É “Ko Kú Cobɔ Nǔ E É Wà ɔ ka Kpó Ðò Xó Ðɔ Wɛ”

 1. Etɛ ka sú ali dó xwédo Adamu kpo Ɛvu kpo tɔn bɔ ye ma ka sixu byɔ jikpá Edɛni tɔn mɛ ǎ? Etɛ Abɛli ka ɖò biba wɛ hú nǔ bǐ?

ABƐLI ɖò lɛngbɔ̌ tɔn lɛ kpɔ́n wɛ bɔ ye ɖò ama ɖu wɛ ɖò só ɔ kpá. Vlafo é ɖò nukɔn vwéé kpɔ́n sɛ́dó wɛ fí e é sixu mɔ myɔ nywíi ɖé sɛ́dó ɖè é. É tuùn ɖɔ hwǐ e ɖò lilɛ lilɛ wɛ bo ɖò myɔ kán wɛ magbokɔ ɔ ɖé ɖò dɔ̌n, bo ɖò ali e yì jikpá Edɛni tɔn mɛ é cɔ́ wɛ. Mɛjitɔ́ tɔn lɛ ko nɔ finɛ kpɔ́n, amɔ̌ dìn ɔ, ye kpo vǐ yetɔn lɛ kpo ɖě sɔ́ sixu yì finɛ ǎ. Kpɔ́n lee jɔhɔn fífá hwelɛkɔ tɔn na ko ɖò nyìnyì dó Abɛli sín ɖa mɛ wɛ, bɔ é na ko ɖò nukɔn kpɔ́n wɛ dáan bo ɖò tamɛ lin kpɔ́n dó Gbɛɖotɔ́ ɔ wu wɛ gbɔn é! Dò e ɖò gbɛtɔ́ kpo Mawu kpo tɛntin é ka na wá sú gbè ɖokpo à? Abɛli sɔ́ ɖò nǔ ɖě ba wɛ hú mɔ̌ ǎ.

2-4. Nɛ̌ Abɛli ka ɖò xó ɖɔ nú mǐ wɛ gbɔn ɖò égbé?

² Abɛli ɖò xó ɖɔ nú we wɛ égbé. A ka sixu sè gbè tɔn à? A sixu ɖɔ ɖɔ nǔ mɔhun kún sixu nyɔ́ bló ó. Ðó, Adamu sín vǐ wegɔ enɛ kú dìn é ɔ, é ko lín dín. É huzu kɔ́ dìn é ɔ, xwè ko ɖibla yì afatɔ́n donu ayizɛ́n. Nǔ e Biblu kplɔ́n mǐ dó kú wu é ɖíe: “Mɛ e ko kú lɛ sɔ́ tuùn nùɖé ǎ.” (Nùnywɛtɔ́xó 9:5, 10) Gɔ́ nú enɛ ɔ, Abɛli tlɛ ɖɔ xó ɖokpo vɔ́vɔ́ bonu è wlan dó Biblu mɛ lɔ ǎ. Enyi mɔ̌ wɛ é nyí ɔ, nɛ̌ é ka sixu ɖɔ xó nú mǐ gbɔn?

³ Mawu sɔ́ dó ayi mɛ nú mɛsɛ́dó Pɔlu bɔ é ɖɔ: “Abɛli ko kú cobɔ nǔ e é wà ɔ ka kpó ɖò xó ɖɔ wɛ.” (Xà Eblée lɛ 11:4.) Etɛ gblamɛ Abɛli ka ɖò xó ɖɔ wɛ gbɔn? Gbɔn nùɖiɖi gblamɛ. Abɛli wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e tɛnkpɔn bo ɖó nùɖiɖi jɔ nùɖiɖi é. Xlɛ̌ e é sɔ́ ɖ’ayǐ é ɖò gbɛ̀ bɔ mǐ hɛn ɔ, mǐ na xwedó égbé. Enyi nùɖiɖi Abɛli tɔn kplɔ́n nǔ mǐ, bonu mǐ nɔ ba na sɔ́ afɔ dó afɔdo tɔn mɛ ɔ, tan tɔn ɖò xó ɖɔ nú mǐ wɛ nɛ.

⁴ Eɖíe nǔ kpɛɖé jɛn Biblu ɖɔ dó Abɛli wu é, bɔ etɛ é kpo nùɖiɖi tɔn kpo ka sixu kplɔ́n mǐ? Mǐ ni bo kpɔ́n.

 5. Etɛ ɖɔ wɛ Jezu ka ɖè hwenu e é ɖɔ ɖɔ Abɛli nɔ gbɛ̀ ɖò hwenu e “Mawu . . . ɖó gbɛ̀ ɔ dó é”? (Kpɔ́n tinmɛ dò tɔn ɔ lɔ.)

⁵ Hwenu e hwenuxó gbɛtɔ́ tɔn bɛ́ é ɔ, é lín cobonu è jì Abɛli ǎ. Jezu wá ɖɔ ɖɔ Abɛli nɔ gbɛ̀ ɖò hwenu e “Mawu . . . ɖó gbɛ̀ ɔ dó é.” (Xà Luki 11:50, 51.) É ɖò gaàn ɖɔ gbɛtɔ́ e è sixu xɔ gbɛ̀ na sín hwɛhuhu mɛ lɛ é wɛ nyí gbɛ̀ e xó ɖɔ wɛ Jezu ɖè é. Abɛli wɛ nyí gbɛtɔ́ ɛnɛgɔ e nɔ gbɛ̀ é có, é cí ɖɔ é wɛ nyí mɛ nukɔntɔn e Mawu mɔ ɖɔ è sixu xɔ gbɛ̀ na é.a É ɖò wɛn ɖɔ, hwenu e Abɛli ɖò susu wɛ é ɔ, é kún mɔ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖé ɖò gbɛtɔ́ lɛ mɛ bo na xwedó ó.

 6. Mɛjitɔ́ alɔkpa tɛ lɛ Abɛli ka ɖó?

⁶ Gbɛtɔ́ lɛ ko nɔ gbɛ̀ nabi ɖé hwenɛnu ǎ có, ninɔmɛ e blawu lɛ é gègě ko jɛ ye kpé jí. Adamu kpo Ɛvu kpo e nyí mɛjitɔ́ Abɛli tɔn lɛ é na ko nyí gbɛtɔ́ ɖɛkpɛɖɛkpɛ e ɖó hlɔnhlɔn é. Amɔ̌, ye wà nǔ nyì dò tawun, yeɖesu ka tuùn mɔ̌. Ye ko nyí mɛ maɖóblɔ̌ kpɔ́n, bɔ nukúnɖiɖo gbɛ̀ mavɔmavɔ tɔn ɖò nukɔn nú ye hwenɛnu. Enɛ gudo ɔ, ye fɔ́n gǔ dó Jehovah Mawu jí bɔ é nya ye sín Palaɖisi e nyí jikpá Edɛni tɔn é mɛ. Ye hɛn gbɛ̀ maɖóblɔ̌ ɔ kpo gbɛ̀ mavɔmavɔ ɔ kpo bú, ɖó jlǒ yeɖesunɔ tɔn mya nukún nú ye hú nǔ bǐ kaka jɛ nǔ e hudo kúnkan yetɔn lɛ é jí.—Bǐb. 2:15–3:24.

7, 8. Etɛ Ɛvu ka ɖɔ hwenu e é jì Kanyɛ́ɛ é? Etɛ lin wɛ é ka sixu ko ɖè bo ɖɔ mɔ̌?

⁷ Ee è nya Adamu kpo Ɛvu kpo tɔ́n sín jikpá ɔ mɛ gudo é ɔ, ye jɛ gbɛ̀ wúvɛ́ mɔ jí. É ɖò mɔ̌ có, hwenu e ye jì nukɔnví yetɔn é ɔ, ye sun nyǐ i ɖɔ Kanyɛ́ɛ, bɔ Ɛvu ɖɔ: “Mawu Mavɔmavɔ d’alɔ mì bɔ un jì vǐ ɖokpo.” Xógbe tɔn lɛ xlɛ́ ɖɔ akpá e Jehovah dó ɖò jikpá ɔ mɛ é sixu ko ɖò ayi tɔn mɛ. É wɛ nyí ɖɔ nyɔnu ɖé na ɖó “kún” alǒ kúnkan ɖé ayǐ bɔ é na wá sú kún dó nú mɛ nyanya e dó gbè tó nú ye é. (Bǐb. 3:15; 4:1) Linlin wɛ Ɛvu ɖè ɖɔ emi wɛ nyí nyɔnu e xó xóɖɔɖ’ayǐ ɔ ɖɔ é, bɔ Kanyɛ́ɛ nyí “kún” e sín akpá è dó é à?

⁸ Enyi mɔ̌ hǔn, é blɛ́ éɖée tawun. Gɔ́ na ɔ, enyi é kpo Adamu kpo kplɔ́n linlin enɛ Kanyɛ́ɛ hwenu e é ɖò susu wɛ é hǔn, kàn dó kàn jí nú goyiyi tɔn wɛ ye ɖè nɛ. É na nɔ zaan é ɔ, Ɛvu lɛ́ jì vǐ wegɔ ɔ, amɔ̌, mǐ sɔ́ mɔ nú é dó xógbe e na xlɛ́ ɖɔ mɛ enɛ wɛ sixu nyí kún ɔ é ɖebǔ ǎ. Ye sun nyǐ vǐ enɛ ɖɔ Abɛli. Tinmɛ tɔn sixu nyí “Funfún” alǒ “Yayǎ.” (Bǐb. 4:2) Nyikɔ enɛ xlɛ́ ɖɔ ye kún ɖó nǔ tawun ɖé nukún nú Abɛli sɔ Kanyɛ́ɛ ó wɛ à? É sixu nyí mɔ̌, amɔ̌, mǐ tuùn ǎ.

 9. Etɛ nǔwiwa mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn lɛ tɔn ka sixu kplɔ́n mɛjitɔ́ égbé tɔn lɛ?

⁹ Nǔwiwa mɛjitɔ́ mǐtɔn nukɔntɔn enɛ lɛ tɔn sixu kplɔ́n nǔ gègě mɛjitɔ́ égbé tɔn lɛ. A ka na kplɔ́n goyiyi, nǔjlodingan kpo ce jɛn na bí kpo vǐ towe lɛ gbɔn nǔwiwa towe lɛ kpo xó towe lɛ kpo gblamɛ wɛ à? Alǒ, a na kplɔ́n ye ɖɔ ye ni yí wǎn nú Jehovah Mawu bo vɛ́ kpo é kpo wɛ à? É blawu ɖɔ mɛjitɔ́ nukɔntɔn lɛ kún wà mɔ̌ ó. Amɔ̌, nukúnɖiɖo tíìn nú kúnkan yetɔn.

10, 11. Azɔ̌ tɛ Kanyɛ́ɛ kpo Abɛli kpo ka nɔ wà? Jujɔ ɖagbe tɛ Abɛli ka tɛnkpɔn bo ɖó?

¹⁰ Hwenu e nyaví wè lɛ ɖò susu wɛ é ɔ, Adamu sixu ko kplɔ́n azɔ̌ e ɖò dandan bɔ ye na wà dó kpé nukún dó xwédo ɔ wu lɛ é ye. Kanyɛ́ɛ wá nyí glesi, bɔ Abɛli nyí lɛngbɔnyitɔ́.

¹¹ É ɖò mɔ̌ có, Abɛli wà nǔ titewungbe ɖevo. Xwè ɖò xwè jí jɛ wɛ é ɔ, é tɛnkpɔn bo ɖó nùɖiɖi. Pɔlu wá ɖɔ xó dó nùɖiɖi ɖagbe enɛ wu. Lin tamɛ kpɔ́n kpɛɖé! Gbɛtɔ́ ɖebǔ jó xlɛ̌ ɖagbe nyì ayǐ nú Abɛli bonu é na xwedó ǎ. Nɛ̌ é ka wà gbɔn lo, bo ɖi nǔ nú Jehovah Mawu? Mǐ ni gbéjé nǔ e sixu ko d’alɔ Abɛli bɔ nùɖiɖi tɔn syɛn só é atɔn kpɔ́n.

12, 13. Nɛ̌ nùɖíɖó Jehovah tɔn lɛ kpinkpɔn ka sixu ko d’alɔ Abɛli bɔ nùɖiɖi tɔn lidǒ gbɛn?

¹² Nùɖíɖó Jehovah tɔn lɛ. Nugbǒ wɛ ɖɔ Jehovah dónu ayikúngban ɔ, bɔ é sín enɛ wu bɔ wunkan kpo gbehan baɖabaɖa lɛ kpo nɔ doya nú jinukún lɛ. É ɖò mɔ̌ có, ayikúngban ɔ kpó ɖò nùɖuɖu na Abɛli kpo mɛ tɔn lɛ kpo wɛ bɔ ye ɖò gbɛ̀. È dónu ɖě kanlin lɛ, xɛ lɛ, hweví lɛ, só lɛ, tɔgwede lɛ, tɔsisa lɛ, xù, jinukúnsin, akpɔ́kpɔ́, hwe, sun kpo sunví lɛ kpo ǎ. Enyi Abɛli kpɔ́n fí ɖebǔ ɔ, é nɔ mɔ wanyiyi, nùnywɛ kpo xomɛnyínyɔ́ Jehovah Mawu e bló nǔ lɛ bǐ é tɔn kpo vaàn. (Xà Hlɔmanu lɛ 1:20.) É ɖò gaàn ɖɔ kúdónúmɛ sín ayixa sɔ́ dó lin tamɛ kpɔ́n dó nǔ mɔhun lɛ jí zɔ́n bɔ nùɖiɖi Abɛli tɔn syɛn só.

¹³ É ɖò wɛn ɖɔ, Abɛli nɔ zán hwenu dó lin tamɛ dó Jehovah jí. Kpɔ́n lee Abɛli ɖò nukún kpé dó kanlin tɔn lɛ wu wɛ gbɔn é. É nɔ byɔ ɖɔ lɛngbɔnyitɔ́ ɖé ni ɖi zɔnlin gègě. É nɔ kplá lɛngbɔ̌ lɛ gbɔn sókan lɛ mɛ, tɔdodo lɛ mɛ, tɔkan lɛ mɛ, bo nɔ ɖò fí e gběmú, fí ɖagbe e é na mɔ sìn ɖè lɛ é kpo fí e kanlin tɔn lɛ na vo bo gbɔjɛ ɖè lɛ é kpo ba wɛ. Ðò nǔ e Mawu ɖó lɛ é bǐ mɛ ɔ, é cí ɖɔ lɛngbɔ̌ lɛ ɖó hudo mɛ e na nya xɛ ɖò ye jǐ é tɔn hú nǔ bǐ, bɔ é cí ɖɔ è ɖó ye bonu gbɛtɔ́ na nyì ye bo nya xɛ ɖò ye jǐ ɖɔhun. Abɛli ɖesu ka mɔ ɖɔ emi ɖó hudo alixlɛ́mɛ, xɛnyaɖomɛji, kpo nukúnkpédómɛwu Mɛ e ɖó nùnywɛ kpo hlɔnhlɔn kpo hú gbɛtɔ́ ɖebǔ é tɔn wɛ à? É ɖò gaàn ɖɔ, é na ko nɔ ɖɔ linlin mɔhunkɔtɔn lɛ gègě ɖò ɖɛ mɛ, bɔ enɛ na ko zɔ́n bɔ nùɖiɖi tɔn na ɖò dǒ li wɛ.

14, 15. Nǔ gègě tɛ lɛ jí akpá Jehovah tɔn lɛ ka d’alɔ Abɛli bɔ é na lin tamɛ dó?

¹⁴ Akpá Jehovah tɔn lɛ. Adamu kpo Ɛvu kpo sixu ko ɖɔ nǔ e zɔ́n bɔ è nya ye sín jikpá Edɛni tɔn mɛ é nú vǐ yetɔn lɛ. Enɛ wu ɔ, Abɛli ɖó nǔ e jí é na lin tamɛ dó é gègě.

¹⁵ Jehovah dónu ayikúngban ɔ. Abɛli mɔ wunkan lɛ kpo gbehan baɖabaɖa lɛ kpo céɖécéɖé bɔ enɛ xlɛ́ ɛ ɖɔ nugbǒ wɛ Jehovah ɖɔ. Jehovah lɛ́ ɖɔ ɖɔ Ɛvu na mɔ wuvɛ̌ ɖò xò kpo vǐjiji kpo hwenu. Hwenu e Ɛvu ɖò mɛ e jɛ Abɛli nɛgbe lɛ é jí wɛ é ɔ, Abɛli na ko mɔ ɖɔ xó enɛ lɛ lɔ jɛ. Jehovah ko mɔ dó nukɔn ɖɔ Ɛvu na nɔ jɛ asú tɔn sín wanyiyi kpo nukúnkpédómɛwu tɔn kpo sín dò dingan, bɔ é na sín enɛ wu bɔ Adamu na kpacɛ n’i. Abɛli ɖ’ayi wu ɖɔ nǔblanɔwu enɛ ɖò jijɛ ɖò tɔ́ tɔn kpo nɔ tɔn kpo tɛntin wɛ. Ðò ali enɛ lɛ bǐ nu ɔ, Abɛli mɔ ɖɔ xó e Jehovah ɖɔ lɛ é bǐ sésé wɛ jɛ. Enɛ wu ɔ, Abɛli ɖó hwɛjijɔ tawun bo na ɖi ɖɔ akpá e Mawu dó bo ɖɔ “kún” ɖé na wá jla nǔ nyanya e bɛ́ jijɛ ɖò Edɛni é ɖó gbè ɖokpo é na wá jɛ jlɔ́.—Bǐb. 3:15-19.

16, 17. Etɛ nǔwiwa celubɛ́ɛn Jehovah tɔn lɛ tɔn ka sixu ko kplɔ́n Abɛli?

¹⁶ Deví Jehovah tɔn lɛ. Mɛ ɖě ɖò gbɛtɔ́ lɛ mɛ bo sɔ́ kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú Abɛli ǎ, loɔ, é ka nyí gbɛtɔ́ lɛ kɛɖɛ wɛ nyí nùɖíɖó Mawu tɔn e ɖó nùnywɛ bo ɖò ayikúngban jí hwenɛnu é ǎ. Hwenu e Jehovah nya Adamu kpo Ɛvu kpo sín jikpá ɔ mɛ é ɔ, é bló tuto bɔ ye kpo kúnkan yetɔn kpo ɖebǔ sɔ́ sixu byɔ Palaɖisi ayikúngban jí tɔn enɛ mɛ ǎ. Bo na dó cɔ́ jikpá ɔ sín ali ɔ, Jehovah fɔ celubɛ́ɛn e nyí wɛnsagun susunɔ e nɔ w’azɔ̌ bunɔ lɛ é kpo hwǐ e nɔ kán myɔ bo ɖò lilɛ lilɛ wɛ magbokɔ é kpo dó sú ali ɔ.—Xà Bǐbɛ̌mɛ 3:24 ɖò Biblu Wiwe lọ—Gun Alada mɛ.

¹⁷ Kpɔ́n lee é na ko cí nú Abɛli hwenu e é ɖò vǔ bo ɖò celubɛ́ɛn enɛ lɛ mɔ wɛ é! Ðó ye sɔ́ agbaza gbɛtɔ́ tɔn dó wutu ɔ, Abɛli sixu ko ɖ’ayi wu ɖɔ hlɔnhlɔn ɖò ye wu tawun. Gɔ́ na ɔ, “hwǐ” enɛ e nɔ kán myɔ bo ɖò lilɛ lilɛ wɛ magbokɔ é nyí nǔ bo jiwǔ tawun. Ee Abɛli ɖò susu wɛ é ɔ, é ka mɔ bɔ azɔ̌ enɛ wá ɖ’akpɔ̀ nú celubɛ́ɛn lɛ bɔ ye gbɔ bo jó dó kpɔ́n à? Gbeɖé kpɔ́n. Zǎn kéze ɖò xwè lɛ bǐ mɛ tɛgbɛ ɔ, nùɖíɖó enɛ lɛ e ɖó nùnywɛ bo lɛ́ ɖó hlɔnhlɔn é nɔ ɖò azɔ̌ yetɔn kɔn tɛgbɛ. Enɛ wu ɔ, Abɛli kplɔ́n ɖɔ Jehovah Mawu ɖó deví hwɛjijɔnɔ, gbejinɔtɔ́ lɛ. Abɛli na ko mɔ ɖɔ celubɛ́ɛn enɛ lɛ nɔ nɔ gbeji bo nɔ lɛ́ setónú nú Jehovah, gbɛtɔ́ lɛ ka wà mɔ̌ ǎ. É ɖò gaàn ɖɔ, kpɔ́ndéwú wɛnsagun lɛ tɔn hɛn nùɖiɖi tɔn lidǒ.

18. Hwɛjijɔ taji tɛ lɛ mǐ ka ɖó bo na tɛnkpɔn bo ɖó nùɖiɖi ɖò égbé?

¹⁸ Tamɛ linlin kpɔ́n dó nùɖíɖó Jehovah tɔn lɛ, akpá Tɔn lɛ kpo kpɔ́ndéwú wɛnsagun Tɔn lɛ tɔn kpo jí zɔ́n bɔ nùɖiɖi Abɛli tɔn fɔ́n bo ɖò dǒ li wɛ. Kpɔ́ndéwú tɔn ɖò xó ɖɔ nú mǐ wɛ, kabǐ? Ðò taji ɔ, mɛ winnyawinnya lɛ sixu ganjɛwu ɖɔ, enyi mɛ yetɔn lɛ na bo ma zé kpɔ́ndéwú ɖagbe ɖ’ayǐ nú ye ǎ ɔ, ye hɛn ɔ, ye na tɛnkpɔn bo ɖó nùɖiɖi jɔ nùɖiɖi nú Jehovah Mawu. Ðó nùɖíɖó e jiwǔ lɛ é lɛlɛ̌ dó mǐ, bɔ mǐ ɖó Biblu ɔ blebu tɔn, bo lɛ́ ɖó kpɔ́ndéwú gbɛtɔ́ e ɖè nùɖiɖi xlɛ́ é gègě tɔn wutu ɔ, mǐ ɖó hwɛjijɔ tawun bo na tɛnkpɔn bo ɖó nùɖiɖi ɖò égbé.

19. Nukɔn mɛ ɔ, nugbǒ taji tɛ wu Abɛli ka wá ɖó ayi?

¹⁹ Ee nùɖiɖi Abɛli tɔn ɖò dǒ li wɛ é ɔ, é ba ali e nu é na ɖexlɛ́ ɖè é. Amɔ̌, etɛ gbɛtɔ́ yayǎ ka sixu na Gbɛɖotɔ́ ɔ? É ɖò gaàn ɖɔ Mawu kún ɖó hudo nùnina alǒ alɔdo gbɛtɔ́ lɛ tɔn ɖebǔ ó. Nukɔn mɛ ɔ, Abɛli wá ɖó ayi nugbǒ taji ɖé wu, é wɛ nyí ɖɔ: Enyi é vɛ́ ko sɔ́ ayi jlɔjlɔ dó na nǔ e é ɖó bɔ é nyɔ́ hú nǔ bǐ é Tɔ́ tɔn wanyiyinɔ Jehovah ɔ, É na hun xomɛ dó yí.

20, 21. Etɛ Abɛli kpo Kanyɛ́ɛ kpo ka sɔ́ dó savɔ̌ nú Jehovah? Nɛ̌ Jehovah ka ɖè linlin tɔn xlɛ́ gbɔn?

²⁰ Abɛli bló tuto bo na fɔ lɛngbɔ̌ tɔn ɖé lɛ dó savɔ̌. É cyan lɛngbɔ̌ e nyɔ́ hú lɛ é, é wɛ nyí nukɔnví lɛ, bo xwlé akpáxwé e é lin ɖɔ é nyí ɖagbeɖagbe lɛ é Mawu. Hwenɛnu ɖokpo ɔ, Kanyɛ́ɛ lɔ ɖò nyɔna kpo fɛ́nú Mawu tɔn kpo ba wɛ bɔ elɔ bló tuto bo xwlé jinukún tɔn ɖé lɛ ɛ. Amɔ̌, é ka ɖó ayi jlɔjlɔ Abɛli ɖɔhun ǎ. Vogbingbɔn e ɖò ye mɛ wè lɛ tɛntin é wá jɛ wě hwenu e ye xwlé vɔsanú lɛ Mawu é.

²¹ Adamu sín vǐ sunnu wè lɛ sixu ko zán vɔsakpe kpo myɔ kpo ɖò vɔsisa yetɔn hwenu, vlafo ɖò celubɛ́ɛn lɛ nukɔn, ɖó yedɛɛ lɛ kɛɖɛ wɛ nyí afɔsɔ́ɖótetɔ́ Jehovah tɔn ɖò ayikúngban ɔ jí hwenɛnu. Jehovah ɖè linlin tɔn xlɛ́. Mǐ xà ɖɔ: “Mawu Mavɔmavɔ sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n Abɛli kpo vɔsanú tɔn kpo.” (Bǐb. 4:4) Biblu ɖɔ lee Mawu sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n vɔsisa Abɛli tɔn gbɔn é ǎ.

22, 23. Etɛwu Jehovah ka sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n vɔsisa Abɛli tɔn?

²² Etɛwu Mawu ka sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n Abɛli? Nǔ e é dó savɔ̌ na é wɛ zɔ́n à? Nugbǒ wɛ ɖɔ kanlin gbɛɖe wɛ Abɛli zé dó savɔ̌ na bo kɔn hun xɔ akwɛ kanlin ɔ tɔn e zɔ́n bɔ kanlin ɔ ɖò gbɛ̀ é kɔn nyì ayǐ. Abɛli ka tuùn lee vɔsisa mɔhun xɔ akwɛ sɔ́ é hwenɛnu à? Abɛli nɔ gbɛ̀ bɔ xwè mɔkpan wá yì gudo é ɔ, Mawu zán vɔsisa lɛngbɔví e maɖóblɔ̌ ǎ é tɔn bɔ é nɔte nú vɔsisa Vǐ Tɔn e maɖóblɔ̌ ǎ é tɔn, é wɛ nyí “Lɛngbɔví Mawu tɔn” e sín hun è na kɔn nyì ayǐ é. (Jaan 1:29; Tín. 12:5-7) Amɔ̌, é ɖò wɛn ɖɔ Abɛli kún mɔ nukúnnú jɛ nǔ enɛ lɛ bǐ mɛ hwenɛnu ó.

²³ Nǔ e mǐ tuùn céɖécéɖé é wɛ nyí ɖɔ: Abɛli sɔ́ nǔ e é ɖó bɔ é nyɔ́ hú nǔ bǐ é sɔ́ xwlé Mawu. É nyí vɔsisa ɔ kɛɖɛ wɛ Jehovah sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n ǎ, é lɛ́ sɔ́ dó kpɔ́n Abɛli lɔ. Ðó wanyiyi tɔn kpo nùɖiɖi tɔn kpo wutu.

24. (a) Etɛwu mǐ ka ɖɔ ɖɔ vɔsisa Kanyɛ́ɛ tɔn kún nyla ó? (b) Ali tɛ nu Kanyɛ́ɛ ka cí mɛ gègě ɖɔhun ɖè ɖó égbé?

²⁴ Kanyɛ́ɛ tɔn gbɔn vo. Jehovah “ɖè kɔ dó Kanyɛ́ɛ kpodo vɔsanú tɔn kpo.” (Bǐb. 4:5) É nyí vɔsisa Kanyɛ́ɛ tɔn nyla wɛ ǎ, ɖó ɖò nukɔn mɛ ɔ, Sɛ́n Mawu Tɔn wá na gbè ɖɔ è hɛn ɔ, è na sɔ́ jinukún dó savɔ̌. (Lev. 6:7, 8) Amɔ̌, Biblu ɖɔ dó Kanyɛ́ɛ wu ɖɔ: “Nǔ e éyɛ . . . nɔ wà lɛ nɔ sɔgbe ǎ.” (Xà 1 Jaan 3:12.) É ɖò gaàn ɖɔ Kanyɛ́ɛ na ko lin ɖɔ enyi emi xlɛ́ Mawu ɖò nukúnta kpowun ɖɔ emi sɔ́ emiɖée jó n’i ɔ, é ko kpé, lee mɛ gègě nɔ lin gbɔn ɖò égbé é. Nǔwiwa tɔn lɛ yawu xlɛ́ ɖɔ é kún ɖó nùɖiɖi jɔ nùɖiɖi nú Jehovah alǒ yí wǎn n’i ó.

25, 26. Akpá tɛ Jehovah ka gbà nú Kanyɛ́ɛ? É ɖò mɔ̌ có, etɛ é ka wà?

²⁵ Ee Kanyɛ́ɛ mɔ ɖɔ Jehovah kún sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n emi ó é ɔ, é ka ba na kpɔ́n nǔ dó Abɛli wu à? É bló mɔ̌ ǎ. É nyɔ́ wà ɔ, é gbɛ́ wǎn nú nɔví tɔn bǐ mlɛ́mlɛ́. Jehovah mɔ nǔ e lin wɛ Kanyɛ́ɛ ɖè ɖò ayi mɛ é bo ɖɔ xó xá ɛ kpo wanyiyi kpo. É gb’akpá n’i ɖɔ nǔwiwa tɔn lɛ na dɔn ɛ dó hwɛ syɛnsyɛn huhu mɛ, bo lɛ́ n’ɛ nukúnɖiɖo ɖɔ enyi é huzu jujɔ ɔ, é “na zé ta dó jǐ,” enɛ wɛ nyí ɖɔ Mawu na sɔ́ nukún ɖagbe dó kpɔ́n ɛ.—Bǐb. 4:6, 7.

²⁶ Kanyɛ́ɛ keya nú xó enɛ lɛ ǎ. É ɖɔ nú nɔví tɔn ɖɔ é ni wá kplá emi yì gle mɛ. Ee ye jɛ dɔ̌n é ɔ, Kanyɛ́ɛ zɔn Abɛli jí bo hu. (Bǐb. 4:8) Ðò ali ɖé nu ɔ, Abɛli wá nyí mɛ nukɔntɔn e è doya na ɖò sinsɛn linu é, mawutamɛkúdótɔ́ nukɔntɔn ɔ. É ko kú có, Jehovah ka wɔn ɛ gbeɖé ǎ.

27. (a) Etɛwu mǐ ka sixu ganjɛwu ɖɔ Abɛli na fɔ́n sín kú? (b) Nɛ̌ mǐ ka sixu bló gbɔn bo na wá mɔ Abɛli gbè ɖokpo?

²⁷ Ðò ali ɖé nu ɔ, hun Abɛli tɔn súxó sɛ́dó Jehovah Mawu ɖɔ é ni ba hlɔn, alǒ dá hwɛ jlɔjlɔ. Mawu ka dá hwɛ jlɔjlɔ nugbǒ, bo dɔn tó nú Kanyɛ́ɛ nùbaɖabaɖa enɛ, ɖó acɛ e é gbà é wu. (Bǐb. 4:9-12) Nǔ e lɛ́ nyí nǔ taji hugǎn é wɛ nyí ɖɔ, tan Abɛli tɔn ɖò xó ɖɔ nú mǐ wɛ ɖò égbé. Xwè kanweko mɔ̌ jɛn Abɛli sixu ko ɖó bo wɛ́n kú, ɖó gbɛtɔ́ lɛ nɔ nɔ gbɛ̀ hú mɔ̌ tawun hwe ɔ nu. Amɔ̌, gbɛzinzan tɔn hun xomɛ nú Mawu. Cobonu é na kú ɔ, é tuùn ɖɔ Tɔ́ emitɔn jixwé tɔn Jehovah yí wǎn nú emi, bɔ nǔ emitɔn nyɔ́ nukún tɔn mɛ. (Ebl. 11:4) Enɛ wu ɔ, mǐ sixu ganjɛ wu ɖɔ é ɖò bɛtɛn ɖò flǐn Jehovah tɔn e ma ɖó dogbó ǎ é mɛ, bo ɖò te bɔ é na fɔ́n ɛ sín kú dó palaɖisi mɛ ɖò ayikúngban jí. (Jaan 5:28, 29) A na wá xò gò é ɖò finɛ à? Enyi a kanɖeji bo ɖótó xó e ɖɔ wɛ Abɛli ɖè é, bo lɛ́ xwedó nùɖiɖi tɔn tewungbeju ɔ sín kpɔ́ndéwú ɔ, a na kpéwú.