“Mǐ bǐ ɖó gbe kpɔ́ bo wá gbeta ɔ kɔn”

 1, 2. (a) Nǔkanbyɔ́ tají tɛ́ lɛ́ ka xwetɔ́n ɖo hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ agun klisánwun tɔn xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn nukɔn? (b) Étɛ́ lɛ́ ka d’alɔ nɔví énɛ́ lɛ́ bɔ yě wá gbeta ɖagbe ɔ kɔn?

MƐ BǏ ɖo tó jí. Mɛsɛ́dó lɛ́ kpó mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó kplé ɖo xɔ ɖé mɛ ɖo Jeluzalɛ́mu bo ɖo yěɖée lɛ́ kpɔ́n wɛ lobo tuun ɖɔ gbeta tají ɖé kɔn wá gbé wɛ émí ja. Adagbigboxó ɔ fɔ́n nǔkanbyɔ́ tají ɖé lɛ́ nyi te. Mɔyízisɛ́n ɔ glɔ́ wɛ klisánwun lɛ́ ɖe a? Vogbingbɔn ɖé ɖó ná nɔ klisánwun Jwifu lɛ́ kpó Kosi e wá húzú klisánwun lɛ́ é kpó tɛ́ntin wɛ a?

² Súnnu e ɖo nukún kpé dó nǔ lɛ́ wú wɛ lɛ́ é gbéjé kúnnuɖenú gěgé kpɔ́n. Yě hɛn nǔɖɔɖayǐ e ɖo Xó Mawu tɔn mɛ lɛ́ é ayi mɛ, gɔ́ nú kúnnu agbɔ̌nnɔ e è ɖe bɔ é xlɛ́ ɖɔ Jexóva yí gbe nú Kosi e wá húzú klisánwun lɛ́ é é. Yě mɛ ɖokpó ɖokpó ɖɔ nǔ e yě tuun dó xó ɔ wú lɛ́ é bǐ. Yě ɖó mɔjɛmɛ e sín hudó yě ɖó bá wá gbeta ɖé kɔn lɛ́ é bǐ. É ɖo wɛn ɖɔ gbigbɔ Jexóva tɔn ɖo ali xlɛ́ yě wɛ. Súnnu énɛ́ lɛ́ ka ná mlɛ́ ali énɛ́ a?

 3. Nɛ̌ tan e ɖo Mɛsɛ́dó wěmata 15​gɔ́ ɔ mɛ é gbígbéjé kpɔ́n ka sixú hɛn le wá nú mǐ gbɔn?

³ É ná byɔ́ nǔɖiɖi adodwé kpó akɔ́nkpinkpan kpó ɖo yě sí cóbɔ yě ná mlɛ́ ali e gbigbɔ ɔ ná xlɛ́ yě ɖo ninɔmɛ élɔ́ mɛ é. Yě ma nyɔ́ bló ǎ ɔ, yě ná flɔ́ zo dó glɔ̌ nú wǎngbɛ́númɛ sinsɛngán Jwifu lɛ́ tɔn lɛ́ tɔn. Gɔ́ ná ɔ, ɖo agun ɔ mɛ ɔ, é ná byɔ́ ɖɔ yě ní gbí dɔn ɖo mɛ ɖěɖěe kán ɖ’é jí bo ná lílɛ́ jɔ nú togun Mawu tɔn sɔ́ yi Mɔyízisɛ́n ɔ kannu lɛ́ é nukɔn. Étɛ́ hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ka ná wa? Mǐ ní kpɔ́n. Ée mǐ ná ɖo tan ɔ gbéjé kpɔ́n wɛ é ɔ, mǐ ná mɔ lěe Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ tɔn nɔ xwedó kpɔ́ndéwú e súnnu énɛ́ lɛ́ zé ɖ’ayǐ é ɖo égbé gbɔn é. Kpɔ́ndéwú ɖé wɛ bɔ mǐ lɔ ɖó ná xwedó, ée mǐ ná ɖo gbeta lɛ́ kɔn wá wɛ bo ná lɛ́ ɖo tagba lɛ́ ɖí xwi xá wɛ ɖo gbɛzán klisánwun tɔn mǐtɔn mɛ é.

 4, 5. Wěmafɔ tɛ́ lɛ́ mɛ Jaki ka ɖe xó sín ɖo nǔɖɔɖayǐ e ɖo Xó Mawu tɔn mɛ lɛ́ é mɛ?

⁴ Ahwanvú Jaki e nyí nɔví Jezu tɔn é yí xó.a É cí ɖɔ ɖo ninɔmɛ élɔ́ mɛ ɔ, é wɛ nyí zinkponɔ kplé ɔ tɔn. Xó tɔn lɛ́ zɔ́n bɔ è mɔ gbeta e kɔn kplékplé ɔ jló ná wá é sɛ́dó. Jaki ɖɔ nú mɛ e kplé lɛ́ é ɖɔ: “Sinmɔ́ɔ ko ɖɔ lěe Mawu nyi kɔ kpɔ́n mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é azɔn nukɔntɔn ɔ, bo cyán mɛɖé lɛ́ ɖo yě mɛ, bɔ yě ná nyí togun e ɖó nyǐkɔ tɔn ta é gbɔn é sín xó tɛ́nwín lɛnwín. Bɔ énɛ́ sɔgbe xá xó e è ɖɔ ɖo nǔwlánwlán gbeyíɖɔ lɛ́ tɔn lɛ́ mɛ é.”—Mɛ. 15:14, 15.

⁵ Xó e Sinmɛnyɔ́ɔ alǒ Sinmɔ́ɔ Piyɛ́ɛ ɖɔ é, kpó kúnnuɖenú e Baanabási kpó Pɔ́lu kpó ná é kpó wɛ ná ko zɔ́n bɔ Jaki flín wěmafɔ tají tají ɖěɖěe tá wěziza dó xó e ɖo atɛ mɛ é jí lɛ́ é. (Jaan 14:26) Ée Jaki ɖɔ “énɛ́ sɔgbe xá xó e è ɖɔ ɖo nǔwlánwlán gbeyíɖɔ lɛ́ tɔn lɛ́ mɛ é” gúdo é ɔ, é ɖe xó sín Amɔ́si 9:11, 12 mɛ. È slɛ́ wěma énɛ́ dó akpáxwé Nǔwlánwlán mímɛ́ Ebléegbe tɔn lɛ́ e è nɔ ylɔ́ kpaa ɖɔ “nǔ e gbeyíɖɔ lɛ́ wlán lɛ́ é” mɛ. (Mat. 22:40; Mɛ. 15:16-18) A ná ɖ’ayi wú ɖɔ xó ɖěɖěe Jaki ɖe sín wěma Amɔ́si tɔn mɛ lɛ́ é gbɔn vo yɛ́ɛ́ nú xó e ɖo wěma Amɔ́si tɔn mɛ égbé lɛ́ é. É cí ɖɔ Nǔwlánwlán mímɛ́ Ebléegbe tɔn lɛ́ e è tínmɛ dó Glɛ̌kigbe mɛ bɔ è nɔ ylɔ́ ɖɔ Septante é mɛ wɛ Jaki ɖe xó sín.

 6. Nɛ̌ Nǔwlánwlán mímɛ́ lɛ́ ka d’alɔ nɔví lɛ́ bɔ yě tuun nǔ e nyí jlǒ Mawu tɔn é gbɔn?

⁶ Jexóva ɖɔ ɖ’ayǐ gbɔn gbeyíɖɔ Amɔ́si jí ɖɔ, hwe ɔ nu ná wá su bɔ Émí ná fɔ́n “Davídi sín xwé . . . ɔ” ɖó te, é wɛ nyí axɔ́sú kúnkan e ná dɔn mɛ yi Axɔ́súɖuto Mɛsíya ɔ tɔn kɔn é. (Ezek. 21:31, 32) Jwifu jɔnwun lɛ́ kɛ́ɖɛ́ sín nǔ wɛ ná lɛ́ nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ a? Éǒ. Nǔɖɔɖayǐ ɔ lɛ́ ɖɔ gɔ́ ná ɖɔ è ná xo “mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ lɛ́ é bǐ” kplé, bɔ yě ná húzú ‘mɛ e ta nyǐkɔ Mawu tɔn ɖe lɛ́ é.’ Flín ɖɔ Piyɛ́ɛ ko dó zǒgbe jí wá yi zaan ɖɔ Mawu kún “ɖe vogbingbɔn ɖě xlɛ́ ɖo mǐ [klisánwun Jwifu lɛ́] kpó yě [Kosi e wá húzú nǔɖitɔ́ lɛ́ é] kpó tɛ́ntin [ó]. É nyɔ́ wa ɔ, é slá wǔ nú ayi yětɔn, ɖó nǔɖiɖi yětɔn wú.” (Mɛ. 15:9) Ðo xógbe ɖěvo mɛ ɔ, jlǒ Mawu tɔn wɛ nyí ɖɔ Jwifu lɛ́ kpó Kosi lɛ́ kpó bǐ ní ɖu gǔ Axɔ́súɖuto ɔ tɔn. (Hlɔ̌. 8:17; Efɛ́. 2:17-19) Nǔɖɔɖayǐ Biblu tɔn lɛ́ ɖɔ gbeɖé ɖɔ Kosi e wá húzú nǔɖitɔ́ lɛ́ é ɖó ná gbo ada alǒ húzú Jwifu cóbó ná dó sixú ɖu Axɔ́súɖuto ɔ sín gǔ ǎ.

 7, 8. (a) Étɛ́ Jaki ka lin ɖɔ è sixú wa? (b) Nɛ̌ mǐ ka ɖó ná mɔ nukúnnú jɛ xó Jaki tɔn lɛ́ mɛ gbɔn?

⁷ Nǔ mɔ̌hun e Nǔwlánwlán mímɛ́ lɛ́ ɖɔ bɔ é ɖo wɛn é kpó kúnnuɖiɖe agbɔ̌nnɔ e Jaki se é kpó sísɛ́ ɛ bɔ é byɔ́ ɖɔ è ní lin tamɛ dó xó élɔ́ jí: “Hǔn, gbeta e kɔn un wá é wɛ nyí ɖɔ è kún ná dó ya nú mɛ e ɖo akɔta ɖě lɛ́ mɛ, bo ɖo Mawu gɔ́n wá wɛ lɛ́ é ó, loɔ, è ní wlán sɛ́dó yě ɖɔ yě ní nɔ zɔ nú nǔ e vodúnsinsɛn hɛn blí lɛ́ é, nú agalilɛ, nú nǔ e è glɔ́n agbɔ̌n ná bo hu é kpó hun kpó. Ðó sín hwexónu ɔ, Mɔyízi ɖó mɛɖé lɛ́ bɔ yě nɔ jlá nǔwlánwlán tɔn lɛ́ gbɔn toxo lɛ́ bǐ mɛ, ɖó è nɔ xa nǔwlánwlán énɛ́ lɛ́ dó jǐ ɖo kplɔ́ngbasá lɛ́ ɖo gbɔjɛzán lɛ́ bǐ gbe.”—Mɛ. 15:19-21.

⁸ Ée Jaki ɖɔ “hǔn, gbeta e kɔn un wá é wɛ nyí ɖɔ” é ɔ, acɛ e é ɖó é jí tɛ ɖɛ̌ wɛ é ɖe, vlafo ɖó é nyí zinkponɔ kplé ɔ tɔn bo lin ɖɔ émí hú gǎn nɔví ɖě lɛ́, lobo ɖó acɛ bo ná wá gbeta nǔ e è ná wa é tɔn kɔn a? Ðěbǔ lɔ ǎ! Xókwín Glɛ̌kigbe tɔn e è tínmɛ bɔ é nyí “gbeta e kɔn un wá é wɛ nyí ɖɔ” é ɔ, è sixú lɛ́ tínmɛ gbɔn lě: “un mɔ ɖɔ” alǒ “nǔ e un lin é wɛ nyí ɖɔ.” É nyí gbeta ɖé kɔn wá dó nu nú gbɛ̌ta ɔ blěbú wɛ Jaki ɖe ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, nǔ e è sixú wa é ɖɔ wɛ é ɖe bɔ é jínjɔ́n kúnnuɖiɖe e é se é kpó nǔ e Nǔwlánwlán mímɛ́ lɛ́ ɖɔ dó xó ɔ wú é kpó jí.

 9. Le tɛ́ lɛ́ nǔ e Jaki lin ɖɔ è sixú wa é ka hɛn wá?

⁹ Nǔ e Jaki ɖɔ è sixú wa é ka nyɔ́ a? É ɖo wɛn ɖɔ é nyɔ́, ɖó mɛsɛ́dó lɛ́ kpó mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó yí gbe ná ɖo nukɔnmɛ. Le tɛ́ lɛ́ é ka hɛn wá? Le lɛ́ ɖokpó wɛ nyí ɖɔ nǔ e Jaki lin ɖɔ è sixú wa é ná “dó ya nú” Kosi e wá húzú klisánwun lɛ́ é ǎ, ɖó é sɔ́ ná byɔ́ ɖɔ yě ní se tónú nú Mɔyízisɛ́n ɔ ǎ. (Mɛ. 15:19) Le ɖěvo wɛ nyí ɖɔ gbeta énɛ́ ná xlɛ́ ɖɔ è ɖó sísí nú ayixa klisánwun Jwifu e ko nɔ se bɔ “è nɔ xa nǔwlánwlán . . . [Mɔyízi tɔn] lɛ́ dó jǐ ɖo kplɔ́ngbasá lɛ́ ɖo gbɔjɛzán lɛ́ bǐ gbe” nú xwe mɔ̌kpán lɛ́ é tɔn.b (Mɛ. 15:21) É ɖo wɛn ɖɔ nǔ e Jaki lin ɖɔ è sixú wa é ná zɔ́n bɔ klisánwun Jwifu lɛ́ kpó Kosi e wá húzú klisánwun lɛ́ é kpó ná vɛ́ d’é jí. Tají bǐ ɔ, gbeta ɔ ná nyɔ́ Jexóva Mawu nukúnmɛ, ɖó é xo nǔ dó akpa ɖokpó ɔ mɛ xá linlin tɔn. Ali e nu è ɖe ɖɛ tagba énɛ́ e sixú ko d’avaja bǔninɔ kpó ganjíninɔ kpó togun Mawu tɔn sín agun ɔ blěbú tɔn mɛ ɖe é nyɔ́ tawun! Kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé wɛ énɛ́ nyí nú agun klisánwun tɔn ɖo égbé!

10. Nɛ̌ Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ égbé tɔn ka nɔ xwedó kpɔ́ndéwú e hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn zé ɖ’ayǐ é gbɔn?

¹⁰ Lěe wěmata e wá yi é xlɛ́ gbɔn é ɔ, hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ xwe kanweko nukɔntɔn ɔ tɔn ɖɔhun ɔ, Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ tɔn égbé tɔn nɔ gán jɛ Jexóva, Nǔbǐwúkpétɔ́ Wɛ̌kɛ́ ɔ tɔn kpó Jezu, Ta agun ɔ tɔn kpó wú nú yě ná xlɛ́ ali i ɖo xó lɛ́ bǐ kɔn.c (1 Kɔ. 11:3) Nɛ̌ nǔ ka nɔ nyí mɔ̌ gbɔn? Albert D. Schroeder e nɔ Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ sín 1974 káká jɛ hwenu e é fó gbɛzán tɔn ayǐkúngban jí tɔn ɖo mars 2006 é tínmɛ ɖɔ: “Mɛ e ɖo Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ lɛ́ é nɔ bló kplé ɖo mercredi lɛ́. Yě nɔ xo ɖɛ dó byɔ́ ɖɔ gbigbɔ Jexóva tɔn ní xlɛ́ ali émí dó hun nǔ sín kplé ɔ nu. Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ nɔ dó gǎn tawun bo nɔ bló bɔ xó ɖěbǔ e é ɖe ɖɛ é kpó gbeta ɖěbǔ e kɔn é wá é kpó nɔ xo nǔ dó akpa ɖokpó ɔ mɛ xá Xó Mawu tɔn Biblu ɔ.” Mɔ̌ ɖokpó ɔ, Milton G. Henschel e nɔ Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ mɛ nú hwenu línlín bo fó gbɛzán tɔn ayǐkúngban jí tɔn ɖo mars 2003 é kan nǔ tají ɖé byɔ́ wěmaxɔmɛví klási 101​gɔ́ ɔ Wěmaxɔmɛ Biblu kplɔ́nkplɔ́n Watchtower Galádi tɔn lɛ́. É kan byɔ́ ɖɔ: “Tutoblónúnǔ ɖěvo ɖo ayǐkúngban ɔ jí, bɔ mɛ e nɔ kpé nukún dó nǔ lɛ́ wú ɖ’é mɛ lɛ́ é nɔ kíjé Xó Mawu tɔn Biblu ɔ cóbó nɔ wá gbeta tají lɛ́ kɔn a?” Xósin ɔ ɖo wɛn.

11. Nɛ̌ è ka xwlé gbeta e kɔn hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ wá é agun lɛ́ gbɔn?

¹¹ Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ e ɖo Jeluzalɛ́mu é ɖó gbe kpɔ́ bo wá gbeta ɖé kɔn dó adagbigboxó ɔ wú. Amɔ̌, cóbónú nɔví e ɖo agun lɛ́ mɛ lɛ́ é ná nɔ bǔ bo wa nǔ ɔ, è ɖó ná xwlé gbeta énɛ́ yě ɖo ali ɖagbe ɖé nu bɔ é ná za wě lobo lɛ́ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ. Ali ɖagbe hú gǎn tɛ́ nu è ka sixú wa mɔ̌ ɖe? Tan ɔ tínmɛ ɖɔ: “Mɛsɛ́dó lɛ́ kpó mɛxó agun tɔn lɛ́ kpó, gɔ́ nú agun ɔ bǐ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ è ná cyán súnnu ɖé lɛ́, bo sɛ́ yě dó Antyɔ́ci, gɔ́ nú Pɔ́lu kpó Baanabási kpó. Yě sɛ́ Judási e è nɔ ylɔ́ ɖɔ Baasabási é kpó Silási kpó dó; yě mɛ we lɛ́ bǐ wɛ ɖo nukɔn nú azɔ̌ ɔ ɖo nɔví lɛ́ tɛ́ntin.” Gɔ́ ná ɔ, è wlán wěma ɖé bo sɔ́ nú súnnu énɛ́ lɛ́ bónú yě ná xa ɖo agun e ɖo Antyɔ́ci, Silíi kpó Silisíi kpó lɛ́ é bǐ mɛ.—Mɛ. 15:22-26.

12, 13. (a) Ðagbe tɛ́ sɛ́ e è sɛ́ Judási kpó Silási kpó dó é ka wa? (b) Ðagbe tɛ́ wěma e hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ sɛ́ dó é ka wa?

¹² Ðó Judási kpó Silási kpó “ɖo nukɔn nú azɔ̌ ɔ ɖo nɔví lɛ́ tɛ́ntin” wútu ɔ, yě jɛxá bǐ mlɛ́mlɛ́ bo ná sɔ́ hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ sín afɔ ɖó te. Súnnu ɛnɛ e è sɛ́ dó lɛ́ é ná bló bɔ é ná za wě ɖɔ wɛn e yě hɛn é kún nyí adagbigboxó ɔ sín xósin kɛ́ɖɛ́ kpowun ó, loɔ, lěe hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ ba ɖɔ è ní wa nǔ lɛ́ gbɔn din é wɛ é lɛ́ nyí. ‘Súnnu énɛ́ lɛ́ é è cyán lɛ́ é’ ná d’alɔ Kosi e húzú klisánwun lɛ́ é ɖo agun lɛ́ mɛ bɔ yě ná nɔ bǔ xá klisánwun Jwifu e ɖo Jeluzalɛ́mu lɛ́ é hú gǎn. Gbeta e nǔnywɛ́ kpé bo lɛ́ ɖe wǎnyíyí xlɛ́ é ɖé nɛ́! É ɖo wɛn ɖɔ é gɔ́ so nú fífá kpó bǔninɔ kpó ɖo togun Mawu tɔn mɛ.

¹³ É nyí ali e za wě é kɛ́ɖɛ́ wɛ wěma e è sɛ́ dó é xlɛ́ Kosi e wa húzú klisánwun lɛ́ é dó adagbigboxó ɔ wú ǎ, loɔ, é lɛ́ ɖɔ nǔ e yě ɖó ná wa bɔ nǔ yětɔn ná nyɔ́ Jexóva nukúnmɛ, lobɔ é ná kɔn nyɔ̌ná dó yě jí é nú yě. Akpáxwé tají hú gǎn wěmasɛ́dómɛ ɔ tɔn ɖɔ: “Gbigbɔ mímɛ́ ko d’alɔ mǐ bɔ mǐ wá gbeta ɔ kɔn ɖɔ mǐ kún ná ɖó agban kpinkpɛn ɖěvo kɔ jí nú mi zɛ nǔ élɔ́ lɛ́ e ɖo dandan é wú ó: mi ní nɔ nɔ zɔ nú nǔ e è sɔ́ dó sá vɔ̌ nú vodún lɛ́ é, hun, nǔ e è glɔ́n agbɔ̌n ná bo hu é kpó agalilɛ kpó. Ényí mi nɔ nɔ zɔ nú nǔ énɛ́ lɛ́ bǐ mlɛ́mlɛ́ ɔ, nǔ bǐ ná yi nú mi ganjí. É su gbeɖé!”—Mɛ. 15:28, 29.

14. Nɛ̌ togun Jexóva tɔn ka nɔ kpé wú bo nɔ nɔ bǔ dó w’azɔ̌ ɖo gbɛ égbé tɔn e klán é mɛ gbɔn?

¹⁴ Égbé ɔ, Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ ɖo bǔ nǔgbó. Yě yi 8 000 000 jɛjí, bo ɖo agun hú gǎn 100000 mɛ gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ có, yě ɖi nǔ nú nǔ ɖokpó ɔ lɛ́ bo nɔ w’azɔ̌ ɖokpó ɔ. Gbɛtɔ́ lɛ́ klán tawun, bɔ hunnyahunnya lɛ́vɔ́ sukpɔ́ ɖo gbɛ ɔ mɛ égbé có, nɛ̌ è ka kpé bǔninɔ mɔ̌hun wú gbɔn? Nǔ tají e nɔ zɔ́n bɔ mǐ nɔ nɔ bǔ é wɛ nyí ɖɔ, Jezu Klísu e nyí Ta agun ɔ tɔn é nɔ xlɛ́ ali e za wě, bo lɛ́ ɖo tají é mǐ gbɔn “mɛsɛntɔ́ gbejínɔtɔ́ ayiɖotenánɔ” ɔ, éé nyí Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ é gblamɛ. (Mat. 24:45-47) Lěe kplékplé nɔví lɛ́ tɔn e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ é nɔ mlɛ́ ali e Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ nɔ xlɛ́ mǐ é kpó jlǒ kpó gbɔn é wɛ nɔ lɛ́ zɔ́n bɔ mǐ nɔ nɔ bǔ.

15, 16. Étɛ́ mɛ adagbigboxó ɔ ka wá tɔ́n kɔ dó? Étɛ́ ka zɔ́n bɔ nǔ nyí mɔ̌?

¹⁵ Tan e ɖo wěma Mɛsɛ́dó tɔn mɛ é gbɛ kan d’é nú bo ɖɔ nú mǐ ɖɔ, ée nɔví e è sɛ́ dó sín Jeluzalɛ́mu lɛ́ é wá Antyɔ́ci é ɔ, “yě xo gbɛ̌ta ɔ bǐ kplé, bo sɔ́ wěmasɛ́dómɛ ɔ nú yě.” Nɛ̌ nɔví e ɖo fínɛ́ lɛ́ é ka wa nǔ gbɔn dó ali e hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ xlɛ́ mɛ é wú? “Ée yě xa [wěmasɛ́dómɛ ɔ] é ɔ, yě j’awǎ, ɖó wǔsyɛ́n dó lanmɛ nú mɛ xó énɛ́ wú.” (Mɛ. 15:30, 31) Gɔ́ ná ɔ, Judási kpó Silási kpó “ɖɔ xó gěgé dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú nɔví lɛ́, bo lɛ́ vɔ́ hlɔ̌nhlɔ́n ná yě.” Ðó súnnu we lɛ́ ɖɔ linlin Mawu tɔn alǒ bló bɔ è tuun jlǒ tɔn wútu ɔ, è ylɔ́ yě ɖɔ “gbeyíɖɔ” Baanabási, Pɔ́lu kpó mɛ ɖěvo lɛ́ kpó ɖɔhun.—Mɛ. 13:1; 15:32; Tín. 7:1, 2.

¹⁶ É ɖo wɛn ɖɔ Jexóva kɔn nyɔ̌ná dó tuto ɔ blěbú jí, bɔ énɛ́ zɔ́n bɔ è wá gbeta ɖagbe kɔn dó xó ɔ wú. Étɛ́ ka zɔ́n bɔ é tɔ́n kɔ dó nǔ ɖagbe mɔ̌hun mɛ? È ná ɖɔ kpowun ɔ, ali e gbigbɔ mímɛ́ xlɛ́ hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ, bɔ é ɖe wě e za wě bo wá dó ganmɛ lobo jínjɔ́n Xó Mawu tɔn jí é wú wɛ. Gɔ́ ná ɔ, lěe súnnu e hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ sɛ́ dó lɛ́ é xwlé gbeta ɔ agun lɛ́ kpó wǎnyíyí kpó kpóɖó wǔvɛ́sexámɛ kpán gbɔn é wú wɛ.

17. Ali tɛ́ lɛ́ nu nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn égbé tɔn lɛ́ ka nɔ wa nǔ Pɔ́lu, Baanabási, Judási kpó Silási kpó ɖɔhun ɖe?

¹⁷ Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ égbé tɔn Kúnnuɖetɔ́ Jexóva tɔn lɛ́ tɔn nɔ xwedó kpɔ́ndéwú énɛ́ bo nɔ ɖe wě e wá dó ganmɛ é xá kplékplé nɔví lɛ́ tɔn e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ é. Nú Hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ wá gbeta lɛ́ kɔn gúdo ɔ, è nɔ xwlé agun lɛ́ ɖo ali e za wě bo lɛ́ ɖo tlɔlɔ é nu. Ali e nu è nɔ wa mɔ̌ ɖe é ɖokpó wɛ nyí gbɔn mɛbakpɔ́n nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ tɔn gblamɛ. Nɔví énɛ́ lɛ́ e nɔ sɔ́ yěɖée dó sá vɔ̌ é nɔ ba agun lɛ́ ɖokpó ɖokpó kpɔ́n, bo nɔ ɖe wě e ɖo wɛn lɛ́ é xá mɛ, lobo nɔ lɛ́ dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú mɛ kpó akpakpa sɔ́ mɛ kpó. Pɔ́lu kpó Baanabási kpó ɖɔhun ɔ, yě nɔ zán hwenu gěgé ɖo sinsɛnzɔ́ ɔ mɛ “kpó mɛ gěgé ɖěvo lɛ́ kpó [bo] nɔ ɖo nǔ kplɔ́n mɛ wɛ, . . . [lobo] nɔ ɖo wɛn ɖagbe e kunkplá xó Jexóva tɔn é jlá wɛ.” (Mɛ. 15:35) Judási kpó Silási kpó ɖɔhun ɔ, yě nɔ “ɖɔ xó gěgé” dó dó wǔsyɛ́n lanmɛ nú “nɔví lɛ́” bo nɔ lɛ́ ná hlɔ̌nhlɔ́n yě.

18. Étɛ́ togun Mawu tɔn ka ɖó ná wa bɔ Jexóva ná kpo ɖo nyɔ̌ná kɔn dó jǐ tɔn wɛ?

¹⁸ Agun lɛ́ ka lo? Étɛ́ ka ná zɔ́n bɔ agun e gbɔn gbɛ ɔ bǐ mɛ lɛ́ é ná kpo ɖo fífá kpó bǔninɔ kpó sín vǐví ɖu wɛ ɖo gbɛ égbé tɔn e klán é mɛ? Flín ɖɔ ahwanvú Jaki wá wlán nǔ élɔ́ ɖo nukɔnmɛ: “Nǔnywɛ́ e gosín jǐxwé é ɔ, nǔ mímɛ́ wɛ é to nyí hwɛ̌, énɛ́ gúdo ɔ, é nɔ xo fífá kan, é ɖo jlɛ̌ jí, é ɖo gbesisɔmɛ bo ná se tónú. . . . Gɔ́ ná ɔ, mɛ e nɔ xo fífá kan lɛ́ é ɔ, fífá mɛ wɛ yě nɔ dó nǔ dó, bo nɔ ya sínsɛ́n nǔjlɔ́jlɔ́wiwa tɔn.” (Ja. 3:17, 18) Mǐ tuun nú kplé e è bló ɖo Jeluzalɛ́mu é wɛ ɖo ayi mɛ nú Jaki hwenu e é wlán nǔ énɛ́ lɛ́ é ǎ. Ðěbǔ wɛ é ná bo nyí ɔ, Mɛsɛ́dó wěmata 15​gɔ́ ɔ kplɔ́n mǐ ɖɔ bǔ jɛ́n mǐ ná nɔ bo xwedó wěɖexámɛ mɛ ɖěɖěe ɖo nukɔn nú nǔ lɛ́ é tɔn cóbɔ Jexóva ná kɔn nyɔ̌ná dó mǐ jí.

19, 20. (a) Étɛ́ ka xlɛ́ ɖɔ agun Antyɔ́ci tɔn ɔ byɔ́ fífá mɛ bo lɛ́ nɔ bǔ, hwenu e é se gbeta e kɔn hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ wá é gúdo é? (b) Étɛ́ Pɔ́lu kpó Baanabási kpó ka hɛn ɔ, yě ná wa din?

¹⁹ Ée nɔví e ɖo Antyɔ́ci lɛ́ é se gbeta e kɔn hǎgbɛ́ alixlɛ́mɛtɔ́ ɔ wá é ɔ, agun ɔ byɔ́ fífá mɛ bo lɛ́ nɔ bǔ. Nɔví e ɖo Antyɔ́ci lɛ́ é klán gbe xá nɔví e gosín Jeluzalɛ́mu lɛ́ é ǎ, é nyɔ́ wa ɔ, é su nukún yětɔn mɛ tawun ɖɔ Judási kpó Silási kpó wá ba yě kpɔ́n. Tan ɔ ɖɔ: “Ée yě nɔ fínɛ́ nú hwenu ɖé gúdo é ɔ, nɔví lɛ́ nyi yě sɛ́dó mɛ e sɛ́ yě dó lɛ́ é gɔ́n,” énɛ́ wɛ nyí sɛ́dó Jeluzalɛ́mu “bo ɖɔ nú yě ɖɔ ali ná nyɔ́.”d (Mɛ. 15:33) Mǐ sixú kú d’é jí ɖɔ nɔví e ɖo Jeluzalɛ́mu lɛ́ é lɔ j’awǎ, hwenu e yě se nǔ e súnnu we lɛ́ ɖɔ dó tomɛyiyi yětɔn wú é. Gbɔn xomɛnyínyɔ́ Jexóva tɔn e yě ma jɛxá ǎ é gblamɛ ɔ, yě fó azɔ̌ e è sɔ́ d’así nú yě é kpó awǎjijɛ kpó!

²⁰ Ée è ɖe ɖɛ adagbigboxó ɔ kpé gúdo é ɔ, Pɔ́lu kpó Baanabási kpó cí Antyɔ́ci. Yě hɛn din ɔ, yě ná sɔ́ ayi yětɔn bǐ ɖó nukɔn ninɔ nú wɛnjíjlázɔ́ ɔ jí. Égbé ɔ, nukúnkpénǔwútɔ́ lɛ̌dó tɔn lɛ́ nɔ wa nǔ ɖokpó ɔ, hwenu e yě yi ba agun ɖěɖěe è sɔ́ d’así nú yě lɛ́ é kpɔ́n é. (Mɛ. 13:2, 3) Nyɔ̌ná ɖé wɛ yě nyí nú togun Jexóva tɔn! Amɔ̌, nɛ̌ Jexóva ka zán wɛnjlátɔ́ kanɖódónǔwútɔ́ we énɛ́ lɛ́ hú gǎn bo lɛ́ kɔn nyɔ̌ná dó yě jí gbɔn? Mǐ ná mɔ ɖo xóta e bɔ d’é wú é mɛ.