Be Adàgbigbo Wẹ Ohia Sunnu-Yinyin Tọn Ya?

TO AWÀ aihọn tọn susu ji, viyẹyẹ sunnu lẹ nọ yin adagbona na whẹwhinwhẹ́n agbasalilo tọn wutu. To awà aihọn tọn devo lẹ ji, aṣa lọ wẹ yindọ sunnu lẹ ma nọ gbòada to gbẹzan yetọn blebu mẹ. Na mẹdelẹ, taidi Ju lẹ po Malenu lẹ po, adàgbigbo ma yin whẹho agbasalilo tọn de poun gba; e sọ tindo zẹẹmẹ to sinsẹ̀n-liho.

Ṣigba, to akọta delẹ mẹ, eyin yọpọ sunnu de jẹ winwinyan ji, e nọ yin adagbona to aṣa-liho. Ehe nọ saba zẹẹmẹdo nado do visunnu lọ hlan hùnwhẹ aṣa tọn de tẹnmẹ, fie e nọ yin adagbona te bo nọ yin kinklandovo na mẹhe pò lẹ na osẹ delẹ kakajẹ whenue apà lọ kú. To ojlẹ enẹ mẹ, visunnu lọ dona hodo nuwiwa aṣa tọn delẹ bo yin pinplọn nado lẹzun sunnu-jọ-sunnu. Be dandan wẹ nado jugbọn adàgbigbo wunmẹ ehe mẹ nado dohia dọ visunnu de ko lẹzun sunnu glegbenu ya? Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuhe Biblu dọ gando pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn go do whẹho ehe ji.—Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6.

Pọndohlan Jiwheyẹwhe Tọn Gando Adàgbigbo Go

Akọta hohowhenu tọn delẹ taidi Egiptinu lẹ tindo aṣa adàgbigbo tọn, enẹ wẹ nado sán ayútintan vijinu sunnu tọn sẹ̀. Ṣigba, Ablaham ma yin jiji do aṣa mọnkọtọn mẹ gba. Na taun tọn, na owhe susu to gbẹzan etọn mẹ, Ablaham ma gbòada. Humọ, Ablaham do ede hia nado yin sunnu adọgbotọ de, dile etlẹ yindọ e ma gbòada. Po sunnu sọha kleun de po, e dómọna awhànpa ahọlu ẹnẹ tọn he wle tavẹ-ylọvi etọn Lọti bo duto yé ji. (Gẹnẹsisi 14:8-16) To nudi owhe 14 godo, Jiwheyẹwhe degbena Ablaham nado gbòada bosọ gbòada na whédo etọn blebu. Naegbọn Jiwheyẹwhe do dọ mọ?

E họnwun dọ e ma yin ohia de dọ Ablaham ko tọ́nsọn yọpọ-yinyin mẹ bo lẹzun sunnu glegbenu de gba. Na nugbo tọn, e ko tindo owhe 99 to whenẹnu! (Gẹnẹsisi 17:1, 26, 27) Jiwheyẹwhe do nuhewutu e do de gbedide enẹ tọ́n hia dọmọ: “Yè na nọ gbowhẹ [kavi gbòada] na mì to agbasalan ayútintan mìtọn tọn mẹ; e nasọ yin ohia alẹnu tọn de to yẹn po mì po ṣẹnṣẹn.” (Gẹnẹsisi 17:11) Alẹnu Ablaham tọn enẹ bẹ opagbe Jiwheyẹwhe tọn lọ hẹn dọ gbọn Ablaham gblamẹ, “hẹnnu aigba tọn lẹpo” na mọ dona susugege yí to godo mẹ. (Gẹnẹsisi 12:2, 3) Enẹwutu, to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ, adàgbigbo ma tindo kanṣiṣa depope hẹ sunnu-yinyin gba. E nọ yin bibasi nado do mẹde hia taidi apadewhe kúnkan Ablaham tọn he yin Islaelivi lẹ, he tindo lẹblanulọkẹyi lọ nado yin mẹhe ‘ohó wiwe Jiwheyẹwhe tọn lẹ yin zizedo alọmẹ na.’—Lomunu lẹ 3:1, 2.

To nukọn mẹ, akọta Islaeli tọn dohia dọ yé ma jẹna jidedomẹgo enẹ na yé gbẹ́ Okún nugbo Ablaham tọn, Jesu Klisti dai. Enẹwutu, Jiwheyẹwhe gbẹ́ yé dai, bọ adàgbigbo yetọn masọ tindo zẹẹmẹ depope to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ ba. Etomọṣo, to owhe kanweko tintan W.M. mẹ, Klistiani delẹ tẹkudeji dọ adàgbigbo gbẹ́ yin nubiọtomẹsi Jiwheyẹwhe tọn. (Owalọ lẹ 11:2, 3; 15:5) Nuhe zọ́n niyẹn bọ apọsteli Paulu do Titu hlan nado “tò nuhe pò yè ma ko basi lẹ do tẹnmẹtẹnmẹ” to agun voovo lẹ mẹ. Paulu wlanwe hlan Titu gando dopo to nuhe jẹdò lọ lẹ mẹ go dọmọ: “Na tasinyẹntọ, ohó ovọ́ dọtọ, po mẹklọtọ susu po wẹ tin, humọ yé he yin owhẹgbo [kavi adàgbigbo] tọn lẹ: onù mẹhe tọn yè ma sọgan nọma hẹndote, mẹhe sọtadona owhé lẹpo, bo nọ to nuhe ma jẹ lẹ plọnmẹ, na adọwhẹ́n tọn wutu.”—Titu 1:5, 10, 11.

Ayinamẹ Paulu tọn gbẹsọ yọ́n-na-yizan. E họnwun dọ, e ma na sọgbe hẹ Owe-wiwe dọ Klistiani nugbo de ni hẹn mẹdevo nado gbòada na ovi etọn. Kakati nado lẹzun “ajannọ to ohó mẹdevo tọn mẹ,” Klistiani de nọ jo nudide mẹdetiti tọn enẹlẹ do na mẹjitọ lẹ nado basi. (1 Pita 4:15) Humọ, Paulu yin gbigbọdo nado wlan gando adàgbigbo sọgbe hẹ Osẹ́n Mose tọn go dọmọ: “Mẹde tin he yin whẹgbonọ bọ yè ylọ? Mì dike e sọ gọ̀ zun whẹmagbonọ blo. Yè ylọ mẹde to whẹmagbo mẹ? Mì dike e yin whẹgbonọ blo. Owhẹgbo nutata wẹ, whẹmagbo nutata wẹ, adavo yìnyìn osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Mì gbọ mẹdopodopo ni nọ̀ [ninọmẹ] dopolọ mẹ ehe mẹ yè ylọ ẹ te.”—1 Kọlintinu lẹ 7:18-20.

Etẹwẹ Dogbọn “Hùnwhẹ Adàgbigbo Tọn lẹ” Dali?

Etẹwẹ lo, eyin mẹjitọ Klistiani delẹ de nado gbòada na visunnu yetọn lẹ? Be e na sọgbe hẹ Biblu nado do visunnu yetọn lẹ hlan hùnwhẹ adàgbigbo tọn he yin zẹẹmẹ basina to aga lẹ tẹnmẹ ya? Hùnwhẹ mọnkọtọn lẹ yìyì nọ bẹ nususu hẹn hugan nado sán ayútintan vijinu tọn sẹ̀ poun. Na osẹ susu, ovi he yì hùnwhẹ enẹ tẹnmẹ, na nọpọ́ pẹkipẹki hẹ yọpọ sunnu po mẹplọntọ he ma yin sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ po. Susu nuhe nọ yin pinplọn to hùnwhẹ enẹlẹ tẹnmẹ jẹagọdo nujinọtedo yiaga walọ dagbe tọn he tin to Biblu mẹ lẹ. Biblu na avase dọmọ: “Ogbẹ́ ylankan nọ hẹn walọ dagbe gble.”—1 Kọlintinu lẹ 15:33.

Hùnwhẹ ehelẹ yìyì sọ fọ́n bo to owù agbasalilo tọn lẹ hẹnwa. To 2003, linlinwe lọ South African Medical Journal na avase dọmọ: “Kọdetọn ylankan adàgbigbo tọn lẹ ko sọ yin ayidego whladopo dogọ to owhe ehe mẹ, bọ linlin lẹ yin nina lẹdo aihọn pé gando okú po awugble sinsinyẹn lẹ po go gbọn linlinnamẹnu tangan lẹpo dali. . . . Do glido, susu nuhe nọ yin yiylọ dọ ‘hùnwhẹ adàgbigbo tọn’ to egbehe lẹ wẹ gọ́ na lalo bo nọ hẹn okú wá.”

Gbọnvona dọ aṣa enẹ sọgan hẹn awugble sinsinyẹn wá jọja de ji, e sọ bẹ owù susu hẹn to gbigbọ-liho ga. Nuplọnmẹ po nuwiwa hùnwhẹ adàgbigbo tọn lẹ po tindo kanṣiṣa pẹkipẹki hẹ afinyọnnuwiwa po sinsẹ̀n-bibasi tọgbo he ko kú lẹ tọn po. Di apajlẹ, kakati nado yigbe dọ vọdonanu adagbotọ́ lẹ tọn po dihó mẹ gbigbọṣi po wẹ hẹn kọdetọn ylankan lọ lẹ wá, mẹsusu yise dọ azé kavi homẹgble tọgbo he ko kú lẹ tọn wẹ nọ hẹn nugbajẹmẹji ehelẹ wá. Gando kanṣiṣa tintindo hẹ sinsẹ̀n lalo go Biblu dọmọ: “Mì yin omẹ yè yí gbemasọ do dopokle dopọ po mayisenọ lẹ po blo: na pọninọ tẹwẹ dodo tindo po mawadodo po? Kọndopọ tẹwẹ hinhọ́n tindo po zinvlu po? . . . Enẹwutu wẹ [Jehovah], dọmọ, Mì tọ́nsọn ṣẹnṣẹn yetọn bo nọla, mì gàn do onú mawé go blo; yẹn nasọ yí mì.” (2 Kọlintinu lẹ 6:14-17) Po ayinamẹ ehe po, nulunu taun wẹ e na yin na mẹjitọ Klistiani lẹ nado do visunnu yetọn lẹ hlan hùnwhẹ adàgbigbo tọn de tẹnmẹ.

Etẹwẹ Nọ Hẹn Klistiani de Zun Sunnu-Jọ-Sunnu?

Vlavo sunnu Klistiani de gbòada kavi lala, e ma yin enẹ wẹ nọ do sunnu-yinyin etọn hia gba. Ahunmẹdunamẹnu tangan Klistiani nugbo lẹ tọn wẹ nado hẹn homẹhun Jiwheyẹwhe, kakati nado “jlo nado sọawuhia to agbasalan mẹ.”—Galatianu lẹ 6:12.

Ṣigba, nado hẹn homẹhun Jiwheyẹwhe, Klistiani de dona ‘gbòada na ahun etọn.’ (Deutelonomi 10:16; 30:6; Matiu 5:8) Ehe nọ yin wiwà, e ma yin po ohí po gba, ṣigba gbọn ojlo agọ̀ lẹ po linlẹn goyiyi tọn lẹ po gbigbẹdai dali, taidi nuyise lọ dọ adàgbigbo to agbasalan mẹ nọ hẹnmẹ yiaga hú mẹdevo lẹ. Gbọn akọndidona whlepọn lẹ po teninọ “gli to yise mẹ” po dali, Klistiani de sọgan do ede hia taidi sunnu-jọ-sunnu vlavo e gbòada kavi lala.—1 Kọlintinu lẹ 16:13; Jakobu 1:12.