“Tito Towe Lẹpo Nasọ Hẹnai Gligli”
PSALM-KÀNTỌ Davidi hodẹ̀ to ohàn de mẹ dọmọ: “Dá ayiha yọyọ de na mi, Jiwheyẹwhe E; bosọ hẹn ayiha nugbo tọn jẹ yọyọ to ohò ṣie mẹ. Gọ̀ homẹhunhun whlẹngán towe tọn hlan dè e; bosọ yí gbigbọ ojlonọ do hẹn mi dote.” (Psalm 51:10, 12) Tofi, Davidi he lẹnvọjọ to ylanwiwa etọn hẹ Bati-ṣeba godo, vẹvẹna Jehovah Jiwheyẹwhe nado klọ ayiha etọn wé bo hẹn ayiha kavi ayilinlẹn etọn jẹ yọyọ nado wà nuhe sọgbe.
Be nugbo wẹ dọ Jehovah nọ dá ayiha yọyọ na mí bo tlẹ nọ yí gbigbọ ojlonọ yọyọ do ohò mítọn mẹ ya? Kavi mí dona dovivẹnu nado wleawuna ayiha wiwe de bo basi hihọ́na ẹn? ‘OKLUNỌ wẹ nọ whlé ayiha pọ́n,’ ṣigba obá tẹ mẹ wẹ e nọ yinuwado nuhe mí to linlẹn to ayiha mítọn mẹ lẹ ji jẹ? (Howhinwhẹn lẹ 17:3; Jẹlemia 17:10) Obá tẹ mẹ wẹ e nọ yinuwado gbẹzan, mẹwhinwhàn, po nuyiwa mítọn lẹ po ji jẹ?
Wefọ ṣinẹnẹ tintan Howhinwhẹn lẹ weta 16 tọn yí OKLUNỌ zan whla ṣinatọ̀n bo gbọnmọ dali do lehe mí sọgan ze míde do anademẹ Jiwheyẹwhe tọn glọ do hia na ‘tito mítọn lẹ nido hẹnai gligli.’ (Howhinwhẹn lẹ 16:3) Wefọ 10 jẹ 15 zinnudo azọngban ahọlu kavi aṣẹpatọ de tọn ji.
“Awuwle Ayiha Tọn”—Gbọn Mẹnu Dali?
“Awuwle ayiha tọn wẹ gbẹtọ tọn,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 16:1a dọ. E họnwun dọ, azọngban mítọn wẹ nado ‘wleawuna ayiha’ mítọn. Jehovah ma nọ wleawuna ayiha mítọn to azọ́njiawu-liho kavi na mí gbigbọ ojlonọ de gba. Mí dona dovivẹnu nado tindo oyọnẹn he pegan Ohó etọn, Biblu tọn, bo lẹnayihamẹpọn do nuhe mí plọn ji, bosọ hẹn linlẹn mítọn lẹ sọgbe hẹ etọn.—Howhinwhẹn lẹ 2:10, 11.
Nalete, obiọ Davidi tọn nado tindo “ayiha yọyọ” po “ayiha nugbo tọn” po dohia dọ ewọ yọnẹn dọ emi tindo ayilinlẹn ylando tọn bo tindo nuhudo alọgọ Jiwheyẹwhe tọn nado klọ ayiha etọn wé. Na mí yin mapenọ wutu, mí sọgan yin whiwhlepọn nado doalọ to “azọ́n agbasalan tọn lẹ” mẹ. (Galatianu lẹ 5:19-21) Nado ‘hẹn awutugonu mítọn he tin to aihọn mẹ lẹ kú, yèdọ galilọ, mawé, wantuntun, ojlo ylankan, po nukunkẹn po,’ mí tindo nuhudo alọgọ Jehovah tọn. (Kọlọsinu lẹ 3:5) Lehe e yin nujọnu do sọ nado biọ alọgọ etọn to odẹ̀ mẹ ma nado joawuna whlepọn lẹ podọ nado de ayilinlẹn ylando tọn lẹ sọn ayiha mítọn mẹ!
Be mí sọgan gọalọna mẹdevo lẹ nado ‘wleawuna’ ayiha yetọn ya? Biblu dọmọ: “Omẹ delẹ tin bo nọ yawu dọho di sisọ́ ohí de tọn: ṣigba odẹ́ nuyọnẹntọ lẹ tọn, wẹ núgángán.” (Howhinwhẹn lẹ 12:18) Whetẹnu wẹ odẹ́ mítọn nọ hẹn mẹdevo lẹ jẹgangan? Kiki to whenuena ‘gbeyiyi odẹ́ tọn wá sọn OKLUNỌ dè,’ enẹ wẹ, to whenuena mí dọ ohó he sọgbe hẹ nugbo Biblu tọn lẹ.—Howhinwhẹn lẹ 16:1b.
“Ayiha yin oklenọ hugan onú lẹpo, podọ e sọ yin awutunọ tùpinpẹnnọ,” wẹ Biblu dọ. (Jẹlemia 17:9) Ayiha nọ dín whẹjijọ bosọ nọ klọ ede. Ahọlu Sọlọmọni Islaeli hohowhenu tọn na avase gando owù ehe go dọmọ: “Aliho gbẹtọ tọn lẹpo wẹ wé to nukun ede tọn mẹ; ṣigba OKLUNỌ to gbigbọ jlẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 16:2.
Ṣejannabi sọgan hẹn mí nado suwhẹna nuṣiwa mítọn lẹ, whla jijọ ylankan bo miyọnnukundo ylanwiwa mítọn lẹ. Ṣigba, mí ma sọgan klọ Jehovah gba. E nọ jlẹ kavi dindona gbigbọ dopodopo. Gbigbọ mẹde tọn wẹ ayilinlẹn he nọ whàn ẹn podọ e tindo kanṣiṣa hẹ ayiha. Awuwle gbigbọ enẹ tọn sinai taun do nuwiwa ayiha tọn ji, ehe bẹ onú lẹ taidi linlẹn, numọtolanmẹ, po mẹwhinwhàn lẹ po hẹn. Gbigbọ wẹ ‘omẹ lọ he nọ whlé ayiha pọ́n’ nọ dindona, podọ e ma nọ hò mẹnukuntapọn to whẹdida mẹ. Nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado basi hihọ́na gbigbọ mítọn.
“Yí Azọ́n Towe Jo Na OKLUNỌ”
Tito bibasi nọ biọ dọ mí ni lẹnnupọn—podọ ehe nọ yin wiwà to ayiha mẹ. Nuwiwa lẹ nọ saba bọdo tito lẹ go. Be mí na tindo kọdetọn dagbe to nuwiwa mítọn lẹ mẹ ya? Sọlọmọni dọmọ: “Yí azọ́n towe jo na OKLUNỌ, [podọ tito towe lẹ nasọ hẹnai gligli, NW ].” (Howhinwhẹn lẹ 16:3) Nado yí azọ́n mítọn jo na Jehovah zẹẹmẹdo nado dejido e go, nado ganjẹ e go, nado ze míde do alọ etọn mẹ—yèdọ nado zlọn agbàn mítọn do abọ́ etọn ji to yẹhiadonu-liho. Psalm-kàntọ lọ jihàn dọmọ: “Jo ali towe do alọ OKLUNỌ tọn mẹ, dotudo e go ga; ewọ nasọ basi i.”—Psalm 37:5.
Ṣigba na tito mítọn lẹ nido hẹnai gligli, nuhe whàn mí nado basi yé dona yin onú dagbe podọ yé dona tin to kọndopọ mẹ hẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Humọ, mí dona hodẹ̀ na Jehovah bo biọ alọgọ po godonọnamẹ etọn po bosọ yí ahundopo do wà nuhe go mí pé lẹpo nado hodo ayinamẹ Biblu tọn. Nujọnu titengbe wẹ e yin nado ‘ze agbàn mítọn dlan Jehovah ji’ to whenuena mí pehẹ whlepọn kavi awusinyẹnnamẹnu lẹ, na ‘ewọ na hẹn mí dote.’ Na nugbo tọn, “ewọ ma na dike dodonọ ni yin sisẹtẹnna.”—Psalm 55:22.
‘OKLUNỌ Ko Basi Onú Popo Na Lẹndai Ede Tọn’
Kọdetọn devo tẹwẹ mí na tindo eyin mí yí azọ́n mítọn jo na Jehovah? ‘OKLUNỌ ko basi onú popo na lẹndai ede tọn,’ wẹ ahọlu nuyọnẹntọ lọ dọ. (Howhinwhẹn lẹ 16:4a) Mẹdatọ wẹkẹ lọ tọn yin Jiwheyẹwhe lẹndai tọn de. To whenuena mí yí azọ́n mítọn jo na ẹn, gbẹzan mítọn nọ gọ́ na nuwiwa he tindo lẹndai po zẹẹmẹ po, bo ma nọ yin ovọ́. Podọ Jehovah tindo lẹndai madopodo na aigba po gbẹtọ he nọ nọ̀ e ji lẹ po. (Efesunu lẹ 3:11) E do aigba bo dá ẹ na ‘mí nido nọ nọ̀ e ji.’ (Isaia 45:18) Humọ, lẹndai dowhenu tọn etọn na gbẹtọvi lẹ to aigba ji na mọ hẹndi dandan. (Gẹnẹsisi 1:28) Mẹhe ze ede jo na Jiwheyẹwhe nugbo lọ na nọgbẹ̀ bo zan gbẹzan he tindo zẹẹmẹ kakadoi.
Jehovah ko basi “mẹylankan lẹ na azán oylan tọn.” (Howhinwhẹn lẹ 16:4b) E ma dá mẹylankan lẹ gba, na “pipé wẹ azọ́n etọn.” (Deutelonomi 32:4) Etomọṣo, e jotẹndona yé nado tin bo zindonukọn to gbẹ̀mẹ kakajẹ whenue e na mọdọ ojlẹ sọ nado hẹn whẹdida etọn ṣẹ do yé ji. Di apajlẹ, Jehovah dọna Falo Egipti tọn dọmọ: “Na ehe tọn wutu wẹ yẹn hẹn we nado ṣite, nado do huhlọn ṣie hia we, podọ na oyín ṣie nido yin lilá lẹdo aigba lẹpo ji.” (Eksọdusi 9:16) Na nugbo tọn, Azọ̀nylankan Ao lẹ gọna vasudo Falo po awhànpa etọn lẹ tọn po to Ohù Vẹẹ mẹ yin dohia huhlọn mayọnjlẹ Jiwheyẹwhe tọn he ma sọgan yin winwọn.
Jehovah sọgan sọ deanana ninọmẹ lẹ to aliho de mẹ bọ mẹylankan lẹ na yinuwa sọgbe hẹ lẹndai etọn to mayọnẹn mẹ. Psalm-kàntọ lọ dọmọ: “Homẹgble gbẹtọ tọn na pà we: homẹgble he pò wẹ hiẹ [Jehovah] na do blá gbaja do ogo.” (Psalm 76:10) Jehovah sọgan jotẹnna kẹntọ etọn lẹ nado túntún homẹgble yetọn do devizọnwatọ etọn lẹ ji, ṣigba kiki jẹ obá he sọgbe mẹ nado domẹplọnlọ omẹ etọn lẹ go bo gbọnmọ dali plọn yé. Eyin kẹntọ lẹ yinuwa zẹ̀ ehe go, Jiwheyẹwhe lọsu nọ yí ì do ede ji.
To whenuena e yindọ Jehovah nọ nọgodona devizọnwatọ whiwhẹnọ etọn lẹ, etẹwẹ dogbọn goyitọ po saklanọ lẹ po dali? “Omẹ he jọ goyitọ to ayiha mẹ, osùnú de wẹ hlan OKLUNỌ,” wẹ ahọlu Islaeli tọn dọ. “Eyin yè sìn alọ do alọ go, e ma na nọma jiya.” (Howhinwhẹn lẹ 16:5) Mẹhe jọ “goyitọ to ayiha mẹ” enẹlẹ sọgan wleawuna kanṣiṣa pẹkipẹki nado nọgodona yedelẹ, ṣigba yé ma na nọma jiya. Enẹwutu, nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado wleawuna gbigbọ whiwhẹ tọn mahopọnna nuyọnẹn depope he mí tindo kavi nugopipe mítọn kavi lẹblanulọkẹyi sinsẹ̀nzọn tọn depope he mí sọgan tindo.
“Gbọn Osi OKLUNỌ Tọn Dali”
Na mí yin jiji to ylando mẹ wutu, mí nọ yawu ṣinuwa. (Lomunu lẹ 3:23; 5:12) Etẹwẹ na gọalọna mí ma nado basi tito he na dekọtọn do ylando mẹ lẹ? Howhinwhẹn lẹ 16:6 dọmọ: “Gbọn lẹblanu po nugbo po dali wẹ yè ṣinyọnnudo ylando: podọ gbọn osi OKLUNỌ tọn dali wẹ gbẹtọ fọnyi sọn oylan mẹ.” Dile etlẹ yindọ Jehovah nọ ṣinyọnnudo ylando gbọn lẹblanu po nugbo etọn po dali, obu Jehovah tọn wẹ nọ glọnalina mí nado wà ylando. Lehe e yin nujọnu do sọ dọ to yidogọ mẹ na owanyi na Jiwheyẹwhe po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po na lẹblanu etọn, mí ni wleawuna obu he na glọnalina mí nado hẹn homẹgblena ẹn!
Obu Jiwheyẹwhe tọn nọ biọ ayiha mítọn mẹ to whenuena mí wleawuna gbégbò po osi po na huhlọn jiawu Jiwheyẹwhe tọn. Lẹnnupọndo huhlọn etọn he sọawuhia to nudida lẹ mẹ ji! Tọgbo Job jla pọndohlan etọn do to whenuena e yin nuflin gando huhlọn Jiwheyẹwhe tọn he sọawuhia to azọ́n nudida tọn lẹ mẹ go. (Job 42:1-6) Be kandai he tin to Biblu mẹ lẹ gando nuyiwa Jehovah tọn hẹ omẹ etọn lẹ go hihia podọ ayihamẹlinlẹnpọn do yé ji ma nọ yinuwado mílọsu ji ya? Psalm-kàntọ lọ jihàn dọmọ: “Mì wá pọ́n azọ́n Jiwheyẹwhe tọn; ewọ jiawu to azọ́n etọn mẹ hlan ovi gbẹtọ lẹ tọn dali.” (Psalm 66:5) Mí ma dona yí lẹblanu Jehovah tọn do daihun gba. To whenuena Islaelivi lẹ ‘ṣiatẹ bo hẹn homẹgblena gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah lẹzun kẹntọ yetọn, e sọ hoavùn hẹ yé.’ (Isaia 63:10) To alọ devo mẹ, “whenuena aliho gbẹtọ tọn jlo OKLUNỌ, ewọ tlẹ nọ hẹn kẹntọ etọn lẹ nọhẹ ẹ to jijọho mẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 16:7) Lehe obu Jehovah tọn nọ basi hihọ́namẹ do sọ!
“Onú vude po dodo po, [pọnte] hú ale daho matin nugbo,” wẹ ahọlu nuyọnẹntọ lọ dọ. (Howhinwhẹn lẹ 16:8) Howhinwhẹn lẹ 15:16 dọmọ: “Vude po osi OKLUNỌ tọn po [pọnte] hú adọkunnu susu po tukla po.” Na jide tọn, obu gbégbò tọn tintindo na Jiwheyẹwhe yin dandannu nado gbọṣi aliho dodo tọn ji.
“Ayiha Gbẹtọ Tọn to Aliho Etọn Lẹn”
Gbẹtọ yin didá po nugopipe lọ po nado basi dide dagbe kavi oylan tọn na ede. (Deutelonomi 30:19, 20) Ayiha mítọn tindo nugopipe lọ nado ze onú voovo pọ́n bo na ayidonugo dopo kavi susu to yé mẹ. Sọlọmọni dohia dọ azọngban mítọn wẹ e yin nado basi nudide lẹ to whenuena e dọmọ: “Ayiha gbẹtọ tọn to aliho etọn lẹn.” To whenuena ehe ko yin wiwà godo, ‘OKLUNỌ nọ do kavi deanana afọdide etọn lẹ.’ (Howhinwhẹn lẹ 16:9) To whenuena e yindọ Jehovah sọgan deanana afọdide mítọn lẹ, nuyọnẹnnu wẹ e na yin eyin mí dín alọgọ etọn nado hẹn ‘tito mítọn lẹ hẹnai gligli.’
Dile mí mọ do wayi, ayiha yin oklenọ bo sọgan lẹn nuhe ma sọgbe. Di apajlẹ, mẹde sọgan waylando bọ ayiha etọn na jẹ whẹjijọ dín ji. Kakati nado doalọtena ylanwiwa etọn, mẹlọ sọgan dọna ede dọ Jiwheyẹwhe yin owanyinọ, lẹblanunọ, jonamẹtọ, bosọ jọmẹ. Omẹ mọnkọtọn ko dọ to ayiha etọn mẹ dọ: “Jiwheyẹwhe ko wọnji: e ko sọ nukun etọn whlá, e ma to na mọ ẹn gbede.” (Psalm 10:11) Ṣigba, lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn yíyí do daihun ma sọgbe bo tlẹ sọ yin owùnu.
“Ojlẹ Podọ Nujlẹnu Nugbo Tọn Wẹ OKLUNỌ Tọn”
Sọlọmọni lilẹ́ ayidonugo etọn sọn ayiha po nuyiwa gbẹtọ tọn lẹ po ji hlan ahọlu de tọn lẹ ji bo dọmọ: “Ohó dọdai tọn tin to nùflo ahọlu tọn ji: onù etọn ma nọ buali to whẹdida mẹ gba.” (Howhinwhẹn lẹ 16:10) Na jide tọn, ehe na yin nugbo to whẹho Jesu Klisti, Ahọlu he ko yin zizedo ofìn ji lọ tọn mẹ. Gandudu etọn do aigba ji na tin to kọndopọ mẹ hẹ ojlo Jiwheyẹwhe tọn.
Ahọlu nuyọnẹntọ lọ do asisa whẹdida dodo po dodowiwa po tọn hia bo dọmọ: “Ojlẹ podọ nujlẹnu nugbo tọn wẹ OKLUNỌ tọn: opẹ́n apò tọn lẹpo wẹ azọ́n etọn.” (Howhinwhẹn lẹ 16:11) Jehovah wẹ yin asisa ojlẹ po nujlẹnu nugbo po tọn. Ahọlu gbẹtọvi de ma tindo jlọjẹ lọ nado ze nujinọtedo mọnkọtọn lẹ dai na ede gba. To whenuena Jesu tin to aigba ji, e dọmọ: “Yẹn ma sọgan wà onú depope deedenu gba; le yẹn sè, wẹ yẹn to whẹda do: dodo wẹ whẹdida ṣie: na yẹn ma to ojlo ṣie lọsu dín gba, adavo ojlo mẹhe do mi hlan tọn.” Mí sọgan donukun nado mọ whẹdida dodo yí sọn Ovi lọ dè, mẹhe Otọ́ “ko yí whẹdida lẹpo na.”—Johanu 5:22, 30.
Onú devo tẹwẹ mí sọgan donukun sọn ahọlu he ze afọ Jehovah tọn dai dè? “Osùnú de wẹ na ahọlu lẹ nado waylan,” wẹ ahọlu Islaeli tọn dọ, “na yè hẹn ofìn lí gbọn dodo dali.” (Howhinwhẹn lẹ 16:12) Nunọwhinnusẹ́n dodo Jiwheyẹwhe tọn lẹ wẹ nọ deanana Ahọluduta Mẹssia tọn lọ. E ma tindo mimá depope hẹ “ofìn ylando tọn” gba.—Psalm 94:20; Johanu 18:36; 1 Johanu 5:19.
Nukundagbe Ahọlu de Tọn Mimọ
Nawẹ mẹjidugando ahọlu huhlọnnọ de tọn lẹ dona yinuwa gbọn? Sọlọmọni dọmọ: “Nùflo dodo tọn wẹ ayajijẹ ahọlu lẹ tọn; yé sọ yiwanna ewọ he to ohó dodo dọ. Homẹgble ahọlu tọn taidi mẹdagun okú tọn: ṣigba gbẹtọ nuyọnẹntọ wẹ na miọnhomẹna ẹn.” (Howhinwhẹn lẹ 16:13, 14) To egbehe, sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ nọ yinuwa sọgbe hẹ ohó ehelẹ bo nọ hẹn alọnu ján to azọ́n yẹwhehodidọ Ahọluduta tọn po gbẹtọ lẹ hinhẹnzun devi po tọn mẹ. (Matiu 24:14; 28:19, 20) Yé yọnẹn dọ nùflo yetọn lẹ yiyizan to aliho ehe mẹ nọ hẹn homẹhun Ahọlu Mẹssia lọ, Jesu Klisti. Na nugbo tọn, nuyọnẹnnu wẹ e yin nado dín nukundagbe ahọlu gbẹtọvi huhlọnnọ de tọn bo ma hẹn homẹgble e. Nẹmunẹmu wẹ e na yin nuyọnẹnnu nado dín nukundagbe Ahọlu Mẹssia lọ tọn!
Sọlọmọni zindonukọn dọmọ: “To hinhọ́n nukun ahọlu tọn mẹ tọn wẹ ogbẹ̀ te: nukundagbe etọn sọ taidi aslọ jikun [amakikọ-whenu] tọn.” (Howhinwhẹn lẹ 16:15) “Hinhọ́n nukun ahọlu tọn” zẹẹmẹdo nukundagbe etọn mimọ, kẹdẹdile ‘hinhọ́n nukun Jehovah tọn’ nọtena nukundagbe etọn mimọ do. (Psalm 44:3; 89:15) Kẹdẹdile aslọ súyu yin kunnudenu jikun he na gọalọna jinukun lẹ nado whẹ́n tọn do, nukundagbe ahọlu de tọn yin kunnudenu onú dagbe he ja lẹ tọn. Gbẹninọ to gandudu Ahọlu Mẹssia tọn glọ na gọ́ na dona po dagbenu lẹ po, kẹdẹdile gandudu Ahọlu Sọlọmọni tọn yin do to obá kleun de mẹ.—Psalm 72:1-17.
Dile mí to tenọpọn Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn nado deanana whẹho aigba ji tọn lẹpo, mì gbọ mí ni dín alọgọ etọn nado klọ ayiha mítọn lẹ wé. Na mí nisọ ze jidide mítọn do Jehovah mẹ bo wleawuna obu jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn. To whenẹnu, mí sọgan tindo jidide mlẹnmlẹn dọ ‘tito mítọn lẹ na hẹnai gligli.’—Howhinwhẹn lẹ 16:3.
[Yẹdide to weda 18]
Linlẹn tẹ mẹ wẹ Jehovah basi “mẹylankan lẹ na azán oylan tọn” te?