‘Ojapo Ñandejára rembipota’

1, 2. ¿Mbaʼe traváhopa ojapo Noé ha ifamília heta áñorema, ha mbaʼe ijetuʼúvapa ohasa hikuái?

NOÉ heta ombaʼapo rire, opoi opytuʼu hag̃ua. Oguapy peteĩ víga ári, ojetepoka ha omaña pe tembiapo tuichaite ojapóvare hikuái. Pe yvytúre ou pe alkitrán ryakuã ha oñehendu umi ombaʼapóva erramiénta ryapu. Upe oguapyhágui Noé ohecha mbaʼéichapa ifamiliakuéra ombaʼapo kyreʼỹ upe árka rehe. Umi itaʼýra, inuerakuéra ha hembireko, áñorema oipytyvõ chupe ojapo hag̃ua upéva. Heta párte otermináma hikuái, péro heta gueteri avei ofalta oĩmbaite hag̃ua pe árka.

² Umi hénte heʼi hesekuéra itavymaha. Koʼýte oñembohory ha opuka hikuái ohechávo mbaʼéichapa Noé ha ifamiliakuéra omopuʼã ohóvo pe árka ha heʼívo chupekuéra outaha peteĩ ama guasu. Umi hénte opensa ivyroitereitaha ogueroviáramo upe heʼíva. Haʼekuéra heʼi Noé ha ifamiliakuéra operde reiha itiémpo ojapóvo pe árka. Péro Jehová nopensái upéicha Noé rehe.

 3. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Noé ojapo hague Ñandejára rembipota?

³ La Biblia heʼi: ‘Noé ojapo Ñandejára rembipota’ (elee Génesis 6:9). Noé iñeʼẽrendu vaʼekue Ñandejárape opaite mbaʼépe ha iñamígo teéicha ohayhu chupe. Heta tiémpo omano rire, la Biblia heʼi hese: “Ijerovia rupive Noé okondena ko múndope” (Heb. 11:7). ¿Mbaʼéichapa ojapo upéva? ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende ko kuimbaʼe ojeroviaitévagui?

4, 5. ¿Mbaʼérepa ivaietevéma pe múndo Noé tiémpope?

⁴ Noé okakuaa vaʼekue peteĩ múndo ivai vaivévape ohóvo. Ivisavuélo Enoc tiémpopema voi ivai vaʼekue la situasión, péro Enoc hekojoja, iñeʼẽrendu ha omomarandu umi héntepe Ñandejára ohunditaha umi iñañávape. Péro Noé tiémpope ivaietevéma pe múndo, ha Jehová ohecha henyhẽmaha ko yvy umi hembiapo vai ha ivioléntovagui (Gén. 5:22; 6:11; Jud. 14, 15). ¿Mbaʼére piko peichaite peve ivai raʼe la situasión?

⁵ Oiko peteĩ mbaʼe ivaietereíva Ñandejára raʼykuéra yvagapegua apytépe. Peteĩ ánhel opuʼã kuri Jehováre, oñeʼẽ vai hese ha ombotavy avei Adán ha Évape oñemoĩ hag̃ua Ñandejára kóntrape. Upéicha upe ánhelgui oiko Satanás, Aña térã Diablo. Upéi Noé tiémpope hetave ánhelma opuʼã Jehováre ha omoirũ Satanáspe. Koʼã ánhel oheja pe tembiapo Jehová omeʼẽ vaʼekue chupekuéra yvágape ha ou ko yvy ape ári oñembohete kuimbaʼe ha omenda umi kuñataĩ iporã porãvare. Haʼekuéra naiñeʼẽrenduvéi, oñemombaʼeguasu ha opensa ijehénte. Upéicha rupi ogueraha vaipaite umi héntepe (Gén. 6:1, 2; Jud. 6, 7).

 6. ¿Mbaʼéichapa umi nefilim oporombohasa asy, ha mbaʼépa Jehová odesidi ojapóvo upévare?

⁶ Umi ánhel ojapo peteĩ mbaʼe hekopeguaʼỹva oúvo oiko umi kuñándi ko yvy ape ári, ha ifamiliakuéra osẽ tuichaicha ha imbareteterei. Koʼã higántepe la Biblia ohenói nefilim, heʼiséva “oporojukáva” térã “oitýva ótrope”. Isalvaheterei hikuái ha ikausakuéra ikyʼavéntema pe múndo. Ndareíri ñande Apohare heʼi ‘yvyporakuéra hembiapo vaietereiha, ha opaite mbaʼe ipyʼapýpe heñóiva guive mbaʼe vai memeteha’. Upéicha rupi, Jehová upérõ odesidíma ohunditaha pe múndo aña, ha omoĩma voi peteĩ pláso de 120 áño ojapo hag̃ua upéva (elee Génesis 6:3-5).

 7. ¿Mbaʼe ijetuʼúvapa ombohovái rakaʼe Noé ha hembireko ohekomboʼe porã hag̃ua ifamíliape?

⁷ Noé ojuhu hembirekorã peteĩ kuña ivuéna ha ikatupyrýva. Noé oreko rire 500 áño rasáma ou ifamília, oreko hikuái mbohapy mitãkuimbaʼe: Sem, Cam ha Jafet.a ¡Oiménepa ijetuʼuete raʼe Noépe omongakuaa porã hag̃ua ifamíliape upe múndo añáme! Haʼe ha hembireko oñangareko porã vaʼekue ifamiliakuérare, ani hag̃ua ogueraha vai chupekuéra umi mbaʼe ojejapóva ijerére. Umi mitã ningo ohecharamoiterei umi “ipoderósovape” ha umi kuimbaʼe “ifamósova”, ha umi nefilim upéicha vaʼekue. Noé familiakuéra oikuaa mbaʼéichapa umíva oporojuka ha ojapo hetave mbaʼe vai, péro Noé ha hembireko oñehaʼãmbaite omboʼe ifamíliape oikuaave hag̃ua Jehovápe ha ndogustaiha chupe umi mbaʼe vaieta ojejapóva. Oipytyvõ chupekuéra ohechakuaa hag̃ua Jehovápe ojopy asyha ohechávo umi hénte irrevélde ha ivioléntova ojagarrapaha ko yvy (Gén. 6:6).

 8. ¿Mbaʼéichapa tuvakuéra ikatu osegi Noé ha hembireko ehémplo?

⁸ Tuvakuéra koʼag̃agua ikatu oaprende heta mbaʼe Noé ha hembirekógui. Ñane tiémpope avei ko múndope henyhẽte umi naiñeʼẽrendúi ha ojapóva mbaʼe vai. Oĩ hetaiterei mitãrusu patotéro operhudikáva hapichápe ha umi mitãme jepe ojegueraha vaipa ojehechaukávo chupekuéra umi divuhíto, videohuégo térã pelíkula iviolentoitereíva. Upévare tuvakuéra oñehaʼãmbaite oñangareko porã ifamíliare ha omboʼe chupekuéra Jehová oipotaha jaiko pyʼaguapýpe, ha koʼẽrõitéma oipeʼapataha umi mbaʼe vai ojejapóva (Sal. 11:5; 37:10, 11). Jaikóramo jepe ko múndo añáme, ñane familiakuéra ikatu osẽ porã, Noé ha hembirekópe osẽ porã haguéicha. Sem, Cam ha Jafet ivuéno vaʼekue ha omenda umi kuña iñeʼẽrendúvare avei Jehovápe.

9, 10. a) ¿Mbaʼéichapa okambia Noé rekove? b) ¿Mbaʼéichapa Jehová heʼi Noépe ojapo vaʼerãha pe árka?

⁹ Peteĩ árape, tuicha okambia Noé rekove. Jehová oñeʼẽ hendive ha omombeʼu chupe ohunditaha upe múndo aña, ha omanda chupe: ‘Ejapo ndejupe g̃uarã peteĩ árka yvyrágui’ (Gén. 6:14).

¹⁰ Oĩ ningo opensáva pe árka haʼe hague peteĩ várko, péro ndahaʼéi. Pe árka ndorekói vaʼekue umi mbaʼe orekóva peteĩ várko: próa, pópa, kílla ni timón; ni naimóldei peteĩ várkoicha, síno peteĩ káha guasúnte. Jehová heʼipaite Noépe mbaʼéichapa ojapo vaʼerã, mbaʼe medídapa orekóta ha omboty hag̃ua umi ipaʼũha alkitránpe, hyepýguio ha okáguio. Upéi omombeʼu chupe mbaʼérepa oipota ojapo upéicha: ‘Amboúta peteĩ ama guasu. [...] Oikovéva guive yvy apére, omanóta’. Péro heʼi avei chupe: “Reikéta pe [árkape] ne rembireko, nde raʼykuéra ha hembirekokuéra ndive”. Avei heʼi chupe omoinge hag̃ua pe árkape opaichagua animál. Umi oĩva pe árkape añoite ojesalváta (Gén. 6:17-20).

11, 12. ¿Mbaʼeichagua tembiapópa oñemeʼẽ Noépe, ha mbaʼéichapa okumpli?

¹¹ Noé heta ombaʼapo vaʼerã. Tuichaiterei pe árka ojapótava: ipuku 133 métro, ipe 22 métro ha ijyvate 13 métro. ¡Ajépa tuichaite pe káha ojapótava! Ñane tiémpope ndaipóri gueteri ni peteĩ várko ojejapóva yvyrágui peichaite peve tuicháva. ¿Heʼípa Noé ndojapomoʼãiha upe tembiapo Ñandejára omeʼẽva chupe? ¿Ojeplageápa ijetuʼuetereíta haguére upe tembiapo? ¿Okambiápa umi medída oñemeʼẽ vaʼekue chupe ombovevyive hag̃ua itraváho? La Biblia ombohovái: “Noé ojapo opa mbaʼe [Ñandejára] heʼi hagueichaite chupe” (Gén. 6:22).

¹² Heta tiémpore Noé ombaʼapo pe árkare, amo 40 térã 50 áñorupi. Ojapo hag̃ua upéva, oity yvyramáta ha ojapo chugui víga, távla ha ambue mbaʼe oikotevẽtava. Upéi ombojoajupaite vaʼerã umi yvyra. Pe árka oreko vaʼerã tres píso, avei heta koty ha ventána, ha peteĩ okẽ ikostádope. Itécho katu ikaída vaʼerã, ikatu hag̃uáicha osyry pe y oky vove (Gén. 6:14-16).

13. ¿Mbaʼépa ojapo vaʼerã avei Noé, ha mbaʼépa heʼi umi hénte?

¹³ Heta tiémpo ombaʼapo rire hikuái, ojehechakuaáma mbaʼéichatapa pe árka. ¡Oiménepa Noé ovyʼaite ifamiliakuéra oipytyvõ haguére chupe! Péro oĩ ambue mbaʼe iñimportánteva Noé ojapo vaʼerã avei, ha upéva katuete ijetuʼúne raʼe chupe. La Biblia heʼi Noé rehe haʼeha “peteĩ kuimbaʼe opredikáva umi mbaʼe hekopeguáva” (elee 2 Pedro 2:5). Noé pyʼaguasúpe oavisa umi hénte añáme Ñandejára ohunditaha chupekuéra nokambiáiramo. ¿Ohendúpa chupe hikuái? Jesucristo heʼi: “Haʼekuéra nopenái mbaʼevére”. Upéva rangue, okaru, omokõ, umi kuimbaʼe ha kuñanguéra omendajoa ha avave nopenái Noé heʼívare (Mat. 24:37-39). Katuete heta oĩne rakaʼe oñembohorýva Noé ha ifamíliare; ikatu voi oĩ oamenasa ha omaltratáva chupekuéra térã ojokoséva chuguikuéra hembiapo.

14. ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende Noé ha ifamíliagui?

¹⁴ Upéicharõ jepe, umi mbaʼe nomokangýi Noé ha ifamíliape. Haʼekuéra osegi ojapo pe árka, umi hénte opensáramo jepe hesekuéra operde reiha itiémpo. Koʼág̃a avei heta família oservíva Jehovápe ikatu oaprende heta mbaʼe Noé ha ifamíliagui. La Biblia heʼi koʼág̃a jaikoha “umi ára pahápe” (2 Tim. 3:1). Ha Jesús heʼi vaʼekue umi ára paha ojoguataha Noé tiémpope, ojapórõ guare pe árka. Upévare, oĩ jave umi nohenduséiva pe marandu porã, oñembohory térã ñandepersegíva, ñanemanduʼa vaʼerã Noére, haʼe ohasa vaʼekue avei upe situasiónre.

15. ¿Mbaʼe ijetuʼúvapa ohasa avei Noé?

¹⁵ Hasýpe ojejapopa ohóvo pe árka. Noé okumpli mboyvemi 600 áño, omano itúva Lamec.b Upéi, cinco áño haguépe omano ijavuélo Matusalén, pe kuimbaʼe oiko areve vaʼekue. La Biblia omombeʼu haʼe omano hague orekópe 969 áño (Gén. 5:27). Upéicharõ, Matusalén ha Lamec oiko vaʼekue Adán oikove aja gueteri.

16, 17. a) ¿Mbaʼépa heʼi Jehová Noépe orekórõ guare 600 áño? b) ¿Mbaʼéichapa oiméne Noé ha ifamiliakuéra oñeñandu ohechávo oujoa umi animál?

¹⁶ Noé orekórõ guare 600 áño, Jehová heʼi chupe mbaʼépa ojapo vaʼerã: ‘Eike nde ha mayma nde rogaygua pe árkape’. Avei heʼi chupe omoinge hag̃ua opaichagua animál, umi ipotĩvagui, térã umi ikatúva oñekuaveʼẽ sakrifísioramo, omoinge hag̃ua siete káda uno, ha umi ipotĩʼỹvagui omoinge hag̃ua mokõi mokõi (Gén. 7:1-3).

¹⁷ Epensamíntena mbaʼéichapa oiméne atyraite ou umi animál. Ijapytepekuéra oĩ michĩva ha tuicháva, oguatáva ha ovevéva, otyryrýva ha odiparáva, iñarõva ha imánsova... Péro, ¿mbaʼépa Noé ojapo omoingepa hag̃ua umi animál saite pe árkape? Natekotevẽi kuri ohenondeʼa chupekuéra ápe ha péguio. La Biblia heʼi koʼã animál ijeheguiete voi “oike hague [...] pe árkape” (Gén. 7:9, NM).

18, 19. a) ¿Mbaʼéichapa ikatu ñaipytyvõ umi ndogueroviapáivape Noé rembiasakue? b) ¿Mbaʼéichapa Jehová ohechauka iñaranduha osalvávo umi animálpe?

¹⁸ Oĩ heta ndogueroviapáiva oikóne hague upéva. Ijetuʼu chupekuéra oguerovia hag̃ua umi animál ikatuha oiko oñondive pyʼaguapýpe peteĩ lugárpe. Péro Jehová ningo opa mbaʼe Apohare, ha umi animál iñarõvéva jepe ikatu omománso, oimeraẽva ipuʼaka hag̃ua hese. Ñanemanduʼa vaʼerã Jehová voi ojapo hague umi animálpe ha ikatuha okontrola chupekuéra; pe mar Rojo jepe odividi vaʼekue ha ojoko peteĩ hendaitépe pe kuarahy. ¿Mbaʼégui piko upéicharõ ndaikatumoʼãi ojapo umi mbaʼe oiko vaʼekue Noé tiémpope?

¹⁹ Ñandejára ikatu kuri osalva ambue hendáicha umi animálpe. Péro upe ojapo vaʼekue Noé tiémpope, ñanemomanduʼa ymaite guive Jehová ojeroviaha yvyporakuéra ikatutaha oñangareko umi animál rehe (Gén. 1:28). Koʼág̃arupi, heta túva oiporu ehémploramo Noé rembiasakue ohekomboʼe hag̃ua ifamíliape Ñandejára omombaʼeha yvyporakuérape ha avei umi animálpe.

20. ¿Mbaʼépa oiméne ojapo Noé ha ifamília oikuaávo ofaltaha una semánantema ou hag̃ua pe ama guasu?

²⁰ Jehová heʼi Noépe una semánantema ofaltaha ou hag̃ua pe ama guasu. Oiméne Noé ha ifamiliakuéra oikuaávo upéva, koʼýte ombaʼapo ojapopa hag̃ua tekotevẽva. Epensamíntena, mbaʼeichaitépa ombaʼapóne raʼe hikuái omohendapa hag̃ua umi animál pe árkape. Ha ndahaʼéi upéva añónte, Noé ha ifamiliakuéra ohupi vaʼerã avei hembiʼurã ha umi mbaʼe oikotevẽtava oĩ aja hikuái pe árkape. Katuete Noé, Sem, Cam ha Jafet rembirekokuéra oñehaʼãmbaite omoporã pe árka, ikatu hag̃uáicha oñeñandu porã ha ovyʼa hikuái upépe.

21, 22. a) ¿Mbaʼérepa ndajahecharamói umi hénte nopenái haguére Noé rehe? b) ¿Arakaʼe pevépa umi hénte oñembohory Noé ha ifamíliare?

²¹ ¿Mbaʼépa ojapo upe aja umi hénte aña? Jesús omombeʼu haguéicha, haʼekuéra nopenái, ohecháramo jepe mbaʼéichapa Jehová ovendesi ha oipytyvõ Noépe. Haʼekuéra ningo ohecha porã mbaʼéichapa umi animál oike pe árkape, ha ni upeichavérõ nokambiái hikuái. Ñane tiémpope oiko avei upéicha, heta tapicha norrekonoseséi jaikoha umi ára pahápe, ohecháramo jepe umi mbaʼe oikóva ko múndope. Avei apóstol Pedro heʼi haguéicha, heta oĩ oñembohorýva Ñandejára siervokuérare (elee 2 Pedro 3:3-6). Noé ha ifamiliakuéra ohasa vaʼekue avei ko mbaʼe.

²² ¿Arakaʼe pevépa umi hénte oñembohory Noé ha ifamíliare? La Biblia heʼi Noé omoingepa rire ifamília ha umi animál pe árkape, ‘Jehová omboty hague pe okẽ’. Upéva oiméne ojurumboty rakaʼe umi oñembohorývape hesekuéra, ha oimérõ nahániri, pe ama guasu ojapóne raʼe upéva. Ára ha pyhare ningo oky charara ha pe y ojagarrapa ko yvy tuichakue. Jehová heʼi hagueichaite oiko (Gén. 7:16-21).

23. a) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Jehová ndovyʼái hague omanomba haguére umi hénte aña? b) ¿Mbaʼérepa jasegi vaʼerã Noé ehémplo?

²³ ¿Ovyʼápa Jehová omanomba haguére umi hénte aña? Nahániri (Ezeq. 33:11). Haʼe ombyasyeterei, péro omeʼẽ kuri chupekuéra oportunida okambia hag̃ua. Haʼekuéra iñeʼẽrendúrire Ñandejárape Noé ojapo haguéicha, ojesalva vaʼerãmoʼã. Noé iñeʼẽrendu Jehovápe opaite mbaʼépe, ha la Biblia heʼi hese: “Ijerovia rupive Noé okondena ko múndope”. Umi hénte oiko vaʼekue itiémpope naiñeʼẽrendúi, péro haʼe ha ifamília ojesalva ojerovia rupi Ñandejárare. Nde ha ne família ikatúta avei pehupyty heta mbaʼe porã pesegíramo Noé ehémplo ha pejapóramo Ñandejára rembipota. Upéicha ikatúta peiko iñamígoramo koʼág̃ama voi ha opa árare.