Weta 13
Jiwheyẹwhe Sin Gandudu Jijọho Tọn
1. Etẹwẹ gandudu gbẹtọvi lẹ tọn ko gboawupo nado wà?
BE HIẸ ko doayi e go dọ gandudu gbẹtọvi tọn lẹ, yedọ enẹnọ lẹ he tindi linlẹn dagbe lẹ, ko gboawupo nado hẹn pekọ wá na nuhudo taun gbẹtọ lẹ tọn? Depope ma ko didẹ nuhahunnamẹ walọ osẹ́nhẹngba tọn po wangbẹnamẹ wunmẹ agbasa tọn po kavi wleawu nududu dagbe po ohọ po na gbẹtọ etọn lẹpo. Ye ma ko na tovi yetọn lẹ mẹdekannujẹ mlẹnmlẹn sọn azọnjijẹ si gba. Kavi na gandudu depope ni penugo nado do yọnhopipo te kavi oku kavi ni hẹn oṣiọ lẹ gọwa ogbẹ̀ whladopo dogọ. Dopo ma tlẹ tin he ko hẹn jijọho kakadoi po vivomẹninọ po wá na tòvi etọn tọn lẹ. Gandudu gbẹtọvi tọn lẹ na poun tọn ma penugo nado didẹ nuhahunnamẹ lẹ he pannukọn gbẹtọ lẹ.
2. Etẹwẹ yin owẹndomẹ titengbe Biblu tọn?
2 Mẹdatọ mítọn yọn le mí to dindin gandudu dodo tọn de do sọ hetọn na hẹn ẹn yọnbasi na gbẹtọ lẹpo nado duvivi gbẹ̀ninọ gigọ ayajẹ tọn de. Enẹwutu enẹ lọ wẹ zọn bọ Biblu dọho dogbọn gandudu de dali to anademẹ Jiwheyẹwhe tọn glọ. Na nugbo tọn, gandudu dopagbe etọn gbọn Jiwheyẹwhe dali ehe wẹ yin owẹndomẹ titengbe Biblu tọn.
3. Etẹwẹ Isaia 9:6, 7 dọ dogbọn gandudu Jiwheyẹwhe tọn dali?
3 Ṣigba hiẹ sọgan kanse dọ: ‘Fie wẹ Biblu dọho gandudu Jiwheyẹwhe tọn te?’ E basi mọ di dohia, to Isaia 9:6, 7 mẹ. Mọpẹpẹ di Biblu King James Version tọn, wefọ helẹ dọ dọ: “Na ye ji ovi de hlan mí, ye na ovisunnu de hlan mí; ahọludu na sọ tin to abọ etọn ji: ye na ylọ oyin etọn dọ Jawu, Honamẹtọ, Jiwheyẹwhe huhlọnnọ, Otọ́ madopodo, Ahọvi Jijọho tọn. Ahọludu etọn po jijọho po ma na ponu.”
4. Mẹnu wẹ yin ovi lọ he lẹzun ahọlu gandudu Jiwheyẹwhe tọn tọn?
4 Biblu to oho dọ tofi dogbọn ovi de jìjì dali, ahọvi de. To nukọnmẹ ‘ovi ahọlu de’ tọn ehe na wa lẹzun gandutọ daho de, “Ahọvi Jijọho tọn.” Ahọludu ehe na hẹn jijọho wa aigba lẹpo pete mẹ, podọ jijọho lọ na tin kakadoi. Ovi lọ, mẹhe sin jìjì yin didọdai to Isaia 9:6, 7 mẹ, wẹ Jesu. Whenuena e to lila jìjì etọn hlan yọnnu alọji lọ Malia, angẹli Gabliẹli dọ dogbọn Jesu dali dọ: “E nasọ duahọlu . . . ahọludu etọn ma na do podo.”—Luku 1:30-33.
NUZINZINDO NUJỌNU-YINYIN AHỌLUDUTA LỌ TỌN JI
5. (a) Nawẹ nujọnu-yinyin Ahọluduta lọ tọn yin didohia gbọn to Biblu mẹ? (b) Etẹwẹ yin ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, podọ etẹwẹ e na wà?
5 To whenue ye tin to aigba ji, azọn titengbe Jesu Klisti tọn po mẹhe to godo na ẹn po wẹ nado dọyẹwheho bosọ plọnmẹ dogbọn wiwa ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn lọ dali. (Luku 4:43; 8:1) Ye basi alọdlẹndo na yi 140 hlan ahọluduta enẹ lọ to Biblu mẹ. Jesu tlẹ plọn hodotọ etọn lẹ nado hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe dọ: “Ahọludu towe ni wa. Ojlo towe ni yin wiwa to aigba go, dile e te to olọn mẹ.” (Matiu 6:10) Be ahọludu ehe lọ he dali Klistiani lẹ to dẹ̀hona yin gandudu de nugbo nugbo? Hiẹ sọgan ko nọ ma lẹn gbọnmọ, ṣigba mọwẹ e yin. Ovi Jiwheyẹwhe tọn, Jesu Klisti, wẹ yin Ahọlu Ahọluduta lọ tọn. Podọ aigba lẹpo pete wẹ na yin agbegbe lọ he ji e na dugan do. Nawẹ e na yin onu dagbe do sọ whenuena gbẹtọ lẹpo ma nasọ yin mima do akọta susu he sọta yedelẹ ba, ṣigba gbẹtọvi lẹpo na yin kinkọndopọ to jijọho mẹ to gandudu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn glọ!
6. Whenuena Jesu tin to aigba ji, naegbọn e do yin didọ dọ Ahọluduta lọ “sẹpọ” podọ “tin to mì ṣẹnṣẹn”?
6 Johanu Baptistitọ jẹ yẹwhehodọ ji dogbọn gandudu ehe dali, bo to didọ na gbẹtọ lẹ dọ: “Mì lẹnvọjọ, na ahọludu olọn tọn sẹpọ.” (Matiu 3:1, 2) Naegbọn Johanu do sọgan dọ ehe? Do Jesu, Omẹ lọ he na wa lẹzun ogan na gandudu olọn mẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn, ko pọ yinyin mẹhe ye baptizi gbọn uwọ dali podọ nado yin mẹhe ye yiamisisadode po gbigbọ wiwe Jiwheyẹwhe tọn po wutu. Enẹwutu hiẹ sọgan mọnukunnujẹ e mẹ nuhewutu Jesu do dọ na Falesi lẹ to nukọnmẹ dọ: “Pọn! ahọludu Jiwheyẹwhe tọn tin to gblagbla mìtọn mẹ.” (Luku 17:21) Na Jesu, he Jiwheyẹwhe ko dè di ahọlu, tin to finẹ po ye po wutu wẹ. To owhe atọ̀n daa yẹwhehodidọ po mẹpinplọn po etọn whenu, Jesu, gbọn nugbonọ-yinyin etọn dali hlan Jiwheyẹwhe kaka jẹ oku, do jlọjẹ etọn nado yin ahọlu hia.
7. Etẹwẹ dohia dọ Ahọluduta lọ wẹ yin nudindọn titengbe de whenuena Jesu tin to aigba ji?
7 Nado dohia dọ ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn wẹ yin nudindọn titengbe lọ to lizọnyizọn Klisti tọn whenu, gbọ mí ni lẹn nuhe jọ lọ pọn to azan godo tọn mẹ jẹnukọnna oku etọn. Biblu dọ na mí dọ gbẹtọ lẹ sawhẹdokọna Jesu, dọmọ: “Míwlẹ mọ dawe he to akọta mítọn hẹngble, bo sọ to kikọ nado na otòkuẹ hlan Sesali, bo sọ to didọmọ Ahọlu yiamisisadode de wẹ emi.” To ehelẹ sise mẹ, ogandaho Lomunu lọ, Pontiu Pilati kanse Jesu: “Ahọlu Ju lẹ tọn wẹ hiẹ?”—Luku 23:1-3.
8. (a) Nawẹ Jesu gblọn do to whenue yè kanse vlavo eyin ahọlu de wẹ uwọ? (b) Etẹ dọ wẹ Jesu te whenuena e dọ dọ ahọluduta etọn “ma yin sọn ofi gba”?
8 Jesu ma na gblọndo kanbiọ Pilati tọn tọlọlọ gba, ṣigba dọmọ: “Ahọludu ṣie ma yin aihọn he tọn gba: eyin ahọludu ṣie ko yin aihọn he tọn, be awhangan ṣie lẹ do hoavun, na ye ma na do jo mi hlan Ju lẹ. Ṣigba dinvie ahọludu ṣie ma yin sọn ofi gba.” Jesu gblọn do alọpa ehe mẹ do ahọludu etọn ma yin aigba ji tọn de gba. E na dugan sọn olọn mẹ wá, e ma yin taidi gbẹtọ de sọn ofin aigba tọn de ji gba. Dile e ko yindọ nudindọn lọ ko yin vlavo Jesu tindo jlọjẹ lọ nado dugan di ahọlu kavi lala, Pilati whladopo dogọ kanse Jesu: “Be ahọlu de wẹ hiẹ?”
9. (a) Nugbo jiawu tẹwẹ Jesu hẹn zun yinyọnẹn? (b) Etẹwẹ yin kanbiọ daho lẹ he tin to egbehe?
9 E họnwun, dọ Jesu tin to whẹdidọ nukọn na ogbẹ̀ etọn na uwọ ko to yẹwhehodọ bosọ to mẹplọn dogbọn gandudu yọyọ de dali. Enẹwutu Jesu gblọnna Pilati dọ: “Hiẹ dọ dọ ahọlu de wẹ yẹn. Hlan opodo he wẹ yẹn do wa aihọn mẹ, na yẹn nido dekunnu hlan nugbo lọ.” (Johanu 18:36, 37) Mọwẹ, Jesu ko zan ogbẹ̀ etọn to aigba ji to didọ na gbẹtọ lẹ nugbo jiawu dogbọn Jiwheyẹwhe sin gandudu Ahọluduta tọn dali. Enẹ wẹ yin owẹndomẹ etọn titengbe lọ. Podọ Ahọluduta lọ gbẹ pò to yinyin nudindọn titengbe hugan lọ to egbehe. Kanbiọ helẹ, nalete, gbẹpo to ai: Gandudu tẹ wẹ yin titengbe hugan to gbẹtọ de sin gbẹzan mẹ? Be gandudu gbẹtọ lẹ tọn de wẹ, kavi ahọluduta Jiwheyẹwhe po Klisti po di ahọlu?
TITOBIBASI NA GANDUDU YỌYỌ AIGBA JI TỌN
10. (a) Whetẹnu wẹ Jiwheyẹwhe mọ nuhudo lọ na gandudu yọyọ de? (b) To Biblu mẹ. fitẹwẹ ye dlẹnalọ to tintan whenu dohlan gandudu ehe? (c) Mẹnu wẹ odan lọ nọtena?
10 To whenue Satani hẹn Adam po Evi po nado gọ nẹẹ to atẹṣiṣi etọn mẹ wẹ Jehovah mọ nuhudo lọ na gandudu yọyọ de do gbẹtọvi lẹ ji. Enẹwutu to afọdopolọji Jiwheyẹwhe dọ linlẹn etọn tọ́n nado ze gandudu mọnkọtọn de dai. E dlẹnalọ dohlan gandudu ehe whenuena e la whẹdanamẹ do odan lọ ji, bo to didọ na Satani Lẹgba na taun tọn dọ: “Yẹn na yi okẹn do hiẹ po yọnnu lọ po ṣẹnṣẹn; podọ do okun towe po okun etọn po ṣẹnṣẹn: ewọ na so ota towe, hiẹ na so afọgbẹn etọn.”—Gẹnẹsisi 3:14, 15.
11. Mẹnu lẹ ṣẹnṣẹn wẹ wangbẹnamẹ na tin te?
11 Ṣigba hiẹ sọgan kanse dọ: ‘Fie wẹ nudepope yin didọ te tofi dogbọn gandudu de dali?’ Mì gbọ mí ni yi sọwhiwhe do pọn hodidọ ehe podọ mí na sọ mọ. Wefọ lọ dọ dọ okẹnmẹninọ kavi wangbẹnamẹ de na tin, to Satani po “yọnnu lọ” po ṣẹnṣẹn. Yinukọn dogọ, finẹ wẹ wangbẹnamẹ na tin te to Satani sin “okun”, kavi ovi lẹ, po “okun” yọnnu lọ tọn po, kavi ovi lẹ ṣẹnṣẹn. Tintan whẹ, e jẹ mí ni din mẹhe “yọnnu lọ” yin mọ.
12. Etẹwẹ yin didọ dogbọn “yọnnu” lọ dali to Osọhia weta 12 mẹ?
12 E ma yin yọnnu aigba ji tọn de gba. Satani ma ko tindo wangbẹnamẹ vonọtaun de dohlan gbẹtọ yọnnusi depope gba. Kakati mọ, ehe yin yọnnu yẹhiadonu tọn de. Enẹwẹ yindọ, e nọte na onu devo de. Ehe wẹ yin didohia to agọgbọnẹnwe Biblu tọn mẹ, Osọhia, fie nudọnamẹ yinukọn dogọ yin nina te dogbọn yọnnu lọ dali. Finẹ “yọnnu lọ” yin zẹẹmẹbasina di mẹhe ye “yi owhe do doaṣọna, bọ osun sọ tin to afọ etọn glọ, ojẹgbakun sunwhlẹvu tọn wiawe sọ tin to ota etọn.” Nado gọalọ na mí do mọ mẹhe “yọnnu” ehe nọtena, doayi nuhe Osọhia to nukọnyi nado dọ dogbọn ovi etọn dali go: “E sọ ji ovisunnu de, mẹhe na nọ yi oganpo do hẹn akọta lẹpo sẹ̀n: ye sọ wle ovi etọn yi Jiwheyẹwhe de, podọ do ofin etọn kọn.”—Osọhia 12:1-5.
13. Mẹnu kavi etẹ wẹ “ovisunnu” lọ po “yọnnu lọ” po nọtena?
13 Pinplọn mẹhe kavi nuhe “ovisunnu” lọ yin na gọalọna mí nado yọn mẹhe kavi nuhe “yọnnu lọ” nọtena. Ovi lọ ma yin gbẹtọ jọ gbẹtọ gba, mọpẹpẹ dile na yọnnu lọ ma yin gbẹtọ asi taun de do. Wefọ lọ dohia dọ “ovisunnu” ehe na “hẹn akọta lẹpo sẹ̀n.” Enẹwutu “ovi” lọ nọtena gandudu Jiwheyẹwhe tọn po Jesu Klisti po he to gandu di Ahọlu. “Yọnnu lọ,” na mọtọn wutu, nọtena titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn he yin nudida nugbonọ olọn tọn lẹ. Mọpẹpẹ dile na “ovisunnu” lọ ko tọ́njẹgbonu sọn “yọnnu lọ” mẹ, mọwẹ Ahọlu lọ, Jesu Klisti, tọ́njẹgbonu do niyẹn sọn titobasinanu olọn mẹ tọn lọ mẹ, yedọ pipli nudida nugbonọ lẹ tọn to olọn mẹ he to azọnwa dopọ nado hẹn linlẹn Jiwheyẹwhe tọn di. Galatianu lẹ 4:26 ylọ titobasinanu ehe dọ “Jelusalẹm he tin to aga.” Enẹwutu, to whelọnu lo, whenuena Adam po Evi po ṣiatẹ to tintan whenu jẹagọdo ahọludu Jiwheyẹwhe tọn, Jehovah basi tito lẹ na Ahọluduta de he na wazọn di todido de na omẹ he yiwanna dódó lẹ.
JEHOVAH FLIN OPAGBE ETỌN
14. (a) Nawẹ Jehovah dohia gbọn dọ emi flin opagbe emitọn gbọn “okun” de dali he na wá gbà Satani? (b) Mẹnu wẹ yin “okun” dopagbe etọn lọ?
14 Jehovah ma wọnji opagbe etọn go gba nado do “okun” de hlan he na duahọlu to gandudu Jiwheyẹwhe tọn mẹ. Ogan ehe na va Satani sudo gbọn ota etọn sisó dali. (Lomunu lẹ 16:20; Heblu lẹ 2:14) To nukọnmẹ, Jehovah dọ dọ okun dopagbe etọn lọ na wa gbọn dawe nugbonọ lọ Ablaham dali. Jehovah dọ hlan Ablaham dọ: “To okun towe mẹ wẹ ye na dona akọta aigba ji tọn lẹpo.” (Gẹnẹsisi 22:18) Mẹnu wẹ “okun” ehe lọ bọ ye dopagbe etọn nado wa gbọn hukan Ablaham tọn mẹ? Biblu na gblọndo lọ to nukọnmẹ, dọmọ: “Be hlan Ablaham po okun etọn lọ po wẹ ye dọ opagbe lẹ lọ. Ewọ ma dọmọ, Podọ hlan okun lẹ gba, taidi hlan omẹ susu; ṣigba taidi hlan dopo, Podọ hlan okun towe, he yin Klisti.” (Galatianu lẹ 3:16) Jehovah sọ dọ na Isaki visunnu Ablaham tọn po ovi etọn daho lọ po Jakobu dọ “okun” he yin “yọnnu” Jiwheyẹwhe tọn na wá gbọn kunkan yetọn lẹ gblamẹ.—Gẹnẹsisi 26:1-5; 28:10-14.
15, 16. Etẹwẹ dohia dọ “okun” lọ na yin ahọlu he to gandu de?
15 To didohia gbangba dọ “okun” ehe na yin ahọlu he to gandu de, Jakọbu zan hogbe ehe na visunnu etọn Juda dọ: “Oganpo [kavi, huhlọn aṣẹpipa tọn] ma na tọnyi sọn Juda de, kavi opo ogan tọn sọn afọ etọn lẹ ṣẹnṣẹn, whẹpo Ṣilo do wa gba; hlan e dali wẹ tonusise gbẹtọ lẹ tọn na te.” (Gẹnẹsisi 49:10) Jesu Klisti wa sọn whẹndo Juda tọn mẹ. E dohia nado yin “Ṣilo” ehe lọ hlan mẹhe “tonusise gbẹtọ lẹ tọn na te.”—Heblu lẹ 7:14.
16 Dibla yi owhe 700 lẹ to godo whenue hogbe enẹ ko yin didọ hlan Juda, Jehovah dọ dogbọn whẹndo Juda tọn dali dọ: “Yẹn ko mọ Davidi devi ṣie . . . Podọ yẹn na hẹn okun etọn dẹn kaka, podọ ofin etọn di azan olọn tọn lẹ.” (Psalm 89:20, 29) Whenuena Jiwheyẹwhe dọ dọ “okun” Davidi tọn na yin hinhẹn doai “kakadoi” podọ “ofin etọn” na tin dile “azan olọn tọn lẹ” na dẹnsọ, etẹ dọ wẹ e te? Jehovah Jiwheyẹwhe to alọdlẹn dohlan nugbo lọ dọ gandudu Ahọluduta tọn lọ to alọ ahọlu didè etọn tọn mẹ, Jesu Klisti, na tin kakadoi. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn?
17. Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ ahọlu dopagbe etọn lọ wẹ Jesu Klisti?
17 Eyọn, flin nuhe angẹli Jehovah tọn Gabliẹli dọ hlan Malia dogbọn ovi he na yin jìjì na ẹn dali. E dọmọ: “Hiẹ na ylọ oyin etọn Jesu.” Ṣigba Jesu ma na yin kiki yọpọvu tẹgbẹ gba, kavi kiki gbẹtọ de, to aigba ji. Gabliẹli to nukọnyi nado dọmọ: “Ewọ na yin kiklo, Ovi Gigogan tọn wẹ ye na nọ ylọ ẹ: Oklunọ [“Jehovah,” NW ] Jiwheyẹwhe nasọ yi ofin Davidi otọ etọn tọn na ẹn. E nasọ duahọlu to owhé Jakobu tọn gbe kakadoi; ahọludu etọn ma na do podo.” (Luku 1:31-33) Be e ma yin onu jiawu de wẹ e yin nugbo nugbo dọ Jehovah ko basi tito lẹ nado ze gandudu dodo tọn de dai na alemọyi madopodo mẹhe yiwanna ẹn bo sọ deji dego lẹ tọn?
18. (a) Nawẹ Biblu basi zẹẹmẹ na opodo gandudu aigba ji tọn lẹ tọn gbọn? (b) Etẹwẹ gandudu Jiwheyẹwhe tọn na wà na gbẹtọ lẹ?
18 Whenu lọ ko sẹpọ todin whenuena gandudu Ahọluduta tọn Jiwheyẹwhe tọn na va gandudu aihọn tọn lẹpo sudo. Jesu Klisti to whelọnu lo na dli do nukọn na azọnwiwa di Ahọlu awhangbatọ de. To zẹẹmẹbibasi dogbọn awhan ehe dali, Biblu dọ dọ: “To azan ahọlu nẹlẹ tọn lẹ mẹ wẹ Jiwheyẹwhe olọn tọn na ze ahọludu de daga ehe ma na yin viva gbede. . . . E na gbà ahọludu do flinflin bo su ahọludu he lẹpo do, ewọ bo na sọ nọte kakadoi.” (Daniẹli 2:44; Osọhia 19:11-16) Po yiyi sọn ai mẹ gandudu devo lẹpo tọn po, gandudu Jiwheyẹwhe tọn na hẹn pekọ wá na nuhudo tangan gbẹtọ lẹ tọn. Ahọlu lọ, Jesu Klisti, na mọdọ depope to mẹjidugando emitọn nugbonọ lẹ ma jẹazọ̀n, poyọnho kavi ku. Walọ osẹ́nhẹngba, ohọ̀ he ma yọn mẹ ninọ, huvẹ po nuhahunnamẹ devo mọnkọtọn lẹpo po na yin nudidẹ etọn. Jijọho nugbo na tin po vivomẹninọ po lẹdo aihọn pe. (2 Pita 3:13; Osọhia 21:3-5) Ṣigba e jẹ mí ni plọn onususu humọ dogọ dogbọn mẹhe na yin ahọlu lẹ dali to gandudu Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ehe mẹ.
[Yẹdide to weda 112, 113]
Jesu do hodotọ etọn lẹ hlan nado yi azọn titengbe yẹwhehodidọ tọn basi dogbọn ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn dali
[Yẹdide to weda 114]
Whenuena e tin to owhẹdidọ tẹnmẹ na ogbẹ̀ etọn, Jesu to nukọnzindo nado dọyẹwheho ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn tọn
[Yẹdide to weda 119]
Nawẹ a to Jesu pọn gbọn—di ahọlu awhangbatọ de wẹ kavi di oviyẹyẹ mado alọgọ de?