Euniki po Loisi po—Mẹplọntọ Apajlẹ Dagbenọ Lẹ

Taidi devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ, mí yọnẹn dọ awuwiwlena wepinplọn kọdetọn dagbenọ sinsẹ̀n tọn na ovi mítọn lẹ yin azọngban titengbe de. Etlẹ yin to lẹdo dagbe lẹ mẹ, azọngban ehe sọgan yin gigọ́ po wunmẹ aliglọnnamẹnu gọna awusinyẹnnamẹnu lẹpo tọn po. Etlẹ nọ sinyẹnawu dogọ to whenuena mẹjitọ Klistiani de to pipehẹ avùnnukundiọsọmẹnu enẹ to whédo he klan to sinsẹ̀n liho de mẹ. Ninọmẹ mọnkọtọn ma yin onú yọyọ gba. Owe-wiwe lẹ dọna mí dogbọn mẹjitọ dopo he mọ ede to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ to owhe kanweko tintan W.M. tọn mẹ dali.

Whẹndo nawe de he nọ yin yiylọ dọ Euniki tọn nọ nọ̀ Listla, tòdaho de to awa Likaonia tọn mẹ to ṣẹnṣẹn huwaji Asia Pẹvi tọn mẹ. Listla yin ayimatẹn tòdaho pẹvi he ma diyin sọmọ de tọn. E yin otò he yè hoavun do yí Lomunu tọn de he nọ yin yiylọ dọ Julia Felix Gemina Lustra, heyin zizedai gbọn Augustus Caesar dali nado glọnalina nuwiwa jaguda lẹ tọn to awa he lẹdo e lẹ mẹ. Euniki yin Klistiani Ju de he nọ nọ̀ whédo heyin kinklan to sinsẹ̀n liho de mẹ hẹ asu Glẹkinu tọn etọn, visunnu etọn Timoti, po onọ̀ etọn Loisi po.—Owalọ lẹ 16:1-3.

Vlavo, Juvi vude wẹ tin to Listla, to whenuena e yindọ Biblu ma donu sinagọgu de go to finẹ, dile etlẹ yindọ Ju delẹ tin to Ikonioni, he dẹn do e na kilomẹtlu 30 delẹ. (Owalọ lẹ 14:19) Enẹwutu e ma na ko yin nuhe bọawu na Euniki nado yí yise etọn do yizan mẹ. Nugbo lọ dọ Timoti ma yin adagbona to whenuena e yin jìjì godo ko hẹn weyọnẹntọ delẹ nado lẹndọ asu Euniki tọn jẹagọdo linlẹn enẹ.

Etomọṣo, Euniki matin ewọ ṣokẹdẹ to nuyise etọn mẹ gba. E sọawuhia dọ Timoti mọ nuplọnmẹ etọn yí to ‘owe wiwe lẹ’ mẹ sọn onọ̀ etọn podọ sọn onọ̀ daho etọn, yèdọ Loisi dè.a Apọsteli Paulu dotuhomẹna Timoti dọmọ: “[Zindonukọn] to onú he hiẹ plọn lẹ mẹ, ehe hiẹ ko yí nukun towe hùn do e go hezeheze, le hiẹ yọ́n mẹhe de hiẹ plọn yé te; podọ sọn ovu gbọ́n wẹ hiẹ ko yọ́n Owe wiwe, he sọgan hẹn we zun nuyọnẹntọ hlan whlẹngán gbọn yise he tin to Klisti Jesu mẹ.”—2 Timoti 3:14, 15.

Wepinplọn “sọn Ovu Gbọ́n”

To whenuena Paulu dọ dọ wepinplọn Timoti tọn to “owe wiwe” lẹ mẹ ko yin pinplọn ẹn “sọn ovu gbọ́n,” kunnudenu ehe dohia dọ e zẹẹmẹdo sọn ovi-yẹyẹ yinyin whenu. Ehe tin to gbesisọmẹ hẹ yizan hogbe Glẹki tọn etọn (breʹphos) he to paa mẹ dlẹnalọdo ovi-yẹyẹ. (Yijlẹdo Luku 2:12, 16 go.) Gbọnmọ dali Euniki ylọ azọngban nunina sọn Jiwheyẹwhe dè etọn dọ nujọnu, bo bẹjẹeji do mẹwhenu nado na Timoti azọ́nplọnmẹ he na gọalọ na ẹn nado whẹ́n zun devizọnwatọ mẹdezejotọ Jiwheyẹwhe tọn.—Deutelonomi 6:6-9; Howhinwhẹn lẹ 1:8.

Timoti ko yin ‘hinhẹn nado yí’ nugbo Owe wiwe lẹ tọn se. Sọgbe hẹ wezẹhomẹ Glẹki tọn dopo, hogbe lọ he Paulu yizan tofi zẹẹmẹdo “nado yin linlẹn diọna mlẹnmlẹn; nado yin nujikudonọ gando” nude go. Matin ayihaawe, whenu po vivẹnudido jẹ obá de mẹ po yin nuhudo nado wleawuna gbemima dolido mọnkọtọn to ahun Timoti tọn mẹ, alọgigọna ẹn nado lẹnnupọn do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji bo yí yise zan to e mẹ. Enẹgodo, e họnwun dọ Euniki po Loisi po wazọ́n sinsinyẹn nado plọn Timoti sọn Owe-wiwe lẹ mẹ. Podọ dona nankọtọn die he yọnnu jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn enẹlẹ gbẹ̀n! Paulu sọgan wlan gando Timoti go dọmọ: “Whenuena yẹn flin yise matinklọ he tin to ohò towe mẹ, ehe ko tin to ohò Loisi, onọ̀ towe daho tọn mẹ, podọ to ohò Euniki, onọ̀ towe tọn mẹ, do nukọn; yè hẹn mi yọnẹn dódo dọ, e tin to ohò towe mẹ ga.”—2 Timoti 1:5.

Azọngban titengbe nankọ die Euniki po Loisi po yiwà to gbẹzan Timoti tọn mẹ! Gando ehe go, wekantọ David Read dọmọ: “Eyin apọsteli lọ yise dọ nudepope mayin nujọnu ṣigba numimọ didiọ mẹdetiti Timoti tọn, e na ko flin in gando e go to afọdopolọji. Ṣigba onú tintan he e tindo nado dọ dogbọn yise Timoti tọn dali wẹ yindọ e ko tin to ‘ogbẹ̀ to Loisi . . . po Euniki po mẹ.’ ” Hodidọ Paulu tọn gando yise Loisi, Euniki, po Timoti po tọn go dohia dọ wepinplọn domẹwhenu Owe-wiwe lẹ tọn he nọ yin nina to whégbè gbọn mẹjitọ lẹ podọ etlẹ yin mẹjitọ daho lẹ dali yin onú titengbe to gbemima mẹ na nukundido gbigbọmẹ tọn na sọgodo jọja de tọn. Be enẹ ma dona hẹn hagbẹ whẹndo tọn lẹ nado lẹnnupọn sinsinyẹn dogbọn nuhe yé to wiwà nado hẹn azọngban ehe di hlan Jiwheyẹwhe podọ hlan ovi yetọn lẹ dali ya?

Vlavo Paulu sọ to nulẹnpọn dogbọn wunmẹ lẹdo owhé he Loisi po Euniki po ko wleawuna tọn dali. Apọsteli lọ sọgan ko dla owhé yetọn pọ́n to Listla yìyì tintan tọn etọn whenu, to nudi 47/48 W.M. Vlavo yọnnu awe lọ lẹ diọ biọ sinsẹ̀n Klistiani tọn mẹ to ojlẹ enẹ mẹ. (Owalọ lẹ 14:8-20) Vlavo zohunhun, haṣinṣan ayajẹ tọn he yin vivi etọn dù to whédo enẹ mẹ yinuwa do nudide hogbe Paulu tọn lẹ ji to whenuena e dlẹnalọdo Loisi taidi “onọ̀ daho” Timoti tọn. Sọgbe hẹ weyọnẹntọ Ceslas Spicq, hogbe Glẹki tọn lọ he e yizan (mamʹme, to vogbingbọn mẹ na dehe gbayipe bosọ gọna sisi tọn teʹthe) yin “hogbe owanyi didohia ovivu de tọn” na onọ̀ daho etọn, ehe to lẹdo hodidọ tọn ehe mẹ tindo linlẹn “numọtolanmẹ akọjijẹ po owanyi zogbe po tọn.”

Gbejizọnlin Timoti Tọn

Lehe ninọmẹ alọwle Euniki tọn te to whenuena Paulu basi dlapọn na Listla whla awetọ (nudi 50 W.M.) ma họnwun gba. Weyọnẹntọ susu lẹndọ ewọ yin asuṣiọsi de. Depope he whẹho lọ sọgan yin, to anademẹ onọ̀ po onọ̀ daho etọn tọn po glọ, Timoti ko whẹ́n zun dawe jọja dagbe de, vlavo yin nudi owhe 20 mẹvi to ojlẹ enẹ mẹ. E yin “mẹhe mẹmẹsunnu he tin to Listla po Ikonioni po lẹ to dagbe etọn dọ.” (Owalọ lẹ 16:2) E họnwun dọ, ojlo nado hẹn wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn gbayipe ko yin dido do ahun Timoti tọn mẹ, na e kẹalọyi oylọ basinamẹ Paulu tọn nado basi gbejizọnlin hẹ ẹ po Sila po to gbejizọnlin mẹdehlan tọn yetọn mẹ.

Lẹnnupọn do numọtolanmẹ he Euniki po Loisi po tindo ji to whenuena Timoti ko pọ́ yìyì! Yé yọnẹn dọ to dlapọn Paulu tọn tintan hlan tòdaho yetọn whenu, apọsteli lọ ko yin zannudlando bo yin jijodo na okú. (Owalọ lẹ 14:19) Enẹwutu e ma dona ko bọawu na yé nado dike jọja Timoti ni yì. Vlavo, yé yin pipaṣa lehe e na dẹn sọ bọ ewọ na to olá podọ vlavo e na lẹkọ to jijọho mẹ. Mahopọnna magbọjẹ he yọnbasi mọnkọtọn lẹ, onọ̀ po onọ̀ daho etọn po matin ayihaawe na ẹn tuli nado kẹalọyi lẹblanulọkẹyi vonọtaun ehe he na hẹn ẹn penugo nado basi sinsẹ̀nzọn hlan Jehovah to gigọ́mẹ dogọ.

Nupinplọn Họakuẹ Lẹ

Nususu sọgan yin pinplọn sọn nulẹnpọn po sọwhiwhe po do Euniki po Loisi po ji mẹ. Yise whàn yé nado na Timoti mẹjlọdote dagbe gbigbọmẹ tọn. Apajlẹ he whèwhín, he dolido mẹdezejo jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn he mẹjitọ daho lẹ zedai na ovivi yetọn lẹ po mẹdevo lẹ po sọgan yin alemọyinu na taun tọn hlan agun Klistiani tọn blebu. (Titu 2:3-5) Mọdopolọ apajlẹ Euniki tọn flin onọ̀ lẹ he tindo asu mayisenọ lẹ azọngban lọ po dona lẹ po gando dido nuplọnmẹ gbigbọmẹ tọn do ovi yetọn lẹ mẹ. Ehe wiwà sọgan biọ adọgbigbo tlala to ojlẹ delẹ mẹ, titengbe eyin otọ́ lọ ma hunhomẹ do nuyise sinsẹ̀n tọn alọwlemẹ etọn tọn lẹ go. E sọ biọ zinzin ga, to whenuena asi Klistiani lọ dona na sisi tatọ-yinyin asu etọn tọn.

Yise, vivẹnudido, po mẹdejidute Loisi po Euniki po tọn yin didona gbọn mimọ Timoti nado basi nukọnyiyi gbigbọmẹ tọn jẹ obá lilẹzun mẹdehlan po nugopọntọ he ma tindo oblọ de po dali. (Filippinu lẹ 2:19-22) Mọdopolọ to egbehe, nugbo Owe-wiwe lẹ tọn pinplọn ovi mítọn lẹ nọ biọ whenu, homẹfa, po gbemima po, ṣigba kọdetọn dagbe nọ hẹn vivẹnudido lọ lẹpo yin nuhọakuẹ na taun tọn. Susu Klistiani jọja apajlẹ dagbenọ lẹ he ko yin pinplọn ‘owe wiwe lẹ sọn ovu whenu’ to whédo kinklan sinsẹ̀n tọn mẹ hẹn ayajẹ daho tlala wá na mẹjitọ jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn yetọn. Podọ lehe howhinwhẹn he dọmọ: ‘Ewọ he ji ovi nuyọnẹntọ, na tindo ayajẹ’ yin nugbo do sọ!—Howhinwhẹn lẹ 23:23-25.

Apọsteli Johanu dọ gando ovi gbigbọmẹ tọn etọn lẹ go dọmọ: “Yẹn ma tindo ayajẹ daho de hú ehe gba, dọ yẹn ni to sisè dọ ovi ṣie lẹ to zọnlinzin to nugbo mẹ.” (3 Johanu 4) Na jide tọn, numọtolanmẹ heyin didohia to hogbe enẹlẹ mẹ yin mimá gbọn mẹsusu he ko do kunnudenu hia nado taidi Euniki po Loisi po lẹ dali, yèdọ mẹplọntọ apajlẹ dagbenọ awe lẹ.

[Nudọnamẹ odò tọn]