Jó Dewe Na Wehihia
“Kaka yẹn nado wá, nọ tùnnukun owé hihia, homẹjladohó po oplọn po go.”—1 TIMOTI 4:13.
1. Nawẹ mí sọgan mọaleyi sọn Biblu hihia mẹ gbọn?
JEHOVAH JIWHEYẸWHE ko na gbẹtọvi lẹ nugopipe jiawu lọ nado plọn wehihia po wekinkan po. E ko sọ namẹ Ohó etọn, Biblu, na mí nido sọgan yin pinplọn ganji. (Isaia 30:20, 21) To yẹhiadonu liho, weda etọn lẹ nọ hẹn mí penugo nado “zinzọnlin” hẹ tọgbo budisi-Jiwheyẹwhe tọ́ lẹ taidi Ablaham, Isaki, po Jakobu po. Mí sọgan “mọ” yọnnusi jijọ-di-Jiwheyẹwhenọ mọnkọtọn lẹ taidi Sala, Lebeka, po Luti Moabinu nugbonọ lọ po. Mọwẹ, podọ mí sọgan “se” dọ Jesu Klisti na Yẹwhehodidọ etọn to Osó ji. Awuvivinu po nuplọnmẹ ehe lẹpo sọn Owe wiwe lẹ mẹ sọgan yin mítọn eyin mí yin wehiatọ dagbe lẹ.
2. Etẹwẹ dohia dọ Jesu po apọsteli etọn lẹ po sọgan hiawe ganji?
2 Matin ayihaawe, gbẹtọ pipé lọ Jesu Klisti tindo nugopipe wehihia he yọ́n hugan tọn, podọ matin ayihaawe e yọ́n Owe wiwe Heblu tọn lẹ ganji. Enẹwutu, to whenuena e yin whiwhlepọn gbọn Lẹgba dali, Jesu dlẹnalọ do yé pludopludo bo dọmọ, “Yè ko wlanwe etọn.” (Matiu 4:4, 7, 10) To nujijọ de whenu to sinagọgu mẹ to Nazalẹti, e lá to gbangba bosọ yí adade to dọdai Isaia tọn de mẹ zan na ede. (Luku 4:16-21) Etẹwẹ dogbọn apọsteli Jesu tọn lẹ dali? To wekinkan yetọn lẹ mẹ, yé nọ saba yihodọ sọn Owe wiwe Heblu tọn lẹ mẹ. Dile e tlẹ yindọ nukọntọ Ju tọn lẹ pọ́n Pita po Johanu po hlan taidi agblinọ lẹ na yé ma yin pinplọn to wehọmẹ daho Heblu tọn lẹ wutu, wekanhlanmẹ gbọdo sọn olọn mẹ wá yetọn lẹ dohia hezeheze dọ yé sọgan hia bo sọgan kàn ganji. (Owalọ lẹ 4:13) Ṣigba be nugopipe lọ nado yọ́n wehia ka yin onú titengbe nugbo nugbo ya?
“Donanọ Wẹ Ewọ He to Hihia”
3. Naegbọn e do yin onú titengbe sọmọ nado nọ hia Owe wiwe lẹ po zinjẹgbonu Klistiani tọn lẹ po?
3 Oyọnẹn he pegan Owe wiwe lẹ tọn pinplọn po yiyi ì do yizan mẹ po sọgan dekọtọn do ogbẹ̀ madopodo mẹ. (Johanu 17:3) Enẹwutu Kunnudetọ Jehovah Tọn lẹ yọnẹn dọ onú titengbe wẹ e yin nado hia bo plọn Owe wiwe lẹ gọna zinjẹgbonu Klistiani tọn lẹ he nọ yin awuwlena gbọn Jiwheyẹwhe dali gbọn hagbẹ afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ Klistiani yiamisisadode tọn lẹ gblamẹ. (Matiu 24:45-47) Na nugbo tọn, titengbe gbọn yiyi owe he yin awuwlena gbọn Ogbẹ́ dali lẹ zan, fọtọ́n susu lẹ ko yin pinplọn nado hiawe bo gbọnmọ dali do tindo oyọnẹn gbẹwhlẹngán Ohó Jiwheyẹwhe Tọn tọn.
4. (a) Naegbọn ayajẹ do nọ dekọtọn sọn wehihia, nupinplọn, po Ohó Jiwheyẹwhe Tọn yiyi-do-yizan mẹ po mẹ? (b) Na nuhe du wehihia, etẹwẹ Paulu dọna Timoti?
4 Ayajẹ nọ wá sọn hihia, pinplọn, po Ohó Jiwheyẹwhe Tọn yiyi-do-yizan mẹ po. Ehe yinmọ na mí nọ gbọnmọ dali do hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn bo nọ gbògbéna ẹn, mọ dona etọn yí, bo na tindo numimọ homẹhunhun tọn. Jehovah nọ jlo dọ devizọnwatọ etọn lẹ ni yin ayajẹnọ. Gbọnmọ dali, e degbena yẹwhenọ lẹ nado hia Osẹ́n lọ na gbẹtọ Islaeli hohowhenu tọn lẹ. (Deutelonomi 31:9-12) To whenuena Ẹzla vọkan-basitọ lọ po mẹdevo lẹ po hia Osẹ́n etọn na mẹhe plidopọ to Jelusalẹm lẹpo, zẹẹmẹ etọn yin hinhẹn họnwun, bọ kọdetọn etọn sọ yin “ajògidi daho.” (Nẹhemia 8:6-8, 12) Klistiani apọsteli Paulu dọna azọ́nwatọgbẹ́ etọn Timoti to godo mẹ dọmọ: “Kaka yẹn nado wá, nọ tunnukun owé hihia, homẹjladoho po oplọn po go.” (1 Timoti 4:13) Lẹdogbedevomẹ devo hia dọmọ: “Jó dewe na Owe wiwe hihia to gbangba.”—New International Version.
5. Nawẹ Osọhia 1:3 yí ayajẹ blado wehihia go gbọn?
5 Dọ ayajẹ mítọn sinai do hihia po Ohó Jiwheyẹwhe Tọn yiyi-do-yizan mẹ po ji yin hinhẹn họnwun to Osọhia 1:3 mẹ. To finẹ mí yin didọna dọmọ: “[Ayajẹnọ] wẹ ewọ he to hihia, podọ yé he to oho dọdai he tọn sè, bosọ to onú he yè wlan do e mẹ lẹ yí hẹn: na whenu to sisẹpọ wutu.” Mọwẹ, mí tindo nuhudo nado hia jẹgbonu bo sè ohó dọdai Jiwheyẹwhe tọn lẹ to Osọhia mẹ podọ to Owe wiwe lẹpo mẹ. Mẹhe yin ayajẹnọ nugbonugbo wẹ “homẹhunhun etọn tin to osẹ́n Oklunọ tọn mẹ; podọ osẹ́n etọn mẹ wẹ e nọ ayihamẹlẹnpọn te to okle po ozán po.” Kọdetọn lọ? “Nudepope e to wiwà na doale.” (Psalm 1:1-3) Enẹwutu, na whẹwhinwhẹn dagbe lẹ wutu, titobasinanu Jehovah tọn nọ whàn dopodopo mítọn nado hia bo plọ́n Ohó etọn na mídetiti, taidi whẹndo lẹ, podọ hẹ họntọn lẹ.
Lẹnnupọn Bosọ Lẹnayihamẹpọn
6. Etẹwẹ Jọṣua yin ayinamẹ na nado hia, podọ nawẹ ehe yin alemọyinu do?
6 Nawẹ hiẹ sọgan mọaleyi hugan sọn Ohó Jiwheyẹwhe Tọn po zinjẹgbonu Klistiani tọn lẹ po hihia mẹ gbọn? Vlavo hiẹ na mọ ẹn taidi alemọyinu nado basi nuhe yin wiwà gbọn Jọṣua dali, yèdọ nukọntọ budisi Jiwheyẹwhe tọ́ Islaeli hohowhenu tọn. Ewọ yin gbedena dọmọ: “Owe osẹ́n lọ tọn he ma na yìsọn onù towe gba, ṣigba hiẹ na nọ lẹnayihamẹpọn to e mẹ finẹ to okle po ozán po, na hiẹ nido payi nado nọ wà kẹdẹdi enẹ he yè wlan do e mẹ finẹ lẹpo: na whenẹnu wẹ hiẹ na hẹn aliho towe yin nuyọnnanọ, podọ whenẹnu hiẹ na tindo nuwadotana dagbe.” (Jọṣua 1:8) ‘Wehihia po ayihamẹ linlẹnpọn po’ zẹẹmẹdo hogbe lọ lẹ didọ na dewetiti to ayihamẹ. Ehe yin nuflinmẹnu de, na e nọ zín hosọ lọ do ayihamẹ namẹ. Jọṣua dona hia Osẹ́n Jiwheyẹwhe Tọn “okle po ozán po,” kavi to whepoponu. Aliho enẹ mẹ wẹ yè sọgan yin kọdetọn dagbenọ bo yinuwa po nuyọnẹn po to azọngban he yin didenamẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali lẹ hinhẹndi mẹ te. Ohó Jiwheyẹwhe Tọn hihia to gbesisọmẹ mọnkọtọn sọgan gọalọna we to aliho dopolọ mẹ.
7. Naegbọn mí ma dona dikena linlẹn wezun hinhọ̀n tọn ni yinuwado mí ji to whenuena mí to Ohó Jiwheyẹwhe Tọn hia?
7 Ma dikena linlẹn wezun hinhọ̀n tọn ni yinuwa do jiwe to whenuena a to Ohó Jiwheyẹwhe Tọn hia blo. Eyin hiẹ ko basi tito nado yí ojlẹ de zan to Biblu kavi zinjẹgbonu Klistiani tọn delẹ hihia mẹ, hiẹ sọgan jlo nado kuahún. Ehe na titengbe tọn yin nugbo to whenuena hiẹ to nuplọn po yanwle lọ po nado flin onú agokun titengbe lẹ. Podọ to whenuena hiẹ to wehia, hẹn dewe lẹnnupọn. Keje hogbe Biblu kantọ lọ lẹ tọn pọ́n. Kanse dewe dọmọ, ‘Etẹ dọ wẹ e te? Etẹwẹ yẹn dona yiwa po nudọnamẹ ehe po?’
8. Naegbọn e do yin alemọyinu nado lẹnayihamẹpọn to whenuena yè to Owe wiwe lẹ hia?
8 Yí whenu zan nado lẹnayihamẹpọn to whenue hiẹ to Owe wiwe lẹ hia. Ehe na gọalọna we nado flin kandai Biblu tọn lẹ podọ nado yí nunọwhinnusẹ́n Owe wiwe lẹ tọn zan. Ayihamẹlinlẹnpọn do Ohó Jiwheyẹwhe Tọn ji bo gbọnmọ dali do to onú agokun lẹ hẹn do ayiha towe mẹ nasọ hẹn we penugo nado dọho sọn ahun mẹ wá, bo na gblọndo he sọgbe lẹ kakati nado to nuhe na wá vẹna we to godo mẹ dọ. Howhinwhẹn gbọdo sọn olọn mẹ wá de dọmọ: “Ayiha dodonọ tọn kanayiha nado gblọn.”—Howhinwhẹn lẹ 15:28.
Onú Agokun Yọyọ lẹ Yiyijlẹdo Hoho lẹ Go
9, 10. Nawẹ Biblu hihia towe sọgan yin hinhẹn pọnte gbọn onú agokun yọyọ Owe wiwe lẹ tọn yiyi jlẹdo dehe hiẹ ko yọnẹn lẹ go gbọn?
9 Suhugan Klistiani lẹ tọn dona yigbe dọ to ojlẹ de mẹ yé ma yọ́n nude sọmọ dogbọn Jiwheyẹwhe, Ohó etọn, po lẹndai etọn lẹ po dali gba. Ṣigba, to egbehe, Klistiani devizọnwatọ ehelẹ, bẹsọn nudida whenu po aijijẹ gbẹtọvi tọn biọ ylando mẹ po, sọgan basi zẹẹmẹ lẹndai avọ́sinsan Klisti tọn, sọgan dọ vasudo titonu ylankan ehe tọn, podọ sọgan do lehe gbẹtọvi tonusetọ lẹ na yin didona po ogbẹ̀ madopodo po to paladisi aigba ji tọn de mẹ hia. Ehe yọnbasi taun na devizọnwatọ Jehovah tọn ehelẹ ko mọ “oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn” yí gbọn Biblu po zinjẹgbonu Klistiani tọn lẹ pinplọn po dali. (Howhinwhẹn lẹ 2:1-5) Yé ko yí onú agokun yọyọ he yin pinplọn lẹ jlẹdo hoho he ko yin nukunnumọjẹemẹ lẹ go vudevude.
10 Onú agokun Owe wiwe tọn lẹ yiyi jlẹdo hoho he hiẹ ko yọnẹn lẹ go yin alemọyinu bosọ tindo dona. (Isaia 48:17) To whenuena osẹ́n lẹ, nunọwhinnusẹ́n lẹ, kavi nuhe tlẹ taidi linlẹn he ma hẹn adọ̀ ai sọmọ Biblu tọn lẹ yin zizedonukọnnamẹ, yí ehelẹ jlẹdo nuhe hiẹ ko yọnẹn go. Hẹn nudọnamẹ lọ sọgbe hẹ nuhe hiẹ ko plọn dogbọn “ohia ohó he pegan lọ go” dali. (2 Timoti 1:13) Din nudọnamẹ he sọgan gọalọna we nado hẹn haṣinṣan towe hẹ Jiwheyẹwhe lodo, hẹn gbẹtọ-yinyin Klistiani towe tọn pọnte, kavi he sọgan gọalọna we nado má nugbo Biblu tọn lẹ hẹ mẹdevo lẹ.
11. Etẹwẹ na yin alemọyinu nado wà to whenuena yè to nuhe Biblu dọ dogbọn walọyizan dali de hia? Na apajlẹ.
11 To hihia nude he Biblu dọ dogbọn walọyizan dali whenu, tẹnpọn nado tindo wuntuntun nunọwhinnusẹ́n he e bẹhẹn tọn. Lẹnayihamẹpọn do e ji, bo basi dide do nuhe hiẹ na wà ji to ninọmẹ dopolọ lẹ glọ. Visunnu Jakobu tọn Josẹfu gbẹ́ pludopludo nado tindo mahẹ to fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn mẹ hẹ asi Pọtifali tọn, bo kanse dọmọ: “Be na yẹn sọgan wà oylan daho he do, bo waylan do Jiwheyẹwhe?” (Gẹnẹsisi 39:7-9) To kandai mẹwhinwhan ehe tọn mẹ, hiẹ sọgan mọ nunọwhinnusẹ́n titengbe de—yèdọ fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn yin ylando de sọta Jiwheyẹwhe. Hiẹ sọgan yí apọ̀n towe zan nado bla nunọwhinnusẹ́n ehe dopọ po hogbe devo lẹ po to Ohó Jiwheyẹwhe Tọn mẹ, podọ hiẹ na mọaleyi sọn oyọnẹn ehe mẹ eyin hiẹ yin whiwhlepọn nado doalọ to ylanwiwa mọnkọtọn mẹ.—1 Kọlintinu lẹ 6:9-11.
Yí Nukun Homẹ Tọn Do Pọ́n Nujijọ Owe Wiwe Tọn Lẹ
12. Naegbọn hiẹ dona yí nukun homẹ tọn do pọ́n kandai Biblu tọn lẹ dile hiẹ to yé hia?
12 Nado zín onú agokun lẹ do ayiha towe mẹ dile hiẹ to wehia, yí nukun homẹ tọn do pọ́n nuhe to jijọ. To apọ̀nmẹ liho pọ́n lẹdo lọ, owhé lọ lẹ, po gbẹtọ lọ lẹ po. Sè ogbè yetọn lẹ. Whẹn owán blẹdi he to yinyin dida to blẹdi-dàtẹn lọ pọ́n. Hẹn nupinpọn lọ sọawuhia taidi nuhe to jijọ to alọnu. To whelọnu lo wehihia towe na yin numimọ ojlofọndotenamẹ tọn, na hiẹ sọgan mọ tòdaho hohowhenu tọn de, he yiaga yì osó gigonọ de ji, bo na yin pipaṣa dogbọn nujiawu nudida tọn lẹ dali, kavi dogbẹ́ hẹ sunnu po yọnnu yise he lodo hugannọ lẹ po.
13. Nawẹ hiẹ na basi zẹẹmẹ nuhe yin kinkandai to Whẹdatọ lẹ 7:19-22 mẹ gbọn?
13 Mí ni dọ dọ hiẹ to Whẹdatọ 7:19-22 hia. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nuhe to jijọ lọ. Whẹdatọ Gideoni po sunnu Islaelivi huhlọnnọ fọdekanweko etọn lẹ po ko tin to awuwlemẹ to agbó osla Midianinu lẹ tọn ji. Eyin nudi ogàn ao mẹ to whèjai, yèdọ bẹjẹeji “hihọ́ zánhomẹ tọn.” Zánṣọtọ Midianinu lẹ tọn yin dide hlan otẹn yetọn lẹ mẹ tlolo, bọ zinvlu ṣinyọ́n fie kẹntọ Islaeli tọn he to amlọndọ lẹ dosla do. Pọ́n! Gideoni po omẹ etọn lẹ po yin awuwlena po opẹ̀n lẹ po. Yé tindo tọzẹ́n daho lẹ he ṣinyọ́n miyọngban he tin to amiyọnlọ yetọn lẹ mẹ. To ajiji mẹ, ada atọ̀n he dopodopo omẹ kanweko hẹn kún opẹ̀n lẹ, gbà tọzẹ́n lẹ, ze miyọngban lẹ do aga, bo dawhá dọmọ: “Ohi Oklunọ tọn po Gideoni tọn po.” Pọ́n osla lọ mẹ. Etẹ nkọ, Midianinu lẹ doge-wezunmẹ bo jẹ awhádo ji! Dile omẹ fọdekanweko lọ lẹ zindonukọn to opẹ̀n yetọn lẹ kúnkún mẹ, Jiwheyẹwhe ze ohi Midianinu lẹ tọn sọta ode awetọ yetọn lẹ. Midiani ko dotagbe, podọ Jehovah ko hẹn Islaeli nado gbawhàn.
Nuplọnmẹ Họakuẹ lẹ Pinplọn
14. Nawẹ whẹdatọ lẹ weta 9 sọgan yin yiyizan nado plọn ovi de nuhudo lọ nado yin whiwhẹnọ gbọn?
14 Gbọn Ohó Jiwheyẹwhe Tọn hihia dali, mí sọgan plọn nuplọnmẹ susu lẹ. Di apajlẹ, vlavo hiẹ jlo nado zín nuhudo lọ nado yin whiwhẹnọ do ahunmẹ na ovi towe lẹ. Eyọn, e dona bọawu nado yí nukun homẹ tọn do pọ́n bo mọnukunnujẹ nujọnu-yinyin nuhe yin didọ to dọdai visunnu Gideoni tọn Jotami tọn mẹ. Bẹ hihia jẹeji to Whẹdatọ 9:8. Jotami dọmọ: “Atin lẹ tọ́n yì to ojlẹ de ji nado duahọlu de do yé ji.” Atin olivieli tọn, ovotin, po ovẹntin po gbẹ́ nado dugán. Ṣigba homẹ owùntin he yìdo lọ tọn hùn nado dugán. To kandai lọ hihia daga na ovi towe lẹ godo, hiẹ sọgan basi zẹẹmẹ dọ atin họakuẹ lọ lẹ nọtena gbẹtọ he jẹ lẹ he ma dín otẹn gandudu tọn do Islaelivi hatọ yetọn lẹ ji. Owùntin he yọ́n na miyọ́n fiflọ́ kẹdẹ lọ, nọtena gandudu Abimelẹki goyitọ, yèdọ hlọnhutọ de he jlo nado dugán do mẹdevo lẹ ji ṣigba wá vivọnu to hẹndi dọdai Jotami tọn mẹ. (Whẹdatọ, weta 9) Ovi tẹwẹ na whẹ́n he na jlo nado lẹzun owùntin de?
15. Nawẹ nujọnu-yinyin nugbonọ-yinyin tọn yin nuzindeji to owe Luti tọn mẹ gbọn?
15 Nujọnu-yinyin nugbonọ-yinyin tọn yin hinhẹn họnwun to owe Biblu tọn heyin Luti tọn mẹ. Mí ni dọ dọ hagbẹ whẹndo towe tọn dopodopo nọ hia kandai enẹ po ogbè lele po bo tindo nukunnumọjẹnumẹ nuhe e dọ tọn. Mì na mọ yọnnu Moabinu lọ Luti to gbejizọnlin ji jei Bẹtlẹhẹm po asuṣiọsi heyin asu etọn nọ̀, Naomi po, podọ hiẹ na sè Luti dọmọ: “Omẹ towe lẹ wẹ na yin omẹ ṣie lẹ Jiwheyẹwhe towe Jiwheyẹwhe ṣie.” (Luti 1:16) Luti azọ́n sinsinyẹn watọ yin mimọ to jinukun lẹ ṣinyan to godona jibẹwawhetọ́ lẹ to oglè Boazi tọn mẹ. Hiẹ sè bọ e yí hogbe yẹyidogonamẹ tọn zan, bo dọmọ: “Tòdaho omẹ ṣie tọn lẹpo wẹ yọnẹn dọ yọnnu walọ dagbenọ de wẹ hiẹ.” (Luti 3:11) To madẹnmẹ, Boazi sọ́n Luti. To gbesisọmẹ po tito yọnnu sínsọ́n tọn po, e jì visunnu de gbọn Boazi dali “na Naomi.” Luti lẹzun onọ̀ daho Davidi tọn podọ to godo mẹ Jesu Klisti tọn. Gbọnmọ dali e mọ “ale gigọ́ de” yí. Humọ, mẹhe nọ hia kandai Owe wiwe tọn lẹ nọ plọn nuplọnmẹ họakuẹ de: Yin nugbonọ hlan Jehovah, podọ hiẹ na yin didona susugege.—Luti 2:12; 4:17-22; Howhinwhẹn lẹ 10:22; Matiu 1:1, 5, 6.
16. Whlepọn tẹwẹ Heblunu atọ̀n lọ lẹ tindo, podọ nawẹ kandai ehe sọgan gọalọna mí gbọn?
16 Kandai Heblunu lọ lẹ tọn he nọ yin Ṣadlaki, Mẹṣaki, po Abẹdinẹgo po tọn sọgan gọalọna mí nado yin nugbonọ hlan Jiwheyẹwhe to ninọmẹ whlepọn tọn lẹ mẹ. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n nujijọ lọ dile Daniẹli weta 3 yin hihia po ogbè lele po. Boṣiọ daho gìdìglì atọ̀họ̀ sika tọn tin to aga to danfafa Dula tọn ji, fie nukunmọnu Babilọni tọn lẹ plidopọ te. To ogbè hànjinu tọn lẹ sisè po godo, yé họ́ jai bo basi sinsẹ̀n hlan boṣiọ he Ahọlu Nẹbukadnẹzali zedaga lọ. Enẹ wẹ yindọ, mẹlẹpo wà mọ gbọnvona Ṣadlaki, Mẹṣaki, po Abẹdinẹgo po. Po sisi po, ṣigba po nujikudo po, yé dọna ahọlu lọ dọ yé ma na sẹ̀n yẹwhe etọn lẹ bo basi sinsẹ̀n hlan boṣiọ sika tọn lọ gba. Jọja Heblunu ehelẹ yin zize dlan zòhọ miyọ́nnọ de mẹ. Ṣigba etẹwẹ jọ? To pinpọn miyọ́n lọ mẹ, ahọlu lọ mọ sunnu glègbènu ẹnẹ, he dopo to yé mẹ “taidi visunnu yẹwhe lẹ tọn de.” (Daniẹli 3:25) Heblunu atọ̀n lọ lẹ yin didetọ́n sọn miyọ́n lọ mẹ, bọ Nẹbukadnẹzali dona Jiwheyẹwhe yetọn. Alemọyinu de wẹ e yin nado yí nukun homẹ tọn do pọ́n kandai lọ. Podọ lehe e wleawuna nuplọnmẹ de gando nugbonọ-yinyin hlan Jehovah to whlepọn glọ do sọ!
Mọaleyi sọn Biblu Hihia Taidi Whẹndo de Mẹ
17. Do glido donu alemọyinu delẹ go he whẹndo towe sọgan plọn gbọn Biblu hihia dopọ mẹ dali.
17 Whẹndo towe sọgan duvivi alemọyinu susu tọn eyin mì nọ yí ojlẹ lẹ zan to whepoponu nado nọ hia Biblu dopọ. Bẹjẹeji to Gẹnẹsisi, hiẹ sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n nudida bo yìnnukunpọn owhé Paladisi dowhenu gbẹtọvi tọn. Hiẹ sọgan tindo mahẹ to numimọ susu tọgbo nugbonọ lẹ po whẹndo yetọn lẹ po tọn mẹ bo hodo Islaelivi lẹ dile yé jugbọn aigba húhú Ohù Vẹẹ tọn mẹ do. Hiẹ sọgan mọ Davidi jọja lẹngbọhọtọ lọ gbawhàn mẹgángán Filistini lẹ tọn lọ Goliati. Whẹndo mìtọn sọgan doayi tẹmpli Jehovah tọn gbigbá to Jelusalẹm go, sọgan mọ vasudo etọn gbọn awhàngọnu Babilọninu lẹ tọn dali, podọ sọgan mọ vivọgbá etọn gbọn togán Zelubabẹli dali. Po lẹngbọhọtọ paa lẹ po sẹpọ Bẹtlẹhẹm, hiẹ sọgan sè nulila angẹli tọn gando jiji Jesu tọn go. Hiẹ sọgan mọ nudọnamẹ gigọ yí dogbọn baptẹm po lizọnyizọn etọn po dali, sọgan mọ ẹn nado yí ogbẹ̀ gbẹtọvi etọn tọn jó taidi ofligọ de, podọ sọgan tindo mahẹ to ayajẹ fọnsọnku etọn tọn mẹ. Enẹgodo, hiẹ sọgan zingbejizọnlin hẹ apọsteli Paulu bo doayi didoai agun lẹ tọn go dile sinsẹ̀n Klistiani tọn to gbigbayipe. To whelọnu lo, to owe Osọhia tọn mẹ, whẹndo towe sọgan duvivi numimọ daho sọgodo tọn heyin apọsteli Johanu tọn, gọna Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn tọn.
18, 19. Ayinamẹ tẹlẹ wẹ yin nina gando Biblu hihia whẹndo tọn go?
18 Eyin mì to Biblu hia po ogbè lele po taidi whẹndo de, mì hia ẹ ni họnwun po zohunhun po. To whenuena mì to apadewhe Owe wiwe lẹ tọn hia, hagbẹ whẹndo tọn dopo—vlavo otọ́ lọ—sọgan hia hogbe lọ lẹ to aliho nujijọ lọ tọn pẹpẹ mẹ. Mì mẹhe pò lẹ sọgan zé mìde do otẹn mẹhe yinuwa to Biblu mẹ lẹ tọn mẹ, to ada mìtọn lẹ hihia po numọtolanmẹ he sọgbe tọn lẹ po.
19 Dile mì to mahẹ tindo to Biblu hihia mẹ taidi whẹndo de, nugopipe mìtọn nado hiawe na pọnte. Matin ayihaawe, oyọnẹn Jiwheyẹwhe mìtọn tọn na jideji, podọ ehe dona dọ̀n mì sẹpọ ẹ pẹkipẹki. Asafi jihàn dọmọ: “Ṣigba eyin yẹn tọn wẹ, e yọ́n na mi nado sẹpọ Jiwheyẹwhe: Yẹn ko sọ hẹn Oklunọ Jiwheyẹwhe zun fibẹtado ṣie, na yẹn nido nọ dọho azọ́n towe lẹpo tọn.” (Psalm 73:28) Ehe na gọalọna whẹndo towe nado taidi Mose, mẹhe “doakọn na ẹn taidi e mọ ewọ he yin mamọ lọ” enẹ wẹ, Jehovah Jiwheyẹwhe.—Heblu lẹ 11:27.
Wehihia po Lizọnyizọn Klistiani Tọn Po
20, 21. Nawẹ azọ́ndenamẹ yẹwhehodidọ mítọn tọn gando nugopipe lọ nado hiawe go gbọn?
20 Ojlo mítọn nado basi sinsẹ̀n hlan “ewọ he yin mamọ lọ” dona whàn mí nado wazọ́n nado yin wehiatọ dagbe lẹ. Nugopipe lọ nado hiawe ganji nọ gọalọna mí nado dekunnu sọn Ohó Jiwheyẹwhe Tọn mẹ. Na nugbo tọn e nọ gọalọna mí nado zindonukọn to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta lọ tọn he Jesu deazọ́n etọn na hodotọ etọn lẹ mẹ to whenuena e dọmọ: “Mì yì, bo hẹn akọta lẹpo zun nuplọntọ, bosọ nọ baptizi yé do oyín Otọ́ tọn, po Ovi tọn po, po [gbigbọ wiwe, NW ] tọn po mẹ: Na mì ni sọ nọ plọn yé nado nọ do ayi onú lẹpo go, nudepope he yẹn degbena mì.” (Matiu 28:19, 20; Owalọ lẹ 1:8) Kunnudide yin azọ́n titengbe hugan omẹ Jehovah tọn lẹ tọn, podọ nugopipe wehihia tọn nọ gọalọna mí nado basi wadotana etọn.
21 E nọ biọ vivẹnu nado yin wehiatọ dagbe po mẹplọntọ azọ́nyọnẹntọ Ohó Jiwheyẹwhe Tọn po. (Efesunu lẹ 6:17) Enẹwutu, ‘wà nuhe go huhlọn towe pe lẹpo nado do dewe hia taidi mẹhe pegan hlan Jiwheyẹwhe, bo nọ má ohó nugbo tọn lọ dile e jẹ do kẹdẹ.’ (2 Timoti 2:15) Hẹn oyọnẹn nugbo Biblu towe tọn jideji po nugopipe towe taidi Kunnudetọ Jehovah Tọn po gbọn dewe jijona wehihia dali.
Etẹwẹ Yin Gblọndo Towe Lẹ?
◻ Nawẹ ayajẹ sinai do Ohó Jiwheyẹwhe Tọn hihia ji gbọn?
◻ Naegbọn hiẹ dona lẹnayihamẹpọn do nuhe a hia to Biblu mẹ ji?
◻ Naegbọn yè nado yí nuyijlẹdonugo po nukun homẹ tọn yiyi do pọ́n onú po zan to whenuena yè to Owe wiwe lẹ hia?
◻ Nuplọnmẹ tẹlẹ wẹ sọgan yin pinplọn sọn Biblu hihia mẹ?
◻ Naegbọn yè nado hia Biblu po ogbè lele po taidi whẹndo de, podọ haṣinṣan tẹwẹ wehihia tindo do lizọnyizọn Klistiani tọn ji?
[Yẹdide to weda 11]
To whenuena mì to Biblu hia taidi whẹndo de, mì yí nukun homẹ tọn do pọ́n kandai lọ lẹ bo lẹnayihamẹpọn do nujọnu-yinyin yetọn lẹ ji