Weta 26
“Mì Nisọ to Ayajẹ Kakadoi to Enẹ He Yẹn Dá Mẹ”
1. Ohó jidenamẹ tọn tẹlẹ wẹ apọsteli Pita kandai, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ fọndote?
BE WHẸDIDA mawadodo po yajiji po na wá opodo to gbedopo ya? Hugan owhe 1 900 lẹ die wayi, apọsteli Pita kàn hogbe jidenamẹ tọn ehelẹ: “Di opagbe [Jiwheyẹwhe tọn], míwlẹ to nukundo olọn yọyọ lẹ, po aigba yọyọ de po, fihe dodo nọ nọ̀.” (2 Pita 3:13) Na owhe kanweko susu, Pita po devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn susu devo lẹ po, pọ́n nukọnhlan na azán daho lọ to whenuena sẹ́nhẹngba, kọgbidinamẹ, po danuwiwa po na doalọte bọ dodowiwa na gbayipe. Be mí sọgan deji dọ opagbe ehe na mọ hẹndi ya?
2. Yẹwhegán tẹwẹ ko dọho gando “olọn yọyọ lẹ po aigba yọyọ de po” go, podọ hẹndi tẹlẹ wẹ dọdai hohowhenu tọn enẹ mọyi?
2 Mọwẹ, mí sọgan wàmọ! To whenuena Pita dọho gando “olọn yọyọ lẹ, po aigba yọyọ de po” go, e ma to linlẹn yọyọ de hẹnwa aimẹ gba. Nudi owhe 800 lẹ jẹnukọn, Jehovah ko dọ ohó mọnkọtọn lẹ gbọn yẹwhegán Isaia gblamẹ. Opagbe tintan enẹ mọ hẹndi kleun de yí to 537 J.W.M. to whenuena Ju lẹ yin tuntundote sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn mẹ, bo hẹn yé penugo nado lẹkọyi otò yetọn mẹ. Ṣigba dọdai Isaia tọn to hẹndi daho hugan de mọyi to egbehe, podọ mí sọ to nukọnpọnhlan na hẹndi awuvivi tọn hugan de to aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn he ja mẹ. Na nugbo tọn, dọdai ojlofọndotenamẹ tọn he yin nina gbọn Isaia dali basi zẹẹmẹ kleun de gando dona he Jiwheyẹwhe tindo to sẹdotẹnmẹ na mẹhe yiwanna ẹn lẹ go.
Jehovah Vẹ̀ “Gbẹtọ Atẹṣitọ” De
3. Gblọndo kanbiọ tẹlẹ tọn wẹ yin nina mí to Isaia weta 65 mẹ?
3 Flindọ Isaia 63:15–64:12 bẹ odẹ̀ dọdai Isaia tọn do ota Juvi he tin to kanlinmọgbenu to Babilọni lẹ tọn mẹ hẹn. Dile ohó Isaia tọn lẹ hẹn ẹn họnwun do, Ju susu ma to sinsẹ̀n-basi hlan Jehovah po ahun lẹpo po ba, ṣigba mẹdelẹ ko lẹnvọjọ bo lẹhlan e dè. Be todin Jehovah na hẹn akọta lọ gọwá na pipotọ he lẹnvọjọ lẹ wutu wẹ ya? Mí mọ gblọndo lọ to Isaia weta 65 mẹ. Ṣigba jẹnukọnna opagbe tundote tọn didó na omẹ vude heyin nugbonọ lẹ, Jehovah basi zẹẹmẹ whẹdida he to tenọpọn mẹsusu he ma tindo yise lẹ.
4. (a) To vogbingbọnmẹ na omẹ etọn atẹṣitọ lẹ, mẹnu lẹ wẹ na dín Jehovah? (b) Nawẹ apọsteli Paulu yí Isaia 65:1, 2 zan gbọn?
4 Jehovah ko doakọnna atẹṣiṣi madoalọte omẹ etọn lẹ tọn. Ṣigba, ojlẹ lọ na wá, whenuena e na jo yé do alọ kẹntọ yetọn lẹ tọn mẹ bo na yí homẹdagbe do kẹalọyi mẹdevo lẹ biọ nukundagbe etọn mẹ. Jehovah dọ gbọn Isaia gblamẹ dọmọ: “Yè dín mi gbọn yé he ma kàn mi biọ lẹ dè; yé sọ mọ mi to yé he ma dín mi lẹ dè: yẹn dọhlan akọta he yè ma ylọ gbọn oyín ṣie dali dọ. Pọ́n mi, pọ́n mi.” (Isaia 65:1) Ayidonugo he blawu de wẹ e yin gando mẹhe tin to alẹnu Jehovah tọn mẹ lẹ go dọ omẹ akọta lẹ tọn na wá Jehovah dè ṣigba Juda tasinyẹntọ lọ taidi pipli de na gbẹ́ nado wàmọ. E mayin Isaia kẹdẹ wẹ yin yẹwhegán he na dọ dọdai dọ to nukọnmẹ Jiwheyẹwhe na de mẹhe ma ko yin yinyọnẹn dai lẹ gba. (Hosea 1:10; 2:23) Apọsteli Paulu yihodọ sọn Isaia 65:1, 2 mẹ sọn Septante lọ mẹ nado dohia dọ omẹ akọta lẹ tọn na kẹalọyi “dodo he yin yise tọn” yèdọ dile etlẹ yindọ Ju jọwamọ tọn lẹ gbẹ́ nado wàmọ.—Lomunu lẹ 9:30; 10:20, 21.
5, 6. (a) Ojlo vẹkuvẹku tẹwẹ Jehovah ko dohia, ṣigba etẹwẹ yin gbeyiyi omẹ etọn lẹ tọn? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn aliho he mẹ Jehovah nọ yinuwa hẹ Juda te mẹ?
5 Jehovah basi zẹẹmẹ nuhewutu e na dike na omẹ etọn titi lẹ ni jiya nugbajẹmẹji tọn dọmọ: “To azán lẹpo mẹ wẹ yẹn dlẹn alọ ṣie hlan gbẹtọ [atẹṣitọ], he to zọnlinzin to aliho he ma yọ́n ji, to linlẹn yede tọn mẹ.” (Isaia 65:2) Nado dlẹn alọ mẹtọn jẹgbonu nọtena oylọ-basinamẹ kavi ovẹvivẹ de. Jehovah dlẹn alọ etọn lẹ jẹgbonu, e mayin na ojlẹ gli de poun gba, ṣigba to azán lẹpo gbè. Ojlo sọn ahun mẹ wá etọn wẹ yindọ Juda ni lẹkọwa e dè. Ṣogan, omẹ tasinyẹntọ ehelẹ gboawupo nado dotoai.
6 Nuplọnmẹ ojlofọndotenamẹ tọn nankọ die mí plọn sọn ohó Jehovah tọn lẹ mẹ! E jlo dọ mí ni dọnsẹpọ ẹ na ewọ yin Jiwheyẹwhe he yọ́n dọnsẹpọ de wutu. (Jakobu 4:8) Ohó helẹ sọ dohia mí dọ Jehovah yin whiwhẹnọ. (Psalm 113:5, 6) To popolẹpo mẹ, e zindonukọn nado to alọ etọn lẹ dlẹn jẹgbonu to yẹhiadonu-liho, bo to vẹvẹna omẹ etọn lẹ nado lẹkọwa e dè mahopọnna dọ tasinsinyẹn yetọn ko hẹn “homẹgble e.” (Psalm 78:40, 41) To tudohomẹna yé na owhe kanweko susu godo kẹdẹ wẹ e jo yé do alọmẹ na kẹntọ yetọn lẹ. Etlẹ yin to enẹgodo, e ma gbẹkọ whiwhẹnọ dopodopo he tin to yé ṣẹnṣẹn lẹ go gba.
7, 8. Aliho tẹ mẹ wẹ omẹ tasinyẹntọ Jehovah tọn lẹ hẹn homẹgble e te?
7 Ju tasinyẹntọ lẹ ko hẹn homẹgble na Jehovah pludopludo gbọn walọyizan winyandomẹ tọn yetọn dali. Jehovah basi zẹẹmẹ nuyiwa adìdohomẹnamẹ yetọn tọn dọmọ: “Gbẹtọ he to adìdohomẹna mi [to nukun ṣie mẹ] to whepoponu; he to avọ́san to jipa mẹ, bọ yé sọ to nuwhẹ́nkun mẹ̀ to agbà bliki tọn ji. Ehe sọ pò to ṣẹnṣẹn yọ̀do tọn, bosọ nọ nọ̀ atọ̀họ̀ mẹ, he nọ dù olàn ohàn tọn, jájá onú osùnú lẹ sọ tin to núzinzan yetọn lẹ mẹ. He dọmọ, Nọte na dewe, a sẹpọ mi blo; na yẹn yin wiwe hú hiẹ. Azọ̀ to awọ̀ntin ṣie mẹ wẹ ehelẹ, miyọ́n he to jiji to azán lẹpo gbè.” (Isaia 65:3-5) Yẹnuwatọ ehelẹ to adìdohomẹna Jehovah ‘to nukun etọn mẹ’—yèdọ hogbe de he sọgan zẹẹmẹdo tasinsinyẹn po sisi matindo po. Yé ma dovivẹnu depope nado ṣinyọ́nnudo osùnú yetọn lẹ. Be e ma jẹna whẹgbledomẹ titengbe nado nọ waylando to nukun Mẹhe dona yin gbégbòna bo yin tonusena lọ tọn mẹ ya?
8 Taidi kọdetọn de, ylandonọ dodonọ jlátọ ehelẹ, to didọ hlan Ju devo lẹ dọmọ: ‘A sẹpọ mi blo, na yẹn yin wiwe hú hiẹ.’ Yẹnuwiwa nankọ die! “Yẹnuwatọ” ehelẹ to avọ́san bo to nuwhẹ́nkun mẹ̀ hlan yẹwhe lalo lẹ, yèdọ nude he Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn gblewhẹdo. (Eksọdusi 20:2-6) Yé sinai to yọ̀do lẹ ṣẹnṣẹn, ehe hẹn yé nado yin mawé sọgbe hẹ Osẹ́n lọ. (Osọha lẹ 19:14-16) Yé nọ dù ohàn-làn, yèdọ núdùdù mawé de.a (Levitiku 11:7) Ṣogan, nuyiwa sinsẹ̀n tọn yetọn lẹ hẹn yé nado lẹndọ yé yin mẹwiwe hú Ju devo lẹ, bọ yé nọ jlo dọ mẹdevo lẹ ni nọlá na yé na omẹ ehelẹ ma nado lẹzun kiklọwé, to yẹhiadonu-liho, kavi wiwe, gbọn gbẹdido poun hẹ yé dali. Ṣigba, e mayin mọwẹ Jiwheyẹwhe he nọ biọ ‘mẹdezejo mlẹnmlẹn’ nọ pọ́n whẹho lẹ hlan do gba!—Deutelonomi 4:24.
9. Nukun tẹwẹ Jehovah yí do pọ́n ylandonọ dodonọ-jlátọ lọ lẹ?
9 Kakati nado pọ́n dodonọ-jlátọ ehelẹ hlan taidi mẹwiwe, Jehovah dọmọ: “Azọ̀ to awọ̀ntin ṣie mẹ wẹ ehelẹ.” Hogbe Heblu tọn na “awọ̀ntin” kavi “awọ̀ntinsló” nọ saba yin yiyizan to yẹhiadonu-liho na adì. Azọ̀ lọsu tindo kanṣiṣa hẹ adì zogbe Jehovah tọn. (Deutelonomi 29:20) Boṣiọ-sinsẹ̀n osùnú tọn he mẹ omẹ etọn lẹ ko jai jẹ ko fọ́n adì zogbe Jehovah tọn dote.
10. Nawẹ Jehovah na suahọ mẹhe tin to Juda lẹ na ylando yetọn lẹ gbọn?
10 To whẹdida dodo etọn mẹ, Jehovah ma sọgan gọ̀n ma sayana ylanwatọ sọn ojlo mẹ ehelẹ gba. Isaia wlan dọmọ: “Doayi e go, yè ko wlan to nukọn ṣie; yẹn ma na do onù abọẹ, ṣigba yẹn na yiahọsu, yèdọ ahọsu to akọ́n yetọn nù. Ylankan mìtọn, po ylankan otọ́ mìtọn lẹ tọn po dopọ, wẹ OKLUNỌ dọ, yé he mẹ̀ nuwhẹ́nkun to osó lẹ ji, bo to yẹyi ṣie depò to okọ́ta lẹ ji: enẹwutu wẹ yẹn na jlẹ azọ́n hoho yetọn do akọ́n yetọn nù.” (Isaia 65:6, 7) Ju ehelẹ ko vlẹ́ Jehovah kò, gbọn mahẹ tintindo to sinsẹ̀n-bibasi lalo lẹ mẹ dali. Yé ko hẹn sinsẹ̀n-bibasi Jiwheyẹwhe nugbo lọ tọn nado sọawuhia taidi nuhe ma pọnte hú akọta he lẹdo yé pé lẹ tọn. ‘Na ylando yetọn titi lẹ,’ he bẹ boṣiọ-sinsẹ̀n po afinyọnnuwiwa po hẹn, Jehovah na suahọ yé “to akọ́n yetọn nù.” Kunnudenu dohia dọ hogbe lọ “akọ́n” nù dlẹnalọdo hihá awugbó de tọn he nọ lẹzun awupò de fie nusàtọ lẹ sọgan kọ̀n jinukun vude do. (Luku 6:38) Na Ju atẹṣitọ lẹ, zẹẹmẹ lọ họnwun—yèdọ Jehovah na jlẹ “ahọsu,” kavi yasanamẹ yetọn na yé. Jiwheyẹwhe whẹdida dodo tọn na yiahọsu. (Psalm 79:12; Jẹlemia 32:18) To whenuena e yindọ Jehovah ma nọ diọ, mí sọgan deji dọ to ojlẹ dide etọn mẹ, e na jlẹ yasanamẹ to aliho dopolọmẹ na titonu ylankan ehe ga.—Malaki 3:6.
“Na Devi Ṣie lẹ Wutu”
11. Nawẹ Jehovah dohia dọ emi na whlẹn pipotọ nugbonọ de gbọn?
11 Be Jehovah na do lẹblanu hia omẹ nugbonọ he tin to omẹ etọn lẹ ṣẹnṣẹn ya? Isaia basi zẹẹmẹ dọmọ: “Le wẹ [Jehovah, NW] dọ, dile yè nọ mọ vẹnhàn yọyọ to ohín mẹ, bọ yè sọ nọ dọmọ, a hẹn ẹn gble blo; na dona tin to e mẹ, mọwẹ yẹn na basi do na devi ṣie lẹ wutu, na yẹn ma na do hù yemẹpo sudo. Yẹn na hẹn okún de jẹgbonu sọn Jakobu mẹ, podọ whédutọ osó ṣie tọn de sọn Juda: mẹvivẹ ṣie na dugu etọn, devi ṣie lẹ wẹ nasọ nọ nọ̀ finẹ.” (Isaia 65:8, 9) To omẹ etọn yiyijlẹdo ohín ovẹn sinsẹ́n tọn lẹ go, Jehovah yí nuyijlẹdonugo de zan ehe mẹ yé sọgan yawu mọnukunnujẹ. Ovẹn sinsẹ́n gbayipe to aigba lọ ji, podọ vẹnhàn he yin finfinyọ́n sọn ovẹn sinsẹ́n mẹ yin dona de na gbẹtọvi lẹ. (Psalm 104:15) Apajlẹ heyin zizedonukọnnamẹ lọ sọgan yin ohín de tọn ehe ovẹn sinsẹ́n delẹ wẹ yọ́n to e go, bọ dehe pò lẹ ma yọ́n gba. Kavi linlẹn lọ sọgan yindọ ohín dopo wẹ yọ́n, bọ ohín he pò lẹ ma bia kavi ko vó. To whẹho awe lọ lẹ mẹ, mẹhe nọ penukundo vẹngle lọ go ma na và ovẹn sinsẹ́n he yọ́n lẹ sudo gba. Jehovah gbọnmọ dali na jide omẹ etọn lẹ dọ emi ma na và akọta lọ blebu sudo gba ṣigba e na jo pipotọ nugbonọ de do ogbẹ̀. E dohia dọ pipotọ he mọ nukundagbe yí ehelẹ wẹ na dugu “osó” etọn lẹ tọn, enẹ wẹ, Jelusalẹm po aigba Juda tọn po, yèdọ otò osó ji tọn he Jehovah sọalọakọ́n nado yin etọn titi.
12. Dona tẹlẹ wẹ to tenọpọn pipotọ nugbonọ lọ lẹ?
12 Dona tẹlẹ wẹ to tenọpọn pipotọ nugbonọ ehe? Jehovah basi zẹẹmẹ dọmọ: “Ṣalọni na lẹzun adọtẹn lẹngbọ lẹ tọn, agbàdo Akoli tọn ofi de na kanlinpa lẹ nado nọ mlọnai do e mẹ, na omẹ ṣie he dín mi lẹ.” (Isaia 65:10) Kanlinpa lẹ yin onú titengbe to gbẹzan Ju susu tọn mẹ, podọ aigba he tindo amà-kikọ́ susugege lẹ nọ gọalọ nado hẹn kọdetọn dagbe wá to ojlẹ jijọho tọn mẹ. Jehovah dlẹnalọdo adà otò lọ tọn awe nado sọgan na apajlẹ jijọho po kọdetọn dagbe po tọn. Danfafa Ṣalọni tọn to whèyihọ, yin ayidego na whanpẹ po sinsẹ́n didetọ́n etọn po, bo dlẹnkan gbọn Hùto Méditerranée tọn ji. Agbàdo Akoli tọn wleawuna apadewhe dogbó agewaji-whèzẹtẹn otò lọ tọn. (Jọṣua 15:7) To kanlinmọgbenu-ninọ he ja lọ whenu, adà ehelẹ na gbọgbé, to pọmẹ po adà otò lọ tọn he pò lẹ po. Ṣigba, Jehovah dopagbe dọ, to kanlinmọgbenu lọ godo yé na lẹzun aigba amà-kikọ́ whanpẹnọ lẹ tọn na pipotọ he na lẹkọwa whé lẹ.—Isaia 35:2; Hosea 2:15.
Jidide do “Yẹwhe Tadagbe Tọn” Go
13, 14. Walọyizan tẹlẹ wẹ dohia dọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gbẹ́ ẹ dai, podọ etẹwẹ na jọ do yé go to godo mẹ?
13 Todin dọdai Isaia tọn lẹ́hlan mẹhe ko gbẹ́ Jehovah dai bo gbọṣi boṣiọ-sinsẹ̀n mẹ lẹ. E dọmọ: “Mì he gbẹ́ [Jehovah, NW] dai lẹ, he wọnji osó wiwe ṣie go, he wleawu tafo de tọn na Gadi [yẹwhe Tadagbe tọn], bosọ yí nunina nùnù na Meni [yẹwhe Jọgbe tọn].” (Isaia 65:11) Gbọn awuwiwlena tafo núdùdù po núnùnù po tọn do nukọnna “yẹwhe Tadagbe tọn” po “yẹwhe Jọgbe tọn” po dali, Ju agọjoyigodotọ ehelẹ ko jai biọ nuyiwa boṣiọ-sinsẹ̀n akọta mayisenọ lẹ tọn mẹ.b Etẹwẹ na jọ do mẹhe gbọn gúgú dali do dejido yẹwhe ehelẹ go?
14 Jehovah ko na avase yé tlọlọ jẹnukọn dọmọ: “Yẹn na hia mì hlan ohí, mìmẹpo nasọ dẹ́ hlan hùhù: na whenuena yẹn ylọ, mì ma siọ; whenuena yẹn dọho, mì ma sè; ṣigba mì waylan to nukọn ṣie, bosọ dè nuhe go homẹ ṣie ma hùn do.” (Isaia 65:12) Gbọn hogbe ehe yiyizan na oyín yẹwhe Jọgbe tọn to Heblu dowhenu tọn mẹ dali, Jehovah to didọ dọ mẹhe to sinsẹ̀n-basi hlan yẹwhe lalo ehe lẹ na yin ‘hihia hlan ohí,’ enẹ wẹ, hlan vasudo. Jehovah ko yí yẹwhegán etọn lẹ zan pludopludo nado ylọ omẹ ehelẹ wá lẹnvọjọ kọ̀n, ṣigba yé gbẹ́ ẹ dai bo yí tasinsinyẹn do dè nado nọ wà nuhe yé yọnẹn dọ e ylan to nukun etọn mẹ lẹ. Sisi matindo nankọ die yé dohia na Jiwheyẹwhe! To hẹndi avase Jiwheyẹwhe tọn mẹ, akọta lọ na jiya nugbajẹmẹji sinsinyẹn de tọn to 607 J.W.M. to whenuena Jehovah na na dotẹnmẹ Babilọninu lẹ nado và Jelusalẹm po tẹmpli etọn po sudo. To ojlẹ enẹ mẹ, “yẹwhe Tadagbe tọn” na gboawupo nado basi hihọ́na sinsẹ̀ntọ etọn lẹ to Juda po Jelusalẹm po.—2 Otannugbo lẹ 36:17.
15. Aliho tẹ mẹ wẹ Klistiani nugbo lẹ to egbehe nọ setonuna avase heyin mimọ to Isaia 65:11, 12 mẹ te?
15 To egbehe Klistiani nugbo lẹ nọ setonuna avase he yin mimọ to Isaia 65:11, 12 mẹ lọ. Yé ma nọ tindo yise to “Tadagbe” mẹ, taidi dọ huhlọn he hugan jọwamọ tọn de wẹ e yin bo penugo nado namẹ nukundagbe lẹ gba. Yé nọ dapana wunmẹ akọhiho lẹpo tọn, na yé ko gbẹ́ nado hẹn nutindo agbasa tọn yetọn lẹ gú to tintẹnpọn mẹ nado fahomẹna “yẹwhe Tadagbe tọn” wutu. Yé tindo nujikudo dọ mẹhe ze yedelẹ jo na yẹwhe ehe lẹpo wẹ na hẹn onú lẹpo gú to godo mẹ, na Jehovah dọhlan omẹ mọnkọtọn lẹ dọmọ: “Yẹn na hia mì hlan ohí.”
‘Pọ́n! Devi Ṣie lẹ Na Jaya’
16. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah na dona devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ te, ṣigba etẹwẹ na jọ do mẹhe ko gbẹ́ ẹ dai lẹ go?
16 To wiwọhẹ mẹhe ko gbẹ́ Jehovah dai lẹ mẹ, dọdai lọ basi zẹẹmẹ adà voovo he to tenọpọn mẹhe basi sinsẹ̀n ahundoponọ hlan Jiwheyẹwhe lẹ po mẹhe yí yẹnuwiwa do wàmọ lẹ po dọmọ: “Le wẹ Oklunọ [Nupojipetọ Jehovah, NW] dọ, doayi e go, devi ṣie lẹ na dùnú, ṣigba huvẹ na hù mìwlẹ: doayi e go, devi ṣie lẹ na nù, ṣigba nugbla na hù mìwlẹ: doayi e go, devi ṣie lẹ na jaya, ṣigba winyan na hù mìwlẹ. Doayi e go, devi ṣie lẹ na jihàn na homẹvivi ayiha tọn, ṣigba mìwlẹ na dawhá na awubla ayiha tọn, bosọ wẹnhùn na awubla gbigbọ tọn.” (Isaia 65:13, 14) Jehovah na dona devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ. Po ahun he gọfla na ayajẹ po, yé na dawhá jẹgbonu. Dùdù, nùnù, po ayajijẹ po yin hogbe he nọ dohia dọ Jehovah na hẹn pekọ susugege wá na nuhudo sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ tọn. To vogbingbọnmẹ, huvẹ po nugbla po na hù mẹhe ko dè nado gbẹ́ Jehovah dai lẹ to gbigbọ-liho. Nuhudo yetọn lẹ ma na mọ pekọ yí gba. Yé na dawhá jẹgbonu bo doavigbe na awufiẹsa po ayimajai he na wá yé ji lẹ po wutu.
17. Naegbọn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ to egbehe tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado yí ayajẹ do dawhá jẹgbonu?
17 Ohó Jehovah tọn lẹ basi zẹẹmẹ ninọmẹ gbigbọmẹ mẹhe sọalọakọ́n poun nado to Jiwheyẹwhe sẹ̀n to egbehe lẹ tọn ganji. Ṣigba, to whenue livi susu Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ jiya nugbajẹmẹji gbigbọmẹ tọn, sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ dawhá jẹgbonu po ayajẹ po. Podọ yé tindo whẹwhinwhẹ́n dagbe nado jaya. Yé gọhò ganji to gbigbọ-liho. Jehovah nọ wleawu núdùdù susugege gbigbọmẹ tọn na yé gbọn owe sinai do Biblu ji lẹ po pipli Klistiani tọn lẹ po dali. Na nugbo tọn, nugbo mẹhẹnlodo tọn lẹ po opagbe homẹmiọnnamẹ Ohó Jiwheyẹwhe tọn lẹ po nọ na mí “homẹvivi ayiha tọn”!
18. Etẹwẹ na pò na mẹhe gbẹ́ Jehovah dai lẹ, podọ etẹwẹ oyín yetọn yiyizan to whiwhle de mẹ sọgan nọtena?
18 Jehovah zindonukọn nado dọhona mẹhe ko gbẹ́ ẹ dai lẹ dọmọ: “Mì na jo oyín mìtọn dai hlan dẹ̀hodo de na mẹdide ṣie lẹ: na Oklunọ [Nupojipetọ Jehovah, NW] na hù we, bosọ ylọ devi etọn lẹ gbọn oyín devo mẹ. Na mẹhe dona ede to aihọn mẹ, na dona ede to Jiwheyẹwhe nugbo tọn mẹ; mẹhe sọ to whiwhle to aihọn mẹ na whle gbọn Jiwheyẹwhe nugbo tọn dali; na yè wọnji tukla hoho tọn lẹ go, podọ yè yí yé whla sọn nukun ṣie mẹ.” (Isaia 65:15, 16) Nuhe na pò na mẹhe ko gbẹ́ Jehovah dai lẹpo wẹ na yin oyín yetọn, ehe na yin yiyizan to whiwhle, kavi dẹ̀hodo kẹdẹ mẹ. Ehe sọgan zẹẹmẹdo dọ mẹhe jlo nado sìn yedelẹ to aliho sinsinyẹn de mẹ gbọn whiwhle de dali na dọ, to godo mẹ, dọmọ: ‘Eyin yẹn ma hẹn opagbe ehe di, mì bo gbọ ma jiya yasanamẹ he nkọ atẹṣitọ enẹlẹ mọyi lọ tọn.’ Etlẹ sọgan zẹẹmẹdo dọ oyín yetọn na yin yiyizan to nuyijlẹdonugo-liho, taidi Sọdọmi po Gọmọla po tọn, taidi ohia yasanamẹ Jiwheyẹwhe tọn na mẹylankan lẹ.
19. Nawẹ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na yin yiylọ gbọn oyín devo dali gbọn, podọ naegbọn yé na tindo jide to Jiwheyẹwhe nugbodidọ tọn mẹ? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn ga.)
19 Lehe todido devizọnwatọ Jiwheyẹwhe lọsu titi tọn lẹ na gbọnvo do sọ! Yé na yin yiylọ gbọn oyín devo dali. Enẹ nọtena ninọmẹ dona po gbégbò po tọn he yé na duvivi etọn to otò yetọn mẹ. Yé ma na dín dona sọn yẹwhe lalo depope dè kavi whle gbọn boṣiọ he ma tindo gbọfufu depope dali gba. Kakatimọ, to whenuena yé dona yedelẹ kavi whle whiwhle de, yé na nọ wàmọ gbọn Jiwheyẹwhe nugbonọ lọ dali. (Isaia 65:16, NW, nudọnamẹ odò tọn) Tòmẹnu otò lọ tọn lẹ na tindo whẹwhinwhẹ́n nado deji mlẹnmlẹn to Jiwheyẹwhe mẹ, na e na ko do ede hia nado yin nugbonọ to opagbe etọn lẹ mẹ.c Na hihọ́ he yé tindo to otò yetọn mẹ wutu, to madẹnmẹ Ju lẹ na wọ̀n awufiẹsa dai tọn lẹ.
“Yẹn Na Dá Olọn Yọyọ lẹ po Aigba Yọyọ de Po”
20. Nawẹ opagbe Jehovah tọn gando “olọn yọyọ lẹ po aigba yọyọ de po” go mọ hẹndi yí to 537 J.W.M. gbọn?
20 Todin Jehovah basi zẹẹmẹ gigọ́ do opagbe etọn ji nado hẹn pipotọ he lẹnvọjọ lẹ gọwá to kọlilẹ yetọn sọn kanlinmọgbenu Babilọni tọn godo. Jehovah dọ gbọn Isaia gblamẹ dọmọ: “Yẹn na dá olọn yọyọ lẹ po aigba yọyọ de po: yè ma na flin hoho tọn, mọ yé ma na wá linlẹn mẹ.” (Isaia 65:17) Opagbe hẹngọwa Jehovah tọn na yin hinhẹndi dandan, enẹwutu e dọho gando hẹngọwa sọgodo tọn lọ go taidi dọ e ko to jijọ nkọtọn. Dọdai ehe mọ hẹndi tintan yí to 537 J.W.M. to whenuena pipotọ Juvi lẹ tọn yin hinhẹngọwa Jelusalẹm. Etẹwẹ nọtena “olọn yọyọ lẹ” to ojlẹ enẹ mẹ? Gandudu Zelubabẹli tọn he yin godonọna gbọn Yẹwhenọ Daho Jọṣua dali he dugán to Jelusalẹm wẹ. Pipotọ Juvi he yin hinhẹngọwa lẹ wẹ nọtena “aigba yọyọ” lọ, yèdọ ogbẹ́ gbẹtọvi heyin kiklọwé lẹ tọn he litaina gandudu mọnkọtọn bo gọalọ nado ze sinsẹ̀n-bibasi wiwe-ṣeke dai to aigba lọ ji. (Ẹzla 5:1, 2) Ayajẹ hẹngọwa enẹ tọn ṣinyọ́nnudo yajiji he wayi lẹpo; yèdọ awufiẹsa dai tọn lẹ ma tlẹ yin finflin ba.—Psalm 126:1, 2.
21. Olọn yọyọ lẹ tẹwẹ wá aimẹ to 1914?
21 Ṣigba, flindọ Pita vọ́ dọdai Isaia tọn lá bo dohia dọ e tindo hẹndi sọgodo tọn de. Apọsteli lọ wlan dọmọ: “Di opagbe etọn, míwlẹ to nukundo olọn yọyọ lẹ, po aigba yọyọ de po, fihe dodo nọ nọ̀.” (2 Pita 3:13) To 1914 olọn yọyọ he yin nukundo sọn whenu dindẹn die lọ wá aimẹ. Ahọluduta Mẹssia tọn he yin jiji to owhe enẹ mẹ jẹ gandu ji sọn olọn mẹ tlọlọ, bọ Jehovah ko na ẹn aṣẹpipa do aigba lẹpo ji. (Psalm 2:6-8) Gandudu Ahọluduta tọn ehe, to Klisti po ganduhẹmẹtọ 144 000 etọn lẹ po glọ, wẹ yin olọn yọyọ lẹ.—Osọhia 14:1.
22. Mẹnu lẹ wẹ aigba yọyọ lọ na bẹhẹn, podọ nawẹ gbẹtọ lẹ to yinyin awuwlena todin nado lẹzun apadewhe tito enẹ tọn gbọn?
22 Etẹwẹ dogbọn aigba yọyọ lọ dali? To gbesisọmẹ hẹ apajlẹ hẹndi hohowhenu tọn, aigba yọyọ lọ na bẹ gbẹtọ he yí ayajẹ do litaina gandudu ahọluduta yọyọ olọn mẹ tọn lẹ hẹn. Yèdọ todin, livi susu ahunjijlọnọ lẹ tọn wẹ hẹn yedelẹ zun mẹmẹglọ gandudu ehe tọn bo nọ vánkan nado hodo osẹ́n etọn lẹ he yin mimọ to Biblu mẹ. Omẹ ehelẹ wá sọn akọta lẹ, ogbè lẹ, po akọ̀ lẹpo po mẹ, podọ yé nọ wazọ́n dopọ nado sẹ̀n Jesu Klisti heyin Ahọlu he to gandu lọ. (Mika 4:1-4) To whenuena titonu ylankan dintọn na ko juwayi godo, pipli ehe to godo mẹ na wleawuna aigba yọyọ de he na yin ogbẹ́ gbẹtọvi budisi Jiwheyẹwhe tọ́ lẹ tọn lẹdo globu pé he na dugu agblò aigba ji Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn.—Matiu 25:34.
23. Nudọnamẹ tẹwẹ mí mọ to owe Osọhia tọn mẹ gando “olọn yọyọ de, po aigba yọyọ de po” go, podọ nawẹ dọdai ehe na yin hinhẹndi gbọn?
23 Owe Osọhia tọn basi zẹẹmẹ numimọ de tọn he apọsteli Johanu mọ gando azán Jehovah tọn he ja lọ go, whenuena titonu ehe na yin didesẹ. To enẹgodo, Satani na yin zizedo odò mapote mẹ. (Osọhia 19:11–20:3) Bọdo zẹẹmẹ enẹ go, Johanu vọ́ ohó dọdai Isaia tọn lẹ lá, bo wlan dọmọ: “Yẹn sọ mọ olọn yọyọ de, po aigba yọyọ de po.” Wefọ he bọdo zẹẹmẹ numimọ gigonọ ehe go lẹ dọho gando ojlẹ lọ go whenuena Jehovah Jiwheyẹwhe na diọ ninọmẹ aigba ehe tọn mlẹnmlẹn zun dagbe. (Osọhia 21:1, 3-5) E họnwun dọ, dọdai Isaia tọn gando “olọn yọyọ lẹ po aigba yọyọ de po” go na tindo hẹndi jiawu de to aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ! To gandudu olọn yọyọ lẹ tọn glọ, ogbẹ́ yọyọ aigba ji tọn de na duvivi paladisi gbigbọmẹ po agbasamẹ tọn de po. Dọdai he sọ miọnhomẹnamẹ na taun tọn wẹ yindọ “yè ma na flin [onú] hoho tọn lẹ [yèdọ azọ̀n, yajiji, po nugbajẹmẹji susu devo he nọ pannukọn gbẹtọvi lẹ po], mọ yé ma na wá linlẹn mẹ.” Nudepope he mí sọgan flin to ojlẹ enẹ mẹ ma na hẹn awugble, kavi awufiẹsa, he nọ dotukla ahun mẹsusu tọn todin wá gba.
24. Naegbọn Jehovah na jaya na hinhẹngọwa Jelusalẹm tọn, podọ etẹwẹ ma na yin sisè to tòhomẹ-liho tòdaho enẹ tọn lẹ ji ba?
24 Dọdai Isaia tọn zindonukọn dọmọ: “Homẹ mìtọn ni hùn, na mì nisọ to ayajẹ kakadoi to enẹ he yẹn dá mẹ: na doayi e go, yẹn dá Jelusalẹm homẹvivi de, podọ gbẹtọ etọn lẹ ayajijẹ de. Yẹn na jaya to Jelusalẹm mẹ, yẹn nasọ jaya to omẹ ṣie lẹ mẹ: yè ma nasọ sè ogbè avi tọn to e mẹ ba, kavi ogbè awhá [awufiẹsa] tọn.” (Isaia 65:18, 19) E mayin Ju lẹ kẹdẹ wẹ na jaya na hinhẹngọwa otò yetọn mẹ wutu gba ṣigba Jiwheyẹwhe lọsu na jaya, na e na hẹn Jelusalẹm yọnwhanpẹ—bo yin ahọ́nkan sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn to aigba ji whladopo dogọ. Awhá avi nugbajẹmẹji tọn, he yin sisè to tòhomẹ-liho tòdaho lọ tọn lẹ ji to owhe ao susu die wayi, ma na yin sisè ba.
25, 26. (a) To azán mítọn gbè, nawẹ Jehovah “dá Jelusalẹm homẹvivi de” gbọn? (b) Nawẹ Jehovah na yí Jelusalẹm Yọyọ lọ zan gbọn, podọ naegbọn míwlẹ sọgan jaglin to egbehe?
25 To egbehe ga, Jehovah “dá Jelusalẹm homẹvivi de.” Gbọnna? Dile mí ko mọ do, olọn yọyọ lẹ he wá aimẹ to 1914 na wá bẹ ganduhẹmẹtọ 144 000, he na tindo mahẹ to gandudu olọn tọn lọ mẹ lẹ hẹn to godo mẹ. Omẹ ehelẹ wẹ yin zẹẹmẹ-basina to dọdai-liho taidi “Jelusalẹm Yọyọ.” (Osọhia 21:2) Jelusalẹm Yọyọ lọ go wẹ Jiwheyẹwhe dọho gando dọmọ: “Yẹn dá Jelusalẹm homẹvivi de, podọ gbẹtọ etọn lẹ ayajijẹ de.” Jelusalẹm Yọyọ wẹ Jiwheyẹwhe na yizan nado kọ̀n dona masọudọ lẹ do gbẹtọvi tonusetọ lẹ ji. Awhá avi tọn kavi awhá awufiẹsa tọn ma nasọ yin sisè ba, na Jehovah na hẹn pekọ wá na ‘obiọ ahun mítọn tọn lẹ.’—Psalm 37:3, 4.
26 Na nugbo tọn, mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo to egbehe nado jaglin! To madẹnmẹ Jehovah na klán oyín gigonọ etọn do wiwe gbọn vivà agọjẹdomẹtọ lẹpo sudo dali. (Psalm 83:17, 18) To enẹgodo olọn yọyọ lẹ na mọ huhlọn yí to gigọ́mẹ. Lehe ehelẹ yin whẹwhinwhẹ́n jiawu lẹ nado jaglin bo jaya kakadoi to nuhe Jiwheyẹwhe to didá lẹ mẹ do sọ!
Opagbe Sọgodo Hihọ́ Tọn De
27. Aliho tẹ mẹ wẹ Isaia basi zẹẹmẹ hihọ́ he Ju he lẹkọwa whé lẹ na duvivi etọn to otò yetọn mẹ tọn gbọn?
27 To hẹndi tintan mẹ, nawẹ gbẹninọ na te na Ju he lẹkọwa whé to olọn yọyọ lẹ glọ lẹ? Jehovah dọmọ: “Yọpọ he azán etọn ma na dẹn de ma na tin to e mẹ, mẹho he azán etọn ma gọ́ de: na yọpọ na kú to whenuena e sọ̀ owhe kanweko-mẹho; ṣigba ylandonọ owhe kanwekonọ na zun dẹ̀hodonọ.” (Isaia 65:20) Zẹẹmẹ awuvivi tọn gando hihọ́ he kanlinmọ he lẹkọwa whé lẹ na duvivi etọn to otò yetọn he yin hinhẹngọwa lọ mẹ nankọ die! Viyẹyẹ he azán etọn ma yìnukunkẹ́ de ma na wẹ́nkú gba. Mọdopolọ okú mọnkọtọn ma na hù mẹhomẹ he ma dọ́jì de gba.d Lehe ohó Isaia tọn lẹ yin jidenamẹ de na Ju he na lẹkọwa Juda lẹ do sọ! Hihọ́ na tin to otò yetọn mẹ, yé ma dona hànú dọ kẹntọ lẹ na bẹ ovi yetọn lẹ yì kavi hù sunnu yetọn lẹ gba.
28. Etẹwẹ mí plọn sọn ohó Jehovah tọn lẹ gando gbẹninọ to aihọn yọyọ lọ mẹ to Ahọluduta etọn glọ mẹ?
28 Etẹwẹ ohó Jehovah tọn lẹ dọna mí dogbọn gbẹninọ to aihọn yọyọ he ja lọ mẹ dali? To Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ, ovi lẹpo wẹ na tindo nukundido sọgodo hihọ́ tọn. Budisi Jiwheyẹwhe tọ́ de ma nasọ wẹ́nkú pọ́n gbede ba. To vogbingbọnmẹ, gbẹtọvi tonusetọ lẹ na tindo vivò, hihọ́, bo penugo nado duvivi ogbẹ̀ tọn. Etẹwẹ dogbọn mẹhe dè nado ṣiatẹ sọta Jiwheyẹwhe lẹ dali? Omẹ mọnkọtọn lẹ na hẹn lẹblanulọkẹyi gbẹninọ tọn bu. Yèdọ eyin “owhe kanweko” wẹ ylandonọ atẹṣitọ lọ tindo, e na kú. To whẹho mọnkọtọn mẹ, e na yin “yọpọ” de poun eyin e yin yiyijlẹdo nuhe e sọgan wá lẹzun go—yèdọ sunnu he tindo ogbẹ̀ mavọmavọ de.
29. (a) Ayajẹ tẹwẹ omẹ tonusetọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na tindo to otò Juda tọn he yin hinhẹngọwa lọ mẹ? (b) Naegbọn atin lẹ do yin apajlẹ gbẹ̀gaa tọn he sọgbe de? (Pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)
29 Jehovah zindonukọn to zẹẹmẹ etọn mẹ do ninọmẹ he na gbayipe to aigba Juda tọn he yin hinhẹngọwa lọ ji dọmọ: “Yé na gbá ohọ̀, bosọ nọ nọ̀ yé mẹ, yé na dó vẹngle, bosọ dù sinsẹ́n yetọn. Yé ma na gbá ohọ̀ bọ mẹdevo na nọ̀ e mẹ; yé ma na dó bọ mẹdevo na dù: na dile azán atin tọn te wẹ azán omẹ ṣie lẹ tọn na te, omẹ ṣie lẹ na dugbẹ̀ azọ́n alọ yetọn mẹ tọn dẹn.” (Isaia 65:21, 22) To kọlilẹ yì aigba jẹvọ́ Juda tọn ehe matin ayihaawe ma tindo ohọ̀ lẹ po vẹntin lẹ po mẹ godo, gbẹtọ tonusetọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na tindo ayajẹ nado nọgbẹ̀ to ohọ̀ yetọn titi lẹ mẹ bo dù sinsẹ́n vẹngle yetọn titi lẹ tọn. Jiwheyẹwhe na dona azọ́n yetọn, bọ yé na tindo gbẹ̀gaa—kẹdẹdi azán atin de tọn—nado sọgan duvivi sinsẹ́n tuklajẹ yetọn lẹ tọn.e
30. Ninọmẹ ayajẹ tọn tẹwẹ devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ nọ duvivi etọn to egbehe, podọ vivi etẹ tọn wẹ yé na dù to aihọn yọyọ lọ mẹ?
30 To azán mítọn gbè, dọdai ehe ko mọ hẹndi de yí. Omẹ Jehovah tọn lẹ tọ́nsọn kanlinmọgbenu gbigbọmẹ tọn mẹ to 1919 bo jẹ “aigba” yetọn, kavi agblò nuwiwa po sinsẹ̀n-bibasi tọn po hẹngọwa ji. Yé do agun lẹ ai bo wleawuna sinsẹ́n gbigbọmẹ tọn lẹ. Taidi kọdetọn de, omẹ Jehovah tọn lẹ tlẹ to vivi paladisi gbigbọmẹ tọn po jijọho he Jiwheyẹwhe nọ namẹ po tọn dù todin. Mí sọgan deji dọ jijọho mọnkọtọn na zindonukọn kaka biọ Paladisi yinukundomọ lọ mẹ. Mí ma tlẹ sọgan penugo nado yí nukun homẹ tọn do mọ nuhe Jehovah na wadotana to aihọn yọyọ lọ mẹ gbọn ahun po alọ ojlonọ sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ tọn po yiyizan dali gba. Lehe e na yin ayajẹnu nado gbá owhé towe titi bo nọ nọ̀ e mẹ do sọ! To gandudu Ahọluduta lọ tọn glọ, azọ́n he nọ hẹn pekọwanamẹ ma na vẹawu nado mọ gba. Lehe e na yin alemọyinu nado nọ ‘duvivi’ sinsẹ́n tuklajẹ towe titi tọn to whepoponu do sọ! (Yẹwhehodọtọ 3:13) Be mí na tindo ojlẹ he pé nado duvivi azọ́n alọ mítọn lẹ tọn to gigọ́mẹ ya? Na nugbo tọn, mọwẹ! Gbẹninọ mavọmavọ gbẹtọvi nugbonọ lẹ tọn na tin “dile azán atin tọn te”—yèdọ owhe fọtọ́n lẹ, podọ hugan mọ!
31, 32. (a) Dona tẹlẹ wẹ kanlinmọ he lẹkọwa whé lẹ na duvivi etọn? (b) To aihọn yọyọ lọ mẹ, nukundido tẹwẹ gbẹtọvi nugbonọ lẹ na tindo?
31 Jehovah basi zẹẹmẹ dona devo lẹ tọn he to tenọpọn kanlinmọ he lẹkọwa whé lẹ dọmọ: “Yé ma na wazọ́n yáyá, yé ma na jìvi na tukla; na yé wẹ okún donanọ OKLUNỌ tọn, podọ ovi yetọn po yé po.” (Isaia 65:23) Jehovah na dona Ju he yin hinhẹngọwa enẹlẹ, enẹwutu yé ma na wazọ́n to ovọ́ mẹ gba. Mẹjitọ lẹ ma na jìvi bọ yé na wẹ́nkú poun gba. E mayin kanlinmọ dai tọn lọ lẹ kẹdẹ wẹ na duvivi dona hẹngọwa tọn lẹ gba; ovivi yetọn lẹ tin hẹ yé. Jiwheyẹwhe tin to jejeji sọmọ nado hẹn pekọ wá na nuhudo omẹ etọn lẹ tọn bọ e dopagbe dọmọ: “E nasọ wá jọ, na whẹpo yé na ylọ, yẹn na siọ, podọ le yé to hodọ to alọnu, yẹn na sè.”—Isaia 65:24.
32 Nawẹ Jehovah na hẹn opagbe ehelẹ di to aihọn yọyọ he ja lọ mẹ gbọn? Mí dona nọte jẹ whenẹnu nado yọnẹn. Jehovah ma ko na mí zẹẹmẹ gigọ́ lẹpo gba, ṣigba mí sọgan deji dọ gbẹtọvi nugbonọ lẹ ma nasọ “wazọ́n yáyá” pọ́n gbede ba. Gbẹtọ susugege he lùn Amagẹdọni tọ́n lẹ po ovi he yé na jì lẹ po na tindo nukundido gbẹ̀gaa po pekọnọ de po—yèdọ ogbẹ̀ madopodo! Mẹhe lẹkọwa ogbẹ̀ to fọnsọnku mẹ lẹ po mẹhe basi dide nado nọgbẹ̀ to kọndopọmẹ hẹ nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ po nasọ mọ ayajẹ to aihọn yọyọ lọ mẹ ga. Jehovah na sè bo na penukundo nuhudo yetọn lẹ go, ewọ na tlẹ to nukundo yé. Na nugbo tọn, Jehovah na kẹ̀ alọ etọn bo hẹn pekọ nujọnu tọn wá na “ojlo nutẹgbẹ̀ lẹpo tọn” he sọgbe.—Psalm 145:16.
33. To whenuena Ju lẹ lẹkọyi otò yetọn mẹ, linlẹn tẹ mẹ wẹ kanlin lẹ na tin to jijọho mẹ te?
33 Nawẹ jijọho po hihọ́ he yin opagbe etọn dó lẹ po na gbloada sọ? Jehovah dotana adà dọdai ehe tọn dọmọ: “Ohla po lẹngbọvu po na dùnú dopọ, kinnikinni na dù amà di oyìn asu, kọ́gudu na yin núdùdù odàn tọn. Yé ma na gbleawunamẹ, kavi husudo to osó wiwe ṣie lẹpo ji, wẹ [Jehovah, NW] dọ.” (Isaia 65:25) To whenuena pipotọ Juvi nugbonọ lẹ lẹkọyi otò yetọn mẹ, yé na nọ̀ nukunpedomẹgo Jehovah tọn glọ. To godo mẹ, kinnikinni na nọ dù ogbé di oyìn asu, na kinnikinni ma na gbleawuna Ju lẹ kavi whékanlin yetọn lẹ ba. Opagbe ehe tindo nujikudo, na e yin tadona po hogbe lọ lẹ po dọ, “wẹ Jehovah dọ.” Podọ ohó etọn nọ mọ hẹndi to whepoponu!—Isaia 55:10, 11.
34. Hẹndi awuvivi tọn tẹwẹ ohó Jehovah tọn lẹ mọyi to egbehe podọ to aihọn yọyọ lọ mẹ?
34 Ohó Jehovah tọn lẹ to hẹndi awuvivi tọn de mọyi to sinsẹ̀n-basitọ nugbonọ lẹ ṣẹnṣẹn to egbehe. Sọn 1919 gbọ́n, Jehovah ko dona aigba gbigbọmẹ tọn omẹ etọn lẹ tọn, bo diọ ẹ zun paladisi gbigbọmẹ tọn de. Mẹhe to paladisi gbigbọmẹ tọn ehe mẹ biọ lẹ to diọdo ayidego tọn lẹ basi to gbẹzan yetọn mẹ. (Efesunu lẹ 4:22-24) Po alọgọ gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn po, mẹhe tindo gbẹtọ-yinyin kanlinjọmẹ tọn to ojlẹ de mẹ wayi lẹ—yèdọ vlavo mẹhe ko tafu kavi to alọ devo mẹ ko bianukunna hatọ yetọn lẹ—ko basi nukọnyiyi to jijọ ylankan lẹ gbigbẹdai mẹ. Taidi kọdetọn de, yé nọ duvivi sinsẹ̀n-bibasi jijọho po pọninọ po tọn hẹ yisenọ hatọ yetọn lẹ. Dona he omẹ Jehovah tọn lẹ to vivi etọn dù todin to paladisi gbigbọmẹ tọn yetọn mẹ na dlẹnkan kaka biọ Paladisi yinukundomọ lọ mẹ, fie jijọho he gbayipe to gbẹtọvi lẹ ṣẹnṣẹn na dlẹnkan biọ jijọho hẹ kanlin lẹ mẹ te. Mí sọgan deji dọ to ojlẹ dide Jiwheyẹwhe tọn mẹ, azọ́ndenamẹ dowhenu tọn etọn na gbẹtọvi lẹ na yin hinhẹndi to gbesisọmẹ dọmọ: “[Mì] gọ́ aigba ji, bo dugán do e ji: bo duahọlu to whèvi ohù tọn ji, podọ to ohẹ̀ aga tọn ji, po to nuhe to ogbẹ̀ lẹpo ji he nọ lìn to aigba ji.”—Gẹnẹsisi 1:28.
35. Naegbọn mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado “to ayajẹ kakadoi”?
35 Lehe mí gọ́ na pẹdido na opagbe Jehovah tọn nado dá “olọn yọyọ lẹ po aigba yọyọ de po” do sọ! Opagbe enẹ mọ hẹndi de yí to 537 J.W.M. bosọ to hẹndi devo mọyi to egbehe. Hẹndi awe ehelẹ dlẹnalọdo sọgodo gigonọ de na gbẹtọvi tonusetọ lẹ. Jehovah ko yí homẹdagbe zan, bo ko gbọn dọdai Isaia tọn gblamẹ, nado na mí nukundido nuhe tin to sẹdotẹnmẹ na mẹhe yiwanna ẹn lẹ. Na nugbo tọn, mí tindo whẹwhinwhẹ́n lẹpo nado setonuna ohó Jehovah tọn lẹ dọmọ: “Mì nisọ to ayajẹ kakadoi to enẹ he yẹn dá mẹ”!—Isaia 65:18.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Mẹsusu lẹndọ ylandonọ ehelẹ tin to ṣiọditẹn lẹ bo to tintẹnpọn nado dọho hẹ oṣiọ lẹ. Ohàn-làn dùdù yetọn sọgan ko tindo kanṣiṣa hẹ boṣiọ-sinsẹ̀n.
b To zẹẹmẹ-bibasi do wefọ ehe ji mẹ, lẹdogbedevomẹtọ Biblu tọn Jérôme (he yin jiji to owhe kanweko ẹnẹtọ W.M. mẹ) dọho gando aṣa hohowhenu tọn de go he boṣiọ-sẹ̀ntọ lẹ nọ hodo to azán he gbọngodo to osun godo tọn owhe yetọn mẹ tọn gbè. E wlan dọmọ: “Yé nọ tẹ́ tafo de he gọ́ na núdùdù wunmẹ voovo lẹ po kọfo he yin fuflusọ po vẹnhàn vivi voovo lẹ po nado hẹn tadagbe wá vlavo na sinsẹ́n he ko wayi lẹ kavi owhe he ja tọn.”
c Sọgbe hẹ Isaia 65:16 to wekinkan Massorète Heblugbe tọn mẹ, Jehovah wẹ yin “Jiwheyẹwhe Niṣẹ tọn.” “Niṣẹ” zẹẹmẹdo “ni yinmọ,” kavi “na jide tọn,” podọ gbeyiyi kavi kudeji de wẹ e yin dọ nude yin nugbo kavi dọ e na wá yin nugbo dandan. Gbọn opagbe etọn lẹpo hinhẹndi dali, Jehovah dohia dọ nuhe e dọ lẹ yin nugbo.
d La Bible de Jérusalem basi lẹdogbedevomẹ Isaia 65:20 tọn dọmọ: “Viyẹyẹ he na nọgbẹ̀ na azán vude poun de ma na yin mimọ to finẹ gba, kavi yọnhonọ he ma na nọgbẹ̀ jẹ vivọnu azán etọn lẹ tọn.”
e Atin lẹ yin apajlẹ he sọgbe gbẹ̀gaa tọn, na yé yin dopo to nuhe nọ nọgbẹ̀ dẹn hugan heyin yinyọnẹn lẹ mẹ. Di apajlẹ, atin olivieli tọn nọ sẹ́n sinsẹ́n na owhe kanweko susu bo sọgan nọgbẹ̀ na owhe fọtọ́n dopo.
[Yẹdide to weda 389]
To aihọn yọyọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, mí na tindo ojlẹ he pé nado duvivi azọ́n alọ mítọn lẹ tọn