Mbaʼe mbaʼépa ñanemboʼe María

Ojehúmapa ndéve peteĩ mbaʼe rehaʼarõʼỹva ha ndereikuaái mbaʼéichapa rembohováita? Ndesoguepareína? Rehasa asy ha rekyhyjépa rehógui reiko ótro tetãme? Reñembyasýpa omano haguére peteĩ rehayhúva?

REIKUAÁPA Jesús sy, María, ohasapaite hague koʼã mbaʼére. Jahecháramo mbaʼéichapa María ombohovái koʼã provléma, tuicha ñanepytyvõta.

Opárupi ojekuaa Maríape. Ñandejára voi oiporavógui chupe okumpli hag̃ua hembipota. Hetaiterei tapicha ningo oadora chupe ipyʼaite guive. Umi católico oadora Maríape haʼe haguére Jesús sy ha peteĩ ehémplo enterovépe g̃uarã. Avei heʼi hikuái ikatuha ñañemoag̃ui Ñandejárare María rupive.

Mbaʼéichapa káda uno jahechavaʼerã Maríape? Ha mbaʼéichapa Ñandejára ohecha chupe?

Peteĩ tembiapo ijojahaʼỹva

María ningo hudía vaʼekue, itúa héra Helí. La Biblia oñepyrũvo oñeʼẽ hese, omombeʼu oiko hague peteĩ mbaʼe tuichaitereíva. Oĩrõ guare Nazarétpe, peteĩ ánhel ou hendápe ha heʼi chupe: ‘Roguerohory, mbaʼe porãgui nerenyhẽva. Jehová oĩ nendive’. María oñemondýi ha ‘opensa mbaʼépa heʼiséne pe maitei upéva’. Upémarõ pe ánhel heʼi ojeporavo hague chupe ojapo hag̃ua peteĩ tembiapo ijojahaʼỹva ha heta tiémpore yvyporakuéra imanduʼataha upévare. Heʼi chupe hyeguasutaha ha omongakuaataha Ñandejára Raʼýpe (Lucas 1:​26-33).

Ko kuñataĩme g̃uarã ningo tuichaiterei rresponsavilida upéva. Mbaʼépa heʼi María? Oiméne oñeporandurakaʼe mávapa ogueroviáta chupe hyeguasuha espíritu sánto rupive. Térã oiméne opensa José ndohayhumoʼãveimaha chupe ha opavave oikuaáta hyeguasuha ha oñemotĩtaha (Deuteronomio 22:​20-24). Upéicharamo jepe, ndaipyʼamokõiri ha oasepta pe ánhel heʼivaʼekue chupe.

María ningo ojapo Ñandejára rembipota ojeroviágui Haʼe oñangarekotaha hese. Upévare heʼi pe ánhelpe: ‘Che Ñandejára rembiguái. Ñandejára tojapo cherehe pe ere haguéicha’. Jahechaháicha ko téystope, María omombaʼeterei pe tembiapo oñemeʼẽva chupe. Upévare oasepta pe rresponsavilida ndoikuaáiramo jepe mbaʼépa ombohováita amo gotyove (Lucas 1:38).

Upe rire, María omombeʼu Josépe hyeguasuha ha José heʼi iporãveha ojedehánte hikuái. La Biblia ndeʼíri arakaʼe pevépa ojopoi. Péro oimevaʼerã katuete ombohasa asýraʼe chupekuéra. Ñapensamíntena mbaʼeichaitépa ovyʼáneraʼe hikuái Jehová omboúrõ guare pe ánhelpe heʼi hag̃ua Josépe, María hyeguasu hague peteĩ milágro rupive. Pyaʼeterei ningo José ogueraha Maríape hógape omenda hag̃ua hese (Mateo 1:​19-24).

Umi mbaʼe ohasavaʼekue

Umi hyeguasúva ningo voi reheve ojepreparáma ohaʼarõ hag̃ua imembyʼípe, koʼýte primerísaramo. Oiméne María upéicha avei ohaʼarõ imembyʼi onasétavape. Péro ndahaʼéi osẽ porãmbáva haʼe ohaʼarõ haguéicha. Onasembotárupi pe mitã, pe mburuvicha César Augusto ojerure sapyʼa enterovéva oho hag̃ua oñeanota pe táva onase haguépe. Upéicha María oho iména ndive Belénpe, oviaha 150 kilómetro, oiméne katuete ohorakaʼe vúrro ári. Og̃uahẽvo, oheka hikuái peteĩ lugár opyta hag̃uáme, péro henyhẽmba ha upévare opytámante umi animalkuéra okehápe. Oimevaʼerãngo ijetuʼu ha okyhyje ave imemby hag̃ua upépe.

Oimevaʼerã katuete María ojerure Jehovápe oipytyvõ hag̃ua chupe, ha ojerovia Haʼe oñangarekotaha hese ha imembyʼíre. Onase riremínte pe mitã, heta ovecha rerekua ou hendapekuéra ohecha hag̃ua pe mitãʼípe. Oĩ ánhel heʼivaʼekue chupekuéra pe mitã haʼeha pe “oporopeʼáva jejopy vaígui”. Umi ovecha rerekua oñeʼẽ aja, “María oñongatu opa mbaʼe ipyʼapýpe ha ojepyʼamongeta”. Upéva oipytyvõ chupe imbareteve hag̃ua (Lucas 2:​11, 16-19).

Mbaʼépa ñanemboʼe koʼã mbaʼe ohasavaʼekue María? Ñanemboʼe opavave ikatuha jahasa vai. La Biblia ohechauka voi oimeha órape ikatuha oiko peteĩ mbaʼe ñahaʼarõʼỹva (Eclesiastés 9:11). Mbaʼépa jajapóta oikóramo ñanderehe peteĩ mbaʼe nañahaʼarõiva? Ñandepyʼaro térã jakulpa rangue Ñandejárape, ñañemoag̃uivevaʼerã hese, ojapo haguéicha María. Jastudiáramo la Biblia ha jajepyʼamongeta hese, ñanepytyvõta ñambohovái hag̃ua oimeraẽ mbaʼe ikatúva ojehu ñandéve.

Imboriahu ha osẽmantevaʼerã hetãgui

María ningo ndahaʼeivaʼekue ohasa porã meméva. Heta vése isogue ha avei osẽvaʼerã hetãgui. Koʼág̃a rupi heta oĩ ohasáva koʼã mbaʼére. Peteĩ infórme rupive ojekuaa ‘oĩha haimete 3.000 millones umi tapicha ndohupytýiva dos dólar okaru hag̃ua hese un día’. Ha umi tetã irríkovape jepe oĩ hetaiterei ojapóva oimeraẽ mbaʼe opaga hag̃ua lús, y ha hetave mbaʼére. Umívape ijetuʼueterei omantene hag̃ua hogayguakuérape.

La Biblia ndeʼíriramo jepe heta mbaʼe María ha José rehe, jahechakuaa imboriahu hague hikuái. Pór ehémplo heʼi cuarenta día onase rire pe mitã, oho hague témplope ojapo hag̃ua peteĩ sakrifísio. Pe léi heʼi oñekuaveʼẽvaʼerãha ‘mokõi tortolíta, térã mokõi pykasuraʼy’ (Lucas 2:​22-24).a Umi imboriahúvante oikuaveʼẽ koʼã mbaʼe, ndaikatúigui oikuaveʼẽ peteĩ ovecha. Upévare ikatu jaʼe imboriahúne hague hikuái. Upéicharamo jepe, mborayhúpe omongakuaa ifamiliakuérape. Ha iñimportantevéne chupekuéra g̃uarã omongakuaa ifamíliape Ñandejára rapére (Deuteronomio 6: 6, 7).

Upe rire María ohasa peteĩ mbaʼe ohaʼarõʼỹva: Jesús michĩʼíme gueteri, peteĩ ánhel heʼi Josépe oho hag̃ua ifamíliandi Egíptope (Mateo 2:​13-15). Dos veseháma hína María osẽ hetãgui, péro koʼág̃a ovavaʼerã voi. Añetehápe Egíptope oiko heta hudío. Péro heta jahasa asy javáramo ñane retãgui ha jaha jaiko ótro tetãme. Heta tapicha ohóva oiko ambue tetãme ontende porã hína María ohasavaʼekue.

Ikuñakaraireko

La Biblia noñeʼẽmeméi María rehe. Oñeʼẽ hese Jesús onase ha okakuaárõ guarénte. Upéicharamo jepe, jaikuaa haʼe ha José ifamília hague seis rupi. Mbaʼérepa ikatu jaʼe upéva? La Biblia heʼi upéicha hague.

Mateo 1:​25-pe [ÑÑB] heʼi: ‘José noñenói hendive onase peve imemby peteĩha’. Péva ohechauka José orrespetaiterei hague hembirekópe, orekógui hetepýpe Ñandejára Raʼy. La Biblia heʼívo noñenói hague hendive “onase peve”, heʼise Jesús onase rire oikóma hague oñondive ojapoháicha jepi umi omendáva. Ha upe rire María imembyve heʼi la Biblia. Oĩ Santiago, José, Simón ha Judas, ha heʼi avei mokõi rupi imemby kuña hague (Mateo 13:​55, 56). Ha koʼã Jesús ermanoʼanga nonaséi peteĩ milágro rupive.b

Jahechakuaa avei María oheka meme hague Ñandejárape. Pór ehémplo, Ñandejára léi ndeʼíriramo jepe kuñanguéra ohovaʼerãha Jerusalénpe Pascuarã, haʼe káda áño oho iménandi (Lucas 2:41). Upearã oviahavaʼerã hikuái 300 kilómetro rupi. Peichagua viáhe ningo ijetuʼu, koʼýte oguerahapáramo ifamiliaʼikuérape. Upéicharamo jepe oiméne heta ovyʼa hikuái koʼãichahápe.

Koʼág̃a rupi oĩ avei heta tembireko ha sy oñehaʼãvahína káda día ojapo hag̃ua la Biblia ojeruréva chupekuéra. Ajépa ipasiénsia, iñaguánte ha iñumildete hikuái! Ojepyʼamongetáramo María ehémplore, oipytyvõta katuete chupekuéra omotenonde hag̃ua Ñandejárape, ipláta ha oiko porãse rangue. Ha Maríaicha avei, oikuaa porã oservíramo Ñandejárape iména ha imembykuéra ndive, oipytyvõtaha chupekuéra ojogueraha porãve hag̃ua.

María ningo oĩ porã vaʼekue Ñandejára ndive, upéva jahechakuaa jey oúrõ guare Jerusaléngui José ha imembykuérandi. Tapére opilla sapyʼa hikuái Jesús ndaiporiha hendivekuéra, upérõ Jesús oreko 12 áño. Mbaʼeichaitépa oiméne ojepyʼapýraʼe María umi tres día ndojuhúigui chupe. Ha ojuhúrõ guare chupe témplope katu, Jesús heʼi chupekuéra: “Mbaʼére piko pechereka? Ndapeikuaái piko aimevaʼerãha che Ru rógape?”. La Biblia heʼi jey María rehe: ‘Oñongatu opa koʼã mbaʼe ipyʼapýpe’. Upéicha ojepyʼamongeta haguére umi mbaʼe Jesús ohasávare, ohechauka haʼe oñeinteresaitereiha opa mbaʼére oúva Ñandejáragui. Ha ikatu voi haʼe mbaʼe raʼe pe omombeʼúva koʼã mbaʼe umi ohaivaʼekuépe la Biblia (Lucas 2:​41-52).

Ihentemano

Mbaʼépa oikorakaʼe Joségui? Oiko rire ko mbaʼe jahechavaʼekue, José, Jesús tuvaʼangáre noñeʼẽvéi la Biblia. Upévare oĩ heʼíva omano hague Jesús oñepyrũ mboyve opredika.c Ndajaikuaaporãi ko mbaʼe, péro Jesús ojapopárõ guare pe tembiapo Itúva omeʼẽvaʼekue chupe, María viúdama vaʼekue. Mbaʼérepa jaʼe upéva? Jesucristo ojerurégui apóstol Juánpe oñangareko hag̃ua isýre (Juan 19:​26, 27). José oikovérire gueteri, ndojerureivaʼerãmoʼã upéva Juánpe.

Ajépa hetaite mbaʼére ohasa José ha María! Oñeʼẽ umi ánhel ndive, ojejukasemoʼã Jesúspe michĩrõ guare, heta vése ova, ha ifamília reta hikuái. Oiméne heta oñemongeta Jesús rehe, opensa mbaʼépa ohaʼarõ chupe, ha oñeporandúneraʼe avei ohekomboʼe porãpa hína chupe hikuái. Upe rire, ñambyasýramo jepe, José omano.

Koʼág̃a rupi heta oĩ ihentemanóva avei, tahaʼe iména térã hembireko ha heta tiémpore ohasa asýva upévare. Mbaʼépa ikatu okonsola chupekuéra? Maríape okonsolavaʼekue avei: ojerovia mbarete ha oikuaa porã umi omanovaʼekue oikove jeytaha (Juan 5:​28, 29).d Oimevaʼerã opa umívare María oñeñandu porãve rakaʼe. Upéicharõ jepe, ojapovaʼerã gueteri heta mbaʼe, omongakuaavaʼerã haʼeño ifamiliakuérape. Koʼág̃a rupi oĩ avei heta kuñakarai omongakuaavaʼerã haʼeño ifamiliakuérape, María ojapo haguéicha.

Ikatu jaʼe José omano rire, Jesús omantene hague isy ha iñermanokuérape. Oimevaʼerã ningo umi iñermáno oipytyvõ avei okakuaa rire. Ha upéi, Jesús ‘oguerekóvo treinta áño rupi’, ohóma hógagui omombeʼu hag̃ua pe marandu porã (Lucas 3:23). Tuvakuérare ningo oguapyeterei jepi ifamília osẽ jave hógagui omenda hag̃ua térã ojapo hag̃ua ambue mbaʼe. Heta tiémpore mborayhúpe oñehaʼã hesekuéra ha ohóvo hógagui hikuái katu itapereterei chupekuéra. Haʼekuéra ningo ovyʼa ifamília ohupyty haguére heta mbaʼe porã, péro hiʼãnte avei chupekuéra oiko meme hendivekuéra. Upévare tuvakuéra ontende porã mbaʼéichapa oñeñandurakaʼe María, Jesús ohórõ guare hógagui.

Umi mbaʼe ohaʼarõʼỹvaʼekue

María ohasa jey peteĩ mbaʼe ohaʼarõʼỹvaʼekue. La Biblia ohechauka oĩha heta ohenduvaʼekue Jesúspe ha ojapóva umi mbaʼe heʼíva. Upéicharamo jepe, ‘iñermanokuéra ndojeroviái hese’ (Juan 7:5). Oimevaʼerã katuete María heʼirakaʼe chupekuéra Jesús ‘Ñandejára Raʼyha’ (Lucas 1:35). Upéicharamo jepe, Santiago, José, Simón ha Júdaspe g̃uarã, Jesús haʼe iñermanokuéra ypykuénte. Péicha jahecha, María rógape naentéroi omombaʼeguasu hague Ñandejára Jehovápe.

Mbaʼépa ojaporakaʼe María? Oúpa ikangýraʼe upévare? Nahaniriete. Peteĩ jey Jesús oĩrõ guare Galiléape, opyta okaru peteĩ ógape, ha hetaiterei tapicha oñembyaty ohendu hag̃ua chupe. Mávapa oĩ avei upépe? Isy ha iñermanokuéra. Upérõ Jesucristo hiʼag̃ui hógagui, ha upévare María ogueraha imembykuérape ojotopa hag̃ua Jesús ndive. Oiméne hiʼãite chupe ojerovia avei hese hikuái (Mateo 12:​46, 47).

Péva ñanemopensa umi oñehaʼãvare oiko Jesús oiko haguéicha, ha hógape katu oĩ umi ndojaposéiva upéva. María ojapo haguéicha, umi ohasáva koʼã mbaʼére oñehaʼã meme vaʼerã hesekuéra kaneʼõʼỹre. Sapyʼánte ningo jahecha mbaʼéichapa oĩ tapicha mbeguekatúpe okambiáva, ihentekuéra oñeʼẽ rupi chupekuéra kaneʼõʼỹre Ñandejára Ñeʼẽre. Tahaʼéna upéicha térã nahániri, aníkena ñanderesarái Ñandejára omombaʼetereiha upe jajapóva (1 Pedro 3: 1, 2).

Pe mbaʼe ijetuʼuvéva ohasavaʼekue

Koʼág̃a María ombohovái peteĩ mbaʼe hasyetereíva peteĩ sýpe g̃uarã. Ohecha mbaʼéichapa oĩ ndaijaʼéiva, otorturáva ha ojukáva imemby ohayhuetévape. Ojeʼe ningo peteĩ sýgui omanóramo imemby, tahaʼe jepe peteĩ mitã térã okakuaapámava, upéva “tuichaiterei” ha “hasyetereiveha” oimeraẽ mbaʼégui. La Biblia heʼi haguéicha, Maríape g̃uarã upéva haʼete ku ojekuturamoguáicha chupe peteĩ kyse pukúpe (Lucas 2:​34, 35).

Opyta vaietereípa María upévare ha oñemomombyry Jehovágui? Nahániri. La Biblia oñeʼẽ jeývo hese, heʼi oĩha Jesucristo disipulokuéra ndive. Mbaʼépa ojapohína hikuái upérõ? “Oñembyaty oñemboʼe hag̃ua”. Ha hiʼarive ndahaʼéi María añónte oĩvaʼekue upépe. Jesucristo ermanokuéra upérõ g̃uarã ojeroviáma Ñandejárare ha oĩ avei upépe, oñemboʼe isýndi hikuái. Ajépa oiméne ovyʼaitéraʼe María! (Hechos 1:14.)e

Upéicha jahecha mbaʼéichapa María ojapo hetaiterei mbaʼe porã Ñandejárape g̃uarã. Heta mbaʼe ombohovái, heta ohasa asy péro upéicha avei ovyʼa ha hetaiterei mbaʼe porã ohupyty. Upévare, jahasáramo koʼãichagua mbaʼe rehe, jajapókena María ojapo haguéicha, ñaaguanta ha akóinte jaservi Ñandejárape (Hebreos 10:36).

Péro, mbaʼépa ikatu jaʼe ojeadora haguére Maríape? Jaadoravaʼerãpa chupe ojapo haguére hetaite mbaʼe porã Ñandejárape g̃uarã?

[Nóta]

[Taʼanga ha rrekuádro oĩva páhina 6-pe]

Iñermáno ha iñermánapa rakaʼe Jesús?

Sí, orekovaʼekue. Ha omyesakãvéramo jepe la Biblia upéva, oĩ teólogo heʼíva ndaupeichaiha (Mateo 12:​46, 47; 13:​54-56; Marcos 6:3). Haʼekuéra heʼi María peteĩnte imemby hague. Péro oĩ vivlísta otakýva hesekuéra mokõi mbaʼére. Primero, oaseptágui heta mbaʼe umi rrelihiónte omboʼéva, pór ehémplo María omano hague vírhen. Ha segundo, umi mbaʼe heʼíva hikuái ojehecha japuha oñehesaʼỹijo porãramo.

Jahechamína mbaʼépa heʼive umi teólogo. Haʼekuéra heʼi umi Jesús “ermanoʼanga” José familianteha, haʼe orekovaʼekue omenda mboyve María rehe. Péro upéva hasy upéicha hag̃ua, pórke ñanemanduʼa Jesús haʼeha pe Taʼýra ypykue ha oñemeʼẽ hague chupe pe Rréino (2 Samuel 7:​12, 13).

Heʼi avei hikuái Jesús “ermáno ha ermanakuéra” añetehápe iprimoha. Péro péva ndaikatúinte avei jaʼe upeichaha. Ñandejára Ñeʼẽ ojehaivaʼekue griégope, ha pe idióma oreko mbaʼéichapa ohenóita peteĩ ermáno, prímo ha ambue pariéntepe. Ajeve ningo Frank Gaebelein, peteĩ karai iñarandúva, heʼi koʼã mbaʼe ojeʼéva ndaikatuiha jaguerovia. Pe Diccionario Teológico del Nuevo Testamento heʼi avei: ‘Jaʼekuaa Jesús iñermáno ha iñermána hague. Tertuliano oñeʼẽ José ha María familiakuérare, Jesús onase rire. Upévare jaʼe Jesús oreko hague heta ermáno ha ermána’.

[Rrekuádro oĩva páhina 7-pe]

Ndokyhyjéi okambia hag̃ua irrelihión

María onasevaʼekue peteĩ família hudíape ha osegi ituvakuéra rrelihión. Oho jepi pe sinagógape, umi hudío oñembyatyhápe omombaʼeguasu hag̃ua Ñandejárape, ha ohómi avei pe témplope oĩva Jerusalénpe. Péro haʼe ohechakuaa ohóvo Ñandejára ndoguerohoryveimaha pe rrelihión ituvakuéra omboʼevaʼekue chupe. Ha avei haʼe oikuaa umi hudío rrelihión omoakãva ojukaukaha imembýpe. Omano mboyve, Jesús heʼivaʼekue voi koʼã hudíope: “Peikuaa porãke pende róga ojehejataha taperéicha” (Mateo 23:​38, ÑÑB). Koʼã mbaʼe ohechauka Ñandejára ndoguerohoryveimaha pe rrelihión María okakuaa haguépe (Gálatas 2:​15, 16).

Oñepyrũrõ guare oĩ pe kongregasión kristiána, María orekóma 50 áño rupi. Mbaʼépa ojapo upérõ? Heʼípa ivaiha oheja pe rrelihión ituvakuéra omboʼevaʼekue chupe? Térãpa oimoʼã ig̃uaig̃uimaha okambia hag̃ua irrelihión? Nahániri. Haʼe oikuaa porã Ñandejára novendesiveimaha umi hudiokuéra rrelihión. Ohechakuaa oguerohoryha umi kristiánope. Péicha jahecha María ojeroviágui Ñandejárare ha ipyʼaguasu rupi okambia irrelihión.

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 5]

Ohovaʼerã ifamíliandi Egíptope

[Nóta oĩva taʼanga ndive páhina 8]

Pe mbaʼe ijetuʼuvéva ohasáva peteĩ sy