ɔ, azǎn tɔn ɛnɛgɔ ɔ gbè wɛ Mata sè ɖɔ Jezu ko sɛkpɔ toxo ɔ. Mata tlɛ ɖò wuvɛ̌ ɔ mɛ mɔ̌ cobo site, ma ɖɔ xó ɖé nú Mali, bo yawu ɖido Jezu kpé gbé.—Xà Jaan 11:18-20.

18, 19. Nukúnɖiɖo tɛ Mata ka ɖó bo ɖexlɛ́? Etɛwu nùɖiɖi tɔn ka jiwǔ?

¹⁸ Ee Mata mɔ Jezu é ɔ, é ɖɔ nǔ e ɖò wuvɛ̌ ɖó nú é kpo Mali kpo wɛ sín azǎn nabi ɖé ɖíe é n’i, é ɖɔ: “Aklunɔ, enyi fí wɛ a ko ɖè ɔ, nɔví ce na kú ǎ.” Amɔ̌, nukúnɖiɖo Mata tɔn kpo nùɖiɖi tɔn kpo kpó ɖò gbɛ̀. É ɖɔ gɔ́ na ɖɔ: “Có dìn ɖesu ɔ, un tuùn ɖɔ a byɔ nǔ ɖebǔ Mawu ɔ, é na na bǐ we.” Jezu ɖɔ xó ɖé n’i tlolo bo dó hɛn nùɖiɖi tɔn lidǒ, é wɛ nyí: “Nɔví towe na fɔ́n.”—Jaan 11:21-23.

¹⁹ Mata vɛdo ɖɔ fínfɔ́n sín kú sɔgudo tɔn ɔ xó ɖɔ wɛ Jezu ɖè sín, bo yí gbè n’i ɖɔ: “Un tuùn ɖɔ é na fɔ́n ɖò fínfɔ́n sín kú mɛkúkú lɛ tɔn hwenu, ɖò azǎn gudo gudo tɔn ɔ gbè.” (Jaan 11:24) Nǔ e é ɖi nú nùkplɔnmɛ enɛ é jiwǔ tawun. Biblu kplɔ́n mɛ ganna ganna ɖɔ fínfɔ́n sín kú na tíìn có, sinsɛngán Jwifu ɖé lɛ gbɛ́ ɖɔ nǔ ɖě kún na nyí mɔ̌ ó; ye wɛ nyí Saduseɛn lɛ. (Dan. 12:13; Mak. 12:18) É ɖò mɔ̌ có, Mata tuùn ɖɔ Jezu kplɔ́n mɛ ɖɔ nukúnɖiɖo fínfɔ́n sín kú tɔn tíìn bo ka tlɛ ko fɔ́n mɛ sín kú kpɔ́n, amɔ̌, é ka ko fɔ́n mɛ e kú bɔ é bló azǎn e Lazáa sín cyɔ bló é ɖě hwenɛnu ǎ. Mata tuùn nǔ e ja jijɛ gbé é ǎ.

20. Tinmɛ xó manawɔn e Jezu ɖɔ ɖò Jaan 11:25-27 mɛ é kpo xósin e Mata na é kpo.

²⁰ Enɛ gudo ɔ, Jezu ɖɔ xó manawɔn ɖé, é ɖɔ: “Nyɛ wɛ nyí fínfɔ́n sín kú, bo lɛ́ nyí gbɛ̀.” Nugbǒ ɔ, Jehovah Mawu na acɛ Vǐ tɔn bɔ é na fɔ́n mɛ gègě sín kú ɖò sɔgudo. Jezu kanbyɔ Mata ɖɔ: “A ɖi nǔ ɖɔ nǔ na nyí mɔ̌ à?” Bɔ Mata na xósin e ɖò bǐbɛ̌mɛ wemata elɔ tɔn é. É ɖi nǔ ɖɔ Jezu wɛ nyí Klisu alǒ Mɛsiya ɔ, ɖɔ é wɛ nyí Vǐ Jehovah Mawu tɔn, ɖɔ é wɛ nyí mɛ e xó gbeyiɖɔ lɛ ɖɔ bo ɖɔ é na wá gbɛ̀ ɔ mɛ é.—Jaan 5:28, 29; xà Jaan 11:25-27.

21, 22. (a) Nɛ̌ Jezu ka ɖè lee nǔ cí n’i é xlɛ́ mɛ e ɖò wubla mɛ lɛ é gbɔn? (b) Tinmɛ lee Lazáa fɔ́n sín kú gbɔn é.

²¹ Nùɖiɖi Mata tɔn mɔhun ka xɔ akwɛ ɖò Jehovah Mawu kpo Vǐ tɔn Jezu Klisu kpo nukúnmɛ à? Nǔ ɖěɖee wá jɛ bɔ d’ewu ɖò Mata nukúnmɛ lɛ é na xósin ɔ nyì wɛn. É yawu yì mɔ nɔví nyɔnu tɔn. Enɛ gudo ɔ, é mɔ ɖɔ hwenu e Jezu ɖò xó ɖɔ nú Mali kpo mɛ gègě ɖevo e ɖò wubla mɛ xá ɛ lɛ é kpo é ɔ, wǔ kú i tawun. É mɔ bɔ ɖasin ɖò kunkun sín nukún tɔn lɛ jí wɛ hwenu e é ɖò wuvɛ̌ e mɛ mɛtɔn kúkú nɔ hɛn wá nú mɛ lɛ é ɖexlɛ́ wɛ é. É sè bɔ Jezu ɖegbe ɖɔ è ni ɖè awinnya e ɖò nɔví sunnu tɔn sín yɔ nu é síìn.—Jaan 11:28-39.

²² Ðó Mata nɔ yawu ɖó linlin e sɔgbe é wutu ɔ, é gbɛ́ bo ɖɔ cyɔ ɔ na ko dó cyɔ, ɖó é ko bló azǎn ɛnɛ. Jezu flín i ɖɔ: “Un ko ɖɔ nú we ɖɔ nú a ɖi nǔ ɔ, a na mɔ susu Mawu tɔn à cé?” É ɖi nǔ, bo ka mɔ susu Jehovah Mawu tɔn nugbǒ. Tlolo ɔ, Jehovah na hlɔnhlɔn Vǐ tɔn, bɔ é fɔ́n Lazáa! Nǔ e jɛ hwenɛnu lɛ é sixu bú dó Mata kaka jɛ gbɛzán tɔn sín vivɔnu ǎ. Jezu súxó ɖɔ: “Lazáa tɔ́n, bo wá.” Nùgbigbá yɛ́ɛ́ ɖé tɔ́n sín só e xomɛ è ɖi Lazáa dó é: Fɔ́n wɛ é fɔ́n nɛ, bɔ nǔ e è dó bla gbà n’i na lɛ é bǐ kpó ɖò mɔ̌ bɔ é wà dɛ̌dɛ̌ bo wá só ɔ linu. Bɔ Jezu ɖegbe ɖɔ è ni “tún gbà n’i, bo jó é dó nú é yì.” Kpɔ́n lee xomɛ na ko hun Mata kpo Mali kpo sɔ bɔ ye na ko kanwezun bo zunfan nɔví sunnu yetɔn gbɔn é! (Xà Jaan 11:40-44.) Agban kpinkpɛn e ɖò akɔ́n jí nú Mata é blí bú zɛɛn!

23. Etɛ Jehovah kpo Jezu kpo ka ba na wà nú we? Etɛ hwɛ ka ɖó na wà?

²³ Tan enɛ xlɛ́ ɖɔ fínfɔ́n sín kú kún nyí dlɔ̌ ɖé kpowun ó; nùkplɔnmɛ Biblu tɔn ɖé wɛ bo nɔ dó wusyɛn lanmɛ nú mɛ, bɔ hwenuxó ka xlɛ́ ɖɔ nǔ na nyí mɔ̌. (Jɔb. 14:14, 15) Jehovah kpo Vǐ tɔn kpo nɔ ba na d’ajɔ mɛ e ɖi nǔ lɛ é, lee ye wà nú Mata, Mali kpo Lazáa kpo gbɔn é. Ye ko sɔ́ ajɔ mɔhun lɛ ɖó te nú hwi lɔ, enyi a tɛnkpɔn bo ɖó nùɖiɖi e lidǒ é ɔ nɛ.

24. Xó tɛ ka nyí gudo tɔn e Biblu ɖɔ nú mǐ dó Mata wu é?

²⁴ Kú Jezu tɔn ɖò aklunɔzán gblamɛ ɖokpo kpó wɛ é ɔ, tan Biblu tɔn ɔ lɛ́ wá ɖɔ Mata sín xó azɔn gudo tɔn ɔ. Jezu tuùn ganji ɖɔ wuvɛ̌ lɛ ɖò te kpɔ́n emi, enɛ wu ɔ, é lɛ́vɔ yì nɔ xɔ́ntɔn tɔn lɛ sín xwé, ɖò Betaníi. É na ɖi zɔnlin nú kilomɛtlu atɔn sín finɛ yì Jeluzalɛmu. Jezu kpo Lazáa kpo ɖò nǔ ɖu wɛ ɖò Sinmɔ́ɔ e ko jɛ gudu kpɔ́n é sín xwégbe ɖò Betaníi finɛ. Hwenɛnu wɛ mǐ sè xó gudo tɔn elɔ dó Mata wu: “Mata ɖò ká sɛ̀n wɛ.”—Jaan 12:2.

25. Etɛwu nyɔnu Mata ɖɔhun lɛ ka nyí nyɔna ɖé nú agun lɛ égbé?

²⁵ Nyɔnu azɔ̌syɛnsyɛnwatɔ́ tawun wɛ nú Mata. Hwenu e mǐ xà xó tɔn azɔn nukɔntɔn ɔ ɖò Biblu mɛ é ɔ, é ɖò azɔ̌ wà wɛ, ee mǐ nɔ kaka bo lɛ́ lɛkɔ wá jǐ tɔn é ɔ, é lɛ́ ɖò nǔ e wu é kpé é bǐ wà wɛ bo na sú hudo mɛ e lɛlɛ̌ dó é lɛ é tɔn sín dò. Nǔ nyɔ́ nú agun Klisanwun tɔn lɛ tawun ɖò égbé, ɖó nyɔnu Mata ɖɔhun lɛ ɖò ye mɛ. Nyɔnu mɔhun lɛ nɔ kpankɔ́n, bo nɔ hun alɔ dó na nǔ mɛ, bɔ hwebǐnu ɔ, ye nɔ ɖè nùɖiɖi yetɔn xlɛ́ gbɔn azɔ̌syɛnsyɛnwiwa dó d’alɔ mɛ ɖevo lɛ gblamɛ. É ɖò wɛn ɖɔ Mata kpò ɖò nùɖiɖi tɔn ɖexlɛ́ wɛ gbɔn mɔ̌. Nùɖiɖi enɛ na d’alɔ ɛ bɔ é na dɛ ɖò wuvɛ̌ e é na mɔ ɖò nukɔn mɛ lɛ é nu.

26. Etɛ nùɖiɖi Mata tɔn ka d’alɔ ɛ bɔ é wà?

²⁶ Azǎn klewun ɖé gudo ɔ, Mata ɖó na dɛ ɖò kú baɖabaɖa e mɛvívɛ́ tɔn Jezu kú é nu. Gɔ́ nú enɛ ɔ, yɛmɛnuwatɔ́ e hu i lɛ é ɖokpo ɔ lɛ lɛ́ kanɖeji ɖɔ emi na hu Lazáa lɔ, ɖó fínfɔ́n sín kú éyɛ tɔn wɛ zɔ́n bɔ nǔ e mɛ gègě ɖi nú Jezu é lidǒ. (Xà Jaan 12:9-11.) É ɖò wɛn ɖɔ kú na wá sɛ́n kàn nú kancica wanyiyi tɔn e ɖò Mata kpo nɔví tɔn lɛ kpo tɛntin é. Mǐ tuùn lee nǔ wá nyí mɔ̌ gbɔn é kpo hwenu e nǔ nyí mɔ̌ é kpo ǎ. Amɔ̌, mǐ sixu ganjɛwu ɖɔ nùɖiɖi jiwǔ Mata tɔn d’alɔ ɛ bɔ é dɛ kaka jɛ vivɔnu. Nǔ e wu Klisanwun égbé tɔn lɛ bǐ ɖó na ɖi nǔ Mata ɖɔhun é nɛ.