Mẹnu lẹ Wẹ to Gigopana Jiwheyẹwhe to Egbehe?
“[ Jehovah] mítọn podọ Jiwheyẹwhe mítọn, hiẹ wẹ jẹ nado yí gigo, yẹyi, po huhlọn po.”—OSỌHIA 4:11.
1, 2. (a) Apajlẹ tẹlẹ wẹ dohia dọ gbẹtọ lẹ nọ hodo apajlẹ nudida lẹ tọn nado basi onú voovo lẹ? (b) Kanbiọ tẹwẹ fọndote, podọ etẹwẹ yin gblọndo lọ?
TO GBÈDOPO to owhe 1940 lẹ mẹ, lẹnunnuyọnẹntọ George de Mestral heyin Suisse-nu de tọ́n nado yì disa po avún etọn po. To whenuena e lẹkọwa whégbè, e doayi e go dọ ogbé delẹ tẹdo avọ̀ etọn po ofún avùn lọ tọn po go. Nado dín tlintlindo, e pọ́n ogbé lọ lẹ to zomọ nuhẹn klo tọn mẹ bo mọdọ yé tindo nudi omlẹn flinflin lẹ he nọ tẹdo nudepope he tindo odò go. To godo mẹ, e hodo apajlẹ ehe bo de nuhe nọ tẹdo nudevo go nado hẹnnu dote [Velcro] tọ́n. E mayin de Mestral kẹdẹ wẹ hodo apajlẹ nudida jọwamọ tọn lẹ gba. To Amelika, Wilbur po Orville Wright po dindona lehe ohẹ̀ daho lẹ nọ zlọn gbọn bosọ penugo nado basi agahun de to godo mẹ. Aná-zọ́nwatọ Flansenu lọ Alexandre-Gustave Eiffel yí nunọwhinnusẹ́n tangan he nọ hẹn asapada-hú gbẹtọ tọn penugo nado hẹn zínpinpẹn agbasa tọn lẹ zan nado gbá atọ̀họ̀ daho Paris tọn he e dó yinkọ ede tọn na.
2 Apajlẹ ehelẹ do lehe gbẹtọ lẹ nọ saba hodo apajlẹ jọwamọnu lẹ tọn do hia hezeheze. Ṣigba lẹnpọn dagbenu wẹ e yin nado kanse dọ: Whla nẹmu wẹ mẹhe nọ hodo apajlẹ nudida tọn lẹ nọ pà Omẹ lọ he dá ogbé flinflin lọ lẹ, ohẹ̀ daho lẹ, asapada-hú gbẹtọ tọn, po jọwamọnu susu devo he yé nọ pọ́n nado basi onú voovo lẹ po? E blawu dọ to aihọn egbehe tọn mẹ, Jiwheyẹwhe ma nọ saba mọ pipà kavi gigo he e jẹna lọ yí gba.
3, 4. Etẹwẹ hogbe Heblugbe tọn heyin lilẹdo “gigo” zẹẹmẹdo, podọ etẹwẹ e nọ dlẹnalọdo to whenuena e yin yiyizan na Jehovah?
3 Ṣigba mẹdelẹ sọgan kanse dọ, ‘Naegbọn e do yin dandannu nado pagigona Jiwheyẹwhe? Be Jiwheyẹwhe ma ko yin gigonọ wẹ ya?’ Nugbo wẹ dọ Jehovah wẹ Omẹ gigonọ hugan to wẹkẹ lọ pete mẹ, ṣigba enẹ ma zẹẹmẹdo dọ ewọ yin gigonọ to nukun gbẹtọvi lẹpo tọn mẹ gba. To Biblu mẹ, hogbe Heblugbe tọn heyin lilẹdo “gigo” zẹẹmẹdo “zínpinpẹn.” E nọ dlẹnalọdo nudepope he nọ hẹnmẹ sọawuhia nado pẹnzin kavi yin mẹjọmẹ to mẹdevo lẹ nukọn. Eyin hogbe lọ yin yiyizan na Jiwheyẹwhe, e nọ dlẹnalọdo kiklo Jiwheyẹwhe tọn to gbẹtọ lẹ nukọn.
4 Mẹsusu ma nọ doayi kiklo-yinyin Jiwheyẹwhe tọn go to egbehe gba. (Psalm 10:4; 14:1) Na nugbo tọn, eyin mẹhe diyin to aihọn mẹ lẹ tlẹ yise dọ Jiwheyẹwhe tin, yé nọ saba hẹn gbẹtọ lẹ nado yinuwa hẹ Mẹdatọ gigonọ wẹkẹ lọ tọn po mẹmasi po. Nawẹ yé nọ wà ehe gbọn?
“Yé Yin Mamọdọnọ”
5. Zẹẹmẹ agọ̀ tẹwẹ lẹnunnuyọnẹntọ susu basi gando nujiawu nudida tọn lẹ go?
5 Lẹnunnuyọnẹntọ susu nọ dọ po nujikudo po dọ Jiwheyẹwhe de ma tin. Eyin mọwẹ, nawẹ yé na basi zẹẹmẹ nujiawu nudida tọn lẹ, he bẹ gbẹtọvi hẹn gbọn? Yé nọ ze gigo nujiawu enẹlẹ tọn jo na linlẹn nulẹ tin yededenu tọn, yèdọ nuplọnmẹ de he sọalọakọ́n dọ nulẹ wá aimẹ gbọn kosọ dali. Di apajlẹ, Stephen Jay Gould heyin tamẹnuplọnmẹtọ nulẹ tin yededenu tọn de wlan dọmọ: “Mí tin tofi na pipli whèvi dazi delẹ tọn tindo ová vonọtaun de he sọgan diọzun afọ na nudida he nọ nọ̀ aigba ji lẹ . . . Mí sọgan donukun zẹẹmẹ he ‘pọnte’ hú ehe—ṣigba depope ma tin.” Mọdopolọ, Richard E. Leakey po Roger Lewin po wlan dọmọ: “Wunmẹ voovo gbẹtọvi lẹ tọn sọgan ko wá aimẹ na ede to ajijimẹ poun.” Lẹnunnuyọnẹntọ delẹ he tlẹ nọ pà whanpẹ po awusọhia nudida lẹ tọn po nọ gboawupo nado pagigona Jiwheyẹwhe.
6. Etẹwẹ nọ hẹn mẹsusu gbọjọ ma nado na Jiwheyẹwhe pipà he e jẹna taidi Mẹdatọ lọ?
6 Wesetọ gbóogbó lẹ nọ sọalọakọ́n dọ nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn yin nugbo, bo nọ gbọnmọ dali dohia dọ agblinọ lẹ kẹdẹ wẹ ma yise to e mẹ. Etẹwẹ yin numọtolanmẹ mẹsusu tọn gando alọsọakọ́n mọnkọtọn go? To owhe delẹ die wayi, dawe de he mọnukunnujẹ nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn mẹ ganji kanhose mẹhe yí nuplọnmẹ lọ sè lẹ. E dọmọ: “Yẹn wá mọdọ suhugan mẹhe yí nuplọnmẹ nulẹ tin yededenu tọn sè lẹ tọn wàmọ na yé ko sè dọ mẹhe yin nuyọnẹntọ lẹpo wẹ tindo yise to e mẹ wutu.” Mọwẹ, eyin wesetọ lẹ do pọndohlan yise matindo to Jiwheyẹwhe mẹ tọn yetọn hia, mẹdevo lẹ nọ yin hinhẹn gbọjọ ma nado na Jiwheyẹwhe pipà he e jẹna taidi Mẹdatọ lọ.—Howhinwhẹn lẹ 14:15, 18.
7. Sọgbe hẹ Lomunu lẹ 1:20, etẹwẹ sọgan yin mimọ hezeheze gbọn nudida yinukundomọ lẹ gblamẹ, podọ etẹwutu?
7 Be kunnudenu nugbo lẹ wẹ hẹn lẹnunnuyọnẹntọ lẹ wá tadona yetọn lẹ kọ̀n dọ nulẹ tin yededenu ya? Paali! To vogbingbọnmẹ, kunnudenu susu wẹ lẹdo mí pé he dohia dọ Mẹdatọ de tin. Apọsteli Paulu wlan gando Jiwheyẹwhe go dọmọ: “Yè mọ onú mamọ etọn lẹ sọn whẹwhẹwhenu aihọn [gbẹtọvi] tọn to wedede, yè to nuyọnẹn nuhe yè basi lẹ tọn do to yé yọnẹn, yèdọ huhlọn madopodo po ozọ́nji etọn po; mọwẹ yé [mayisenọ lẹ] yin mamọdọnọ.” (Lomunu lẹ 1:20) Alọnuzọ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ dohia mí hezeheze dọ Mẹdatọ de tin. Enẹwutu nuhe dọ Paulu te wẹ yindọ sọn whenue gbọ́n gbẹtọ ko yin didá wẹ e ko yọnbasi na gbẹtọvi lẹ nado ‘yọ́n’ kunnudenu he dohia dọ Jiwheyẹwhe tin gbọn nudida yinukundomọ lẹ gblamẹ. Kunnudenu tẹlẹ wẹ?
8. (a) Nawẹ olọn lẹ dekunnu na huhlọn po nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po gbọn? (b) Etẹwẹ dohia dọ wẹkẹ lọ tindo Dowatọ de?
8 Olọn he gọ́ na sunwhlẹvu lẹ nọ dekunnu dọ Jiwheyẹwhe tin. “Olọn lẹ to gigo Jiwheyẹwhe tọn hodọ,” wẹ Psalm 19:1 dọ. “Olọn lẹ”—owhè, osun, po sunwhlẹvu lẹ po—nọ dekunnu na huhlọn po nuyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po. Sọha susugege sunwhlẹvu lẹ tọn nọ hẹn awuji mí. Podọ awhànpa olọn tọn ehe lẹpo nọ sẹtẹn to agahomẹ, e mayin dile yé jlo do gba, ṣigba sọgbe hẹ osẹ́n tangan jọwamọ tọn lẹ.a (Isaia 40:26) Be lẹnpọn dagbenu wẹ e na yin nado wá tadona kọ̀n dọ titojininọ mọnkọtọn yin kosọ de poun ya? E jẹna ayidego dọ lẹnunnuyọnẹntọ susu wẹ yigbe dọ wẹkẹ mítọn tindo bẹjẹeji kavi wá aimẹ to ajijimẹ. Nado basi zẹẹmẹ nugandomẹgo ehe tọn lẹ, mẹplọntọ dopo wlan dọmọ: “E na bọawu taun na mẹhe ma yise dọ Jiwheyẹwhe tin lẹ nado kẹalọyi dọ wẹkẹ tin tẹgbẹ. Mọdopolọ, wẹkẹ he tindo bẹjẹeji dona tindo dowatọ de; na nawẹ nude na tindo bibẹ bo ma na tindo dowatọ gbọn?”
9. Nawẹ nuyọnẹn Jehovah tọn sọawuhia to kanlin he e dá lẹ mẹ gbọn?
9 Nuhe tin to aigba ji lẹ sọ dekunnu dọ Jiwheyẹwhe tin. Psalm-kàntọ lọ dọmọ: “Na azọ́n towe sù dole, OKLUNỌ E! Nuyọnẹn mẹ wẹ hiẹ basi yé omẹ pó te: aigba gọ́ na nutindo towe.” (Psalm 104:24) “Nutindo” Jehovah tọn lẹ, he bẹ kanlin he e dá lẹ hẹn, nọ do nuyọnẹn etọn hia. Dile mí mọ do to bẹjẹeji, lehe nutogbẹ̀ lẹ yin bibasi do jiawu sọmọ bọ lẹnunnuyọnẹntọ lẹ nọ saba dín nado hodo apajlẹ etọn. Apajlẹ devo lẹ die. Dodinnanutọ lẹ to dodinna azò agbanlin tọn lẹ nado sọgan basi ogangbakun he ló lẹ; yé to dodinna wunmẹ supọ̀ he nọ sènu ganji lẹ tọn nado sọgan hẹn nuyizan lẹtliki tọn he nọ gọalọ nado sènu lẹ pọnte dogọ; podọ yé to dodinna awà-fún ajankusu lẹ tọn nado sọgan hẹn nugopipe agahun lẹ tọn pọnte. Ṣigba mahopọnna lehe gbẹtọ lẹ tẹnpọn nado hodo apajlẹ nudida lẹ tọn do sọ, yé ma sọgan basi jọwamọnu he yé mọ lẹ pẹpẹ gba. Owe lọ Biomimicry—Innovation Inspired by Nature dọmọ: “Nutogbẹ̀ lẹ ko wà nuhe mí gbẹtọ lẹ jlo na wà lẹpo, ṣogan yé ma ṣì amì aigba glọ tọn zan, yé ma hẹn aigba flu, mọwẹ yé masọ ze sọgodo yede tọn do owù mẹ do niyẹn.” Nuyọnẹn nankọtọn die!
10. Naegbọn e na yin nulunu nado gbẹ́ dọ Mẹdatọ de ma tin? Na apajlẹ.
10 Eyin a pọ́n agahomẹ kavi nudida he tin to aigba ji tofi lẹ, kunnudenu lẹ họnwun gblegede dọ Mẹdatọ de tin. (Jẹlemia 10:12) Mí dona yí ahun lẹpo do kọngbedopọ hẹ nudida olọn tọn lẹ he dawhá jẹgbonu dọmọ: “[Jehovah] mítọn podọ Jiwheyẹwhe mítọn, hiẹ wẹ jẹ nado yí gigo, yẹyi, po huhlọn po: na hiẹ wẹ dá onú popo, podọ to ojlo towe mẹ wẹ yé do tin, bọ yè sọ do dá yé.” (Osọhia 4:11) Ṣogan, lẹnunnuyọnẹntọ susu gboawupo nado mọ kunnudenu lọ po ‘nukun nuyọnẹn tọn yetọn’ po, dile etlẹ yindọ awusọhia nuhe yé mọ po nukun paa yetọn lẹ po tọn nọ hẹn awuji yé tlala. (Efesunu lẹ 1:18) Nuhe dọ mí te die: Be e mayin nulunu wẹ e na yin nado yigbe dọ yẹdide de yọnwhanpẹ taun ṣogan bo gbẹ́ gbidigbidi dọ yẹdenanutọ he diọ avọ̀ tata zun anazọ́n de ma tin ya? Mọjanwẹ e na yin nulunu do nado yigbe dọ jọwamọnu he mí nọ mọ lẹ yọnwhanpẹ taun ṣogan bo gbẹ́ dọ Mẹdatọ de ma tin. Abajọ bọ mẹhe gbẹ́ dọ Jiwheyẹwhe ma tin lẹ do yin yiylọ dọ “mamọdọnọ”!
“Alihiamẹtọ Nukuntọ́nnọ” lẹ Hẹn Mẹsusu Buali
11, 12. Linlẹn tẹ ji wẹ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ sẹ́gbè tọn yin zizedo, podọ etẹwẹ dohia dọ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ ehe ma pagigona Jiwheyẹwhe?
11 Sinsẹ̀nnọ susu yise po nujikudo po dọ aliho he mẹ yé nọ basi sinsẹ̀n te nọ pagigona Jiwheyẹwhe. (Lomunu lẹ 10:2, 3) Ṣigba, sinsẹ̀n aihọn tọn lẹ lọsu ko glọnalina gbẹtọ liva susu ma nado pagigona Jiwheyẹwhe. Gbọnna? Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho awe.
12 Tintan, sinsẹ̀n lẹ nọ de yẹyi sọn Jiwheyẹwhe go gbọn nuplọnmẹ lalo lẹ gblamẹ. Di apajlẹ, lẹnnupọndo sinsẹ̀n-nuplọnmẹ sẹ́gbè tọn ji. Nuplọnmẹ ehe yin zize sinai do linlẹn lọ ji dọ na Jiwheyẹwhe tindo huhlọn nado yọ́n sọgodo wutu, e dona ko nọ mọ kọdetọn nulẹpo tọn hlan jẹnukọn. Gbọnmọ dali, nuplọnmẹ sẹ́gbè tọn to didohia dọ Jiwheyẹwhe ko wlan sọgodo mẹdopodopo tọn dai jẹnukọn sọn whenu dindẹn die—vlavo e yin dagbe kavi ylankan. Sọgbe hẹ linlẹn ehe, Jiwheyẹwhe wẹ dona yin whẹgbledo na yajiji po kanyinylan he gọ́ aihọn ehe mẹ lẹpo po. Na nugbo tọn, nuplọnmẹ ehe ma pagigona Jiwheyẹwhe paali na owhẹ̀ he dona yin gbigble do Kẹntọ-gán etọn, Satani, he Biblu ylọdọ “ahọvi aihọn tọn” nọ yin bibẹ do ewọ ji wutu!—Johanu 14:30; 1 Johanu 5:19.
13. Naegbọn e yin nulunu nado lẹndọ Jiwheyẹwhe ma sọgan dava nugopipe etọn nado yọ́n sọgodo? Na apajlẹ.
13 Nuplọnmẹ lalo he nọ hẹn Jiwheyẹwhe gble wẹ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ sẹ́gbè tọn yin. E nọ hẹn bẹwlu wá to nuhe e sọgan wà po nuhe ewọ nọ wà nugbonugbo lẹ po ṣẹnṣẹn. Na nugbo tọn, Biblu dohia mí hezeheze dọ Jiwheyẹwhe sọgan mọ nujijọ lẹ hlan nukọn. (Isaia 46:9, 10) Etomọṣo, e mayin lẹnpọn dagbenu nado lẹndọ ewọ ma sọgan dava nugopipe etọn nado yọ́n sọgodo kavi dọ ewọ wẹ nọ hẹn onú ylankan lẹpo wá. Di apajlẹ: Mí ni dọ dọ hiẹ tọ́nalùn bo tindo huhlọn taun. Be enẹ na sisẹ́ we nado nọ ze onú pinpẹn he nukun towe mọ lẹpo daga ya? Paali! Mọdopolọ, nugopipe lọ tintindo nado yọ́n sọgodo ma hẹn Jiwheyẹwhe tin to dandannu glọ nado yọ́n kavi wlan nuhe na jọ lẹpo dai jẹnukọn gba. E nọ yí nugopipe etọn nado yọ́n onú lẹ jẹnukọn zan po zinzin po.b E họnwun dọ nuplọnmẹ lalo lẹ, he bẹ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ sẹ́gbè tọn hẹn, ma nọ pagigona Jiwheyẹwhe gba.
14. Aliho tẹ mẹ wẹ sinsẹ̀n aihọn tọn lẹ ko de yẹyi sọn Jiwheyẹwhe go te?
14 Aliho awetọ he mẹ sinsẹ̀n aihọn tọn lẹ ko de yẹyi sọn Jiwheyẹwhe go te wẹ yin gbọn walọ he sinsẹ̀nnọ yetọn lẹ to yiyizan dali. E yin bibiọ to Klistiani lẹ si nado hodo nuplọnmẹ Jesu tọn lẹ. Delẹ to nuhe Jesu plọn hodotọ etọn lẹ mẹ wẹ nado ‘yiwanna yenọzo’ bo ‘nọla na aihọn.’ (Johanu 15:12; 17:14-16) Etẹwẹ dogbọn sinsẹ̀ngán Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ dali? Be yé ko hodo nuplọnmẹ enẹlẹ nugbonugbo ya?
15. (a) Etẹwẹ kandai sinsẹ̀ngán lẹ tọn dohia gando awhàn akọta tọn lẹ go? (b) Nuyiwadomẹji tẹwẹ walọyizan sinsẹ̀ngán lẹ tọn ko tindo do gbẹtọ livi susu ji?
15 Etẹwẹ kandai sinsẹ̀ngán lẹ tọn dohia gando awhàn go? Yé ko nọgodona, miyọnnukundo, bo tlẹ sọ yin nukọntọ to awhàn akọta tọn susu mẹ. Yé ko dona awhànpa lẹ bo suwhẹna nuyiwa mẹhùhù tọn yetọn. Jọwamọnu wẹ e yin nado kanse dọ, ‘Be e ma ko wá ayiha mẹ na sinsẹ̀ngán enẹlẹ pọ́n dọ hatọ yetọn he tin to adà awhànpa awetọ lọ tọn mẹ lẹ to nudopolọ wà ya?’ (Pọ́n apotin “Adà Mẹnu Tọn mẹ Wẹ Jiwheyẹwhe Te?”) Sinsẹ̀ngán he nọ sọalọakọ́n dọ yé tindo godonọnamẹ Jiwheyẹwhe tọn to awhàn hùnsọndai tọn lẹ mẹ ma to gigopana ẹn gba. Mọjanwẹ yé ma to gigopana ẹn to whenuena yé dlẹnalọdo nujinọtedo Biblu tọn lẹ taidi nuhe ko dohó bosọ miyọnnukundo fẹnnuwiwa zanhẹmẹ tọn wunmẹ lẹpo. Lehe yé flinnu mí gando sinsẹ̀ngán he Jesu ylọ dọ “azọ́n ylankan wàtọ” podọ “alihiamẹtọ nukuntọ́nnọ” lẹ go do sọ! (Matiu 7:15-23; 15:14) Walọyizan sinsẹ̀ngán lẹ tọn ko hẹn gbẹtọ livi susu nado dike owanyi yetọn na Jiwheyẹwhe ni miọn.—Matiu 24:12.
Mẹnu lẹ Wẹ to Gigopana Jiwheyẹwhe Nugbonugbo?
16. Nado na gblọndo na kanbiọ lọ gando mẹhe to gigopana Jiwheyẹwhe nugbonugbo lẹ go, naegbọn mí dona dindona nuhe Biblu dọ?
16 Eyin omẹ nukundeji po omẹ diyin aihọn ehe tọn lẹ po ko gboawupo to pọmẹ nado pagigona Jiwheyẹwhe, mẹnu lẹ wẹ to mọwà lo? Nado na gblọndo kanbiọ enẹ tọn, mí dona dindona nuhe Biblu dọ. To popolẹpo mẹ, Jiwheyẹwhe tindo jlọjẹ nado dọ lehe ewọ dona nọ yin gigopana do, podọ e ko ze nujinọtedo lọ lẹ dai to Ohó etọn, Biblu mẹ. (Isaia 42:8) Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho atọ̀n he mẹ Jiwheyẹwhe dona yin gigopana te, podọ to ehe wiwà whenu mí na mọ gblọndo na kanbiọ lọ gando mẹhe to mọwà nugbonugbo to egbehe lẹ go.
17. Nawẹ Jehovah lọsu na ede dohia dọ gigopipana oyín etọn yin adà tangan ojlo etọn tọn gbọn, podọ mẹnu lẹ wẹ to oyín Jiwheyẹwhe tọn pá to egbehe lẹdo aihọn pé?
17 Tintan whẹ́, mí sọgan pagigona Jiwheyẹwhe gbọn oyín etọn lilá dali. Nuhe Jehovah dọna Jesu dohia dọ ehe wiwà yin adà tangan ojlo Jiwheyẹwhe tọn tọn. Azán vude whẹpo Jesu do kú, e hodẹ̀ dọmọ: “Otọ́, pagigona oyín towe.” Enẹgodo ogbè de yigbe dọmọ: “Yẹn ko pagigona ẹn, bo nasọ vọ́ gigopana ẹn.” (Johanu 12:28) Matin ayihaawe, Jehovah lọsu na ede wẹ to hodọ. Sọn gbeyiyi etọn mẹ, e họnwun gblegede dọ gigopipana oyín etọn yin nujọnu na ẹn. Eyin mọwẹ, mẹnu lẹ wẹ to oyín Jehovah tọn lá na gbẹtọ lẹ bo to pipà ẹ lẹdo aihọn pé to egbehe? Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ wẹ, podọ yé to enẹ wà to aigba 235 ji!—Psalm 86:11, 12.
18. Nawẹ mí sọgan yọ́n mẹhe to Jiwheyẹwhe sẹ̀n to “nugbo” mẹ lẹ gbọn, podọ pipli tẹwẹ ko to nugbo Biblu tọn plọn mẹdevo lẹ na nuhe hugan owhe 100?
18 Awetọ, mí sọgan pagigona Jiwheyẹwhe gbọn nugbo he gando ewọ go pinplọn mẹdevo lẹ dali. Jesu dọ dọ sinsẹ̀ntọ nugbo lẹ na “sẹ̀n [Jiwheyẹwhe] to . . . nugbo mẹ.” (Johanu 4:24) Nawẹ mí sọgan yọ́n mẹhe to Jiwheyẹwhe sẹ̀n to “nugbo” mẹ lẹ gbọn? Yé dona gbẹ́ sinsẹ̀n-nuplọnmẹ he ma sinai do Biblu ji bo nọ do Jiwheyẹwhe po ojlo etọn po hia to aliho agọ̀ mẹ lẹ dai. Kakatimọ, yé dona plọnmẹ nugbo wiwe ṣeke Ohó Jiwheyẹwhe tọn, he bẹ nuhe bọdego helẹ hẹn: Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe Gigogán lọ, podọ ewọ kẹdẹ wẹ jẹna gigo otẹn daho ehe tọn (Psalm 83:18); Jesu yin Ovi Jiwheyẹwhe tọn podọ Ahọlu dide Ahọluduta Mẹssia tọn (1 Kọlintinu lẹ 15:27, 28); Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn na klan oyín Jehovah tọn do wiwe bo hẹn lẹndai etọn gando aigba ehe po gbẹtọ he tin to e ji lẹ po go di (Matiu 6:9, 10); wẹndagbe Ahọluduta ehe tọn dona yin lilá to aigba lẹpo ji. (Matiu 24:14) Na nuhe hugan owhe 100 todin, pipli dopo gee wẹ ko yí nugbonọ-yinyin do to nugbo họakuẹ enẹlẹ plọn mẹdevo lẹ—yèdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ!
19, 20. (a) Naegbọn walọ dagbe Klistiani de tọn sọgan pagigona Jiwheyẹwhe? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ sọgan gọalọna mí nado yọ́n mẹhe to gigopana Jiwheyẹwhe to egbehe gbọn walọ dagbe zinzan dali lẹ?
19 Atọ̀ntọ, mí sọgan pagigona Jiwheyẹwhe gbọn gbẹninọ sọgbe hẹ nujinọtedo etọn lẹ dali. Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Na walọ mìtọn ni yin dagbe to Kosi lẹ ṣẹnṣẹn; dọ, le yé to hodọ do mì go di ylanwatọ, gbọn azọ́n dagbe mìtọn dali he yé na to pinpọn, na yé nido pagigona Jiwheyẹwhe to azán dlapọn tọn gbè.” (1 Pita 2:12) Walọyizan Klistiani de tọn nọ do yise etọn hia. To whenuena gbẹtọ lẹ doayi ehe go bo mọdọ yise Klistiani lọ tọn wẹ gọalọna ẹn nado tindo walọyizan dagbe, ehe nọ pagigona Jiwheyẹwhe.
20 Mẹnu lẹ wẹ to gigopana Jiwheyẹwhe to egbehe gbọn walọyizan dagbe yetọn dali? Eyọn, pipli sinsẹ̀n tọn tẹwẹ gandudu otò susu tọn ko pà na yé yin jijọhonọ, podọ tòvi sẹ́n-yìntọ he nọ sú takuẹ yetọn lẹ? (Lomunu lẹ 13:1, 3, 6, 7) Mẹnu lẹ wẹ yin yinyọnẹn lẹdo aihọn pé na pọninọ he yé tindo hẹ yisenọ hatọ lẹ—pọninọ he ko dasá dogbó vogbingbọn sinmẹ agbasa tọn, akọ̀, po hẹnnu tọn lẹ po? (Psalm 133:1; Owalọ lẹ 10:34, 35) Pipli tẹwẹ yin yinyọnẹn lẹdo aihọn pé na azọ́n Biblu pinplọnmẹ tọn yetọn he nọ zinnudo tonusise na osẹ́n, nujinọtedo whẹndo tọn lẹ, po walọ dagbe he Biblu na tuli etọn po ji? Pipli dopo gee wẹ tin he tindo walọ dagbe to adà ehelẹ po devo lẹ po mẹ—yèdọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ!
Be Hiẹ to Gigopana Jiwheyẹwhe Ya?
21. Naegbọn mí dona kanse mídelẹ eyin dopodopo mítọn to gigopana Jehovah nugbonugbo?
21 Dopodopo mítọn dona kanse ede dọ, ‘Be yẹn to gigopana Jehovah ya?’ Sọgbe hẹ nuhe Psalm 148 dọ, suhugan nudida lẹ tọn wẹ nọ pagigona Jiwheyẹwhe. Angẹli lẹ, olọn lẹ, aigba po kanlin he tin to e ji lẹ po—yemẹpo wẹ to Jehovah pà. (Wefọ 1-10) Ṣigba lehe e blawu nado mọdọ suhugan gbẹtọ lẹ tọn ma nọ wàmọ to egbehe do sọ! To vogbingbọn mẹ, hiẹ na kọ̀n dewe dopọ hẹ nudida devo he to Jehovah pà lẹ eyin hiẹ nọgbẹ̀ to aliho he nọ pagigona Jiwheyẹwhe mẹ. (Wefọ 11-13) Aliho gbẹninọ tọn he yọ́n hugan lọ wẹ e yin.
22. Ale tẹlẹ wẹ hiẹ na mọyi sọn gigopipana Jehovah mẹ, podọ etẹwẹ hiẹ dona magbe nado wà?
22 Gigopipana Jehovah nọ hẹn ale susu wá. Gbọn yise yiyizan to avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn mẹ dali, hiẹ na lẹzun mẹhe gbọwhẹ hẹ Jiwheyẹwhe bo duvivi haṣinṣan jijọho tọn hẹ Otọ́ olọn mẹ tọn towe. (Lomunu lẹ 5:10) Gbọn aliho lẹ dindin nado pagigona Jiwheyẹwhe dali, hiẹ na lẹzun pọndohlan dagbenọ dogọ bo nasọ gọ́ na pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn. (Jẹlemia 31:12) Taidi kọdetọn de, hiẹ na penugo nado gọalọna mẹdevo lẹ nado zan gbẹzan ayajẹnọ, he tindo zẹẹmẹ, bo gbọnmọ dali mọ dona kavi ayajẹ susu yí na dewe. (Owalọ lẹ 20:35) Enẹwutu mì gbọ mímẹpo ni magbe nado pagigona Jiwheyẹwhe—todin podọ kakadoi!
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Nado mọ zẹẹmẹ gigọ́ do lehe olọn lẹ do nuyọnẹn po huhlọn Jiwheyẹwhe tọn po hia do, pọ́n weta 5 po 17 po to owe Dọnsẹpọ Jehovah mẹ, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali.
b Pọ́n Étude perspicace des Écritures, Bladopọ 2, weda 642, heyin zinzinjẹgbonu gbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Naegbọn mí sọgan dọ dọ lẹnunnuyọnẹntọ lẹ ma ko gọalọna gbẹtọ lẹ nado pagigona Jiwheyẹwhe?
• Aliho awe tẹlẹ mẹ wẹ sinsẹ̀n aihọn tọn lẹ ko glọnalina gbẹtọ lẹ nado pagigona Jiwheyẹwhe te?
• Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mí sọgan pagigona Jiwheyẹwhe te?
• Naegbọn hiẹ dona kanse dewe eyin hiẹ to gigopana Jehovah nugbonugbo?
[Apotin to weda 12]
“Adà Mẹnu Tọn mẹ Wẹ Jiwheyẹwhe Te?”
Dawe de he tin to Awhànpa Allemagne tọn he nọ funawhàn gbọ̀n jẹhọn mẹ to Wẹkẹ Whàn II whenu ṣigba he lẹzun Kunnudetọ Jehovah tọn to godo mẹ flin dọmọ:
“Nuhe dotukla mi to owhe awhàn tọn enẹlẹ whenu . . . wẹ nado mọ sinsẹ̀ngán diblayin sinsẹ̀n lẹpo tọn—Katoliki, sinsẹ̀n Luther tọn, Episcopal, po mọmọ po sọyi—he to didona agahun po awhànfuntọ lẹ po whẹpo yé nado yì yìn bọmbu mẹvasudo tọn yetọn lẹ. Yẹn nọ saba kanse dee dọ, ‘Adà mẹnu tọn mẹ wẹ Jiwheyẹwhe te?’
“Awhànfuntọ Allemagne tọn lẹ nọ dó gbànnú de he ji hogbe lọ Gott mit uns (Jiwheyẹwhe tin hẹ mí) yin kinkàn do. Ṣigba yẹn nọ kanse dee dọ, ‘Naegbọn Jiwheyẹwhe ma na tin to adà awhànfuntọ kẹntọ lẹ tọn mẹ he yin hagbẹ sinsẹ̀n dopolọ tọn lẹ bosọ nọ hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe dopolọ?’ ”
[Yẹdide to weda 10]
Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to gigopana Jiwheyẹwhe lẹdo aihọn pé