‘¿Mbaʼéicha piko che ajapóta ko mbaʼe ivaietéva?’

JOSÉ ikangypami anga ohóvo umi komersiántendi pe rrío Nilo rembeʼýre. Hakuvo upe díape, ha umi yvoty oĩva pe y apéremante hyakuãvurei. Umi gársa katu oñemondýi ohechávo ouha umi henteita ikaméllo reheve, ha osẽ ovevepa hikuái. Umi komersiánte ningo oho hína Egíptope ovende hag̃uáicha Josépe. Haʼe katu oiméne oñesenti, oikuaágui mombyryetereíma opytaha upégui hóga. ¡Idiferentete piko koʼág̃a la imúndo! Ndojoguaiete voi pe lugár haʼe oiko haguépe, opytáva umi sérro de Hebrón ypýpe.

Pe rrío jerére oĩ heta palméra ha ígo máta, ha umi kaʼímante ijayvujoa ha osapukaipa upépe. Upéi oñehendúma avei umi hénte iñeʼẽngatujoa, ha José katu ni vymi nontendéi la heʼíva hikuái. Péro oñehaʼãmbaite ontende hag̃ua una o dos palávra jepe. Tekotevẽ voi ningo oaprende oimeháicha rei iñidiomakuéra, pórke kién sáve la oho jeýnepa hógape.

José ermanokuéra ningo ndochaʼéi hese, itúva ombojeroviavégui chupe. Upévare haʼekuéra okalkula ojukávo Josépe, péro amo ipahápe odesidínte ovendetaha chupe umi komersiántepe. Ha umíva hína la ogueraháva Josépe koʼág̃a. Haʼe ningo 17 o 18 áñorupi ramo oreko, ha iprovléma hetavéma peteĩ okakuaapámavagui (Génesis 37:2, 5, 18-28). Heta semánama oviaha hikuái, ha umi komersiánte ovyʼaitereíma, oikuaágui ojapotaha heta pláta umi mbaʼe ovendétavagui. Og̃uahẽpotaitéma hikuái pe siuda ovendetahápe Josépe ha umi prodúkto ogueraháva hína. ¿Mbaʼépa ojapóta José ani hag̃ua omboguapyeterei ijehe isituasión ha oñedeprimi? ¿Mbaʼépa ñande avei ikatu jajapo ani hag̃ua ñande provlemakuéra omokangy ñande jerovia? Jahechamína José ehémplo, katuete ningo heta mbaʼe ñaaprendéta chugui.

Umi komersiánte og̃uahẽvo pe siudápe, ovende Josépe peteĩ ehípsio héravape Potifar. Ko kuimbaʼe omoakã umi guárdia oprotehéva faraónpe, pe rréi de Egipto (Génesis 39:1). ¡Eñeimahinamína mbaʼéichapa oiméne oñeñandu José péicha ojeapoʼívo chupe! Dos veseháma ningo oñevende chupe, haʼeramoguáicha peteĩ merkadería. Oiménengo José omaña kyhyje anga ohóvo umi negósio ha henteita apytépe ipatrón rapykuéri. Haʼe ningo omongorre oikóvo chupe pe siuda mbytére ha ogueraháma hína chupe hogarãme.

Péro pe lugár ohotahápe oiko ndojoguaiete voi hógape. Haʼe ningo ojepokuaa vaʼekue oiko ifamíliandi umi óga kárpape ha ndopytái vaʼekue peteĩ hendápente. Haʼekuéra oiko oikónte ha ojagarra jeýma ikosakuéra ha iñanimalkuéra ha ova ótro lugarpehaite. Potifar róga katu tuicha, iporãiterei ha oñepintapa, orekoháicha jepi voi umi irríkova upe tiempopegua. Umi arkeólogo omombeʼu umi ehípsio oreko hague umi hardín ndetuichapa jepéva ha iporãitereíva. Upépe oreko hikuái papíro ha opaichagua yvoty okakuaáva y apére. Oĩ voi katu umi óga oĩva pe hardín mbytépe ha orekóva terrása, osẽhápe jepi hikuái oñembopiroʼy hag̃ua. Hogakuéra ningo oreko umi ventána tuichaicháva, hetaiterei koty, peteĩ komedór guasu ha avei umi koty isirvientekuérape g̃uarã.

¿Omombaʼetereípa José koʼã óga tuichaicháva? Nahanirichéne. Oiménengo haʼe oñeñandu haʼeño peteĩ ha ni nointeresaguasúi chupe la oĩva ijerére. Opa mbaʼe rei ningo iñextráño chupe g̃uarã: umi ehípsio idióma, oñemonde lája, ojarregla lája, ha irrelihionkuéra katu ni ndajaʼeséi. Haʼekuéra ningo oadora heta dióspe, opraktika máhia ha ojapo vaʼekue opa ikatúva ani hag̃ua omano térã ani hag̃ua osufri omano rire. Péro, ¿mbaʼépa oipytyvõ raʼe Josépe ani hag̃ua oafektaiterei chupe koʼã mbaʼe? La Biblia omombeʼu Jehová ndohejareíri hague chupe (Génesis 39:2). Oime vaʼerã José omombeʼu jey jey Jehovápe mbaʼéichapa oñeñandu. Salmo 145:18 heʼi voi: ‘Ñandejára oñemoag̃ui umi oñemboʼévare chupe’. ¿Mbaʼe mbaʼépa ojapove José oñemoag̃ui hag̃ua Ñandejárare?

José ndohejái vaʼekue pe vyʼaʼỹ oahoʼi chupe ha oñepyrũ ombaʼapo jejopy. Haʼe ningo iguapoiterei ha ojedesidi voi ojapotaha opa ikatúva osẽ porã hag̃ua chupe itraváho. Upéicha rupi Jehová ovendesi chupe, ha Potifar ohechakuaa upéva oho porãve rupi Egíptope José oĩ guive hendivekuéra. Mbeguekatúpe Potifar okonfiavéma ohóvo Josére, ha upéi katu ohejáma ikárgope opa mbaʼe orekóva (Génesis 39:3-6).

Umi mitãrusu ha mitãkuña oservíva koʼág̃a Ñandejárape ikatu oaprende heta mbaʼe José ehémplogui. Eskuéla térã koléhiope enterove léntope ogusta pe espiritísmo ha ni ndoikuaái mbaʼépa ojapose hekovégui. Upévare umi kristiáno oñeñandu peteĩ extráñoicha ijapytepekuéra. Oiméramo nde reñeñandu upéicha, nemanduʼa vaʼerã Jehová nokambiaiha ha ikatuha avei nepytyvõ (Santiago 1:17). Haʼe koʼag̃aite peve oñemoag̃ui umi mitãrusu ha mitãkuña ojaposévare hembipota, ha ovendesi chupekuéra oñehaʼã haguére iñeʼẽrendu chupe.

Koʼág̃a ñañeʼẽmi jey Josére. Ohasáma heta áño haʼe oiko hague Egíptope, ha koʼág̃a ja okakuaapáma, oikóma chugui peteĩ kariaʼy iporã ha imbaretéva. Péro amo ipahápe upéva jey la provléma, pórke iporã rupi oĩ omañáva hese hendapeʼỹ.

La Biblia osegi omombeʼu mbaʼépa oiko Josére: ‘Potifar rembireko oñepyrũ iñakãvai hese ha heʼi chupe: “¡Ejúna eñeno chendive!”’ (Génesis 39:7). ¿Mbaʼéichapa oñeñandúne raʼe José upérõ? ¿Oime piko ogusta lénto raʼe chupe? La Biblia ndeʼíri haʼe ndoguerekói hague umi deséo orekóva jepi voi umi mitãrusu ijavegua, ha ndeʼíri avei Potifar rembireko ivai hague. Péro, ¿mbaʼépa ojapo José? ¿Ohekápa raʼe exkúsa oñeno hag̃ua hendive? Ikatu voi katu ou porã chupe upéva, pórke pe kuñakarai ména ipláta heta ha ipuésto porã, ha umíva ikatu oipytyvõ chupe. Ha natekotevẽi pe karai oikuaa la oikóva. ¿Opensánepa raʼe upéicha José?

Añetehápe ndajaikuaái mbaʼépa opensáne raʼe upe moméntope. Péro si ikatu jaikuaa mbaʼépa oĩ ipyʼapýpe. Upévarente okontesta péicha Potifar rembirekópe: ‘Nde reikuaa porã, che patrón ndojepyʼapyveimaha hogapýpe oĩva rehe, ha omoĩmba che pópe opaite mbaʼe. Ndaipóri omandavéva chehegui ko ógape, ha mbaʼeve nomboykéi chehegui, ndéve añoite, nde haʼégui hembireko. ¿Ha mbaʼéicha piko che ajapóta ko mbaʼe ivaietéva ha apeka Ñandejára renondépe?’ (Génesis 39:8, 9). José direktoite voi orrechasa Potifar rembirekópe. Opensa haguénte voi ojapotaha upe haʼe ojeruréva, omoñeñandu vaíma chupe. ¿Mbaʼérepa?

Haʼe voi heʼi haguéicha, Potifar ojeroviaiterei hese ha okonfia chupe opa mbaʼe orekóva hógape. Lo úniko la José ndopokói vaʼerã kuri ipatrón rembirekóre. ¿Mbaʼéicha piko péicha otraisionáta ipatrónpe? Péro oĩ peteĩ mbaʼe omoñeñandu vaivétava kuri Josépe: ojapóramo upéva opekáta Ijára Jehová kóntrape. Haʼe oikuaa Ñandejára oipotaha umi omendáva ojorrespeta ha ndoipotaiha oñomoakãratĩ. Itúva ha isy omboʼe vaʼekue chupe upéva. Oikuaa avei Jehová voi omomenda hague Adán ha Évape ha heʼi chupekuéra mokõivégui oikotaha peteĩntema (Génesis 2:24). José oikuaa Jehová ipochyetereiha oĩramo ombyaiséva peteĩ matrimónio. Por ehémplo, oikuaa tuicha ojarriesga hague umi kuimbaʼe oñenose vaʼekue Isaac rembirekóndi, haʼéva José avuéla, ha avei umi kuimbaʼe oñenose vaʼekue Abrahán rembirekóndi, haʼéva ivisavuéla. Upérõ haimete oiko sarambi (Génesis 20:1-3; 26:7-11). José ontende mbaʼépa Ñandejára opensa pe matrimóniore ha oñehaʼãmbaite osegi umi konsého Jehová omeʼẽ vaʼekue.

Potifar rembirekópe katu ndogustaiete la José heʼi vaʼekue. ¡Mbaʼéichaiko péicha ojapóta hese! Ndahaʼéiko orrechasánteva chupe, síno heʼi pe mbaʼe ojeruréva chupe ivaietereiha. Péro Potifar rembireko lomímonte osegi oheka Josépe. Oiménengo ojepichaite voi ojapo haguére hese péicha peteĩ tembiguái, ha upévare oñenkapricha hese ha ndopytuʼumoʼãi okonsegi peve la oipotáva. ¡Ojoguaitépa Satanáspe! Haʼe ningo heta vése avei oityse Jesúspe iñuhãme, ha nosẽimaramo chupe “oho ou jey hag̃uáicha ija vove chupe”, ndahaʼéi ku ohejáva chupe en pas (Lucas 4:13). Umi oservíva koʼág̃a Ñandejárape, ikatu oaprende heta mbaʼe José ehémplogui. Pe kuña oñehaʼãramo jepe “koʼẽ koʼẽre” oity hag̃ua chupe iñuhãme, José “nopenái hese” ha omboykete pe tentasión (Génesis 39:10). Péro haʼe hovaʼatã ha lomímonte oñehaʼã okonkista chupe.

Peteĩ díape, Potifar rembireko ohaʼarõ osẽmbaite hógagui isirvientekuéra ha ojeprepara oataka jeýma hag̃ua Josépe. Upéi José oike ombaʼapo hag̃uáicha, ha pe kuñakarai ombyapura chupe ha oñeprende ijaóre. Ha ojerure asy jey chupe: “¡Ejúna eñeno chendive!”. José pyaʼe porã oñehaʼã ojehekýi ha ojetyvyro chugui, péro pe kuña koʼýte oñeprende hatãve ijaóre. José ojepoka vaipa, ojei ikatumiháicha ha osẽ odipara upégui, péro ijao opyta pe kuña pópe (Génesis 39:11, 12).

Upe ojapo vaʼekue José, ñanemomanduʼa apóstol Pablo heʼi vaʼekuére: “Pediparáke tekovaígui” (1 Corintios 6:18). ¡Ajépa iporãite iñehémplo umi kristiánope g̃uarã! Koʼág̃arupi avei umi persóna oikóva ñande jerére ndorrespetái Ñandejára léi, ha nañañatendéiramo ikatu hína ova ñanderehe ilajakuéra. Upévare ñande ñañehaʼãmbaite vaʼerã jajehekýi térã jadipara voi koʼã mbaʼégui.

¿Mbaʼépa oiko raʼe José ojeskapa rire? Potifar rembireko ipochyeterei, ha odesidi oñevengataha hese. Upémarõ oñepyrũ osapukái vaipa, ha umi isirvientekuéra odipara oho ohecha hag̃ua mbaʼépa la oikóva. Haʼe heʼi José oviolasemoʼãha chupe, péro oñepyrũvo osapukái José odiparaha upégui. Ha ojeguerovia hag̃ua chupe, ohechauka chupekuéra José ao orekóva ipópe. Iména og̃uahẽvo hógape, heʼi chupe la mísma kósa ha upéi okulpáma katu chupe ogueru haguére peichagua tembiguái ombaʼapo hag̃ua hógape. Potifar ipochyeterei, ha pyaʼe voi heʼi ojegueraha hag̃ua Josépe kárselpe (Génesis 39:13-20).

Umi arkeólogo, otopa vaʼekue umi karselkue oĩva Egíptope, péro mbaʼeve guasu ndoikuaái hikuái koʼãvagui. La oikuaáva heta sélda oĩha yvyguýpe ha isegúro porã hague. José heʼi vaʼekue voi oĩ hague peteĩ yvykuápe, ha oime vaʼerã pe lugár iñypytũ ha ivaieterei raʼe (Génesis 40:15). Sálmope avei heʼi Josépe ojetortura hague, ojepykuávo chupe kadénape ha oñemoĩvo ijajúrare peteĩ iérro (Salmo 105:17, 18). Yma umi karseléro omoĩ vaʼerã ipo hapykue gotyo ha ojejokua chupekuéra peteĩ kadénape ikódogui; osino oñemoĩmi vaʼerã ijajúrare peteĩ iérro. ¡Oiméne piko osufriete raʼe José! Hiʼarive reiete ohupyty chupe upéva.

Ha ndahaʼéi voi sapyʼamínte mbaʼe opytáva kárselpe. La Biblia omombeʼu José heta tiémpo oĩ hague pe lugár ivaietévape.a Ha ni ndoikuaái osẽtapa upégui. Ohasáma heta día, heta mése, heta áño... ha José katu oĩ gueteri upépe. Péro, ¿mbaʼépa ojapo raʼe ani hag̃ua oñedeprimi ni ojedesespera?

La Biblia heʼi Jehová ndohejareíri hague Josépe. Ñandejára oñangareko isiérvore ha otrata porã chupe (Génesis 39:21). Ni pe kársel ni mbaʼeve ndojokomoʼãi Jehovápe ohechauka hag̃ua umi isiérvo iñeʼẽrendúvape ohayhuha chupekuéra (Romanos 8:38, 39). Eñeimahinamína Josépe omombeʼúvo hína Itúva yvagapeguápe mbaʼéichapa oñeñandu, ha ojerurévo hína oipytyvõmínte hag̃ua chupe. Ha epensamína mbaʼéichapa “Ñandejára omeʼẽva opaichagua konsuélo” oipytyvõ Josépe, omeʼẽvo chupe pe pyʼaguapy oikotevẽtéva (2 Corintios 1:3, 4; Filipenses 4:6, 7). Péro ndahaʼéi upéva añónte Jehová ojapóva hesehápe. La Biblia omombeʼu oipytyvõ hague Josépe ikatu hag̃uáicha pe guárdia kársel okonfia hese.

Oime vaʼerã umi karselérope oñemeʼẽ vaʼekue hembiaporã oĩ aja kárselpe. José oaprovechapaite upéva ha oñepyrũ ombaʼapo jejopy. Ha Jehová ohechávo ojapo porãha hembiapo ovendesi chupe. Upévare pe guárdia kársel mbeguekatúpe okonfiavéma hese ‘ha omoĩmba ipoguýpe opaite préso oĩva guive pe kárselpe, ha José omoakã opa mbaʼe ojejapóva guive upépe. Upe guárdia kársel natekotevẽvéima oñangareko mbaʼeve rehe, José ojapo porãmbágui hembiapo. Ñandejára ningo oĩ hendive ha ovendesi chupe, upévare ojapóva guive osẽ porãmba chupe’ (Génesis 39:22, 23, ÑÑB). ¡Oime vaʼerã ovyʼaite raʼe José ohechávo Ñandejára ndahesarairiha chugui!

Heta vése oiko ñanderehe umi mbaʼe vai ñahaʼarõʼỹva ha umíva apytépe heta inhustísia, péro jajeroviáramo José ojerovia haguéicha, ikatúta ñambohovái porã umíva. Ñañemboʼe meméramo Jehovápe, ha ñañehaʼãramo ñaneñeʼẽrendu chupe ha jajapo hembipota, haʼe katuete ñanevendesíta ojapo haguéicha José ndive. Ág̃a amo gotyove, osẽta ótro artíkulo ohechaukáva mbaʼéichapa Jehová ovendesive Josépe omeʼẽvo chupe heta mbaʼe porã.