16. Mɛni ji nɔ ni klɛŋklɛŋ Kristofoi lɛ efee klalo ni amɛmiikpa ebaa gbɛ?

¹⁶ Shi kɛlɛ, be kpalaŋŋ ko ni he hiaa klɛŋklɛŋ afii oha lɛ mli Kristofoi lɛ ba. Yesu kɛɛ: “Shi kɛ nyɛna akɛ abɔ ŋsara awo Yerusalem he lɛ, belɛ nyɛnaa nyɛlea akɛ efitemɔ lɛ eshɛ. No mli Iɛ mɛi ni yɔɔ Yudea lɛ ajo foi aya gɔji lɛ anɔ, ni mɛi ni yɔɔ ma lɛŋ lɛ aje kpo, ni mɛi ni yɔɔ akrowai akaba maŋ. Ejaakɛ oweletɔɔ gbii lɛ nɛ, koni nibii fɛɛ ni aŋma lɛ aba mli.”​—Luka 21:​20-22.

17, 18. (a) Mɛɛ be ni te Kristofoi fee amɛnii yɛ Yesu wiemɔi ni yɔɔ Luka 21:​20-22 lɛ he amɛha tɛŋŋ? (b) Mɛɛ kaa kroko ekolɛ amɛkɛkpe?

¹⁷ Nɔ ni fe afii 30 eho momo. Kɛkɛ ni yɛ afi 66 Ŋ.B. lɛ, Roma asraafoi bawo Yerusalem he ka. Beni amɛmiihe amɛye kunim pɛ kɛkɛ ni amɛgbala amɛhe shi. Akɛni Yudafoi ni susuɔ akɛ amɛye kunim lɛ na miishɛɛ hewɔ lɛ, Yudafoi nɛɛ tiu Roma asraafoi lɛ.a Shi mɛni Kristofoi lɛ baafee? Eusebius, ni hi shi yɛ afii ohai ejwɛ lɛ klɛŋklɛŋ fa lɛ mli lɛ bɔ amaniɛ akɛ “mɛi ni heɔ Kristo nɔ amɛyeɔ lɛ jo foi kɛjɛ Yerusalem,” kɛtee maŋ ko ni yɔɔ Perea ni atsɛɔ lɛ Pellab lɛ mli.

¹⁸ Be tee nɔ. Ashĩ afi 66 kɛbashɛ afi 67. Kɛkɛ ni 68 ba ni etee nɔ, ni 69 ba. Ani be ni hoɔ lɛ miika nakai Kristofoi lɛ? Ani nibii asɛɛ tsɛ tsɔ̃ kɛha amɛ? Ani benɛ ámɛtɔ̃? Yesu etsɔɔɔ amɛ bei abɔ ni esa akɛ amɛkɛmɛ̃. Shi kɛ amɛku amɛsɛɛ amɛba Yerusalem lɛ, no lɛ ebaafee awerɛho aha amɛ, ejaakɛ afi 70 mli ni Roma asraafoi lɛ ba ekoŋŋ, amɛbahe maŋ lɛ, ni amɛgbe emlibii babaoo. Yinɔsaneŋmalɔ Josephus kɛɔ akɛ gbɔmɛi akpeiakpe kome kɛ akpei oha gboi, ejaakɛ no mli lɛ Yerusalem “eyi obɔ kɛ gbɔmɛi,” ni jɛ “akrowai lɛ fɛɛ mli” ni amɛba Yerusalem kɛha Hehooc lɛ yeli.

20. Kɛ akɛ nibii ni klɛŋklɛŋ Kristofoi lɛ na lɛ to nɔ ni ona lɛ he lɛ, te eyɔɔ tɛŋŋ?

²⁰ Kristofoi jo foi kɛje Yerusalem ejaakɛ amɛna Yesu “okadi” lɛ mli nibii pii ni eba mli anɔkwale kɛ agbɛnɛ yɛ sɛɛ mli beni amɛna wiemɔ ni kɔɔ asraafoi ni baabɔle maŋ lɛ he lɛ mlibaa lɛ hewɔ. Kɛjɛ afi 1914 ni sa kadimɔ jogbaŋŋ lɛ kɛbaa nɛɛ, wɔna gbalɛi babaoo ni kɔɔ naagbee be lɛ he lɛ mlibaa. (Mateo, yitsei 24, 25; Kpojiemɔ 6:​1-8; 2 Timoteo 3:​1-5) Nɛkɛ nibii ni agba afɔ shi nɛɛ amlibaa je shishi aaafee afii 70 ni eho nɛ. Shi Yesu kɛɛ akɛ enɛɛmɛi fɛɛ baaba mli yɛ yinɔ kome wala be mli. (Mateo 24:​32-34) Eka shi faŋŋ akɛ, wɔbote nakai yinɔ lɛ mli kɛshɛ shɔŋŋ!