‘Wiwe, Wiwe, Wiwe Wẹ Jehovah’

1, 2. Numimọ tẹwẹ yẹwhegán Isaia mọ, podọ etẹwẹ e plọn mí gando Jehovah go?

ISAIA yin dududeji gbọn obu po sisi sisosiso po dali to whenuena e mọ numimọ de sọn Jiwheyẹwhe dè. Numimọ lọ taidi nujijọ nujọnu tọn de! Isaia wlan to godo mẹ dọ emi ‘mọ Jehovah’ na taun tọn to ofìn he yiaga Etọn ji. Aṣọ́vọ̀ Jehovah tọn gọ́ tẹmpli daho he tin to Jelusalẹm mẹ.—Isaia 6:1, 2.

² Nuhe Isaia sè sọ hẹn ẹn gọ́ na obu ga—yèdọ hànjiji lọ sinyẹn sọmọ bọ tẹmpli lọ blebu po dodonu etọn po yin whinwhàn. Selafu lẹ heyin nudida gbigbọnọ huhlọnnọ lẹ wẹ to ohàn lọ ji. Hàngbe vivi milomilo yetọn bẹ hogbe gigopanamẹ tọn he bọawu helẹ hẹn: “Wiwe, wiwe, wiwe wẹ [Jehovah] awhànpa lẹ tọn: aihọn lẹpo gọ́ na gigo etọn.” (Isaia 6:3, 4) Hogbe lọ “wiwe” yiylọ whlaatọ̀n to hànjiji lọ mẹ hẹn ẹn yin nùzindeji to aliho vonọtaun de mẹ dile e jẹ do pẹpẹ, na Jehovah wẹ yin mẹwiwe hugan petepete lọ. (Osọhia 4:8) Wiwe-yinyin Jehovah tọn yin nùzindeji to Biblu mẹ kaka yì vivọnu. Wefọ kanweko susu lẹ wẹ kọ̀n oyín etọn dopọ hẹ hogbe lọ “wiwe” po “walọwiwe” po.

 3. Nawẹ pọndohlan agọ̀ gando wiwe-yinyin Jehovah tọn go ko hẹn mẹsusu nado nọlá na Jiwheyẹwhe kakati nado dọnsẹpọ ẹ gbọn?

³ To whelọnu lo, e họnwun dọ onú tintan he Jehovah jlo dọ mí ni yọnẹn gando ewọ go lẹ mẹ wẹ yindọ ewọ yin wiwe. Ṣogan, linlẹn ehe nọ hẹn mẹsusu whleawu to egbehe. Mẹdelẹ nọ gbọn nuṣiwa dali lẹndọ wiwe-yinyin yin nudopolọ po dodonọ-jijlá kavi yẹnuwiwa po. Mẹhe nọ tẹnpọn nado ze yede whè lẹ sọgan pọ́n wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn hlan taidi budonamẹnu kakati nido yin ojlofọndotenamẹnu de. Yé sọgan dibu dọ yé ma sọgan pegan nado dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe wiwe ehe pọ́n gbede. Enẹwutu, mẹsusu nọ nọlá na Jiwheyẹwhe na wiwe-yinyin etọn wutu. Enẹ blawu, na wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn yin whẹwhinwhẹ́n tangan de nado dọnsẹpọ ẹ. Etẹwutu? Whẹpo mí nado na gblọndo kanbiọ enẹ tọn, mì gbọ mí ni dọhodo nuhe wiwe-yinyin nugbo zẹẹmẹdo ji.

4, 5. (a) Etẹwẹ wiwe-yinyin zẹẹmẹdo, podọ etẹwẹ e ma zẹẹmẹdo? (b) To aliho titengbe awe tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah yin “kinklandovo” te?

⁴ Dọ Jiwheyẹwhe yin wiwe ma zẹẹmẹdo dọ e yin saklanọ, goyitọ, kavi awagundotọ gba. To vogbingbọnmẹ, e gbẹwanna jẹhẹnu enẹlẹ. (Howhinwhẹn lẹ 16:5; Jakobu 4:6) Enẹwutu, etẹwẹ hogbe lọ “wiwe” zẹẹmẹdo na taun tọn? To Heblu dowhenu tọn mẹ, hogbe lọ yin didesọn hogbe de mẹ he zẹẹmẹdo “kinklandovo.” To sinsẹ̀n-bibasi-liho, “wiwe” zẹẹmẹdo nude he yin kinklandovo sọn dehe nọ yawu yin yiyizan lẹ go, kavi hinhẹn do wiweji. Wiwe-yinyin sọ zẹẹmẹdo madodiho po wiwe-ṣeke po. Nawẹ hogbe ehe gando Jehovah go gbọn? Be e zẹẹmẹdo dọ e yin “kinklandovo” na gbẹtọvi mapenọ lẹ bo ma tindo kanṣiṣa depope hẹ mí wẹ ya?

⁵ Paali. Taidi “Omẹ Wiwe Islaeli tọn,” Jehovah basi zẹẹmẹ dọ emi nọ nọ̀ “ṣẹnṣẹn” omẹ emitọn lẹ tọn, dile etlẹ yindọ ylandonọ wẹ yé yin. (Isaia 12:6; Hosea 11:9) Enẹwutu wiwe-yinyin etọn ma hẹn ẹn nado dẹn do yé gba. To whelọnu lo, nawẹ e yin “kinklandovo” gbọn? To aliho titengbe awe mẹ. Tintan, e yin kinklandovo na nudida lẹpo na ewọ dopo kẹdẹ wẹ yin Gigogán lọ. Wiwe-ṣeke etọn, madodiho etọn, yin mlẹnmlẹn podọ kakadoi. (Psalm 40:5; 83:18) Awetọ, Jehovah yin kinklandovo mlẹnmlẹn sọn ylanwiwa lẹpo mẹ, podọ enẹ sọgan miọnhomẹna mí. Etẹwutu?

 6. Naegbọn mí sọgan mọ homẹmiọnnamẹ yí sọn kinklandovo mlẹnmlẹn Jehovah tọn sọn ylando si mẹ?

⁶ Mí to gbẹ̀nọ to aihọn de mẹ fie wiwe-yinyin nugbo ma nọ yawu yin mimọ te. Onú lẹpo he gando whẹndo gbẹtọvi tọn he gbẹ́ Jiwheyẹwhe dai go wẹ yin hinhẹnflu gbọn ylando po mape po dali. Mímẹpo wẹ dona diahi hẹ agbasa mape mítọn. Podọ mímẹpo wẹ tin to owù mẹ nado yin dududeji gbọn ylando dali eyin mí ma tin to aṣeji. (Lomunu lẹ 7:15-25; 1 Kọlintinu lẹ 10:12) Jehovah ma tin to owù mọnkọtọn mẹ gba. Na ewọ ma yin ylandonọ wutu, e ma sọgan yin hinhẹnflu gbọn ylando he tlẹ whè hugan de dali pọ́n gbede. Ehe vọ́ pọndohlan mítọn gando Jehovah go hẹn lodo taidi Otọ́ dagbe hugan lọ, na e zẹẹmẹdo dọ mí sọgan dejido ewọ go mlẹnmlẹn. To vogbingbọnmẹ na suhugan otọ́ gbẹtọvi ylandonọ lẹ tọn, Jehovah ma na lẹzun nugbomadọtọ, mẹklọtọ, kavi kanylantọ pọ́n gbede gba. Wiwe-yinyin etọn zọ́n bọ e ma sọgan wà depope to onú mọnkọtọn lẹ mẹ. Jehovah tlẹ ko yí wiwe-yinyin etọn do whlé to ojlẹ de mẹ, podọ enẹ hẹn whiwhle etọn nado yin jide-dego mlẹnmlẹn. (Amọsi 4:2) Be enẹ ma vọ́ jide namẹ ya?

 7. Naegbọn e sọgan yin didọ dọ wiwe-yinyin wẹ jijọ tangan Jehovah tọn?

⁷ Wiwe-yinyin wẹ jijọ tangan Jehovah tọn. Etẹwẹ enẹ zẹẹmẹdo? Di dohia: Lẹnnupọndo hogbe lọ lẹ “gbẹtọ” po “mape” po ji. A ma sọgan basi zẹẹmẹ gbẹtọ tọn matin hodidọ do mape ji gba. Mape nọ sọawuhia to nuhe mí nọ wà lẹpo mẹ. Todin lẹnnupọndo hogbe voovo awe ji—yèdọ “Jehovah” po “wiwe” po. Wiwe nọ sọawuhia to nuwiwa Jehovah tọn lẹpo mẹ. Onú etọn lẹpo wẹ nọ yin madodiho, wiwe-ṣeke, po jijlọ po. Mí ma sọgan yọ́n Jehovah ganji eyin mí ma dovivẹnu nado mọnukunnujẹ hogbe sisosiso ehe—yèdọ “wiwe” mẹ.

8, 9. Etẹwẹ dohia dọ Jehovah nọ gọalọna gbẹtọvi mapenọ lẹ nado lẹzun wiwe jẹ obá de mẹ?

⁸ To whenuena e yindọ wiwe-yinyin yin apadewhe jẹhẹnu Jehovah tọn, e sọgbe nado dọ dọ ewọ wẹ yin asisa wiwe-yinyin lẹpo tọn. E ma nọ gbọn ṣejannabi dali glọn jẹhẹnu họakuẹ ehe do ede dè gba; e nọ gbọn alọtútlú dali má ẹn hẹ mẹdevo lẹ. Etẹ nkọ, to whenuena Jiwheyẹwhe dọhona Mose gbọn angẹli de gblamẹ to zùnkan he to miyọ́n ji de mẹ, aigba he tlẹ tin to lẹdo lọ mẹ lẹzun fiwiwe de na kanṣiṣa he e tindo hẹ Jehovah wutu!—Eksọdusi 3:5.

⁹ Be gbẹtọvi mapenọ lẹ sọgan lẹzun wiwe po alọgọ Jehovah tọn po ya? Mọwẹ, to linlẹn he tindo dogbó de mẹ. Jiwheyẹwhe na nukundido lọ omẹ etọn Islaelivi lẹ nado lẹzun “akọta wiwe de.” (Eksọdusi 19:6) E yí tito sinsẹ̀n-bibasi tọn he yin wiwe, madodiho, bo wé-ṣeke de do dona akọta enẹ. Gbọnmọ dali wiwe-yinyin wẹ yin dodonu Osẹ́n Mose tọn. Na nugbo tọn, yẹwhenọ daho lọ nọ tẹ́ agbán sika tọn de do gbákún etọn nukọn, fie mẹlẹpo sọgan mọ lehe e to sisẹ́ to hinhọ́n nu te. Hogbe he yin winwlan do e go wẹ: ‘Jehovah wẹ asisa wiwe-yinyin tọn.’ (Eksọdusi 28:36) Enẹwutu na taun tọn, nujinọtedo wiweji-ninọ he yiaga tọn wẹ na do lehe sinsẹ̀n-bibasi yetọn po aliho gbẹzan tọn yetọn po gbọnvo do hia. Jehovah dọna yé dọmọ: “Mìwlẹ na yin wiwe: na yẹn OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe mìtọn wiwe wẹ.” (Levitiku 19:2) Eyin Islaelivi lẹ tẹnpọn nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ ayinamẹ Jiwheyẹwhe tọn jẹ obá he mẹ gbẹtọvi mapenọ lẹ sọgan basi jẹ, yé na yin wiwe to linlẹn he tindo dogbó de mẹ.

10. Na nuhe dù wiwe-yinyin, vogbingbọn tẹwẹ tin to Islaeli hohowhenu tọn po akọta he lẹdo yé pé lẹ po ṣẹnṣẹn?

¹⁰ Nùzindonuji he yin bibasi do wiwe-yinyin ji ehe gbọnvo mlẹnmlẹn na sinsẹ̀n-bibasi akọta he lẹdo yé pé lẹ tọn. Akọta boṣiọ-sẹ̀ntọ enẹlẹ nọ sẹ̀n yẹwhe lalo po oklọ po tọn lẹ, yẹwhe heyin didohia di danuwatọ, nukunkẹnnọ, po fẹnnuwatọ lẹ po. Yé yin mawé to aliho lẹpo mẹ. Sinsẹ̀n-bibasi hlan yẹwhe mọnkọtọn lẹ nọ hẹn gbẹtọ lẹ zun mawé. Enẹwutu, Jehovah gbẹnuna devizọnwatọ etọn lẹ nado nọlá na boṣiọ-sẹ̀ntọ lẹ po sinsẹ̀n-nuwiwa yetọn he ko yin hinhẹnflu lẹ po.—Levitiku 18:24-28; 1 Ahọlu lẹ 11:1, 2.

11. Nawẹ wiwe-yinyin titobasinanu olọn mẹ tọn Jehovah tọn sọawuhia to (a) angẹli lẹ mẹ gbọn? (b) selafu lẹ mẹ gbọn? (c) Jesu mẹ gbọn?

¹¹ Eyin Islaeli hohowhenu tọn heyin akọta dide Jehovah tọn tlẹ wà nuhe go yé pé lẹpo, wiwe-yinyin yetọn ma sọgan sọ wiwe-yinyin titobasinanu olọn mẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn gba. Livi livi nudida gbigbọnọ he to Jiwheyẹwhe sẹ̀n po nugbonọ-yinyin po lẹ nọ yin alọdlẹndo taidi “sọha daho gédégédé.” (Juda 14) Yé nọ do whanpẹ madodiho, wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn hia. Humọ, flin selafu he Isaia mọ to numimọ etọn mẹ lẹ. Hogbe he yé yí do jihàn lẹ dohia dọ nudida gbigbọnọ huhlọnnọ ehelẹ nọ yí adà titengbe de wà nado lá wiwe-yinyin Jehovah tọn lẹdo wẹkẹ lọ pé. Ṣigba, nudida gbigbọnọ dopo tin bo klohu ehe lẹpo—ewọ wẹ Ovi dopo akàn Jiwheyẹwhe tọn heyin Jesu. Ewọ wẹ do wiwe-yinyin Jehovah tọn hia to aliho he yiaga hugan mẹ. Abajọ, e do yin yiylọdọ ‘Omẹ Wiwe Jiwheyẹwhe tọn.’—Johanu 6:68, 69.

12, 13. (a) Naegbọn oyín Jiwheyẹwhe tọn yin zẹẹmẹ-basina po gbesisọ po nado yin wiwe? (b) Naegbọn oyín Jiwheyẹwhe tọn dona yin kinklandowiwe?

¹² Etẹwẹ dogbọn oyín Jiwheyẹwhe lọsu titi tọn dali? Dile mí mọ to Weta 1 mẹ do, oyín enẹ ma yin tẹnmẹ-yinkọ kavi oyín-sù-namẹ de poun gba. E nọtena Jehovah Jiwheyẹwhe, bo bẹ jẹhẹnu etọn lẹpo hẹn. Enẹwutu, Biblu dọna mí dọ oyín etọn “yin Wiwe.” (Isaia 57:15) Osẹ́n Mose tọn biọ dọ mẹdepope he vlẹ oyín Jiwheyẹwhe tọn dona yin hùhù. (Levitiku 24:16) Podọ doayi nuhe Jesu zedo otẹn tintan mẹ to odẹ̀ etọn mẹ go: ‘Otọ́ mítọn he tin to olọn mẹ, gbọ oyín towe ni yin kinklandowiwe.’ (Matiu 6:9) Nado klan nude do wiwe zẹẹmẹdo nado klan ẹn dovo taidi wiwe podọ nado nọ sẹ̀n ẹn, podọ nado nọ ze e daga di wiwe. Ṣigba naegbọn nude he yin wiwe-ṣeke sọmọ taidi oyín Jiwheyẹwhe lọsu titi tọn dona yin kinklandowiwe?

¹³ Oyín wiwe Jiwheyẹwhe tọn ko yin masin-kọndego, bo ko yin hinhẹngble gbọn lalo po mẹnudidọ po dali. To Edẹni mẹ, Satani dolalo dokọna Jehovah bo dohia dọ E yin Nupojipetọ lalonọ. (Gẹnẹsisi 3:1-5) Sọn whenẹnu gbọ́n wẹ Satani heyin ogán aihọn mawé ehe tọn ko tẹnpọn nado mọdọ lalo he yin didó dokọna Jiwheyẹwhe yin hinhẹn sudeji. (Johanu 8:44; 12:31; Osọhia 12:9) Sinsẹ̀n lẹ ko do Jiwheyẹwhe hia taidi fifiẹtọ, kàndutọ, kavi kanylantọ. Yé ko sọalọakọ́n dọ e nọ nọgodona yé to awhàn hùnsọndai tọn yetọn lẹ mẹ. Gigo he dona yin nina Jiwheyẹwhe na azọ́n jiawu nudida tọn lẹ nọ saba yin nina nuplọnmẹ nulẹ-tin-yededenu tọn. Mọwẹ, oyín Jiwheyẹwhe tọn ko yin masin-kọndego to aliho ylankan mẹ. E dona yin kinklandowiwe; gigo he jẹna ẹn dona yin hinhẹngọwa. Mí to jejeji na klandowiwe oyín etọn tọn po whẹsuna nupojipetọ-yinyin etọn tọn po, podọ homẹ mítọn hùn nado tindo mahẹ depope to lẹndai daho enẹ mẹ.

14. Etẹwutu wẹ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn yin yiylọdọ wiwe, podọ naegbọn nùzinzan do gbigbọ wiwe go do sinyẹn sọmọ?

¹⁴ Onú devo de sọ tin he tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ Jehovah, bo nọ dibla yin yiylọ to whepoponu dọ wiwe—enẹ wẹ gbigbọ, kavi huhlọn-yido-wazọ́n etọn. (Gẹnẹsisi 1:2) Jehovah nọ yí huhlọn etọn he sinyẹn hú nulẹpo enẹ zan nado hẹn lẹndai etọn lẹ di. Nudepope he Jiwheyẹwhe to wiwà, e nọ wà ẹ to aliho he wé, kavi wé-ṣeke, bo madodiho mẹ, enẹwutu e sọgbe nado ylọ huhlọn-yido-wazọ́n etọn dọ gbigbọ wiwe. (Luku 11:13; Lomunu lẹ 1:4) Nùzinzan do gbigbọ wiwe go, he bẹ nuyiwa jẹagọdo lẹndai Jehovah tọn lẹ sọn ojlo mẹ wá hẹn, yin ylando he ma tindo jona.—Malku 3:29.

15. Naegbọn obu Jiwheyẹwhe tọn tintindo do yin nuyiwa de he sọgbehẹ wiwe-yinyin Jehovah tọn, podọ etẹwẹ obu mọnkọtọn bẹhẹn?

¹⁵ To whelọnu lo, e ma vẹawu nado mọ nuhewutu Biblu do kanṣiṣa hia to wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn po budisi Jiwheyẹwhe po ṣẹnṣẹn. Di apajlẹ, Psalm 99:3 hia dọmọ: “Gbọ yé ni pà oyín daho towe he dobu: wiwe wẹ ewọ.” Ṣigba obu ehe mayin ayimajai sijọsijọ tọn de gba. Kakatimọ, e yin gbégbigbò sisosiso, yèdọ nado tindo sisi to aliho he yiaga hugan mẹ. E sọgbe nado tindo numọtolanmẹ mọnkọtọn, to whenuena e yindọ wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn yiaga tlala hú mí. E wé-ṣeke bosọ yin gigonọ. Etomọṣo, ehe ma dona glọnalina mí gba. Kakatimọ, pọndohlan he sọgbe gando wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn go na dọ̀n mí sẹpọ ẹ pẹkipẹki. Etẹwutu?

16. (a) Nawẹ wiwe-yinyin tindo kanṣiṣa hẹ whanpẹ gbọn? Na apajlẹ. (b) Nawẹ numimọ he basi zẹẹmẹ Jehovah tọn zinnudo madodiho, wiwe-ṣeke, po hinhọ́n po ji gbọn?

¹⁶ Onú dopo wẹ yindọ, Biblu dohia dọ kanṣiṣa tin to wiwe-yinyin po whanpẹ po ṣẹnṣẹn. Olọn yin zẹẹmẹ-basina to Isaia 63:15 mẹ taidi ‘aisintẹn wiwe Jiwheyẹwhe tọn he yiaga bo yọnwhanpẹ.’ Nuhe yọnwhanpẹ nọ dọnmẹdogo. Di apajlẹ, pọ́n yẹdide he tin to weda 33tọ ji. Be ninọmẹ enẹ ma dọ̀n we dogo ya? Etẹwẹ hẹn ẹn nado dọnmẹdogo sọmọ? Doayi lehe osin lọ wé-ṣeke do go. Jẹhọn lọ lọsu mayin hinhẹnflu, na jiwhé-nukunmẹ lọ yin juju bọ e taidi dọ hinhọ́n lọ to sisẹ́ nkọtọn. Todin, eyin ninọmẹ enẹ dopolọ yin hinhẹnflu—bọ tọ̀sisa lọ ma sọgan sà ganji ba na e gọ́ po ogbó po, nukinkan po yẹdide gufinfọn tọn lẹ po yin titẹ́ do atin po osó lẹ po go, bọ azọ̀ gọ́ jẹhọn mẹ—e ma na dọ̀n mí dogo ba; e na hiọawu na mí. To jọwamọ-liho, eyin nude madodiho, bo wé-ṣeke, bosọ to sisẹ́, mí nọ mọdọ e yọnwhanpẹ. Hogbe ehelẹ sọgan yin yíyí do basi zẹẹmẹ wiwe-yinyin Jehovah tọn. Abajọ bọ numimọ he basi zẹẹmẹ Jehovah tọn do fọnjlodotena mí! Whanpẹ Jiwheyẹwhe wiwe mítọn tọn yin zẹẹmẹ-basina taidi nuhe to sisẹ́ di hinhọ́n, to kinkọ́n di zannu akuẹgegenu tọn, to wunhọ́n di miyọ́n kavi taidi gànvẹẹ akuẹgegenu tọn akú he yọnwhanpẹ.—Ezekiẹli 1:25-28; Osọhia 4:2, 3.

17, 18. (a) Nawẹ numimọ he Isaia mọ yinuwado e ji to tintan whenu gbọn? (b) Nawẹ Jehovah yí selafu de zan nado miọnhomẹna Isaia gbọn, podọ etẹwẹ nuhe selafu lọ wà zẹẹmẹdo?

¹⁷ Ṣigba, be wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn dona hẹn mí nado lẹndọ mí ma sọzẹn hẹ ẹ wẹ ya? Mọwẹ. Na nugbo tọn, mí ma sọzẹn hẹ Jehovah—podọ mẹdèpo zẹjlẹgo wẹ enẹ na yin. Be ehe yinyọnẹn dona yàn mí dolá na ẹn wẹ ya? Gbadopọnna lehe Isaia yinuwa gbọn to whenuena e sè selafu lẹ to wiwe-yinyin Jehovah tọn lá. “Whenẹnu wẹ yẹn dọmọ, Dindọ̀n wẹ yẹn na yẹn pòta: na yẹn basi omẹ nùflo mawenọ, yẹn sọ tin to ṣẹnṣẹn omẹ nùflo mawenọ lẹ tọn: na nukun ṣie ko mọ ahọlu, OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn.” (Isaia 6:5) Mọwẹ, wiwe-yinyin mlẹnmlẹn Jehovah tọn flin Isaia lehe ewọ yin ylandonọ po mapenọ po do sọ. To tintan whenu, dawe nugbonọ enẹ gọ́ na obu. Ṣigba Jehovah ma jo e do ninọmẹ enẹ mẹ gba.

¹⁸ Dopo to selafu lẹ mẹ yawu miọnhomẹna yẹwhegán lọ. Gbọnna? Nudida gbigbọnọ huhlọnnọ lọ zlọ́n yì agbà lọ kọ̀n, bo ze miyọ́nkán de, bosọ ze e do nùflo Isaia tọn ji. Enẹ ma taidi nuhe na miọnhomẹnamẹ gba kakatimọ e taidi nuhe na hẹn awufiẹsa dogọ wá. Ṣigba, flindọ numimọ de wẹ ehe, he gọ́ na zẹẹmẹ yẹhiadonu tọn lẹ. Taidi Ju nugbonọ de, Isaia yọnẹn ganji dọ avọ́ nọ yin sinsán to egbesọegbesọ to agbà tẹmpli lọ tọn ji nado basi ovẹsè na ylando lẹ. Podọ selafu lọ gbọn owanyi dali flinnu yẹwhegán lọ dọ dile ewọ tlẹ yin mapenọ, bo yin “nùflo mawenọ,” e gbẹ́ sọgan tindo teninọ wiwe de to Jiwheyẹwhe nukọn.a Jehovah tindo ojlo nado pọ́n gbẹtọ mapenọ, ylandonọ de taidi wiwe—e whè gbau to linlẹn he tindo dogbó de mẹ.—Isaia 6:6, 7.

19. Dile mí tlẹ yin mapenọ lẹ, nawẹ e yọnbasi na mí nado yin wiwe jẹ obá de mẹ gbọn?

¹⁹ Onú dopolọ yin nugbo to egbehe. Avọ́ he yin sinsán to agbà lọ ji to Jelusalẹm lẹpo yin ohia nuhe klo humọ de tọn. Enẹ wẹ avọ́sinsan pipé dopo he Jesu Klisti basi to 33 W.M. (Heblu lẹ 9:11-14) Eyin mí lẹnvọjọ sọn ylando mítọn lẹ mẹ nugbonugbo, bo lẹkọ sọn aliho ylankan mítọn ji, bosọ yí yise zan to avọ́sinsan enẹ mẹ, ylando mítọn na yin jijona. (1 Johanu 2:2) Míwlẹ lọsu sọgan tindo teninọ wiwe de to Jiwheyẹwhe nukọn. Enẹwutu, apọsteli Pita flinnu mí dọmọ: “Yè ko wlanwe etọn dọ, Mì na yin wiwe, na wiwe wẹ yẹn.” (1 Pita 1:16) Doayi e go dọ Jehovah ma dọ dọ mí dona yin wiwe di ewọ gba. E ma nọ donukun nuhe ma yọnbasi sọn mí si pọ́n gbede. (Psalm 103:13, 14) Kakatimọ, Jehovah dọna mí nado yin wiwe na ewọ yin wiwe wutu. “Di ovi yiwanna lẹ,” mí nọ tẹnpọn nado hodo apajlẹ etọn jẹ obá he mẹ mí penugo jẹ taidi gbẹtọvi mapenọ lẹ. (Efesunu lẹ 5:1) Enẹwutu nado lẹzun wiwenọ yin afọdide tẹgbẹ̀ tọn. Dile mí to whinwhẹ́n to gbigbọ-liho, mí nọ wazọ́n nado “hẹn wiwe sọgbe” egbesọegbesọ.—2 Kọlintinu lẹ 7:1.

20. (a) Naegbọn e yin nujọnu nado yọnẹn dọ mí sọgan yin wiwe to nukun Jiwheyẹwhe wiwe mítọn tọn mẹ? (b) To whenuena Isaia mọdọ ovẹsè ko yin bibasi na ylando etọn lẹ, nawẹ enẹ yinuwado e ji gbọn?

²⁰ Jehovah yiwanna nuhe yin jijlọ bo wé-ṣeke. E gbẹwanna ylando. (Habbakuk 1:13) Ṣigba, e ma gbẹwanna mí gba. Eyin mí gbẹ́ nọ pọ́n ylando hlan dile ewọ lọsu nọ wà do—bo nọ gbẹwanna oylan, bo nọ yiwanna dagbe bosọ nọ dovivẹnu nado hodo afọdòmẹ pipé Klisti Jesu tọn lẹ, Jehovah na jo ylando mítọn lẹ na mí. (Amọsi 5:15; 1 Pita 2:21) E nọ yinuwado mí ji sisosiso to whenuena mí mọnukunnujẹemẹ dọ mí sọgan yin wiwe to nukun Jiwheyẹwhe wiwe mítọn tọn mẹ. Flindọ, wiwe-yinyin Jehovah tọn flinnu Isaia jẹnukọn dọ ewọ yin mawé. E dawhá dọmọ: “Dindọ̀n wẹ yẹn”! Ṣigba pọndohlan etọn diọ, to whenuena e mọdọ ovẹsè ko yin bibasi na ylando etọn lẹ. To whenuena Jehovah biọ mẹdezejotọ nado wà azọ́ndenamẹ de, Isaia yigbe po awuyiya po, dile e ma tlẹ ko yọ́n nuhe azọ́ndenamẹ lọ bẹhẹn. E dawhá jẹgbonu dọmọ: “Yẹn die; do mi hlan.”—Isaia 6:5-8.

21. Whẹwhinwhẹ́n tẹwẹ mí tindo nado tindo jide dọ mí sọgan wleawuna jẹhẹnu wiwe-yinyin tọn?

²¹ Mí yin didá to apajlẹ Jiwheyẹwhe wiwe lọ tọn mẹ, bo tindo jẹhẹnu walọdagbe tọn lẹ po nugopipe lọ po nado mọnukunnujẹ onú gbigbọ tọn lẹ mẹ. (Gẹnẹsisi 1:26) E yọnbasi na mímẹpo nado yin wiwe. Dile mí zindonukọn nado to awuwlena wiwe-yinyin, homẹ Jehovah tọn nọ hùn nado gọalọna mí. Gbọnmọ dali, mí na to dindọnsẹpọ Jiwheyẹwhe wiwe mítọn tẹgbẹ̀. Humọ, dile mí na gbadopọnna jẹhẹnu Jehovah tọn lẹ to weta he na bọdego lẹ mẹ, mí na mọdọ whẹwhinwhẹ́n nujọnu tọn susu wẹ tin nado dọnsẹpọ ẹ!