Họ́ Dewe Sọta Yise Matindo
“Mì payi mìde go, mẹmẹsunnu emi, na [ahun, NW] ylankan mayise tọn nikaa tin to mì mẹdepope mẹ, nado yì sọn Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ dè.”—HEBLU LẸ 3:12.
1. Nugbo budonamẹ tọn tẹwẹ hodidọ Paulu tọn lẹ hlan Klistiani Heblu tọn lẹ hẹn wá ayidonugo mítọn mẹ?
LINLẸN budonamẹ tọn nankọ die—dọ mẹhe ko duvivi haṣinṣan mẹdetiti tọn hẹ Jehovah pọ́n wayi lẹ sọgan wleawuna ‘ahun ylankan’ bosọ ‘yì sọn Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ dè’! Podọ avase nankọ die ehe yin! Hogbe apọsteli Paulu tọn ehelẹ yin didọ, e mayin hlan mayisenọ lẹ gba, ṣigba hlan mẹhe ko klan gbẹzan yetọn lẹ do wiwe hlan Jehovah to dodonu yise to avọ́sinsan ofligọ Jesu Klisti tọn mẹ ji.
2. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona gbadopọnna?
2 Nawẹ mẹde he tin to ninọmẹ dona gbigbọmẹ tọn mọnkọtọn mẹ sọgan wleawuna ‘ahun ylankan mayise tọn’ gbọn? Na nugbo tọn, nawẹ mẹde he ko dọ́ owanyi po nukundagbe majẹhẹ Jiwheyẹwhe tọn po pọ́n sọgan gbọn ojlo dali yì sọn ewọ dè do? Podọ be ehe sọgan jọ do depope mítọn go ya? Linlẹn mẹhẹnlẹnnupọn tọn wẹ ehelẹ yin, podọ e hẹn ẹn yin dandannu taun na mí nado dindona whẹwhinwhẹ́n he tin to godo na avase ehe.—1 Kọlintinu lẹ 10:11.
Naegbọn E Do Yin Ayinamẹ Sinsinyẹn Mọnkọtọn?
3. Basi zẹẹmẹ ninọmẹ lẹ he yinuwado Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn he tin to Jelusalẹm po lẹdo etọn mẹ lẹ po ji.
3 E sọawuhia dọ Paulu kàn wekanhlanmẹ etọn tintan hlan Klistiani Heblu tọn he tin to Jude lẹ to owhe 61 W.M. Whenuho-kantọ de doayi e go dọ ehe yin ojlẹ de to whenuena “jijọho kavi hihọ́ depope matin na gbẹtọ ahunjijlọnọ kavi nugbodọtọ lẹ, vlavo to todaho Jelusalẹm tọn mẹ kavi to fidevo depope to ayimatẹn lọ blebu mẹ.” E yin ojlẹ sẹ́nhẹngba po danuwiwa tọn de po, heyin finfọndote gbọn tintin-to-aimẹ awhànpa flusọ kọgbidinamẹtọ Lomu tọn, Juvi Tasinyẹntọ Agọjẹdo Lomunu tọ́ lẹ tọn, po nuwiwa sẹ́nhẹngba ajotọ lẹ tọn po dali mẹhe yí dagbenu ojlẹ bẹwlu tọn lẹ zan. Ehe lẹpo hẹn onú lẹ sinyẹnawu taun na Klistiani lẹ, mẹhe tẹnpọn sinsinyẹn ma nado yin dindọn biọ whẹho mọnkọtọn lẹ mẹ. (1 Timoti 2:1, 2) Na nugbo tọn, na teninọ kadaninọ tọn yetọn wutu, yé yin pinpọnhlan gbọn mẹdelẹ dali taidi mẹhe ma sọgbe hẹ ogbẹ́ lẹ, yèdọ tlẹ yin owunu lẹ. Klistiani lẹ nọ saba yin nuyiwa hẹ agọ̀, podọ yé sọ jiya hẹnbu mẹdetiti lẹ.—Heblu lẹ 10:32-34.
4. Kọgbidinamẹnu sinsẹ̀n tọn tẹwẹ Klistiani Heblu tọn lẹ pannukọn?
4 Klistiani Heblu tọn lẹ sọ tin to kọgbidinamẹnu sinsinyẹn wunmẹ sinsẹ̀n tọn de glọ. Zohunhun devi nugbonọ Jesu tọn lẹ tọn po kọdetọn gbigbayipe niyaniya agun Klistiani tọn po fọ́n awuwhàn po homẹgble Juvi lẹ tọn po dote—titengbe sinsẹ̀ngan yetọn lẹ tọn. Yé nọ wà nudepope nado vannukundo bosọ dohomẹkẹn hodotọ Jesu Klisti tọn lẹ.a (Owalọ lẹ 6:8-14; 21:27-30; 23:12, 13; 24:1-9) Yèdọ eyin Klistiani delẹ ma tlẹ yin homẹkẹndo tlọlọ, nalete, yé nọ yin, vivlẹko bo nọ yin ṣinṣanko gbọn Juvi lẹ dali. Sinsẹ̀n Klistiani tọn yin pinpọnhlan taidi sinsẹ̀n he ṣẹṣẹ yin didoai de he gbọ̀vọ́ whanpẹ sinsẹ̀n Ju lẹ tọn, he ma tindo tẹmpli depope, yẹwhenọduta depope, hùnwhẹ bibasi lẹ depope, kavi avọ́sinsan aṣa tọn depope, po mọ mọ po sọyi. Yèdọ nukọntọ yetọn, Jesu, yin hùhù taidi sẹ́nhẹngbatọ heyin whẹgbledo de. Nado yí sinsẹ̀n yetọn do yizan mẹ, Klistiani lẹ dona tindo yise, adọgbigbo, po akọndonanu po.
5. Naegbọn e yin dandannu na Klistiani he tin to Jude lẹ nado tin to aṣeji to gbigbọmẹ?
5 Hú popolẹpo, Klistiani Heblu tọn he tin to Jude lẹ to gbẹnọ to ojlẹ sinsinyẹn de mẹ to whenuho akọta enẹ tọn mẹ. Nususu he Oklunọ yetọn, yèdọ Jesu Klisti, dọ e na dohiagona opodo titonu Ju lẹ tọn ko jọ. Opodo lọ ma sọgan pò susu ba. Nado luntọ́n, Klistiani lẹ dona tin to aṣeji to gbigbọmẹ bo tin to awuwle mẹ nado ‘họnyi osó lẹ ji.’ (Matiu 24:6, 15, 16) Be yé na tindo yise po huhlọn gbigbọmẹ tọn he yè tindo nuhudo etọn po nado ze afọdide niyaniya tọn, dile Jesu na ayinamẹ etọn do ya? E sọawuhia dọ ayihaawe delẹ tin.
6. Nuhudo etẹ tọn wẹ Klistiani he tin to Jude lẹ tindo to niyaniya mẹ?
6 To owhe ao godo tọn jẹnukọnna gbigbakija titonu blebu Ju lẹ tọn whenu, e họnwun dọ Klistiani Heblu tọn lẹ tin to kọgbidinamẹnu sinsinyẹn glọ sọn ṣẹnṣẹn po gbonu agun lọ tọn po. Yé tindo nuhudo tulinamẹ tọn. Ṣigba yé sọ tindo nuhudo ayinamẹ po anademẹ po tọn nado gọalọna yé nado mọdọ afọdide he yé ko dè lọ yin dehe sọgbe podọ dọ yé ma ko jiya bo doakọnnanu to ovọ́ mẹ gba. Po ayajẹ po, Paulu yinuwa sọgbe hẹ ninọmẹ lọ bosọ na alọgọ yé.
7. Naegbọn míwlẹ dona tindo ojlo to nuhe Paulu wlan hlan Klistiani Heblu tọn lẹ mẹ?
7 Nuhe Paulu wlan hlan Klistiani Heblu tọn lẹ dona yin ojlofọndotenamẹnu daho de na míwlẹ. Etẹwutu? Na míwlẹ to gbẹnọ to ojlẹ de he taidi yewlẹ tọn mẹ wutu. Mí nọ tindo numọtolanmẹ kọgbidinamẹ tọn to egbesọegbesọ sọn aihọn he tin to anademẹ Satani tọn glọ dè. (1 Johanu 5:19) Nuhe to yinyin hinhẹndi to azán mítọn lẹ gbè wẹ dọdai Jesu po apọsteli lẹ tọn po gando azán godo tọn lẹ po ‘vivọnu whenu-nu onú lẹ tọn’ po go. (Matiu 24:3-14; 2 Timoti 3:1-5; 2 Pita 3:3, 4; Osọhia 6:1-8) Hú popolẹpo, mí dona tin to aṣeji to gbigbọmẹ na mí nido “yí nuglo nado họngán sọn onú helẹ po mẹ he to na wá jọ.”—Luku 21:36.
Mẹde He Klo Hugan Mose
8. Gbọn didọ nuhe yin kinkandai to Heblu lẹ 3:1 mẹ dali, etẹwẹ Paulu to tudohomẹna Klistiani hatọ etọn lẹ nado wà?
8 To nudido nuagokun titengbe de go mẹ, Paulu wlan dọmọ: “Mì lẹn apọsteli, podọ yẹwhenọ daho ogbèyí mítọn tọn lọ pọ́n, yèdọ Jesu.” (Heblu lẹ 3:1) Nado ‘lẹnpọn’ zẹẹmẹdo “nado yọnẹn hezeheze . . . , nado mọnukunnujẹemẹ to gigọ́mẹ, lẹnnupọn deji sisosiso.” (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) Gbọnmọ dali, Paulu to tudohomẹna yisenọ hatọ etọn lẹ nado dovivẹnu vẹkuvẹku nado wá tindo nukunnumọjẹnumẹ nugbo azọngban he Jesu wà to yise po whlẹngán yetọn po mẹ tọn. Ehe wiwà na na huhlọn nudide yetọn nado nọte gligli to yise mẹ. To whelọnu lo, etẹwẹ yin azọngban Jesu tọn, podọ naegbọn mí dona ‘lẹnnupọndo’ ewọ ji?
9. Naegbọn Paulu dlẹnalọdo Jesu taidi “apọsteli” po “yẹwhenọ daho” po?
9 Paulu yí hogbe lọ lẹ “apọsteli” po “yẹwhenọ daho” po zan na Jesu. “Apọsteli” de yin mẹde heyin didohlan podọ tofi gando nuyizan Jiwheyẹwhe tọn na hodidọ hẹ gbẹtọvi lẹ go. “Yẹwhenọ daho” de yin mẹde he gblamẹ gbẹtọvi lẹ sọgan dọnsẹpọ Jiwheyẹwhe. Awuwledainanu awe ehelẹ yin dandannu na sinsẹ̀n-bibasi nugbo, podọ Jesu yin mẹde he wleawuna awe lọ lẹ. Ewọ yin omẹ lọ heyin didohlan sọn olọn mẹ nado plọn gbẹtọvi lẹ nugbo lọ dogbọn Jiwheyẹwhe dali. (Johanu 1:18; 3:16; 14:6) Jesu wẹ sọ yin omẹ lọ heyin dide taidi Yẹwhenọ Daho to tito tẹmpli gbigbọmẹ Jehovah tọn mẹ na jona ylando tọn. (Heblu lẹ 4:14, 15; 1 Johanu 2:1, 2) Eyin míwlẹ na nugbo tọn yọ́n pinpẹn dona he mí sọgan mọ yí gbọn Jesu gblamẹ lẹ tọn, mí na tindo tugbigbo lọ po gbemima lọ po nado gbọṣi tenọgli mẹ to yise mẹ.
10. (a) Nawẹ Paulu gọalọna Klistiani Heblu tọn lẹ nado mọnukunnujẹ kiklo-yinyin Sinsẹ̀n Klistiani tọn do Sinsẹ̀n Ju lẹ tọn ji gbọn? (b) Nugbo wẹkẹ mẹ tọn tẹwẹ Paulu yihodọ sọn e mẹ nado hẹn nuagokun etọn tindo huhlọn?
10 Nado zinnudo nuhọakuẹ yise Klistiani tọn ji, Paulu yí Jesu jlẹdo Mose go, mẹhe Juvi lẹ pọndohlan taidi yẹwhegan he klohugan to tọgbo yetọn lẹ mẹ. Eyin Klistiani Heblu tọn lẹ sọgan yí ahundopo do kẹalọyi nugbo lọ dọ Jesu klohugan Mose, yé ma na tindo whẹwhinwhẹ́n depope na ayihaawe tintindo gando kiklo-yinyin Sinsẹ̀n Klistiani tọn do Sinsẹ̀n Ju lẹ tọn ji go gba. Paulu dlẹnalọdo dọ dile etlẹ yindọ Mose yin hihia jẹ nado yin “ohọ̀” Jiwheyẹwhe tọn zedo alọmẹ na—yèdọ akọta lọ, kavi agun, Islaeli tọn—ewọ yin nukunpedonugotọ, kavi devizọnwatọ nugbonọ de poun. (Osọha lẹ 12:7) To alọ devo mẹ, Jesu yin Visunnu, yèdọ ogán do owhé lọ ji. (1 Kọlintinu lẹ 11:3; Heblu lẹ 3:2, 3, 5) Nado hẹn nuagokun etọn lodo, Paulu donu nugbo wẹkẹ mẹ tọn ehe go dọmọ: “Na mẹde dali wẹ yè gbọn do ohọ̀ lẹ dopodopo; ṣigba mẹhe dó onú popo wẹ Jiwheyẹwhe.” (Heblu lẹ 3:4) Mẹdepope ma sọgan dọ̀nnu dọ Jiwheyẹwhe hugan mẹdepope gba, na ewọ wẹ yin Gbigbátọ, kavi Mẹdatọ, nulẹpo tọn. To whelọnu lo, sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, to whenuena e yindọ Jesu yin azọ́nwatọgbẹ́ hẹ Jiwheyẹwhe, ewọ dona klohugan nudida devo depope, gọna Mose ga.—Howhinwhẹn lẹ 8:30; Kọlọsinu lẹ 1:15-17.
11, 12. Etẹwẹ Paulu dotuhomẹna Klistiani Heblu tọn lẹ nado tẹdego “gligli kakajẹ opodo,” podọ nawẹ míwlẹ sọgan yí ayinamẹ etọn do yizan mẹ gbọn?
11 Na nugbo tọn, Klistiani Heblu tọn lẹ tin to otẹn nukundagbe tọn he yiaga de mẹ. Paulu flin yé dọ yé yin “mahẹtọ oylọ olọn tọn,” yèdọ lẹblanulọkẹyi de he dona yin bowlena hugan nudepope he titonu Ju lẹ tọn sọgan zedonukọnnamẹ. (Heblu lẹ 3:1) Hogbe Paulu tọn lẹ dona ko hẹn Klistiani yiamisisadode enẹlẹ tindo numọtolanmẹ pẹdido tọn dọ yé tin to hukan ji na ogú yọyọ de kakati nado tindo numọtolanmẹ awubla tọn dọ yé jo nuhe gando ogú Ju tọn yetọn go lẹ dai. (Filippinu lẹ 3:8) To tudohomẹna yé nado tẹdo lẹblanulọkẹyi yetọn go bo ma nado yí ì do gbẹ̀n asaji kàn, Paulu dọmọ: “Klisti di Ovi to owhé [Jiwheyẹwhe tọn] titi ji, owhé mẹhe tọn míwlẹ yin, eyin mí hẹn tudido, po ayajijẹ todido mítọn tọn po go gligli kakajẹ opodo.”—Heblu lẹ 3:6.
12 Mọwẹ, eyin Klistiani Heblu tọn lẹ na lùn vivọnu titonu Ju lẹ tọn he tin to yakẹ lọ tọ́n, yé dona tẹdo todido heyin ninamẹ gbọn Jiwheyẹwhe dali yetọn go “kakajẹ opodo.” Míwlẹ dona wà onú dopolọ to egbehe eyin mí jlo nado lùn opodo titonu ehe tọn tọ́n. (Matiu 24:13) Mí ma dona dike na tuklajẹ gbẹ̀mẹ tọn lẹ, ojlo matindo gbẹtọ lẹ tọn, kavi ayilinlẹn mapenọ-yinyin mílọsu lẹ tọn ni hẹn mí hokọ to yise mítọn to opagbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ gba. (Luku 21:16-19) Nado mọ lehe mí sọgan na huhlọn mídelẹ do, mì gbọ mí ni na ayidonugo hodidọ yinukọn dogọ Paulu tọn lẹ.
“Mì Hẹn Ayiha Mìtọn Sinyẹn Blo”
13. Avase tẹwẹ Paulu na, podọ nawẹ e yí Psalm 95 zan gbọn?
13 To nulinlẹnpọndo otẹn nukundagbe tọn he mẹ Klistiani Heblu tọn lẹ tin te ji godo, Paulu na avase ehe dọmọ: “Dile [gbigbọ wiwe] dọ, dọmọ, To egbe, eyin mìwlẹ na sè ogbè etọn, Mì hẹn ayiha mìtọn sinyẹn blo, di homẹhẹngblenamẹ whenu, to whlepọn zangbe to zungbo mẹ.” (Heblu lẹ 3:7, 8) Paulu to hoyidọ sọn Psalm 95tọ mẹ, podọ na enẹwutu sọgan dọ dọ “gbigbọ wiwe dọ dọmọ.”b (Psalm 95:7, 8; Eksọdusi 17:1-7) Owe-wiwe lẹ yin gbigbọdo sọn Jiwheyẹwhe dè gbọn gbigbọ wiwe etọn gblamẹ.—2 Timoti 3:16.
14. Nawẹ Islaelivi lẹ yigbe hlan nuhe Jehovah ko wà hlan yé do, podọ etẹwutu?
14 To yinyin hinhẹnjẹ mẹdekannu sọn kanlinmọgbenu to Egipti godo, Islaelivi lẹ yin nina gbégbigbò daho bibiọ haṣinṣan alẹnu tọn de mẹ hẹ Jehovah. (Eksọdusi 19:4, 5; 24:7, 8) Kakati nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na nuhe Jiwheyẹwhe ko wà na yé, nalete, to madẹnmẹ yé yinuwa po tolivivẹ po. (Osọha lẹ 13:25–14:10) Nawẹ enẹ sọgan ko jọ gbọn? Paulu dlẹnalọdo whẹwhinwhẹ́n lọ: ahun yetọn lẹ hinhẹn sinyẹn. Ṣigba nawẹ ahun he tindo numọtolanmẹ bosọ yigbe hlan Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin hinhẹn sinyẹn gbọn? Podọ etẹwẹ míwlẹ dona wà nado glọnalina ehe?
15. (a) Nawẹ ‘ogbè Jiwheyẹwhe lọsu titi’ tọn ko yin sisè, to ojlẹ he wayi podọ todin gbọn? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse mídelẹ gando ‘ogbè Jiwheyẹwhe tọn’ go?
15 Paulu bẹ avase etọn jẹeji po hogbe awuwledainanu tọn de po dọ “eyin mìwlẹ na sè ogbè etọn.” Jiwheyẹwhe dọho na omẹ etọn lẹ gbọn Mose po yẹwhegan devo lẹ po gblamẹ. Enẹgodo, Jehovah dọho hlan yé gbọn Visunnu etọn, yèdọ Jesu Klisti gblamẹ. (Heblu lẹ 1:1, 2) To egbehe, míwlẹ tindo Ohó gbọdo blebu Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ Biblu Wiwe lọ. Mí sọ tindo “afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ” lọ, heyin dide gbọn Jesu dali nado wleawuna ‘núdùdù gbigbọmẹ tọn to osaa sisọ mẹ.’ (Matiu 24:45-47) Gbọnmọ dali, Jiwheyẹwhe gbẹ́ pò to hodọ. Ṣigba be míwlẹ to todoai ya? Di apajlẹ, nawẹ mí nọ yigbe na ayinamẹ gando aṣọdido po odapipa po kavi nudide ayidedai tọn gọna ohunhiho tọn go gbọn? Be mí nọ “sè,” enẹwẹ yin, nado dotoai bosọ nọ setonuna nuhe to yinyin sisè lẹ ya? Eyin mí tindo walọ whẹjijọ díndín tọn kavi ma nọ kẹalọyi ayinamẹ, mí to mídelẹ hùndonuvo na owù oklọ wintinwintin heyin ahun mítọn lẹ hinhẹn sinyẹn tọn.
16. Etẹwẹ yin aliho dopo he mẹ ahun mítọn lẹ sọgan yin hinhẹn sinyẹn te?
16 Ahun mítọn lẹ sọgan sọ yin hinhẹn sinyẹn eyin mí nọ dapana nuhe mí sọgan podọ dona wà lẹ. (Jakobu 4:17) Mahopọnna nulẹpo he Jehovah wà na Islaelivi lẹ, yé gboawupo nado yí yise zan, ṣiatẹ sọta Mose, basi nudide nado kẹalọyi linlin ylankan dogbọn Kenani dali, bo gbẹ́ nado biọ Aigba Pagbe tọn ji. (Osọha lẹ 14:1-4) Enẹwutu Jehovah degbe dọ yé na yí owhe 40 zan to zungbo mẹ—he dite pé na hagbẹ mayisenọ whẹndo enẹ tọn lẹ nado kú wayi. Yin homẹhẹngblena na yetọn wutu, Jiwheyẹwhe dọmọ: “Whepoponu wẹ yé alibu to ayiha yetọn mẹ, yé masọ yọ́n ali ṣie. Mọwẹ yẹn whle to homẹgble ṣie mẹ dọ, Yé ma to otẹn gbọjẹ ṣie tọn mẹ na biọ.” (Heblu lẹ 3:9-11) Be míwlẹ mọ nuplọnmẹ de yí sọn ehe mẹ na mídelẹ ya?
Nuplọnmẹ de na Míwlẹ
17. Dile yé tlẹ mọ nuyiwa huhlọnnọ Jehovah tọn lẹ bosọ sè whẹdida etọn lẹ sọ, naegbọn Islaelivi lẹ gbọ̀agba yise tọn?
17 Whẹndo Islaelivi lẹ tọn he tọ́n sọn Egipti lẹ mọ po nukun yetọn lẹ po bosọ sè po otó yetọn lẹ po nuwiwa huhlọnnọ lẹ gọna whẹdida Jehovah tọn lẹ. Etomọṣo, yé ma tindo yise depope dọ Jiwheyẹwhe sọgan plan yé to jijọho mẹ biọ Aigba Pagbe tọn ji gba. Etẹwutu? “Na yewlẹ ma yọ́n aliho ṣie lẹ gba,” wẹ Jehovah dọ. Yé yọ́n nuhe Jehovah ko dọ bo ko sọ wà lẹ, ṣigba yé ma ko wleawuna jidide po tugbigbo po to nugopipe etọn nado penukundo yé go mẹ gba. Yé yin ahunmẹduna sọmọ dogbọn nuhudo po ojlonu mẹdetiti tọn yetọn lẹ po dali sọmọ bọ yé na ayidonugo vude poun aliho po lẹndai Jiwheyẹwhe tọn lẹ po. Mọwẹ, yé ma tindo yise to opagbe etọn mẹ gba.
18. Sọgbe hẹ Paulu, afọdide nuyiwa tọn tẹwẹ na dekọtọn sọn ‘ahun ylankan mayise tọn’ mẹ?
18 Hodidọ yinukọn dogọ ehelẹ hlan Heblunu lẹ yọn-na-yizan po nuyiwadomẹji dopolọ po na míwlẹ dọmọ: “Mì payi mìde go, mẹmẹsunnu emi, na ayiha ylankan mayise tọn nikaa tin to mì mẹdepope mẹ, nado yì sọn Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ dè.” (Heblu lẹ 3:12) Paulu jẹ dodonu whẹho lẹ tọn ji gbọn alọdindlẹndo dali dọ ‘ahun ylankan mayise tọn’ wẹ yin kọdetọn ‘yìyì sọn Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ dè’ tọn. Jẹnukọn to wekanhlanmẹ etọn mẹ, e dọho ‘dùdú kọnyinai’ na ayimadonugo wutu tọn. (Heblu lẹ 2:1) Ṣigba, hogbe Glẹki tọn heyin lilẹdogbedevomẹ do “yì sọn” zẹẹmẹdo “jẹla na” bosọ gando hogbe lọ “atẹṣiṣi” go. E nọ do agọjẹdonu, kinklan, po awugbopo po, gbọn ojlo po oyọnẹn po dali, gọna wangbẹna heyin yiyidogọna hia.
19. Nawẹ awugbopo nado dotoai hlan ayinamẹ sọgan planmẹ biọ kọdetọn ylankan lẹ mẹ gbọn? Basi zẹẹmẹ.
19 Enẹwutu, nuplọnmẹ lọ wẹ yindọ eyin mí jai jẹ walọ awugbopo nado “sè ogbè etọn” tọn mẹ, bo gbẹ́ ayinamẹ he wá sọn Jehovah dè gbọn Ohó po hagbẹ afanumẹ nugbonọ etọn lọ po dali dai, to madẹnmẹ ayiha mítọn lẹ na jẹgló, yèdọ sinyẹn. Di apajlẹ, asu po asi po he ma ko wlealọ de sọgan jẹakọ pẹkipẹki hugan. Etẹwẹ lo eyin yé jo whẹho lọ do poun? Be enẹ na basi hihọ́na yé sọn vivọ́ nuhe yé basi lọ wà mẹ wẹ, kavi be enẹ na hẹn ẹn bọawu na yé nado vọ́ ẹ basi whladopo dogọ poun wẹ? Mọdopolọ, to whenuena hagbẹ afanumẹ tọn lọ na ayinamẹ do nuhudo lọ ji nado nọ ṣinyan ohunhiho po ayidedai he mí yiwanna lẹ po, po mọmọ po sọyi, be mí nọ kẹalọyi i po pẹdido po bo nọ basi vọjlado to fie e jẹ te lẹ ya? Paulu na tuli mí ‘ma nado gbẹ́ plipli mídelẹ tọn dai’ gba. (Heblu lẹ 10:24, 25) Mahopọnna ayinamẹ ehe, mẹdelẹ nọ yí nukun pẹvi do pọ́n opli Klistiani tọn lẹ. Yé sọgan tindo numọtolanmẹ lọ dọ opli delẹ gingọ̀n kavi etlẹ yin nado dapana opli delẹ ma tindo kọdetọn ylankan de gba.
20. Naegbọn e yin dandannu dọ míwlẹ dona yigbe hlan ayinamẹ Owe-wiwe tọn to aliho nujikudo tọn de mẹ?
20 Eyin mí ma yigbe po nujikudo po hlan “ogbè” Jehovah tọn, heyin zẹẹmẹ basina hezeheze to Owe-wiwe lẹ po owe sinai do Biblu ji lẹ po mẹ, to madẹnmẹ mí na mọdọ míwlẹ to ‘yìyì sọn Jiwheyẹwhe ogbẹ̀nọ dè.’ Ayinamẹ gbigbẹdai sọn ojlo mẹ wá sọgan lẹzun nukun pẹvi yido-pọnnu, homọdọdonugo, gọna agọjẹdo e po awubibọ po. Eyin e mayin vivọjlado, kọdetọn lọ wẹ ‘ahun ylankan mayise tọn,’ podọ nado jẹ gángán sọn nuyiwa mọnkọtọn mẹ nọ saba yin nuhe sinyẹnawu taun. (Yijlẹdo Efesunu lẹ 4:19 go.) Jẹlemia gbọn gbesisọ dali wlan dọmọ: “Ayiha yin oklenọ hugan onú lẹpo, podọ e sọ yin awutunọ tupinpẹnnọ: mẹnu wẹ sọgan yọnẹn?” (Jẹlemia 17:9) Na whẹwhinwhẹ́n ehe wutu, Paulu dotuhomẹna hatọ yisenọ Heblu tọn etọn lẹ dọmọ: “Mì ni nọ jlahomẹdona mìnọzo egbesọegbesọ, whenuena yè to yiylọ ẹ Egbe; na mẹdepope mìtọn nikaa hẹn ayiha etọn sinyẹn gbọn oklọ ylando tọn dali.”—Heblu lẹ 3:13.
21. Etẹwẹ mímẹpo yin tudohomẹna nado wà, podọ nukundido tẹwẹ mí tindo?
21 Lehe homẹ mítọn hùn sọ dọ Jehovah gbẹ́ pò to hodọ hlan míwlẹ to egbehe, gbọn Ohó etọn po titobasinanu etọn po gblamẹ! Mí yin pẹdotọ dọ “afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ” lọ to nukọnzindo nado to alọgọna mí nado “hẹn dodo tudido mítọn tọn go gligli kakajẹ opodo.” (Heblu lẹ 3:14) Din wẹ ojlẹ lọ na mí nado yigbe hlan owanyi po anademẹ Jiwheyẹwhe tọn po. Dile mí to mọ wà, mí sọgan duvivi opagbe jiawu Jehovah tọn devo—enẹ heyin ‘bibiọ gbọjẹ’ etọn mẹ tọn. (Heblu lẹ 4:3, 10) Enẹwẹ yin hosọ devo he ji Paulu dọhodo hẹ Klistiani Heblu tọn lẹ, podọ e sọ yin dehe mí na gbadopọnna to hosọ he na bọdego lọ mẹ ga.
[Nudọnamẹ Odò Tọn Lẹ]
a Josephus na linlin dọ tlolo to okú Festu tọn godo, Ananus (Ananias) heyin hagbẹ klandovo Sadusi lẹ tọn lẹzun yẹwhenọ daho. E hẹn Jakobu, nọvisunnu daa Jesu tọn, po devi devo lẹ po wá Tòhódọtọ Ju lẹ tọn nukọn bo gblewhẹdo bosọ dlan zannu do yé hù.
b Kunnudenu dohia dọ Paulu yihodọ sọn Septante Glẹki tọn mẹ, ehe basi lẹdogbedevomẹ “Mẹriba” po “Massa” po tọn to Heblugbe mẹ do “nutlọ” po “mẹtẹnpọn” po. Pọ́n weda 350 po 379 po to Bladopọ 2 Insight on the Scriptures tọn mẹ, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. dali.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
● Naegbọn Paulu wlan ayinamẹ sinsinyẹn mọnkọtọn hlan Klistiani Heblu tọn lẹ?
● Nawẹ Paulu gọalọna Klistiani Heblu tọn lẹ nado mọnukunnujẹemẹ dọ yé tindo nude he yọnwhanpẹ hugan gbẹninọ to Sinsẹ̀n Ju lẹ tọn glọ gbọn?
● Nawẹ ahun mẹde tọn nọ yin hinhẹn sinyẹn gbọn?
● Etẹwẹ míwlẹ dona wà nado dapana awuwiwlena ‘ahun ylankan mayise tọn’?
[Yẹdide to weda 10]
Be mì to yise dohia to Jesu, yèdọ Mose Daho lọ mẹ ya?