“Pende Jára tuichave ambue jarakuéragui ha oĩ opa mburuvicha guasu ári, ha oikuaauka umi mbaʼe ojekuaaʼỹva.” (DAN. 2:47, NM)

¿MBAʼÉPA REMBOHOVÁITA?

¿Mbaʼépa Jehová oikuaauka ñandéve?

¿Máva mávapepa orrepresenta umi seis akã orekóva pe mymba ñarõ?

¿Mbaʼépepa ojojogua pe mymba ñarõ ha pe estátua ohechavaʼekue Nabucodonosor?

1, 2. ¿Mbaʼépa Jehová oikuaauka ñandéve, ha maʼerãpa?

¿MÁVAPA hína pe goviérno oguerekótava ipoguýpe ko Yvy Ñandejára Rréino ohundi vove yvyporakuéra goviérno? Ikatu ñambohovái ko porandu Jehová ‘oikuaauka rupi umi mbaʼe ojekuaaʼỹva’. Péro upearã tekotevẽ ñahesaʼỹijo umi lívro oĩva la Bíbliape ohaivaʼekue proféta Daniel ha apóstol Juan.

² Ñandejára ohechauka koʼã kuimbaʼépe umi visión rupive heta mymba ha omyesakã chupekuéra mbaʼépa orrepresenta umíva. Avei omombeʼu Daniélpe mbaʼépa heʼise pe estátua Nabucodonosor ohechavaʼekue iképe. Jehová ohaikapaite koʼã mbaʼe la Bíbliape ikatu hag̃uáicha ideprovécho ñandéve (Rom. 15:4). Ha upéva ñanepytyvõ jajeroviave hag̃ua Ñandejára Rréinore, koʼẽrõitéma ohundítava yvyporakuéra goviérno (Dan. 2:44).

 3. Hesakã porã hag̃ua ñandéve umi profesía oĩva la Bíbliape, ¿mbaʼépa ñantende raẽ vaʼerã, ha mbaʼérepa?

³ Umi kuatiañeʼẽ ohaivaʼekue Daniel ha Juan ohechauka mávapa umi ocho “mburuvicha”, térã goviérno omanda guasuvéva, ha avei omombeʼuhína máva mávapa oisãmbyhýta ohóvo. Péro ikatu hag̃uáicha hesakã porã ñandéve koʼã téysto, tekotevẽ ñantende pe primera profesía ojehaivaʼekue Ñandejára Ñeʼẽme. ¿Mbaʼérepa? Opaite mbaʼe oĩva la Bíbliape oñekumpli upe profesía rupive, ha hese odepende entéro umi ótra profesía.

PE MBÓI ÑEMOÑARE HA PE MYMBA ÑARÕ

 4. ¿Máva mávapa oike pe kuña ñemoñarépe, ha mbaʼépa ojapóta hikuái?

⁴ Adán ha Eva opeka riremi, Jehová heʼivaʼekue peteĩ “kuña” orekotaha peteĩ “ñemoñare” (elee Génesis 3:15).a Upe “ñemoñare” opyrũta pe mbói akãre, térã Satanás rehe, ha ojukáta chupe. Tiémpo rire, Jehová omombeʼu pe ñemoñare outaha Abrahán familiarégui, tetã Israel, Judá trívu ha rréi David ñemoñarégui (Gén. 22:15-18; 49:10; Sal. 89:3, 4; Luc. 1:30-33). Jesucristo hína pe párte iñimportantevéva upe ñemoñarégui (Gál. 3:16). Pe ñemoñarépe oike avei umi kristiáno ojeporavovaʼekue espíritu sánto rupive (Gál. 3:26-29). Jesús ha umi unhído haʼehína umi oisãmbyhýva Ñandejára Rréino, ha Jehová oiporúta upe goviérno ohundi hag̃ua Satanáspe (Luc. 12:32; Rom. 16:20).

5, 6. a) ¿Mboy goviérno omanda guasúvapa jatopa umi visión Daniel ha Juan ohechavaʼekuépe? b) ¿Mbaʼépa orrepresenta umi siete akã oĩva Revelaciónpe?

⁵ Pe primera profesía oĩva la Bíbliape heʼi Satanás oguerekotaha avei ‘iñemoñare’ ha oñemoĩtaha pe kuña ñemoñare rehe. ¿Mávapa pe mbói ñemoñare? Umíva hína opavave ndaijaʼéiva Ñandejárare ha oñemoĩva hembiguaikuérare, Satanás avei ojapoháicha. Ymaite guive ko Mbói oiporu iñemoñarekuérape “umi goviérno” polítikope, térã omoĩ chupekuéra mburuvicháramo (Luc. 4:5, 6, NM). Péro koʼã goviérno apytépe oĩ umi oñemoĩ mbarete vaʼekue Jehová puévlore, tahaʼe isrraelitakuérare térã umi kristiáno unhído rehe. Jaikuaávo koʼã mbaʼe, ñanepytyvõ ñantende porã hag̃ua mbaʼérepa umi visión ohechavaʼekuépe Daniel ha Juan oñeñeʼẽ ocho goviérno imbaretévarente, oĩramo jepe hetave.

⁶ Áño 96 rupi, Jesús ohechauka apóstol Juánpe heta visión oporomongyhyjéva (Rev. 1:1). Peteĩvape Juan ohecha peteĩ dragón oĩva y rembeʼýpe, orrepresentáva Satanáspe (elee Revelación 13:1, 2). Upéi pe márgui osẽ peteĩ mymba ndevaíva siete iñakãva, ha Satanás omeʼẽ chupe tuicha autorida. Upe rireve, Juan ohecha peteĩ ‘taʼanga’ ojoguáva pe mymba ñarõ oĩvape Revelación 13:1-pe, ha avei siete iñakã péro ikolór pytã. Peteĩ ánhel omyesakã chupe umi siete akã orrepresentaha “siete mburuvicha guasu”, térã siete goviérno omanda guasuvéva ko yvy ape ári (Rev. 13:14, 15; 17:3, 9, 10). Revelación ojehaírõ guare, cinco goviérno hoʼáma, pe seiha oisãmbyhyhína, ha pe sieteha katu “neʼĩra gueteri ou”. ¿Máva mávapa koʼã goviérno? Ñahesaʼỹijomína mbaʼépa orrepresenta peteĩteĩ umi akã ha mbaʼépa Daniel heʼivaʼekue koʼã goviérnore, oĩramo jepe umi neʼĩrava gueteri ogoverna.

EGIPTO HA ASIRIA: MOKÕI AKÃ

 7. ¿Mávapepa orrepresenta pe primer akã, ha mbaʼérepa?

⁷ Pe primer akã orekóva pe mymba ñarõ orrepresenta Egíptope. ¿Mbaʼérepa? Egipto haʼe pe primer goviérno omanda guasuvéva opuʼãvaʼekue Ñandejára puévlore. Pe kuña ñemoñare ningo ouvaʼerã Abrahán familiarégui, ha upévare umi isrraelíta oñembohetavérõ guare Egíptope, Satanás ohundise chupekuéra. ¿Mbaʼépa ojapo upearã? Oiporu Faraónpe ojukapa hag̃ua umi mitãʼi isrraelítape. Péro Jehová ndohejái oiko upéva ha omosãso hembiguaikuérape Egipto poguýgui (Éxo. 1:15-20; 14:13). Upe rire ogueraha chupekuéra pe Yvy Oñeprometevaʼekuépe ha opyta hikuái oiko upépe.

 8. ¿Mávapepa orrepresenta pe segundo akã, ha mbaʼépa ojapose rakaʼe?

⁸ Pe segundo akã orrepresenta Asíriape, peteĩ goviérno omanda guasúva ohundisevaʼekue avei Ñandejára puévlope. Añetehápe ningo Jehová ojevale ko tetãre okastiga hag̃ua pe rréino de diez trívupe opuʼã haguére hese ha omombaʼeguasu rupi umi taʼanga. Upéi katu Asiria opuʼãma avei Jerusalén rehe, péro upérõ guare Ñandejára ndoiporuvéima umi asíriope. Oiméne Satanás ohundise raʼe pe rréi famíliape oikuaa rupi Jesús onasetaha iñemoñarekuéragui. Péro ani hag̃ua oiko Satanás oipotáva, Jehová omondo peteĩ ánhelpe ojuka hag̃ua umi asíriope, ha upéicha osalva isiervokuéra iñeʼẽrendúvape (2 Rey. 19:32-35; Isa. 10:5, 6, 12-15).

BABILONIA: PE AKÃ MBOHAPYHA

9, 10. a) ¿Mbaʼépa Jehová oheja ojapo umi Babiloniaygua? b) ¿Mbaʼépa tekotevẽkuri oiko oñekumpli hag̃ua pe profesía?

⁹ Pe tercer akã apóstol Juan ohechavaʼekue orrepresenta Babilóniape. Jehová oheja umi vavilónio ojagarra Jerusalén ha oguerahapa umi héntepe tembiguairã. Ñandejára heʼi porã vaʼekue umi isrraelíta naiñeʼẽrendúivape oikotaha hesekuéra upéva (2 Rey. 20:16-18). Heʼi avei ndaiporimoʼãveimaha rréi oisãmbyhýva Jerusalénpe “Ñandejára guapyhápe”, térã itrónope (1 Cró. 29:23). Upéicharamo jepe, opromete outaha peteĩ David ñemoñare “oguerekóva derécho oisãmbyhy hag̃ua” ha ojeruretaha upe autorida (Eze. 21:25-27, NM).

¹⁰ Peteĩ profesía ohechauka ou vove pe Mesías Jehová oprometevaʼekue, umi hudío omombaʼeguasutaha gueteri Ñandejárape Jerusalén témplope (Dan. 9:24-27). Ha upe mboyve, ambue profesía omombeʼúma ko Mesías onasetaha Belénpe, ha upéva ojehaivaʼekue umi isrraelíta ojegueraha mboyvéma Babilóniape (Miq. 5:2). Ikatu hag̃uáicha oñekumpli ko profesía, tekotevẽkuri oñemosãso umi hudíope, oho jey hikuái hetãme ha omopuʼã jey pe témplo. Péro umi Babiloniaygua ningo ndopoíriva hembiguaikuéragui. Upéicharõ, ¿mbaʼéichapa oñekumplíta ko profesía? Jehová oikuaauka upéva iprofetakuéra rupive (Amós 3:7).

11. ¿Mbaʼe mbaʼépa ojeʼe orrepresentaha Babilóniape? Ehecha pe nóta.

¹¹ Daniélpe ojeguerahavaʼekue avei Babilóniape (Dan. 1:1-6). Jehová oiporu ko profétape oikuaauka hag̃ua mávapa umi goviérno oisãmbyhýtava Babilonia rire. Pór ehémplo, ohechauka Nabucodonosórpe peteĩ suéño rupive peteĩ estátua de diferénte metál (elee Daniel 2:1, 19, 31-38). Ñandejára oiporu Daniélpe ikatu hag̃uáicha omyesakã ko mburuvichápe pe akã de óro orrepresentaha Babilóniape.b Ipécho ha ijyva de pláta katu orrepresenta pe goviérno oútava Babilonia rire. ¿Mbaʼe goviérnopa upéva, ha mbaʼéichapa otratáta Ñandejára puévlope?

MEDOPERSIA: PE AKÃ IRUNDYHA

12, 13. a) ¿Mbaʼépa Jehová heʼi pe goviérno oitýtavare Babilóniape? b) ¿Mbaʼérepa Medopersia orrepresenta porãiterei pe mymba ñarõ akã irundyhápe?

¹² Amo cien áño rasa Daniel tiémpo mboyve, Jehová oiporu proféta Isaíaspe oikuaauka hag̃ua mbaʼe goviérnopa oitýta Babilóniape. Heʼi mbaʼéichapa oñehundíta ko táva ha avei omombeʼu mbaʼéichapa hérata pe kuimbaʼe ojapótava upéva: Ciro, Persiaygua (Isa. 44:28-45:1, 2). Upe rire Daniel ohecha avei mokõi visión orrepresentáva ko goviérno omanda guasuvévape, Medopersia. Peteĩvape ohecha peteĩ óso opuʼãva ha ojeʼe chupe hoʼu hag̃ua “heta soʼo” (Dan. 7:5, ÑÑB). Ha pe ótrope katu ohecha peteĩ ovecha mácho mokõi hatĩva (Dan. 8:3, 20).

¹³ Jehová okumpli pe profesía oiporúvo Medopérsiape oity hag̃ua Babilóniape, ha ohejávo umi isrraelítape oho jey hetãme (2 Cró. 36:22, 23). Péro tiémpo rire, pe goviérno pérsa haimete ohundi avei Ñandejára puévlope. Lívro de Ester omombeʼu pe primer minístro Persiaygua, hérava Hamán, ojukase hague umi hudío oĩvape ipoguypekuéra, ha omoĩha voi peteĩ fécha ojapo hag̃ua upéva. Péro Ñandejára oguenohẽ chupekuéra upe situasión ijetuʼuetévagui ha osalva ipuévlope Satanás ñemoñarégui (Est. 1:1-3; 3:8, 9; 8:3, 9-14). Jahechaháicha, Medopersia orrepresenta porãiterei pe mymba ñarõ akã irundyhápe.

GRECIA: PE AKÃ CINCOHA

14, 15. ¿Mbaʼépa oikuaauka Jehová Gréciagui?

¹⁴ Pe mymba ñarõ akã cincoha ningo Grecia. Daniel omombeʼúma kuri pe estátua rye ha ikuárto de kóvre orrepresentaha avei ko goviérno. Péro haʼe ohechave mokõi visión omyesakãva mbaʼeichagua goviérnopa Grecia ha ohechauka heta mbaʼe pe mburuvicha iñimportantevévagui oisãmbyhýtava ko goviérnope.

¹⁵ Peteĩ visiónpe, Daniel ohecha peteĩ leopárdo cuatro ipepóva ha orrepresentáva Gréciape. Upéva heʼise ko goviérno pyaʼeterei ojagarrataha ohóvo heta tetã (Dan. 7:6). Ambue visiónpe katu ohecha peteĩ kavara mácho hatĩ peteĩva sapyʼaitépe ojukaha peteĩ ovecha máchope, orrepresentáva Medopérsiape. Jehová omyesakã Daniélpe pe kavara mácho haʼeha Grecia, ha pe hatĩ tuichaitéva orrepresentaha peteĩ rréi omoakãtavape ko goviérno. Upéi Daniel heʼi pe mymba ratĩ opẽtaha ha hendaguépe osẽtaha cuatro michĩvéva. Ko profesía oñekumpli ojeʼe hagueichaite, ojehaíramo jepe hetaiterei áño oiko mboyve Gréciagui pe goviérno omanda guasuvéva. Alejandro Magno, pe mburuvicha iñimportantevevaʼekue Gréciape, opuʼã Medopérsiare ha oity ko goviérno. Péro pe kavara ‘ratĩ’ tuicháva ndopytaʼaréi. Alejandro omano orekórõ guare 32 áñonte, omanda guasuve jave. Ha upe rire opyta hendaguépe cuatro henerál ha odividi hikuái pe goviérno cuatro hendápe (elee Daniel 8:20-22).

16. ¿Mbaʼépa ojapo Antíoco IV?

¹⁶ Hoʼa rire Persia, Grecia ogoverna umi lugár oikohápe Ñandejára puévlo. Upe tiémpope, umi hudío oĩmba jeýma hetãme ha omopuʼã jeýma pe témplo Jerusalénpe. Upérõ haʼekuéra Jehová puévlo gueteri, ha pe témplope oñemombaʼeguasúiti chupe. Péro síglo segúndope Jesús ou mboyve, pe mymba akã cincoha, orrepresentáva Gréciape, oñemoĩ hesekuéra. Antíoco IV, peteĩ mburuvicha ogovernáva peteĩ párte opytavaʼekue Alejandro goviérnogui, omopuʼã peteĩ altár Jerusalén témplope oñemombaʼeguasu hag̃ua umi taʼanga, ha omoĩ peteĩ léi heʼíva ojejukataha opavave hudío omombaʼeguasúvape Ñandejárape. ¡Ajépa ndaijaʼeiete Satanás ñemoñare Jehová puévlore! Péro upéi Grecia hoʼa avei ambue goviérno omanda guasuvéva poguýpe. ¿Mávapa pe mymba ñarõ akã seiha?

ROMA: PE AKÃ SEIHA, ‘IÑARÕ HA OPOROMONGYHYJE’

17. ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa pe mymba ñarõ akã seiha okumpliha peteĩ párte iñimportantetereíva Génesis 3:15-pe?

¹⁷ Apóstol Juan ohechárõ guare pe mymba ñarõ pe visiónpe, Roma haʼevaʼekue pe goviérno omanda guasuvéva ko yvy ape ári (Rev. 17:10). Ko mymba ñarõ akã seiha okumpli peteĩ párte iñimportantetereíva pe profesía oĩvape Génesis 3:15-pe. Satanás oiporuvaʼekue umi mburuvicha Romayguápe oisuʼu hag̃ua “ipytápe” pe kuña ñemoñarépe. ¿Mbaʼéichapa ojapo upéva? Umi rrománo heʼi Jesús oñemoĩha igoviernokuérare, upévare okondena ha ojuka chupe hikuái (Mat. 27:26). Upéicharõ jepe, ndoperhudikaʼaréi Jesúspe, Jehová omoingove jey rupi chupe.

18. a) ¿Mávapepa Ñandejára oiporavo umi Israelgua rendaguépe, ha mbaʼérepa? b) ¿Mbaʼéichapa pe mbói ñemoñare opersegi meme pe kuña ñemoñarépe?

¹⁸ Umi omoakãva hudiokuéra rrelihión oñemoĩ peteĩ ñeʼẽme Roma ndive ikatu hag̃uáicha opersegi Jesúspe. Avei opavave lénto umi Israelgua omboyke chupe, ha upévare Jehová orrechasa Israélpe (Mat. 23:38; Hech. 2:22, 23). Upéi Ñandejára oiporavo peteĩ tetã ipyahúva, hérava ‘Israel Ñandejára mbaʼéva’ (Gál. 3:26-29; 6:16, JMP). Umíva hína entéro kristiáno unhído, tahaʼe hudío térã ambue tetãygua (Efe. 2:11-18). Jesús oñemoingove jey rire, pe mbói ñemoñare opersegi meme pe kuña ñemoñarépe. ¿Mbaʼéichapa ojapo upéva? Heta vése Roma oñehaʼãmbaite ohundi umi kristiáno upe tiempopeguápe, haʼéva avei pe kuña ñemoñare.c

19. a) ¿Mbaʼépa heʼi Daniel pe sexto goviérno omanda guasuvéva rehe? b) ¿Mbaʼépa ñahesaʼỹijóta ótro artíkulope?

¹⁹ Pe taʼanga Nabucodonosor ohechavaʼekue iképe, hetyma de iérro, ha upéva orrepresenta Rómape (Dan. 2:33). Péro Daniel ohecha avei ambue visión ohechauka porãitereíva mbaʼeichagua goviérnopa Roma, ha mbaʼeichaguátapa pe goviérno omanda guasuvéva osẽtava chugui (elee Daniel 7:7, 8). Heta tiémpore Roma haʼevaʼekue iñenemigokuérape g̃uarã peteĩ goviérno ‘iñarõ, oporomongyhyje ha imbaretetereíva’. Péro pe profesía heʼi avei ko goviérnogui osẽtaha “diez hatĩ”, ha avei ambue hatĩ michĩva okakuaataha ohóvo oiko peve chugui pe goviérno iñimportantevéva. ¿Máva mávapepa orrepresenta umi diez hatĩ? ¿Mávapa pe hatĩ michĩvéva osẽvaʼekue avei, ha mbaʼe pártepa upéva pe estátua tuichaitévape? Pe artíkulo oñepyrũva páhina 14-pe ombohováita koʼã porandu.

[Nóta]

“Koʼã mbaʼe Ñandejára oikuaauka Jesucrístope, haʼe ohechauka hag̃ua hembiguaikuérape umi mbaʼe oikótava koʼẽrõite.” (REV. 1:1, NM)

¿MBAʼÉPA REMBOHOVÁITA?

¿Mbaʼe pártepa pe estátua tuichaitévagui orrepresenta Gran Bretaña ha Estados Unidos?

¿Mbaʼéichapa ojehechauka pe visiónpe Gran Bretaña ha Estados Unidos oipytyvõha Naciones Unídaspe?

¿Mbaʼéichapa Daniel ha Juan heʼi oñehundipataha yvyporakuéra goviérno?

1, 2. a) ¿Mbaʼépa hesakãta ñandéve ñahesaʼỹijóvo umi profesía Daniel ha Juan ohaivaʼekue? b) ¿Máva mávapepa orrepresenta umi seis akã jahechamavaʼekue?

UMI profesía Daniel ha Juan ohaivaʼekue ojojoguaiterei. Ñahesaʼỹijóramo umíva, ñantendéta heta mbaʼe oikóva koʼág̃a rupi ko múndo tuichakuére ha jaikuaáta mbaʼépa oikóta tenonderã. ¿Mbaʼépa orrepresenta pe mymba ñarõ Juan ohechavaʼekue, pe mymba ndevaipa jepéva diez hatĩva oĩva lívro de Daniélpe ha pe estátua tuichaitéva Nabucodonosor ohechavaʼekue iképe? ¿Ha mbaʼépa jajapovaʼerã hesakã rire ñandéve koʼã profesía?

² Ñepyrũrã ñanemanduʼami pe mymba ñarõ rehe Juan ohechavaʼekue peteĩ visiónpe (Rev., kap. 13). Ojeʼe haguéicha pe artíkulo ohasavaʼekuépe, umi seis iñakã orrepresenta Egipto, Asiria, Babilonia, Medopersia, Grecia ha Rómape. Koʼã goviérno omanda guasúva opersegi meme pe kuña ñemoñarépe (Gén. 3:15). Heta tiémpo Juan ohai rire pe visión, Roma haʼe gueteri pe goviérno omanda guasuvéva. Péro og̃uahẽta pe tiémpo ojupitahápe hendaguépe pe akã sieteha. ¿Mávapa upe goviérno, ha mbaʼéichapa otratáta pe kuña ñemoñarépe?

OJUPI GRAN BRETAÑA HA ESTADOS UNIDOS

 3. ¿Mávapepa orrepresenta pe mymba ndevaipa jepéva diez hatĩva, ha mbaʼépa orrepresenta umi diez hatĩ?

³ Ikatu hag̃uáicha jaikuaa mávapa pe akã sieteha oñeñeʼẽha Revelación kapítulo 13-pe, tekotevẽ ñambojoja pe visión Juan ohechavaʼekue ha pe mymba ndevaipa jepéva diez hatĩva, Daniel ohechavaʼekue (elee Daniel 7:7, 8, 23, 24).a Ko mymba vai orrepresentákuri Rómape (ehecha páhina 12 ha 13). Síglo cinco guive, ko goviérno oñepyrũ ojedividi. Upévare, umi diez hatĩ oĩva pe mymba ndevaipa jepéva akãre orrepresenta umi goviérno osẽvaʼekue Rómagui.

4, 5. a) ¿Mbaʼépa ojapo pe mymba ratĩ michĩva? b) ¿Mávapa pe mymba ñarõ akã sieteha?

⁴ Upe rire umi diez hatĩ apytépe okakuaa ótro hatĩ, ‘peteĩ michĩva’, ha oity mbohapy hatĩ. ¿Mbaʼéichapa oñekumpli ko profesía? Gran Bretaña oĩrõ guare Roma poguýpe naimbareteguasuivaʼekue, péro síglo 17 guive oñepyrũ oñakãrapuʼã. Upe mboyve oĩma mbohapy tetã imbaretéva osẽvaʼekue Rómagui: España, Países Bajos ha Francia. Péro upéi Gran Bretaña oity chupekuéra peteĩteĩ, ha síglo 18-pe oñepyrũma oiko chugui pe tetã imbaretevéva ko múndope. Upéicharõ, ¿ikatúpa jaʼe upérõ oikóma hague chugui pe mymba ñarõ akã sieteha? Neʼĩra gueteri.

⁵ Oikóramo jepe Gran Bretáñagui pe tetã iñimportantevéva, umi ikolónia oĩva Norteaméricape ojei ipoguýgui. Péro Gran Bretaña oñangareko rupi hesekuéra ifuérsa navál rupive, Estados Unídosgui oiko avei peteĩ tetã imbaretéva. Áño 1914-pe, oñepyrũvo Jesucristo ára, Gran Bretáñagui oiko pe tetã tuichave ogovernavaʼekue ko yvy ape ári, ha Estados Unídosgui katu oiko pe tetã tuichave ombaʼapóva ko múndope.b Pe primera gérra mundiál aja, koʼã mokõi tetã oñomoirũ oñorairõ hag̃ua iñenemigokuérandi. Péicha oiko chuguikuéra pe mymba ñarõ akã sieteha, pe goviérno omanda guasuvéva ko yvy ape ári. ¿Mbaʼéichapa ko goviérno otrata pe kuña ñemoñarépe?

 6. ¿Mbaʼéichapa otrata pe akã sieteha Ñandejára puévlope?

⁶ Oñepyrũre Jesucristo ára, pe mymba ñarõ akã sieteha oñemoĩ Ñandejára puévlore, térã umi kristiáno unhído oĩvare ko yvy ape ári (Mat. 25:40). Jesús heʼivaʼekue haʼe ou jey vove, umi hembýva pe kuña ñemoñarégui hembiapo hetataha oikóvo ko yvy ape ári (Mat. 24:45-47; Gál. 3:26-29). Gran Bretaña ha Estados Unidos oñepyrũ “oñorairõ umi imarangatúva ndive” (Rev. 13:3, 7, JMP). Pe primera gérra mundiál aja haʼekuéra opersegi meme Ñandejára rembiguaikuérape, oproivi ojeporu heta puvlikasión ha omoinge kárselpe heta orrepresentávape pe tembiguái jeroviahápe. Ha Jehová heʼi haguéicha Juánpe, ojoko voi hikuái pe predikasión peteĩ tiémpore. Upéicharõ jepe Ñandejára heʼi umi oĩva avei pe kuña ñemoñarépe, térã umi unhído, oñepyrũ jeytaha opredika meme ku oikove jeyramoguáicha (Rev. 11:3, 7-11). ¿Oñekumplípa koʼã profesía? Umi mbaʼe ohasáva Jehová siervokuéra koʼã tiémpope, ohechauka upeichaha.

PE ESTÁTUA PY DE IÉRRO OJEHEʼÁVA ÑAIʼŨRE

 7. ¿Mbaʼérepa jaʼe pe mymba akã sieteha ha pe estátua py orrepresentaha peteĩ mbaʼénte?

⁷ ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa pe mymba akã sieteha ha pe estátua py orrepresentaha peteĩ mbaʼénte? Gran Bretaña ningo osẽ Rómagui ha upéi Estados Unidos osẽ Gran Bretáñagui, upévare jaʼekuaa mokõivéva ouha Rómagui. ¿Ha mbaʼépa ikatu jaʼe pe estátua pýre? Daniel ohecha haguéicha, pe párte ojejapo iérro ha ñaiʼũgui (elee Daniel 2:41-43). Upéva ohechauka mbaʼe tiémpopepa opuʼãta ko goviérno oñerrepresentáva avei pe mymba akã sieteháre, térã Gran Bretaña ha Estados Unidos. Peteĩ mbaʼe ojejapóva iérro ha ñaiʼũgui katuete ikangyve peteĩ ojejapóva iérrogui añónte, upéicha avei Gran Bretaña ha Estados Unidos ikangyve Rómagui, pe goviérno haʼekuéra osẽvaʼekuégui. Jahechamína mbaʼérepa.

8, 9. a) ¿Mbaʼéichapa pe mymba ñarõ akã sieteha ohechauka iérroicha imbareteha? b) ¿Mbaʼépa orrepresenta pe ñaiʼũ?

⁸ Heta vése pe mymba ñarõ akã sieteha ohechauka imbareteha iérroicha. Pór ehémplo, upéva ojekuaa oganárõ guare pe primera gérra mundiál. Ha pe segunda gérra mundiál aja avei ojehecha jey imbareteha.c Opa rire ko gérra ohechauka gueteri iérroicha imbareteha. Upéicharõ jepe, oñepyrũ guive ogoverna pe mymba ñarõ akã sieteha, pe iérro ojeheʼáma avei ñaiʼũre. ¿Mbaʼéichapa oiko upéva?

⁹ Are guivéma Ñandejára siervokuéra ontendese mbaʼépa orrepresenta pe estátua py. Daniel 2:41-pe heʼi pe iérro ojeheʼáva ñaiʼũre haʼeha peteĩ ‘goviérnonte’. Upéicharõ, pe ñaiʼũ orrepresenta umi mbaʼe oĩva Gran Bretaña ha Estados Unidos poguýpe ha omokangýva ko goviérno, upéicha rupi naimbaretéi Rómaicha, imbaretevaʼekue peteĩ iérroicha. Daniel omombeʼu ko ñaiʼũ haʼeha umi “yvypóra ñemoñare”, térã umi henteitápe (Dan. 2:43, NM). Koʼã hénte oĩva Gran Bretaña ha Estados Unidos poguýpe orreklama iderécho heta hendáicha, pór ehémplo umi sindikáto rupive, ojapóvo kampáña ojerrespeta hag̃ua iderécho, térã oñehaʼãvo oñeindependisa chuguikuéra. Péicha haʼekuéra omokangy ko goviérno ha ndaikatúi imbarete peteĩ iérroicha. Ha umi mburuvicha ihénte hetavéva jepe pyʼỹinte ndaikatúi okumpli ipromésa apenaite ogana rupi umi vóto jave ha avei oĩgui heta polítiko nopensáiva haʼekuéraicha. Péicha oñekumpli Daniel ohaivaʼekue: ‘Upe tetã peteĩ hendápe imbarete iérroicha ha ambuépe ikangy ñaiʼũicha’ (Dan. 2:42; 2 Tim. 3:1-3).

10, 11. a) ¿Mbaʼépa oikóta pe estátua ‘pýgui’? b) ¿Mbaʼérepa noñemombeʼúi mboýpa ipysã pe estátua?

¹⁰ Ko síglo 21-pe Gran Bretaña ha Estados Unidos oñomoirũ gueteri. Haʼekuéra pyʼỹinte ombaʼapo oñondive heta mbaʼe iñimportántevape. Umi profesía oñeʼẽva pe estátua tuichaitévare ha pe mymba ñarõ rehe ohechauka ndaiporimoʼãiha ótro goviérno oisãmbyhýtava ko múndo Gran Bretaña ha Estados Unidos rendaguépe. Ko goviérno ndopamoʼãi ijehegui reínte ikangyvéramo jepe Rómagui, oñerrepresentáva pe estátua retyma de iérrore.

¹¹ ¿Ikatúpa jaʼe pe estátua pysãnguéra orrepresentaha ambue mbaʼe? Ñanemanduʼavaʼerã ótra visiónpe Daniel oiporuha número, pór ehémplo omombeʼu mboýpa hatĩ umi mymba, ha upéva ohechauka umi número iñimportanteha. Péro Daniel nomombeʼúi mboýpa ijyva, ipo, ikuã, hetyma ha ipy pe estátua, péicha avei ndeʼíri mboýpa ipysã. Upéicha rupi jaʼekuaa naiñimportanteiha upéva. Péro ipysãnguérare ojeʼe ojejapoha iérro ha ñaiʼũgui. Koʼã mbaʼe ohechauka ñandéve ág̃a pe “ita” guasu térã Ñandejára Rréino oity vove pe estátua, pe goviérno omanda guasuvéva ko yvy ape ári haʼetaha Gran Bretaña ha Estados Unidos (Dan. 2:45).

PE MYMBA ÑARÕ MOKÕI HATĨVA

12, 13. ¿Mávapepa orrepresenta pe mymba ñarõ hatĩ mokõiva, ha mbaʼépa ojapo?

¹² Gran Bretaña ha Estados Unidos haʼete iérro ojeheʼáva ñaiʼũre, upévare ikangymie. Upéicharamo jepe ko goviérno ojapóta peteĩ mbaʼe tuicháva umi ára pahápe, Jesús ohechauka haguéicha Juánpe peteĩ visión rupive. ¿Mbaʼépa heʼise upéva? Juan ohecha peteĩ mymba ñarõ hatĩ mokõiva ha oñeʼẽva peteĩ dragóncha. ¿Mávapepa orrepresenta? Umi mokõi hatĩ ohechauka oĩha mokõi omanda guasúva. Ko mymba orrepresenta avei Gran Bretaña ha Estados Unidos, péro ojapohápe peteĩ tembiapo tuicháva (elee Revelación 13:11-15).

¹³ Ko mymba hatĩ mokõiva ojapouka pe mymba ñarõ siete iñakãva “raʼanga”. Juan heʼi ko taʼanga oikotaha peteĩ tiémpore, upéi opataha, ha upe rire oikove jeytaha. Oĩ peteĩ organisasión Gran Bretaña ha Estados Unidos omoñepyrũvaʼekue ikatu hag̃uáicha orrepresenta umi goviérno oĩva ko múndope ha omoĩ hag̃ua tetãnguérape peteĩ ñeʼẽme.d Upéva hína pe Sociedad de Naciones oñepyrũvaʼekue ombaʼapo og̃uahẽvo huʼãme pe primera gérra mundiál, péro opa rei jey oñepyrũvo pe segunda gérra mundiál. Ko segunda gérra aja, Ñandejára siervokuéra omombeʼu ko mymba ñarõ raʼanga opuʼã jeytaha ojeʼe haguéicha Revelaciónpe. Ha upeichaite ningo oiko, pe organisasión opuʼã jey ha oñembohéra Naciones Unidas (Rev. 17:8).

14. ¿Mbaʼérepa Juan heʼi pe mymba ñarõ raʼanga haʼeha peteĩ “mburuvicha ochoha”?

¹⁴ Juan heʼi pe mymba ñarõ raʼanga haʼeha peteĩ “mburuvicha ochoha”. Péro upéva ndeʼiséi pe mymba ñarõ oĩva Revelación 13:1-pe orekoha ocho akã ha upe akã orrepresentaha ko mburuvichápe. Ko mburuvicháre ojeʼe haʼeha pe mymba ñarõ raʼangánte. Upéva heʼise ndorekoiha podér ijehegui reínte, síno odependeha umi goviérno oĩvare pe Naciones Unídaspe, ha koʼýte Gran Bretaña ha Estados Unidos rehe, omoñepyrũvaʼekue ko organisasión (Rev. 17:10, 11, BNP). Upéicharõ, ¿mbaʼérepa Juan heʼi hese haʼeha peteĩ “mburuvicha”? Oñemeʼẽgui chupe autorida omanda hag̃ua peteĩ rréi omandaháicha. Avei ojapóta peteĩ mbaʼe oñeimoʼãʼỹva, ha upéva rapykuéri oikóta heta mbaʼe okambiátava ko múndo.

PE MYMBA ÑARÕ RAʼANGA OHUNDI PE KUÑA REKOVAÍPE

15, 16. ¿Mávapepa orrepresenta pe “kuña rekovai”, ha mbaʼépa oiko ‘hiʼýgui’?

¹⁵ Juan omombeʼu peteĩ “kuña rekovai” oĩha pe mymba ñarõ pytã ári, haʼevahína pe mymba ñarõ raʼanga. Ko kuña syváre ojehai “Babilonia Guasu” ha odomina pe mymba ñarõme (Rev. 17:1-6, NM). ¿Mávapepa orrepresenta ko kuña rekovai? Enterove rrelihión japúpe, ha koʼýte umi heʼívape ijehe kristianoha. Koʼã rrelihión oapoja pe mymba ñarõ raʼangápe ha oñehaʼã oreko chupe ipoguýpe.

¹⁶ Péro Jesucristo ára aja, Babilonia Guasu ohecha mbaʼéichapa ‘pe y’ pyaʼeterei hypa ohóvo chugui. Upe y orrepresenta umi hénte oĩva umi rrelihión japúpe, ha umíva pyaʼeterei ohejapa ohóvo chupe (Rev. 16:12; 17:15). Pe mymba ñarõ raʼanga oñepyrũrõ guare oikove, umi rrelihión heʼíva ijehe kristianoha tuicha omanda heta tetãme ko yvy ape ári. Péro koʼág̃a rupi hetaiterei hénte omboyke umi rrelihión ha ndojeroviavéi umi omoakãvare. Ha oĩ voi heta heʼíva pe rrelihión oporomoingovainteha. Koʼã tetã rupi heta hetave tapicha iñarandúva ko múndope g̃uarã heʼi umi hénte ojeivaʼerãha opaichagua rrelihióngui.

17. ¿Mbaʼépa oikóta koʼẽrõitéma umi rrelihión japúre, ha mbaʼéichapa oikóta upéva?

¹⁷ Umi rrelihión japu ndahaʼéi mbeguekatúpe opátava ohóvo. Pe kuña rekovai osegíta imbarete ha oñehaʼãta omaneha umi mburuvichápe, péro upéi Ñandejára omoĩta hembipota umi mburuvicha pyʼapýpe (elee Revelación 17:16, 17). Koʼẽrõitéma Jehová oiporúta umi polítikope, pe Naciones Unidas rupive, opuʼã hag̃ua umi rrelihión japúre. Upéicha, umi rrelihión nomandamoʼãvéima ha opytáta mbaʼeveʼỹre. Ndaʼareguasúi koʼã mbaʼe ni noñeimoʼãi ikatuneha oiko, péro koʼág̃a ojekuaa porã pe kuña rekovai hoʼapotaiteha pe mymba ñarõ pytã árigui. Ha ndoguejymoʼãi mbeguekatu asy, síno tuichaháicha hoʼáta (Rev. 18:7, 8, 15-19).

OÑEHUNDIPA UMI MYMBA

18. a) ¿Mbaʼépa ojapotahína pe mymba ñarõ, ha mbaʼépepa opáta upéva? b) ¿Mbaʼeichagua goviérnopepa ohundíta Ñandejára Rréino, heʼiháicha Daniel 2:44? (Ehecha pe rrekuádro oĩva páhina 17-pe.)

¹⁸ Umi rrelihión japu oñehundi rire, umi goviérno oĩva Satanás poguýpe, térã pe mymba ñarõ, opuʼãta Ñandejára Rréino rehe. Péro Ñandejára Rréino oĩ yvágape ha haʼekuéra ndaikatúi ojapo hese mbaʼeve, upémarõ umi mburuvicha ko yvy arigua oñepyrũta opersegi mbarete umi kristiáno oĩvape upe Rréino poguýpe. Péro la Biblia heʼi porã mbaʼépa oikóta (Rev. 16:13-16; 17:12-14). Daniel omombeʼu mbaʼépa oikóta ko ñorairõ iñimportantetévape (elee Daniel 2:44). Upéicharõ, oñehundietéta pe mymba ñarõ siete iñakãva oĩva Revelación 13:1-pe, ko mymba ñarõ raʼanga ha pe mymba ñarõ hatĩ mokõiva.

19. ¿Mbaʼe rehépa jajeroviavaʼerã, ha mbaʼépa jajapomavaʼerã koʼág̃a?

¹⁹ Ñande jaikoñaína pe tiémpo oisãmbyhyhápe pe mymba ñarõ akã sieteha. Ko mymba ñarõ oñehundíta ha ndaiporimoʼãvéima ótro akã ogovernátava. Upévare jaʼekuaa ág̃a pe rrelihión japu oñehundi vove, Gran Bretaña ha Estados Unidos ogovernataha gueteri ko yvy. Ñanemanduʼákena umi profesía Daniel ha Juan ohaivaʼekue oñekumplipaiteha. Upéicharõ, jajeroviakuaa koʼẽrõitéma oñehunditaha umi rrelihión japu ha Armagedón og̃uahẽmbotaitemaha. Añetehápe, Ñandejára oikuaauka ñandéve mbaʼépa oikóta tenonderãme. ¿Ñañatendétapa umi mbaʼe ojeʼévare koʼã profesíape? (2 Ped. 1:19.) Koʼág̃ama jahechaukavaʼerã ñaimeha Jehová ykére ha ñañemoĩha Irréino poguýpe (Rev. 14:6, 7).

[Nóta]

[Rrekuádro oĩva páhina 17-pe]

¿MÁVAPA HÍNA ‘OPAITE KOʼÃ GOVIÉRNO’?

Heʼiháicha Daniel 2:44, Ñandejára Rréino ‘ohundietéta opaite koʼã goviérno’. Ko profesía oñeʼẽ umi goviérnore oñerrepresentáva pe estátua tuichaitévape Nabucodonosor ohechavaʼekue iképe.

Péro, ¿mbaʼépa ikatu jaʼe umi ótro goviérnore? Pe profesía oĩva Revelaciónpe omyesakã porãve heʼívo oñembyatytaha “opa mburuvicha guasu yvy arigua” oñorairõ hag̃ua Jehovándi, Ñandejára “Ipuʼakapáva ñorairõha árape” (Rev. 16:14; 19:19-21). Upéicharõ, Armagedónpe oñehundipaitéta opa umi goviérno ko yvy arigua, ndahaʼéi umi oñerrepresentáva pe estátuape añónte.

Umi lívro oĩva la Bíbliape hérava Daniel ha Revelación, ohechauka mávapa umi ocho mburuvicha, térã goviérno, ha máva mávapa ogovernáta ohóvo. Ñantende porãramo pe primera profesía oĩva la Bíbliape, hesakã porãvéta ñandéve koʼã mbaʼe.

Ymaite guive Satanás oiporu iñemoñarekuérape omoĩvo chupekuéra mburuvicháramo, térã umi ‘goviérnope’ (Luc. 4:5, 6, NM). Péro koʼãva apytépe oĩ umi oñemoĩ mbarete vaʼekue Jehová puévlore, tahaʼe isrraelitakuérare térã umi kristiáno unhídore. Upévare, Daniel ha Juan imanduʼa ocho goviérno imbaretévarente, oĩvéramo jepe hetave.

[Taʼanga ha informasión oĩva páhina 12 ha 13-pe]

(Emaña pe kuatiañeʼẽre rehecha hag̃ua osẽ hagueichaite ko párte)

1. Egipto

2. Asiria

3. Babilonia

4. Medopersia

5. Grecia

6. Roma

7. Gran Bretaña ha Estados Unidosa

8. Sociedad de Naciones ha Naciones Unidasb

ÑANDEJÁRA PUÉVLO

2000 Jesús ou mboyve

Abrahán

1500

Tetã Israel

1000

Daniel 500

Jesús ou mboyve/Jesús ou rire

Juan

Israel Ñandejára mbaʼéva 500

1000

1500

2000 Jesús ou rire

[Nóta]

[Taʼanga]

Pe estátua tuichaitéva (Dan. 2:31-45)

Umi cuatro mymba osẽva márgui (Dan. 7:3-8, 17, 25)

Pe ovecha mácho ha pe kavara (Dan., kap. 8)

Mymba ñarõ siete iñakãva (Rev. 13:1-10, 16-18)

Pe mymba ñarõ hatĩ mokõiva ojapouka pe mymba ñarõ siete iñakãva raʼanga (Rev. 13:11-15)

[Roagradese]

Fóto: Egipto ha Roma: oñeguenohẽvaʼekue Museo Británicogui; Medopersia: Musée du Louvre, Paris