Weta 24
Jehovah Basi Oyín Dagbe de na Ede
1, 2. (a) Ojlo mẹdetiti tọn tẹwẹ Klistiani lẹ tindo to wiwá “azán Jehovah tọn” mẹ? (b) Whẹho nujọnu tọn tẹwẹ wiwá azán Jehovah tọn bẹhẹn?
NA NUDI owhe fọtọ́n donu awe lẹ, wẹ Klistiani lẹ ko to “nukundo, bosọ to mizọnmizọn ji hlan wiwá azán [Jehovah, NW] tọn.” (2 Pita 3:12; Titu 2:13) Abajọ bọ yé do to jejeji na wiwá azán lọ tọn. Whenuena e na wá, e na dohiagona bẹjẹeji kọgbọ yetọn tọn sọn hẹngble he mape-yinyin hẹnwa lẹ si. (Lomunu lẹ 8:22) E nasọ doalọtena kọgbidinamẹ he yé to oyà etọn ji to ‘ojlẹ awusinyẹn tọn he vẹawu nado pehẹ’ ehelẹ mẹ.—2 Timoti 3:1.
2 Ṣigba, to whenue azán Jehovah tọn na hẹn kọgbọ wá na dodonọ lẹ, e nasọ zẹẹmẹdo vasudo na “yé he ma yọ́n Jiwheyẹwhe lẹ . . . podọ yé he ma setonuna wẹndagbe Jesu Klisti Oklunọ mítọn tọn lẹ.” (2 Tẹsalonikanu lẹ 1:7, 8) Ehe jẹ na nulẹnpọndeji. Na taun tọn, be nado whlẹn omẹ etọn lẹ gán sọn ninọmẹ ayimajai tọn lẹ mẹ poun wutu wẹ Jiwheyẹwhe na do hẹn vasudo mẹylankan lẹ tọn wá ya? Weta 63tọ owe Isaia tọn dohia dọ e bẹ whẹho nujọnu hugan tọn devo hẹn, yèdọ, klandowiwe oyín Jiwheyẹwhe tọn.
Awhànfọdide Awhàngbatọ lọ Tọn
3, 4. (a) Etẹwẹ yin dodonu lọ na dọdai he tin to Isaia weta 63 mẹ? (b) Mẹnu wẹ Isaia mọ he to zọnlinzin ja Jelusalẹm, podọ mẹnu wẹ weyọnẹntọ delẹ dọ dọ omẹ enẹ yin?
3 To Isaia weta 62 mẹ, mí hia gando tundote Ju lẹ tọn sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn po hinhẹn yé gọwá otò yetọn mẹ po go. To jọwamọ-liho, kanbiọ lọ fọ́n dọmọ: Be pipotọ Ju he yin hinhẹngọwa lẹ tọn dona dibusi vasudo devo sọn alọ akọta devo lẹ heyin kẹntọ yetọn lẹ tọn mẹ wẹ ya? Numimọ Isaia tọn yí onú susu wà nado de obu yetọn sẹ̀. Dọdai lọ bẹjẹeji dọmọ: “Mẹnu wẹ ehe sọn Edọmi wá he, po avọ̀ ahó vẹẹ po sọn Botsla? ehe do gigo to aṣọvọ etọn mẹ, he [to] gigó jei to kiklo huhlọn etọn tọn mẹ?”—Isaia 63:1a.
4 Isaia mọ awhànfuntọ, huhlọnnọ po awhàngbatọ de po, he to zọnlinzin jei Jelusalẹm. Aṣọvọ whanpẹnọ etọn dohia dọ omẹ nukundeji he diyin hugan de wẹ e yin. E ja sọn tòdaho diyin hugan Edọmi tọn lọ, yèdọ Botsla mẹ, ehe dohia dọ e ko gbawhàn daho de do otò kẹntọ enẹ ji. Mẹnu wẹ awhàngbatọ ehe sọgan yin? Weyọnẹntọ delẹ do e hia nado yin Jesu Klisti. Mẹdevo lẹ yise dọ e na ko yin awhàngán Juvi lẹ tọn heyin Judas Maccabée. Ṣigba, awhànfuntọ lọ lọsu do mẹhe e yin hia to whenuena e na gblọndo kanbiọ he jẹnukọn lọ tọn gbọn didọ dali dọmọ: “Yẹn he to hodọ [to] dodo mẹ, [bo] dohuhlọn nado whlẹngán.”—Isaia 63:1b.
5. Mẹnu wẹ awhànfuntọ he Isaia mọ lọ yin, podọ naegbọn hiẹ na gblọndo domọ?
5 Ayihaawe de ma tin gba dọ Jehovah Jiwheyẹwhe lọsu wẹ awhànfuntọ ehe yin. To fidevo, e yin zẹẹmẹ-basina taidi mẹhe “sinyẹn to huhlọn mẹ” podọ taidi mẹhe “to dodo dọ.” (Isaia 40:26; 45:19, 23) Aṣọvọ awhànfuntọ lọ tọn flinnu mí gando ohó psalm-kantọ lọ tọn lẹ go dọmọ: “[Jehovah, NW] E, Jiwheyẹwhe ṣie, hiẹ klo gbahugbahu, yẹyi po gigo daho po wẹ hiẹ do ṣinyọ́n avọ̀.” (Psalm 104:1) Dile Jehovah tlẹ yin Jiwheyẹwhe owanyinọ, Biblu dohia dọ e nọ yinuwa taidi awhànfuntọ de to whenuena e lẹzun dandan.—Isaia 34:2; 1 Johanu 4:16.
6. Naegbọn Jehovah do lẹkọ sọn awhàngbenu to Edọmi?
6 Ṣigba, naegbọn Jehovah do to gigọ̀ sọn awhàngbenu to Edọmi? Kẹntọ whenu dindẹn tọn lẹ wẹ Edọminu lẹ yin na mẹhe tin to alẹnu Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ, bo zindonukọn to okẹ̀n he ko fọndote sọn tọgbo yetọn lẹ whenu gbọ́n lọ mẹ. (Gẹnẹsisi 25:24-34; Osọha lẹ 20:14-21) Lehe wangbẹna Edọmi tọn na Juda siso sọ lẹzun nuhe sọawuhia titengbe to vasudo Jelusalẹm tọn whenu to whenuena Edọminu lẹ dabobo hẹ awhànfuntọ Babilọni tọn lẹ. (Psalm 137:7) Jehovah pọ́n okẹ̀n mọnkọtọn hlan taidi ylando de sọta ewọ lọsu titi. Abajọ e do magbe nado lá hogbe ahọsuyi etọn tọn lẹ sọta Edọmi!—Isaia 34:5-15; Jẹlemia 49:7-22.
7. (a) Nawẹ dọdai lọ sọta Edọmi yin hinhẹndi to tintan whenu gbọn? (b) Etẹwẹ Edọmi nọtena?
7 Enẹwutu numimọ Isaia tọn yin tulinamẹnu titengbe de na Ju he lẹkọwa Jelusalẹm lẹ. E hẹn yé deji dọ yé na nọ̀ owhé yọyọ yetọn gbè to hihọ́ mẹ. Na nugbo tọn, to azán yẹwhegán Malaki tọn lẹ gbè, Jiwheyẹwhe hẹn “osó [Edọmi tọn] lẹ zun jẹvọ́ de, bosọ yí ogú-dùnú etọn jo hlan ogbévún zungbomẹ tọn lẹ.” (Malaki 1:3) To whelọnu lo, be ehe dohia dọ dọdai Isaia tọn ko mọ hẹndi yí mlẹnmlẹn to azán Malaki tọn gbè wẹ ya? Lala, na mahopọnna ninọmẹ vọjijẹ etọn tọn, Edọmi magbe nado vọ́ nọtẹn jẹvọ́ etọn lẹ gbá, podọ Malaki zindonukọn nado ylọ Edọmi dọ “agbegbe kanyinylan tọn” podọ “gbẹtọ mẹhe go OKLUNỌ tindo homẹgble do kakadoi lẹ.”a (Malaki 1:4, 5) Ṣigba, to dọdai-liho, Edọmi bẹ mẹsusu hẹn hugan kúnkàn Esau tọn lẹ. E yinuwa taidi yẹhiadonu de na akọta lẹpo he do yedelẹ hia nado yin kẹntọ sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ tọn. Akọta Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ko yin tọntlọ́ngbọ́n to aliho ehe mẹ. Etẹwẹ na jọ do Edọminu egbezangbe tọn ehelẹ go?
Ahàndanu Lọ
8, 9. (a) Nuwiwa tẹ mẹ wẹ awhànfuntọ he Isaia mọ lọ to mahẹ tindo te? (b) Whetẹnu podọ nawẹ ahàndanu lọ yin yiyizan gbọn?
8 Isaia kanse awhànfuntọ he lẹkọja lọ dọmọ: “Etẹwutu wẹ avọ̀ towe bia, bọ avọ̀ towe lẹ do taidi ewọ he to nuzinzan vẹnhàn tọn zín”? Jehovah gblọn dọmọ: “Yẹn dopo wẹ zín nuzinzan vẹnhàn lọ tọn; to gbẹtọ lẹ mẹ, mẹde ma tin gọna mi: na yẹn na zín yé to homẹgble ṣie mẹ, bosọ lì yé do odò to homẹfiọ ṣie mẹ; ohùn yetọn mì do avọ̀ ṣie go, yẹn sọ hẹn whanpẹ ṣie lẹpo gble.”—Isaia 63:2, 3.
9 Hogbe zẹẹmẹ-basinanu tọn ehelẹ basi zẹẹmẹ hlọnhuhu daho de tọn. Yèdọ, avọ̀ whanpẹnọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tlẹ kúdiho, taidi avọ̀ mẹhe to ahàndanu yí do finyọ́n vẹnhàn tọn! Ahàndanu yin yẹhiadonu he sọgbe de na ninọmẹ he mẹ kẹntọ Jehovah Jiwheyẹwhe tọn lẹ mọ yedelẹ te to whenuena e yinuwa nado và yé sudo. Whetẹnu wẹ ahàndanu yẹhiadonu tọn ehe na yin yiyizan? Dọdai Joẹli tọn po apọsteli Johanu tọn po sọ dọho gando ahàndanu yẹhiadonu tọn de go. Ahàndanu he dọdai enẹlẹ dọho gandego lẹ na yin yiyizan to whenuena Jehovah na lì kẹntọ etọn lẹ do odò to vasudo Amagẹdọni tọn mẹ. (Joẹli 3:13; Osọhia 14:18-20; 16:16) Ahàndanu dọdai Isaia mẹ tọn lọsu dlẹnalọdo ojlẹ dopolọ.
10. Naegbọn Jehovah do dọ dọ ewọ dopo akàn wẹ yí ahàndanu lọ zan?
10 Ṣigba, naegbọn Jehovah do dọ dọ ewọ dopo akàn wẹ yí ahàndanu lọ zan na ede, bọ mẹdevo depope ma gọna ẹn sọn gbẹtọ lẹ mẹ? Be e mayin Jesu Klisti, he taidi afọzedaitọ Jiwheyẹwhe tọn, wẹ na yin nukọntọ to ahàndanu lọ yiyizan mẹ ya? (Osọhia 19:11-16) Nugbo wẹ, ṣigba gbẹtọvi lẹ dlẹnalọdo wẹ Jehovah te, e mayin nudida gbigbọnọ lẹ gba. Nuhe dọ e te wẹ yindọ gbẹtọvi depope ma penugo nado gbídí hodotọ Satani tọn lẹ sẹ̀ sọn aigba ji gba. (Isaia 59:15, 16) Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ wẹ e yin jijodona nado to lìlì yé to homẹgble etọn mẹ, kakajẹ whenue yé na ko yin gbídígbídí sẹ̀ mlẹnmlẹn.
11. (a) Naegbọn Jehovah do hẹn “azán ahọsuyi tọn” wá? (b) Mẹnu lẹ wẹ “mẹfligọ” lọ lẹ yin to ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ podọ mẹnu lẹ wẹ yé yin egbehe?
11 Jehovah zindonukọn nado basi zẹẹmẹ nuhewutu ewọ lọsu yí azọngban ehe basi tọn, dọmọ: “Azán ahọsuyi tọn tin to ayiha ṣie mẹ, owhe Mẹfligọ ṣie lẹ tọn wá.” (Isaia 63:4)b Jehovah dopo kẹdẹ wẹ tindo jlọjẹ lọ nado yíahọsu do mẹhe ko gbleawuna omẹ etọn lẹ ji. (Deutelonomi 32:35) To ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ, “mẹfligọ” lọ lẹ yin Ju he ko jiya to alọ Babilọninu lẹ tọn mẹ lẹ. (Isaia 35:10; 43:1; 48:20) To ojlẹ egbezangbe tọn lẹ mẹ, yé yin pipotọ mẹyiamisisadode lẹ tọn. (Osọhia 12:17) Taidi hagbẹ yetọn hohowhenu tọn lẹ, yé ko yin fifligọ sọn kanlinmọgbenu sinsẹ̀n tọn mẹ. Podọ taidi Ju nẹlẹ, mẹyiamisisadode lẹ, to pọmẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn “lẹngbọ devo lẹ” tọn po, ko jiya homẹkẹn po nukundiọsọmẹ po tọn. (Johanu 10:16) Gbọnmọ dali dọdai Isaia tọn na jide Klistiani lẹ to egbehe dọ to ojlẹ dide Jiwheyẹwhe tọn mẹ, E na dá do whẹho yetọn mẹ.
12, 13. (a) Aliho tẹ mẹ wẹ alọgọtọ depope ma tin na Jehovah te? (b) Nawẹ awà Jehovah tọn hẹn whlẹngán wá gbọn, podọ nawẹ adì etọn gọalọna ẹn gbọn?
12 Jehovah zindonukọn dọmọ: “Yẹn pọ́n, alọgọnamẹtọ de ma sọ tin; awú sọ jí mi dọ zédotetọ de ma tin; enẹwutu awà yẹn lọsu tọn hẹn whlẹngán wá dè e; homẹfiọ ṣie, ewu lọ wẹ ze mi dote. Yẹn sọ zín gbẹtọ lẹ dai to homẹgble ṣie mẹ, bo hẹn yé nù nùmú to homẹfiọ ṣie mẹ, yẹn sọ hẹn [ohùn yetọn kọ̀n NW] do aigba.”—Isaia 63:5, 6.
13 Gbẹtọvi alọgọtọ depope ma sọgan sọalọakọ́n nado yí pipà to azán daho ahọsuyi Jehovah tọn gbè gba. Mọjanwẹ Jehovah ma tindo nuhudo alọgọ gbẹtọvi depope tọn nado hẹn ojlo etọn di do niyẹn.c Awà huhlọnnọ he ma sọgan yin jijlẹ etọn ko pé nado hẹn azọngban lọ di. (Psalm 44:3; 98:1; Jẹlemia 27:5) Humọ, homẹgble etọn gọalọna ẹn. Gbọnna? To linlẹn lọ mẹ dọ adì Jiwheyẹwhe tọn, mayin numọtolanmẹ he ma sọgan yin didava gba, ṣigba yin homẹgble dodowiwa tọn. To whenuena e yindọ Jehovah nọ yinuwa to whepoponu sọgbe hẹ nunọwhinnusẹ́n dodowiwa tọn lẹ, adì etọn nọ gọalọna ẹn bo nọ whàn ẹn nado “hẹn ohùn” kẹntọ etọn lẹ tọn “kọ̀n do aigba,” nado dowinyan yé bo gbawhàn yetọn.—Psalm 75:8; Isaia 25:10; 26:5.
Dagbewanyi Jiwheyẹwhe Tọn
14. Nuflinmẹ he sọgbe tẹwẹ Isaia namẹ todin?
14 To ojlẹ he wayi lẹ mẹ, Ju lẹ yawu hẹn pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn bú na nuhe Jehovah wà do ota yetọn mẹ lẹ. To whelọnu lo, po gbesisọ po, Isaia flinnu yé gando nuhewutu Jehovah wà onú mọnkọtọn lẹ go. Isaia lá dọmọ: “Yẹn na dọho homẹdagbe OKLUNỌ tọn, po pipà OKLUNỌ tọn po kẹdẹdi ehe OKLUNỌ ko yí na mí lẹpo, podọ dagbe daho do owhé Islaeli tọn go, he ewọ ko yí na yé, kẹdẹdi lẹblanu etọn, podọ kẹdẹdi susugege homẹdagbe etọn tọn. Na ewọ ko dọmọ, Nugbo, omẹ ṣie wẹ yé, ovi he ma nọ dolalo: ewọ sọ zun Whlẹngantọ yetọn. To nukunbibia yetọn lẹpo mẹ, yè bianukun na ẹn, [wẹnsagun mẹdetiti tọn etọn, NW] sọ whlẹn yé: to owanyi etọn mẹ podọ to lẹblanu etọn mẹ ewọ ko flí yé gọ̀: e ze yé, bosọ hẹn yé to azán hohowhenu tọn lẹpo mẹ.”—Isaia 63:7-9.
15. Nawẹ podọ naegbọn Jehovah do do dagbewanyi hia kúnkàn Ablaham tọn to Egipti?
15 Apajlẹ ayidego tọn nankọ die Jehovah zedai to dagbewanyi, kavi owanyi nugbo tọn didohia mẹ! (Psalm 36:7; 62:12) Jehovah wleawuna kanṣiṣa owanyinọ de hẹ Ablaham. (Mika 7:20) E dopagbe na tọgbo lọ dọ gbọn okún, kavi kúnkàn etọn gblamẹ, wẹ akọta aigba ji tọn lẹpo na dona yedelẹ te. (Gẹnẹsisi 22:17, 18) Jehovah yin nugbonọ to opagbe enẹ mẹ, bo do dagbewa susugege hia hlan owhé Islaeli tọn. Dopo to nuyiwa etọn heyin ayidego tọn hugan lẹ mẹ wẹ yin tundote kúnkàn Ablaham tọn lẹ tọn sọn kanlinmọgbenu to Egipti.—Eksọdusi 14:30.
16. (a) Etẹwẹ yin pọndohlan Jehovah tọn to whenuena e basi alẹnu etọn hẹ Islaeli? (b) Nawẹ Jiwheyẹwhe nọ yinuwa hẹ omẹ etọn lẹ gbọn?
16 Bọdo Gbejizọnlin tintọ́njẹgbonu tọn lọ go, Jehovah hẹn Islaeli wá Osó Sinai tọn ji bo do opagbe ehe na yé dọmọ: “Eyin mìwlẹ na yí ogbè ṣie sè nugbonugbo, bo yìn alẹnu ṣie, whenẹnu wẹ mìwlẹ na yin adọkunnu vivẹ de hlan mi . . . Mìwlẹ nasọ yin ahọludu yẹwhenọ lẹ tọn de, podọ akọta wiwe de hlan mi.” (Eksọdusi 19:5, 6) Be opagbe oklọ tọn wẹ Jehovah to didona yé ya? Lala, na Isaia dehia dọ Jehovah dọna ede dọmọ: “Nugbo, omẹ ṣie wẹ yé, ovi he ma nọ dolalo.” Weyọnẹntọ dopo dohia dọmọ: “Hogbe lọ ‘nugbo’ heyin yiyizan tofi ma yin gbedide nupojipetọ-yinyin tọn kavi numọhlan-nukọn tọn de gba: todido po jidedo-mẹgo owanyi tọn po wẹ e yin.” Mọwẹ, Jehovah basi alẹnu etọn po ahundopo po, bo to jijlo na nugbo tọn dọ omẹ etọn lẹ ni tindo kọdetọn dagbe. Mahopọnna nuṣiwa whẹwhẹ yetọn lẹ, e do jide hia to yé mẹ. Lehe e jiawu nado basi sinsẹ̀n hlan Jiwheyẹwhe de he nọ tindo jide mọnkọtọn to sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ mẹ do sọ! Mẹho lẹ nọ yí nususu wà to egbehe nado hẹn mẹhe yin zizedo alọmẹ na yé lẹ lodo eyin yé do jide mọnkọtọn hia to dagbewa omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn mẹ.—2 Tẹsalonikanu lẹ 3:4; Heblu lẹ 6:9, 10.
17. (a) Kunnudenu tẹwẹ Jehovah na gando owanyi etọn na Islaelivi lẹ go? (b) Jide tẹwẹ mí sọgan tindo to egbehe?
17 Etomọṣo, psalm-kantọ lọ dọ gando Islaelivi lẹ go dọmọ: “Yé wọ̀n Jiwheyẹwhe whlẹngantọ yetọn, he wà onú dahodaho lẹ to Egipti.” (Psalm 106:21) Tolivivẹ, walọ tasinsinyẹn tọn yetọn nọ saba dekọtọndo ninọmẹ nugbajẹmẹji tọn lẹ mẹ na yé. (Deutelonomi 9:6) Be Jehovah doalọtena dagbewanyi didohia yé wẹ ya? To vogbingbọnmẹ, Isaia basi zẹẹmẹ dọ “to nukunbibia yetọn lẹpo mẹ, yè bianukun na ẹn.” Awuvẹmẹ nankọ die Jehovah tindo! Kẹdẹdi otọ́ owanyinọ de, e nọ hẹn awufiẹsa wá na Jiwheyẹwhe nado mọ ovi etọn lẹ to yaji, yèdọ eyin yajiji lọ tlẹ yin na nululu yede titi tọn wutu. Dile e yin didọdai do podọ to kunnudenu owanyi etọn tọn mẹ, e do “wẹnsagun mẹdetiti tọn” etọn vlavo Jesu hlan, jẹnukọnna gbẹzan gbẹtọvi tọn etọn, nado deanana yé biọ Aigba Pagbe tọn ji. (Eksọdusi 23:20) Gbọnmọ dali Jehovah ze akọta lọ daga bo hẹn ẹn, “dile mẹde nọ ze visunnu etọn hẹn do.” (Deutelonomi 1:31; Psalm 106:10) Mí sọgan deji to egbehe dọ Jehovah gbẹ́ yọ́n yajiji mítọn lẹ podọ onú mítọn nọ blawu na ẹn to whenuena mí tin to ayimajai mẹ. Mí sọgan yí jide do ‘ze magbọjẹ mítọn lẹpo dlán e ji na e nọ hò mítọn pọ́n wutu.’—1 Pita 5:7.
Jiwheyẹwhe Lẹzun Kẹntọ
18. Naegbọn Jehovah do wá lẹzun kẹntọ de na omẹ etọn lẹ?
18 Nalete, mí ma dona yí dagbewanyi Jiwheyẹwhe tọn do daihun pọ́n gbede. Isaia zindonukọn dọmọ: “Yé ṣiatẹ, bosọ hẹn homẹwluna [gbigbọ wiwe] etọn: enẹwutu wẹ ewọ lẹzun kẹntọ yetọn, e sọ hoavùn hẹ yé.” (Isaia 63:10) Jehovah na avase dọ dile emi tlẹ yin Jiwheyẹwhe lẹblanunọ po awuvẹmẹtọ de po sọ, emi “ma na dike whẹgbledonọ to alọ depope mẹ ni yì ma jiya.” (Eksọdusi 34:6, 7) Gbọn awuwiwlena aliho atẹṣiṣi tọn de dali, Islaelivi lẹ ze yedelẹ do hukan ji na yasanamẹ. “Hiẹ wọ̀n blo, flin, le hiẹ hẹn homẹgblena OKLUNỌ lọ Jiwheyẹwhe towe jẹ fifiẹ mẹ to zungbo lọ mẹ do,” wẹ Mose flinmẹ dọ. “Sọn azán he gbè hiẹ jẹgbonu yì sọn aigba Egipti tọn lọ ji, kaka mì do wá jẹ otẹn he mẹ, mìwlẹ ko to atẹṣitọ yin do OKLUNỌ lọ go.” (Deutelonomi 9:7) Gbọn gbigbẹ́ nuyiwadomẹji dagbe gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dai dali, yé ko hẹn homẹwluna ẹn, kavi hẹn homẹgble e. (Efesunu lẹ 4:30) Yé ko hẹn Jehovah gánnugánnu nado lẹzun kẹntọ yetọn.—Levitiku 26:17; Deutelonomi 28:63.
19, 20. Etẹlẹ wẹ Ju lẹ flin, podọ etẹwutu wẹ?
19 To ṣẹnṣẹn nukunbibia yetọn tọn, delẹ to Ju lẹ mẹ yin whinwhàn nado lẹnnupọn do nuhe yé ko wà wayi lẹ ji. Isaia dọmọ: “E flin azán hoho, Mose, po omẹ etọn lẹ po, dọmọ, fie wẹ ewọ he hẹn yé hẹji sọn ohù mẹ te, ewọ po lẹngbọhọtọ lẹngbọpa etọn tọn po, Fie wẹ ewọ he yí [gbigbọ wiwe] etọn do gblagbla yetọn mẹ te? [Ewọ] he yí adusilọ Mose tọn do deana yé, po awà etọn he do gigo po, he to osin má do awe to nukọn yetọn, nado basi oyín madopodo de na ede. [Ewọ] he hẹn yé gbọn ṣẹnṣẹn dogbó tọn mẹ, di osọ́ de to zungbo mẹ, na yé ma na do dahli. Dile kanlin nọ jẹte yì agbàdo mẹ, mọwẹ [gbigbọ] OKLUNỌ tọn hẹn ẹn gbọjẹ do.”—Isaia 63:11-14a.d
20 Mọwẹ, to whenue yé to oyà kọdetọn tolivivẹ tọn jì, Ju lẹ tindo ojlo na azán lọ lẹ whenuena Jehovah yin Whlẹngantọ yetọn kakati ni yin kẹntọ yetọn. Yé flin lehe “lẹngbọhọtọ” yetọn, yèdọ Mose po Aalọn po, plan yé awuyẹyẹ-afọyẹyẹ gbọn Ohù Vẹẹ lọ mẹ do. (Psalm 77:20; Isaia 51:10) Yé flin ojlẹ de whenuena kakati nado hẹn homẹgble na gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn, gbigbọ lọ deanana yé to gbesisọmẹ hẹ anademẹ he Mose po sunnu mẹho heyin dide gbọn gbigbọ dali devo lẹ na po. (Osọha lẹ 11:16, 17) Yé sọ flin whenue yé mọ ‘awà gigonọ’ huhlọnnọ Jehovah tọn to yinyin yiyizan do ota yetọn mẹ gbọn Mose gblamẹ! To madẹnmẹ, Jiwheyẹwhe hẹn yé jẹgbonu sọn zungbo daho he dobu lọ mẹ bo plan yé biọ aigba he yí yìnnọ po owín po do to sisà lọ ji—yèdọ nọtẹn gbọjẹ tọn de. (Deutelonomi 1:19; Jọṣua 5:6; 22:4) Nalete, todin, Islaelivi lẹ jiya na yé ko hẹn haṣinṣan nukundagbe tọn yetọn hẹ Jiwheyẹwhe bú wutu!
‘Oyín Dagbe de na Ede’
21. (a) Lẹblanulọkẹyi daho tẹwẹ Islaeli sọgan ko tindo to kọndopọmẹ hẹ oyín Jiwheyẹwhe tọn? (b) Etẹwẹ yin whẹwhinwhẹ́n tintan he wutu Jiwheyẹwhe tún kúnkàn Ablaham tọn dote sọn Egipti?
21 Ṣogan, agbasanu he Islaelivi lẹ hẹnbu lẹ ma sọ̀-tẹ́n gba eyin yé yin yiyijlẹdo lẹblanulọkẹyi he yin hinhẹnbu lọ lẹ go, yèdọ, enẹ he yin mahẹ tintindo to gigopipana oyín Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Mose dopagbe na Islaelivi lẹ dọmọ: “[Jehovah NW] na dó we ai na gbẹtọ wiwe de hlan ede, dile e ko whle hlan we do; eyin hiẹ na payi gbedide [Jehovah, NW] Jiwheyẹwhe towe tọn lẹ go, bosọ nọ zinzọnlin to ali etọn lẹ mẹ. Gbẹtọ aigba tọn lẹ lọ lẹpo nasọ mọdọ hiẹ yin yiylọ gbọn oyín [Jehovah, NW] tọn dali; yé bo nasọ yin avòsatọ towe tọn.” (Deutelonomi 28:9, 10) To whenuena Jehovah yinuwa nado basi hihọ́na kúnkàn Ablaham tọn lẹ, bo whlẹn yé sọn kanlinmọgbenu to Egipti, e ma wàmọ nado hẹn gbẹzan bọawu kavi vivi na yé poun gba. E to nuyiwa do ota nude he yin titengbe hugan tọn mẹ—yèdọ oyín etọn. Mọwẹ, e to hinhẹn ẹn diun dọ oyín etọn ni yin “lilá lẹdo aigba lẹpo.” (Eksọdusi 9:15, 16) Podọ whenuena Jiwheyẹwhe do lẹblanu hia to atẹṣiṣi Islaeli tọn godo to zungbo lọ mẹ, whẹwhinwhẹ́n he wutu e do wàmọ ma yin numọtolanmẹ poun wutu gba. Jehovah lọsu dọmọ: “Yẹn basi na oyín ṣie tọn wutu, na e ma na do yin hinhẹn flú to nukun akọta lẹ lọ tọn mẹ.”—Ezekiẹli 20:8-10.
22. (a) Naegbọn Jiwheyẹwhe na hoavùn whladopo dogọ do ota omẹ etọn lẹ tọn mẹ to sọgodo? (b) Aliho tẹlẹ mẹ wẹ owanyi mítọn na oyín Jiwheyẹwhe tọn nọ yinuwado nuyiwa mítọn lẹ ji te?
22 To whelọnu lo, tadona huhlọnnọ nankọ die Isaia basi na dọdai ehe! E dọmọ: “Mọwẹ hiẹ deana omẹ towe lẹ, nado basi oyín gigonọ de na dewe.” (Isaia 63:14b) Todin e sọgan yin mimọ hezeheze nuhewutu Jehovah do nọ hoavùn sinsinyẹn na dagbe omẹ etọn lẹ tọn. Nado basi oyín dagbe de na ede wutu wẹ. Gbọnmọ dali dọdai Isaia tọn yinuwa taidi nuflinmẹ huhlọnnọ de dọ tintindo oyín Jehovah tọn to ota yin lẹblanulọkẹyi matin awetọ de podọ azọngban daho de. Nugbo wẹ dọ Klistiani egbehe tọn lẹ yiwanna oyín Jehovah tọn hugan ogbẹ̀ yetọn titi. (Isaia 56:6; Heblu lẹ 6:10) Yé nọ gbẹwanna nado wà nudepope he sọgan hẹn vlẹko wá oyín wiwe enẹ ji. Yé kẹalọyi owanyi nugbo Jiwheyẹwhe tọn gbọn gbigbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ hlan ẹn dali. Podọ na yé yiwanna oyín dagbe Jehovah tọn wutu, yé tindo ojlo vẹkuvẹku na azán lọ whenuena e na lì kẹntọ etọn lẹ to ahàndanu homẹgble etọn tọn mẹ—e mayin na dagbe yetọn wutu poun gba ṣigba na e na planmẹ jẹ gigopipana oyín Jiwheyẹwhe he yé yiwanna lọ tọn kọ̀n wutu.—Matiu 6:9.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Hẹlodi azán Jesu gbè tọn lẹ yin Edọminu lẹ.
b Hogbe lọ “owhe mẹfligọ ṣie lẹ tọn” sọgan dlẹnalọdo ojlẹ dopolọ taidi hogbe lọ “azán ahọsuyi tọn.” Doayi lehe hogbe mọnkọtọn yin yiyizan to aliho dopolọmẹ to Isaia 34:8 mẹ do go.
c E paṣa Jehovah dọ mẹdepope ma jlo na gọalọna ẹn. E sọgan sọ yin nupaṣamẹ taun de dọ to nudi owhe 2 000 lẹ to okú Jesu tọn godo, gbẹtọvi huhlọnnọ lẹ gbẹ́ pò to nukundiọsọ ojlo Jiwheyẹwhe tọn.—Psalm 2:2-12; Isaia 59:16.
d Wefọ ehe sọgan sọ bẹjẹeji dọ “E jẹ finflin ji.” (Isaia 63:11, nudọnamẹ odò tọn, NW) Ṣigba, ehe ma zẹẹmẹdo dandan dọ Jehovah wẹ yin mẹhe to nuflin lọ gba. Ohó he bọdego lẹ do numọtolanmẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn hia e mayin Jehovah lọsu tọn gba. Gbọnmọ dali Soncino Books of the Bible lẹ́ hogbe ehelẹ dogbedevomẹ dọmọ: “Whenẹnu wẹ omẹ Etọn lẹ flin azán hoho tọn lẹ.”
[Yẹdide to weda 359]
Jehovah tindo nukundido he yiaga lẹ na omẹ etọn lẹ