“Ewọ He Tuntoai Do Wọhẹ Go, Wẹ Zìn”

“YÍ AYIHA towe do [mẹplọnlọ] go, podọ otó towe do ohó nuyọnẹn tọn go,” wẹ Howhinwhẹn lẹ 23:12 dọ. To wefọ ehe mẹ, “mẹplọnlọ,” kavi oplọn walọ dagbe tọn, bẹ mẹplọnlọ dido mẹdetiti go po wọhẹ he mí nọ mọyi sọn mẹdevo lẹ dè po hẹn. Mẹplọnlọ mọnkọtọn nọ biọ nuyọnẹn kavi oyọnẹn tintindo gando vọjlado he nuhudo etọn tin lọ po lehe e na yin yiyizan do po go. Enẹwutu, “ohó nuyọnẹn tọn” sọn asisa dejidego de mẹ yin dandannu na mẹplọnlọ.

Owe Howhinwhẹn lẹ tọn he to Biblu mẹ yin asisa dagbe ohó nuyọnẹn tọn de. Howhinwhẹn he yin kinkàn do e mẹ lẹ nọ gọalọ “nado yọ́n nuyọnẹn po mẹplọnlọ po; . . . Nado mọ mẹplọnlọ zinzin tọn, to dodo, whẹdida po kunnumahu po mẹ.” (Howhinwhẹn lẹ 1:1-3) Nuyọnẹnnu wẹ e na yin nado ‘tuntoai’ na yé. Howhinwhẹn lẹ weta 15 na mí anademẹ dejidego lẹ do lehe mí na nọ dava homẹgble po odẹ́ mítọn po do gọna lehe mí sọgan má oyọnẹn pé gbọn ji. Mì gbọ mí ni gbadopọnna wefọ delẹ sọn weta enẹ mẹ.

Etẹwẹ “Nọ Lẹ́ Homẹgble Sẹ̀”?

To zẹẹmẹ bibasi do lehe hogbe lẹ nọ yinuwado homẹgble kavi adi ji do mẹ, Ahọlu Sọlọmọni Islaeli hohowhenu tọn dọmọ: “Hogbe dẹẹdẹ nọ lẹ́ homẹgble sẹ̀: ṣigba ohó sinsinyẹn wẹ nọ fọ́n homẹgble daga.” (Howhinwhẹn lẹ 15:1) “Homẹgble” yin hogbe de he nọ yin yiyizan nado basi zẹẹmẹ numọtolanmẹ sinsinyẹn kavi nuyiwa homẹmahun tọn. Nawẹ howhinwhẹn ehe sọgan gọalọna mí nado yinuwa hẹ homẹgble mẹdevo tọn po mílọsu tọn po gbọn?

Hogbe sinsinyẹn he nọ hẹn awufiẹsa wá lẹ sọgan hẹn ninọmẹ homẹgble tọn de ylan dogọ. To vogbingbọn mẹ, hogbe dẹẹdẹ nọ saba miọnhomẹnamẹ. Nalete, nado gblọn hogbe dẹẹdẹ na mẹhe gblehomẹ de ma nọ bọawu to whepoponu gba. Etomọṣo, e nọ pọnte eyin mí tẹnpọn bo mọnukunnujẹ nuhe hẹn homẹgblena ẹn mẹ. Biblu dọmọ: “Zinzin gbẹtọ tọn hẹn ẹn whleawu nado gblehomẹ; gigo etọn sọ wẹ nado dèkọ̀ sọn ylanwa go.” (Howhinwhẹn lẹ 19:11) Be e sọgan yindọ numọtolanmẹ jide-matindo tọn kavi ojlo nado mọ ayidonugo yí dogọ wẹ hẹn mẹde gblehomẹ ya? Whẹwhinwhẹ́n he wutu e do gblehomẹ taun sọgan nọma tindo kanṣiṣa depope hẹ nuhe mí dọ kavi wà. To whenuena mí pehẹ nuyiwa homẹgble tọn to lizọnyizọn Klistiani tọn mẹ, be e ma yin nudọnamẹ agọ̀ he whétọ lọ ko sè dogbọn nuyise mítọn lẹ dali kavi linlẹn agọ̀ he ko tọ́nnukunna ẹn lẹ wẹ nọ saba hẹn ninọmẹ ehe wá ya? Be mí na yí ohó lọ do ota bo wadán wẹ ya? Eyin nuhe hẹn mẹde gblehomẹ ma tlẹ yawu họnwun na mí, awugbopo mẹplọnlọ dido mẹdetiti go tọn wẹ e na yin nado yí hogbe sinsinyẹn lẹ zan. Mí dona nọ dapana nuyiwa mọnkọtọn lẹ.

Ayinamẹ lọ nado nọ yí hogbe dẹẹdẹ zan sọ yin nuhọakuẹ taun eyin mílọsu gblehomẹ. Mí sọgan yí ayinamẹ mọnkọtọn do yizan mẹ gbọn pinplọn nado nọ dọ numọtolanmẹ mítọn lẹ tọ́n to aliho he ma na hẹn homẹgblena hosetọ mítọn mẹ dali. To nuyiwa hẹ hagbẹ whẹndo tọn lẹ mẹ, kakati nado nọ wadán kavi dọ danú na yé po hogbe mẹdèpo tọn lẹ po, mí sọgan tẹnpọn nado nọ dọ numọtolanmẹ mítọn lẹ tọ́n po ogbè dẹẹdẹ po. To paa mẹ, danú-dọnamẹ nọ fọ́n ojlo ahọsuyíyí tọn dote. Numọtolanmẹ mítọn lẹ didọna mẹde po ogbè dẹẹdẹ po nọ de linlẹn whẹgbledomẹ tọn pò podọ e sọgan whàn mẹlọ nado basi vọjlado lẹ.

“Odẹ́ Nuyọnẹntọ Tọn Nọ Zan Nuyọnẹn Dagbe”

Mẹplọnlọ dido mẹdetiti go nọ yinuwado aliho he mẹ mí nọ dọho te ji gọna nuhe mí nọ dọ. “Odẹ́ nuyọnẹntọ tọn nọ zan nuyọnẹn dagbe,” wẹ Sọlọmọni dọ, “ṣigba onù nulunọ tọn họ̀ nululu jẹgbonu.” (Howhinwhẹn lẹ 15:2) Eyin mí wleawuna ojlo nado gọalọna mẹdevo lẹ bo nọ dọho na yé dogbọn lẹndai Jiwheyẹwhe tọn po awuwledainanu jiawu etọn lẹ po dali, be e ma yin ‘nuyọnẹn dagbe zan’ wẹ mí te niyẹn ya? Nulunọ nọ gboawupo nado wà ehe na e gbọagba oyọnẹn tọn wutu.

Whẹpo Sọlọmọni do zindonukọn to ayinamẹ nina do odẹ́ yiyizan ji mẹ, e do linlẹn mẹhẹnlẹnnupọn tọn de hia dọmọ: “Nukun OKLUNỌ tọn tin to ofi popo, e to mẹylankan po mẹdagbe lẹ po pọ́n.” (Howhinwhẹn lẹ 15:3) Mí sọgan jẹaglin to ehe mẹ na mí yin hinhẹn deji dọ: “Nukun OKLUNỌ tọn lẹ to godo po nukọn po yì lẹdo aigba lẹpo pete, nado do ede hia huhlọnnọ na ayiha yé mẹhetọn yin pipé hlan e dè lẹ tọn.” (2 Otannugbo lẹ 16:9) Jiwheyẹwhe nọ yọnẹn eyin mí to nuhe yin dagbe wà. E sọ nọ doayi mẹhe to oylan wà lẹ go ga podọ yé na dogbè nuhe wà yé te lẹ tọn na ẹn.

Sọlọmọni zinnudo nuhọakuẹ-yinyin hogbe dẹẹdẹ tọn ji yinukọn dogọ dọmọ: “Odẹ́ hẹndogángán [kavi homẹmiọnnamẹ] tọn wẹ atin ogbẹ̀ tọn: lẹgọ-lẹgọ to e mẹ wẹ gbigble ayiha tọn.” (Howhinwhẹn lẹ 15:4) Hogbe lọ “atin ogbẹ̀ tọn” dlẹnalọdo jẹhẹnu azọ̀nhẹngbọ po mẹhẹnlodo tọn lẹ po. (Osọhia 22:2) Hogbe dẹẹdẹ nuyọnẹntọ tọn nọ miọnhomẹna mẹhe to sisè e lẹ. E nọ fọ́n jẹhẹnu dagbe yetọn lẹ dote. To vogbingbọn mẹ, odẹ́ oklọ kavi kanyinylan tọn nọ hẹn ayiha hosetọ lẹ tọn kúṣiọ.

Kẹalọyi Mẹplọnlọ bo ‘Vúnvún Oyọnẹn Pé’

“Nulunọ vlẹ oplọn otọ́ etọn tọn,” wẹ ahọlu nuyọnẹntọ lọ zindonukọn dọ, “ṣigba ewọ he tuntoai do wọhẹ go, wẹ zìn.” (Howhinwhẹn lẹ 15:5) Nawẹ mẹde sọgan “tuntoai do wọhẹ go” do eyin yè ma na ẹn wọhẹ lọ jẹnukọn whẹ́? Wefọ ehe to didohia dọ mẹplọnlọ hokọnamẹ tọn dona yin nina to whenue nuhudo etọn tin. To whẹndo mẹ, azọngban mẹjitọ lẹ—titengbe otọ́ lọ—tọn wẹ e yin nado wleawuna mẹplọnlọ, podọ azọngban ovi lẹ tọn wẹ nado kẹalọyi i. (Efesunu lẹ 6:1-3) Nalete, devizọnwatọ Jehovah tọn lẹpo wẹ nọ mọ mẹplọnlọ yí to aliho de kavi devo mẹ. “Ewọ he [Jehovah] yiwanna wẹ e nọ wọhẹ, bo sọ nọ hò ovi dopodopo he e yí,” wẹ Heblu lẹ 12:6 dọ. Nuyiwa mítọn dohlan mẹplọnlọ nọ dohia eyin mí yin nuyọnẹntọ kavi nulunọ.

To vogbingbọn devo didohia mẹ, Sọlọmọni dọmọ: ‘Nùflo nuyọnẹntọ tọn nọ vúnvún oyọnẹn pé: ṣigba ayiha nulunọ tọn ma nọ wàmọ gba.’ (Howhinwhẹn lẹ 15:7) Oyọnẹn mimape taidi nado vúnvún okún pé nkọ. To hohowhenu, glesi ma nọ dó okún etọn lẹpo do fidopo gba. Kakatimọ, e nọ vúnvún okún lọ vudevude gbọ̀n ogle lọ pete ji. Nudopolọ wẹ gando oyọnẹn mimá go. Di dohia, eyin mí dukosọ hẹ mẹde to lizọnyizọn lọ mẹ, e ma na yin nuyọnẹnnu nado kọ́ nuhe mí yọnẹn gando Biblu go lẹpo jẹgbonu to afọdopolọji gba. Kakatimọ, mẹhe yin nuyọnẹntọ nọ do mẹplọnlọ ede go to hodidọ mẹ. E nọ ‘vúnvún’ oyọnẹn pé gbọn zẹẹmẹ bibasi do nugbo Biblu tọn dopo poun ji to ojlẹ dopodopo mẹ to aliho debọdo-dego tọn mẹ dali, bosọ nọ ze nuyiwa hosetọ etọn tọn do lẹnpọn mẹ. Apajlẹnọ mítọn, Jesu Klisti wà ehe to whenuena e to hodọna yọnnu Samalianu de.—Johanu 4:7-26.

Oyọnẹn mimape zẹẹmẹdo nado nọ dọ nuhe gọ́ na oplọn bosọ sọgan hẹn ale wá. E nọ biọ nulẹnpọn jẹnukọn nado dọho he bẹ nudọnamẹ hẹn bosọ na tulimẹ. Enẹwutu, “Ayiha dodonọ tọn [nọ] kànayiha nado gblọn.” (Howhinwhẹn lẹ 15:28) Lehe e yin nujọnu do sọ dọ hogbe mítọn lẹ ni taidi jikun finfán he nọ yọ̀n aigba bosọ nọ hẹn ale wá, kakati nido taidi tọ̀sisa ylankan he nọ plọ́ nulẹpo yì sọn aliho etọn ji!

‘Wiwe to Owalọ Mẹ’

Na nugbo tọn, nuyiwa nuyọnẹn tọn wẹ e yin nado vúnvún oyọnẹn pé dogbọn Jehovah po lẹndai etọn po dali podọ nado nọ na ‘sinsẹ́n nùflo tọn’ hlan ẹn taidi ‘avọ́sinsan pipà tọn.’ (Heblu lẹ 13:15) Ṣigba, na Jehovah nido kẹalọyi avọ́sinsan mọnkọtọn, mí dona yin ‘wiwe to owalọ mítọn lẹpo mẹ.’ (1 Pita 1:14-16) To howhinwhẹn mẹhẹnlẹnnupọn tọn awe yiyizan mẹ, Sọlọmọni dọ̀n ayidonugo mítọn wá nugbo tangan ehe ji to aliho huhlọnnọ de mẹ. E dọmọ: “Avọ́ mẹylankan lẹ tọn osùnú de wẹ hlan OKLUNỌ: ṣigba odẹ̀ nugbonọ lẹ tọn wẹ homẹhunhun etọn. Aliho mẹylankan lẹ tọn osùnú de wẹ hlan OKLUNỌ: ṣigba e yiwanna yé he to dodo hodo lẹ.”—Howhinwhẹn lẹ 15:8, 9.

Nawẹ mẹhe jo ali he yì ogbẹ̀ mẹ do lẹ nọ pọ́n wọhẹ hlan gbọn, podọ etẹwẹ to tepọn yé? (Matiu 7:13, 14) “Anademẹ yin homẹhẹngblenu na ewọ he gbẹ́ aliho dai: ewọ he sọ gbẹ́ wọhẹ na kú.” (Howhinwhẹn lẹ 15:10) Kakati nado kẹalọyi ayinamẹ vọjlado tọn sọn mẹhe yin azọngbannọ to agun Klistiani tọn mẹ lẹ dè bo do lẹnvọjọ nujọnu tọn hia, mẹhe to nuyiwa to aliho ylankan mẹ delẹ ko de nado jo ali dodo tọn do. Nululu nankọ die! Sọgbe hẹ lẹdogbedevomẹ Bible Segond tọn, howhinwhẹn ehe dọmọ: “Mẹplọnlọ sinsinyẹn to tepọn ewọ he gbẹ́ aliho lọ dai; ewọ he gbẹwanna wọhẹ na kú.”

Etẹwẹ lo eyin mẹde do ede hia taidi mẹhe nọ kẹalọyi wọhẹ ṣogan bo gbẹwanna ẹn to ohò etọn mẹ? Nululu wẹ ehe lọsu yin. “Kutomẹ po husudo po hùn dai to OKLUNỌ nukọn,” wẹ ahọlu Islaeli tọn dọ. “Nẹmunẹmu to ayiha ovi gbẹtọ tọn lẹ mẹ?” (Howhinwhẹn lẹ 15:11) To yẹhiadonu-liho, nudepope ma sọgan dẹn do Jiwheyẹwhe sọ Ṣeol kavi kutomẹ fie oṣiọ lẹ nọ yì gba. Ṣogan, nukọn etọn wẹ e te. E yọ́n gbẹtọ-yinyin mẹhe tin to finẹ lẹpo tọn bosọ tindo nugopipe nado fọ́n yé. (Psalm 139:8; Johanu 5:28, 29) Lehe e bọawuna Jehovah nado yọ́n nuhe tin to ahun gbẹtọvi lẹ tọn mẹ do sọ! “Onú lẹpo wẹ to omẹ́ bosọ hùndonuvo to nukun etọn mẹ, mẹhe míwlẹ do onú nado wà hẹ,” wẹ apọsteli Paulu wlan. (Heblu lẹ 4:13) Gbẹtọ sọgan doyẹklọ hatọ etọn ṣigba yẹnuwiwa ma nọ klọ Jiwheyẹwhe gba.

E ma yindọ mẹhe gbẹ́ mẹplọnlọ dai nọ gbẹwanna wọhẹ kẹdẹ wẹ gba ṣigba e sọ nọ vlẹ mẹhe to wiwọhẹ ẹ lẹ kò. “Mẹvlẹtọ ma [nọ] yiwanna mẹhe to wiwọhẹ ẹ gba,” wẹ Sọlọmọni dọ. Nado gbloadana linlẹn enẹ, e yí linlẹn mọnkọtọn devo dogọ dọmọ: “Mọ e ma jei nuyọnẹntọ lẹ dè.” (Howhinwhẹn lẹ 15:12) Lehe e na vẹawu dọ omẹ mọnkọtọn ni jlọ omọ́-liho etọn do sọ!

Tindo Pọndohlan Dagbe

Alọdlẹndonu he yin bibasi hlan hogbe lọ “ayiha” blá howhinwhẹn Sọlọmọni tọn atọ̀n he bọdego lẹ dopọ. Nado do lehe numọtolanmẹ mítọn lẹ nọ yinuwado awusọhia nukunta mítọn tọn ji do hia, ahọlu nuyọnẹntọ lọ dọmọ: “Ayiha homẹvivi tọn hẹn nukunmẹ yọ́n: ṣigba gbọn awubla ayiha tọn dali, gbigbọ nọ gbàdo.”—Howhinwhẹn lẹ 15:13.

Etẹwẹ sọgan hẹn awubla ayiha tọn wá? “Awubla to ayiha gbẹtọ tọn mẹ wẹ nọ hẹn ẹn dokọdò,” wẹ Biblu dọ. (Howhinwhẹn lẹ 12:25) Nawẹ mí sọgan glọnalina adà ylankan gbẹzan tọn lẹ nado hẹn ayiha mítọn kúṣiọ gbọn? Kakati nado nọ yin ahunmẹduna to whepoponu dogbọn ninọmẹ he vẹawu nado deanana lẹ dali, mí sọgan nọ lẹnnupọndo dona gbigbọmẹ tọn susugege he Jehovah ko kọ̀n do mí ji todin po nuhe e na wà na mí to sọgodo lẹ po ji. Ehe wiwà na hẹn mí dọnsẹpọ ẹ dogọ. Mọwẹ, dindọnsẹpọ ‘Jiwheyẹwhe ayajẹnọ lọ’ na hẹn ahun awubla tọn mítọn jaya dandan.—1 Timoti 1:11.

Humọ, owẹ̀n Biblu tọn yin asisa dagbe homẹmiọnnamẹ po ayajẹ po tọn de. Psalm-kàntọ dọ dọ ayajẹnọ wẹ mẹhe ‘homẹhunhun etọn tin to osẹ́n OKLUNỌ tọn mẹ, bọ e nọ to ayihamẹlẹnpọn to osẹ́n etọn mẹ to okle po ozán po.’ (Psalm 1:1, 2) Etlẹ yin to whenuena mí tindo numimọ awufiẹsa tọn to ahun mítọn mẹ, Biblu hihia po ayihamẹlinlẹnpọn do nuhe e dọ lẹ po ji na na mí tuli. Lizọnyizọn he Jiwheyẹwhe dena mí lọ sọ tin to finẹ ga. Mí yin jide na dọ “yé he to nọkún húnhún to dasin mẹ lẹ na gbẹ̀n to hàngbe lélé ayajijẹ tọn mẹ.”—Psalm 126:5.

“Ayiha ewọ he zìn tọn nọ to [oyọnẹn] dín,” wẹ Sọlọmọni dọ, “ṣigba onù nulunọ tọn nọ yí nululu do yìn ede.” (Howhinwhẹn lẹ 15:14) Howhinwhẹn ehe hẹn vogbingbọn ayidego tọn he tin to ayinamẹ nuyọnẹntọ tọn po nulunọ tọn po ṣẹnṣẹn wá ayiha mítọn mẹ. Mẹhe zìn nọ dín oyọnẹn whẹpo do nọ na ayinamẹ. E nọ dotoai ganji bo nọ mọ nudọnamẹ gigọ́ he e tindo nuhudo etọn lẹ yí whẹ́. E nọ gbadopọnna Owe-wiwe nado yọ́n osẹ́n kavi nunọwhinnusẹ́n he gando ninọmẹ lọ go lẹ. Ayinamẹ etọn lẹ nọ yin zize sinai do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji gligli. Ṣigba, mẹhe yin nulunọ ma nọ yin ahunmẹduna nado dindona nugbo ninọmẹ lọ tọn whẹpo do dọ nuhe wá ayiha etọn mẹ tọ́n gba. Enẹwutu, eyin mí to ayinamẹ dín, e na yin nuyọnẹnnu nado yì gbẹtọ nuyọnẹntọ he whèwhín lẹ dè kakati nado yì mẹhe na dọ nuhe mí to jijlo nado sè na mí lẹ dè. Lehe e yọ́n do sọ nado tindo ‘nunina to sunnu lẹ mẹ’ to agun Klistiani tọn mẹ, mẹhe ‘nọ dín oyọnẹn’ whẹpo do nọ namẹ ayinamẹ lẹ!—Efesunu lẹ 4:8.

Howhinwhẹn he bọdego dọ ale nujọnu tọn he nọ wá sọn pọndohlan dagbe tintindo mẹ na mí. Ahọlu Islaeli tọn lọ dọmọ: “Azán nukunbianọ tọn lẹpo wẹ oylan: ṣigba homẹvivinọ to jijọho dù to whepoponu.” (Howhinwhẹn lẹ 15:15) Ogbẹ̀ bẹ dona po nugbajẹmẹji lẹ po hẹn, yèdọ ojlẹ ayajẹ tọn lẹ po avi tọn lẹ po. Eyin mí nọ lẹnnupọndo adà ylankan lẹ kẹdẹ ji, awubla na pavava do nulẹnpọn mítọn ji, bọ gbẹzan mítọn lẹpo na gọ́ na ayimajai. Ṣigba, eyin mí na dotẹnmẹ ayajẹ mẹdetiti tọn lẹ po todido he Jiwheyẹwhe na mí po nado deanana nulẹnpọn mítọn, adà gbẹzan tọn he nọ hẹn ayimajai wá lẹ ma na dotukla mí sọmọ ba bọ mí na tindo ayajẹ homẹ tọn. Pọndohlan dagbe de tintindo nọ hẹn ẹn yọnbasi na mí nado to “jijọho dù to whepoponu.”

Enẹwutu, mì gbọ mí ni dovivẹnu lẹpo nado tindo sisi sisosiso na mẹplọnlọ. Mì gbọ mí ni na ẹn dotẹnmẹ nado yinuwa, e ma yin do numọtolanmẹ, hodidọ, po walọ mítọn lẹ kẹdẹ po ji gba, ṣigba do pọndohlan mítọn lọsu ji ga.

[Yẹdide to weda 13]

“Hogbe dẹẹdẹ nọ lẹ́ homẹgble sẹ̀”

[Yẹdide lẹ to weda 15]

Azọngban mẹjitọ lẹ tọn wẹ nado wleawuna mẹplọnlọ

‘Nùflo nuyọnẹntọ tọn nọ vúnvún oyọnẹn pé’