Whẹho de He Gando Gowe
BE HIẸ tindo họntọn kavi hẹnnumẹ he a má do taun de ya? Etẹwẹ eyin mẹde sawhẹdokọna we dọ hiẹ vẹ́ hẹ mẹlọ kiki na ale he a nọ mọyi sọn họntọnjiji lọ mẹ wutu? Be e ma na vẹ́ na we kavi tlẹ sọ hẹn homẹgble we ya? Owhẹ̀ enẹ pẹpẹ wẹ Satani Lẹgba sadokọna mẹhe tindo haṣinṣan pẹkipẹki hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe lẹpo.
Lẹnnupọndo nuhe jọ ji to whenuena Satani hẹn asu po asi po tintan lọ, Adam po Evi po, nado gbà osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn bo kọnawudopọ hẹ ẹ to atẹṣiṣi etọn sọta Jiwheyẹwhe mẹ. Be nuhe jọ lọ zẹẹmẹdo dọ gbẹtọ lẹ ma na setonuna Jehovah adavo eyin tonusise lọ na hẹn ale wá na yé wẹ ya? (Gẹnẹsisi 3:1-6) To nudi owhe 2 500 to atẹṣiṣi Adam tọn godo, Satani sọ fọ́n whẹho dopolọ dote—to ojlẹ ehe mẹ gando dawe de he nọ yin Job go. To whenuena e yindọ whẹsadokọnamẹ he Lẹgba fọndote do whẹho lọ hia hezeheze, mì gbọ mí ni yí sọwhiwhe do gbadopọnna kandai Biblu tọn enẹ.
“Yẹn Ma Na De Walọpipe Ṣie sọn Dè E Gba”
Job yin dawe “pipé jlọjlọ, podọ omẹ he dibusi Jiwheyẹwhe, bosọ họnsi oylan.” Ṣigba Satani mọhodọdo nugbonọ-yinyin Job tọn go. E kanse Jehovah dọmọ: “Be Job dibusi Jiwheyẹwhe na ovọ́ wẹ?” Enẹgodo, Lẹgba kọnmasin do Jehovah po Job po go gbọn didohia dali dọ Jehovah to hihọ́-basina Job bosọ to didona ẹn na Job nido sọgan gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ hlan ẹn. Satani sọalọakọ́n dọmọ: “Dealọ towe jẹgbonu lo, bo doalọ popo he e tindo go, e bo nasọ gbẹ́ we dai to nukun towe mẹ.”—Job 1:8-11.
Nado na gblọndo alọsọakọ́n ehelẹ, Jehovah na dotẹnmẹ Satani nado whlé Job pọ́n. To vivẹnudido etọn nado lilẹ́ Job sọn Jiwheyẹwhe sinsẹ̀n mẹ, Lẹgba hẹn nugbajẹmẹji debọdo-dego wá dawe nugbonọ enẹ ji. Kanlin Job tọn lẹ yin finfin kavi yin vivasudo, bọ devi etọn lẹ po ovi etọn lẹ po yin hùhù. (Job 1:12-19) Ṣigba be Satani tindo kọdetọn dagbe ya? Lala! Dile etlẹ yindọ Job ma yọnẹn dọ Lẹgba wẹ to whlepọn lẹ hẹn wá e ji, e dọmọ: “OKLUNỌ wẹ na, OKLUNỌ wẹ sọ bẹ yì: donanọ wẹ oyín OKLUNỌ tọn.”—Job 1:21.
Todin, Jehovah dọ na Satani he wá nukọn etọn dọmọ: “[Job] hẹn walọ pipé etọn go gligli, yídomọ hiẹ sisẹ́ mi do e ji, nado ze e mì pete matin whẹho de.” (Job 2:1-3) Whẹho titengbe lọ wẹ tenọgligo hinhẹn Job tọn—yèdọ jẹhẹnu de he bẹ nugbonọ-yinyin mlẹnmlẹn hlan Jiwheyẹwhe po dodowiwa po hẹn. To popolẹpo mẹ, Job hẹn tenọgli etọn go. Ṣigba, Lẹgba ma jogbe gba.
Enẹgodo, Satani dlẹnkanna whẹsadokọnamẹ etọn lẹ wá gbẹtọvi lẹpo ji. E dọna Jehovah dọmọ: “Ayú na ayú, mọwẹ, ehe gbẹtọ tindo lẹpo wẹ e na jo na ogbẹ̀ etọn. Ṣigba dealọ towe jẹgbonu lo bo doalọ ohú etọn go po agbasalan etọn po, ewọ bo nasọ gbẹ́ we dai to nukun towe mẹ.” (Job 2:4, 5) Gbọn hogbe lọ “gbẹtọ” yiyizan dali kakati nado ylọ yinkọ Job tọn tlọlọ, Lẹgba ze tenọgligo hinhẹn gbẹtọvi lẹpo tọn do ayihaawe mẹ. Na nugbo tọn, nuhe dọ e te wẹ yindọ: ‘Gbẹtọ na wà nulẹpo nado whlẹn ogbẹ̀ ede tọn. Yẹn sọgan lilẹ́ mẹdepope sọn Jiwheyẹwhe godo eyin hiẹ jo dotẹnmẹ do na mi.’ Be nugbo wẹ dọ gbẹtọ depope ma na gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ hlan Jiwheyẹwhe to ninọmẹ lẹpo glọ podọ to ojlẹ lẹpo mẹ ya?
Jehovah jotẹndona Lẹgba nado yí azọ̀n sinsinyẹn de do hò Job. Job jiya sọmọ bọ e hodẹ̀ dọ emi ni kú. (Job 2:7; 14:13) Ṣogan, Job dọmọ: “Kaka yẹn [nado] kú yẹn ma na de walọpipe ṣie sọn dè e gba.” (Job 27:5) Job zan hogbe ehelẹ na e yiwanna Jiwheyẹwhe wutu, podọ nudepope ma sọgan diọ enẹ. Job do ede hia nado yin tenọgligo-hẹntọ. Biblu dọmọ: “Mọwẹ OKLUNỌ dona ogbẹ̀ godo Job tọn sù hú whẹwhẹwhenu etọn.” (Job 42:10-17) Be mẹdevo lẹ tin he yinuwa taidi Job ya? Etẹwẹ whenuho dohia?
Nugbonọ lẹ Na Gblọndo Hlan Whẹsadokọnamẹ Lọ
To Heblu lẹ weta 11 mẹ, apọsteli Paulu slẹ yinkọ sunnu po yọnnu nugbonọ ojlẹ hohowhenu tọn delẹ po, he bẹ Noa, Ablaham, Sala, po Mose po hẹn. To enẹgodo, apọsteli lọ dọmọ: “Whenu na fẹ́ do mi nado dọ [mẹdevo lẹ] tọn.” (Heblu lẹ 11:32) Devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn ehelẹ sù sọmọ bọ Paulu dlẹnalọdo yé taidi ‘aslọ daho kunnude tọn,’ bo yí yé jlẹdo aslọ titli agahomẹ tọn go. (Heblu lẹ 12:1) Mọwẹ, to whenuho gblamẹ, gbẹtọ madosọha lẹ ko yí mẹdekannujẹ yetọn zan bo basi dide nado ze yede jo mlẹnmlẹn hlan Jehovah Jiwheyẹwhe.—Jọṣua 24:15.
Jesu Klisti, he yin Ovi Jiwheyẹwhe tọn wẹ na gblọndo he yọnhugan lọ hlan alọsọakọ́n Satani tọn dọ ewọ sọgan lilẹ́ gbẹtọvi lẹ sọn Jehovah godo. Okú awufiẹsa sinsinyẹn tọn to yatin ji ma tlẹ penugo nado hẹn tenọgli etọn hlan Jiwheyẹwhe gble. Dile Jesu gbọ̀ gbigbọ etọn godo tọn, e dawhá dọmọ: “Otọ́, alọ towe mẹ wẹ yẹn jo gbigbọ ṣie do.”—Luku 23:46.
Whenuho ko dohia hezeheze dọ Lẹgba ma ko penugo nado lilẹ́ mẹlẹpo sọn Jiwheyẹwhe nugbo lọ sinsẹ̀n mẹ gba. Gbẹtọ madosọha lẹ ko wá yọ́n Jehovah bo ‘yiwanna ẹn po ayiha yetọn lẹpo, alindọn yetọn lẹpo, gọna nuyọnẹn yetọn lẹpo po.’ (Matiu 22:37) Nugbonọ-yinyin mlẹnmlẹn yetọn hlan Jehovah ko do Satani hia nado yin lalonọ to whẹho tenọgligo hinhẹn gbẹtọvi tọn mẹ. Hiẹ lọsu sọgan do Lẹgba hia taidi lalonọ gbọn tenọgligo hinhẹn towe dali.
Etẹwẹ Hiẹ Dona Wà?
Ojlo Jiwheyẹwhe tọn wẹ yindọ “yè ni whlẹn omẹ popo gán, podọ na yé ni wá oyọnẹn nugbo tọn kọ̀n.” (1 Timoti 2:4) Nawẹ hiẹ sọgan wà enẹ gbọn? De whenu dovo nado plọn Biblu bo ‘yọ́n Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ, podọ mẹhe ewọ dohlan, yèdọ Jesu Klisti.’—Johanu 17:3.
Satani mọhodọdo tenọgligo hinhẹn gbẹtọvi lẹ tọn go gbọn ayihaawe finfọndote gando nuhe nọ whàn yé nado sẹ̀n Jiwheyẹwhe go dali. Whẹpo oyọnẹn na yinuwado mẹwhinwhàn mẹde tọn ji, e dona biọ ahun etọn mẹ whẹ́. Podọ na ehe nido yinmọ to whẹho towe mẹ, hiẹ dona wà nususu hugan nupinplọn sọn Biblu mẹ poun. Hiẹ dona wleawuna aṣa lọ nado nọ lẹnayihamẹpọn do nuhe a plọn lẹ ji. (Psalm 143:5) To whenuena hiẹ to Biblu kavi owe sinai do Biblu ji de hia, tẹnpọn nado yiagbọji bo lẹnnupọndo kanbiọ delẹ ji taidi: ‘Etẹwẹ ehe plọn mi gando Jehovah go? Jẹhẹnu Jiwheyẹwhe tọn tẹlẹ wẹ sọawuhia tofi? Adà gbẹzan ṣie tọn tẹlẹ mẹ wẹ n’dona yí ehe zan te? Etẹwẹ Jiwheyẹwhe kẹalọyi kavi jẹagọdo? Nawẹ enẹ nọ yinuwado linlẹn he n’tindo gando Jiwheyẹwhe go gbọn?’ Ayihamẹlinlẹnpọn mọnkọtọn na hẹn ahun towe gọ́ na owanyi po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po na Mẹdatọ lọ.
Tenọgligo hinhẹn hlan Jiwheyẹwhe bẹ nususu hẹn hugan nuyise sinsẹ̀n tọn lẹ yinyọnẹn. (1 Ahọlu lẹ 9:4) Nado hẹn tenọgligo hlan Jehovah Jiwheyẹwhe nọ biọ gbemima nado wà nuhe sọgbe to adà gbẹzan tọn lẹpo mẹ. Nalete, nudepope ma na gú we eyin hiẹ yin tenọglinọ. Jehovah yin ‘Jiwheyẹwhe ayajẹnọ,’ podọ e jlo dọ hiẹ ni duvivi ogbẹ̀ tọn. (1 Timoti 1:11) Todin, gbadopọnna aṣa delẹ he hiẹ dona dapana nado sọgan tindo walọ dagbe bo gbọnmọ dali duvivi ogbẹ̀ ayajẹnọ de tọn bo mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn.
Dapana Walọ Mawé Lẹ
Jehovah lọsu wẹ ze nujinọtedo alọwle tọn dai to Ohó etọn Biblu mẹ dọmọ: “Sunnu na jo otọ́ po onọ̀ po do, bo na sẹbọdo asi etọn go: yé nasọ lẹzun [agbasalan] dopo.” (Gẹnẹsisi 2:21-24) Na asu po asi po ko lẹzun ‘agbasalan dopo’ wutu, yé nọ na sisi tito alọwle he Jiwheyẹwhe zedai tọn eyin yé hẹn haṣinṣan zanhẹmẹ tọn gbọṣi yé omẹ awe lẹ kẹdẹ ṣẹnṣẹn. Apọsteli Paulu dọmọ: “Mì gbọ alọwle ni yin tintindo to gbégbigbò mẹ to omẹ popo mẹ, mì sọ dike yè hẹn adọ́ flu blo: na galọtọ po ayọdetọ lẹ po wẹ Jiwheyẹwhe na dawhẹna.” (Heblu lẹ 13:4) Hogbe lọ “adọ́” kavi adọ́zan alọwle tọn nọtena kọndopọ zanhẹmẹ tọn to sunnu po yọnnu po he ko wlealọ sọgbe hẹ osẹ́n lẹ ṣẹnṣẹn. Eyin depope to yé mẹ doafọgbé, e ko deayọ podọ enẹ sọgan hẹn whẹdida whẹgbledomẹ Jiwheyẹwhe tọn wá.—Malaki 3:5.
Etẹwẹ dogbọn zanhẹmẹ jẹnukọnna alọwle dali? Enẹ lọsu jẹagọdo nujinọtedo walọ dagbe tọn he Jehovah zedai. “Ehe wẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn, . . . dọ mì ni dapana galilọ,” wẹ Biblu dọ. (1 Tẹsalonikanu lẹ 4:3) Zanhẹmẹ to vijinu dopolọnọ lẹ ṣẹnṣẹn, zanhẹmẹ hẹnnumẹ tọn, podọ zanhẹmẹ gbẹtọ po kanlin po tọn sọ yin ylanwiwa do Jiwheyẹwhe. (Levitiku 18:6, 23; Lomunu lẹ 1:26, 27) Mẹhe jlo na hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn bo duvivi ogbẹ̀ ayajẹ nujọnu tọn dona họ̀nna walọ mawé lẹ.
Etẹwẹ dogbọn nuyiwa lọ dali nado nọ fọ́n ojlo zogbe zanhẹmẹ tọn dote jẹnukọnna alọwle? Walọ ehe ma nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn. (Galatianu lẹ 5:19) Dandannu wẹ e sọ yin nado dapana nulinlẹnpọn do linlẹn mawé lẹ ji. Jesu dọmọ: “Eyin mẹdepope pọ́n yọnnusi de nado wà nugbigble hẹ ẹ, e ko deayọ hẹ ẹ to ayiha etọn mẹ dote.” (Matiu 5:28) Ohó ehelẹ sọ gando yẹdide fẹnnuwiwa tọn lẹ pinpọn to wema mẹ, to video kavi to internet ji; otàn zanhẹmẹ tọn lẹ hihia; podọ todidoai na ohàn he nọ fọ́n ojlo zanhẹmẹ tọn dote lẹ go. Didapana onú mọnkọtọn lẹ nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn bosọ nọ yinuwado gbẹzan mẹtọn ji to aliho dagbe mẹ.
Etẹwẹ dogbọn aihun gblewa tọn dali? Walọ ehe ko yin zẹẹmẹ basina taidi “ohia owanyi tọn he ma tindo dodonu dagbe depope kavi [walọ] zanhẹmẹ yẹdoklọmẹ tọn.” Ayidonugo mọnkọtọn nina mẹhe ma yin alọwlemẹ mẹtọn jẹagọdo nunọwhinnusẹ́n Biblu tọn lẹ bosọ nọ do osi matindo na Jehovah hia. (Efesunu lẹ 5:28-33) Na nugbo tọn, nuhe ma sọgbe wẹ e yin dọ jọja tlẹnnọ lẹ ni nọ do owanyi hia yedelẹ po linlẹn lọ po dọ emi to aihunda. Etẹwẹ eyin omẹ awetọ jẹ nukun nujọnu tọn yí do pọ́n aihun mọnkọtọn ji zẹ̀ nuhe hiẹ lẹn go? Lẹnnupọndo awufiẹsa he e sọgan hẹnwa ji to numọtolanmẹ-liho. Nuhe ma sọ dona yin jiwọn e go wẹ yindọ aihun gblewa tọn sọgan dekọtọn do ayọdide kavi galilọ mẹ. To alọ devo mẹ, walọ wiwe yiyizan hẹ omẹ vijinu awetọnọ lẹ nọ yidogọna osi mẹdetiti tọn mẹtọn.—1 Timoti 5:1, 2.
Homẹ Hinhẹn Hùn Jiwheyẹwhe to Adà Gbẹzan Tọn Devo lẹ Mẹ
Ahàn sinsinyẹn sọgan yin mimọ po awubibọ po to otò susu mẹ. Be e ylan nado nùahàn sinsinyẹn wẹ ya? Owe-wiwe ma jẹagọdo ovẹn, bia, kavi ahàn sinsinyẹn devo lẹ nùnù do jlẹkaji gba. (Psalm 104:15; 1 Timoti 5:23) Etomọṣo, ahànnunu zẹjlẹgo po ahànnumu po ylan to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 5:11-13) Na jide tọn, hiẹ ma na jlo dọ ahànnunu zẹjlẹgo ni hẹn awugblena we kavi gbà whẹndo towe kija.—Howhinwhẹn lẹ 23:20, 21, 29-35.
Jehovah wẹ “Jiwheyẹwhe nugbo tọn.” (Psalm 31:5) “E glo Jiwheyẹwhe nado dolalo,” wẹ Biblu dọ. (Heblu lẹ 6:18) Hiẹ dona dapana lalodido eyin hiẹ jlo na mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn. (Howhinwhẹn lẹ 6:16-19; Kọlọsinu lẹ 3:9, 10) Biblu dotuhomẹna Klistiani lẹ dọmọ: “Mì omẹ pó ni nọ dọ nugbo hẹ kọmẹnu etọn.”—Efesunu lẹ 4:25.
Aṣa devo wẹ akọhiho. Dile etlẹ yindọ mẹsusu wẹ nọ tindo mahẹ to e mẹ, akọhiho yin wunmẹ nukunkẹn tọn de, to whenuena e yindọ ehe yin vivẹnudido nado mọ akuẹ gbọn nuhe mẹdevo lẹ hẹngu dali. Jehovah ma nọ kẹalọyi mẹhe yin “adọwhẹ́nnọ na ale wutu” lẹ gba. (1 Timoti 3:8) Enẹwutu, eyin hiẹ jlo na hẹn homẹhun Jehovah, hiẹ na dapana wunmẹ akọhiho tọn lẹpo, he bẹ loteli, po agbàwhinwhlẹn osọ́ tọn lẹ po hẹn. Taidi kọdetọn de, hiẹ na mọ dọ emi tindo akuẹ susu nado penukundo nuhudo whẹndo towe tọn lẹ go.
Ajojijẹ, yèdọ onú mẹdevo tọn yíyí, yin wunmẹ nukunkẹn tọn devo. “Hiẹ ma na finnuyí,” wẹ Biblu dọ. (Eksọdusi 20:15) E ma sọgbe nado yọnẹn bo họ̀ ajonú kavi yí onú mẹdevo tọn ma biọgbè. Biblu dọmọ: “Ewọ he nọ jajo, sọ jajo ba blo, ṣigba ni nọ wakoe, bo nọ yí alọ etọn do wazọ́n onú dagbe tọn, na ewọ nido tindo nado na mẹhe ma tindo.” (Efesunu lẹ 4:28) Mẹhe yiwanna Jehovah lẹ nọ wazọ́n po nugbonọ-yinyin po kakati nado fìn ganmẹ azọ́nmẹyimẹdotọ yetọn tọn. Yé “jlo nado tin to owalọ dagbe mẹ to onú lẹpo mẹ.” (Heblu lẹ 13:18) Podọ ayihaawe ma tin dọ ayihadawhẹnamẹnu dagbe nọ hẹnmẹ tindo jijọho ahunmẹ tọn.
Nukun tẹwẹ Jiwheyẹwhe nọ yí do pọ́n mẹhe nọ duadi? Biblu na avase dọmọ: “A jihọntọn hẹ gbẹtọ homẹgblenọ blo; a sọ zọnhẹ gbẹtọ homẹ kadakadanọ blo.” (Howhinwhẹn lẹ 22:24) Homẹgble he mayin didava nọ saba dekọtọn do danuwiwa mẹ. (Gẹnẹsisi 4:5-8) Biblu dọ gando ahọsuyíyí go dọmọ: “Mì yí oylan do yiahọsu oylan tọn to omẹ de go blo. Mì nọ wleawu onú he yọ́n lẹ tọn dai to gbẹtọ lẹpo nukọn. Eyin e yin wiwà, le e te to huhlọn mẹ na mì, mì nọ nọ̀ jijọho hẹ omẹ popo. Mẹvivẹ ṣie emi, mì yiahọsu mìde tọn blo, ṣigba mì kúkú gbọ bo jotẹn hlan homẹgble: na yè wlan ẹn dọ, Ahọsuyi wẹ ṣie; yẹn na suahọ, wẹ [Jehovah] dọ.” (Lomunu lẹ 12:17-19) Eyin mí hodo ayinamẹ ehe, gbẹzan mítọn na gọ́ na jijọho—podọ enẹ na yidogọna ayajẹ mítọn.
Hiẹ Sọgan Tindo Kọdetọn Dagbe
Be hiẹ sọgan tindo kọdetọn dagbe to tenọgligo hinhẹn hlan Jiwheyẹwhe mẹ mahopọnna kọgbidinamẹnu lẹ ma nado wàmọ ya? Mọwẹ. Doayi e go dọ Jiwheyẹwhe jlo dọ hiẹ ni tindo kọdetọn dagbe to Satani didohia taidi lalonọ to whẹho tenọgligo hinhẹn tọn mẹ, na Ohó Etọn dọmọ: “Ovi ṣie, yin nuyọnẹntọ, bosọ hẹn homẹ ṣie hùn; na yẹn nido gblọnhona ewọ he to vivlẹ mi.”—Howhinwhẹn lẹ 27:11.
Hiẹ sọgan hodẹ̀ hlan Jehovah nado na we huhlọn nado wà nuhe sọgbe to nukun etọn mẹ. (Filippinu lẹ 4:6, 7, 13) Enẹwutu, dovivẹnu vẹkuvẹku nado hẹn oyọnẹn Biblu tọn towe sudeji. Ayihamẹlinlẹnpọn po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po do nuhe hiẹ plọn sọn Biblu mẹ ji na gọalọna we nado hẹn owanyi towe na Jiwheyẹwhe siso dogọ bo na whàn we nado hẹn homẹ etọn hùn. To 1 Johanu 5:3 mẹ, mí hia dọmọ: “Ehe wẹ owanyi Jiwheyẹwhe tọn, dọ mí ni yìn osẹ́n etọn: osẹ́n etọn masọ yin nupẹnagbanmẹ gba.” Kunnudetọ Jehovah tọn he tin to lẹdo towe mẹ lẹ na hùnhomẹ nado gọalọna we nado plọn Biblu. Mí basi oylọna we nado dín yé mọ to lẹdo towe mẹ kavi nado kanwe hlan zinjẹgbonutọ linlinnamẹwe ehe tọn lẹ.
[Yẹdide to weda 4]
Job hẹn nugbonọ-yinyin etọn go to whlepọn glọ
[Yẹdide to weda 7]
Hinhẹn oyọnẹn Ohó Jiwheyẹwhe tọn towe sudeji na hẹn gbemima towe nado wà nuhe sọgbe lodo