‘Lẹblanu Jiwheyẹwhe Mítọn Tọn Sù Tlala’

 1. Etẹwẹ gán wá ayiha mítọn mẹ, eyin mí lẹnnupọndo mẹhe yin lẹblanunọ de ji?

EYIN mí lẹnnupọndo mẹhe yin lẹblanunọ de ji, ayiha mítọn gán yì mẹhe jọmẹ, nọ yiwannamẹ, nọ vẹawumẹ bosọ nọ tlúalọ de ji. Apajlẹ Jesu tọn gando Samalianu kọmẹnu dagbe lọ go gán sọ wá ayiha mítọn mẹ. Dawe he wá sọn akọ̀ devo mẹ ehe “do lẹblanu hia” Ju de he jẹ alọ ajotọ lẹ tọn mẹ. “Lẹblanu whàn” Samalianu lọ bọ e gbọn owanyi dali basi tito na Ju he yè gbleawuna lọ nido yin nukunpedego. (Luku 10:29-37) Apajlẹ ehe do jẹhẹnu dagbedagbe Jiwheyẹwhe mítọn tọn de hia, enẹ wẹ lẹblanu. Jẹhẹnu ehe yin adà owanyi Jiwheyẹwhe tọn de, podọ e nọ do e hia egbesọegbesọ to aliho he mẹ e nọ yinuwa hẹ mí te mẹ.

 2. Etẹwẹ yin adà lẹblanu tọn devo?

² Adà lẹblanu tọn devo sọ tin he gán wá ayiha mítọn mẹ. Enẹ wẹ gbigbẹ́ nado domẹplọnlọmẹgo, eyin dodonu de tin nado wàmọ. To adà enẹ mẹ, ayihaawe ma tin dọ Jehovah ko do lẹblanu hia mí. Salmu-kantọ lọ dọ dọ, “E ma yinuwa hẹ mí sọgbe hẹ ylando mítọn lẹ.” (Salm. 103:10) Amọ́, to ojlẹ devo lẹ mẹ, Jehovah gán domẹplọnlọ sinsinyẹn ylanwatọ de go.

 3. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí na gbadopọnna?

³ To hosọ ehe mẹ, mí na dọhodo kanbiọ atọ̀n delẹ ji: Naegbọn Jehovah nọ do lẹblanu hia? Be kanṣiṣa de tin to mẹplọnlọ sinsinyẹn po lẹblanu po ṣẹnṣẹn ya? Podọ, etẹwẹ gán gọalọna mí nado nọ do lẹblanu hia? Mì gbọ mí ni pọ́n lehe Ohó Jiwheyẹwhe tọn na gblọndo kanbiọ enẹlẹ tọn do.

 4. Naegbọn Jehovah do nọ do lẹblanu hia?

⁴ Jehovah yiwanna nado nọ do lẹblanu hia. Apọsteli Paulu kàn to gbọdo glọ dọ ‘lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn sù tlala.’ Tofi, Paulu to didohia dọ lẹblanu wẹ whàn Jiwheyẹwhe nado na todido olọn mẹ tọn gbẹtọvi mapenọ lẹ, enẹ wẹ devizọnwatọ yiamisisadode etọn lẹ. (Efe. 2:4-7) Amọ́, lẹblanu Jehovah tọn tlẹ sọ gbloada humọ. Salmu-kantọ Davidi dọmọ: “Jehovah yọ́n na mẹlẹpo, lẹblanu etọn sọ nọ sọawuhia to azọ́n etọn lẹpo mẹ.” (Salm. 145:9) Na Jehovah yiwanna gbẹtọ lẹ wutu, e nọ do lẹblanu hia to whedepopenu he whẹwhinwhẹ́n de tin nado wàmọ.

 5. Nawẹ Jesu plọnnu gando lẹblanu Jehovah tọn go gbọn?

⁵ Hú mẹdevo depope, Jesu yọ́n obá he mẹ Jehovah yiwanna nado nọ do lẹblanu hia jẹ. Otọ́ ehe po Visunnu etọn po ko yí owhe fọtọ́n susu lẹ zan dopọ to olọn mẹ whẹpo Jesu do wá aigba ji. (Howh. 8:30, 31) Whlasusu wẹ Jesu ko mọ lehe Otọ́ etọn do lẹblanu hia gbẹtọvi ylandonọ lẹ do. (Salm. 78:37-42) To whenue Jesu to mẹplọn, e nọ saba zinnudo jẹhẹnu dagbe Otọ́ etọn tọn ehe ji.

 6. Nawẹ Jesu do lehe Otọ́ etọn yin lẹblanunọ do hia gbọn?

⁶ Dile mí mọ do to hosọ he wayi mẹ, Jesu yí apajlẹ visunnu he danbú lọ tọn zan nado dohia to aliho he whànmẹ de mẹ obá he mẹ Jehovah yiwanna nado nọ do lẹblanu hia jẹ. Visunnu lọ tlọ́n whégbè bo ‘zan nutindo etọn lẹ do apà mẹ gbọn gbẹzan he gblezọn de zinzan dali.’ (Luku 15:13) To godo mẹ, e dealọ sọn gbẹzan mawé tọn etọn mẹ bo whiwhẹ ede bosọ lẹkọwa whégbè. Nawẹ baba etọn yinuwa gbọn? E madẹn bọ dẹpẹ lọ doayi nuyiwa etọn go. Jesu dọmọ: “Dile [visunnu lọ] gbẹ́ pò to olá, otọ́ etọn mọ ẹn bọ lẹblanu whàn ẹn, e sọ họ̀nwezun bo gbò e fán bosọ donùnùgo na ẹn.” Otọ́ lọ ma dowinyan visunnu etọn. Kakatimọ, e gbọn lẹblanu dali jona dẹpẹ lọ bo kẹalọyi i do whẹndo lọ mẹ whladopo dogọ. Ylando sinsinyẹn de wẹ visunnu he danbú lọ wà, amọ́ na e lẹnvọjọ wutu, baba etọn jona ẹn. Otọ́ lẹblanunọ he yin nùdego to apajlẹ lọ mẹ nọtena Jehovah. To aliho he whànmẹ ehe mẹ, Jesu dohia dọ Otọ́ emitọn nọ jlo nado jona ylandonọ he lẹnvọjọ sọn ahun mẹ wá lẹ.—Luku 15:17-24.

 7. Nawẹ nuyọnẹn Jehovah tọn tindo kanṣiṣa hẹ lẹblanu etọn gbọn?

⁷ Jehovah nọ do lẹblanu hia na nuyọnẹn mayọnjlẹ etọn wutu. Nuyọnẹn Jehovah tọn ma yin jẹhẹnu mọmọ tọn de poun. Kakatimọ, Biblu dọ dọ, ‘nuyọnẹn he wá sọn aga gọ́ na lẹblanu po sinsẹ́n dagbe lẹ po.’ (Jak. 3:17) Taidi otọ́ owanyinọ de, Jehovah yọnẹn dọ lẹblanu etọn nọ hẹn ale wá na ovi etọn lẹ. (Salm. 103:13; Isa. 49:15) Lẹblanu Jiwheyẹwhe tọn nọ na yé todido mahopọnna awugbopo yetọn lẹ. Enẹwutu, nuyọnẹn madodogbó Jehovah tọn nọ whàn ẹn nado do lẹblanu hia whedepopenu he dodonu de tin nado wàmọ. To ojlẹ dopolọ mẹ, Jehovah sọ nọ hẹn jlẹkajininọ go to aliho pipé mẹ. Nuyọnẹn etọn nọ zọ́n bọ e ma nọ yialọ na nuhe ma sọgbe gbede, to whenue e to lẹblanu dohia.

 8. Afọdide tẹwẹ dona yin zize to whedelẹnu, podọ etẹwutu?

⁸ Mí ni dọ dọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn de desọn ojlo mẹ bo hẹn ylando zun aṣa. Etẹwẹ mí dona wà? Paulu dọ to gbọdo glọ dọmọ: ‘Mì ma dogbẹ́ hẹ ẹ blo.’ (1 Kọl. 5:11) Ylanwatọ he ma lẹnvọjọ lẹ nọ yin didesẹ sọn agun mẹ. Afọdide ehe yin dandan nado basi hihọ́na mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu nugbonọ mítọn lẹ po, podọ nado dohia dọ mí nọ nọgodona nujinọtedo Jehovah tọn lẹ. Amọ́, mẹdelẹ nọ lẹndọ eyin mẹde yin didesẹ sọn agun mẹ, be Jiwheyẹwhe ma do lẹblanu hia mẹlọ. Be nugbo wẹ ya? Mì gbọ mí ni pọ́n.

 9, 10. Sọgbe hẹ Heblu lẹ 12:5, 6, naegbọn mí gán dọ dọ tito mẹdesẹ sọn agun mẹ tọn yin awuwledainanu lẹblanu tọn de? Na apajlẹ.

⁹ Eyin yè lá to opli ji dọ mẹhe mí yọnẹn bosọ yiwanna de “masọ yin dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ ba,” mí nọ blawu sinsinyẹn. Mí gán kanse míde eyin e biọ nugbonugbo dọ mẹyiwanna mítọn ni yin didesẹ sọn agun mẹ. Be tito mẹdesẹ sọn agun mẹ tọn yin dohia lẹblanu tọn nugbonugbo ya? Gbau. Alọ dindọn dogodo nado domẹplọnlọ mẹhe do hudo etọn de go, ma yin ohia nuyọnẹn, lẹblanu kavi owanyi tọn. (Howh. 13:24) Eyin yè de ylanwatọ he ma lẹnvọjọ de sẹ̀ sọn agun mẹ, be enẹ gán gọalọna ẹn nado diọ walọyizan etọn ya? E gán yinmọ. Susu mẹhe ko jai jẹ ylando sinsinyẹn mẹ lẹ tọn wẹ ko wá mọdọ afọdide nujikudo tọn he mẹho lẹ ze wẹ yin nuhe sin hudo emi do hugan nado gọ̀ biọ emide mẹ, bo diọ aliho gbẹninọ tọn emitọn bosọ lẹkọwa Jehovah dè.—Hia Heblu lẹ 12:5, 6.

¹⁰ Lẹnnupọndo apajlẹ ehe ji. Lẹngbọhọtọ de doayi e go dọ dopo to lẹngbọ etọn lẹ mẹ to azọ̀njẹ. E yọnẹn dọ nado penukundo azọ̀n tangan ehe go, e na biọ dọ emi ni klan lẹngbọ awutunọ lọ dovo na lẹngbọ he pò lẹ. Amọ́ to jọwamọ-liho, lẹngbọ lẹ ma nọ yiwanna nado nọ yedeṣo. Yé nọ jlo vẹkuvẹku nado nọpọ́ po lẹngbọ he pò lẹ po, podọ eyin yè wá klan lẹngbọ de dovo, e gán nọ mọ apọ̀. Amọ́, eyin lẹngbọhọtọ lọ basi dide nado klan lẹngbọ he to azọ̀njẹ lọ dovo, be ehe dohia dọ e yinuwa po kanyinylan po kavi wadanu wẹ ya? Paali. E yọnẹn dọ eyin emi dike bọ lẹngbọ he to azọ̀njẹ lọ nọpọ́ po lẹngbọ he pò lẹ po, azọ̀n lọ na gbàpe. E na basi hihọ́na lẹngbọpa lọ blebu eyin e klan lẹngbọ he to azọ̀njẹ lọ dovo.—Yijlẹdo Levitiku 13:3, 4 go.

11. (a) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ mẹdesẹ sọn agun mẹ de gán yin yiyijlẹdo lẹngbọ he to azọ̀njẹ de go te? (b) Awuwledainanu po alọgọ tẹlẹ po wẹ tin-to-aimẹ na mẹdesẹ sọn agun mẹ lẹ?

¹¹ Whenue Klistiani de yin didesẹ sọn agun mẹ, mí gán yí i jlẹdo lẹngbọ he to azọ̀njẹ enẹ go. E to azọ̀njẹ to gbigbọ-liho wẹ. (Jak. 5:14) Taidi azọ̀n agbasa mẹ tọn wunmẹ delẹ, azọ̀n gbigbọmẹ tọn lọsu gán yawu bẹplamẹ. Enẹwutu, nujọnu wẹ e yin to ninọmẹ delẹ mẹ nado klan mẹhe to azọ̀njẹ to gbigbọ-liho de dovo na agun lọ. Mẹplọnlọ ehe yin dohia owanyi Jehovah tọn na hagbẹ lẹngbọpa Etọn tọn he yin nugbonọ lẹ, podọ e gán yinuwado ylanwatọ lọ ji sisosiso bosọ whàn ẹn nado lẹnvọjọ. To whenue mẹlọ ko yin didesẹ sọn agun mẹ godo, e gán gbẹ́ nọ yì opli lẹ, fie e na mọ núdùdù gbigbọmẹ tọn he na hẹn ẹn lodo te. E gán sọ nọ mọ owe lẹ yí na yizan etọn titi bosọ pọ́n Televiziọn JW^®. Podọ, dile mẹho lẹ to ayido nukọnyiyi etọn go, yé gán nọ na ẹn ayinamẹ po anademẹ mẹdetiti tọn lẹ po sọn ojlẹ de mẹ jẹ devo mẹ nado gọalọna ẹn, na e nido gọ̀ jẹgangan to gbigbọ-liho bo yin gigọyí taidi dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ.b

12. Etẹwẹ mẹho lẹ gán wà nado do owanyi po lẹblanu po hia ylanwatọ he ma lẹnvọjọ de?

¹² Nujọnu wẹ e yin nado flindọ ylanwatọ he ma lẹnvọjọ lẹ kẹdẹ wẹ nọ yin didesẹ sọn agun mẹ. Mẹho agun tọn lẹ yọnẹn dọ whẹho sinsinyẹn de wẹ, ehe yé ma nọ yí nukun vlẹkẹsẹ de do pọ́n. Yé yọnẹn dọ Jehovah nọ domẹplọnlọmẹgo “jẹ obá he jẹ mẹ.” (Jel. 30:11) Yé yiwanna mẹmẹsunnu yetọn lẹ, podọ yé ma nọ jlo na wà nudepope he na gbleawuna yé to gbigbọ-liho. Amọ́ to whedelẹnu, dohia owanyi po lẹblanu po tọn wẹ e yin nado de ylanwatọ de sẹ̀ sọn agun mẹ.

13. Naegbọn e do biọ dọ Klistiani Kọlinti tọn de ni yin didesẹ sọn agun mẹ?

¹³ Lẹnnupọndo lehe apọsteli Paulu yinuwa hẹ ylanwatọ he ma lẹnvọjọ de to owhe kanweko tintan whenu do ji. Klistiani de to Kọlinti to gbẹzan fẹnnuwiwa tọn zan hẹ asi otọ́ etọn tọn. Lehe enẹ hiọawu do sọ! Gando whẹho ehe go, Jehovah dọna Islaelivi lẹ to hohowhenu dọmọ: “Sunnu he dọ́ asi otọ́ etọn tọn dè ko dowinyan otọ́ etọn. Yé omẹ awe lẹ dona yin hùhù dandan.” (Lev. 20:11) Na nugbo tọn, Paulu ma gán degbe dọ yè ni hù dawe enẹ. Amọ́, e na anademẹ Kọlintinu lẹ nado de e sẹ̀ sọn agun mẹ. Walọ mawé dawe lọ tọn to nuyiwa do mẹdevo lẹ ji to agun lọ mẹ, podọ delẹ to yé mẹ ma tlẹ mọ obá he mẹ nuhe e wà lọ ylan jẹ!—1 Kọl. 5:1, 2, 13.

14. Nawẹ Paulu do lẹblanu hia dawe he yin didesẹ sọn agun mẹ to Kọlinti lọ gbọn, podọ etẹwutu e do wàmọ? (2 Kọlintinu lẹ 2:5-8, 11)

¹⁴ To nukọn mẹ, Paulu sè dọ dawe lọ basi diọdo nujọnu tọn lẹ. Ylanwatọ lọ lẹnvọjọ nugbonugbo! Dile etlẹ yindọ dawe lọ hẹn winyan wá agun lọ ji, Paulu ma jlo na hẹn nulẹ sinyẹn gbau na ylanwatọ lọ dile e to mẹplọnlọ do e go. E na anademẹ mẹho lẹ dọmọ: ‘Mì jona ẹn sọn ojlo mẹ wá bo miọnhomẹna ẹn.’ Doayi whẹwhinwhẹ́n he Paulu na go dọmọ: “Na ewọ nikaa tlọ biọ awubla zẹjlẹgo mẹ.” Onú dawe he lẹnvọjọ lọ tọn wàlẹblanuna Paulu. Apọsteli lọ ma jlo dọ dawe lọ ni tlọ biọ awubla mẹ zẹjlẹgo, na nuhe e wà wutu, bo wá doalọtena jonamẹ dindin.—Hia 2 Kọlintinu lẹ 2:5-8, 11.

15. Nawẹ mẹho lẹ nọ hẹn jlẹkajininọ go to nujikudonọ-yinyin po lẹblanu didohia po ṣẹnṣẹn gbọn?

¹⁵ Mẹho lẹ nọ hodo apajlẹ Jehovah tọn bo nọ yiwanna nado do lẹblanu hia. Yé nọ yin nujikudonọ whenue e biọ domọ, bo ka sọ nọ do lẹblanu hia whenue e yọnbasi, podọ eyin dodonu nujọnu tọn de tin nado wàmọ. Eyin e ma yinmọ, e ma na yin lẹblanu amọ́ alọyiyi na nuhe ma sọgbe. Ṣigba, be mẹho agun tọn lẹ kẹdẹ wẹ dona nọ do lẹblanu hia ya?

16. Sọgbe hẹ Howhinwhẹn lẹ 21:13, nawẹ Jehovah nọ yinuwa hẹ mẹhe ma nọ do lẹblanu hia lẹ gbọn?

¹⁶ Klistiani lẹpo wẹ nọ jlo na do lẹblanu hia taidi Jehovah. Etẹwutu? Whẹwhinwhẹ́n dopo wẹ yindọ Jehovah ma na dotoaina mẹhe ma nọ do lẹblanu hia mẹdevo lẹ. (Hia Howhinwhẹn lẹ 21:13.) Depope to mí mẹ ma na jlo dọ Jehovah ni gbẹ́ nado dotoaina odẹ̀ mítọn lẹ, enẹwutu, mí dona payi nado dapana gbigbọ lẹblanu matindo tọn. Kakati nado nọ sú otó mítọn do Klistiani hatọ he to awufiẹsa mẹ de, mí dona to gbesisọ mẹ whelẹponu nado nọ dotoaina “awhágbe agbátọnọ tọn.” Mọdopolọ, mí nọ hẹn ayinamẹ gbọdo ehe do ayiha mẹ dọmọ: “Mẹhe ma nọ do lẹblanu hia na mọ whẹdida etọn yí matin lẹblanu.” (Jak. 2:13) Eyin mí nọ gbọn whiwhẹ dali flin obá he mẹ mí do hudo lẹblanu tọn jẹ, e yọnbasi taun dọ mí ni nọ do lẹblanu hia dogọ. Mí nọ jlo na do lẹblanu hia titengbe whenue ylanwatọ he lẹnvọjọ de lẹkọwa agun lọ mẹ.

17. Nawẹ Ahọlu Davidi do lẹblanu sisosiso hia gbọn?

¹⁷ Apajlẹ Biblu tọn lẹ gán gọalọna mí nado nọ do lẹblanu hia bo dapana hùnyinylan. Lẹnnupọndo apajlẹ Ahọlu Davidi tọn ji. E nọ saba do lẹblanu sisosiso hia. Dile etlẹ yindọ Sauli jlo na hù i, Davidi do lẹblanu hia ahọlu dide Jiwheyẹwhe tọn bo ma tẹnpọn gbede nado yiahọsu kavi víhlọ̀n.—1 Sam. 24:9-12, 18, 19.

18, 19. Ninọmẹ awe tẹlẹ mẹ wẹ Davidi ma do lẹblanu hia te?

¹⁸ Amọ́, e ma yin whelẹponu wẹ Davidi do lẹblanu hia. Di apajlẹ, whenue Nabali, dawe kanylantọ de ylangbè na Davidi bo gbẹ́ nado na núdùdù ewọ po sunnu etọn lẹ po, Davidi gblehomẹ sinsinyẹn bo basi dide nado hù dawe lọ gọna sunnu he to whédo etọn mẹ lẹpo. Eyin asi linsinyẹntọ Nabali tọn he nọ yin Abigaili ma yawu yinuwa wẹ, Davidi na ko duhùnhọ.—1 Sam. 25:9-22, 32-35.

¹⁹ To ninọmẹ devo mẹ, yẹwhegán Natani dọna Davidi dọ dawe adọkunnọ de yí lẹngbọ vivẹ́ kọmẹnu etọn he yin wamọnọ de tọn. Homẹgble Davidi sinsinyẹn bọ e dọmọ: “Dile Jehovah togbẹ̀, dawe he wà ehe jẹna okú!” (2 Sam. 12:1-6) Davidi yọ́n Osẹ́n Mose tọn ganji. Ajotọ he fìn lẹngbọ dopo dona suahọ etọn donù ẹnẹ. (Eks. 22:1) Amọ́, e ma yin okú-whẹ̀ wẹ na yin didá na ẹn. Enẹ ko sinyẹn gbau. Na nugbo tọn, apajlẹ de wẹ Natani na poun gando ylanwiwa debọdo-dego Davidi lọsu tọn he ylan taun humọ lẹ go! Podọ, Jehovah do lẹblanu hia Davidi tlala hú lehe Davidi wà do na dawe he fìn lẹngbọ to apajlẹ Natani tọn mẹ lọ.—2 Sam. 12:7-13.

20. Etẹwẹ mí gán plọn sọn apajlẹ Davidi tọn mẹ?

²⁰ Doayi e go dọ whenue Davidi to homẹgble ji, e dawhẹ na Nabali po sunnu etọn lẹpo po dọ yé jẹna okú. Podọ to nukọn mẹ, Davidi yawu dawhẹna dawe he go Natani donù to apajlẹ etọn mẹ lọ dọ e jẹna okú. To ninọmẹ awetọ ehe mẹ, mí gán kanse míde nuhewutu dawe he nọ saba jọmẹ ehe nado dawhẹ sinsinyẹn mọnkọ. Lẹnnupọndo lẹdo nujijọ lọ tọn ji. To ojlẹ lọ mẹ, ayihadawhẹnamẹnu Davidi tọn ko hoapa. Na taun tọn, eyin mẹde nọ yí hùnyinylan do dawhẹ, ohia lọ niyẹn dọ mẹlọ do nuhahun to gbigbọ-liho. Jesu na avase sinsinyẹn hodotọ etọn lẹ dọmọ: “Mì sọ dawhẹnamẹ ba blo, na mì nikaa yin whẹdana; na whẹdida he nkọ mì yí do to whẹdanamẹ wẹ yè na yí do dawhẹna mì.” (Mat. 7:1, 2) Mì gbọ mí ni payi ma nado yin hùnylantọ, bo nọ dovivẹnu nado ‘sù tlala to lẹblanu’ mẹ taidi Jiwheyẹwhe mítọn.

21, 22. Aliho dagbe tẹlẹ mẹ wẹ mí gán nọ do lẹblanu hia te?

²¹ Lẹblanu didohia ma yin numọtolanmẹ de poun. Na nugbo tọn, lẹblanu yin zẹẹmẹ basina taidi nuyiwa de he nọ do awuvẹmẹ hia. Enẹwutu, dopodopo mítọn gán nọ na ayidonugo sọwhiwhe tọn nuhudo mẹhe to whẹndo, agun po lẹdo mítọn mẹ lẹ po tọn. Na nugbo tọn, dotẹnmẹ susu lẹ nọ hundote na mí nado do lẹblanu hia! Be mẹde do hudo homẹmimiọn tọn wẹ ya? Be mí gán gọalọ to aliho tangan de mẹ, vlavo bo wleawu núdùdù tọn kavi wà nudagbe devo de ya? Be Klistiani he yin gigọyí de do hudo gbẹdohẹmẹtọ he na miọnhomẹna ẹn bosọ hẹn ẹn lodo de tọn wẹ ya? Be mí gán nọ lá wẹndagbe homẹmiọnnamẹ tọn lọ na mẹdevo lẹ ya? Dopo to aliho dagbe hugan he mẹ mí gán do lẹblanu hia mẹhe mí nọ dukosọna lẹ te mẹ niyẹn.—Jobu 29:12, 13; Lom. 10:14, 15; Jak. 1:27.

²² Eyin mí nọ na ayidonugo nuhudo mọnkọ lẹ, mí na mọdọ dotẹnmẹ hundote susu lẹ wẹ mí do nado do lẹblanu hia. Eyin mí do lẹblanu hia, lehe mí nọ hẹn homẹ Otọ́ olọn mẹ tọn mítọn tọn hùn do sọ, yèdọ Jiwheyẹwhe de he ‘sù tlala to lẹblanu’ mẹ!