Gblọndo Jehovah Tọn Na Odẹ̀ Ahundopo Tọn De
“Na yé nido yọnẹn dọ, hiẹ, oyín mẹhe tọn dopo kẹdẹ nọ yin Jehovah, wẹ Gigogán to wẹkẹ lẹpo ji.”—PS. 83:18.
1, 2. Numimọ tẹwẹ mẹsusu ko tindo, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí sọgan kanse míde?
TO OWHE delẹ die wayi, nugbajẹmẹji he jọ to okọ́ nawe de tọn mẹ dotukla ẹ tlala. Na whẹndo Katoliki tọn de mẹ wẹ e yin jiji do wutu, e yì biọ alọgọ to yẹwhenọ lẹdo lọ tọn dè, ṣigba yẹwhenọ lọ ma tlẹ tindo ojlo nado dọho hẹ ẹ. Enẹwutu, e hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe dọmọ: “N’ma yọ́n mẹhe nkọ a yin . . . , ṣigba n’yọnẹn dọ a tin. Jaale dike ma yọ́n we!” To ojlẹ vude godo, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dla ẹ pọ́n bo gọalọna ẹn nado mọ homẹmimiọn po oyọnẹn he dín e te po. Dopo to nuhe yé plọn ẹn lẹ mẹ wẹ yindọ, Jiwheyẹwhe tindo oyín mẹdetiti tọn de he yin Jehovah. Enẹ yinyọnẹn yinuwado e ji tlala. E dọmọ: “Etẹ nkọ, Jiwheyẹwhe he n’ko to jijlo vẹkuvẹku nado yọnẹn sọn ovu whenu gbọ́n lọ die!”
2 Mẹsusu wẹ ko tindo numimọ mọnkọtọn. Whla tintan he yé nọ mọ yinkọ Jehovah tọn wẹ nọ saba yin whenue yé hia Psalm 83:18 to Biblu mẹ. To Biblu Wiwe Lọ Gun Alada mẹ, wefọ lọ hia dọmọ: “Na yé nido yọnẹn dọ, hiẹ, oyín mẹhe tọn dopo kẹdẹ nọ yin Jehovah, wẹ Gigogán to wẹkẹ lẹpo ji.” Ṣigba be hiẹ ko kàn nuhewutu Psalm 83 do yin winwlan sè dewe pọ́n ya? Nujijọ tẹlẹ wẹ na hẹn mẹlẹpo yigbe dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ? Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn psalm enẹ mẹ to egbehe? Mí na gbadopọnna kanbiọ enẹlẹ to hosọ ehe mẹ.a
Sébibla de do Omẹ Jiwheyẹwhe Tọn lẹ Go
3, 4. Mẹnu wẹ pà Psalm 83, podọ mẹgbeyinyan nankọ ji wẹ e dọhodo?
3 Sọgbe hẹ nukinkan aga tọn to Heblugbe dowhenu tọn mẹ, Psalm 83 yin yiylọdọ “ohàn Asafi tọn.” E yọnbasi dọ kúnkan Asafi tọn de wẹ pà psalm ehe; Asafi yin Levinu hànsinọ nukundeji de to gandudu Ahọlu Davidi tọn whenu. To psalm lọ mẹ, psalm-kàntọ lọ vẹ̀ Jehovah dọ e ni yinuwa nado ze nupojipetọ-yinyin Etọn daga bo hẹn oyín Etọn zun yinyọnẹn. Ojlẹ delẹ to okú Sọlọmọni tọn godo wẹ psalm lọ dona ko yin pipà. Naegbọn mí do dọ mọ? Nuhe zọ́n lọ wẹ yindọ to gandudu Davidi po Sọlọmọni po tọn whenu, ahọlu Tile tọn yin họntọn Islaeli tọn. To whenuena Psalm 83 yin pipà, tòmẹnu Tile tọn lẹ ko diọnukunsọ Islaeli bo kọnawudopọ hẹ kẹntọ etọn lẹ.
4 Psalm-kàntọ lọ donù akọta ao go he to sébla nado và omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ sudo. Kẹntọ enẹlẹ tin lẹdo Islaeli podọ yinkọ yetọn lẹ yin sislẹ dole: “Gòhọ Edomi tọn po ovi Iṣmaeli tọn lẹ po, Moabi tọn, po ovi Hagalene tọn lẹ po; Gebali po Ammọni po, po Amalẹki po; Filistini lẹ po Tiletọ lẹ po; [Assilia] pli hẹ yé ga.” (Ps. 83:6-8) Nujijọ whenuho tọn tẹwẹ psalm lọ to alọdlẹndo? Mẹdelẹ dọ dọ psalm lọ to alọdlẹndo ojlẹ he mẹ Ammọni po Moabi po to pọmẹ hẹ tòmẹnu Osó Seili tọn lẹ yangbé Islaeli tọn to azán Jehọṣafati tọn lẹ gbè. (2 Otan. 20:1-26) Mẹdevo lẹ dọ dọ mẹgbeyinyan he Islaeli pehẹ to alọ akọta he lẹdo e pé lẹ tọn mẹ to whenuho mẹ lẹpo wẹ psalm lọ to alọdlẹndo.
5. Ale tẹwẹ Klistiani lẹ nọ mọyi sọn Psalm 83 mẹ to egbehe?
5 Depope he whẹho lọ na yin, e họnwun dọ Jehovah Jiwheyẹwhe gbọdo psalm-kàntọ lọ nado wlan ohàn dẹ̀hiho tọn ehe to ojlẹ de mẹ, whenue akọta etọn tin to owù mẹ. Psalm lọ sọ na tuli devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to egbehe, yèdọ mẹhe ko pehẹ mẹgbeyinyan voovo to alọ kẹntọ he magbe nado và yé sudo lẹ tọn mẹ to whenuho mẹ lẹ. Podọ ayihaawe ma tin dọ e nasọ hẹn mí lodo to madẹnmẹ din, whenue Gọgi Magọgi tọn lọ na bẹ awhànpa etọn lẹ pli to vivẹnudido godo tọn de mẹ nado và mẹhe to Jiwheyẹwhe sẹ̀n to gbigbọ po nugbo po mẹ lẹpo sudo.—Hia Ezekiẹli 38:2, 8, 9, 16.
Onú Tintan He Duahunmẹna Psalm-Kàntọ Lọ
6, 7. (a) Etẹwẹ psalm-kàntọ lọ biọ to odẹ̀ mẹ to hogbe bẹjẹeji Psalm 83 tọn lẹ mẹ? (b) Etẹwẹ yin ahunmẹdunamẹnu tintan psalm-kàntọ lọ tọn?
6 Pọ́n lehe psalm-kàntọ lọ dọ numọtolanmẹ etọn lẹ tọ́n to odẹ̀ mẹ do dọmọ: “A gbọjẹ blo, Jiwheyẹwhe E; a do onù towe abọẹ blo, a sọ nọ ṣúdúdú blo, Jiwheyẹwhe E. Saa pọ́n, kẹntọ towe lẹ to zingidi dó: yé he gbẹwanna we lẹ ze ota daga. Yé ko dùpa to omẹ towe lẹ ji . . . Na yé ko pli depá dopọ; yé ko nùalẹ do ota na we.”—Ps. 83:1-3, 5.
7 Etẹwẹ yin ahunmẹdunamẹnu tintan psalm-kàntọ lọ tọn? Nugbo wẹ dọ hihọ́ edetiti po whẹndo etọn tọn po dona ko duahunmẹna ẹn taun. Etomọṣo, nuhe ji e zinnudo to odẹ̀ etọn mẹ wẹ ovlẹ he to yinyin hinhẹnwa oyín Jehovah tọn ji gọna owù he mẹ akọta he tindo oyín enẹ to ota tin te lẹ. Mì gbọ mímẹpo ni hẹn pọndohlan jlẹkaji tọn mọnkọtọn go dile mí to akọndona azán godo tọn aihọn ehe tọn he sinyẹn lẹ.—Hia Matiu 6:9, 10.
8. Etẹwẹ yin yanwle akọta he to sébla do Islaeli go lẹ tọn?
8 Psalm-kàntọ lọ yihodọ sọn nuhe dọ kẹntọ Islaeli tọn lẹ te mẹ dọmọ: “Mì wá, mì gbọ mí ni gbidi yé na yé nikaa yin akọta ba, na oyín Islaeli tọn sọ yin finflin ba blo.” (Ps. 83:4) Lehe akọta enẹlẹ gbẹwanna mẹdide Jiwheyẹwhe tọn lẹ do sọ! Ṣigba yé sọ tindo whẹwhinwhẹ́n devo he wutu yé to sébla do Islaeli go. Aigba Islaeli tọn to nukunmẹ biọ na yé bọ yé dunugo dọmọ: “Mì gbọ mí ni yí fininọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na míde na ogú mítọn.” (Ps. 83:12) Be onú mọnkọtọn de ko jọ to azán mítọn gbè ya? Mọwẹ!
“Fininọ Wiwe Towe”
9, 10. (a) Etẹwẹ yin fininọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn to hohowhenu? (b) Dona tẹlẹ wẹ pipotọ yiamisisadode lọ po “lẹngbọ devo” lẹ po to vivi etọn dù to egbehe?
9 To hohowhenu, Aigba Pagbe tọn lọ nọ yin alọdlẹndo taidi fininọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn. Flin ohàn awhàngbigba tọn he Islaelivi lẹ ji to whenuena yé yin tuntundote sọn Egipti dọmọ: “Hiẹ to dagbewanyi towe mẹ ko hiali gbẹtọ he hiẹ ko fli lẹ: hiẹ ko gọkọna yé to huhlọn towe mẹ hlan fininọ wiwe towe.” (Eks. 15:13) To nukọn mẹ, “fininọ wiwe” enẹ wá bẹ tẹmpli de po yẹwhenọ he nọ wazọ́n to e mẹ lẹ po hẹn, gọna tatọ́-tònọ de, yèdọ Jelusalẹm fie ahọlu he wá sọn kúnkan Davidi tọn mẹ lẹ nọ sinai to ofìn Jehovah tọn ji te. (1 Otan. 29:23) Abajọ Jesu do ylọ Jelusalẹm dọ “otò Ahọlu daho tọn.”—Mat. 5:35.
10 To egbehe lo? To owhe 33 W.M., akọta yọyọ de yin jiji, yèdọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn.” (Gal. 6:16) Akọta enẹ he bẹ mẹmẹsunnu yiamisisadode Jesu Klisti tọn lẹ hẹn, wà azọ́n he mẹ Islaeli agbasalan tọn gboawupo te lọ dotana, enẹ wẹ nado nọ dekunnuna oyín Jiwheyẹwhe tọn. (Isa. 43:10; 1 Pita 2:9) Jehovah dopagbe dopolọ he e do na Islaeli hohowhenu tọn na yé dọmọ: “Yẹn na yin Jiwheyẹwhe yetọn yewlẹ nasọ yin omẹ ṣie.” (2 Kọl. 6:16; Lev. 26:12) To 1919, Jehovah hẹn pipotọ “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” lọ biọ haṣinṣan vonọtaun de mẹ, podọ to ojlẹ enẹ mẹ, yé mọ “aigba” de yí, yèdọ agblò nuwiwa gbigbọmẹ tọn de he mẹ yé to vivi paladisi gbigbọmẹ tọn dù te. (Isa. 66:8) Sọn owhe 1930 lẹ mẹ, livi susu “lẹngbọ devo” lẹ tọn ko wọ̀ wá adà yetọn mẹ. (Joh. 10:16) Ayajẹ po kọdetọn dagbe gbigbọmẹ tọn he Klistiani egbezangbe tọn ehelẹ to tintindo po yin kunnudenu he dutomẹji de dọ Jehovah wẹ tindo jlọjẹ nado yin nupojipetọ lọ. (Hia Psalm 91:1, 2.) Lehe enẹ nọ hẹn Satani jẹma do sọ!
11. Etẹwẹ gbẹ́ pò to yanwle tangan kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn yin?
11 To ojlẹ opodo tọn lọ gblamẹ, Satani ko sisẹ godonọnamẹtọ etọn aigba ji tọn lẹ nado diọnukunsọ pipotọ yiamisisadode lọ po lẹngbọ devo he yin gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po. Enẹ jọ to Whèyihọ-waji Europe tọn to gandudu Nazi tọn glọ podọ to Whèzẹtẹn-waji Europe tọn to gandudu Communiste Union soviétique tọn glọ. E ko sọ jọ to otò susu devo lẹ mẹ, podọ e nasọ jọ, titengbe to mẹgbeyinyan godo tọn Gọgi Magọgi tọn whenu. To mẹgbeyinyan enẹ mẹ, nukundiọsọmẹtọ lẹ sọgan gbọn nukunkẹn dali hò aigba po nutindo omẹ Jehovah tọn lẹ tọn po yí, dile kẹntọ lẹ wà do to hohowhenu. Ṣigba, nuhe nọ yin yanwle tangan Satani tọn to whepoponu wẹ nado gbà mí do na oyín he Jiwheyẹwhe na mí lọ nido zun winwọn. Nawẹ Jehovah nọ yinuwa hẹ mẹhe nọ diọnukunsọ nupojipetọ-yinyin etọn to aliho mọnkọtọn mẹ lẹ gbọn? Vọ́ nulẹnpọndo hogbe psalm-kàntọ lọ tọn lẹ ji.
Apajlẹ Awhàngbigba Jehovah Tọn
12-14. Awhàngbigba awe he wá aimẹ to whenuho mẹ sẹpọ tòdaho Mẹgido tọn tẹlẹ go wẹ psalm-kàntọ lọ donù?
12 Pọ́n yise dolido he psalm-kàntọ lọ tindo to nugopipe Jehovah tọn nado hẹn bẹwlu biọ tito akọta he yin kẹntọ etọn lẹ tọn mẹ. E donù awhàn titengbe awe delẹ go, ehe mẹ Islaeli gbawhàn kẹntọ etọn lẹ tọn te sẹpọ tòdaho Mẹgido hohowhenu tọn he tin to aga agbàdo de tọn he nọ yin yiylọdọ agbàdo Mẹgido tọn. To alunlun mẹ, Tọ̀sisa Kiṣọni nọ hú sọmọ bọ yè sọgan mọnú jẹ tọzàn lọ mẹ dile osin etọn lẹ to sisà gbọn agbàdo lọ mẹ. To jikun whenu, tọ̀sisa lọ nọ gọfla. Vlavo enẹwutu wẹ tọ̀sisa lọ sọ nọ yin yiylọdọ “osin Mẹgido tọn lẹ.”—Whẹ. 4:13; 5:19.
13 Pópló Molẹhi tọn tin to nudi kilomẹtlu 15 do adà awetọ agbàdo lọ tọn pannukọn Mẹgido. Finẹ wẹ awhànpa Midiani, Amalẹki po ovi Whèzẹtẹn tọn lẹ po tọn nọpọ́ nado funawhàn te to azán Whẹdatọ Gideoni tọn lẹ gbè. (Whẹ. 7:1, 12) Awhànpa pẹvi Gideoni tọn ma hú sunnu 300, ṣigba Jehovah gọalọ bọ yé gbawhàn awhànpa daho kẹntọ lẹ tọn. Gbọnna? To anademẹ Jiwheyẹwhe tọn hihodo mẹ, yé lẹdo osla kẹntọ lẹ tọn to zánmẹ bo hẹn tọ̀zẹ́n lẹ, ehe mẹ yé whlá zòwhán lẹ do. Whenue Gideoni na ohia awhànfuntọ etọn lẹ, yé gbà tọ̀zẹ́n lọ lẹ to ajiji mẹ bọ hinhọ́n zòwhán lọ lẹ tọn họnwun jẹgbonu. To ojlẹ dopolọ mẹ, yé kún opẹ̀n yetọn lẹ bo dawhá dọmọ: ‘Ohí Jehovah po Gideoni po tọn!’ Kẹntọ lọ lẹ biọ bẹwlu mẹ, bo jẹ ode awetọ yetọn hù ji; mẹdelẹ gbò Tọ̀sisa Jọdani plá nado họnyi. Ṣigba, Islaelivi devo lẹ gọalọ nado dómọna kẹntọ lọ lẹ. To pọmẹ, awhànfuntọ kẹntọ 120 000 wẹ yin hùhù.—Whẹ. 7:19-25; 8:10.
14 Osó Taboli tin to nudi kilomẹtlu 6 do pópló Molẹhi tọn to adà awetọ agbàdo lọ tọn pannukọn Mẹgido. Finẹ wẹ Whẹdatọ Balaki pli awhànfuntọ Islaeli tọn 10 000 do to ojlẹ de mẹ wayi nado pehẹ awhànpa Jabini tọn, yèdọ ahọlu Kenaninu Hazọli tọn to anademẹ awhàngán etọn Sisela tọn glọ. Awhànpa Kenani tọn ehe tindo awhàn-kẹkẹ 900 he kẹkẹfọ yetọn lẹ yin awuwlena po gànyuu didá gaa lẹ po. Dile awhànpa Islaeli tọn he ma tindo awhànfunnu sọmọ plido Osó Taboli ji, awhànpa huhlọnnọ Sisela tọn biọ agbàdo lọ mẹ po linlẹn lọ po dọ yé na gbawhàn Islaeli tọn po awubibọ po. Enẹgodo, “OKLUNỌ sọ [hẹn bẹwlu biọ] Sisela, po kẹkẹ etọn lẹpo po, po awhànpa etọn lẹpo po” ṣẹnṣẹn. Vlavo jikun wududu de ja to ajiji mẹ he zọ́n bọ awhàn-kẹkẹ lọ lẹ tlọ biọ ogbọ̀n mẹ na Tọ̀sisa Kiṣọni gọfla wutu. Islaelivi lẹ hù awhànfuntọ lọ lẹpo.—Whẹ. 4:13-16; 5:19-21.
15. (a) Etẹwẹ psalm-kàntọ lọ hodẹ̀ dọ Jehovah ni wà? (b) Etẹwẹ yinkọ awhàn godo tọn Jiwheyẹwhe tọn nọ hẹn mí flin?
15 Psalm-kàntọ lọ vẹ̀ Jehovah nado wà onú mọnkọtọn na kẹntọ he to adán-sin nado sukúndona Islaeli to azán etọn gbè lẹ. E hodẹ̀ dọmọ: “Wà hlan yé dile a wà hlan Midianinu lẹ do; di Sisela, di Jabini, to otọ̀ Kiṣọni kọ̀n: mẹhe dọ̀n to Ẹn-dọli: yé zun ogbó na aigba.” (Ps. 83:9, 10) E jẹna ayidego dọ, awhàn godo tọn he Jiwheyẹwhe na fùn sọta aihọn Satani tọn yin yiylọdọ Amagẹdọni he zẹẹmẹdo “Osó Mẹgido tọn.” Yinkọ enẹ nọ hẹn mí flin awhàn ayidego tọn he yin fùnfùn sẹpọ Mẹgido lẹ. Awhàngbigba Jehovah tọn to awhàn hohowhenu tọn enẹlẹ mẹ nọ hẹn mí deji dọ e na gbawhàn dandan to Amagẹdọni.—Osọhia 16:13-16.
Nọ Hodẹ̀ Na Whẹsuna Nupojipetọ-Yinyin Jehovah Tọn
16. Nawẹ ‘winyan gọ́’ nukun agọjẹdomẹtọ lẹ tọn mẹ to egbehe gbọn?
16 To ‘azán godo tọn’ ehelẹ mẹ, Jehovah ko hẹn vivẹnudido kẹntọ lẹ tọn nado sukúndona omẹ etọn lẹ zun ovọ́. (2 Tim. 3:1) Taidi kọdetọn de, nukundiọsọmẹtọ lẹ ko duwinyan. Psalm 83:16 do ehe hia jẹnukọn to whenuena e dọmọ: “Yí winyan do gọ́ nukun yetọn mẹ, na yé nido dín oyín towe, OKLUNỌ E.” Sọn otò de mẹ jẹ devo mẹ, agọjẹdomẹtọ lẹ ko gboawupo mlẹnmlẹn to vivẹnudido yetọn mẹ nado bọnùdo na Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ. To otò mọnkọtọn lẹ mẹ, tenọgli po akọndonanu sinsẹ̀n-basitọ Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ tọn lẹ tọn po ko dekunnu na ahunjijlọnọ lẹ bọ mẹsusu ko ‘dín oyín Jehovah tọn.’ To susu otò he mẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko yin homẹkẹndo sinsinyẹn te dai lẹ mẹ, gbẹtọ fọtọ́n ao kavi etlẹ yin fọtọ́n kanweko susu lẹ wẹ yí ayajẹ do to Jehovah pà todin. Awhàngbigba nankọ die na Jehovah! Podọ winyan nankọ die na kẹntọ etọn lẹ!—Hia Jẹlemia 1:19.
17. Nudide sinsinyẹn tẹwẹ gbẹtọvi lẹ pannukọn, podọ hogbe tẹlẹ wẹ mí na flin to madẹnmẹ?
17 Na nugbo tọn, mí yọnẹn dọ awhàn lọ ma ko fó. Podọ mí gbẹ́ to wẹndagbe lọ lá—etlẹ yin na nukundiọsọmẹtọ lẹ. (Mat. 24:14, 21) Ṣigba to madẹnmẹ, dotẹnmẹ he hundote todin na nukundiọsọmẹtọ ehelẹ nado lẹnvọjọ bo mọ whlẹngán ma nasọ tin ba. Klandowiwe oyín Jehovah tọn yin nujọnu tlala hugan whlẹngán gbẹtọvi tọn. (Hia Ezekiẹli 38:23.) To whenuena akọta lẹpo na pli dopọ dile e yin didọdai do to vivẹnudido yetọn mẹ nado và omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ sudo, mí na flin hogbe he psalm-kàntọ lọ yizan to odẹ̀ mẹ lẹ dọmọ: “Winyan ni hù yé, yè ni sọ dobuna yé kakadoi; nugbo, yè ni dowinyan yé, na yé ni dọ̀n.”—Ps. 83:17.
18, 19. (a) Etẹwẹ to tepọn mẹhe magbe nado diọnukunsọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn lẹ? (b) Nawẹ whẹsuna godo tọn nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn he to dindọnsẹpọ gando gowe gbọn?
18 Opodo winyan tọn wẹ to tepọn mẹhe magbe nado diọnukunsọ nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn lẹ. Ohó Jiwheyẹwhe tọn dohia mí dọ mẹhe “ma setonuna wẹndagbe” lọ—bo gbọnmọ dali yin vivasudo to Amagẹdọni lẹ—na jiya “viva madopodo” tọn. (2 Tẹs. 1:7-9) Vasudo yetọn po whlẹngán mẹhe nọ sẹ̀n Jehovah to nugbo mẹ lẹ tọn po na yin kunnudenu he dutomẹji de dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ. To aihọn yọyọ lọ mẹ, awhàngbigba daho ehe ma na yin winwọn gbede. Mẹhe na gọwá ogbẹ̀ to “fọnsọnku dodonọ lẹ tọn, po mawadodonọ lẹ po tọn” mẹ lẹ na plọnnu dogbọn azọ́n daho Jehovah tọn dali. (Owalọ 24:15) To aihọn yọyọ lọ mẹ, e na họnwun na yé dọ nuyọnẹnnu wẹ e yin nado nọgodona nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn. Podọ homẹmimiọnnọ he to yé mẹ lẹ na yawu kudeji dọ Jehovah wẹ Jiwheyẹwhe nugbo dopo kẹdẹ lọ.
19 Sọgodo jiawu nankọ die Otọ́ owanyinọ mítọn olọn mẹ tọn ko wleawu etọn dai na sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ etọn lẹ! Be enẹ ma whàn we nado hodẹ̀ dọ to madẹnmẹ, Jehovah ni na gblọndo godo tọn na odẹ̀ psalm-kàntọ lọ tọn he dọmọ: “Yè ni dowinyan [kẹntọ towe lẹ], na yé ni dọ̀n. Na yé nido yọnẹn dọ, hiẹ, oyín mẹhe tọn dopo kẹdẹ nọ yin Jehovah, wẹ Gigogán to wẹkẹ lẹpo ji”?—Ps. 83:17, 18.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Whẹpo hiẹ nido jẹ dogbapọnna hosọ ehe ji, e na yọ́n dọ hiẹ ni hia Psalm 83 nado sọgan jẹakọ hẹ nudọnamẹ he e bẹhẹn lẹ.
Be Hiẹ Sọgan Na Gblọndo Ya?
• Ninọmẹ tẹ mẹ wẹ Islaeli te to whenuena Psalm 83 yin kinkàn?
• Etẹwẹ yin ahunmẹdunamẹnu tintan mẹhe kàn Psalm 83 lọ tọn?
• Mẹnu lẹ wẹ Satani gbẹwanna to egbehe?
• Nawẹ Jehovah na na gblọndo odẹ̀ he yin hihò to Psalm 83:18 mẹ lọ tọn to godo mẹ gbọn?
[Yẹdide otò tọn to weda 15]
(Nado mọ yẹdide lọ ganji, pọ́n zinjẹgbonu lọ mẹ)
Nawẹ awhàn he yin fùnfùn sẹpọ Mẹgido hohowhenu tọn lẹ gando sọgodo mítọn go gbọn?
Tọ̀sisa Kiṣọni
Halọṣeti
Osó Kalmẹli
Agbàdo Jẹzleẹli tọn
Mẹgido
Taanaki
Osó Gilboa
Dotọ̀ Halọdi tọn
Osó Molẹhi
Ẹn-dọli
Osó Taboli
Ohù Galili tọn
Tọ̀sisa Jọdani
[Yẹdide to weda 12]
Etẹwẹ whàn psalm-kàntọ de nado hò odẹ̀ ahundopo tọn de to ohàn mẹ?