Weta 9
Nawẹ Yẹn Sọgan Pehẹ Kọgbidinamẹnu Ogbẹ́ Tọn Do?
TO OWHE 14 mẹ, Agnès ko jẹgló to amasin adínọ zinzán mẹ podọ nọ tindo mahẹ to walọ zanhẹmẹ tọn mẹ to whepoponu. To owhe 17 etọn mẹ, Jacques yin ahàn sinsinyẹn nùmútọ bo to gbẹzan fẹnnuwiwa tọn zan. Yé omẹ awe lẹpo yigbe dọ na nugbo tọn yé ma yiwanna ogbẹ̀ he yé to zinzán kavi onú he yé to wiwà lẹ gba. To whelọnu lo, naegbọn, yé do yinuwa dile yé ko basi do? Kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn wẹ!
“Mẹhe yẹn nọ dogbẹ́ hẹ lẹpo wẹ nọ basi onú ehelẹ, podọ enẹ tindo nuyiwa daho de do ji e,” wẹ zẹẹmẹ he Agnès basi. Jacques yigbe, bo dọmọ, “Yẹn ma jlo na hẹn họntọn ṣie lẹ bú gbọn yinyin mẹhe gbọnvo dali gba.”
Nuhewutu Jọja lẹ Do Nọ Hodo Apajlẹ Hagbẹ Yetọn lẹ Tọn
Dile jọja delẹ nọ to whinwhẹ́n, nuyiwadomẹji mẹjitọ lẹ tọn nọ to didepo, podọ ojlo lọ nado diyín podọ nado yin alọkẹyi gbọn hagbẹ lẹ dali nọ tindo huhlọn dogọ. Mẹdevo lẹ nọ tindo numọtolanmẹ nuhudo lọ tọn nado dọho po mẹde he nọ “mọnukunnujẹnumẹ” po kavi mẹhe na hẹn yé tindo numọtolanmẹ dọ yé yin owanyina kavi tindo nuhudo yetọn tọn. To whenuena hodọdopọ mọnkọtọn matin to whégbè—dile whẹho lọ nọ saba yin—yé nọ dín ìn to hagbẹ yetọn lẹ ṣẹnṣẹn. Mọga, e nọ saba yindọ, jidide-mẹdetiti tọn po numọtolanmẹ hihọ́ tọn lẹ matindo po nọ hẹn mẹdelẹ nado joawuna nuyiwadomẹji hagbẹ lẹ tọn.
Nuyiwadomẹji hagbẹ tọn mayin nuhe ylan dandan gba. Howhinwhẹn de dọmọ: “Ogàn na gàn ogàn: Mọwẹ sunnu nọ gàn nukunmẹ họntọn etọn tọn.” (Howhinwhẹn lẹ 27:17) Kẹdẹdile ohivú ogànnọ sọgan gàn onù ohi pipò devo tọn do, gbẹ́dido po jọja devo lẹ po sọgan ‘gàn’ gbẹtọ-yinyin towe bo na hẹnwe zùn gbẹtọ dagbe de—yèdọ eyin hagbẹ enẹlẹ tindo walọyizan mẹho tọn, he sọgbe.
Nalete, e blawu dọ e nọ saba yin jọja lẹpo wẹ nọ tindo nuhudo walọyizan mẹho tọn—yèdọ to apọ̀nmẹ po gbigbọmẹ po liho. Jọja susu lẹ nọ tindo pọndohlan po linlẹn lẹ po he ma sọgbe, he go yè ma sọgan deji do, he tlẹ yin numakiyana tọn. Enẹwutu to whenuena jọja de matin ayihaawe wá anademẹ hagbẹ lẹ tọn glọ, e ma yí nude do gbọnvona nukuntọnnọ ni to alidohia nukuntọnnọ hatọ etọn gba. (Yijlẹdo Matiu 15:14 go.) Kọdetọn lọ lẹ sọgan yin nugbajẹmẹji tọn.
Yèdọ eyin hagbẹ lẹ ma tlẹ to dindọnwe biọ walọ ylankan lẹ mẹ, nuyiwadomẹji yetọn sọgan gbẹ́sọ yin ylankan. “Nado yin alọkẹyi gbọn ovi devo lẹ dali nọ duahunmẹnamẹ taun,” wẹ Renée dọ. “To whenuena yẹn tindo owhe fọtọ̀nnukunatọ̀n yẹn tindo lẹnpọn avòsisa tọn na yinyin mẹhe ma diyín na mẹde ma nọ basi oylọ na mi nado tọnyì gbonu nado yì disa. Yẹn nọ dibu dọ yẹn na wá yin tapònọ.” Na enẹwutu Renée dovivẹnu sinsinyẹn nado duale alọkẹyi hagbẹ etọn lẹ tọn.
Be Yè to Nuyiwa Do Ojie Wẹ?
Be hiẹ lọsu ga ko jẹ aṣọdoji, nọ dọho, kavi nọ yinuwa to ninọmẹ de mẹ nado sọgan sọgbe hẹ ogbẹ́ wẹ ya? Suzanne owhe fọtọ̀nnukunawe mẹvi sọalọakọn dọmọ, “Na nugbo tọn jọja devo ma sọgan hẹnwe wà nudepope he hiẹ ma jlo nado wà gba.” Nugbo wẹ, ṣigba kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn sọgan yin mẹkiklọ tọn sọmọ bọ hiẹ sọgan nọ ma doayi lehe e to nuyiwa do jiwe do go gba. Di apajlẹ, lẹnnupọndo apọsteli Pita ji. Dawe adọgbotọ de he tindo mẹjidute he lodo wẹ Pita yin, bosọ yin dotin sinsẹ̀n Klistiani tọn ga. Jiwheyẹwhe dohia Pita dọ gbẹtọ lẹ sọn akọta po akọ lẹpo po mẹ sọgan duale nukundagbe Emitọn. Pita gbọnmọ dali gọalọna Kosi yisenọ tintan lẹ nado lẹzun Klistiani lẹ.—Owalọ lẹ 10:28.
Ṣigba, ojlẹ ko juwayi, bọ Pita wá gọ̀ jẹ Antioku, yèdọ otò de ehe mẹ susu Kosi lẹ tọn ko lẹzun Klistiani lẹ te. Pita po awubibọ po kọnawudopọ hẹ Kosi yisenọ ehelẹ. To gbedopo Klistiani Ju delẹ sọn Jelusalẹm, gbẹsọ po to wangbẹna akọta tọn tindo sọta Kosi lẹ, dla otò Antioku tọn pọ́n. Nawẹ Pita na yinuwa do todin to hagbẹ etọn Ju lẹ ṣẹnṣẹn?
Onú lọ poun wẹ yindọ, Pita klan ede dovo sọn Kosi Klistiani lẹ go, bo gbẹ́ ma nado dùnú po yé po! Etẹwutu wẹ? Na e họnwun dọ ewọ to budi nado ṣinuwa do hagbẹ etọn lẹ wutu. E sọgan ko lẹnnupọn dọ, ‘Yẹn na wayẹnu vude todin to whenuena yé gbẹ́ tin tofi podọ yẹn na jẹ núdù hẹ Kosi lẹ ji to whenuena yé yì godo. Naegbọn yẹn nado hẹn haṣinṣan ṣie po yé po gble do onú pẹvi mọnkọtọn ji?’ Nalete Pita wayẹnu—bo to nunọwhinnusẹ́n ede tọn gbẹdai gbọn wiwà nude he ewọ ma tindo yise to e mẹ dali. (Galatianu lẹ 2:11-14) To whelọnu lo, e họnwun hezeheze dọ, mẹdepope ma glo kọgbidinamẹnu sọn ogbẹ́ lẹ si gba.
Nawẹ Yẹn Na Yinuwa Gbọn?
Enẹwutu to whenue eyin nuhe bọawu nado dọ, ‘yẹn ma dibú na nuhe mẹdevo lẹ to linlẹn gba!’ Hinhẹn tenọgli enẹ go to kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn glọ yin onú devo pete. Di apajlẹ, etẹwẹ hiẹ na wà to ninọmẹ he bọdego helẹ mẹ?
Dopo to wehọmẹvigbẹ́ towe lẹ mẹ ze siga donukọnna we to jọja devo lẹ nukọn. Hiẹ yọnẹn dọ eyin onú he ylan nado nù siga. Ṣigba yemẹpo to ote nado pọ́n nuhe hiẹ na wà . . .
Awhlivu lẹ to wehọmẹ to hodọ dogbọn zanhẹmẹ tintindo po họntọn sunnu yetọn lẹ po dali. Dopo to awhlivu lọ lẹ mẹ dọna we dọmọ: “Hiẹ ma gbẹ́ po to alọji gba, kavi hiẹ tin to alọji wẹ?”
Hiẹ jlo nado doaṣọ́ dile awhlivu devo lẹ to núsọ do, ṣigba Mama dọ dọ e whègli gbau. Avọ̀ he ewọ kudeji dọ hiẹ ni do hẹnwe tindo numọtolanmẹ dọ hiẹ taidi owhe ṣidopo mẹvi nkọ. Ovi klasi towe tọn lẹ nọ vlẹ we ko. Awhlivu dopo kanse dọ; “Naegbọn hiẹ ma do nọ sẹ akuẹ núdùdù whèmẹ tọn towe do bo yí do họ nuhe pọntehu de? Hiẹ ma dona dike onọ̀ towe ni yọnẹn gba. Saa bẹ́ avọ̀ wehọmẹ towe tọn lẹ do apotin tafo towe tọn mẹ poun.”
Be ninọmẹ helẹ bọawu nado pannukọn ya? Lala, ṣigba eyin hiẹ dibú nado dọ lala na hagbẹ towe lẹ, hiẹ na wá tadona lọ kọ̀n gbọn didọ lala na dewe, na nujinọtedo towe lẹ, podọ na mẹjitọ towe lẹ dali. Nawẹ hiẹ sọgan wleawuna huhlọn lọ nado pehẹ kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn gbọn?
“Nugopipe Nulẹnpọn Tọn”
Evelyne owhe fọtọ̀n mẹvi jẹ siga nù ji, e ma yindọ ewọ jlo gba, ṣigba na mẹlẹpo to mọ basi wutu wẹ. E flin dọmọ: “To nukọnmẹ yẹn jẹ nulẹnpọn ji dọ, ‘Yẹn ma ka yiwanna ẹn. Naegbọn yẹn ka do to mọ wà?’ Enẹwutu yẹn ma to mọ basi ba gba.” Gbọn nulẹnpọn na ede dali, e penugo nado nọavunte sọta hagbẹ etọn lẹ!
To whelọnu lo, eyin nuhe sọgbe dọ, Biblu dotuhomẹna jọja lẹ nado wleawuna “oyọnẹn po nugopipe nulẹnpọn tọn po.” (Howhinwhẹn lẹ 1:1-5 NW ) Mẹhe tindo nugopipe nulẹnpọn tọn ma dona ganjẹ ogbẹ́ he ma tindo numimọ lẹ go na anadenamẹ gba. To ojlẹ dopolọ mẹ, omẹ enẹ lọ ma nọ lẹzun jide-do-edegotọ bo gbẹkọ linlẹn mẹdevo lẹ tọn go gba. (Howhinwhẹn lẹ 14:16) Ewọ na nọ tindo ojlo nado “dotoai hlan ayinamẹ bosọ kẹalọyi wọhẹ” na e nido sọgan “lẹzun nuyọnẹntọ.”—Howhinwhẹn lẹ 19:20, NW.
Nalete, ni ma paṣawe blo, eyin hiẹ yin wangbẹna kavi tlẹ yin vivlẹko na zinzán nugopipe nulẹnpọn towe tọn lẹ wutu. “Gbẹtọ [sunnu kavi yọnnu] he tindo nugopipe nulẹnpọn tọn nọ yin wangbẹna,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 14:17, (NW ) dọ. Ṣigba na nugbo tọn, mẹnu wẹ tindo huhlọn hugan, be mẹhe nọ jó yede na lẹnpọn ylankan po numọtolanmẹ yetọn lẹ po wẹ ya kavi mẹhe sọgan dọ lala na ojlo he ma sọgbe lẹ? (Yijlẹdo Howhinwhẹn lẹ 16:32 go.) Fie wẹ mẹhe to vivlẹ we ko lẹ pannukọn to gbẹ̀mẹ? Be finẹ wẹ hiẹ lọsu ga jlo dọ ogbẹ̀ towe ni wá vivọnu do ya? Be e sọgan yindọ omẹ mọnkọtọn lẹ na poun tọn to awuwhàn do gowe bo to nuṣinyọndo hihọ́ matindo yetọn lẹ gbọn mẹvlẹko dali wẹ?
Hinhọngán Sọn Omọ̀ lọ Mẹ
“Obu gbẹtọ tọn wẹ nọ hẹn omọ̀ wá,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 29:25 dọ. To ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ, omọ̀ de sọgan yawu wle kanlin he ma doayi-nugo he to na ze núdùdù he tin to e mẹ dù. To egbehe, ojlo lọ nado yin alọkẹyi gbọn hagbẹ towe lẹ dali sọgan nọtena núdùdù he yè yí do omọ̀ mẹ pẹpẹ. E sọgan dọ̀nwe biọ omọ̀ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbigbà mẹ. To whelọnu lo, nawẹ, hiẹ sọgan họngán—kavi dapana—omọ̀ obu gbẹtọ tọn gbọn?
Tintan, whèsọ do dè họntọn towe lẹ! (Howhinwhẹn lẹ 13:20) Dogbẹ́ hẹ mẹhe tindo nuhọakuẹ-yinyin po nujinọtedo Klistiani tọn lẹ po. Nugbo, ehe na hẹn họntọnjiji towe lẹ tin to jlẹkaji. Dile jọja aflanmẹ dopo dọ do dọmọ: “To whenuena yẹn ma jẹakọ hẹ mẹhe po lẹ to wehọmẹ, po linlẹn yetọn lẹ po do amasin adínọ lẹ po zanhẹmẹ po ji, to madẹnmẹ yé nọ jó mi do. Dile etlẹ yindọ ehe nọ hẹn mi vò sọn kọgbidinamẹnu susu lẹ si, e nọ hẹn mi tindo numọtolanmẹ ṣokẹdẹninọ tọn vude.” Ṣigba e pọnte nado jiya ṣokẹdẹninọ tọn delẹ hugan nado dike nuyiwadomẹji hagbẹ lẹ tọn ni dọ̀n we do godo to gbigbọmẹ po walọyizan dagbe po liho. Gbẹ́dido to gblagbla whẹndo mẹdetiti tọn mẹ podọ to agun Klistiani tọn gblamẹ sọgan gọalọ nado sú odò ṣokẹdẹninọ tọn lọ.
Todidoai na mẹjitọ towe lẹ na sọ gọalọna we nado nọavunte sọta kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn ga. (Howhinwhẹn lẹ 23:22) Vlavo azọ́n sinsinyẹn wà wẹ yé te nado plọn we nuhọakuẹ he sọgbe lẹ. Viyọnnu jọja de dọmọ: “Mẹjitọ ṣie lẹ nọ hẹn mi po sinsinyẹn po. Yẹn ma nọ yiwanna enẹ to whedelẹnu, ṣigba homẹ ṣie hùn dọ yé kudeji bo dè gbẹ́dido ṣie lẹ po.” Na alọgọ mẹjitọ mọnkọtọn lẹ tọn wutu, ewọ ma yin dindọn biọ kọgbidinamẹnu amasin adínọ lẹ ṣiṣizan tọn po mahẹ tintindo to zanhẹmẹ po mẹ gba.
Ayinamẹtọ do jọja aflanmẹ lẹ ji Beth Winship doayi e go yinukọn dogọ dọmọ: “Jọja he yọ́n to wunmẹ nude tọn wiwà mẹ lẹ nọ pọ́n yede di mẹjọmẹ. Yé ma dona nọ ganjẹ alọkẹyi hagbẹ yetọn lẹ tọn go na mẹjọmẹ-yinyin gba.” To whelọnu lo, naegbọn wẹ hiẹ ma nado dovivẹnu nado yin azọ́nyọnẹntọ po nugopetọ po to nuhe hiẹ nọ wà to wehọmẹ podọ to whégbè mẹ? Jọja Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ na taun tọn nọ dovivẹnu nado yin ‘azọ́nwatọ he ma tindo nudepope nado kuwinyan na, ehe nọ má ohó nugbo tọn dile e jẹ do’ to lizọnyizọn Klistiani tọn yetọn mẹ.—2 Timoti 2:15.
To avase ninamẹ dogbọn “omọ̀” budisi gbẹtọ tọn dali godo, Howhinwhẹn lẹ 29:25 zindonukọn dọmọ: “Ṣigba mẹdepope he yí otù etọn do Oklunọ go, wẹ yè na ze daga.” Vlavo hugan onú devo depope, haṣinṣan pẹkipẹki po Jiwheyẹwhe po sọgan hẹn we lodo nado nọtegli to hagbẹ towe lẹ nukọn. Di apajlẹ, Renée (heyin hodọdego wayi) ko yin hodotọ gbẹtọgun lẹ tọn na ojlẹ de, bo ko peve to ahànnunu po amasin adínọ lẹ ṣiṣizan po mẹ. Ṣigba to enẹgodo e bẹ́ Biblu pinplọn nujọnu tọn jẹeji bo jẹ tudo do Jehovah go ji. Etẹwẹ kọdetọn etọn? “Yẹn diọ linlẹn ṣie dọ yẹn ma nasọ basi onú dopolọ taidi hagbẹ jọja mọnkọ lẹ tọn ba,” wẹ yin nuhe Renée dọ. E dọna họntọn etọn dai tọn lẹ dọmọ: “Mì gbọn aliho mìtọn podọ yẹnlọsu na gbọn aliho ṣie ji. Eyin mì jlo họntọnjihẹmẹ ṣie janwẹ mì dona tindo osi na nunọwhinnusẹ́n dopolọ lẹ he yẹn nọ na sisi. E vẹnami ṣigba na poun tọn yẹn ma kiya na nuhe mì na lẹn gba. Ehe wẹ yin nuhe yẹn jlo nado basi.” E mayin họntọn Renée tọn lẹpo wẹ tindo osi na yise yọyọ he ewọ mọ gba. Ṣigba Renée dọmọ, “Na taun tọn yẹn nọ yiwanna dee hugan to whenuena yẹn basi dide lọ godo.”
Hiẹ lọsu ga na ‘yiwanna dewe hugan’ bo na dapana awufiẹsa susu eyin hiẹ họngán sọn omọ̀ kọgbidinamẹnu ogbẹ́ towe lẹ tọn mẹ!
Kanbiọ Hodọdopọ Tọn Lẹ
◻ Naegbọn jọja lẹ do nọ tindo ayilinlẹn lọ nado yin nuyiwadeji gbọn hagbẹ yetọn lẹ dali? Be ehe yimọ do ylan wẹ ya?
◻ Etẹwẹ numimọ apọsteli Pita tọn plọnmẹ gando kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn go?
◻ Etẹwẹ yin ninọmẹ delẹ (vlavo gọna numimọ mẹdetiti tọn delẹ) he sọgan whle nugopipe towe nado dọ lala pọ́n?
◻ Onú tẹlẹ wẹ hiẹ sọgan gbadopọnna eyin hiẹ yin avunnukundiọsọ nado ze afọdide ylankan?
◻ Etẹwẹ yin onú delẹ he sọgan gọalọna we nado họngán sọn omọ̀ budisi gbẹtọ tọn mẹ?
[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 74]
“Nado yin alọkẹyi gbọn ovi devo lẹ dali nọ duahunmẹnamẹ taun,” wẹ Renée dọ. “Yẹn tindo lẹnpọn avòsisa tọn na yinyin mẹhe ma diyín . . . Yẹn nọ dibu dọ yẹn na wá yin tapònọ”
[Apotin to weda 75]
‘A Ma Sọmọ!’
“Zọnmii,” wẹ klasigbẹ́ Elisabeth tọn lẹ dọ po nujikudo po. “Dọna mẹplọntọ dọ nùmẹ etọn to wanlun!” Lala, wiwejininọ nùmẹ tọn ma wẹ yin whẹho lọ gba. Elisabeth yin avunnukundiọsọ nado do jìtli etọn hia nado wà nude—yèdọ nuhe tindo owù tlala! Mọwẹ, e nọ taidi dọ jọja delẹ nọ mọ awuvivinamẹnu ylankan to avunnukundiọsọ mẹdevo lẹ nado ze afọdide he nọ dlẹnkan sọn awugble he ma ylan sọmọ mẹ biọ nugbajẹmẹji okú tọn mẹ.
Ṣigba to whenuena hiẹ yin avunnukundiọsọ nado basi nulúnọnu, okà, kavi owùnu nujọnu tọn de, whenu de wẹ e yin nado lẹnnupọndo kọdetọn etọn ji. Dawe nuyọnẹntọ de dọmọ: “Osùpọ̀ kúkú hẹn nusisá flusọ tọn gble na e ni lunwan ylankan: mọwẹ onulu pẹvide wà na ewọ he tin to nuyọnẹn po yẹyi po mẹ.” (Yẹwhehodọtọ 10:1) To ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ, nusisá he họakuẹ kavi nuwhẹ́nwán de sọgan yin hinhẹngble gbọn onú pẹvide taidi osùpọ kúkú de dali. Mọdopolọ, walọ he mẹde ko wazọ́n sinsinyẹn do tindo sọgan yin vivasudo gbọn “onulu pẹvide” dali poun.
Aihundida nulunọ yọpọvu lẹ tọn nọ saba dekọtọn do doyiyi owe yinyọnẹn yetọn lẹ tọn, mẹyinyan na whenu pẹẹde sọn wehọmẹ, podọ mẹwiwle lọsu mẹ ga! Ṣigba, etẹwẹ lo, eyin hiẹ lẹndọ hiẹ ma na yin wiwle? Kanse dewe dọ: Be nuhe yẹn yin didọna nado basi ka sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe ya? Be e ka do owanyi hia ya? Be e na gbà nujinọtedo Biblu tọn lẹ kavi dehe yin pinplọn mi gbọn mẹjitọ ṣie lẹ dali ya? Eyin mọwẹ, be yẹn na nugbo tọn jlo jọja fànfúnnọ lẹ ni deanana gbẹzan ṣie wẹ ya? Be jọja he dọ dọ ma ze ogbẹ̀ ṣie po walọ dagbe ṣie po do owù mẹ ka yin họntọn jọ họntọn lẹ, to alọ depope mẹ ya?—Howhinwhẹn lẹ 18:24.
To whelọnu lo, tẹnpọn, nado lẹnnupọn hẹ jọja he to nsọle-yinyin jlá lọ lẹ. Owhe fọtọ̀nnukunatọ̀n mẹvi Thierry nọ jlo nado “gbẹkọ aslan-yinyin go” gbọn kinkanse dọmọ, ‘Naegbọn yẹn nado basi i? Etẹwẹ e na dohia eyin yẹn basi i?’ Humọ hẹn ẹn zun yinyọnẹn dọ hiẹ tindo nujinọtedo tẹgbẹ̀ tọn lẹ he hiẹ jlo nado nọgbẹ̀ gbọn dali etọn. Awhlivu jọja de tẹnpọn nado dọ̀n visunnu de biọ walọ fẹnnuwiwa tọn mẹ, gbọn didọ na ẹn dali dọmọ, “Hiẹ ma yọ́n nuhe to gbigbọ gowe.” “Mọwẹ, yẹn yọnẹn,” wẹ ovisunnu lọ gblọn. “Ẹló, ofùn, po syphilis po . . . ”
Mọwẹ, gbọn tintindo tugbigbo lọ nado dọ lala hlan ogbẹ́ towe lẹ dali, hiẹ sọgan dapana wiwà nuhe sọgan wá vẹna we to godo mẹ!
[Yẹdide to weda 76]
Jọja lẹ nọ saba dín godonọ- namẹ ode awetọ yetọn tọn
[Yẹdide to weda 77]
Be hiẹ ko yin kọgbidina gbede pọ́n gbọn hagbẹ lẹ dali nado yinuwa sọta nuhe hiẹ yọnẹn dọ e jlọ ya?
[Yẹdide to weda 78]
Tindo huhlọn lọ nado nọavunte sọta kọgbidinamẹnu ogbẹ́ tọn!