1 Samuel

17 Umi filisteo+ ehérsito* oñembyaty Socópe+ oĩva Judá territóriope. Haʼekuéra omoĩ ikampaménto Efes-Damímpe,+ opytáva Socó ha Azecá+ mbytépe. 2 Saúl ha ijehérsito katu oñembyaty Elá Ñúme,+ ha umi soldádo oñemoĩ káda uno ilugárpe oñorairõ hag̃ua umi filisteo kóntrape. 3 Peteĩ montáñape oĩ umi filisteo ha ótro montáñape umi israelita, ha peteĩ ñu oĩ imbytepekuéra.

4 Ha umi filisteo kampaméntogui osẽ oúvo pe gerréro orrepresentáva chupekuéra hérava Goliat,+ haʼéva hína Gatgua.+ Ko kuimbaʼe ijyvate 3 métrorupi.* 5 Iñakãre oreko peteĩ kásko de kóvre, ha ijehe oreko peteĩ armadúra de kóvre omoʼãva ipytiʼa ha ilómo ha naipaʼũiva ni peteĩ hendápe, haʼetéva pira platakue ojáva ojuehe. Pe armadúra+ opesa 57 kílo.* 6 Ha hetyma katu omoʼã peteĩ armadúra de kóvrepe ha ilómore ogueru peteĩ lánsa michĩva+ de kóvre. 7 Oreko peteĩ lánsa hiʼýva de madérava ipoguasu ha ipohýiva,*+ ipúnta de iérro opesa voi 6 kílo 840 grámo.* Ha henonderãme ou ótro soldádo oraháva chupe ijeskúdo. 8 Upéi Goliat opyta ha oñepyrũ osapukái pe ehérsito israelítape:+ “¡Maʼerã guaʼu piko la peju peñepresenta koʼápe! Chéngo la gerréro ivalevéva orekóva umi filisteo, peẽ katu Saúl rembiguáinte. ¡Peiporavóna peteĩ kuimbaʼe oñorairõ hag̃ua chendive! 9 Haʼe oñorairõramo ha chegana, ore ropytáta pende esklavorã. Péro che aganárõ ha ajuka chupe, peẽ pepytáta ore esklavorã”. 10 Upéi pe filisteo heʼive: “Koestedía che adesafia pe ehérsito israelítape.+ Pemboúpy chéve peteĩ kuimbaʼe oñorairõ hag̃ua chendive”.

11 Saúl ha umi israelita oikuaávo la heʼíva pe filisteo, okyhyjeterei opytávo.

12 David túa ningo Belengua+ ha héra Jesé,+ haʼe oiko vaʼekue Efrátape,+ oĩva Judápe. Jesé 8 itaʼýra,+ ha Saúl ogovernárõ guare, haʼe ja ijedáma. 13 Jesé raʼy ypykue héra Eliab,+ pe segundo héra Abinadab+ ha pe tercero katu Samá.+ Koʼã mbohapy itaʼýra oho Saúl ndive gerrahápe.+ 14 David katu pe imitãvéva ijapytepekuéra,+ ha umi mbohapy iñermáno tuichavéva oho Saúl ndive gerrahápe.

15 Upe tiémpope, David ombaʼapo Saúl rógape, haʼe ou ha oho Belénpe oñangareko hag̃ua itúa ovechakuérare.+ 16 Ha pe filisteo ou odesafia umi israelítape káda pyhareve ha káda kaʼaru, péicha ojapo 40 díare.

17 Peteĩ díape Jesé heʼi Davídpe: “Ejagarra ko semílla* oñemaimbe pyréva, ha koʼã 10 pan, ha pyaʼe eraha ne ermanokuérape pe kampaméntope. 18 Eho pe grúpo oĩháme hikuái, ha emeʼẽ pe héfe de 1.000 soldádope koʼã 10 kesu pedáso.* Ha eaverigua ñandéve mbaʼéichapa oĩ ne ermanokuéra. Ha upéi regueru vaʼerã chéve algúna pruéva aikuaa hag̃ua haʼekuéra oĩ porãha”. 19 David ermanokuéra oĩ kuri Saúl ndive, péro umi ótro soldádo oĩ Elá Ñúme,+ oñorairõ hag̃uáicha umi filistéondi.+

20 Upémarõ David opuʼã pyharevete ha onkarga peteĩ persónape oñatende hag̃ua umi ovecháre. Upe rire ojagarra umi mbaʼe Jesé omeʼẽ vaʼekue chupe ha oho itúa heʼi haguéicha chupe. Og̃uahẽvo pe kampaméntope, David ohecha umi soldádo osẽva hína oñorairõ hag̃ua, ha osapukái joa ohóvo hikuái. 21 Umi israelita ha umi filisteo oho oñorairõ hag̃uáicha ha opyta hikuái frénte a frénte. 22 David oheja ikosakuéra peteĩ soldádo kárgope, pe oñatendéva pe kampaméntore, ha odipara oho oĩháme umi soldádo oñorairõtava. Og̃uahẽvo upépe, haʼe oporandu iñermanokuérape mbaʼéichapa oĩ hikuái.+

23 David oñeʼẽ aja gueteri, osẽ jey pe filisteo Gatgua hérava Goliat.+ Haʼe oñepyrũ jey oñembohory umi israelítare,+ ha David ohendu la heʼíva. 24 Umi israelita ohechávo Goliátpe, okyhyjeterei ha okañy upégui.+ 25 Umi Israelgua heʼi ojupe: “¿Pehecha piko pe kuimbaʼe oúva odesafia Israélpe?+ Pe rréi omeʼẽta heta pláta pe ojukávape Goliátpe, itajýra jepe omeʼẽta chupe.+ Ha ifamília natekotevẽmoʼãi omeʼẽve pe rréipe haʼe oexihíva umi héntepe”.

26 Upéima David heʼi umi soldádo oĩvape ijykére: “¿Mbaʼe piko la oñemeʼẽtava upe kuimbaʼe ojukávape pe filistéope? Ndaikatúi péicha osegi oñembohory Israel rehe. ¿Mbaʼe piko ojekree ko filisteo kyʼa* ou hag̃ua oñembohory Israel Jára soldadokuérare? Haʼe hína pe Dios oikovéva”.+ 27 Upémarõ umi hénte omombeʼu jey chupe pe rréi opromete vaʼekue, ha upéi heʼi hikuái: “Koʼã mbaʼe opromete pe rréi omeʼẽtaha pe ojukávape Goliátpe”. 28 Iñermáno majór Eliab+ ohendu David oñeʼẽha umi ótro soldádo ndive, ha ipochyeterei hese. Upévare heʼi chupe: “¿Maʼerã guaʼu piko reju? ¿Ha máva opyta oñangareko umi ovecha mimíre pe desiértope?+ Che ningo roikuaa porãiterei. Nde rejekreeterei ha ivaívante rejapose. Ndéngo reju koʼápe rekuriosea hag̃uánte”. 29 Upémarõ David heʼi: “¿Mbaʼéiko che la ajapóva nderehe? Chéngo aporandúnte hína”. 30 Upéi David oho ótro ládo ha ojapo ótrope la mísma pregúnta,+ ha umi hénte heʼi jey chupe la mísma kósa.+

31 Upéi oñemombeʼu Saúlpe la David heʼi vaʼekue, ha Saúl ohenoika chupe. 32 David heʼi Saúlpe: “Aníke avave okyhyje Goliátgui. Che aháta añorairõ pe filistéondi”.+ 33 Péro Saúl heʼi chupe: “Nahániri, ndéngo nemitãiterei+ reho hag̃ua reñorairõ pe filistéondi. Haʼe ningo peteĩ gerréro imitãite guive”. 34 Upémarõ David heʼi chupe: “Che ruvicha, che ningo añangareko che túa ovechakuérare, ha peteĩ díape ou peteĩ león+ ha ogueraha peteĩ ovecha, ótra vuéltape katu ou peteĩ óso ha ogueraha avei peteĩ ovecha. 35 Péro che amuña umi animálpe ha asalva umi ovechápe. Cheatakárõ guare pe león, che ajagarra hañykãgui ha aipete yvýre ha ajuka chupe. 36 Che, nde siérvo, ajuka pe león ha pe ósope, ha péicha avei ajukáta pe filisteo kyʼápe.* Haʼe omano vaʼerã pórke odesafia Israel Jára ehérsitope”.+ 37 Ha David heʼive: “Jehová chesalva pe león ha pe ósogui ha katuete chesalva jeýta pe filistéogui”.+ Upéi Saúl heʼi Davídpe: “Tereho upéicharõ, ha Jehová tanepytyvõ”.

38 Upémarõ Saúl omoĩ David rehe pe ekípo haʼe oipurúva oho hag̃ua gerrahápe. Omoĩ hese peteĩ kásko de kóvre, ha peteĩ armadúra omoʼãva ipytiʼa ha ilómo. 39 Avei David omoĩ ikuʼáre Saúl espáda. Péro haʼe ndaikatúi ni oguata pórke ndojepokuaái pe ekípore. Upémarõ David heʼi Saúlpe: “Ndaikatúi aguata. Che ningo ndaipurúiva koʼã mbaʼe”. Upévare David oipeʼapa jeýnte umíva. 40 Upéi ojagarra peteĩ yvyra ha hiʼónda,*+ oho pe rrío* kóstare oiporavo 5 ita ijapuʼa ha ifíno asýva ha omoĩ ivosápe. Ha oho Goliat pe filisteo oĩha gotyo.

41 Ha pe filisteo oñemoag̃ui ag̃uive David rehe ha pe kuimbaʼe ogueraháva ijeskúdo oho henonderãme. 42 Pe filisteo ohecha ouha peteĩ mitãrusu iporã+ ha hova pytã asýva, ha oñepyrũ oñembohory hese. 43 Haʼe heʼi Davídpe: “¿Nde piko reimoʼã che peteĩ jagua+ mbaʼe ajeve regueru peteĩ garróte?”. Upéi Goliat* omaldesi Davídpe idioskuéra rérape. 44 Ha pe filisteo heʼi chupe: “¡Ejúna ápe! Rojukáta ha ameʼẽta ne reʼongue umi guyra ha animalkuérape hoʼu hag̃ua”.

45 Ha David heʼi pe filistéope: “Nde ningo regueru peteĩ espáda, peteĩ lánsa tuicháva ha peteĩ lánsa michĩva+ reñorairõ hag̃ua chendive. Che katu aju ndéve Jehová rérape, pórke nde redesafia chupe.+ Haʼe hína Israel Jára ha odirihi Israel ehérsito ha avei umi ehérsito yvagapegua.+ 46 Koestedía Jehová chepytyvõta rogana hag̃ua,+ che rojukáta ha roñakãʼóta. Entéro filisteo omanóta ha ameʼẽta pene reʼongue umi guyra ha animalkuérape hoʼu hag̃ua. Ha enterovete ko yvy ape ári oikuaáta ndaiporiha ótro Dios ikatúva oñekompara Israel Járare.+ 47 Ha enterove oĩva koʼápe oikuaáta Jehová noikotevẽiha espáda ni lánsa oresalva hag̃ua,+ pórke Jehová hína pe odesidíva mávapa oganáta la gérra.*+ Ha haʼe orepytyvõta rogana hag̃ua”.+

48 Upémarõ pe filisteo ou derechoite David oĩha gotyo, ha David hatã odipara iñenemigokuéra oĩha gotyo ohug̃uaitĩ hag̃ua pe filistéope. 49 Onohẽ peteĩ ita ivoságui, omoĩ hiʼóndape ha ohaʼã Goliátpe. Ojapi chupe isyva mbytetépe, ha pe ita oike voi hese. Upepete Goliat hoʼa otĩoite.+ 50 Upéicha David ndorekóiramo jepe espáda ogana pe filisteo Goliátpe. Haʼe ojuka chupe peteĩ ita ha peteĩ óndape.+ 51 David osegi odipara ha oho oñemboʼy Goliat retekue ári, oipeʼa chugui ijespáda+ ha upévape oñakãʼo chupe ojasegura hag̃ua la omano hague. Umi filisteo ohechávo pe gerréro ivalevéva omanoha, odiparapa ha okañy upégui.+

52 Upémarõ umi soldádo Israelgua ha Judagua, oñepyrũ osapukái ha omuña umi filistéope pe ñu+ guive Ecrón+ peve. Ha Saaraim+ rapére ojuka hikuái hetaiterei filistéope ha umi hetekue ojepyso Gat ha Ecrón peve. 53 Umi israelita kyhyjeʼỹre omuña umi filistéope, ha upéi oho osakeapaite ikampamentokuéra.

54 Ha David ojagarra Goliat akã ha ogueraha Jerusalénpe, péro pe filisteo armakuéra oraha oñongatu hógape.*+

55 Saúl ohechárõ guare Davídpe osẽ hague oñorairõ pe filisteo kóntrape oporandu pe ijehérsito ruvichápe, héravape Abner:+ “¿Máva raʼy piko péva?”.+ Ha Abner heʼi chupe: “Che ruvicha, ahura ndéve nde rekovére, che ndaikuaái”. 56 Ha pe rréi heʼi chupe: “Eaverigua ñandéve máva raʼýpa ko mitãrusu”. 57 David ojuka rire pe filistéope, Abner ogueru chupe Saúl renondépe, ha David oreko ipópe pe filisteo akãngue.+ 58 Upémarõ Saúl heʼi chupe: “¿Máva piko nde túa?”, ha David heʼi: “Che túa héra Jesé.+ Haʼe ningo nde siérvo ha oiko Belénpe”.+