JAJEROVIAVE HAG̃UA | TIMOTEO
“Che raʼy ahayhuetéva, ojapóva hekoitépe ñande Ruvicha rembiapo”
TIMOTEO oñemomombyry ohóvo hógagui ha oñekonsentra henonderãrentema. Haʼe ha iñirũnguéra ohasa ohóvo heta lugár Timoteo oikuaa porãitereíva. Ha amáske oho hikuái okañy ohóvo Listra, pe lugár haʼe oiko hague, opytáva peteĩ altúrape. Timoteo opukavy imanduʼávo isy ha ijavuéla hasẽseha anga ohechávo haʼe ohoha, péro oikuaa avei haʼekuéra ovyʼaitereiha heseve. Ikatu oime Timoteo omañaʼimi raʼe hapykue gotyo ha ojedespedi isiudágui.
Apóstol Pablo ojere jepi ha opukavy Timotéope omokyreʼỹ hag̃ua chupe. Haʼe oikuaa Timoteo hiʼotĩha, péro ohechakuaa avei hese iguapoitereiha. Upérõ oiméne Timoteo oreko 20 áñorupi, haʼe oapresia ha orrespetaiterei vaʼekue Páblope pórke ohecha mbaʼeichaitépa ohayhu Jehovápe ha ikyreʼỹ iservísiope. Ha koʼág̃a ohóta mombyry hógagui oakompaña hag̃ua chupe. Oviaháta hikuái várkope, yvýrupi ha ohasáta heta mbaʼe ijetuʼúva. Timoteo ndoikuaái kuri ni ohecha jeýnepa ifamíliape.
¿Mbaʼérepa Timoteo odesidi omoirũ Páblope? ¿Mbaʼépa ohupyty ojapo haguére hetaite sakrifísio? ¿Mbaʼépa ikatu ñaaprende Timoteo ehémplogui?
IMITÃ GUIVE OAPRENDE ÑANDEJÁRA ÑEʼẼ
Jahechamína mbaʼépa oiko raʼe dos o tres áñorupi Timoteo oviaha mboyve Páblondi. Upérõ haʼe oĩti kuri Lístrape ha provávlemente upépe voi okakuaa vaʼekue. Listra ningo peteĩ puevloʼi oĩva peteĩ lugár apartádope ha itrankiloiterei vaʼekue. Umi hénte oikóva upépe oiméne ontende raʼe griégo péro oñeʼẽve hikuái pe idióma licaónico. Peteĩ vuéltape oiko peteĩ ayvu pe puevloʼípe, ¿mbaʼépa oiko raʼe? Og̃uahẽ ramoite ningo kuri upépe Pablo ha Bernabé, haʼekuéra oĩ hína kuri Icóniope, peteĩ siuda opytáva ag̃ui upégui. Ha Pablo opredika aja otopa upépe peteĩ karai ndoguatáivare ha ohechakuaa hese ojeroviaitereiha Ñandejárare, upévare omonguera chupe (Hechos 14:5-10).
Heta oikóva Lístrape oguerovia vaʼekue umi míto heʼíva yma umi dios oñembohete hague hénteicha ha ouha upe puévlope. Upévare haʼekuéra oimoʼã Pablo haʼeha Hermes ha Bernabé haʼeha Zeus. Pablo ha Bernabé apenaite okonvense umi héntepe ani hag̃ua ojapo chupekuéra sakrifísio (Hechos 14:11-18).
Péro oĩ algúno nopensáiva Pablo ha Bernabé haʼeha dios, síno ohechakuaa haʼekuéra haʼeha persóna normál opredikáva peteĩ notísia iporãitereíva. Por ehémplo Eunice, haʼe ningo hudía ha omenda vaʼekue peteĩ griégore.a Haʼe ha isy Loida ojapysaka porã vaʼekue Pablo ha Bernabére, opredikárõ guare hikuái pe Mesías oumaha ha oñekumpliha hese umi profesía. Katuete oiméne ovyʼaiterei ohendúvo upéva, pórke umi hudío ohaʼarõiterei pe Mesíaspe.
¿Mbaʼéichapa oipytyvõ Timotéope Pablo visíta? Haʼe ningo imitã guive oaprende vaʼekue omombaʼe hag̃ua Ñandejára Ñeʼẽ (2 Timoteo 3:15). Upévare ohendúvo umi mbaʼe heʼíva Pablo ha Bernabé ohechakuaa siertoiteha la heʼíva hikuái pe Mesías rehe. Ha epensamína avei pe kuimbaʼe ndoguatái vaʼekuére, oiméne Timoteo heta vése ohecha raʼe chupe oguapýrõ pe kállere, ha koʼág̃a katu primera ves ohecha chupe oguataha. Ajeve voi ningo Eunice ha Lóidagui oiko Jesús disípulo, ha Timotéogui avei. ¿Mbaʼépa ikatu oaprende Eunice ha Lóidagui umi ifamília ha iniétova? Peẽ ningo ikatu avei pemeʼẽ ehémplo porã umi imitãvape, ojapo haguéicha hikuái.
“HETA JAHASA ASY VAʼERÔ
Oime vaʼerã katuete umi Listragua odesidíva oiko Jesús disípuloramo ovyʼaiterei umi mbaʼe oaprendévare, péro oikuaa avei hikuái heta ohasa asytaha. Umi hudío fanátiko ou Iconio ha Antioquíagui ojapo hag̃ua guyryry upe siudápe, ha omoĩ umi héntepe Pablo ha Bernabé kóntrape. Sapyʼaitérõ g̃uarã ijaty heta hénte ha pochy reheve ojapi hikuái Páblope itápe opyta peve inkonsiénte. Ha oimoʼãmarõ hikuái Pablo omanoha, oguenohẽ chupe pe siudágui (Hechos 14:19).
Umi disípulo Listragua oho Pablo oĩháme ha ojerepa hese. Oiméne tuichaite ipyʼaguapy hikuái ohechávo Pablo nomanoiha. Upéi haʼe opuʼã ha pyʼaguasúpe oike jey pe siudápe. Al día sigiénte oho Bernabéndi Dérbepe osegi hag̃ua opredika ha heta hénte upepegua ojerovia avei Jesúsre. Upéi oho jey hikuái Lístrape oikuaáramo jepe ojapeligrataha upépe. ¿Mbaʼérepa ojapo upéva? Ikatu hag̃uáicha “omombarete umi disípulope ha omokyreʼỹ chupekuéra ojerovia mbarete hag̃ua”. Ha heʼi avei umi ermánope: “Heta jahasa asy vaʼerã jaike hag̃ua Ñandejára Rréinope” (Hechos 14:20-22). Péicha Pablo ha Bernabé omomanduʼa chupekuéra orekoha peteĩ esperánsa iporãitereíva, ha heʼi umi sufrimiénto ndahaʼeiha mbaʼeve ñakomparátaramo upe esperánsare. ¡Mbaʼeichaitépa oiméne Timoteo ojapysaka porã raʼe hesekuéra!
Timoteo ohechakuaa Pablo lomímonte osegiha opredika pyʼaguasúpe ohasa asýramo jepe. Ha haʼe oikuaa umi hénte Listragua opersegitaha avei chupe osegíramo apóstol Pablo ehémplo. Ikatu voi itúva jepe oñemoĩ ikóntrape upe haguére. Péro haʼe ojedesidíma ndohejamoʼãiha mbaʼeve ojoko chupe oservi porã hag̃ua Ñandejárape. Ñane tiémpope oĩ avei heta mitãrusu osegíva Timoteo ehémplo. Haʼekuéra oiporavo iñamigorã umi ojerovia mbaretéva Ñandejárare ha omokyreʼỹtava chupekuéra ojapo hag̃ua iporãva, péicha ohechauka iñaranduha hikuái. Koʼã mitãrusu ndohejái avei mbaʼeve ojoko chupekuéra oservi porã hag̃ua Ñandejárape.
“UMI ERMÁNO [...] OÑEʼẼ PORÃITEREI HESE”
Jahecháma haguéicha, ohasa kuri dos o tres áñorupi Pablo ovisita jey peve Listra, ko vuéltape omoirũ chupe Silas. Oiméne ovyʼapajoa hikuái Timoteo rógape ohecha jeývo apóstol Páblope, ha katuete oiméne haʼe voi ovyʼaiterei avei. Koʼág̃a ikatúma ohecha umi rresultádo porã oguerekóva pe predikasión upe lugárpe. Por ehémplo, ohecha Loida ha Eunice oservi porãha Ñandejárape ha ojeroviaha ipyʼaite guive, ha ohecharamoiterei upéva (2 Timoteo 1:5). ¿Ha mbaʼépa oiko raʼe Timotéogui?
Pablo ohendu mbaʼeichaitépa Timoteo koʼág̃a iñakãguapy ha oprogresa porã kongregasiónpe. Umi ermáno “oñeʼẽ porãiterei hese”, ndahaʼéi voi Lístrape añónte, síno Icóniope avei, opytáva 32 kilómetrorupi upégui (Hechos 16:2). ¿Mbaʼépa oipytyvõ raʼe chupe péicha oprogresa hag̃ua?
Jahecháma haguéicha, Eunice ha Loida omboʼe vaʼekue Ñandejára Ñeʼẽ Timotéope michĩete guive, umíva apytépe umi konsého porã oĩva umi imitãvape g̃uarã (2 Timoteo 3:15). Por ehémplo, pe konsého oĩva Eclesiastés 12:1-pe: “Nemanduʼákena nde Apohare rehe nemitã aja” (NM). Ha Timoteo ontende porãve la heʼíva ko téxto oiko rire chugui Jesús disípulo, pórke ohechakuaa opredikávo umi notísia porã oñeʼẽva pe Crístore ikatuha ohechauka imanduʼaha Ijapoharére. Timoteo ningo hiʼotĩ vaʼekue, péro mbeguekatúpe osupera ohóvo upéva ha pyʼaguasúpe opredika umi héntepe.
Umi kuimbaʼe odirihíva pe kongregasión ohecha mbaʼeichaitépa Timoteo oprogresa. Katuete ombovyʼaitereíne raʼe chupekuéra ohechávo haʼe omokyreʼỹha entéro umi oĩvape ijerére. Ha iñimportanteveha katu, Jehová ohecha Timoteo oprogresaha. Upéva ojekuaa umi profesía ojejapóvare Timotéore, koʼã profesía ningo oiméne oñeʼẽ raʼe umi tembiapo haʼe ojapótavare kongregasiónpe. Pablo oho jeýrõ guare Lístrape oñemeʼẽ enkuénta Timoteo ideprovechoitereitaha chupe ovisita jave umi kongregasión. Ha umi ermáno oikuaáva Timotéope ohechakuaa avei upeichaha. Haʼekuéra omoĩ ipo Timoteo ári, upéva heʼise onkargaha chupe peteĩ traváho espesiál Jehová servísiope (1 Timoteo 1:18; 4:14).
Timoteo oiméne ni ndoroviaséi raʼe oñemeʼẽha chupe upe priviléhio. Ha koʼág̃a oĩma preparádo oho hag̃ua Páblondi.b Haʼe oviaha vaʼerã mombyrymbyry okumpli hag̃ua pe tembiapo oñenkargáva chupe. ¿Mbaʼépa opensáne raʼe itúva upévare? Itúva ningo ndahaʼéi vaʼekue Jesús disípulo, ha katuete oiméne ndahaʼéi raʼe upéva la iplán Timotéope g̃uarã. ¿Ha mbaʼépa opensáne raʼe Eunice ha Loida? Oime vaʼerã ovyʼaite hikuái Timoteo reheve, péro katuete oipyʼapýne raʼe avei chupekuéra umi pelígro ikatúva ohasa.
Oñepyrũvo ko artíkulo ñañeʼẽ kuri umi mbaʼe oiko vaʼekuére Timoteo odesidírõ guare omoirũ Páblope umi viáhepe. Eñeimahinamína mbaʼéichapa Timoteo oñeñandu raʼe osẽvo hikuái Lístragui pe pyhareve, káda páso omeʼẽva ningo ogueraha chupe mombyryve iválle ha ihentekuéragui. Kaʼaruetérupi, Pablo, Silas ha Timoteo og̃uahẽ Icóniope heta oguata rire. Timoteo heta mbaʼe oaprende Pablo ha Sílasgui upe lugárpe, haʼekuéra ningo omokyreʼỹ umi ermánope ha omombeʼu chupekuéra umi mbaʼe odesidi vaʼekue umi apóstol ha ansiáno oĩva Jerusalénpe (Hechos 16:4, 5). Péicha Timoteo omoñepyrũ pe traváho oñenkarga vaʼekue chupe.
Pablo, Timoteo ha Silas ovisita avei umi kongregasión oĩva Galáciape ha upéi oguata hetaiterei kilómetro Frígiare, primero oho hikuái nórte gotyo ha upéi oéste gotyo. Ñandejára espíritu sánto ogia chupekuéra pe viáhepe, ha péicha og̃uahẽ hikuái Tróaspe ha upéi oho várkope Macedóniape (Hechos 16:6-12). Upe tiémporõ g̃uarã, Pablo ohechakuaáma mbaʼeichaitépa Timoteo iguápo ha ideprovécho, upémarõ oheja chupe Beréape Silas ndive (Hechos 17:14). Upéi omondo chupe haʼeñóntema Tesalónicape. Upépe Timoteo osegi porã pe ehémplo omeʼẽ vaʼekue chupe Pablo ha Silas, ha omombarete umi ermanokuéra jerovia (1 Tesalonicenses 3:1-3).
Apóstol Pablo heʼi vaʼekue Timotéore: “Ndarekói avave haʼeichagua, añetehápe ojepyʼapýtava penderehe” (Filipenses 2:20). ¿Mbaʼérepa peichaite Pablo oñeʼẽ porã Timotéore? Pórke haʼe ikyreʼỹ, iñumílde ha oaguantapaite umi mbaʼe ijetuʼúva ohasáva. ¡Ajépa iporãite ko ehémplo umi mitãrusu ha mitãkuñáme g̃uarã! Oimérõ nemitã gueteri, aníkena nderesarái tuicha odependeha la rejapóvare koʼág̃a umi hénte oñeʼẽ porã hag̃ua nderehe. Nde remotenondéramo Jehovápe opa mbaʼe ári, ha reñehaʼãramo nderory ha rerrespeta enterovépe, katuete reime porãta Ñandejára renondépe. ¡Aníkena rejavy ko oportunida porãite reguerekóva!
“EJAPÓKENA IKATÚVA ENTÉRO [...] REJU HAG̃UA CHE RENDÁPE”
Timoteo omoirũ vaʼekue apóstol Páblope 14 áñorupi, ha oñoamigoite vaʼekue hikuái. Heta ohasa porã oñondive, ha heta pelígro avei ombohovái (2 Corintios 11:24-27). Peteĩ vuéltape Timoteo oho vaʼekue voi préso opredika haguére (Hebreos 13:23). Ha apóstol Pábloicha, haʼe siémpre ojepyʼapy ha ohayhueterei vaʼekue umi ermánope. Upévare Pablo heʼi chupe: “Chemanduʼa [...] umi nde resay reñohẽ vaʼekuére” (2 Timoteo 1:4). Timoteo hasẽ vaʼekue “umi hasẽva ndive”, upéva heʼise oñemoĩha ilugarpekuéra ikatu hag̃uáicha okonsola ha oipytyvõ porãve chupekuéra (Romanos 12:15). ¡Ajépa iporãite ko ehémplo! Ñañehaʼãmbaitékena enterove jajapo avei upéicha.
Timoteo ovisita vaʼekue umi kongregasión omokyreʼỹ ha omombarete hag̃ua umi ermánope. Ha ikatupyryeterei rupi omoakã hag̃ua umi kongregasión, Pablo omeʼẽ avei chupe pe rresponsavilida onombra hag̃ua ansiáno ha siérvo ministeriál umi lugár ohohápe (1 Timoteo 5:22).
Pablo ningo ohayhueterei vaʼekue Timotéope, upévare omboʼe chupe heta mbaʼe ha omeʼẽ chupe konsého, ojapoháicha peteĩ túva. Haʼe onkarga Timotéope okuida porã hag̃ua pe priviléhio oñemeʼẽ vaʼekuére chupe, ha osegi hag̃ua oprogresa Ñandejára servísiope (1 Timoteo 4:15, 16). Timoteo ningo imitãiti vaʼekue ha ikatu oime ndojeroviapái raʼe ijehe, upévare apóstol Pablo heʼi chupe ndohejái vaʼerãha umíva ojoko chupe oñemoñeʼẽ hag̃ua umi ermánope tekotevẽ jave (1 Timoteo 1:3; 4:6, 7, 11, 12). Amalisia Timoteo iprovléma vaʼekue ipyʼápe, upévare Pablo heʼi avei chupe mbaʼépa ikatu ojapo ojalivia hag̃ua imbaʼasýgui (1 Timoteo 5:23).
Tiémpo rire, Pablo ohechakuaa kuri ojejukatamaha chupe, upévare oskrivi Timotéope peteĩ kárta ha ojerure asy chupe: “Ejapókena ikatúva entéro, pyaʼe porã reju hag̃ua che rendápe” (2 Timoteo 4:9). Pablo ningo ohayhu vaʼekue Timotéope ipyʼaite guive, heʼi voi hese: “Haʼe ningo che raʼy ahayhuetéva, ojapóva hekoitépe ñande Ruvicha rembiapo” (1 Corintios 4:17). Upévare oiméne ohechaseterei raʼe chupe omano mboyve. Ha ñande, ¿ñañehaʼãpa ñakonsola ñande rapichakuérape? ¿Oúnepa hikuái ñane rendápe ohasa asy jave?
¿Ohecha jepépa raʼe Timoteo Páblope ojejuka mboyve chupe? Ndajaikuaái. Péro la jaikuaa porãva Timoteo siémpre ojapo hague ikatúva guive okonsola ha omokyreʼỹ hag̃ua Páblope ha hetave ermánope. Pe téra Timoteo ningo heʼise voi: “Peteĩ omombaʼeguasúva Ñandejárape”. Ha jaikuaa haʼe añetehápe ojapo hague upéicha. Enterove, tahaʼe mitãrusu térã kakuaa, ikatu ñaaprende heta mbaʼe Timoteo ehémplogui jajeroviave hag̃ua Ñandejárare.
a Ehecha ko rrevístape pe párte heʼíva “Jaikuaave hag̃ua”.
b Pablo heʼi avei Timotéope oñesirkunsida hag̃ua, ha haʼe naiprovlémai ojapo hag̃ua upéva. Jesús disipulokuéra ningo natekotevẽvéima kuri oñesirkunsida, péro Pablo heʼi chupe ojapo hag̃ua upéva pono umi hudío oñeñandu vai oĩ haguére ijapytepekuéra peteĩ mitãrusu itúva griégova (Hechos 16:3).