Yọnnu He Hẹn Homẹ Jehovah Tọn Hùn Lẹ
“OKLUNỌ ni suahọ azọ́n towe, yè nisọ na ale gigọ́ de we sọn OKLUNỌ dè.”—LUTI 2:12.
1, 2. Nawẹ nulinlẹnpọndo apajlẹ yọnnu he hẹn homẹ Jehovah tọn hùn to Biblu mẹ lẹ tọn ji sọgan hẹn ale wá na mí gbọn?
BUDISI Jiwheyẹwhe sisẹ́ yọnnu awe nado vẹtolina Falo. Yise whàn galọtọ de nado ze ogbẹ̀ ede tọn do owù mẹ nado basi hihọ́na Islaelivi amẹ́ awe. Nuyọnẹn po whiwhẹ po to nugbajẹmẹji de whenu gọalọna yọnnu de nado whlẹn ogbẹ̀ susu gán bosọ glọnalina mẹyiamisisadode Jehovah tọn sọn hùnhọ́dudu mẹ. Yise to Jehovah Jiwheyẹwhe mẹ po gbigbọ johẹmẹ tọn po whàn asuṣiọsi vinọ de nado yí núdùdù he pò to e si lẹpo do hẹjó yẹwhegán Jiwheyẹwhe tọn de. Apajlẹ vude poun wẹ ehelẹ yin sọn Owe-wiwe mẹ gando susu yọnnu he hẹn homẹ Jehovah tọn hùn lẹ go.
2 Lehe Jehovah yinuwa hẹ yọnnu enẹlẹ do podọ dona he e kọ̀n do yé ji lẹ dohia dọ vlavo mí yin sunnu kavi yọnnu, jẹhẹnu gbigbọmẹ tọn lẹ wẹ nọ hẹn homẹ etọn hùn hugan. To aihọn he nọ na ayidonugo glanglan hlan whẹho agbasa tọn lẹ ehe mẹ, e ma nọ bọawu nado ze gbigbọnu lẹ do otẹn tintan mẹ gba. Ṣigba avùnnukundiọsọmẹnu enẹ sọgan yin dududeji, dile yọnnu budisi Jiwheyẹwhe tọ́ livi susu he tin to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ṣẹnṣẹn to egbehe dohia do. Yọnnu Klistiani mọnkọtọn lẹ hodo apajlẹ yise, nuyọnẹn, johẹmẹ, po jẹhẹnu dagbe devo lẹ po tọn he yọnnu budisi Jiwheyẹwhe tọ́ heyin nùdego to Biblu mẹ lẹ dohia. Na nugbo tọn, sunnu Klistiani lẹ ga dona hodo apajlẹ jẹhẹnu he yọnnu apajlẹ dagbenọ hohowhenu tọn enẹlẹ dohia tọn. Nado mọ lehe mí sọgan wà ehe to gigọ́mẹ do, mì gbọ mí ni gbadopọnna kandai Biblu tọn lẹ dogbọn yọnnu heyin nùdego to bẹjẹeji lẹ dali to gigọ́mẹ dogọ.—Lomunu lẹ 15:4; Jakobu 4:8.
Yọnnu Awe He Vẹtolina Falo
3, 4. (a) Naegbọn Ṣifla po Pua po vẹtolina gbedide Falo tọn nado hù Islaelivi sunnu he ṣẹṣẹ yin jiji lẹpo? (b) Nawẹ Jehovah suahọ vijinamẹtọ awe lọ lẹ na adọgbigbo po budisi Jiwheyẹwhe yetọn po gbọn?
3 To whẹdidọ Nuremberg tọn, he wá aimẹ to Allemagne to Wẹkẹ Whàn II godo whenu, mẹsusu he yè sawhẹ mẹhuhu pọmẹ tọn dokọna lẹ tẹnpọn nado dín whẹjijọ na sẹ́nhẹngba yetọn gbọn didohia dali dọ emilẹ to tonusena gbedide lẹ poun wẹ. Todin yí omẹ helẹ jlẹdo Ṣifla po Pua po heyin vijinamẹtọ Islaelivi to Egipti hohowhenu tọn mẹ to gandudu Falo kanylantọ de tọn whenu go.a Na aliho he mẹ Heblu lẹ to jijideji te to budona Falo wutu, e degbè na vijinamẹtọ awe lọ lẹ nado hẹn ẹn diun dọ visunnu Heblu he ṣẹṣẹ yin jiji lẹpo yin hùhù. Nawẹ yọnnu lọ lẹ yinuwa hlan gbedide kanlinjọmẹ tọn enẹ gbọn? ‘Yé ma wà dile ahọlu Egipti tọn degbè na yé do gba, ṣigba bo whlẹn visunnu lẹ dogbẹ̀.’ Naegbọn yọnnu ehelẹ ma joawuna obu gbẹtọ tọn? Na yé “dibuna Jiwheyẹwhe [nugbo lọ]” wutu.—Eksọdusi 1:15, 17; Gẹnẹsisi 9:6.
4 Mọwẹ, vijinamẹtọ lọ lẹ dejido Jehovah go, podọ taidi kọdetọn de, ewọ sọawuhia nado yin “awọ̀yinu de” na yé, bo họ́ yé sọn homẹgble Falo tọn si. (2 Samuẹli 22:31; Eksọdusi 1:18-20) Ṣigba Jehovah dona yé zẹ̀ enẹ go. E dike bọ Ṣifla po Pua po tindo whédo yetọn titi lẹ. E tlẹ gbògbéna yọnnu ehelẹ bo dike yinkọ po nuyiwa yetọn lẹ po ni yin kinkàndai to Ohó gbọdo etọn mẹ na whẹndo sọgodo tọn lẹ nido hia, to whenue yinkọ Falo lọ tọn ko busẹ sọn whenu dindẹn die gbọ́n.—Eksọdusi 1:21; 1 Samuẹli 2:30b; Howhinwhẹn lẹ 10:7.
5. Nawẹ yọnnu Klistiani susu to egbehe nọ do gbigbọ dopolọ hia taidi Ṣifla po Pua po gbọn, podọ nawẹ Jehovah na suahọ yé gbọn?
5 Be yọnnu taidi Ṣifla po Pua po lẹ tin to egbehe ya? Mọwẹ! To whemẹwhemẹ, fọtọ́n susu yọnnu mọnkọtọn lẹ tọn nọ yí adọgbigbo do lá owẹ̀n ogbẹ̀ whlẹngán Biblu tọn to aigba he ji “osẹ́n ahọlu tọn” jẹagọdo azọ́n lọ te lẹ, bo nọ gbọnmọ dali ze mẹdekannujẹ po ogbẹ̀ yetọn lọsu po do owù mẹ. (Heblu lẹ 11:23; Owalọ lẹ 5:28, 29) Na owanyina Jiwheyẹwhe po kọmẹnu po nọ whàn yọnnu adọgbotọ enẹlẹ wutu, yé ma nọ dike mẹde ni hẹnalọdotena yé sọn wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mimá hẹ mẹdevo lẹ mẹ. Enẹwutu, yọnnu Klistiani susu nọ pehẹ nukundiọsọmẹ po homẹkẹn po. (Malku 12:30, 31; 13:9-13) Kẹdẹdile e wà do to whẹho Ṣifla po Pua po tọn mẹ, Jehovah yọ́n nuyiwa yọnnu adọgbotọ jijọ dagbenọ mọnkọtọn lẹ tọn ganji, podọ e na do owanyi etọn hia yé gbọn yinkọ yetọn lẹ hinhẹn do “owe ogbẹ̀ tọn” etọn mẹ dali, eyin yé gbẹ́ sọgan doakọnnanu po nugbonọ-yinyin po kakajẹ opodo.—Filippinu lẹ 4:3; Matiu 24:13.
Mẹhe Yin Galọtọ de Dai Hẹn Homẹ Jehovah Tọn Hùn
6, 7. (a) Etẹwẹ Lahabi yọnẹn gando Jehovah po omẹ etọn lẹ po go, podọ nawẹ oyọnẹn ehe yinuwado e ji gbọn? (b) Nawẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn gbògbéna Lahabi gbọn?
6 To owhe 1473 J.W.M., galọtọ de he nọ yin Lahabi nọ nọ̀ tòdaho Jẹliko tọn mẹ to Kenani. E họnwun dọ yọnnu he yọ́n nudọnamẹ susu wẹ Lahabi yin. To whenuena amẹ́ awe Islaelivi lẹ dín fibẹtado to owhé etọn gbè, e pitàn lehe Islaeli zin gbejizọnlin sọn Egipti to azọ́njiawu-liho do na yé to gigọ́mẹ, mahopọnna dọ enẹ ko jọ to owhe 40 die jẹnukọn! E sọ jẹakọ hẹ awhàngbigba agọe pete Islaeli tọn do Ahọlu Sihọni po Ogi Amolinu tọn lẹ po ji. Doayi lehe oyọnẹn enẹ yinuwado e ji do go. E dọna amẹ́ lọ lẹ dọmọ: “Yẹn yọnẹn dọ OKLUNỌ ko na aigba he mì, . . . na OKLUNỌ Jiwheyẹwhe mìtọn, ewọ wẹ Jiwheyẹwhe to olọn mẹ aga, podọ to aihọn ji to odò.” (Jọṣua 2:1, 9-11) Mọwẹ, nuhe Lahabi sè dogbọn Jehovah po nuyiwa etọn lẹ do ota Islaeli tọn po mẹ dali yinuwado ahun etọn ji bo whàn ẹn nado tindo yise to ewọ mẹ.—Lomunu lẹ 10:10.
7 Yise Lahabi tọn whàn ẹn nado yinuwa. E kẹalọyi amẹ́ Islaelinu lọ lẹ “po jijọho po,” bosọ hodo anademẹ ogbẹ̀ whlẹngán tọn he yé na ẹn lẹ to whenuena Islaeli tọ́n-awhàn Jẹliko. (Heblu lẹ 11:31; Jọṣua 2:18-21) Ayihaawe matin dọ azọ́n yise tọn Lahabi tọn lẹ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn, na e gbọdo devi Jakobu nado kàn yinkọ etọn dopọ hẹ Ablaham, họntọn Jiwheyẹwhe tọn tọn, taidi apajlẹ de he Klistiani lẹ dona hodo. Jakobu wlan dọmọ: “E mayin mọkẹdẹ wẹ yè suwhẹna Lahabi galọtọ gbọn azọ́n dali ga, whenuena e yí mẹdagun lẹ, bo do yé gbọn ali devo jẹgbonu yì?”—Jakobu 2:25.
8. Nawẹ Jehovah dona Lahabi na yise po tonusise etọn po gbọn?
8 Jehovah dona Lahabi to aliho susu mẹ. Di apajlẹ, e whlẹn ewọ po mẹhe dín fibẹtado to owhé etọn gbè lẹpo po gán to azọ́njiawu-liho—yèdọ “whédo otọ́ etọn tọn . . . po ehe e tindo lẹpo po.” Enẹgodo e na dotẹnmẹ yé nado nọ nọ̀ “ṣẹnṣẹn Islaeli tọn,” fie yé na yin nuyiwa hẹ di tòvi lẹ te. (Jọṣua 2:13; 6:22-25; Levitiku 19:33, 34) Ṣigba e ma vọ̀ do finẹ. Jehovah sọ doyẹyigona Lahabi bọ e lẹzun onọ̀ daho Jesu Klisti tọn. Dagbewanyi vonọtaun nankọ die he yin didohia yọnnu Kenaninu he ko nọ sẹ̀n boṣiọ dai!b—Psalm 130:3, 4.
9. Nawẹ aliho he mẹ Jehovah yinuwa hẹ Lahabi po yọnnu Klistiani delẹ po to owhe kanweko tintan mẹ sọgan na tuli yọnnu delẹ to egbehe gbọn?
9 Taidi Lahabi, yọnnu Klistiani delẹ, sọn owhe kanweko tintan kakajẹ egbehe, ko jo gbẹzan fẹnnuwiwa tọn do nado sọgan hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn. (1 Kọlintinu lẹ 6:9-11) Matin ayihaawe delẹ to yé mẹ whẹ́n to lẹdo he taidi Kenani hohowhenu tọn mẹ, fie fẹnnuwiwa gbayipe te bo tlẹ nọ yin pinpọnhlan taidi nuhe sọgbe. Ṣogan, na yise yetọn he sinai do oyọnẹn he pegan Owe-wiwe tọn ji whàn yé wutu, yé diọ gbẹzan yetọn. (Lomunu lẹ 10:17) Enẹwutu, mí sọgan dọ gando yọnnu mọnkọtọn lẹ go ga dọ “Jiwheyẹwhe ma kuwinyan dọ yè ni ylọ ẹ dọ Jiwheyẹwhe yetọn.” (Heblu lẹ 11:16) Gbégbò nankọ die!
E Yin Didona Na Nuyọnẹn Etọn
10, 11. Ninọmẹ he bẹ Nabali po Davidi po hẹn tẹlẹ wẹ whàn Abigaili nado yinuwa?
10 Yọnnu nugbonọ susu to hohowhenu do nuyọnẹn hia to aliho he jiawu de mẹ, bọ enẹ hẹn yé yin nuhọakuẹ titengbe de na omẹ Jehovah tọn lẹ. Dopo to yọnnu mọnkọtọn lẹ mẹ wẹ Abigaili, asi Islaelivi adọkunnọ de heyin Nabali tọn. Nuyọnẹn Abigaili tọn whlẹn ogbẹ̀ susu gán bosọ glọnalina Davidi, ahọlu sọgodo Islaeli tọn, sọn lilẹzun hùnhọ́dutọ mẹ. Mí sọgan hia otàn Abigaili tọn to 1 Samuẹli weta 25 mẹ.
11 Kẹdẹdile otàn lọ bẹjẹeji do, Davidi po hodotọ etọn lẹ po dosla sẹpọ kanlinpa Nabali tọn, bo nọ basi hihọ́na ẹn vọ́nu to okle po ozán po nado do homẹdagbe hia Nabali heyin Islaelivi hatọ yetọn. To whenuena núdùdù Davidi tọn jẹ vivọ ji, e do dẹpẹ ao hlan Nabali nado biọ núdùdù. Dotẹnmẹ lọ hundote na Nabali todin nado do pinpẹn-nutọn hia Davidi bo gbògbéna ẹn taidi mẹyiamisisadode Jehovah tọn. Ṣigba Nabali ma wàmọ. Kakatimọ e gblehomẹ sinsinyẹn bo zùn Davidi bosọ lẹkọna dẹpẹ ao lọ lẹ asigbá-alọgbá. To whenuena Davidi sè ehe, e bẹ sunnu awhànfuntọ 400 pli bo wle ali nado yì yiahọsu. Abigaili sè kanyinylan asu etọn tọn bo yinuwa to afọdopolọji po nuyọnẹn po gbọn núdùdù susugege didohlan dali nado fahomẹ na Davidi. Enẹgodo ewọ lọsu titi yì Davidi dè.—Wefọ 2-20.
12, 13. (a) Nawẹ Abigaili sọawuhia nado yin nuyọnẹntọ podọ nugbonọ hlan Jehovah po mẹyiamisisadode etọn po gbọn? (b) Etẹwẹ Abigaili wà to whenuena e lẹkọwa whégbè, podọ nawẹ onú lẹ wá yì do na ẹn?
12 To whenuena Abigaili mọ Davidi, whiwhẹ he e yí do biọ lẹblanu do osi sisosiso he e tindo na mẹyiamisisadode Jehovah tọn hia. “OKLUNỌ na yí nugbo do basi owhé [dẹn-to-aimẹ] de na klunọ ṣie, na klunọ ṣie to awhàn OKLUNỌ tọn fùn wutu,” wẹ e dọ, bo yidogọ dọ Jehovah na de Davidi taidi nukọntọ do Islaeli ji. (Wefọ 28-30) To ojlẹ dopolọ mẹ, Abigaili do adọgbo susu hia gbọn didọna Davidi dali dọ eyin e ma dava homẹgble etọn, ojlo etọn nado yiahọsu na dekọtọn do hùnhọ́dudu mẹ. (Wefọ 26, 31) Whiwhẹ Abigaili tọn, osi sisosiso po nulẹnpọn dagbe etọn po hẹn Davidi gọ̀ biọ ede mẹ. E yigbe dọmọ: “Donanọ OKLUNỌ yin, Jiwheyẹwhe Islaeli tọn, he do we hlan to egbé nado pé mi: donanọ nuyọnẹn towe ni yin, donanọ hiẹ ni yin, he ko glọn mi to egbé sọn [hùnhọ́dudu] mẹ.”—Wefọ 32, 33.
13 To kọlilẹ wá whégbè godo, Abigaili yí adọgbigbo do dín asu etọn nado dọna ẹn gando nunina he e basi na Davidi go. Ṣigba, to whenuena e mọ ẹn, ‘ahàn ko mù in tlala.’ Enẹwutu e nọte kakajẹ whenue ahàn lọ họ́n na ẹn whẹpo do dọna ẹn. Etẹwẹ yin nuyiwa Nabali tọn? E jọsi sọmọ bọ ahun etọn dibla ṣùn. To azán ao godo, e kú gbọn alọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ. To whenuena Davidi sè dọ Nabali ko kú, e biọ nado wlealọ hẹ Abigaili, mẹhe kunnudenu dohia dọ e yiwanna bo tindo sisi he siso na. Abigaili kẹalọyi obiọ Davidi tọn.—Wefọ 34-42.
Be Hiẹ Sọgan Hodo Apajlẹ Abigaili Tọn Ya?
14. Jẹhẹnu Abigaili tọn tẹlẹ wẹ mí sọgan jlo nado wleawuna dogọ?
14 Vlavo hiẹ yin sunnu kavi yọnnu, be hiẹ mọ jẹhẹnu delẹ to Abigaili mẹ he a na jlo nado wleawuna dogọ ya? Hiẹ sọgan jlo nado nọ yí zinzin po nuyọnẹn susu po do yinuwa to whenuena nuhahun lẹ fọ́n. Kavi vlavo hiẹ jlo nado nọ yí ogbè fifá do dọho po lẹnpọn dagbe po to whenuena mẹdevo lẹ tin to homẹgble sinsinyẹn mẹ. Eyin mọwẹ, naegbọn hiẹ ma na hodẹ̀ hlan Jehovah do whẹho lọ ji? E dopagbe nado na nuyọnẹn, wuntuntun, po nugopipe nulẹnpọn tọn po hlan mẹhe “biọ to yise mẹ” lẹpo.—Jakobu 1:5, 6; Howhinwhẹn lẹ 2:1-6, 10, 11.
15. Ninọmẹ tẹlẹ glọ wẹ e yin nujọnu hugan te na yọnnu Klistiani lẹ nado nọ do jẹhẹnu Abigaili tọn lẹ hia?
15 Jẹhẹnu dagbe mọnkọtọn lẹ yin nujọnu taun na yọnnu he tindo asu mayisenọ he ma nọ payi nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ go sọmọ kavi ma tlẹ nọ wàmọ paali. Vlavo e nọ nù ahàn zẹjlẹgo. Todido mítọn wẹ yindọ sunnu mọnkọtọn lẹ na diọ aliho yetọn lẹ. Mẹsusu ko wàmọ—na walọmimiọn, osi sisosiso, po walọ dagbe asi yetọn lẹ tọn po wutu.—1 Pita 3:1, 2, 4.
16. Mahopọnna ninọmẹ he mẹ mẹmẹyọnnu Klistiani de te to whégbè, nawẹ e na dohia dọ haṣinṣan etọn hẹ Jehovah yin nujọnu na ẹn hugan onú devo depope gbọn?
16 Mahopọnna nuhahun depope he hiẹ dona doakọnna to whégbè, flindọ Jehovah tin to finẹ to whepoponu nado gọalọna we. (1 Pita 3:12) Enẹwutu nọ dovivẹnu nado hẹn gbigbọnọ-yinyin towe lodo. Biọ nuyọnẹn po homẹfa po to odẹ̀ mẹ. Mọwẹ, dọnsẹpọ Jehovah pẹkipẹki gbọn oplọn Biblu gbesisọ tọn, odẹ̀, ayihamẹlẹnpọn, po gbẹdido hẹ Klistiani hatọ lẹ po gblamẹ. Dile etlẹ yindọ asu Abigaili tọn nọ dovọ́na gbigbọnu lẹ, ehe ma yinuwado owanyi etọn na Jiwheyẹwhe podọ nuyiwa etọn dohlan mẹyiamisisadode Etọn ji to aliho agọ̀ mẹ gba. Abigaili yinuwa sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n dodo tọn lẹ. To whédo he mẹ asu tlẹ yin devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn apajlẹ dagbenọ de te, asi Klistiani de dona to vivẹnudo zọnmii nado hẹn gbigbọnọ-yinyin ede tọn lodo bo hẹn e go. Nugbo wẹ dọ Owe-wiwe biọ dọ asu dona penukundo asi etọn go to gbigbọ-liho podọ to agbasa-liho, ṣigba to tadona mẹ, asi lọ dona wazọ́n ‘whlẹngán ede tọn jẹgbonu to osi po sisọsisọ po mẹ.’—Filippinu lẹ 2:12; 1 Timoti 5:8.
E “Duale Yẹwhegán Tọn”
17, 18. (a) Whlepọn yise tọn he sẹhundaga tẹwẹ pannukọn asuṣiọsi Zalefati tọn? (b) Nawẹ asuṣiọsi lọ yigbe na biọ Elija tọn gbọn, podọ nawẹ Jehovah suahọ ẹ na ehe gbọn?
17 Aliho he mẹ Jehovah penukundo asuṣiọsi wamọnọ de go te to azán yẹwhegán Elija tọn gbè dohia dọ ewọ nọ yọ́n pinpẹn mẹhe ze yedelẹ po nutindo yetọn lẹ po jo nado nọgodona sinsẹ̀n-bibasi nugbo lẹ tọn taun. Na akúdido he dẹn-to-aimẹ to azán Elija tọn gbè de wutu, huvẹ sayana mẹsusu, gọna asuṣiọsi de po visunnu jọja etọn po to Zalefati. To whenuena núdùdù yetọn lẹpo pò nùdo dopo poun wẹ jonọ de wá—yẹwhegán Elija wẹ. Nuhe e biọ sẹhundaga. Dile etlẹ yindọ e yọ́n ninọmẹ blawu yọnnu lọ tọn, e biọ to e si nado yí amì po linfin etọn he pò lọ po zan nado basi “aklahihi” pẹvi de na ẹn. Ṣigba e yidogọ dọ: “Na le wẹ OKLUNỌ, Jiwheyẹwhe Islaeli tọn dọ, Odla linfin tọn lọ ma to na jẹvọ́, mọ aboun amì tọn lọ masọ to na hú, kakajẹ azán lọ gbè he OKLUNỌ do jikun hlan aigba lọ ji.”—1 Ahọlu lẹ 17:8-14.
18 Nawẹ hiẹ na ko yigbe hlan obiọ mẹtẹnpọn tọn enẹ gbọn? Na asuṣiọsi Zalefati tọn lọ yọnẹn dọ yẹwhegán Jehovah tọn wẹ Elija yin wutu, e “wà kẹdẹdi didọ Elija tọn.” Nawẹ Jehovah suahọ nuwiwa johẹmẹ tọn etọn gbọn? E wleawu núdùdù tọn na yọnnu lọ, visunnu etọn, po Elija po to azọ́njiawu-liho to akúdido lọ whenu. (1 Ahọlu lẹ 17:15, 16) Mọwẹ, dile etlẹ yindọ asuṣiọsi Zalefati tọn mayin Islaelivi de, Jehovah na ẹn ‘ale yẹwhegán tọn.’ (Matiu 10:41) Ovi Jiwheyẹwhe tọn sọ doyẹyigona asuṣiọsi ehe to whenuena e yí ì do na apajlẹ to tòmẹnu mayisenọ etọn lẹ nukọn to Nazalẹti.—Luku 4:24-26.
19. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ yọnnu Klistiani susu to egbehe nọ do gbigbọ asuṣiọsi Zalefati tọn hia te, podọ etẹwẹ yin numọtolanmẹ Jehovah tọn gando yé go?
19 To egbehe, yọnnu Klistiani susu wẹ nọ do gbigbọ asuṣiọsi Zalefati tọn hia. Di apajlẹ, to osẹ lẹpo mẹ, mẹmẹyọnnu Klistiani alọtlutọ lẹ—ehe suhugan yetọn yin wamọnọ bo tindo whẹndo lẹ—nọ hẹjó nugopọntọ tomẹyitọ lẹ po asi yetọn lẹ po. Mẹmẹyọnnu devo lẹ nọ hẹjó lizọnyizọnwatọ whenu-gigọ́ tọn he tin to lẹdo yetọn mẹ lẹ, nọ gọalọna nuhudonọ lẹ, kavi nọ ze yedelẹ po nutindo yetọn lẹ po jo to aliho devo lẹ mẹ nado nọgodona azọ́n Ahọluduta lọ tọn. (Luku 21:4) Be Jehovah nọ doayi avọ́sinsan mọnkọtọn lẹ go ya? Gbau! “Jiwheyẹwhe mayin mawadodonọ nado wọ̀n azọ́n mìtọn po tukla owanyi mìtọn tọn po, he mì ko sọhia gbọn oyín etọn dali, na le mì to devizọnwa hlan mẹwiwe lẹ do, bosọ to bibasi i.”—Heblu lẹ 6:10.
20. Etẹlẹ wẹ na yin dogbapọnna to hosọ he bọdego mẹ?
20 To owhe kanweko tintan mẹ, yọnnu budisi Jiwheyẹwhe tọ́ susu tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado wadevizọn na Jesu po apọsteli etọn lẹ po. To hosọ he bọdego mẹ, mí na dọhodo lehe yọnnu ehelẹ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn do ji, podọ mí na gbadopọnna apajlẹ yọnnu egbezangbe tọn lẹ he sẹ̀n Jehovah po ahun lẹpo po to ninọmẹ he tlẹ sinyẹn lẹ mẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a “Falo” yin tẹnmẹ-yinkọ de he nọ yin nina ahọlu Egipti tọn lẹ.
b Kandai kúnkan whẹndo Jesu tọn, dile Matiu wlan do, slẹ yinkọ yọnnu ẹnẹ tọn—Tamali, Lahabi, Luti, po Malia po. Yemẹpo wẹ yin gbégbòna to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ.—Matiu 1:3, 5, 16.
Dogbapọn
• Nawẹ yọnnu he bọdego helẹ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn gbọn?
• Ṣifla po Pua po
• Lahabi
• Abigaili
• Asuṣiọsi Zalefati tọn
• Nawẹ ayihamẹlinlẹnpọn do apajlẹ he yọnnu ehelẹ zedai lẹ ji sọgan gọalọna dopodopo mítọn gbọn? Na apajlẹ.
[Yẹdide to weda 9]
Yọnnu nugbonọ susu ko sẹ̀n Jiwheyẹwhe mahopọnna “osẹ́n ahọlu tọn”
[Yẹdide to weda 10]
Naegbọn Lahabi do yin apajlẹ dagbe de taidi mẹhe tindo yise?
[Yẹdide to weda 10]
Apajlẹ jẹhẹnu he Abigaili dohia tọn tẹlẹ wẹ hiẹ jlo na hodo?
[Yẹdide to weda 12]
Yọnnu Klistiani susu to egbehe nọ do gbigbọ asuṣiọsi Zalefati tọn hia