Hodo Apajlẹ Jehovah Tọn to Ovi Towe lẹ Pinplọn Mẹ
“Be e mayin mẹjitọ lẹpo wẹ nọ kọhona ovi yetọn lẹ ya?”—HEBLU LẸ 12:7, Contemporary English Version.
1, 2. Naegbọn mẹjitọ lẹ nọ tindo nuhahun to nukunpipedo ovi yetọn lẹ go mẹ to egbehe?
DODINNANU de heyin bibasi to Japon to owhe kleun delẹ die wayi dehia dọ nudi odaa mẹhe yin hokanse lẹ tọn wẹ yigbe dọ hodọdopọ vude poun wẹ nọ tin to mẹjitọ lẹ po ovi yetọn lẹ po ṣẹnṣẹn podọ mẹjitọ lẹ nọ joalọ-do-kọji na ovi lẹ zẹjlẹgo. To dodinnanu devo mẹ to otò enẹ mẹ, diblayin dọ dopo to ẹnẹ ji mẹhe na gblọndo lẹ tọn wẹ yigbe dọ yé ma yọ́n lehe yè nọ yinuwa hẹ ovi lẹ do. E mayin Asie kẹdẹ wẹ ninọmẹ ehe tin te gba. “Mẹjitọ Canada tọn susu yigbe dọ yé ma yọ́n lehe mẹde sọgan yin mẹjitọ dagbe do gba,” wẹ The Toronto Star na linlin dọ. E to awusinyẹn na mẹjitọ lẹ to filẹpo nado penukundo ovi yetọn lẹ go whẹ́n.
2 Naegbọn nukunpipedo ovi lẹ go do yin nuhahun na mẹjitọ lẹ? Whẹwhinwhẹ́n nujọnu tọn lọ wẹ yindọ mí to gbẹnọ to ‘azán godo tọn lẹ mẹ,’ podọ to ‘ojlẹ awusinyẹn tọn lẹ’ mẹ. (2 Timoti 3:1) To yidogọmẹ, “ayilinlẹn ayiha gbẹtọ tọn mẹ tọn oylan wẹ sọn ovu etọn,” wẹ Biblu dọ. (Gẹnẹsisi 8:21) Podọ jọja lẹ na taun tọn nọ tin to owù mẹ na mẹgbeyinyan Satani, he taidi “kinnikinni he to lili” he nọ yangbé mẹhe ma tindo numimọ lẹ tọn. (1 Pita 5:8) E họnwun dọ mẹjitọ Klistiani lẹ nọ pannukọn aliglọnnamẹnu susu to whenuena yé jlo nado plọn ovi yetọn lẹ “to hihò po hokọnamẹ [Jehovah] tọn po mẹ.” (Efesunu lẹ 6:4) Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan gọalọna ovi yetọn lẹ nado whẹ́n bo lẹzun sinsẹ̀n-basitọ he whèwhín Jehovah tọn lẹ, he penugo nado yọ́n vogbingbọn to “dagbe po oylan po ṣẹnṣẹn” gbọn?—Heblu lẹ 5:14.
3. Naegbọn mẹpinplọn po anademẹ mẹjitọ tọn po do yin nujọnu to nukunpipedo ovi lẹ go to aliho kọdetọn dagbe tọn mẹ?
3 “Ayiha yọpọvu tọn mẹ wẹ nululu mlin do,” wẹ Ahọlu nuyọnẹntọ Sọlọmọni dọ. (Howhinwhẹn lẹ 13:1; 22:15) Nado sọgan de nululu mọnkọtọn sẹ sọn ahun yetọn lẹ mẹ, mẹjitọ lẹ dona yí owanyi do deanana yé. Nalete, jọja lẹ ma nọ saba kẹalọyi anademẹ mọnkọtọn po homẹhunhun po gba. Na nugbo tọn, mahopọnna mẹhe dè e wá sọn, jọja lẹ nọ saba gbẹwanna ayinamẹ. Enẹwutu, mẹjitọ lẹ dona plọn nado nọ “plọn ovi do aliho he e na gbọn ji.” (Howhinwhẹn lẹ 22:6) To whenuena ovi lẹ kẹalọyi anademẹ mọnkọtọn, e sọgan zẹẹmẹdo ogbẹ̀ na yé. (Howhinwhẹn lẹ 4:13) Lehe e yin onú titengbe na mẹjitọ lẹ do sọ nado yọ́n nuhe ovi yetọn lẹ pinplọn bẹhẹn!
Nuhe Mẹplọnlọ Zẹẹmẹdo
4. Etẹwẹ yin zẹẹmẹ tintan “mẹplọnlọ” tọn dile eyin yiyizan to Biblu mẹ do?
4 Na obu dọ yè na sawhẹ kanyinylan do ovi go tọn—to agbasa-liho, hodidọ mẹ, kavi to numọtolanmẹ-liho—dokọna yé wutu, mẹjitọ susu nọ dapana mẹplọnlọ dido ovi yetọn lẹ go. Mí ma dona tindo obu mọnkọtọn gba. Hogbe lọ “mẹplọnlọ” dile e yin yiyizan do to Biblu mẹ do ma tindo zẹẹmẹ kanyinylan-domẹgo kavi fifiẹ tọn depope gba. Hogbe Glẹki tọn na “mẹplọnlọ” na taun tọn gando anademẹ, nuplọnmẹ, vọjlado podọ, to ojlẹ delẹ mẹ yin nuyiwa sinsinyẹn ṣigba wọhẹmẹ to owanyi mẹ tọn.
5. Naegbọn e yin alemọyinu nado gbadopọnna aliho he mẹ Jehovah nọ yinuwa hẹ omẹ etọn lẹ te?
5 To awuwiwlena mẹplọnlọ mọnkọtọn mẹ, Jehovah Jiwheyẹwhe ze apajlẹ pipé de dai. To Jehovah yiyijlẹdo otọ́ de go mẹ, apọsteli Paulu wlanwe dọmọ: “Be e mayin mẹjitọ lẹpo wẹ nọ do mẹplọnlọ ovi yetọn lẹ go ya? . . . Mẹjitọ mítọn lẹ nọ do mẹplọnlọ mí go na ojlẹ gli de, podọ yé nọ wà ehe to whenuena yé mọ dọ e jẹ. Ṣigba Jiwheyẹwhe nọ do mẹplọnlọ mí go na dagbe mítọn, na e jlo dọ mí ni yin wiwe.” (Heblu lẹ 12:7-10, Contemporary English Version) Mọwẹ, Jehovah nọ do mẹplọnlọ omẹ etọn lẹ go na lẹndai lọ dọ yé nido sọgan yin wiwe, kavi yin wiwe-ṣeke. E họnwun dọ mí sọgan plọn nususu gando mẹplọnlọ dido ovi lẹ go mẹ gbọn dogbigbapọnna lehe Jehovah ko plọn omẹ etọn lẹ do dali.—Deutelonomi 32:4; Matiu 7:11; Efesunu lẹ 5:1.
Owanyi—Huhlọn Mẹwhinwhàn Tọn Lọ
6. Naegbọn e sọgan vẹawu na mẹjitọ lẹ nado hodo apajlẹ owanyi Jehovah tọn?
6 “Jiwheyẹwhe wẹ owanyi,” wẹ apọsteli Johanu dọ. Enẹwutu, mẹplọnlọ depope he Jehovah wleawuna nọ yin whinwhàn gbọn owanyi dali to whepoponu. (1 Johanu 4:8; Howhinwhẹn lẹ 3:11, 12) Be ehe zẹẹmẹdo dọ e na bọawu na mẹjitọ he tindo owanyi jọwamọ na ovi yetọn lẹ nado hodo apajlẹ Jehovah tọn to whẹho ehe mẹ wẹ ya? E mayin mọ dandan gba. Owanyi Jiwheyẹwhe tọn sinai do nunọwhinnusẹ́n ji. Podọ weyọnẹntọ Glẹki tọn dopo dọ dọ owanyi mọnkọtọn “ma nọ saba yin onú dopolọ hẹ ayilinlẹn jọwamọ tọn lẹ gba.” Numọtolanmẹ ma nọ duto Jiwheyẹwhe ji gba. E nọ lẹnnupọndo nuhe yin dagbe na omẹ etọn lẹ ji to whepoponu.—Isaia 30:20; 48:17.
7, 8. (a) Apajlẹ owanyi nunọwhinnusẹ́n tọn tẹwẹ Jehovah zedai to aliho he mẹ e yinuwa hẹ omẹ etọn lẹ te? (b) Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn to alọgigọna ovi yetọn lẹ nado wleawuna nugopipe lọ nado hodo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ gbọn?
7 Lẹnnupọndo owanyi he Jehovah dohia to nuyiwa hẹ Islaelivi lẹ mẹ ji. Mose yí nuyijlẹdonugo he whànmẹ ehe zan nado basi zẹẹmẹ owanyi he Jehovah tindo na akọta yọyọ Islaeli tọn. Mí hia dọmọ: “Di akùn he to adọ́ etọn wlù de, he to didẹ́ lẹdo to ovu etọn lẹ ta, dindlẹn awà etọn lẹ tọ́n, bẹ yé, ze yé hẹn to awàfun etọn lẹ ji: OKLUNỌ lọ kẹdẹ wẹ plan [Jakobu] yì.” (Deutelonomi 32:9, 11, 12) Nado plọn zinzlọn ovi etọn lẹ, akùn de ‘nọ wlù adọ́ etọn,’ bo nọ to awà etọn lẹ hò nado na tuli ovi etọn lẹ nado zlọn. To whenuena akùn pẹvi de zlọn sọn adọ́ mẹ, he nọ saba yin to osé yiaga ji, onọ̀ lọ nọ ‘ṣinyọ́n awà’ ovi etọn ji. Eyin e taidi dọ hẹvi lọ jlo na jai, onọ̀ lọ nọ yì oglọ na ẹn, bo nọ ze e do ‘awàfun etọn lẹ ji.’ Po awuvivi po, Jehovah penukundo akọta yọyọ etọn Islaeli go to aliho mọnkọtọn de mẹ. E na Osẹ́n Mose tọn omẹ etọn lẹ. (Psalm 78:5-7) Enẹgodo Jiwheyẹwhe deanana akọta etọn po sọwhiwhe po, bo tin to aṣeji nado gọalọ to whenuena omẹ etọn lẹ tin to nuhahun mẹ.
8 Nawẹ mẹjitọ Klistiani lẹ sọgan hodo apajlẹ owanyi Jehovah tọn gbọn? Tintan, yé dona plọn ovi yetọn lẹ nunọwhinnusẹ́n po nujinọtedo heyin mimọ to Ohó Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ po. (Deutelonomi 6:4-9) Yanwle lọ wẹ nado gọalọna jọja lẹ nado plọn lehe yé na nọ basi nudide lẹ do to kọndopọmẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ. To ehe wiwà mẹ, mẹjitọ owanyinọ lẹ nọ ṣinyọ́n awà ovi yetọn lẹ ji, to yẹhiadonu-liho, bo nọ to ayido lehe yé to nunọwhinnusẹ́n he yé ko plọn lẹ yido yizan mẹ do go. Dile ovi lẹ to whinwhẹ́n bọ mẹdekannujẹ susu to yinyin nina yé vudevude, mẹjitọ mẹtọnhopọntọ lẹ nọ tin to aṣeji nado ‘yì oglọ na ovi yetọn lẹ bo ze yé do awàfun yetọn lẹ ji’ to whedepopenu he owù tin. Owù wunmẹ tẹ?
9. Owù tẹwẹ mẹjitọ owanyinọ lẹ dona tin to aṣeji na na taun tọn? Basi dohia.
9 Jehovah Jiwheyẹwhe na avase Islaelivi lẹ gando kọdetọn ogbẹ́ ylankan tọn lẹ go. (Osọha lẹ 25:1-18; Ẹzla 10:10-14) Gbẹdido hẹ omẹ ylankan lẹ sọ yin owù he gbayipe hugan to egbehe. (1 Kọlintinu lẹ 15:33) Mẹjitọ Klistiani lẹ dona hodo apajlẹ Jehovah tọn to whẹho ehe mẹ. Viyọnnu owhe 15-mẹvi de he nọ yin Lisa tindo ojlo to visunnu de he ma tindo ojlo to walọ dagbe po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn na onú gbigbọmẹ tọn lẹ po mẹ taidi ewọ. “Mẹjitọ ṣie lẹ doayi diọdo de go to walọyizan ṣie mẹ to afọdopolọ ji bosọ do mẹtọnhopọn hia,” wẹ Lisa dọ. “To whedelẹnu yé nọ gbẹnuna mi, podọ to ojlẹ devo lẹ mẹ yé nọ na tuli mi to owanyi mẹ.” Yé sinai hẹ Lisa bo dotoaina ẹn po sọwhiwhe po, gbọnmọ dali yé gọalọna ẹn nado duto nuhe yé mọ taidi nuhahun sinsinyẹn de ji—yèdọ ojlo nado yin alọkẹyi gbọn hagbẹ etọn lẹ dali.a
Hẹn Aliho Hodọdopọ Tọn Do Nùvo
10. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah ze apajlẹ dagbe de dai to hodidọ hẹ Islaelivi lẹ mẹ te?
10 Nado tindo kọdetọn dagbe to ovi lẹ pinplọn mẹ, mẹjitọ lẹ dona dovivẹnu nado hẹn aliho hodọdopọ tọn lẹ do nùvo hẹ ovi yetọn lẹ. Dile etlẹ yindọ Jehovah yọ́n nuhe tin to ahun mítọn lẹ mẹ mlẹnmlẹn, e na tuli mí nado nọ dọho hẹ ẹ. (1 Otannugbo lẹ 28:9) To whenuena e ko na Osẹ́n Islaelivi lẹ godo, Jehovah deazọ́nna Levinu lẹ nado nọ plọnmẹ, podọ e do yẹwhegán lẹ hlan nado nọ hẹn yé lẹnnupọn bosọ basi vọjlado na yé. E sọ nọ tindo ojlo nado dotoai na odẹ̀ yetọn lẹ.—2 Otannugbo lẹ 17:7-9; Psalm 65:2; Isaia 1:1-3, 18-20; Jẹlemia 25:4; Galatianu lẹ 3:22-24.
11. (a) Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan dike na hodọdopọ dagbe ni tin to yewlẹ po ovi yetọn lẹ po ṣẹnṣẹn gbọn? (b) Naegbọn e do yin nujọnu na mẹjitọ lẹ nado yin todoaitọ dagbe to whenuena yé to hodọ hẹ ovi yetọn lẹ?
11 Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn to whenuena yé to hodọ hẹ ovi yetọn lẹ gbọn? Tintan, mẹjitọ lẹ dona de whenu dovo na yé. Mẹjitọ lẹ nasọ wà dagbe nado dapana gblọndo he nuyọnẹn whèdo he nọ ṣanmẹko lẹ, taidi “Be popolẹpo ján niyẹn? Yẹn lẹndọ nujọnu de wẹ to tukla do we sin”; “Whẹho pẹvide wẹ e nẹ yin”; “Eyọn, etẹ donukun wẹ a te dai? Ovivu de poun wẹ hiẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 12:18) Nado na tuli ovi lẹ nado hùndonuvo, mẹjitọ nuyọnẹntọ lẹ nọ dovivẹnu nado yin todoaitọ dagbe. Mẹjitọ he gbẹkọ ovi yetọn lẹ go to whenuena ovi lẹ to pẹvi na yin kọgbẹ́ e go to whenuena ovi lẹ whẹ́n. Jehovah ko nọ tindo ojlo nado dotoaina omẹ etọn lẹ to whepoponu. E nọ hùn otó etọn donuvo hlan mẹhe yí whiwhẹ do lẹhlan ẹn to odẹ̀ mẹ lẹ—Psalm 91:15; Jẹlemia 29:12; Luku 11:9-13.
12. Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ mẹjitọ lẹ sọgan dohia he na hẹn ẹn bọawu na ovi lẹ nado dọnsẹpọ yé?
12 Gbadopọnna lehe jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn delẹ ko hẹn ẹn bọawu na omẹ etọn lẹ nado dọnsẹpọ ẹ po awuvivo po do. Di apajlẹ, Ahọlu Davidi Islaeli hohowhenu tọn waylando sinsinyẹn gbọn kọndopọ zanhẹmẹ tọn tintindo hẹ Bati-ṣeba dali. Na eyin mapenọ wutu, Davidi wà oylan sinsinyẹn devo lẹ to gbẹzan etọn mẹ. Sọgan, e ma gboawupo nado dọnsẹpọ Jehovah bosọ dín jona po wọhẹ etọn po. Matin ayihaawe, dagbewanyi po lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn po hẹn ẹn bọawu na Davidi nado lẹhlan Jehovah dè. (Psalm 103:8) Gbọn jẹhẹnu dagbe taidi awuvẹmẹ po lẹblanu po didohia dali, mẹjitọ lẹ sọgan gọalọ nado hẹn aliho hodọdopọ tọn donuvo etlẹ yin to whenuena ovi lẹ ṣinuwa.—Psalm 103:13; Malaki 3:17.
Yin Lẹnpọn Dagbenọ
13. Etẹwẹ lẹnpọn dagbenọ yinyin bẹhẹn?
13 Mẹjitọ lẹ dona yin lẹnpọn dagbenọ bosọ do “nuyọnẹn he sọn aga” hia, to whenuena yé to todoai hlan ovi yetọn lẹ. (Jakobu 3:17) ‘Mì gbọ lẹnpọn dagbenọ-yinyin mìtọn ni zun yinyọnẹn hlan omẹ popo,’ wẹ apọsteli Paulu wlan. (Filippinu lẹ 4:5) Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado yin lẹnpọn dagbenọ? Dopo to zẹẹmẹ hogbe Glẹki tọn lọ heyin lilẹdogbedevomẹ dọ “lẹnpọn dagbenọ” wẹ “ma nado yin hẹngogonọ gando osẹ́n lẹ go.” Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan yin lẹnpọn dagbenọ dile etlẹ yindọ yé dona hẹn nujinọtedo walọdagbe po gbigbọmẹ tọn po go gligli?
14. Nawẹ Jehovah do lẹnpọn dagbe hia to aliho he mẹ e yinuwa hẹ Lọti te gbọn?
14 Jehovah ze apajlẹ vonọtaun de dai to lẹnpọn dagbenọ-yinyin mẹ. (Psalm 10:17) To whenuena e dọna Lọti po whẹndo etọn po nado tọ́nsọn tòdaho Sọdọmi tọn he na yin vivasudo mẹ, Lọti “whleawu.” To godo mẹ, to whenuena angẹli Jehovah tọn dọna ẹn nado họnyi osó lẹ ji, Lọti dọmọ: “Yẹn ma sọgan họnyi osó ji gba . . . Doayi e go lò, otò he [Zoali] sẹpọ nado họnyi finẹ mẹ; pẹvi sọ wẹ, ṣó, gbọ ma họnyi finẹ; (be e mayin pẹvi wẹ?)” Nawẹ Jehovah yinuwa hlan ehe gbọn? E dọmọ: “Pọ́n, yẹn ko kẹalọyi we gbọn onú he tọn dali ga, dọ yẹn ma na gbà otò lọ he hiẹ dọho etọn sudo.” (Gẹnẹsisi 19:16-21, 30) Jehovah tindo ojlo nado kẹalọyi obiọ Lọti tọn. Mọwẹ, mẹjitọ lẹ dona tẹdo nujinọtedo he Jehovah Jiwheyẹwhe zedai to Ohó etọn Biblu mẹ lẹ go. Etomọṣo, e sọgan yọnbasi nado kẹalọyi ojlo jọja lẹ tọn to whenuena nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ mayin gbigbẹdai.
15, 16. Nupinplọn tẹwẹ mẹjitọ lẹ sọgan plọn sọn nuyijlẹdonugo heyin mimọ to Isaia 28:24, 25 mẹ?
15 Lẹnpọn dagbenọ-yinyin bẹ awuwlena ahun ovi lẹ tọn na yé nido tin to aṣeji nado nọ kẹalọyi ayinamẹ hẹn. To aliho nuyijlẹdonugo tọn de mẹ, Isaia yí Jehovah jlẹdo glesi de go bo dọmọ: “Be gbèpogbè wẹ glesi nọ to ogle lẹ̀ nado donu? Be e nọ jlò, bosọ nọ jlò, bosọ nọ kùn aigba etọn la? Whenuena e hẹn nukun etọn tẹ́, be e ma to okún niẹlle tọn húnhún, bosọ vúnvún okún kumini tọn pé bosọ do olikun whanpẹnọ do tẹnmẹtẹnmẹ: po olge he yè de po, po epeautli po do otẹn etọn mẹ?”—Isaia 28:24, 25.
16 Jehovah ‘nọ jlò aigba nado sọgan donu’ bo ‘nọ kùn aigba etọn.’ Gbọnmọ dali e nọ wleawuna ahun omẹ etọn lẹ tọn jẹnukọnna mẹplọnlọ dido yé go. To ayinamẹ nina ovi yetọn lẹ mẹ, nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan ‘jlò’ ahun ovi yetọn lẹ tọn gbọn? Otọ́ de hodo apajlẹ Jehovah tọn to whenuena e to nugbẹna visunnu owhe-ẹnẹ-mẹvi etọn. To whenuena visunnu etọn lìnu hagbẹ etọn, otọ́ lọ dotoaina whẹjijọ ovi etọn tọn po sọwhiwhe po. Enẹgodo, taidi mẹhe jlo nado ‘jlò’ ahun visunnu etọn tọn, otọ́ lọ dọ otàn visunnu pẹvi de tọn he jiya sinsinyẹn to alọ danuwatọ de tọn mẹ. To otàn lọ sisè godo, visunnu lọ yin whinwhàn nado dọ dọ danuwatọ lọ dona yin yasana. Nuyiwa ahun ‘jijlò’ tọn mọnkọtọn wleawuna ahun visunnu lọ tọn bosọ hẹn bọawu na ẹn nado mọdọ núlili hagbẹ etọn lọ yin danuwiwa de bo ma sọgbe.—2 Samuẹli 12:1-14.
17. Nupinplọn to aliho he mẹ mẹjitọ lẹ nọ gbẹnunamẹ te tẹwẹ yin awuwlena to Isaia 28:26-29 mẹ?
17 Yinukọn dogọ Isaia jlẹ wọhẹmẹ Jehovah tọn do nuwiwa ogle-lilẹ̀ tọn devo go—yèdọ ofló dide sọn jinukun de go. Glesi de nọ yí nuyizan voovo lẹ zan sọgbe hẹ lehe ofló okún lọ tọn tindo huhlọn do sọ. Opò de nọ yin yiyizan na kumini yuu podọ aglọpò de na kumini, ṣigba agbá kavi kẹkẹfọ de nọ yin yiyizan na okún he tindo ofló titlí lẹ. Ṣogan e ma na gbidi okún sinsinyẹn lẹ jẹ obá he mẹ e na lì okún lọ mlẹnmlẹn te mẹ gba. Mọdopolọ, to whenuena Jehovah jlo nado de nuhe ma sọgbe de sẹ sọn omẹ etọn lẹ mẹ, aliho he mẹ e nọ yinuwa te lẹ nọ gbọnvo sọgbe hẹ nuhudo po ninọmẹ lẹ po. E ma nọ yin fifiẹtọ kavi kọgbidinamẹtọ gbede gba. (Isaia 28:26-29) Mẹpinpọ́n poun mẹjitọ lẹ tọn ko pé na ovi delẹ nado yinuwa, matin nuyiwa devo depope. Devo lẹ nọ biọ nuflinmẹ pludopludo lẹ, to whenuena devo lẹ sọgan tindo nuhudo ayinamẹ sinsinyẹn tọn. Mẹjitọ lẹnpọn dagbenọ lẹ nọ na ayinamẹ sọgbe hẹ nuhudo ovi dopodopo tọn.
Hẹn Hodọdopọ Whẹndo Tọn lẹ Yin Awuvivinu
18. Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan dín whenu mọ na oplọn whẹndo tọn gbesisọ tọn de gbọn?
18 Aliho dagbe hugan nado plọn ovi towe lẹ wẹ oplọn Biblu gbesisọ whẹndo tọn po hodọdopọ Owe-wiwe tọn egbesọegbesọ tọn po. Oplọn whẹndo tọn nọ tindo kọdetọn dagbe eyin yè basi i to gbesisọmẹ. Eyin kosọ kavi nuwiwa he mayin tito basina de wẹ eyin, e yọnbasi dọ e na nọ sún-adú etlẹ yin to ninọmẹ dagbe lẹ mẹ. Enẹwutu mẹjitọ lẹ dona ‘fli ojlẹ’ na oplọn whẹndo tọn. (Efesunu lẹ 5:15-17) Nado de whenu gbesisọ tọn he bọawu na mẹlẹpo sọgan yin avùnnukundiọsọmẹnu de. Tatọ́ whẹndo tọn dopo mọ dọ dile ovi lẹ to whinwhẹ́n, todohukanji voovo yetọn lẹ hẹn ẹn vẹawu nado tindo whẹndo lọ blebu to pọmẹ. Ṣogan, whẹndo lọ nọ saba tin to pọmẹ to ozán he mẹ opli agun tọn lẹ nọ yin bibasi te lẹ. Enẹwutu otọ́ lọ basi tito nado nọ basi oplọn whẹndo tọn to dopo to ozán enẹlẹ mẹ. Tito ehe tindo kọdetọn dagbe. Ovi atọ̀n lọ lẹpo ko yin devizọnwatọ Jehovah tọn he ko yí baptẹm todin.
19. Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan hodo apajlẹ Jehovah tọn to whenuena yé to anadena oplọn whẹndo tọn gbọn?
19 Ṣigba, e ma ko pé nado nọ hia owe sinai do Biblu ji delẹ to oplọn lọ whenu poun gba. Jehovah yí yẹwhenọ lẹ zan nado plọnnu Islaelivi heyin hinhẹngọwa lẹ. Yé ‘nọ basi zẹẹmẹ bosọ nọ detana’ Osẹ́n lọ, ‘bosọ nọ hẹn nuhe yin hihia lẹ họnwun.’ (Nẹhemia 8:8) Otọ́ dopo he tindo kọdetọn dagbe to alọgigọna ovi ṣinawe etọn lẹpo nado yiwanna Jehovah nọ saba biọ abò etọn mẹ jẹnukọnna oplọn whẹndo tọn nado sọgan wleawu, bo nọ hẹn hosọ lọ sọgbe hẹ nuhudo ovi dopodopo tọn. E nọ hẹn oplọn lọ yin awuvivinu na ovi etọn lẹ. “Oplọn lọ nọ saba yin awuvivinu,” wẹ dopo to visunnu he ko whẹ́n etọn lẹ mẹ dọ. “Eyin yè ylọ mí nado wá basi oplọn whẹndo tọn to whenuena mí to bọlu hò, mí nọ jo bọlu do bo nọ dowezun wá to afọdopolọji. Whèjai he mí nọ duvivi etọn hugan to osẹ lọ mẹ wẹ e yin.”
20. Nuhahun he sọgan fọndote to whenuena yè to ovi lẹ plọn tẹwẹ na yin dogbapọnna?
20 Psalm-kàntọ lọ lá dọmọ: “Doayi e go, visunnu lẹ wẹ ogú OKLUNỌ tọn; sinsẹ́n adọ̀mẹ tọn sọ wẹ ale etọn.” (Psalm 127:3) Ovi mítọn lẹ pinplọn nọ biọ whenu po vivẹnu po, ṣigba mọwiwà sọgan zẹẹmẹdo ogbẹ̀ madopodo na ovi mítọn lẹ. Ale dagbe nankọtọn die e nẹ na yin! Enẹwutu, mì gbọ mí ni yí zohunhun do hodo apajlẹ Jehovah tọn to whenuena mí to ovi mítọn lẹ plọn. Ṣigba, to whenuena azọngban ‘ovi lẹ pinplọn po hokọnamẹ Jehovah tọn po’ yin zizedo alọmẹ na mẹjitọ lẹ, jidenamẹ depope matin dọ yé na tindo kọdetọn dagbe dandan gba. (Efesunu lẹ 6:4) Eyin ovi de tlẹ yin nukunpedego to aliho dagbe hugan mẹ, e sọgan lẹzun atẹṣitọ bosọ doalọtena Jehovah sinsẹ̀n. Etẹwẹ sọgan yin wiwà to ninọmẹ mọnkọtọn lẹ mẹ? Enẹ wẹ na yin hodọdeji to hosọ he bọdego mẹ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Numimọ heyin mimọ to hosọ ehe po dehe bọdego po mẹ lẹ sọgan wá sọn otò he aṣa yetọn gbọnvona mìtọn lẹ mẹ. Mì tẹnpọn nado doayi nunọwhinnusẹ́n he yé bẹhẹn lẹ go, bosọ yí yé zan sọgbe hẹ aṣa lẹdo mìtọn tọn.
Etẹwẹ Yin Gblọndo Towe?
• Nawẹ mẹjitọ lẹ sọgan hodo apajlẹ owanyi Jehovah tọn heyin zẹẹmẹ etọn basi to Deutelonomi 32:11, 12 mẹ gbọn?
• Etẹwẹ hiẹ ko plọn sọn aliho he mẹ Jehovah dọhodopọ hẹ Islaelivi lẹ mẹ te?
• Etẹwẹ aliho he mẹ Jehovah dotoai hlan obiọ Lọti tọn plọn mí?
• Etẹwẹ hiẹ plọn sọn Isaia 28:24-29 mẹ gando aliho he mẹ ovi lẹ dona yin anadena te go?
[Yẹdide to weda 9]
Mose yí lehe Jehovah nọ plọnnu omẹ etọn lẹ gbọn jlẹdo aliho he mẹ akùn de nọ yinuwa hẹ ovi etọn lẹ te go
[Yẹdide to weda 10]
Mẹjitọ lẹ dona nọ dín whenu nado nọpọ́ hẹ ovi yetọn lẹ
[Yẹdide to weda 12]
“Whèjai he mí nọ duvivi etọn hugan to osẹ lọ mẹ wẹ e yin”