Génesis

41 Upéi 2 áño haguépe, faraón osoña+ oñemboʼyha hína Rrío Nilo ypýpe. 2 Ha ohecha iképe pe Rrío Nílogui osẽha 7 vaka ikyra ha iporãva, ha oñepyrũ opastea pe rrío ypýpe.+ 3 Upéi ohecha osẽha avei pe Rrío Nílogui 7 vaka ipiru ha ivaietereíva, ha oñemoĩ hikuái umi vaka ikyra ha iporãva ykére. 4 Ha umi vaka ipiru ha ivaietereíva oñepyrũ hoʼu umi 7 vaka ikyra ha iporãvape. Upévo faraón opáy sapyʼa.

5 Upéi faraón opyta jey oke ha oñepyrũ jey osoña. Koʼág̃a ohecha osẽha peteĩ trígo* mátare 7 espíga tuicha ha iporãva.+ 6 Upe rire ohecha osẽha avei ótro trígo máta orekóva 7 espíga michĩ ha ivaíva, ombochavipa rupi chupekuéra pe yvytu aku oúva ésteguio. 7 Ha umi espíga michĩ ha ivaíva oñepyrũ hoʼu umi 7 espíga tuicha ha iporãvape. Upévo faraón opáy, ha ohechakuaa osoña hague.

8 Upe pyharevépe faraón ojepyʼapyeterei. Upémarõ ohenoika entéro saserdóte ojapóvape máhia oĩva Egíptope, ha entéro umi kuimbaʼe iñarandúvape. Ha faraón omombeʼu chupekuéra umi mbaʼe osoña vaʼekue, péro ni peteĩva ndaikatúi oexplika chupe mbaʼépa heʼise umíva.

9 Upépe umi kopéro* héfe heʼi faraónpe: “Koestedía chemanduʼa che fállare ha peteĩ mbaʼe ymáma ajapo vaʼerãre ha ndajapói. 10 Peteĩ jey ningo, nde faraón, ndepochy chendive ha umi panadéro héfendi,+ upévare oremondo kárselpe. Upe kársel ningo oĩ hína nde guardiakuéra kapitán kárgope. 11 Upéi peteĩ pyharépe mokõivéva rosoña. Káda uno rosoña peteĩ mbaʼe ha káda suéño oreko la isignifikádo.+ 12 Upérõ oĩ orendive peteĩ kariaʼy hebreo, haʼe ningo umi guardiakuéra kapitán esklávo.+ Ha ore romombeʼu chupe umi mbaʼe rosoña vaʼekue+ ha haʼe oexplika káda únope mbaʼépa heʼise umíva. 13 Ha oiko orerehe haʼe heʼi hagueichaite, che ambaʼapo jey che puestokuépe, ha pe ótrope katu ojejuka ha oñemosaingo”.+

14 Upévare faraón omondo isiervokuérape ogueru hag̃ua Josépe,+ ha pyaʼe porã ojegueru chupe pe kárselgui.+ Ha José ojevarvea,* okambia ijao ha oho faraón rendápe. 15 Upéi faraón heʼi Josépe: “Asoña kuri peteĩ mbaʼe, ha avave ndaikatúi heʼi chéve mbaʼépa heʼise. Péro ojeʼe chéve oñemombeʼúramo ndéve peteĩ suéño nde ikatuha remombeʼu mbaʼépa heʼise”.+ 16 Ha José heʼi faraónpe: “Che ningo ndahaʼéi mbaʼeve. Ñandejára hína upe omeʼẽtava notísia porã faraónpe”.+

17 Ha faraón heʼi Josépe: “Che képe ningo añemboʼy hína kuri pe Rrío Nilo ypýpe. 18 Ha upeichahágui ahecha pe Rrío Nílogui osẽha 7 vaka ikyra ha iporãva, ha oñepyrũ opastea pe rrío ypýpe.+ 19 Upéi ahecha osẽha avei pe Rrío Nílogui 7 vaka ikangy, ivaieterei ha ipirúva. Núnka ndahecháiva gueteri peichagua animál ivaíva Egíptope. 20 Ha umi vaka ipiru ha ivaietereíva oñepyrũ hoʼu umi 7 vaka ikyra ha iporãvape. 21 Péro hoʼupa rire chupekuéra lomímonte ipiru ha ivai, haʼete ku ndoʼúi vaʼekue mbaʼeve. Upépe apáy sapyʼa.

22 Upéi apyta jey ake ha añepyrũ jey asoña. Koʼág̃a ahecha osẽha peteĩ trígo mátare 7 espíga tuicha ha iporãva.+ 23 Upe rire ahecha osẽha avei ótro trígo máta orekóva 7 espíga michĩ ha ivaíva, ombochavipa rupi chupekuéra pe yvytu aku oúva ésteguio. 24 Ha umi espíga michĩ ha ivaíva oñepyrũ hoʼu umi 7 espíga tuicha ha iporãvape. Upémarõ amombeʼu entéro umi saserdóte ojapóvape máhia,+ péro ni peteĩva ndaikatúi oexplika chéve mbaʼépa heʼise”.+

25 Upépe José heʼi faraónpe: “Umi mokõi suéño heʼise peteĩ mbaʼénte. Ñandejára oikuaauka hína ndéve faraón mbaʼépa ojapóta.+ 26 Umi 7 vaka ikyra ha iporãva heʼise 7 áño. Ha umi 7 espíga tuicha ha iporãva heʼise avei 7 áño. Umi mokõi suéño ningo heʼise hína peteĩ mbaʼénte. 27 Umi 7 vaka ipiru ha ivaietereíva heʼise 7 áño. Ha umi 7 espíga michĩ ha ivaíva, pe yvytu aku oúva ésteguio ombochavipa vaʼekue, heʼise 7 áño aja oĩtaha ñembyahýi guasu. 28 Ha haʼe haguéicha ndéve, Ñandejára oikuaauka hína ndéve faraón mbaʼépa ojapóta.

29 Siete áño aja oĩta hetaiterei hiʼupy Egipto tuichakue javeve. 30 Péro upéi oúta peteĩ ñembyahýi guasu 7 áño aja, ha opytáta tesaráipe Egíptope oĩ hague hetaiterei hiʼupy. Pe ñembyahýi guasu ohundietéta ko yvy,+ 31 ha avavéma naimanduʼamoʼãvéi Egíptope ojeiko porã hague, pórke tuichaitereíta pe ñembyahýi oútava. 32 Nde ningo faraón 2 vése resoña, ha upéva heʼise Ñandejára odesidimaha mbaʼépa oikóta, ha haʼe okumpli potaitemaha koʼã mbaʼe.

33 Upévare, nde faraón, reheka vaʼerã peteĩ kuimbaʼe ivale ha iñarandúva, ha emoĩ ikárgope Egipto tuichakue. 34 Emoĩ avei enkargádo ombyaty vaʼerã hiʼupy umi 7 áño oprodusi porãtahápe pe yvy Egíptope. Haʼekuéra ombyaty vaʼerã 20 por ciento entéro mbaʼe ojeprodusívagui.+ 35 Ha umi áño iporãtahápe la pórte, tombyaty hikuái heta hiʼupyrã ha toñongatu káda siudápe. Ha umi hiʼupyrã oñembyatýva oĩmbaitéta nde poguýpe faraón.+ 36 Péicha umi hiʼupyrã oñembyatýva oservíta ojekaru hag̃ua umi 7 áño oĩtahápe ñembyahýi guasu Egíptope, ha avave nomanomoʼãi ñembyahýigui”.+

37 Faraón ha isiervokuérape g̃uarã oĩ porãiterei la José heʼíva. 38 Upémarõ faraón heʼi isiervokuérape: “¿Oĩnepa ótro kuimbaʼe péicha orekóva Ñandejára espíritu?”. 39 Upéi faraón heʼi Josépe: “Ñandejára ningo oikuaauka ndéve koʼã mbaʼe, ha upévare ndaiporichéne ótro ndéicha ivale ha iñarandúva. 40 Nde kárgope opytáta che róga, ha umi che retãygua ojapóta opa mbaʼe nde eréva.+ Ha che haʼe rupi rréi, che añoite amanda guasuvéta ndehegui”. 41 Upéi faraón heʼi avei Josépe: “Koʼág̃a amoĩ hína nde kárgope Egipto tuichakue”.+ 42 Upémarõ faraón oipeʼa ha omeʼẽ Josépe ikuãirũ oipurúva osella hag̃ua, ha omeʼẽ chupe ao iporãitereíva omonde hag̃ua ha omoĩ avei chupe peteĩ kollár de óro ijajúrare. 43 Ha heʼi avei Josépe ojupi hag̃ua pe segundo kárro orekóvape, ko kárro ningo oipuru jepi pe segundo omanda guasuvéva. Ha omondo José renonderã umi osapukáiva: “¡Avrekj!”.* Péicha faraón omoĩmbaite José kárgope Egipto.

44 Faraón heʼi Josépe: “Che haʼéramo jepe faraón, ne permisoʼỹre avave ndaikatumoʼãi ojapo mbaʼeve ko Egipto tuichakue”.+ 45 Heʼi rire chupe koʼã mbaʼe faraón ombohéra Josépe Zafenat-Panéah* ha omeʼẽ chupe hembirekorã Asenat,+ haʼe hína Potifera rajy, pe saserdóte oĩva pe siuda héravape On.* Upéi José oho orrekorrepaite Egipto orrevisa hag̃ua.+ 46 José oreko vaʼekue 30 áño+ ohórõ guare faraón pe rréi de Egipto rendápe.

Ha oñeʼẽmba rire faraón ndive, José oho orrekorrepaite Egipto. 47 Upéi umi 7 áño iporãhápe la situasión, pe yvy oprodusi porãiterei. 48 Ha umi 7 áño aja, José ombyaty hetaiterei mbaʼe ojeprodusíva Egíptope, ha oñongatu diferénte siudápe. Káda siudápe ombyaty umi mbaʼe ojeprodusíva umi siuda jerére. 49 Hetaháicha yvykuʼi pe mar rembeʼýpe, upéicha avei José ombyaty hetaiterei hiʼupyrã ha ndaikatuvéima ni oñekontapa mboýpa ojeguereko.

50 Ha og̃uahẽ mboyve pe ñembyahýi guasu, José rembireko Asenat oreko chugui mokõi mitãkuimbaʼe.+ Asenat, haʼe hína Potifera rajy, pe saserdóte oĩva pe siuda héravape On.* 51 José ombohéra itaʼýra ypykuépe Manasés,*+ pórke heʼi: “Ñandejára chepytyvõ cheresarái hag̃ua opa mbaʼe vai ahasa vaʼekuégui ha anivéma hag̃ua ahechagaʼu che hentekuérape”. 52 Ha pe segundo itaʼýrape katu ombohéra Efraín,*+ pórke heʼi: “Ñandejára chepytyvõ chefamília hag̃ua* ko lugár hetaite asufri haguépe”.+

53 Upéi ohasa umi 7 áño hetahápe hiʼupy Egíptope,+ 54 ha José heʼi haguéicha oñepyrũ umi 7 áño oĩháme ñembyahýi guasu.+ Ha opárupi voi ojagarra pe ñembyahýi guasu, péro Egíptope umi hénte oreko la hoʼu vaʼerã.+ 55 Upéi mbeguekatúpe opa la hiʼupy umi héntegui Egíptope ha oñepyrũma iñembyahyipa hikuái. Upémarõ oho ojerure hikuái faraónpe hoʼumi vaʼerã.+ Ha faraón heʼi umi egipciokuérape: “Tapeho José rendápe ha pejapo opa mbaʼe heʼíva peẽme”.+ 56 Pe ñembyahýi guasu ojagarrapáma ohóvo pe yvy tuichakue.+ Upémarõ José oñepyrũ ovende chupekuéra umi hiʼupy oñeñongatu vaʼekue umi depósitope,+ pórke umi egipcio iñembyahyipáma. 57 Umi hénte ningo ou Egíptope opáguio ládo ojogua hag̃ua hiʼupyrã Joségui, pórke pe ñembyahýi guasu ojagarrapáma pe yvy tuichakue.+