Tẹmpli Daho Gbigbọmẹ Jehovah Tọn
“Míwlẹ tindo yẹwhenọ daho mọntọn hunkọ de, . . . devizọnwatọ fiwiwe tọn de po gohọ̀ nugbo tọn po, he Oklunọ pẹ́n, e ma yin gbẹtọ gba.”—HEBLU LẸ 8:1, 2.
1. Nuwleawudai owanyinọ tẹwẹ Jiwheyẹwhe basi na gbẹtọvi ylandonọ lẹ?
JEHOVAH JIWHEYẸWHE, sọn owanyi daho etọn mẹ na gbẹtọvi lẹ, wleawuna avọ́sinsan de nado dè ylando aihọn tọn lẹ sẹ. (Johanu 1:29; 3:16) E biọ tẹnmẹdiọna ogbẹ̀ Visunnu plọnji etọn tọn sọn olọn mẹ do vidọ Ju alọji de tọn mẹ he nọ yin Malia. Angẹli Jehovah tọn basi zẹẹmẹ hlan Malia hezeheze dọ ovi he ewọ na ji lọ “Ovi Jiwheyẹwhe tọn yè na nọ ylọ ẹ.” (Luku 1:34, 35) Josẹfu, he ko magbe nado wlealọ hẹ Malia, yin didọna dogbọn ninọmẹ jiawu-yinyin hòmimọ Jesu tọn dali bo yin didọna dọ ewọ wẹ na “whlẹn omẹ etọn lẹ gán sọn ylando yetọn lẹ mẹ.”—Matiu 1:20, 21.
2. Etẹwẹ Jesu wà to whenuena e yin nudi owhe 30 mẹvi, podọ etẹwutu?
2 Dile Jesu whẹ́n, e dona ko mọnukunnujẹ delẹ to nugbo ehelẹ mẹ dogbọn jiji jiawu etọn dali. E yọnẹn dọ Otọ́ olọn mẹ tọn etọn tindo azọ́n gbẹwhlẹngán tọn de na emi nado wà to aigba ji. Enẹwutu, taidi dawe he whẹ́n ganji de he dibla tindo owhe 30, Jesu wá yẹwhegan Jiwheyẹwhe tọn, Johanu dè, nado yin bibaptizi to Otọ̀ Jọdani tọn mẹ.—Malku 1:9; Luku 3:23.
3. (a) Etẹ dọ wẹ Jesu te gbọn hogbe lọ lẹ, “avọ́ po nunina avọ́ tọn po hiẹ ma jlo” dali? (b) Apajlẹ ayidonugo tọn tẹwẹ Jesu zedai na mẹhe jlo nado lẹzun devi etọn lẹpo?
3 Jesu to dẹ̀ho to ojlẹ baptẹm etọn tọn whenu. (Luku 3:21) Po kunnudenu po, sọn ojlẹ ehe mẹ sọyì to gbẹzan etọn mẹ, ewọ to yizan mẹdetiti Psalm 40:6-8 tọn basi, dile e yin didohia to nukọnmẹ gbọn apọsteli Paulu dali do dọmọ: “Avọ́ po nunina avọ́ tọn po hiẹ ma jlo, ṣigba agbasa wẹ hiẹ ko wleawu etọn dai na mi.” (Heblu lẹ 10:5) Gbọnmọ dali Jesu do oyọnẹn etọn hia dọ Jiwheyẹwhe “ma jlo” dọ avọ́sinsan kanlin tọn lẹ ni zindonukọn nado to yinyin bibasi to tẹmpli Jelusalẹm tọn mẹ gba. Kakatimọ, e doayi e go dọ Jiwheyẹwhe ko wleawu agbasa pipé gbẹtọvi tọn de na ẹn, yèdọ Jesu, nado yizan taidi avọ́sinsan de. Ehe na dè nuhudo yinukọn avọ́sinsan kanlin tọn depope sẹ. To dido ojlo sọn ahun mẹ wá ehe hia nado setonuna ojlo Jiwheyẹwhe tọn, Jesu zindonukọn to odẹ̀hiho mẹ dọmọ: “Do ayi e go, yẹn wá, (to apò owé lọ tọn mẹ wẹ yè wlanwe ṣie do), nado wà ojlo towe, Jiwheyẹwhe E.” (Heblu lẹ 10:7) Lehe e yin apajlẹ jiawu adọgbigbo po mẹdezejo matin ṣejannabi vonọtaun tọn po he Jesu zedai to azán enẹ gbè na mẹhe na wá lẹzun devi etọn to nukọnmẹ lẹpo do sọ!—Malku 8:34.
4. Nawẹ Jiwheyẹwhe do alọkẹyi etọn hia na mẹde yido sanvọ́ Jesu tọn gbọn?
4 Be Jiwheyẹwhe do alọkẹyi hia na odẹ̀ baptẹm Jesu tọn ya? Mì gbọ na dopo to apọsteli dide Jesu tọn lẹ mẹ ni na mí gblọndo lọ: “Podọ Jesu, whenuena yè ko baptizi na ẹn, e tọ́n jẹ agé to afọdoponẹji sọn osìn mẹ: bo pọ́n, olọn hùn hlan ẹn, e mọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn jẹte di apoe bo jẹ do e ji: bo pọ́n, ogbè de sọn olọn lẹ mẹ, didọmọ, ehe wẹ Visunnu ṣie; Mẹvivẹ ṣie, mẹhe mẹ homẹ ṣie vivi te tlala.”—Matiu 3:16, 17; Luku 3:21, 22.
5. Etẹwẹ agbà paa tẹmpli lọ tọn nọtena?
5 Alọkẹyi Jiwheyẹwhe tọn heyin zedonukọnnamẹ agbasa Jesu tọn na avọ́sinsan zẹẹmẹdo dọ, to gbigbọ liho, agbà de he klo hugan enẹ he tin to tẹmpli Jelusalẹm tọn mẹ ko wá tintin mẹ. Agbà paa lọ fie kanlin lẹ nọ yin zizedonukọnnamẹ na avọ́sinsan te nọtena agbà gbigbọmẹ tọn enẹ, ehe to ninọmẹ de mẹ yin “ojlo” kavi tito Jiwheyẹwhe tọn na alọkẹyi ogbẹ̀ gbẹtọvi Jesu tọn taidi avọ́sinsan de. (Heblu lẹ 10:10) Enẹwutu wẹ apọsteli Paulu sọgan kanwe hlan Klistiani hagbẹ etọn lẹ dọmọ: “Míwlẹ tindo agbà de, ehe mẹ yé he to sinsẹ̀n to gohọ [kavi, tẹmpli] mẹ lẹ ma tindo huhlọn nado nọ dù te.” (Heblu lẹ 13:10) To hogbe devo mẹ, Klistiani nugbo lẹ nọ mọaleyi sọn avọ́sinsan he yiaga ovẹsè ylando tọn de mẹ, ehe suhugan yẹwhenọ Ju lẹ tọn gbẹdai.
6. (a) Etẹwẹ wá tintin mẹ to baptẹm Jesu tọn whenu? (b) Etẹwẹ tẹnmẹ-yinkọ lọ Mẹssia, kavi Klisti, zẹẹmẹdo?
6 Yiyiamisisadode Jesu po gbigbọ wiwe po zẹẹmẹdo dọ Jiwheyẹwhe todin ko hẹn tito tẹmpli gbigbọmẹ etọn tọn pete wá aimẹ, po Jesu he to devizọnwa taidi Yẹwhenọ Daho po. (Owalọ lẹ 10:38; Heblu lẹ 5:5) Devi lọ Luku yin gbigbọdo nado dlẹnalọdo owhe nujijọ titengbe ehe tọn taidi yinyin “owhe fọtọ̀n ahọludu Tibeliu Sesali tọn mẹ.” (Luku 3:1-3) Enẹ sọgbe hẹ owhe 29 W.M.—yèdọ osẹ̀ 69 owhe lẹ tọn pẹpẹ, kavi owhe 483, sọn ojlẹ lọ he Ahọlu Altakẹlkesi ko na gbedide lọ na adó Jelusalẹm tọn lẹ nido yin vivọgbá. (Nẹhemia 2:1, 5-8) Sọgbe hẹ dọdai, “Mẹssia Ahọvi lọ” na sọawuhia to owhe he yè dọ dọdai etọn enẹ mẹ. (Daniẹli 9:25) E họnwun dọ susu Ju lẹ tọn wẹ yọ́n ehe. Luku na linlin dọ “gbẹtọ lẹ sọ tin to todo mẹ” dogbọn awusọhia Mẹssia, kavi Klisti lọ tọn dali, yèdọ tẹnmẹ-yinkọ lọ he wá sọn hogbe Heblu po Glẹki po tọn lẹ mẹ he tindo zẹẹmẹ dopolọ, heyin “mẹyiamisisadode.”—Luku 3:15.
7. (a) Whetẹnu wẹ Jiwheyẹwhe sá amisisa na Fiwiwe Gbahugbahu lọ, podọ etẹwẹ ehe zẹẹmẹdo? (b) Onú devo tẹwẹ jọ do Jesu go to ojlẹ baptẹm etọn tọn whenu?
7 To ojlẹ baptẹm Jesu tọn whenu, nọtẹn olọn mẹ Jiwheyẹwhe tọn yin yiyiamisisadode, kavi yin kinklandovo, taidi “otẹn Wiwe Petepete de” to tito tẹmpli daho gbigbọmẹ tọn lọ mẹ. (Daniẹli 9:24) “Gohọ̀ nugbo tọn [kavi, tẹmpli], he Oklunọ pẹ́n, e ma yin gbẹtọ gba” ko wá tintin mẹ. (Heblu lẹ 8:2) Mọga, gbọn baptẹm etọn po osìn po gọna gbigbọ wiwe dali, dawe lọ Jesu Klisti yin jiji whladopo dogọ taidi Visunnu gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn de. (Yijlẹdo Johanu 3:3 go.) Ehe zẹẹmẹdo dọ Jiwheyẹwhe to ojlẹ etọn mẹ na fọ́n Visunnu etọn hlan ogbẹ̀ to olọn mẹ, fie e na wadevizọn te to adusilọ Otọ́ etọn tọn mẹ taidi Ahọlu po Yẹwhenọ Daho po “kakadoi kẹdẹdi hukan Mẹlkizedeki tọn.”—Heblu lẹ 6:20; Psalm 110:1, 4.
Fiwiwe Gbahugbahu Olọn mẹ Tọn Lọ
8. Ada yọyọ tẹwẹ ofìn Jiwheyẹwhe tọn to olọn mẹ todin tindo?
8 To azán baptẹm Jesu tọn gbè, ofìn olọn mẹ Jiwheyẹwhe tọn tindo ada yọyọ lẹ. Ohiadogona avọ́sinsan gbẹtọvi pipé de tọn nado basi ovẹsè na ylando aihọn tọn lẹ zinnudo wiwe-yinyin Jiwheyẹwhe tọn ji to vogbingbọn mẹ na ylandonọ-yinyin gbẹtọ tọn. Lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn sọ yin nuzindeji ga to ehe mẹ dọ e do ojlo etọn hia nado yin vẹvẹna, kavi gbọwhẹnamẹ. Gbọnmọ dali ofìn Jiwheyẹwhe tọn to olọn mẹ ko lẹzun taidi abò tẹmpli mẹ tọn, fie yẹwhenọ daho lọ nọ biọ whladopo to owhe dopo mẹ po ohùn kanlin tọn po nado basi ovẹsè na ylando to aliho yẹhiadonu tọn mẹ.
9. (a) Etẹwẹ avọ̀ he yè do gbò Fiwiwe po Fiwiwe Gbahugbahu lọ po nọtena? (b) Nawẹ Jesu biọ e mẹ zẹ̀ avọ̀ tẹmpli gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn go gbọn?
9 Avọ̀ he klan Fiwiwe lọ dovo na Fiwiwe Gbahugbahu lọ nọtena agbasa paa Jesu tọn. (Heblu lẹ 10:19, 20) E yin aliglọnnamẹnu de he hẹnalọdotena Jesu sọn yìyì Otọ́ etọn nukọn to whenuena e yin gbẹtọ de to aigba ji. (1 Kọlintinu lẹ 15:50) To ojlẹ okú Jesu tọn whenu, “avọ̀ [he] yè do gbòabo fiwiwe lọ tọn sọ tlẹn do awe sọn aga jẹ odò.” (Matiu 27:51) Ehe to wadohia liho dohia dọ aliglọnnamẹnu lọ he hẹnalọdotena Jesu nado biọ olọn mẹ ko yin didesẹ todin. To azán atọ̀n godo, Jehovah Jiwheyẹwhe basi azọ́n jiawu ayidego tọn de. E fọ́n Jesu sọnku, e ma yin taidi gbẹtọvi agbasalan po ohùn po he nọ kú gba, ṣigba taidi nudida gbigbọnọ gigonọ de he na “tin to ote kakadoi.” (Heblu lẹ 7:24) To azán kande godo, Jesu hẹji sọyì olọn mẹ bo biọ “Fiwiwe” Petepete mẹ, “nado tọ́n wá Jiwheyẹwhe nukọn na mí.”—Heblu lẹ 9:24.
10. (a) Etẹwẹ jọ to whenuena Jesu ze nuhọakuẹ avọ́sinsan etọn donukọnna Otọ́ Olọn mẹ etọn tọn godo? (b) Etẹwẹ amisisanamẹ po gbigbọ wiwe po zẹẹmẹdo na devi Klisti tọn lẹ?
10 Be Jiwheyẹwhe kẹalọyi nuhọakuẹ hùnsọndai Jesu tọn taidi ovẹsè na ylando aihọn lọ tọn lẹ ya? Na nugbo tọn, e wà mọ. Kunnudenu ehe tọn wá to azán 50 pẹpẹ gbè to fọnsọnku Jesu tọn godo, to azán hùnwhẹ Pẹntikọsti tọn gbè. Gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn yin kinkọ̀n jẹgbonu do devi 120 Jesu tọn he plidopọ to Jelusalẹm lẹ ji. (Owalọ lẹ 2:1, 4, 33) Taidi Yẹwhenọ Daho yetọn, Jesu Klisti, yé yin amisisadode todin nado wadevizọn taidi “yẹwhenọduta wiwe, nado sán avọ́ gbigbọnọ” to tito tẹmpli daho Jiwheyẹwhe tọn glọ. (1 Pita 2:5) Yinukọn dogọ, mẹyiamisisadode ehelẹ nọtena akọta yọyọ de, yèdọ “akọta wiwe” Islaeli gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn. Bẹsọn ojlẹ lọ mẹ sọyì, dọdai onú dagbe lẹpo tọn dogbọn Islaeli dali, taidi opagbe “alẹnu yọyọ” tọn heyin kinkandai to Jẹlemia 31:31 mẹ, na gando agun Klistiani mẹyiamisisadode lẹ go, yèdọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” taun lọ.—1 Pita 2:9; Galatianu lẹ 6:16.
Ada Tẹmpli Gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe Tọn Devo Lẹ
11, 12. (a) Etẹwẹ lẹdo yẹwhenọ-yinyin tọn lọ nọtena to whẹho Jesu tọn mẹ, podọ etẹwẹ e yin to whẹho hodotọ yiamisisadode etọn lẹ tọn mẹ? (b) Etẹwẹ basia osìn tọn lọ nọtena, podọ nawẹ e nọ yin yiyizan gbọn?
11 Dile etlẹ yindọ Fiwiwe Gbahugbahu lọ nọtena “olọn lọsu,” fie Jiwheyẹwhe tin to ofìn ji te, ada devo lẹpo heyin tẹmpli gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando onú he tin to aigba ji lẹ go. (Heblu lẹ 9:24) To tẹmpli lọ mẹ to Jelusalẹm, lẹdo kọho homẹ yẹwhenọ-yinyin tọn de tin, he bẹ agbà avọ́sinsan tọn po basia daho osìn tọn de po hẹn, ehe yẹwhenọ lẹ nọ yizan nado klọ yedelẹ whẹpo do basi sinsẹnzọn wiwe. Etẹwẹ onú ehelẹ nọtena to tito tẹmpli gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn mẹ?
12 To whẹho Jesu Klisti tọn mẹ, lẹdo kọho homẹ yẹwhenọ-yinyin tọn lọ nọtena ninọmẹ matin ylando etọn taidi Visunnu gbẹtọvi pipé Jiwheyẹwhe tọn de. Gbọn yise didohia to avọ́sinsan Jesu tọn mẹ dali, hodotọ yiamisisadode Klisti tọn lẹ yin yinyọnẹn po dodonọ-yinyin po. Gbọnmọ dali, Jiwheyẹwhe sọgan yinuwa hẹ yé po jlọjẹ po taidi dọ yé ma tindo ylando nkọ. (Lomunu lẹ 5:1; 8:1, 33) Nalete, lẹdo ehe lọ sọ nọtena ninọmẹ dodonọ gbẹtọvi tọn lọ he hagbẹ dopodopo yẹwhenọ-yinyin wiwe lọ nọ duvivi etọn to Jiwheyẹwhe nukọn. To ojlẹ dopolọ mẹ, Klistiani yiamisisadode lẹ gbẹsọ yin mapenọ bo gbẹsọ sọgan waylando. Basia osìn tọn lọ to lẹdo tẹmpli lọ tọn mẹ nọtena Ohó Jiwheyẹwhe tọn, ehe Yẹwhenọ Daho lọ nọ yizan nado klọ́ yẹwhenọ-yinyin wiwe lọ vudevude. Gbọn taliaina nuyiwa nukiklọwe tọn ehe dali, yé ko jẹ awusọhia gigonọ de kọ̀n he gbògbéna Jiwheyẹwhe bo dọn gbonutọ lẹ wá sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke etọn kọ̀n.—Efesunu lẹ 5:25, 26; yijlẹdo Malaki 3:1-3 go.
Fiwiwe Lọ
13, 14. (a) Etẹwẹ Fiwiwe tẹmpli lọ tọn nọtena to whẹho Jesu tọn po hodotọ yiamisisadode etọn lẹ po tọn mẹ? (b) Etẹwẹ miyọngban sikanọ lọ nọtena?
13 Abò tintan tẹmpli lọ tọn nọtena ninọmẹ he yiaga hú enẹ heyin lẹdo etọn tọn. To whẹho gbẹtọvi pipé Jesu Klisti tọn mẹ, e nọtena vivọji etọn taidi Visunnu gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn de he tindo lẹndai lọ nado lẹgọyi ogbẹ̀ olọn tọn mẹ. To yinyin lilá taidi dodonọ godo, to dodonu yise yetọn tọn ji to hùnsọndai Klisti tọn mẹ godo, hodotọ yiamisisadode ehelẹ sọ tindo numimọ nuyiwa vonọtaun gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn ehe ga. (Lomunu lẹ 8:14-17) Gbọn “osìn [enẹ wẹ yin, baptẹm yetọn] po gbigbọ po” gblamẹ, yé yin “vivọji” taidi visunnu gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Taidi omẹ mọnkọtọn lẹ, yé tindo todido yinyin finfọnsọnku hlan ogbẹ̀ olọn mẹ tọn taidi visunnu gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, kiki eyindọ yé gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ kakajẹ okú.—Johanu 3:5, 7; Osọhia 2:10.
14 Yẹwhenọ he wadevizọn to Fiwiwe tẹmpli aigba ji tọn lọ mẹ lẹ ma nọ yin mimọ gbọn sinsẹ̀n-basitọ he tin to gbangba lẹ dali gba. Mọdopolọ, Klistiani yiamisisadode lẹ nọ tindo numimọ ninọmẹ gbigbọmẹ tọn de he ma nọ yin mahẹ tindo to e mẹ kavi yin nukunnumọjẹemẹ to gigọ́mẹ gbọn suhugan sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ dali, he todido yetọn yin nado nọgbẹ̀ kakadoi to paladisi aigba ji tọn de mẹ. Miyọngbantin sikanọ gòhọtúntún lọ tọn nọtena ninọmẹ nukunnumọjẹnumẹ tintindo Klistiani yiamisisadode lẹ tọn. Azọ́nwiwa gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn, taidi amì to miyọngban lẹ mẹ, nọ ta hinhọ́n do Biblu ji. Nukunnumọjẹnumẹ he Klistiani lẹ nọ duale etọn taidi kọdetọn de, yé ma nọ hẹn e go na yede gba. Kakatimọ, yé nọ setonuna Jesu, he dọmọ: “Mì wẹ hinhọ́n aihọn tọn. . . . Mì ni gbọ hinhọ́n mìtọn ni họnwun to gbẹtọ lẹ nukọn . . . , na yé nido mọ azọ́n dagbe mìtọn lẹ bo pagigona Otọ́ mìtọn he tin to olọn mẹ.”—Matiu 5:14, 16.
15. Etẹwẹ tafo akla tọn to tẹmpli mẹ lọ nọtena?
15 Nado gbọṣi ninọmẹ nukunnumọjẹnumẹ tintindo tọn ehe mẹ, Klistiani mẹyiamisisadode lẹ dona nọ dù nuhe nọtena akla madotọ́n he tin to tafo lọ ji to gbesisọmẹ. Asisa tintan núdùdù gbigbọmẹ yetọn tọn wẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn, ehe yé nọ dovivẹnu nado hia bo lẹnnupọn do e ji egbesọegbesọ. Jesu sọ dopagbe nado wleawu “núdùdù yetọn na yé to osaa sisọ mẹ” gbọn “afanumẹ nugbonọ, nuyọnẹntọ” etọn gblamẹ. (Matiu 24:45) “Afanumẹ” ehe wẹ yin pipli Klistiani yiamisisadode lẹpo pete tọn to aigba ji to ojlẹ titengbe depope mẹ. Klisti ko yí pipli yiamisisadode ehe zan nado zín nudọnamẹ lẹ tọ́n jẹgbonu do hẹndi dọdai Biblu tọn lẹ ji podọ nado na anademẹ he wá do ganmẹ do nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ ji to gbẹninọ egbesọegbesọ egbezangbe tọn mẹ. Gbọnmọ dali, Klistiani yiamisisadode lẹ nọ gbọn pinpẹn nutọn yinyọnẹn dali do nọ dù nuwleawudai gbigbọmẹ tọn mọnkọtọn lẹpo. Ṣigba hẹndote ogbẹ̀ gbigbọmẹ yetọn tọn lẹ sinai do yíyí oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn do ayiha po ahun yetọn po mẹ ji. Jesu dọmọ: “Núdùdù ṣie wẹ nado wà ojlo mẹhe do mi hlan tọn podọ nado dotana azọ́n etọn.” (Johanu 4:34) Mọdopolọ, Klistiani yiamisisadode lẹ nọ tindo numimọ pekọ tọn gbọn yiyi yede zan egbesọegbesọ hlan dohia ojlo Jiwheyẹwhe tọn dali.
16. Etẹwẹ sinsẹnzọn to agbà nuwhẹnwan lọ tọn ji nọtena?
16 To afọnnu podọ to whèjai, yẹwhenọ de nọ mẹ̀ nuwhẹnwan hlan Jiwheyẹwhe to agbà nuwhẹnwan tọn ji to Fiwiwe lọ mẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, sinsẹ̀n-basitọ he ma yin yẹwhenọ lẹ nọ hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe to whenuena yé tin to ote to gbonu lẹdo tẹmpli etọn mẹ tọn. (Luku 1:8-10) “Nuwhẹnwan [lọ], he yin odẹ̀ mẹwiwe lẹ tọn” wẹ yin zẹẹmẹ he Biblu basi. (Osọhia 5:8) “Gbọ odẹ̀ ṣie ni yin zize dai, di nuyọnwan to nukọn towe,” wẹ psalmkantọ lọ Davidi wlan. (Psalm 141:2) Mọdopolọ, Klistiani yiamisisadode lẹ nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n lẹblanulọkẹyi yetọn heyin dindọnsẹpọ Jehovah to odẹ̀ mẹ gbọn Jesu Klisti gblamẹ. Odẹ̀ vẹkuvẹku he nọ wá sọn ahun mẹ lẹ taidi nuwhẹnwan owán gblingblinnọ. Klistiani yiamisisadode lẹ sọ nọ pagigona Jiwheyẹwhe to aliho devo lẹ mẹ ga, bo nọ yí nùflo yetọn lẹ zan nado plọn mẹdevo lẹ. Akọndonanu yetọn to awusinyẹn lẹ nukọn po tenọgli yetọn to whlepọn nukọn po nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hun taun.—1 Pita 2:20, 21.
17. Etẹwẹ hẹndi yẹdenanu dọdai lọ tọn heyin awuwlena gbọn bibiọ Fiwiwe Gbahugbahu lọ mẹ to Azán Ovẹsè tọn gbè tintan yẹwhenọ daho lọ tọn bẹhẹn?
17 To Azán Ovẹsè tọn gbè, yẹwhenọ daho Islaeli tọn dona biọ Fiwiwe Gbahugbahu lọ mẹ bo mẹ̀ nuwhẹnwan to adògbẹ́ sikanọ de he akán miyọnnọ lẹ tin to glọ etọn de ji. Ehe dona yin wiwà whẹpo e nido hẹn ohùn avọnunina ylando lẹ tọn lọ wá. To hẹndi yẹdide dọdai tọn ehe mẹ, dawe lọ Jesu hẹn tenọgligo mlẹnmlẹn hlan Jehovah Jiwheyẹwhe whẹpo e do ze ogbẹ̀ etọn jó taidi avọ́sinsan godo tọn na ylando mítọn lẹ. Gbọnmọ e dohia dọ dawe pipé de sọgan hẹn tenọgli etọn go hlan Jiwheyẹwhe mahopọnna kọgbidinamẹnu he Satani na hẹn wá e ji. (Howhinwhẹn lẹ 27:11) To whenuena e yin whiwhlepọn, Jesu basi yizan odẹ̀ tọn “E yí awhá lélé po dasin po do hodẹ̀, bo sọ vẹvẹ hlan mẹhe sọgan whlẹn ẹn sọn okú mẹ, yè sọ se etọn na obu di i wutu.” (Heblu lẹ 5:7) To aliho ehe mẹ e pagigona Jehovah taidi dodonọ lọ po Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn jlọjẹnọ lọ po. Jiwheyẹwhe dona Jesu gbọn finfọ́n ẹn sọnku hlan ogbẹ̀ jọmaku to olọn mẹ dali. To otẹn he yiaga taun ehe mẹ, Jesu na ayidonugo hlan whẹwhinwhẹn awetọ na wiwá aigba ji etọn, yèdọ, nado gbọwhẹ̀ na gbẹtọvi ylandonọ he lẹnvọjọ lẹ hẹ Jiwheyẹwhe.—Heblu lẹ 4:14-16.
Gigo Daho Tẹmpli Gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe Tọn
18. Nawẹ Jehovah ko hẹn gigo ayidego tọn wá tẹmpli gbigbọmẹ tọn etọn mẹ gbọn?
18 “Gigo godo tọn ohọ̀ he tọn na yin daho hú nukọn tọn,” wẹ yin dọdai he Jehovah dọ. (Hagai 2:9) Gbọn Jesu finfọnsọnku taidi Ahọlu po Yẹwhenọ Daho jọmaku tọn de po dali, Jehovah hẹn gigo ayidego tọn wá tẹmpli gbigbọmẹ etọn tọn mẹ. Todin Jesu tin to otẹn de mẹ nado “da whlẹngán madopodo dai hlan yé he yí ì se lẹpo.” (Heblu lẹ 5:9) Omẹ tintan he do tonusise mọnkọtọn hia lẹ wẹ yin devi 120 lẹ he mọ gbigbọ wiwe yí to Pẹntikọsti 33 W.M. Owe Osọhia tọn dọ dọdai dọ sọha visunnu Islaeli gbigbọmẹ tọn ehelẹ tọn to agọgbọnẹnmẹ na yin 144 000. (Osọhia 7:4) To okú godo, susu yetọn dona mlọ́n ai to ninọmẹ nude mayọnẹn tọn mẹ to yọdo paa gbẹtọvi lẹ tọn mẹ nado nọtepọn ojlẹ tintin tofi Jesu tọn to huhlọn gandudu tọn mẹ. Todohukanji dọdai tọn to aliho debọdo-dego tọn mẹ he Daniẹli 4:10-17, 20-27 bẹhẹn dlẹnalọdo 1914 taidi ojlẹ lọ na Jesu nado jẹ gandu ji to kẹntọ etọn lẹ ṣẹnṣẹn. (Psalm 110:2) Na owhe ao ao lẹ jẹnukọn, Klistiani yiamisisadode lẹ nọtepọn owhe enẹ po jeje po. Wẹkẹ whan tintan po dindọn he wá gbẹtọvi lẹ ji he hodo e lẹ po do kunnudenu lẹ hia dọ Jesu na nugbo tọn ko yin zize do ofìn ji taidi Ahọlu to 1914. (Matiu 24:3, 7, 8) Ojlẹ vude to enẹgodo, na ojlẹ lọ wá “bọ whẹdida na ṣẹ sọn owhé Jiwheyẹwhe tọn gbè” wutu, Jesu na hẹn opagbe etọn na devi yiamisisadode etọn lẹ he ko damlọn to okú mẹ di dọmọ: “Yẹn nasọ lẹgọ, bo hẹn mì yi dee de.”—1 Pita 4:17; Johanu 14:3.
19. Nawẹ pipotọ 144 000 lẹ tọn na biọ Fiwiwe Gbahugbahu olọnmẹ tọn lọ mẹ gbọn?
19 Hagbẹ 144 000 heyin yẹwhenọduta wiwe lọ tọn lẹ yemẹpo ma ko yin mẹhe yè dohiagona bo ko yin bibẹpli do owhé olọn mẹ yetọn tọn mẹ gba. Pipotọ yetọn de gbẹsọ tin to aigba ji to ninọmẹ gbigbọmẹ tọn mẹ he Fiwiwe lọ nọtena, he yè klandovo sọn nukọn wiwe Jiwheyẹwhe tọn mẹ gbọn “avọ̀,” kavi aliglọnnu, heyin agbasa paa yetọn tọn lẹ dali. Dile omẹ ehelẹ kú to nugbonọ-yinyin mẹ, yé nọ yin finfọnsọnku to afọdopolọji plaun taidi nudida gbigbọnọ jọmaku lẹ nado kọnawudopọ hẹ mẹhe tin to 144 000 mẹ he ko tin to olọn mẹ lẹ.—1 Kọlintinu lẹ 15:51-53.
20. Azọ́n tangan tẹwẹ pipotọ yẹwhenọduta wiwe lọ tọn lẹ to bibasi to ojlẹ ehe mẹ, podọ po kọdetọn tẹlẹ po?
20 Po sọha he sù sọmọ yẹwhenọ lẹ tọn po he to sinsẹnzọn wà po Yẹwhenọ Daho lọ po to olọn mẹ, tẹmpli gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn ko mọ gigo yí dogọ. To alọnu din, pipotọ yẹwhenọduta wiwe lọ tọn lẹ to azọ́n họakuẹ de basi to aigba ji. Gbọn yẹwhehodidọ yetọn dali, Jiwheyẹwhe to ‘akọta lẹpo whàn’ po nuyiwa whẹdida etọn tọn po, dile e dọ dọdai etọn do to Hagai 2:7 mẹ. To ojlẹ dopolọ mẹ, sinsẹ̀n-basitọ livi lẹ heyin zẹẹmẹ-basina taidi “ojlo akọta lẹpo tọn” to wiwọ̀ wá lẹdo aigba ji tọn heyin tẹmpli Jehovah tọn mẹ. Nawẹ omẹ ehelẹ sọgbe hẹ tito Jiwheyẹwhe tọn na sinsẹ̀n-bibasi gbọn, podọ gigo sọgodo tọn tẹwẹ mí sọgan donukun na tẹmpli gbigbọmẹ tọn daho Etọn? Kanbiọ ehelẹ na yin dogbapọnna to hosọ he na bọdego mẹ.
Kanbiọ Dogbapọn Tọn Lẹ
◻ Apajlẹ ayidego tọn tẹwẹ Jesu zedai to 29 W.M. tọn mẹ?
◻ Tito tẹwẹ bẹ azọ́n jẹeji to 29 W.M. tọn mẹ?
◻ Etẹwẹ Fiwiwe po Fiwiwe Gbahugbahu lọ po nọtena?
◻ Nawẹ tẹmpli daho gbigbọmẹ tọn lọ lẹzun gigonọ gbọn?
[Yẹdide to weda 23]
To whenuena Jesu yin mẹyiamisisadode po gbigbọ wiwe po to 29 W.M. tọn mẹ, tẹmpli daho gbigbọmẹ Jiwheyẹwhe tọn jẹ azọ́n ji