Nuyọnẹntọ, Adọgbotọ, He Ma Tindo Ṣejannabi

1-3. (a) Etẹwẹ yin numọtolanmẹ Ẹsteli tọn to whenue e to dindọnsẹpọ ofìn asu etọn tọn? (b) Nawẹ ahọlu lọ yinuwa gbọn to whenue Ẹsteli wá e dè?

ẸSTELI to dindọnsẹpọ ofìn lọ vudevude bọ ahun etọn to hihò. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n, abọẹninọ tin to họ̀nmẹ daho Pẹlsia tọn to Ṣuṣani sọmọ bọ Ẹsteli sọgan sè afọgbè ede tọn po nudidọ aṣọ́vọ̀ ahọsi tọn etọn po. Whanpẹ họ̀nmẹ lọ po dòtin dahodaho etọn lẹ po tọn gọna aṣọ́ azà etọn he yin bibasi po kedali he wá sọn Lẹbanọni lẹ po tọn ma fẹayihasẹna ẹn gba. E na ayidonugo mlẹnmlẹn dawe he sinai to ofìn lọ ji, na ogbẹ̀ etọn tin to alọ etọn mẹ wutu.

² Ahọlu lọ to Ẹsteli pọ́n dile e to dindọnsẹpọ, bosọ dlẹn ogánpò sika tọn etọn do e. Nuyiwa enẹ sọgan taidi numadinu de, ṣigba e zẹẹmẹdo ogbẹ̀ na Ẹsteli, na gbọnmọ dali, ahọlu lọ jo nuṣiwa etọn na ẹn, na e wá ahọlu lọ dè matin oylọ-basinamẹ. Dile Ẹsteli jẹ ofìn lọ kọ̀n, e yí pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn do doalọ onù ogánpò lọ tọn go.—Ẹst. 5:1, 2.

³ Nusisọ́ Ahọlu Ahasuelusi tọn do adọkun po huhlọn daho he e tindo po hia. Aṣọ́vọ̀ he ahọlu Pẹlsianu lẹ tọn nọ do to ojlẹ enẹ mẹ họakuẹ sọ dọla livi kanweko susu to egbehe. Etomọṣo, Ẹsteli mọ nukunmẹ he dọnmẹdogo asu etọn tọn bo mọdọ e yiwanna emi. Ahọlu lọ dọna ẹn dọmọ: “Etẹwẹ hiẹ jlo, Ẹsteli ahọsi? Podọ etẹwẹ kanbiọ towe? Yè nasọ na ẹn we yèdọ jẹ odaa ahọludu lọ tọn.”—Ẹst. 5:3.

 4. Onú sinsinyẹn devo tẹwẹ Ẹsteli dona wà?

⁴ Ẹsteli ko do yise po adọgbigbo ayidego tọn po hia bo wá ahọlu lọ nukọn nado basi hihọ́na omẹ etọn lẹ sọn sébibla lọ nado và yé sudo si. Dile etlẹ yindọ ahọlu lọ ko do nukundagbe hia ẹ, e sọ dona wà onú sinsinyẹn devo. Ẹsteli dona diọlinlẹnna ahọlu goyitọ ehe nado yọnẹn dọ dawe ylankan de wẹ ayinamẹtọ dejidego etọn yin, mẹhe ko doyẹklọ ẹ nado dá kú-whẹ̀ na omẹ emitọn lẹ. Nawẹ e na diọlinlẹnna ẹn gbọn, podọ etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ yise Ẹsteli tọn mẹ?

 5, 6. (a) Nawẹ Ẹsteli yí nunọwhinnusẹ́n he tin to Yẹwhehodọtọ 3:1, 7 mẹ do yizan mẹ gbọn? (b) Nawẹ aliho he mẹ Ẹsteli dọho hẹ asu etọn te do nuyọnẹn hia gbọn?

⁵ Be Ẹsteli na dọ nuhahun lọ na ahọlu to nukun mẹlẹpo tọn mẹ wẹ ya? Mọwiwà sọgan dowinyan ahọlu lọ bo hùn dotẹnmẹ dote na ayinamẹtọ etọn Hamani nado dọho jẹagọdo nuhe Ẹsteli dọ lẹ. Enẹwutu, etẹwẹ Ẹsteli wà? To owhe kanweko lẹ jẹnukọn, ahọlu nuyọnẹntọ Sọlomọni yin gbigbọdo nado wlan dọmọ: “Onú dopodopo wẹ ojlẹ de tin na, . . . whenu abọẹninọ tọn de, podọ whenu hodidọ tọn.” (Yẹwh. 3:1, 7) Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do mọdọ to whenue otọ́ mẹgopọntọ Ẹsteli tọn, Mọldekai dawe nugbonọ lọ to pinpọn e go whẹ́n, e na ko plọn nunọwhinnusẹ́n enẹ viyọnnu jọja lọ. E họnwun dọ Ẹsteli mọnukunnujẹemẹ dọ nujọnu wẹ e yin nado nọ yí sọwhiwhe do de “whenu hodidọ tọn.”

⁶ Ẹsteli dọmọ: “Eyin e sọawuhia dagbe hlan ahọlu lọ, gbọ ahọlu lọ po Hamani po ni wá johẹmẹ he yẹn ko wleawuna na ẹn to azán he gbè lọ kọ̀n.” (Ẹst. 5:4) Ahọlu kẹalọyi obiọ lọ bo degbe dọ Hamani ni wá johẹmẹ lọ tẹnmẹ. Pọ́n lehe Ẹsteli dọho po nuyọnẹn po do! E doyẹyigona asu etọn bo basi tito nado dọ ahunmẹdunamẹnu etọn na ẹn to ojlẹ he sọgbe po nọtẹn dagbe de po mẹ.—Hia Howhinwhẹn lẹ 10:19.

7, 8. Nawẹ Ẹsteli wleawuna jonọyiyi tintan etọn gbọn, ṣigba naegbọn e ma do yawu dọho lọ na ahọlu?

⁷ Matin ayihaawe, Ẹsteli na ko yí sọwhiwhe do wleawuna jonọyiyi lọ, bo dà núdùdù he asu etọn nọ yiwanna lẹ. Jonọyiyi lọ bẹ ahàn dagbe he nọ hẹn ayajẹ wá namẹ lẹ hẹn. (Ps. 104:15) Ahasuelusi dùnú ganji, podọ ehe whàn ẹn nado kàn nuhe yin obiọ Ẹsteli tọn sè whladopo dogọ. Be ojlẹ lọ die nado dọ ahunmẹdunamẹnu lọ ya?

⁸ Ẹsteli ma lẹndọ ojlẹ ko sọ̀ nado dọho. Kakatimọ, e basi oylọna ahọlu lọ po Hamani po nado wá jonọyiyi devo tẹnmẹ, to azán awetọ gbè. (Ẹst. 5:7, 8) Naegbọn e ma do yawu dọho lọ na ahọlu? Flindọ, omẹ Ẹsteli tọn lẹpo na yin vivasudo sọgbe hẹ gbedide Hamani tọn he ahọlu lọ nọgodona. Na ogbẹ̀ mẹsusu tọn wẹ to owù mẹ wutu, Ẹsteli dona de ojlẹ dagbe he mẹ e na dọho te. Enẹwutu, e whesọ bọ enẹ hùn dotẹnmẹ devo dote na ẹn nado do sisi po gbégbò po hia asu etọn.

 9. Naegbọn homẹfa do yin nujọnu, podọ nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Ẹsteli tọn to whẹho ehe mẹ gbọn?

⁹ Homẹfa yin jẹhẹnu dagbe de, ṣigba mẹsusu ma nọ do e hia to nuyiwa yetọn mẹ. Dile etlẹ yindọ Ẹsteli to nuhà bo jlo na dọ nuhe to ahunmẹduna ẹn na ahọlu, e yí homẹfa do nọte kakajẹ ojlẹ dagbe lọ mẹ. Mí sọgan plọn nususu sọn apajlẹ etọn mẹ, na mímẹpo wẹ nọ saba mọ nuhe ma sọgbe de he dona yin vivọjlado. Eyin mí jlo na diọlinlẹnna mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ de nado didẹ nuhahun de, e na yọ́n dọ mí ni hodo apajlẹ Ẹsteli tọn bo nọ fahomẹ. Howhinwhẹn lẹ 25:15 dọmọ: “Osádogo dindẹn [kavi homẹfa] wẹ yè do nọ diọ ayiha na ahọvi, odẹ́ he mlẹn wẹ nọ gbà ohú.” Eyin mí yí homẹfa do nọte kakajẹ ojlẹ dagbe lọ mẹ bo dọho po ogbè fifá po dile Ẹsteli wà do, mí tlẹ sọgan diọlinlẹnna mẹhe to nukundiọsọ mí sinsinyẹn. Be Jehovah, Jiwheyẹwhe Ẹsteli tọn dona ẹn na homẹfa po nuyọnẹn etọn po ya?

10, 11. Naegbọn numọtolanmẹ Hamani tọn diọ to whenue ewọ tọ́n sọn jonọyiyi tintan lọ tẹnmẹ, podọ etẹwẹ asi etọn po họntọn etọn lẹ po dotuhomẹna ẹn nado wà?

¹⁰ Nujijọ delẹ wá aimẹ to whenue Ẹsteli yí homẹfa do nọte. Hamani “gọ́ na ayajẹ po homẹhunhun ayiha tọn po” to whenue e lẹkọ sọn jonọyiyi tintan lọ tẹnmẹ, na e mọdọ ahọlu lọ po ahọsi etọn po do nukundagbe hia emi hugan mẹdevo depope. Ṣigba, to whenue Hamani jẹ họngbo họ̀nmẹ lọ tọn ji, e mọ Mọldekai, yèdọ Ju he gbẹ́ ma nado dẹ́ do odò na ẹn lọ. Dile mí mọ to weta he wayi mẹ do, e ma yin mẹmasi wẹ zọ́n bọ Mọldekai do yinuwa domọ, kakatimọ ayihadawhẹnamẹnu etọn po haṣinṣan he e tindo hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe po wẹ zọ́n. Ṣigba, Hamani “gọ́ na homẹgble.”—Ẹst. 5:9.

¹¹ To whenue Hamani dọ nuyiwa Mọldekai tọn na asi etọn po họntọn etọn lẹ po, yé dotuhomẹna ẹn nado wleawuna pòtin daho de he dite hugan mẹtlu 22, bo biọ to ahọlu si nado ze Mọldekai plá dego. Linlẹn yetọn sọgbe to nukun Hamani tọn mẹ bọ e yawu degbena mẹde nado wleawuna pòtin lọ.—Ẹst. 5:12-14.

12. Naegbọn ahọlu lọ do biọ dọ owe kandai Ahọluigba lọ tọn ni yin hihia na emi po gbèzeyiaga po, podọ etẹ go wẹ e doayi?

¹² Ṣigba, ahọlu lọ ma mọ amlọndọ to zánmẹ. Biblu dọna mí dọ “amlọn ahọlu tọn họnyi sọn e dè,” enẹwutu, e biọ dọ owe kandai Ahọluigba lọ tọn ni yin hihia po gbèzeyiaga po na emi. Nuhihia lọ bẹ kandai mẹhe blasé nado hù Ahọlu Ahasuelusi lẹ tọn hẹn. Ahọlu lọ flin nujijọ enẹ, ehe mẹ séblatọ lọ lẹ yin wiwle bo yin hùhù te. Ṣigba etẹwẹ yin wiwà na Mọldekai, mẹhe de sébibla lọ gbà? Ahọlu lọ doayi ehe go to ajiji mẹ bo kanse eyin Mọldekai mọ ahọsumẹ de yí. Yé gblọnna ẹn dọ nudepope ma ko yin wiwà na dawe lọ.—Hia Ẹsteli 6:1-3.

13, 14. (a) Nawẹ nulẹ jẹ yinylan ji na Hamani gbọn? (b) Etẹwẹ asi po họntọn Hamani tọn lẹ po dọna ẹn?

¹³ Na ahọlu lọ jlo na jla nuṣiwa lọ do wutu, e kanse dọ ahọluzọnwatọ tẹwẹ tin to yakẹ nado gọalọna emi. To afọnnu fuu, Hamani ko tin to họ̀nmẹ lọ, vlavo na e to jejeji nado biọgbè ahọlu nado hù Mọldekai wutu. Ṣigba whẹpo Hamani nado dọ nuhe hẹn ẹn wá, ahọlu kanse e dọ aliho dagbe hugan tẹ mẹ wẹ yè sọgan gbògbéna mẹhe go homẹ ahọlu tọn hùn do te. Hamani lẹndọ emilẹ wẹ ahọlu jlo na do nukundagbe hia. Enẹwutu, Hamani biọ dọ gbégbò daho de ni yin nina dawe lọ bo dọ dọ: Aṣọ́vọ̀ ahọlu tọn ni yin didona ẹn, podọ ewọ ni sinai to osọ́ ahọlu tọn ji na ahọluzọnwatọ-gán de ni plan ẹn dánpe gbọn lẹdo Ṣuṣani tọn mẹ, bo to gigopana ẹn po gbèzeyiaga po na mẹlẹpo nido sè. Yí nukun homẹ tọn do pọ́n numọtolanmẹ he Hamani na ko tindo to whenue e wá sè dọ Mọldekai wẹ mẹhe na yin gbégbòna lọ! Podọ mẹnu wẹ ahọlu deazọ́nna nado pagigona Mọldekai? Hamani wẹ!—Ẹst. 6:4-10.

¹⁴ Hamani hẹn azọngban he ma hẹn homẹ etọn hùn enẹ di po awuwhiwhle po, podọ to enẹgodo e yawu lẹkọyi whégbè po awubla po. Asi etọn po họntọn etọn lẹ po dọna ẹn dọ eyin ewọ ko gbògbéna Mọldekai, enẹ dohia dọ e ma na duto avùn he e to hihò sọta Mọldekai he yin Ju lọ ji.—Ẹst. 6:12, 13.

15. (a) Kọdetọn dagbe tẹwẹ wá aimẹ to whenue Ẹsteli do homẹfa hia? (b) Naegbọn e do yin nuyọnẹnnu dọ mí ni nọ “nọtepọn Jiwheyẹwhe”?

¹⁵ Na Ẹsteli fahomẹ bo nọte na azán dopo dogọ nado dọ nuhe yin obiọ etọn na ahọlu lọ wutu, Hamani hẹn vlẹko wá ede ji. Vlavo be e ma yin Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ hẹn amlọnmadọ́ wá na ahọlu lọ nẹ? (Howh. 21:1) Abajọ Ohó Jiwheyẹwhe tọn dotuhomẹna mí nado “nọtepọn Jiwheyẹwhe”! (Hia Mika 7:7.) Eyin mí nọtepọn Jiwheyẹwhe, mí sọgan mọdọ aliho he mẹ ewọ nọ didẹ nuhahun lẹ te pọnte taun hugan nuhe mí sọgan wà.

16, 17. (a) Whetẹnu wẹ “whenu hodidọ tọn” sọ̀ na Ẹsteli? (b) Nawẹ Ẹsteli gbọnvona Vaṣti, ahọsi hoho lọ gbọn?

¹⁶ Ẹsteli masọ jlo na ze homẹfa ahọlu tọn do whlepọn mẹ ba; ewọ dọ nulẹpo na ẹn to jonọyiyi awetọ lọ tẹnmẹ. Ṣigba gbọnna? Ahọlu lọ na ẹn dotẹnmẹ hundote whladopo dogọ bo biọ to e si nado dọ nuhe yin obiọ etọn. (Ẹst. 7:2) “Whenu hodidọ tọn” sọ̀ na Ẹsteli lo.

¹⁷ Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n Ẹsteli dile e to dẹ̀ho do homẹ hlan Jiwheyẹwhe whẹpo do bẹ hodidọ etọn ehelẹ jẹeji dọmọ: “Eyin yẹn ko mọ nukundagbe to nukun towe mẹ, ahọlu E, podọ eyin e hẹn homẹhun ahọlu lọ, gbọ yè ni na ogbẹ̀ ṣie mi to kanbiọ ṣie ji, po omẹ ṣie lẹ po to obiọ ṣie ji.” (Ẹst. 7:3) Doayi e go dọ e na jide ahọlu lọ bo dohia dọ emi yọ́n pinpẹn whẹdida depope he e na basi tọn. Lehe Ẹsteli gbọnvona Vaṣti, ahọsi hoho lọ, mẹhe yọnẹn ganji bo dowinyan asu etọn do sọ! (Ẹst. 1:10-12) Humọ, Ẹsteli ma mọhodọdo ahọlu lọ go, na ewọ dejido Hamani go wutu gba. Kakatimọ, e vẹvẹna ahọlu lọ nado whlẹn ogbẹ̀ etọn sọn owù mẹ.

18. Nawẹ Ẹsteli dọ nuhahun lọ na ahọlu gbọn?

¹⁸ Ayihaawe ma tin dọ obiọ enẹ yinuwado ahọlu lọ ji bosọ paṣa ẹ. Mẹnu wẹ gboadọ bo ze ogbẹ̀ ahọsi etọn tọn do owù mẹ? Ẹsteli zindonukọn dọmọ: “Na yè sà míwlẹ, yẹn po omẹ ṣie lẹ po, nado yin viva, nado yin hùhù, podọ nado yin súsúdo. Ṣigba eyin yè ko sà mí na mẹglọnọ sunnu po mẹglọnọ yọnnu po yẹn do ko nabọẹ ṣie, na nukunbia mítọn ma tin nado yin sọ jlẹdo [nuhẹngu] ahọlu lọ tọn go gba.” (Ẹst. 7:4) Doayi e go dọ Ẹsteli yí ahundopo do dọ nuhahun lọ, etomọṣo e yidogọ dọ emi na ko nabọẹ eyin yè sà emi taidi kanlinmọ poun wẹ. Ṣigba, eyin ahọlu lọ ma yinuwa, akọ̀ vivasudo ehe na hẹnnugble na ewọ lọsu.

19. Etẹwẹ apajlẹ Ẹsteli tọn plọn mí gando lehe mí sọgan diọlinlẹnnamẹ do go?

¹⁹ Apajlẹ Ẹsteli tọn plọn mí nususu gando lehe mí sọgan diọlinlẹnnamẹ do go. Eyin mí jlo na diọlinlẹnna mẹyiwanna kavi mẹhe tin to otẹn aṣẹpipa tọn mẹ de nado didẹ nuhahun sinsinyẹn de, mí tindo nuhudo homẹfa po sisi po tọn, podọ nado dọho po ahundopo po.—Howh. 16:21, 23.

20, 21. (a) Nawẹ Ẹsteli de Hamani gbà gbọn, podọ nawẹ ahọlu lọ yinuwa gbọn? (b) Nawẹ Hamani yinuwa gbọn to whenue sébibla ylankan etọn yin didegbà?

²⁰ Ahasuelusi kanse dọmọ: “Mẹnu wẹ ewọ, podọ fie wẹ ewọ te, he hà whlepọn to ayiha etọn mẹ nado wàmọ?” Yí nukun homẹ tọn do pọ́n dile Ẹsteli dlẹnalọdo Hamani bo dọmọ: ‘Dawe lọ, mẹglatọ lọ podọ kẹntọ lọ wẹ Hamani mẹylankan he.’ Kọdetọn tẹwẹ whẹsadokọna sinsinyẹn ehe na hẹnwa? Obu jẹ Hamani ji. Lehe nukun ahọlu he nọ yawu gblehomẹ enẹ tọn na ko bia to apà mẹ do sọ to whenue e mọdọ ayinamẹtọ dejidego emitọn doyẹklọ emi nado doalọ owe he bẹ gbedide he na zọ́n bọ asi yiwanna emitọn na yin vivasudo hẹn de mẹ! Ahọlu lọ tọ́n sọn johẹmẹ lọ tẹnmẹ bo yì jipa etọn mẹ nado sọgan gọ̀ biọ ede mẹ.—Ẹst. 7:5-7.

²¹ To whenue Hamani mọdọ emi yin didegbà taidi séblatọ mẹylankan de, e jẹklo na ahọsi lọ to afọ etọn lẹ kọ̀n. To whenue ahọlu lọ lẹkọwa ohọ̀ lọ mẹ bo mọ Hamani to adọzan Ẹsteli tọn ji bo to vẹvẹna ẹn, e yí homẹgble do sawhẹdokọna Hamani dọ e to tintẹnpọn nado zanhẹ ahọsi to owhé ahọlu lọsu tọn gbè. Enẹ zẹẹmẹdo dọ Hamani na yin hùhù. Ahọluzọnwatọ lẹ ṣinyọnnudo nukunmẹ na ẹn bo de e tọ́n. Dopo to yé mẹ dọna ahọlu dọ Hamani ko wleawuna pòtin daho de he go e jlo na ze Mọldekai plá do. To afọdopolọji, Ahasuelusi degbe dọ Hamani ni yin zizepla do pòtin lọ go.—Ẹst. 7:8-10.

22. Nawẹ apajlẹ Ẹsteli tọn plọnnu mí ma nado hẹn todido po yise po bu gbede gbọn?

²² To aihọn he mẹ whẹdida mawadodo gbayipe te ehe, e bọawu nado lẹndọ mí ma sọgan mọ whẹdida dodo pọ́n gbede. Be hiẹ ko tindo numọtolanmẹ mọnkọtọn pọ́n ya? Ẹsteli ma hẹn todido bu gbede, podọ e masọ hẹn yise etọn bu pọ́n gbede. To whenue ojlẹ lọ sọ̀ na ẹn, e dọho po adọgbigbo po nado nọgodona nuhe sọgbe, podọ e deji dọ Jehovah na wà nuhe pò lẹ. Mì gbọ mí ni nọ wà nudopolọ! Jehovah ma ko diọ sọn azán Ẹsteli tọn gbè. Ewọ gbẹ́ penugo nado hẹn mẹylankan lẹ po yẹdoklọmẹtọ lẹ po nado jẹ omọ̀ yetọn titi mẹ dile e wà do na Hamani.—Hia Psalm 7:11-16.

23. (a) Nawẹ ahọlu lọ suahọ Ẹsteli po Mọldekai po gbọn? (b) Nawẹ dọdai he Jakọbu dọ to kúzanji gando Bẹnjamini go mọ hẹndi gbọn? (Pọ́n apotin he hosọ etọn yin, “Dọdai de Mọ Hẹndi.”)

²³ To godo mẹ, ahọlu lọ wá yọ́n mẹhe Mọldekai yin, dọ ewọ yí nugbonọ-yinyin do basi hihọ́na emi, bosọ yin otọ́ mẹgopọntọ Ẹsteli tọn. Ahasuelusi ze Mọldekai do otẹn Hamani tọn mẹ taidi mẹhe bọdo ewọ go. Ahọlu lọ sọ ze owhé Hamani tọn po nutindo etọn lẹ po do alọmẹ na Ẹsteli, podọ ewọ ze yé do alọmẹ na Mọldekai.—Ẹst. 8:1, 2.

24, 25. (a) Naegbọn Ẹsteli ma doalọtena nuhiha to whenue sébibla Hamani tọn ko yin didegbà godo? (b) Nawẹ Ẹsteli ze ogbẹ̀ etọn do owù mẹ whladopo dogọ gbọn?

²⁴ Todin he Ẹsteli po Mọldekai po ko yin whinwhlẹngán, be ahọsi lọ doalọtena nuhiha etọn wẹ ya? Adavo eyin ewọ yin ṣejannabinọ. To ojlẹ enẹ mẹ, gbedide Hamani tọn dọ Juvi lẹpo ni yin hùhù ko gbayipe gbọn adà ahọluigba lọ tọn lẹpo ji. Hamani ko de ovò kavi dlan Puli, ehe yin wunmẹ afinyọnnuwiwa tọn de nado de ojlẹ he sọgbe hugan he mẹ mẹgbeyinyan ehe na bẹjẹeji te. (Ẹst. 9:24-26) Azán lọ gbẹ́ pò osun lẹ, ṣigba e to dindọnsẹpọ po awuyiya po. Be nugbajẹmẹji lọ sọgan yin alọhẹndotena ya?

²⁵ Ẹsteli gbọn ṣejannabi matindo dali ze ogbẹ̀ etọn do owù mẹ whladopo dogọ bo yì ahọlu lọ dè matin oylọ-basinamẹ etọn. To ojlẹ ehe mẹ, e viavi bo vẹvẹna asu etọn do omẹ etọn lẹ tamẹ nado zẹhudo gbedide ylankan enẹ ji. Ṣigba, osẹ́n he ahọlu Pẹlsia tọn do ma sọgan yin hùzẹdeji. (Dan. 6:12, 15) Enẹwutu, ahọlu lọ nagbè Ẹsteli po Mọldekai po nado de osẹ́n devo tọ́n. Yé do gbedide devo hlan, ehe na jlọjẹ Juvi lẹ nado yiavùnlọna yede. Enẹwutu, wẹnsagun lẹ yí osọ́ lẹ zan nado yì lá wẹndagbe ehe na Juvi lẹ gbọn adà ahọluigba lọ tọn lẹpo ji. Todin, todido tin na Juvi lẹ. (Ẹst. 8:3-16) Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n Juvi lẹ dile yé to awuwlena awhàn to ahọluigba daho enẹ blebu mẹ, yèdọ nude he yé ma sọgan ko basi matin gbedide yọyọ lọ. Ṣigba, kanbiọ titengbe lọ wẹ yindọ, be “OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn” na tin hẹ omẹ etọn lẹ ya?—1 Sam. 17:45.

26, 27. (a) Obá tẹ mẹ wẹ Jehovah na awhàngbigba omẹ etọn lẹ do kẹntọ yetọn lẹ ji jẹ, podọ nawẹ yé gbawhàn lọ gbọn? (b) Dọdai tẹwẹ mọ hẹndi to whenue visunnu Hamani tọn lẹ yin vivasudo?

²⁶ To whenue azán he yin dide lọ pé, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko wleawufo. Susu to ahọluzọnwatọ Pẹlsianu lẹ mẹ tlẹ nọgodona yé, na yé ko sè dọ Mọldekai he yin Juvi de wẹ yin mẹhe bọdo ahọlu go todin. Jehovah na awhàngbigba daho de omẹ etọn lẹ. Matin ayihaawe, e hẹn ẹn diun dọ kẹntọ omẹ etọn lẹ tọn yin vivasudo mlẹnmlẹn, na yé nikaa gbleawuna omẹ etọn lẹ.a—Ẹst. 9:1-6.

²⁷ Ṣigba, Mọldekai ma na vò nado paṣẹ do owhé Hamani tọn ji eyin visunnu ao dawe ylankan enẹ tọn lẹ gbẹ́ pò to ogbẹ̀. Enẹwutu, yelọsu yin hùhù. (Ẹst. 9:7-10) Gbọnmọ dali, dọdai Biblu tọn de mọ hẹndi, na Jiwheyẹwhe ko dọ dọdai dọ Amalẹkinu lẹ na yin vivasudo mlẹnmlẹn, na yé yin kẹntọ ylankan omẹ etọn lẹ tọn wutu. (Deut. 25:17-19) Visunnu Hamani tọn lẹ sọgan ko yin omẹ godo tọn lẹ to akọta enẹ he dona yin vivasudo lọ mẹ.

28, 29. (a) Naegbọn e do yin ojlo Jehovah tọn dọ Ẹsteli po omẹ etọn lẹ po ni doalọ to awhànfunfun mẹ? (b) Naegbọn apajlẹ Ẹsteli tọn do yin dona de na mí to egbehe?

²⁸ Ẹsteli hẹn azọngban sinsinyẹn de di mahopọnna dọ jọja de wẹ ewọ yin; di apajlẹ, e de gbedide delẹ tọ́n he ahọlu nọgodona. Dopo to yé mẹ nagbè Juvi lẹ nado funawhàn bo hù kẹntọ yetọn lẹ sudo. Ehe ma na ko bọawuna ẹn. Ṣigba, ojlo Jehovah tọn wẹ yindọ omẹ etọn lẹ ni yin hihọ́-basina sọn akọ̀ vivasudo lọ si, na to akọta Islaeli tọn mẹ wẹ Mẹsia dopagbe lọ na yin jiji te, yèdọ asisa todido tọn dopo gee lọ na gbẹtọvi lẹpo. (Gẹn. 22:18) Homẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn nọ hùn to egbehe nado yọnẹn dọ to whenue Mẹsia lọ, Jesu wá aigba ji, e gbẹ́ na hodotọ etọn lẹ ma nado nọ doalọ to awhànfunfun mẹ.—Mat. 26:52.

²⁹ Etomọṣo, Klistiani lẹ nọ funawhàn gbigbọmẹ tọn, na Satani magbe hugan gbede pọ́n nado hù yise he mí tindo to Jehovah Jiwheyẹwhe mẹ sudo. (Hia 2 Kọlintinu lẹ 10:3, 4.) Dona nankọ die mí tindo nado hodo apajlẹ Ẹsteli tọn! Taidi ewọ, mí sọgan do yise hia eyin mí nọ yí nuyọnẹn po homẹfa po do diọlinlẹnnamẹ, bosọ nọ yí adọgbigbo po ojlo ṣejannabi matin tọn po do yiavùnlọna omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ.