Jaikuaave hag̃ua
Mbaʼérepa Jesús oñemboʼe jave Jehovápe heʼi “Abba, che Ru”?
Pe ñeʼẽ abba jajuhu tres hendápe la Bíbliape. Ha katuete ojeporu oñeñemboʼe jave ñande Ru Jehovápe. Péro mbaʼérepa jaguerohory Jesús heʼi haguére Ñandejárape “Abba, che Ru”?
Peteĩ Enciclopedia heʼi: “Jesús tiémpope, umi mitã ohenoivaʼekue itúvape abba che ru. Péicha ohechauka hikuái ohayhu ha orrespetaha itúvape” (The International Standard Bible Encyclopedia). Ha péva raẽvete heʼi umi mitã oñeʼẽ ramóva jepe. Jesús ningo oiporuvaʼekue upe ñeʼẽ oĩrõ guare hardín de Getsemanípe. Upérõ haʼe omano ag̃uietéma ha oñemboʼe asy Jehovápe ipyʼaite guive ha heʼi chupe: “Abba, che Ru” (Marcos 14:36).
Pe Enciclopedia heʼi avei: “Umi Grecia ha Romaygua tiémpope umi hudío oñeʼẽ jave Ñandejárare umi lívro ha músikape ndoiporuguasuivaʼekue pe ñeʼẽ abba. Haʼekuéra oimoʼã voi ndojerrespetaiha Ñandejárape ojeʼéramo upéicha”. Upévare ko enciclopedia omyesakãve: “Jesús oñemboʼe jave heʼívo Ñandejárape ‘Abba, che Ru’ ohechauka ñandéve ojogueraha porãitereiha itúva ndive ha ojoayhuha hikuái”. Upéi apóstol Pablo ohaírõ guare umi Roma ha Galaciayguápe, mokõi hendápe oiporuvaʼekue avei pe ñeʼẽ abba. Upéva ohechauka umi kristiáno ypykue oiporu hague avei oñeʼẽ jave Ñandejárape (Romanos 8:15; Gálatas 4:6).
Mbaʼérepa la Biblia ojehairakaʼe avei griégope?
Apóstol Pablo heʼivaʼekue Jehová ‘omoĩ hague iñeʼẽ’ umi hudíope g̃uarã (Romanos 3:1, 2). Upévare pe primera párte la Biblia ojehaivaʼekue evréope. Péro mbaʼérepa upéicharõ pe segunda párte la Biblia ojehairakaʼe griégope?a
Año 300-pe Jesús ou mboyve, Alejandro Magno soldadokuéra oñeʼẽvaʼekue heta hendáicha pe griego clásico ha oñorairõha tiémpope oñemongeta oñondivepa ha ombojeheʼapa hikuái iñeʼẽ. Ha upeichahápe osẽ pe griégo koiné. Upe rire ko griégo koiné oñeñeʼẽ oparupiete. Pór ehémplo, heta hudío osẽ rire Babilonia poguýgui, ndohovéima Palestínape. Oho hikuái ótro ládo ha upéicha rupi noñeʼẽsyryryvéima evréope ha oñeʼẽntema hikuái griégope (Hechos 6:1). Upévare pe Escrituras Hebreas ojetradusivaʼekue pe griégo koinépe. Ko kuatiañeʼẽme oñehenói Septuaginta.
Peteĩ diksionário heʼi ndaiporiha ótro idióma ombojojáva upe griégope. Heʼi hese iporãitereiha ha ojekuaaha opárupi (Dictionnaire de la Bible). Hetaiterei ñeʼẽ ningo oreko ha upéicha rupi heta mbaʼe ikatu ojeʼe oñentende porã hag̃uáicha. Ñañemongeta jave ikatu jaʼepaite umi mbaʼe ñapensáva ha hesakuaitépe. Peichagua idióma ningo iñimportanteterei oñemombeʼu hag̃ua Ñandejára marandu porã. Upéicha rupi la Biblia ojehaivaʼekue avei griégope.
[Nóta]
a Pe Escrituras Hebreas apytépe oĩ avei umi párte ojehaivaʼekue araméope. Ha ojeʼe voi Mateo ohai hague evréope pe lívro orekóva héra ha upéi ombohasa hague griégope.
[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 13]
SEPTUAGINTA GRIEGA OJEHAIVAʼEKUE
[Roagradese]
Por gentileza de la Autoridad de Antigüedades de Israel