To Whinwhẹ́n Zọnmii to Oyọnẹn Mẹ
“Mì yí ... dogọ́ yise mìtọn ... oyọnẹn.”—2 PITA 1:5.
1, 2. (a) Etẹwẹ hiẹ sọgan plọn sọn olọn lẹ pinpọn mẹ? (Lomunu lẹ 1:20) (b) Etẹwẹ yin oba he mẹ jideji oyọnẹn gbẹtọ tọn jẹ?
ETẸWẸ hiẹ sọgan plọn gbọn tintọnjẹgbonu to ozán he họnwun, dozinvlu de mẹ dali bo pọ́n osun sisẹ́ po sunwhlẹvu madosọha lẹ po? Hiẹ sọgan plọn nude dogbọn Omẹ lọ he dá onu ehe lẹpo dali.—Psalm 19:1-6; 69:34.
2 Eyin hiẹ jlo nado hẹn oyọnẹn enẹ jideji, be hiẹ na hẹ ohọ̀ towe ta bo pọ́n aga sọn finẹ wẹ ya? Vlavo lala. Albert Einstein to ojlẹ de mẹ wayì yí yẹdenanu mọnkọtọn zan nado dohia dọ lẹnunnuyọnẹntọ lẹ ma ko yinukọn susu to oyọnẹn wẹkẹ lọ tọn mẹ gba podọ na nugbo tọn tindo oyọnẹn vude poun dogbọn Omẹ lọ he daẹ dali.a Dr. Lewis Thomas wlan dọmọ: “Nuwadotana he klo hugan dopo lọ heyin lẹnunnuyọnẹn tọn to owhe kanweko kọdetọn dagbe tọn lẹnunnuyọnẹn tọn hugan ehe mẹ wẹ yin nudinmọ lọ dọ mí tin to wunvi he siso mẹ; mí yọ́n onu vude poun dogbọn nudida dali podọ nukunmọjẹnumẹ mítọn tlẹ depò susu.”
3. To aliho tẹ mẹ wẹ jideji to oyọnẹn mẹ nọ hẹn jideji awufiẹsa tọn wá te?
3 Eyin hiẹ tlẹ yí pipotọ owhe tedidi gbẹninọ paa tọn lẹpo zan to oyọnẹn mọnkọtọn dindin mẹ, hiẹ sọgan wá lẹzun mẹhe na yọ́n lehe gbẹninọ whegli do poun bo na mọ hezeheze dọ oyọnẹn yiyizan gbẹtọ tọn tindo dogbo gbọn mape dali podọ gbọn ninọmẹ ‘gbingbán’ aihọn ehe tọn dali. Sọlọmọni donù enẹ go, bo wlan dọmọ: “Na to nuyọnẹn susu mẹ wẹ awubla susu te, ewọ he sọ to nuyọnẹn hẹn zùn susu, to awubla hẹn zùn susu.” (Yẹwhehódọtọ 1:15, 18) Mọwẹ, mimọ oyọnẹn po nuyọnẹn po yí matin kanṣiṣa lẹndai Jiwheyẹwhe tọn lẹ depope nọ saba bẹ awufiẹsa po awubla po hẹn.—Yẹwhehódọtọ 1:13, 14; 12:12; 1 Timoti 6:20.
4. Oyọnẹn tẹwẹ mí dona jlo nado tindo?
4 Be ayinamẹ Biblu tọn wẹ e yin dọ mí ni ma tindo ojlo to oyọnẹn mítọn hinhẹngblo mẹ blo ya? Apọsteli Pita wlan dọmọ: “Ṣigba mì ni to whinwhẹn to ojọmiọn mẹ, podọ to oyọnẹn Jesu Klisti Oklunọ Whlẹngantọ mítọn tọn mẹ. Na ewọ wẹ gigo tin hlan sọn dinvie kaka doi.” (2 Pita 3:18) Mí sọgan podọ dona kẹalọyi tudohomẹnamẹ enẹ dile e gando mí go do, he to tudohomẹna mí nado whẹ́n to nuyọnẹn mẹ. Ṣigba oyọnẹn alọpa tẹ? Nawẹ mí sọgan hẹn ẹn jideji gbọn? Podọ be mí to mọwà nugbo nugbo ya?
5, 6. Nawẹ Pita zinnudeji dọ mí tindo nuhudo nado duale oyọnẹn tọn gbọn?
5 Whinwhẹ́n to oyọnẹn he pegan Mẹdatọ wẹkẹ lọ tọn po Jesu tọn po mẹ wẹ yin linlẹn titengbe lọ to wekanhlanmẹ awetọ Pita tọn mẹ. To bẹjẹeji etọn e wlan dọmọ: “Na ojọmiọn po jijọho po ni to jiji deji hlan mì to oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn mẹ po Jesu Oklunọ mítọn tọn po, mimọ dọ yẹwhe huhlọn etọn ko na onú popo mí he yín ogbẹ̀ po jijọ-di-Jiwheyẹwhe po tọn, gbọn oyọnẹn ewọ he ylọ mí hlan gigo po jijọdagbe po mẹ.” (Wekun flinflin lẹ yin mítọn) (2 Pita 1:2, 3) Enẹwutu e bla tintindo ojọmiọn po jijọho po dopọ hẹ oyọnẹn Jiwheyẹwhe tọn po Visunnu etọn tọn mimọyi mítọn po. Enẹ yin nuhe sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe, to whenuena e yindọ Mẹdatọ lọ, Jehovah, wẹ yin dodonu oyọnẹn nujọnu tọn. Mẹde he dibusi Jiwheyẹwhe nọ penugo nado mọ whẹho lẹ to aliho he sọgbe mẹ podọ nado wá tadona he họakuẹ lẹ kọ̀n.—Hówhínwhẹ́n lẹ 1:7.
6 Enẹgodo Pita dotuhomẹnamẹ dọmọ: “Mì yí jijọdagbe dogọ́ yise mìtọn; bo yí oyọnẹn dogọ́ jijọdagbe; [mawazẹjlẹgo] dogọ oyọnẹn; homẹfa dogọ [mawazẹjlẹgo]; jijọ-di-Jiwheyẹwhe tọn dogọ homẹfa; owanyi na mẹmẹsunnu dogọ [jijọ]-di-Jiwheyẹwhe tọn; podọ owanyi dogọ owanyi na mẹmẹsunnu. Na eyin onú helẹ yín mìtọn bo sù, yé ma na hẹn mì zùn adidọnọ kavi madosinsẹ́nnọ hlan oyọnẹn Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn gba.” (Wekun flinflin lẹ yin mítọn) (2 Pita 1:5-8)b To weta he bọdego mẹ, mí hia dọ oyọnẹn tintindo nọ gọalọna gbẹtọ lẹ nado họngan sọn diho aihọn tọn lẹ mẹ. (2 Pita 2:20) Pita gbọnmọ dali hẹn ẹn họnwun dọ enẹnọ lẹ he to lilẹzun Klistiani lẹ tindo nuhudo oyọnẹn tọn, dile mẹhe ko to Jehovah sẹ̀n lẹ lọsu tindo do. Be hiẹ tin to dopo to ogbẹ́ enẹlẹ mẹ ya?
Plọn, Vọdọ, Yizan
7. To aliho tẹ mẹ wẹ mẹsusu ko duale oyọnẹn he pegan nugbo dodonu Biblu tọn lẹ te?
7 Hiẹ sọgan tindo plọnmẹ Biblu tọn de hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ na hiẹ doayi nudidọ nugbo tọn go to owẹ̀n yetọn mẹ wutu. Whladopo to osẹ̀ dopo mẹ, na ganhiho dopo kavi onu taidi mọ, hiẹ nọ gbadopọnna hogo Biblu tọn de to yiyi alọgọnamẹnu mọnkọtọn de zan taidi Hiẹ Sọgan Nọgbẹ̀ Kakadoi to Paladisi mẹ to Aigba Ji. E yọ́n taun! Susu mẹhe ko tindo oplọn mọnkọtọn lẹ hẹ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ko duale oyọnẹn he pegan tọn. Nalete, etẹwẹ hiẹ sọgan wà nado hẹn sọha he plọn hiẹ te na dewe jideji? Ayinamẹ delẹ die.c
8. To awuwiwle na oplọn de whenu, etẹwẹ wehọmẹvi de sọgan wà nado plọnnu dogọ?
8 Jẹnukọn, dile hiẹ to awuwle na oplọn towe do, gbadopọnna fie na yin pinplọn. Enẹ zẹẹmẹdo vivọ hogo weta lọ tọn pọ́n, hosọ pẹvi lẹ, po yẹdide depope he yin yiyizan nado basi zẹẹmẹ nuhe na yin pinplọn lọ tọn po. Enẹgodo, dile hiẹ to hukan de kavi ada owe lọ tọn de hia, din nuagokun lẹ po wefọ he nọgodona lẹ po mọ, zẹhu do glọ na kavi do ohia ehelẹ go. Nado pọn eyin hiẹ plọn nugbo lọ lẹ heyin dogbapọnna, tẹnpọn nado na gblọndo kanbiọ lọ lẹ tọn do hukan voovo lẹ ji. To ehe wiwà mẹ, dovivẹnu nado wleawuna gblọndo lẹ to hogbe towe titi tọn lẹ mẹ. To tadona mẹ, basi dlapọn na oplọn lọ, bo tẹnpọn nado flin nuagokun lẹ po zẹẹmẹ he nọgodona yé lẹ po.
9. Nawẹ ayinamẹ lẹ yiyizan dogbọn nupinplọn dali nọ gọalọna mẹde nado plọnnu gbọn?
9 Hiẹ sọgan donukun nado hẹn oyọnẹn towe jideji eyin hiẹ yí ayinamẹ ehelẹ zan. Etẹwutu e do yinmọ? Whẹwhinwhẹn dopo wẹ yindọ hiẹ na nọ dọnsẹpọ nuhe na yin pinplọn lọ po ojlo he siso de po nado plọnnu, yedọ awuwlena aigba lọ, dile e te do. Gbọn mimọ bladopọ etọn podọ to enẹgodo dindin nuagokun lọ lẹ po hukan hoyijlẹdohogo lẹ po dali, hiẹ na mọ lehe zẹẹmẹ lẹ gando hogo lọ kavi tadona lọ go do. Dogbapọnnanu godo tọn na gọalọna we nado flin nuhe hiẹ ko plọn lẹ. Etẹwẹ dogbọn nukọnmẹ dali, to plọnmẹ Biblu towe whenu?
10. (a) Naegbọn dọvọdọ nuagokun lẹ tọn kavi nudọnamẹ yọyọ lẹ tọn poun do yin nuhọakuẹ he tindo dogbo? (b) Etẹwẹ “nufinflin to ojlẹ dindẹn godo” bẹhẹn? (c) Nawẹ ovi Islaelivi lẹ tọn sọgan ko mọaleyi sọn dọvọdọ mẹ gbọn?
10 Weyọnẹntọ lẹ to lẹdo wepinplọn tọn mẹ nọ yọ́n nuhọakuẹ dọvọdọ he wá do ganmẹ sọn ojlo mẹ wá tọn. Ehe mayin dọvọdọ hogbe lẹ tọn poun, ehe hiẹ sọgan ko yizan to wehọmẹ to whenuena hiẹ to pinplọn yinkọ, nuagokun, kavi linlẹn delẹ gbọn nuhihia sọn tamẹ dali gba. Nalete, be hiẹ doayi e go dọ to ojlẹ vude godo hiẹ wọnji nuhe hiẹ hia sọn tamẹ, dọ e yawu busẹ sọn apọ̀n towe mẹ ya? Etẹwutu wẹ? Dọvọdọ hogbe yọyọ de tọn kavi nuagokun de tọn sọgan hẹn apọ̀ṣimẹ, podọ kọdetọn lọ nọ yin whenu gli tọn. Etẹwẹ sọgan diọ enẹ? Ojlo tintindo nugbo towe nado plọnnu na gọalọ. Onu titengbe devo wẹ yin dọvọdọ sọn ojlo mẹ wá. Nukunwhiwhe delẹ to whenuena hiẹ plọn nuagokun de godo, whẹpo nido busẹ sọn apọ̀nmẹ, tẹnpọn nado hẹn dewe flin nuhe a plọn. Ehe ko yin yiylọdọ “onu yọyọ lẹ finflin to ojlẹ he dẹn vude godo.” Gbọn hinhẹn apọ̀n towe flinnu whẹpo nido yin nuhe go a wọnji dali, hiẹ na dlẹnkan na tedidi huhlọn nufinflin tọn. To Islaeli, eyin bibiọ to otọ́ lẹ si nado plọ́n gbedide Jiwheyẹwhe tọn ovi yetọn lẹ. (Deutelonomi 6:6, 7) “Plọ́n” zẹẹmẹdo nado plọnmẹ gbọn dọvọdọ dali. Mọdopolọ, susu otọ́ enẹlẹ tọn tintan whẹ́ zé osẹ́n lọ lẹ do nukọnna visunnu yetọn lẹ; to nukọnmẹ yé nọ vọ́ nudọnamẹ lọ dọ; podọ to enẹgodo yé nọ kan kanbiọ lẹ se visunnu yetọn lẹ dogbọn nuhe yé plọn lẹ dali.
11. Etẹwẹ sọgan yin bibasi to plọnmẹ Biblu tọn de whenu nado hẹn nupinplọn jideji?
11 Eyin Kunnudetọ de to anadena plọnmẹ Biblu de hẹ we, ewọ sọgan gọalọna we nado plọnnu gbọn tintindo bladopọ debọdo-dego lẹ dali to ojlẹ voovo mẹ to oplọn lọ whenu. Ehe ma yin walọ yọpọ tọn gba. Aliho nuyiwa azọnyinyọnẹn tọn de wẹ e yin he nọ hẹn wepinplọn pọnte, enẹwutu yí ayajẹ do tindo mahẹ to dogbapọn whladopo to ojlẹ godo tọn delẹ mẹ. Enẹgodo, to vivọnu oplọn lọ tọn, tindo mahẹ to dogbapọn godo tọn de mẹ to ehe mẹ hiẹ na nọ na gblọndo sọn tamẹ. To hogbe towe titi lẹ mẹ, hiẹ sọgan basi zẹẹmẹ nuagokun lọ lẹ tọn dile hiẹ na basi do to mẹdevo pinplọn mẹ. (1 Pita 3:15) ehe na gọalọ nado hẹn nuhe hiẹ plọn lẹ zun apadewhe nuhe na dẹn to apọ̀n towe mẹ tọn.—Yijlẹdo Psalm 119:1, 2, 125; 2 Pita 3:1 go.
12. Etẹwẹ nuplọntọ de lọsu sọgan wà nado hẹn nugopipe apọ̀nmẹ tọn etọn pọnte?
12 Afọdide alọgọ tọn devo he hiẹ tindo wẹ, nado dọ nuhe hiẹ ko plọn na mẹdevo, to azán dopo kavi awe godo vlavo wehọmẹvigbẹ́ de, azọ́nwatọgbẹ́ de, kavi kọmẹnu de. Hiẹ sọgan donù hosọ lọ go podọ to enẹgodo dọ dọ hiẹ na poun tọn jlo na pọ́n eyin hiẹ sọgan flin hukan nuagokun hoyijlẹdohogo tọn lẹ kavi wefọ he nọgodona lẹ sọn Biblu mẹ. Enẹ sọgan fọ́n ojlo mẹdevo lẹ tọn dote. Eyin e ma tlẹ wamọ, ninọmẹ vivọ nudọnamẹ yọyọ lẹ dọ towe to tedidi azán dopo kavi awe tọn godo na ze e sinai do apọ̀n towe mẹ. Enẹgodo hiẹ na ko plọn ẹn nugbo nugbo, bo na to nuhe 2 Pita 3:18 na ayinamẹ etọn wà.
Nupinplọn po Zohunhun Po
13, 14. Naegbọn mí dona jlo nado yì zẹ mimọ ale yí po finflin nudọnamẹ lẹ po?
13 Nupinplọn yin nuhe hugan nuagokun lẹ kavi nugopipe nado flin nudọnamẹ lẹ. Sinsẹ̀nnọ lẹ to azán Jesu tọn gbè wà mọ po odẹ̀ dọvọdọ yetọn lẹ po. (Matiu 6:5-7) Ṣigba nawẹ yé yin gingandego gbọn nudọnamẹ lọ lẹ dali do? Be yé to sinsẹ́n dodo tọn lẹ detọn jẹgbonu ya? Gbede pọn. (Matiu 7:15-17; Luku 3:7, 8) Apadewhe nuhahun lọ tọn wẹ yindọ oyọnẹn lọ ma biọ ahun yetọn lẹ mẹ, nado yinuwa do yé ji na dagbe gba.
14 Sọgbe hẹ Pita, e dona yin nuhe gbọnvo na Klistiani lẹ, to ojlẹ enẹ mẹ todọ́n po dinvie po. E dotuhomẹna mí nado yí oyọnẹn dogọ yise mítọn he na gọalọna mí nado dapana yinyin zohunhun matindonọ kavi sinsẹ́n matindonọ. (2 Pita 1:5, 8) Na ehe nido sọawuhia nado yin nugbo to whẹho mítọn mẹ, mí dona jlo nado whẹ́n to oyọnẹn enẹ mẹ bo jlo dọ ni yinuwado mí ji sisosiso, bo yinuwado nuhe mí yin to homẹ dọ́n ji. Enẹ sọgan nọ ma nọ saba jọ.
15. Nuhahun tẹwẹ fọnṣite po Klistiani Heblu delẹ po?
15 To azán Paulu tọn lẹ gbè Klistiani Heblunu lẹ tindo nuhahun to ninọmẹ ehe mẹ. Na yinyin Ju lẹ wutu, yé tindo oyọnẹn Owe wiwe tọn delẹ. Yé yọ́n Jehovah po nubiọtomẹsi etọn delẹ po. To nukọnmẹ yé yí oyọnẹn gando Messia go dogọ, do yise hia, bo yin bibaptizi taidi Klistiani lẹ. (Owalọ lẹ 2:22, 37-41; 8:26-36) To osun lẹ po owhe lẹ po gblamẹ, yé dona ko nọ yì opli Klistiani tọn lẹ, fie yé sọgan tindo mahẹ to wefọ lẹ hihia mẹ po gblọndo lẹ nina po mẹ te. Ṣogan, mẹdelẹ ma whẹ́n to oyọnẹn mẹ gba. Paulu wlan dọmọ: “Na ojlẹ he mẹ é jẹ dọ mì do yín mẹplọntọ, mì sọ tin to yé he mẹde nasọ nọ vọ́ onú he yín ojọgbè ohó Jiwheyẹwhe tọn he dabla tọn plọ́n; bo sọ wá di mẹhe hunkọ ma sọgan nọ oyìnnọ ma tindo lẹ, ehe ma yín núdùdù sinsinyẹn.” (Heblu lẹ 5:12) Nawẹ enẹ sọgan yinmọ gbọn? Be e sọgan sọ jọ do mí go ya?
16. Etẹwẹ yin aigba whiwhè, podọ nawẹ e nọ yinuwado jinukun lẹ ji gbọn?
16 Taidi dohia de, lẹnnupọn do aigba whiwhè de ji, yedọ aigba he nọ mlin di osìn-agó whepoponu to agewaji fihe fá hugan aihọn tọn (Arctique) podọ to awa devo lẹ ji fie madozẹnzẹn yozo po fifa po tọn yido hugan mimlin osìn-agó tọn te. Aigba, osó lẹ, po osìn aigba glọ tọn po nọ mlín dopọ di onu he sinyẹn de, to whedelẹnu sọyì fihe siso sọ mẹtlu 900. To alùnlùn mẹ, yiyọ́ zun osìn sọgan sọawuhia to aigba nukunmẹ (he nọ yin yiylọdọ ada nuyizan tọn). Nalete, ada he ma tli aigba osìn yiyọ́ tọn ehe nọ saba yin ogbọ̀n na osìn ma sọgan lùn biọ aigba whiwhè he tin to odò mẹ wutu. Atin he nọ whẹ́n to ada he ma tli aga tọn ehe ji lẹ nọ saba whè kavi nọ pòwhẹ́n; adọ̀ yetọn ma sọgan lùn aigba whiwhè lọ tọ́n gba. E sọgan paṣa we dọ, ‘etẹwẹ aigba whiwhè tindo nado yiwa hẹ eyin vlavo yẹn to whinwhẹ́n to oyọnẹn nugbo Biblu tọn mẹ?’
17, 18. Nawẹ aigba whiwhè po ada nuyiwa etọn tọn po sọgan yin yiyizan nado basi dohia nuhe jọ do Klistiani Heblunu delẹ go gbọn?
17 Aigba whiwhè basi yẹdenanu ganji ninọmẹ mẹde tọn he huhlọn apọ̀nmẹ etọn tọn ma nọ hẹnnu, flinnu, podọ yí oyọnẹn he pegan zan. (Yijlẹdo Matiu 13:5, 20, 21 go.) Omẹ lọ vlavo tindo nugopipe apọ̀nmẹ tọn nado plọn hosọ voovo lẹ, gọna nugbo Biblu tọn lẹ. E nọ plọn “onú he yín ojọgbè ohó Jiwheyẹwhe tọn he dabla” podọ sọgan tindo jẹhẹnu nado yin bibaptizi, dile Klistiani Heblunu enẹlẹ basi do. Nalete, e sọgan, nọ ma “yì gbèsisọ kọ̀n,” hlan onu he zẹ “ohó whẹwhẹwhenu Klisti tọn tọn dai” go.—Heblu 5:12; 6:1.
18 Yí nukun homẹ tọn do pọ́n delẹ to Klistiani enẹlẹ mẹ to opli lẹ tẹnmẹ to ojlẹ lọ mẹ todọ́n. Yé nọ tin to otẹn lọ mẹ bo nọ tin to nukle, ṣigba be ayiha yetọn lẹ tin to nupinplọn lọ go ya? Be yé to whinwhẹ́n sọyì nukọn po zohunhun po to oyọnẹn mẹ ya? Vlavo lala. Na mẹhe ma whẹ́n lẹ, mahẹ tintindo depope to opli lẹ mẹ, nalete, nọ yin bibasi to ada nuyizan he ma tli tọn de mẹ, to whenuena odò yin osìn-agó he siso. Adọ̀ nugbo he sinyẹn kavi gẹdẹ lẹ tọn ma sọgan lùn in tọ́n biọ awa aigba whiwhè apọ̀nmẹ tọn ehe mẹ gba.—Yijlẹdo Isaia 40:24 go.
19. To aliho tẹ mẹ wẹ Klistiani numimọnọ de to egbehe nọ diọzun Klistiani Heblu lẹ gbọn?
19 E sọgan yin onu dopolọ po Klistiani de po to egbehe ga. To whenuena e tin to opli lẹ tẹnmẹ e sọgan gọn ma yí ojlẹ enẹlẹ zan nado whẹ́n to oyọnẹn mẹ. Etẹwẹ dogbọn mahẹ gigọ tintindo to yé mẹ po zohunhun po dali? Na omẹ yọyọ kavi yọpọvu de nado zé ede jó nado hia wefọ de kavi na gblọndo he sinai do hukan de ji sọgan biọ vivẹnudido taun, he nọ do yizan nugopipe dagbe po pipa etọn tọn po hia. Ṣigba Paulu dohia dọ po mẹdevo lẹ po, to pọndohlanmẹ na ojlẹ he yé ko lẹzun Klistiani lẹ, yé dona zindonukọn zẹ oba mahẹ tintindo bẹjẹeji tọn go eyin yé jlo nado to whinwhẹ́n to oyọnẹn mẹ zọnmii.—Heblu 5:14.
20. Dogbapọn mẹdetiti tọn tẹwẹ dopodopo mítọn dona basi?
20 Eyin Klistiani he tindo numimọ de ma tindo nukọnyiyi hugan wefọ Biblu tọn de hihia kavi zẹẹmẹ dodonu tọn de bibasi sọn hukan lọ mẹ tlọlọ, vlavo mahẹ tintindo etọn wá sọn “ada nuyizan tọn” heyin ahun etọn mẹ tọn. Opli lẹ sọgan nọ juwayi po sisosiso-yinyin ninọmẹ apọ̀n etọn tọn po nado gbọṣi ninọmẹ osìn-agó tọn mẹ, nado zindonukọn to yẹdenanu aigba whiwhè mítọn tọn mẹ. Mí dona kanse mídelẹ dọmọ: ‘Be mọ wẹ e te na mi ya? Be yẹn ko dike wunmẹ aigba whiwhè apọ̀nmẹ tọn ni yitẹn ya? Nawẹ yẹn tin to nukle to apọ̀nmẹ bo tindo ojlo to nupinplọn mẹ do sọ?’ Eyin mí ma tlẹ tindo awuvivo po gblọndo nugbodidọ mítọn lẹ po, mí sọgan jẹeji todin nado jẹ afọdide lọ ze ji nado whẹ́n to oyọnẹn mẹ.
21. Afọdide heyin hodọdeji to bẹjẹeji tẹlẹ wẹ sọgan yin yiyizan to awuwiwle mẹ na kavi to opli lẹ yìyì mẹ?
21 Dopodopo mítọn sọgan yí ayinamẹ lẹ he tin to hukan 8 mẹ zan. Mahopọnna lehe e ko dẹnsọ bọ mí ko to ogbẹ́do hẹ agun lọ, mí sọgan basi dide lọ nado zindonukọn hlan whinwhẹ́n po oyọnẹn he yiaga po kọ̀n. Na mẹdelẹ enẹ na zẹẹmẹdo awuwiwle vẹkuvẹku hugan na opli lẹ, vlavo walọyizan lẹ he nọ yin hihodo to owhe lẹ die wayi ṣigba he ko yí dẹdẹ do gọyì godo vivọjlado. Dile hiẹ to awuwle do, tẹnpọn nado yọ́n nuagokun lẹ podọ nado mọnukunnujẹ wefọ he yè ma jẹakọ hẹ lẹ he yin yiyizan nado yihojlẹdohogo lẹ go. Din ada kavi ninọmẹ yọyọ depope to hogo he to yinyin pinplọn lọ mẹ. Mọdopolọ, to opli lẹ whenu, tẹnpọn nado yí ayinamẹ lẹ heyin nùdego to hukan 10 po 11 po mẹ lẹ zan na dewe. Dovivẹnu nado tin to nukle to apọ̀nmẹ, taidi dọ hiẹ to huhlọn yozo po fifa po na ayiha towe nkọ. Enẹ na diọnukunsọ ayilinlẹn depope na “aigba whiwhè” nado mọ dotẹnmẹ; vivẹnudido vẹkuvẹku ehe na sọ diọ ninọmẹ “osìn-agó” tọn depope he sọgan ko wleawu dai.—Hówhínwhẹ́n lẹ 8:12, 32-34.
Oyọnẹn, Alọgọ de Hlan Sinsẹ́nnọ-yinyin Kọ̀n
22. Nawẹ mí na mọaleyí eyin mí wazọ́n nado hẹn oyọnẹn mítọn jideji gbọn?
22 Nawẹ dopodopo mítọn na mọaleyí do eyin mí wazọ́n do whẹho ehe ji heyin whinwhẹ́n to ojọmiọn po oyọnẹn Oklunọ mítọn po Whlẹngantọ Jesu Klisti tọn po mẹ gbọn? Gbọn vivẹnudido vẹkuvẹku mítọn dali nado hẹn huhlọn apọ̀nmẹ tọn mítọn tin to nukle, he tin to awuwle mẹ nado yí oyọnẹn, okún nugbo Biblu tọn yọyọ po dehe gẹdẹ hugan lẹ po na dlẹn adọ̀ sisosiso sọyì odò, podọ nukunnumọjẹnumẹ mítọn na jideji bo na lẹzun tẹgbẹ tọn. E na yin jijlẹdo nuhe Jesu dọ go to olo he gbọnvo de mẹ dogbọn ahun lẹ dali. (Luku 8:5-12) Okún he jai jẹ aigba dagbe ji lẹ sọgan tindo adọ̀ he lodo lẹ nado hẹn atín lọ dote nado tindo sinsẹ́n lẹ bo dè yé tọnjẹgbonu.—Matiu 13:8, 23.
23. Kọdetọn tẹlẹ wẹ sọgan wá to whenuena mí hẹn 2 Pita 3:18 do ayihamẹ? (Kọlọsinu lẹ 1:9-12)
23 Olo Jesu tọn gbọnvo to ninọmẹ de mẹ, ṣogan kọdetọn dagbe lọ lẹ yin onu dopolọ po nuhe Pita dopagbe etọn po dọmọ: “Mọwẹ podọ na ehe tọn ga, le mì nọ dovivẹnu to onú popo mẹ, mì yí jijọdagbe dogọ́ yise mìtọn; bo yí oyọnẹn dogọ́ jijọdagbe, ... Na eyín onú helẹ yín mìtọn bo sù, yé ma na hẹn mì zùn adidọnọ, kavi madosinsẹ́nnọ hlan oyọnẹn Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn gba.” (2 Pita 1:5-8) Mọwẹ, whinwhẹ́n mítọn to oyọnẹn mẹ na gọalọna mí nado yin sinsẹ́nnọ. Mí na mọ dọ tintindo oyọnẹn dogọ tlẹ na yin awuvivinu hugan. (Hówhínwhẹ́n lẹ 2:2-5) Nuhe hiẹ plọn lẹ na nọ wá oflin mẹ nawe bo na yin alọgọnu dile hiẹ to mẹdevo lẹ plọn nado lẹzun devi lẹ do. Enẹwutu to aliho ehe mẹ go, hiẹ na yin sinsẹ́nnọ dogọ bo na hẹn gigo wá na Jiwheyẹwhe po Visunnu etọn po. Pita dotana wekanhlanmẹ etọn awetọ dọmọ: “Mí ni to whinwhẹn to ojọmiọn mẹ, podọ to oyọnẹn Jesu Klisti Oklunọ Whlẹngantọ mítọn tọn mẹ. Na ewọ wẹ gigo tin hlan sọn dinvie kaka doi.”—2 Pita 3:18. (Pọ́n w-F 15/8/93, weda 12.)
[Nudọnamẹ odò tọn lẹ]
a “[E yin] yiyi jlẹdo enẹ he mẹde, he tindo ojlo to nupinplọn dogọ dogbọn osun dali, nọ mọyi go to whenuena e hẹ ohọ̀ etọn ta nado pọ́n hinhọ́n enẹ tlintlin.”
b Yise po jijọdagbe po, jẹhẹnu awe tintan he lẹ to wefọ ehe mẹ, yin hodọdeji to zinjẹgbonu mítọn 1er avril 1994 tọn mẹ.
c Ayinamẹ ehelẹ sọgan sọ gọalọna Klistiani whenu dindẹn tọn lẹ ga nado mọ onu susu yí sọn oplọn mẹdetiti yetọn mẹ po awuwle po na opli lẹ.
Be Hiẹ Sọgan Flin Ya?
◻ Naegbọn hiẹ dona tindo ojlo to hinhẹn oyọnẹn towe jideji mẹ?
◻ Nawẹ Biblu plọntọ yọyọ de sọgan mọ ale gigọ yí sọn nupinplọn etọn mẹ gbọn?
◻ Owù tẹwẹ hiẹ na jlo nado dapana, dile e yin yẹdena gbọn aigba whiwhè dali?
◻ Naegbọn hiẹ dona magbe nado hẹn nugopipe towe pọnte nado hẹn oyọnẹn jideji?
[Yẹdide to weda 23]
Be yẹn tindo nuhahun de po aigba whiwhè apọ̀nmẹ tọn po ya?