2 Reyes

4 Peteĩva umi proféta raʼy+ rembireko osapukái Eliséope ha heʼi: “Che ména ningo omano, ha nde reikuaa porã haʼe siémpre okyhyje ha orrespeta hague Jehovápe.+ Ha koʼág̃a peteĩ karai orembodeve vaʼekue ou ogueraha hag̃ua ijesklavorã mokõive che membýpe”. 2 Upépe Eliseo heʼi chupe: “¿Mbaʼépa ikatu ajapo nderehehápe? Eremína chéve, ¿mbaʼe piko ereko nde rógape?”. Ha pe kuñakarai heʼi chupe: “Che ningo ndarekói mbaʼevete che rógape che karai, peteĩ hyru aséitente la arekóva”.+ 3 Upémarõ Eliseo heʼi chupe: “Tereho ne vesinakuéra rendápe ha ejerure chupekuéra umi mbaʼyru nandíva. Egueru heta porã, la ikatumíva guive. 4 Upéi peike pende rógape, nde ha ne membykuéra ha emboty pe okẽ. Upéi emyenyhẽ aséite umi mbaʼyru regueru vaʼekuépe ha eaparta umi henyhẽmava”. 5 Upéi pe kuñakarai oheja chupe ha oho.

Ha haʼe oikérõ guare imembykuéra reheve hógape ha omboty hokẽ, umi imembykuéra ombohasa chupe umi mbaʼyru, ha haʼe okarga pype aséite.+ 6 Ha umi mbaʼyru henyhẽmbárõ guare, haʼe heʼi peteĩva imembýpe: “Egueruve chéve ótro mbaʼyru”.+ Péro imemby heʼi chupe: “Opáma la mbaʼyru”. Upépe opa avei pe aséite.+ 7 Upéi pe kuñakarai oho ha omombeʼu upéva Ñandejára siérvope, ha Eliseo heʼi chupe: “Tereho evende pe aséite ha epaga nde deveha, ha upéi nde ha ne membykuéra peipuru pe pláta hembýva peñemantene hag̃ua”.

8 Peteĩ díape Eliseo oho Sunémpe,+ upépe oĩ vaʼekue peteĩ kuñakarai iñimportánteva, ha upe kuñakarai heʼi jey jey chupe opyta hag̃ua okaru.+ Ha haʼe ohasa jave upérupi, opyta katuete okaru upépe. 9 Upémarõ pe kuñakarai heʼi iménape: “Che ningo aikuaa pe kuimbaʼe oúva jepi ñande rógape haʼeha Ñandejára proféta. 10 Jajapóna peteĩ kotyʼi pe terrásape+ ha ñamoĩ chupe peteĩ tupa, peteĩ mesa, peteĩ sílla ha peteĩ kandelávro. Upéicharõ ou jave ñane rendápe, haʼe ikatúta opyta upépe”.+

11 Peteĩ díape, Eliseo og̃uahẽ ha oho oñeno pe koty yvateguápe. 12 Upéi heʼi iñajudánte Guehazípe:+ “Ehenoimína pe kuñakarai sunamítape”.+ Upémarõ haʼe oho ohenói chupe ha pe kuñakarai ou hendápe. 13 Upéi Eliseo heʼi Guehazípe: “Ikatu piko eremi chupe: ‘Nde ningo heta mbaʼéma rejapo orerehehápe,+ ¿mbaʼépa ikatu ajapo nderehehápe?+ ¿Reipotápa añeʼẽ nde favórpe pe rréipe+ térã pe ehérsito ruvichápe?’”. Péro pe kuñakarai heʼi chupe: “Che ningo aiko trankílo porã koʼápe che puévlope”. 14 Upéi Eliseo heʼi Guehazípe: “Upéicharõ, ¿mbaʼépa ikatu ajapo hesehápe?”. Ha Guehazí heʼi chupe: “Haʼe ningo naimembýi+ ha iména katu itujáma”. 15 Upepete Eliseo heʼi: “Ehenói chupe”. Upémarõ Guehazí ohenói chupe, ha pe kuñakarai ou oñemboʼy pe okẽme. 16 Upémarõ Eliseo heʼi: “Koʼã tiémpope pe áño oúvape nde reguerekótama nde jyva ári peteĩ mitãʼi”.+ Péro pe kuñakarai heʼi chupe: “¡Che karai, nde ningo Ñandejára siérvo! Anína péicha ndejapu chéve”.

17 Upéi pe kuñakarai hyeguasu ha oreko peteĩ mitãʼi pe áño sigiénte, pe tiémpo Eliseo heʼi haguépe chupe. 18 Upéi pe mitã okakuaa, ha peteĩ díape oho itúandi, haʼe ningo oĩ hína kuri umi okosechávandi. 19 Ha pe mitã manterei heʼi itúape: “¡Cheakã rasy, cheakã rasyeterei!”. Upémarõ itúa heʼi iñajudántepe: “Ehupi ha egueraha isýpe”. 20 Upémarõ haʼe ohupi chupe ha ogueraha isy rendápe, ha pe mitã oguapy isy rapypaʼũme mediodía peve, ha upéi omano.+ 21 Upéi pe kuñakarai ojupi pe koty yvateguápe ha ogueraha omoñeno chupe Ñandejára siérvo rupápe,+ omboty pe okẽ ha osẽ oho. 22 Upéi ohenoika iménape ha heʼi chupe: “Emboumína che rendápe peteĩva umi nde siérvope ha peteĩ vúrro, ha epermitimína chéve taha pyaʼe porã Ñandejára siérvo rendápe, ha upéi aju jeýta”. 23 Péro iména heʼi chupe: “¿Mbaʼéreiko rehóta hendápe koestedía? Ndahaʼéi ningo jasy raʼy+ ni sábado”. Péro haʼe heʼi chupe: “Ani rejepyʼapy, ndoikóiko mbaʼeve”. 24 Upémarõ pe kuñakarai onsilla hymba vúrro ha heʼi pe isiérvope: “Pyaʼéke jaha. Aníke reho mbegueve che ndaʼéiramo ndéve”.

25 Upémarõ haʼe oho Ñandejára siérvo rendápe pe Sérro Carmélope. Ha Ñandejára siérvo ohechávo chupe mombyrymi guive, heʼi iñajudánte Guehazípe: “¡Emañami! Amoite ou pe kuñakarai Sunemgua. 26 Ediparána tereho ehug̃uaitĩ ha eporandu chupe mbaʼéichapa oĩ haʼe, ha mbaʼéichapa oĩ iména ha imemby”. Ha pe kuñakarai heʼi chupe: “Trankilopánte hína”. 27 Ha pe kuñakarai og̃uahẽvo Ñandejára siérvo rendápe pe montáñape, pyaʼe voi oho oñakarama Eliseo pýre.+ Upépe Guehazí oñemboja omyaña hag̃uáicha chupe, péro Ñandejára siérvo heʼi: “Ehejánte chupe, haʼe ningo oñembyasyeterei,* ha che ndaikuaái mbaʼérepa, pórke Jehová nomombeʼúi chéve mbaʼeve”. 28 Upémarõ pe kuñakarai heʼi chupe: “¿Che piko ajerure raʼe ndéve che karai peteĩ mitã? ¿Ndaʼéi piko raʼe ndéve: ‘Anína péicha cheilusiona rei’?”.+

29 Upepete Eliseo heʼi Guehazípe: “Eñapytĩ nde ao nde kuʼáre+ ha ejagarra che vastón ha tereho. Rejotopáramo algúnondi, anínte resaluda chupe, ha oĩramo ndesaludáva, anínte rekontesta chupe. Tereho ha emoĩ che vastón pe mitã rova ári”. 30 Upépe pe mitã sy heʼi: “Che ndorohejamoʼãi, ha ahura ndéve upéva Ñandejára Jehová oikovévare ha nderehe* avei”.+ Upémarõ haʼe opuʼã oho hendive. 31 Guehazí oho púntape ha omoĩ pe vastón pe mitã rova ári, péro ndoikói mbaʼeve.+ Ha Guehazí oho jey ohug̃uaitĩ Eliséope ha heʼi chupe: “Pe mitã ndopáyri”.

32 Ha Eliseo og̃uahẽrõ guare pe ógape, pe mitã omano vaʼekue oĩ hína kuri pe tupápe.+ 33 Haʼe oike pe kotýpe ha omboty pe okẽ. Haʼe ha pe mitã añónte oĩ pe kotýpe, ha Eliseo oñepyrũ oñemboʼe Jehovápe.+ 34 Upéi haʼe ojupi pe tupápe ha oñeno pe mitã ári ha omboja ijuru pe mitã jurúre, hesa omboja pe mitã resáre, ha ipo omoĩ pe mitã po ári, ha opyta ojepyso hiʼári, ha pe mitã retekue oñepyrũ haku jey.+ 35 Eliseo ou ha oho pe ógape, ha ojupi jey ojepyso pe mitã ári. Ha pe mitã iñatĩa 7 vése, ha upéi oavri hesa.+ 36 Upémarõ Eliseo ohenói Guehazípe ha heʼi chupe: “Ehenói isýpe”. Ha Guehazí oho ohenói pe kuñakaraípe ha haʼe ou Eliseo rendápe. Upépe Eliseo heʼi chupe: “Ehupi ne membýpe”.+ 37 Ha pe kuñakarai oike oñesũ ha oñakãityete henondépe, upéi ohupi imemby ha osẽ.

38 Upéi Eliseo ou jeýrõ guare Guilgálpe, oĩ vaʼekue peteĩ ñembyahýi guasu upe territóriope.+ Ha umi proféta raʼykuéra+ oguapy hína kuri henondépe, ha haʼe heʼi iñajudántepe:+ “Emoĩ pe ólla guasu tatápe ha ejapo peteĩ káldo ñamongaru hag̃ua koʼã proféta raʼykuérape”. 39 Upémarõ peteĩva osẽ oho pe ñúre ogueru hag̃ua málva, ha otopa peteĩ andai kaʼaguy máta ha oipoʼo chugui hiʼa ha omyenyhẽte ijao ruguáipe. Upéi ou jey, omboʼi ha omoĩ pe káldope, péro haʼe ndoikuaái kuri mbaʼépa. 40 Upéi haʼekuéra oservi umi profetakuérape hoʼu hag̃ua, ha hoʼúvo hikuái pe káldo, heʼi joa: “¡Eliseo, ko óllape ningo oĩ venéno!”. Ha ndaikatúi hoʼu hikuái pe tembiʼu. 41 Upémarõ Eliseo heʼi: “Pegueru michĩmi arína”. Upéi haʼe omoĩ arína pe óllape ha heʼi: “Peservi katu umi héntepe”. Ha ndaiporivéima mbaʼeve ivaíva upe óllape.+

42 Peteĩ kuimbaʼe ou Baal-Saliságui+ ha ogueru Ñandejára tee siérvope 20 pan de seváda,+ ojejapo vaʼekue umi seváda tenonderãite ojekosecha vaʼekuégui, ha ogueru avei chupe una vólsa umi semílla ipyahuetévagui.+ Upéi Eliseo heʼi: “Emeʼẽ umi héntepe toʼu”. 43 Péro pe iñajudánte heʼi chupe: “Kóva ningo ndohupytymoʼãi 100 kuimbaʼépe g̃uarã”.+ Upépe Eliseo heʼi: “Emeʼẽ katu umi héntepe toʼu, pórke péicha heʼi Jehová: ‘Haʼekuéra hoʼúta ha hemby jeýta’”.+ 44 Upémarõ haʼe omeʼẽ chupekuéra hoʼu hag̃ua ha upéi hemby jey,+ Jehová heʼi haguéicha.