Sinsẹ̀nzọnwiwa hẹ Nuhọ́tọ Lọ
“OKLUNỌ E, whepoponu wẹ yẹn nọ nọte to atọ̀họ̀ ji to okle whenu, yè sọ de mi do hihọ́ ṣie kọ̀n to ozán lẹpo mẹ.”—ISAIA 21:8
1. Opagbe daho tẹlẹ wẹ Jehovah lọsu na edetiti yin kunnudetọ na?
JEHOVAH wẹ yin Lẹndainọ Daho lọ. Angẹli atẹṣitọ he wá lẹzun Satani Lẹgba ma sọgan wà nudepope nado glọnalina lẹndai daho Etọn nado klán oyín Ede tọn do wiwe bo ze gandudu gigonọ Ahọluduta tọn de dai to aigba paladisi tọn de ji gba. (Matiu 6:9, 10) To gandudu enẹ glọ, gbẹtọvi lẹ na yin didona na nugbo tọn. Jiwheyẹwhe “na ze okú mì to awhàngbigba mẹ [kakadoi]; Oklunọ JIWHEYẸWHE nasọ súnsún dasin sọn nukun lẹpo mẹ.” Gbẹtọvi ayajẹnọ, heyin kinkọndopọ lẹ na duvivi jijọho po kọdetọn dagbe po tọn kakadoi. (Isaia 25:8; 65:17-25) Jehovah yin kunnudetọ edetiti tọn na dọdai daho ehelẹ!
2. Kunnudetọ gbẹtọvi tọn tẹlẹ wẹ Jehovah ko fọndote?
2 Etomọṣo, Mẹdatọ Daho lọ sọ tindo kunnudetọ gbẹtọvi tọn lẹ ga. To ojlẹ he jẹnukọnna Klistiani tọn lẹ mẹ “aslọ kunnude tọn susu,” bẹsọn Abẹli ji, họ̀n alèwezun akọ́ndonanu tọn, he nọ saba yin to awusinyẹnnamẹnu sẹhundaga lẹ glọ. Apajlẹ whanpẹnọ yetọn nọ na tuli Klistiani nugbonọ lẹ to egbehe. Klisti Jesu wẹ yin apajlẹ he yọ́n hugan heyin kunnudetọ adọgbotọ de tọn. (Heblu lẹ 11:1–12:2) Di apajlẹ, flin kunnudide godo tọn etọn to Pontiu Pilati nukọn. Jesu lá dọmọ: “Hlan opodo he wẹ yè ko do ji mi, podọ hlan opodo he wẹ yẹn do wá aihọn mẹ, na yẹn nido dekunnu hlan nugbo lọ.” (Johanu 18:37) Sọn owhe 33 W.M. gbọ́n kakajẹ owhe 2000 W.M. tọn ehe mẹ, Klistiani zohunhunnọ lẹ ko hodo apajlẹ Jesu tọn bo ko to kunnude zọnmii, yèdọ to “azọ́n huhlọnnọ Jiwheyẹwhe tọn” lẹ lá po adọgbigbo po.—Owalọ lẹ 2:11.
Plọngiglọ Babilọninu lẹ Tọn
3. Nawẹ Satani ko diọnukunsọ kunnudide heyin nina gando Jehovah po ojlo etọn po go gbọn?
3 To owhe fọtọ́n lẹ gblamẹ Kẹntọ daho lọ, yèdọ Satani Lẹgba, ko gbọn kanyinylan dali dín nado kọnmasin do kunnudide kunnudetọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn go. Taidi ‘otọ́ lalo tọn,’ “dlagọni daho . . . odàn hoho” ehe, ko to “aihọn lẹpo klọ.” E to kànván to awhànfunfun etọn sọta mẹhe “to osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn yìn” lẹ mẹ, na titengbe tọn to azán godo tọn ehelẹ mẹ.—Johanu 8:44; Osọhia 12:9, 17.
4. Nawẹ Babilọni Daho lọ wá aimẹ gbọn?
4 To nudi owhe 4 000 delẹ die wayi, to Osingigọ azán Noa gbè tọn godo, Satani fọ́n Nimlọdi dote, yèdọ ‘gbéyantọ asuka de sọta Jehovah.’ (Gẹnẹsisi 10:9, 10) Todaho he klo hugan heyin Nimlọdi tọn, yèdọ Babilọni (Babẹli), lẹzun ahọ́nkan nuyiwa sinsẹ̀n aovi lẹ tọn. To whenuena Jehovah wlú ogbè atọ̀họ̀ Babẹli tọn gbátọ lẹ tọn, gbẹtọ lọ lẹ yin vúnvúnpé lẹdo aihọn pé, podọ yé hẹn sinsẹ̀n lalo yetọn yì hẹ yedelẹ. Gbọnmọ dali Babilọni lẹzun ahọ́nkan ahọluigba sinsẹ̀n lalo aihọn tọn de, heyin yiylọdọ Babilọni Daho lọ to owe Osọhia tọn mẹ. Owe enẹ dọ dọdai vasudo titonu sinsẹ̀n hohowhenu ehe tọn tọn.—Osọhia 17:5; 18:21.
Akọta Kunnudetọ lẹ Tọn De
5. Akọta tẹwẹ Jehovah basi titona nado yin kunnudetọ etọn, ṣigba naegbọn e dike e ni yì kanlinmọgbenu?
5 To nudi owhe 500 lẹ to ojlẹ Nimlọdi tọn godo, Jehovah basi titona kúnkan Ablaham nugbonọ tọn lẹ biọ akọta Islaeli tọn mẹ nado wadevizọn taidi kunnudetọ Etọn lẹ to aigba ji. (Isaia 43:10, 12) Mẹsusu lẹ sọn akọta enẹ mẹ sẹ̀n Jehovah po nugbonọ-yinyin po. Ṣigba, to owhe kanweko lẹ godo, nuyise lalo tọn lẹ heyin akọta lẹdo lọ mẹ tọn lẹ hẹn Islaeli gblezọn, podọ omẹ alẹnu tọn Jehovah tọn lẹ lẹ́ sọn ewọ dè hlan sinsẹ̀n-bibasi yẹwhe lalo tọn lẹ kọ̀n. Enẹwutu, to 607 J.W.M., awhànpa Babilọni tọn, heyin anadena gbọn Ahọlu Nẹbukadnẹzali dali, và Jelusalẹm po tẹmpli etọn po sudo bosọ bẹ suhugan Ju lẹ tọn yì kanlinmọgbenu to Babilọni.
6. Wẹndagbe tẹwẹ nuhọ́tọ dọdainọ Jehovah tọn lá, podọ whetẹnu wẹ e yin hinhẹndi?
6 Awhàngbigba nankọtọn die enẹ yin na sinsẹ̀n lalo! Etomọṣo, gandudu Babilọni tọn yin ojlẹ-gli tọn de. Owhe 200 delẹ jẹnukọnna nujijọ lọ, Jehovah degbè dọmọ: “Yì, dè omẹ dopo ni họ́ali, gbọ ni dọ onú he e mọ.” Linlin tẹwẹ nuhọ́tọ ehe tindo nado lá? “Babilọni jai, e jai: boṣiọ winwlan vodun etọn lẹ tọn pó wẹ họ́ jẹ aigba.” (Isaia 21:6, 9) Dile e yin do pẹpẹ, to 539 J.W.M., nulila dọdai tọn lọ jọ nugbonugbo. Babilọni huhlọnnọ jai, podọ omẹ alẹnu tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ penugo nado lẹkọ do otò yetọn mẹ to ojlẹ vude godo.
7. (a) Etẹwẹ Juvi lẹ plọn sọn mẹplọnlọdomẹgo Jehovah tọn mẹ? (b) Omọ̀ tẹlẹ mẹ wẹ Juvi he jẹgodona ojlẹ kanlinmọgbenu ninọ tọn lẹ jai jẹ, podọ po kọdetọn tẹ po?
7 Juvi he lẹkọ lẹ ko plọn nupinplọn he pé lẹ nado gbẹ́ boṣiọ-sinsẹ̀n po sinsẹ̀n afinyọnnuwiwa tọn po dai. Etomọṣo, to owhe lẹ godo, yé sọ jai jẹ omọ̀ devo lẹ mẹ. Mẹdelẹ yin wiwle do omọ̀ tamẹnuplọnmẹ Glẹki tọn mẹ. Mẹdevo lẹ ze nùzindonuji do aṣa gbẹtọvi tọn ji hugan Ohó Jiwheyẹwhe tọn. Ṣogan mẹdevo lẹ yin kiklọ gbọn owanyi akọta tọn dali. (Malku 7:13; Owalọ lẹ 5:37) To ojlẹ he mẹ Jesu yin jiji te, akọta lọ ko sọ lẹkọ sọn sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke kọ̀n whladopo dogọ. Dile etlẹ yindọ Juvi dopodopo lẹ yigbe na wẹndagbe heyin lilá gbọn Jesu dali, akọta lọ to blebu mẹ gbẹ́ ẹ dai podọ gbọnmọ dali yin gbigbẹdai gbọn Jiwheyẹwhe dali. (Johanu 1:9-12; Owalọ lẹ 2:36) Islaeli ma gbẹsọ yin kunnudetọ Jiwheyẹwhe tọn ba, podọ to owhe 70 W.M. mẹ, Jelusalẹm po tẹmpli etọn po yin vivasudo whladopo dogọ, to ojlẹ ehe mẹ gbọn awhànpa Lomu tọn dali.—Matiu 21:43.
8. Mẹnu wẹ lẹzun kunnudetọ na Jehovah, podọ naegbọn avase Paulu tọn hlan kunnudetọ ehe do yin nuhe wá do ganmẹ?
8 To ojlẹ enẹ mẹ, Klistiani “Islaeli Jiwheyẹwhe tọn” de ko yin jiji, podọ ehe to nuyiwa todin taidi kunnudetọ na Jiwheyẹwhe hlan akọta lẹ. (Galatianu lẹ 6:16) To afọdopolọji, Satani yangbé nado hẹn akọta yọyọ, gbigbọmẹ tọn ehe gblezọn. To vivọnu owhe kanweko tintan tọn, nuyiwadomẹji plọngiglọ tọn lẹ yin mimọ to agun lẹ mẹ. (Osọhia 2:6, 14, 20) Avase Paulu tọn wá do ganmẹ dọmọ: “Mì nọ payi do mìde na mẹde ma nado yí yinyọnẹn po oklọ tata po do bẹ mì, gbọn [tamẹnuplọnmẹ] gbẹtọ tọn dali, gbọn ojọgbe aihọn tọn mẹ, ehe ma dile Klisti tọn te.”—Kọlọsinu lẹ 2:8.
9. Kẹdẹdile Paulu ko na avase do, nujijọ tẹlẹ wẹ dekọtọn do aimẹ wiwá Mẹylọhodotọklisti tọn mẹ?
9 To agọgbọnẹnmẹ, tamẹnuplọnmẹ Glẹki tọn, linlẹn sinsẹ̀n Babilọninu lẹ tọn lẹ, podọ to godo mẹ “nuyọnẹn” gbẹtọvi tọn mọnkọtọn lẹ to nuplọnmẹ onú lẹ tin yededenu tọn po homọdọdo Biblu go po tọn bẹpla sinsẹ̀n mẹsusu he sọalọakọ́n nado yin Klistiani lẹ tọn. E yin pẹpẹ dile Paulu ko dọ dọdai etọn do dọmọ: “Na yẹn yọ́n ehe dọ, to yìyì ṣie godo, ohla he dobu na biọ mì mẹ, ma pò apó yinte. Podọ to mìlọsu mẹ wẹ sunnusi lẹ na fọ́n sọn bo na to onú agọ̀ dọ, nado dọ̀n nuplọntọ lẹ do godo yetọn.” (Owalọ lẹ 20:29, 30) Taidi kọdetọn de na atẹṣiṣi ehe, Mẹylọhodotọklisti wá aimẹ.
10. Nujijọ tẹlẹ wẹ hẹn ẹn họnwun dọ e mayin mẹlẹpo wẹ ko jogbe na sinsẹ̀n-bibasi gblezọn he to yinyin bibasi to Mẹylọhodotọklisti mẹ?
10 Mẹhe jo yedelẹ na sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke nugbonugbo lẹ dona “hoavùn zògbè na yise, he yè ko yí hlan mẹwiwe lẹ whladopo.” (Juda 3) Be kunnudide na sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke podọ na Jehovah na busẹ sọn aigba ji wẹ ya? Lala. Dile ojlẹ to sisẹpọ na vasudo Satani atẹṣitọ lọ po azọ́n etọn lẹpo po, e họnwun dọ e mayin mẹlẹpo wẹ ko jogbe na sinsẹ̀n-bibasi atẹṣiṣi tọn he to yinyin bibasi to Mẹylọhodotọklisti mẹ gba. To adà godo tọn owhe kanweko 19tọ tọn mẹ, pipli Biblu plọntọ ahundoponọ delẹ tọn yin titobasina bosọ lẹzun ahọ́nkan pipli kunnudetọ egbezangbe Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn to Pittsburgh, Pennsylvanie, États-Unis. Klistiani ehelẹ dọ̀n ayidonugo wá kunnudenu Owe-wiwe tọn ji dọ opodo titonu aihọn dinwhenu tọn ko sẹpọ. Hlan hẹndi dọdai Biblu tọn, “opodo” aihọn ehe tọn bẹjẹeji to 1914 bo yin hiadogona gbọn gbigbajẹgbonu wẹkẹ whàn tintan tọn dali. (Matiu 24:3, 7) Kunnudenu dolido tin dọ Satani po awhànpa aovi tọn etọn lẹ po yin yinyan jẹgbonu sọn olọn mẹ jẹgodona owhe enẹ. Owhe kanweko 20tọ́ heyin gigọ́ po nuhahun po ehe ko wleawuna kunnudenu họnwun nuwiwa Satani tọn po hẹndi ayidego ohia tintin tofi gigonọ Jesu tọn to huhlọn Ahọluduta olọn mẹ tọn mẹ po.—Matiu, weta 24 po 25 po; Malku, weta 13; Luku, weta 21; Osọhia 12:10, 12.
11. Etẹwẹ Satani dovivẹnu nado wà, ṣigba nawẹ vivẹnudido etọn lẹ gboawupo gbọn?
11 To juin 1918, Satani tẹnpọn vẹkuvẹku nado zà Biblu plọntọ enẹlẹ, he to yẹwhehodọ to otò susu lẹ mẹ to whenẹnu sẹ̀. E sọ tẹnpọn nado và azọ́nwatẹn sọgbe hẹ osẹ́n yetọn sudo, yèdọ Watch Tower Bible and Tract Society. Nukunmọnu azọngbannọ Ogbẹ́ tọn lẹ yin wiwle do ganpamẹ, bo yin owhẹ̀ agọ̀ agọjẹdo gandudu tọn sadokọna, kẹdẹdile e yin wiwà na Jesu do to owhe kanweko tintan whenu. (Luku 23:2) Ṣigba to 1919, nukunmọnu ehelẹ yin didetọn, he hẹn yé penugo nado to nukọnzindo to lizọnyizọn yetọn mẹ. To godo mẹ, whẹsadokọnamẹ yetọn yin didesẹ mlẹnmlẹn.
‘Aṣejinọtọ’ de to Azọ́n Nuhihọ́ Tọn Mẹ
12. Mẹnu lẹ to egbehe wẹ wleawuna hagbẹ nuhọ́tọ, kavi ‘aṣejinọtọ’ Jehovah tọn, podọ walọyizan tẹwẹ yé ko tindo?
12 Enẹwutu, to whenuena “ojlẹ opodo lọ tọn” bẹjẹeji, whladopo dogọ Jehovah tindo nuhọ́tọ de he to nuyiwa, he to avase na gbẹtọ lẹ gando nujijọ he tindo onú nado yiwà hẹ hẹndi lẹndai Etọn lẹ tọn go. (Daniẹli 12:4; 2 Timoti 3:1) Kakajẹ egbehe, hagbẹ nuhọ́tọ tọn ehe—yèdọ Klistiani yiamisisadode lẹ, heyin Islaeli Jiwheyẹwhe tọn—ko to nuyiwa to kọndopọmẹ hẹ zẹẹmẹ Isaia tọn do nuhọ́tọ dọdainọ lọ ji dọmọ: “E sọ whesọ do dotoai. E sọ dawhá di kinnikinni de [dọ]: OKLUNỌ E, whepoponu wẹ yẹn nọ nọte to atọ̀họ̀ ji to okle whenu, yè sọ de mi do hihọ́ ṣie kọ̀n to ozán lẹpo mẹ.” (Isaia 21:7, 8) Nuhọ́tọ he to azọ́n etọn wà po ahundopo po de wẹ ehe yin!
13. (a) Owẹ̀n tẹwẹ nuhọ́tọ Jehovah tọn ko lá? (b) Nawẹ e sọgan yin didọ dọ Babilọni Daho lọ ko jai gbọn?
13 Etẹwẹ nuhọ́tọ ehe mọ? Whladopo dogọ, nuhọ́tọ Jehovah tọn, yèdọ hagbẹ kunnudetọ etọn tọn, lá dọmọ: “Babilọni jai, e jai: boṣiọ winwlan vodun etọn lẹ tọn pó wẹ [Jehovah] họ́ jẹ aigba.” (Isaia 21:9) To ojlẹ ehe mẹ, he bọdo Wẹkẹ-Whàn I go, Babilọni Daho lọ, yèdọ ahọluigba aihọn sinsẹ̀n lalo tọn yin zinzindai sọn otẹn yindidi aṣẹpipa tọn etọn mẹ. (Jẹlemia 50:1-3; Osọhia 14:8) Abajọ! Awhàn Daho lọ, dile e yin yiylọdọ to whenẹnu, bẹjẹeji to Mẹylọhodotọklisti ṣẹnṣẹn, to fie nukọntọ sinsẹ̀n tọn lẹ to adà awe lẹ mẹ do mizọnmizọn na awhàn lọ gbọn tulinina jọja huhlọnnọ hugan yetọn lẹ nado biọ awhàn mẹ te dali. Winyan nankọtọn die! To 1919, Babilọni Daho lọ ma sọgan glọnalina Biblu Plọntọ lẹ, dile Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yin yinyọnẹn do to whenẹnu, sọn tintọ́nsọn ninọmẹ nudemayiwà tọn yetọn po bibẹ nujijla kunnudide lẹdo aihọn pé tọn he gbẹsọ to nukọnzindo jẹeji po mẹ gba. (Matiu 24:14) Enẹ dohiagona aijijẹ de na Babilọni Daho lọ, kẹdẹdile tuntundote Islaeli tọn to owhe kanweko ṣidopotọ J.W.M. dohiagona aijijẹ de na Babilọni hohowhenu tọn do.
14. Linlinnamẹwe tẹwẹ hagbẹ nuhọ́tọ Jehovah tọn ko yizan gbayipe hugan, podọ nawẹ Jehovah ko dona yizan etọn gbọn?
14 Hagbẹ nuhọ́tọ tọn lọ ko to azọ́ndenamẹ etọn wà to zohunhun po ojlo sinsinyẹn nado wà nuhe sọgbe de po mẹ to whepoponu. To juillet 1879, Biblu Plọntọ lẹ jẹ linlinnamẹwe ehe zinjẹgbonu ji, heyin yinyọnẹn to whenẹnu taidi Le Phare de la Tour de Sion et Messager de la Présence de Christ. Zinjẹgbonu dopodopo sọn 1879 kakajẹ 15 décembre 1938, nọ hẹn hogbe ehelẹ to wepa etọn ji dọmọ: “ ‘Nuhọ́tọ, Nawẹ Ozán Te?’—Isaia 21:11.”a Po nugbonọ-yinyin po, na owhe 120 lẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn ko to ayidonugo na nujijọ aihọn tọn lẹ po zẹẹmẹ dọdai tọn yetọn lẹ po. (2 Timoti 3:1-5, 13) Hagbẹ nuhọ́tọ Jiwheyẹwhe tọn po gbẹdohẹmẹtọ “lẹngbọ devo” etọn lẹ po ko yí linlinnamẹwe ehe zan taun to lilá hlan gbẹtọvi lẹ mẹ dọ whẹsuna nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn gbọn Ahọluduta Klisti tọn gblamẹ ko sẹpọ. (Johanu 10:16) Be linlinnamẹwe Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn ehe ko yin didona gbọn Jehovah dali ya? Eyọn, sọn zinjẹgbonu tintan heyin vọkan 6 000 lẹ ji to 1879, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn ko jideji to mimá gbayipe lẹdo aihọn pé mẹ he hugan vọkan 22 000 000 to ogbè 132 tọn lẹ mẹ—he sọha 121 to ehelẹ mẹ nọ yin zinzinjẹgbonu whla awe to osun dopo mẹ. Lehe e yin nuhe sọgbe do sọ dọ linlinnamẹwe sinsẹ̀n tọn heyin mimá gbayipe hugan to aigba ji dona yin enẹ he nọ ze oyín Jiwheyẹwhe nugbo lọ, yèdọ Jehovah tọn daga!
Nuklọwé Debọdo-Dego Tọn De
15. Nuklọwé debọdo-dego tẹwẹ bẹjẹeji etlẹ yin jẹnukọnna 1914?
15 To nudi owhe 40 delẹ whenu kakajẹ whenuena gandudu olọn mẹ Klisti tọn bẹjẹeji to 1914, Biblu Plọntọ lẹ ko yin hinhẹn jẹ mẹdekannu sọn susu sinsẹ̀n-nuplọnmẹ he ma sọgbe hẹ Owe-wiwe Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ mẹ, taidi baptẹm ovivu lẹ tọn, jọmaku alindọn gbẹtọvi tọn, lẹwezomẹ, yasanamẹ olọnzomẹ tọn, po Jiwheyẹwhe Atọ̀n-to-dopomẹ tọn de po. Ṣigba e yí whenu dogọ nado de linlẹn agọ̀ lẹ sẹ mlẹnmlẹn. Di apajlẹ, to owhe 1920 lẹ gblamẹ Biblu Plọntọ susu wẹ nọ dó kọ́nu he nọ do ohia satin po jẹgbákún tọn de po hia, podọ yé nọ basi hùnwhẹ Noẹli tọn po gbọjẹzan kosi tọn devo lẹ po. Ṣigba, na sinsẹ̀n-bibasi nido yin wiwe ṣeke, ohia boṣiọ-sinsẹ̀n tọn lẹpo wẹ dona yin gbigbẹdai. Ohó Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ Biblu Wiwe lọ, dona yin dodonu dopo gee lọ na yise po aliho gbẹzan Klistiani tọn po. (Isaia 8:19, 20; Lomunu lẹ 15:4) Nuhe ma sọgbe wẹ e yin nado yidogọna Ohó Jiwheyẹwhe tọn kavi nado de nudepope sẹ sọn e mẹ.—Deutelonomi 4:2; Osọhia 22:18, 19.
16, 17 (a) Linlẹn lalo tọn tẹ go wẹ hagbẹ nuhọ́tọ lọ tọn tẹdo na owhe ao ao delẹ? (b) Etẹwẹ yin zẹẹmẹ he sọgbe lọ na “agbà” po “odòtin” he tin to “Egipti” po tọn?
16 Apajlẹ dopo na do lehe nunọwhinnusẹ́n ehe yin nujọnu sọ hia. To 1886 to whenuena C. T. Russell zín owe de he wá yin yiylọdọ Le divin plan des âges jẹgbonu, bladopọ ehe bẹ apotin nudọnamẹ tọn de hẹn he kọ̀n ojlẹ gbẹtọvi tọn lẹ dopọ hẹ Ohọ̀ Gángán Egipti tọn. E yin linlẹn dọ nuflinmẹnu ehe heyin gbigbá gbọn Falo Khufu dali wẹ yin odòtin heyin alọdlẹndo to Isaia 19:19, 20 mẹ dọmọ: “To azán lọ gbè agbà dopo na tin hlan OKLUNỌ to aigba Egipti tọn ṣẹnṣẹn, po odòtin de po to dali etọn hlan OKLUNỌ. E nasọ yin na ohia dopo, podọ na kunnuhó hlan OKLUNỌ awhànpa lẹ tọn to aigba Egipti tọn ji.” Kọndopọ tẹwẹ ohọ̀ daho lọ sọgan tindo po Biblu po? Eyọn, taidi apajlẹ de, gbigblo agbàsẹnu delẹ tọn to Ohọ̀ Gángán lọ mẹ yin linlẹn nado do ojlẹ he mẹ “nukunbibia daho” heyin Matiu 24:21 mẹ tọn na bẹjẹeji hia, dile e yin nukunnumọjẹemẹ do to whenẹnu. Biblu Plọntọ delẹ hẹn alọnuján tlala to adà voovo ohọ̀ daho lọ tọn lẹ jijlẹ mẹ nado yọ́n whẹho mọnkọtọn lẹ taidi azán he gbè yé na yì olọn mẹ!
17 Ohọ̀ Gángán mọnkọtọn nọ yin nukun nujọnu tọn yí do pọ́n na owhe ao ao delẹ, kakajẹ whenuena zinjẹgbonu Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn heyin 15 novembre po 1er décembre 1928 tọn lẹ po, hẹn ẹn họnwun dọ Jehovah ma tindo nuhudo zannu nuflinmẹ tọn heyin gbigbá gbọn falo kosi tọn lẹ dali bosọ bẹ ohia aovi lẹ tọn heyin sunwhlẹvu-pinplọn tọn lẹ hẹn nado hẹn kunnudide heyin nina to Biblu mẹ lodo gba. Kakatimọ, dọdai Isaia tọn yin mimọ nado tindo yọn-na-yizan gbigbọmẹ tọn de. Taidi to Osọhia 11:8, “Egipti” yin yẹhiadonu de na aihọn Satani tọn. ‘Agbà de na OKLUNỌ’ flinnu mí gando avọ́sinsan kẹalọyi heyin bibasi gbọn Klistiani yiamisisadode lẹ dali to whenuena yé yin waṣinu ojlẹ-gli tọn lẹ to aihọn ehe mẹ. (Lomunu lẹ 12:1; Heblu lẹ 13:15, 16) Odòtin ‘he tin to dogbo Egipti tọn pá’ lọ dlẹnalọdo agun Klistiani yiamisisadode lẹ tọn, heyin “odòtin afọdotẹn nugbo tọn” he sọ tin taidi kunnudenu de to “Egipti,” yèdọ aihọn he mẹ yé ko dibla tọ́nsọn de.—1 Timoti 3:15.
18. (a) Nawẹ Jehovah ko to whẹho lẹ hẹn họnwun deji na Biblu plọntọ ahundoponọ lẹ gbọn? (b) Eyin Klistiani de mọ zẹẹmẹ Owe-wiwe tọn de sinyẹnawu nado mọnukunnujẹemẹ, walọyizan nuyọnẹn tọn tẹwẹ e dona tindo?
18 Dile owhe lẹ to jujuyi, Jehovah to zẹẹmẹ yinukọn dogọ nugbo lọ tọn na mí zọnmii, gọna nukunnumọjẹnumẹ họnwun ohó dọdai etọn tọn. (Howhinwhẹn lẹ 4:18) To owhe agọe tọn lẹ mẹ, mí ko yin tulina nado vọ́ nukunnumọjẹnumẹ sisosiso lẹ gbejepọn whladopo dogọ—taidi whẹndo he ma to na juwayi whẹpo opodo lọ na wá, oló lẹngbọ po gbọgbọẹ lẹ po tọn, osùnú awuhiọ tọn po whenuena e na ṣite to fiwiwe de po, alẹnu yọyọ lọ, wunmẹ didiọ lọ, po numimọ tẹmpli mẹ tọn heyin owe Ezekiẹli mẹ tọn po—gọna onú devo lẹ. E sọgan sinyẹnawu nado mọnukunnujẹ zẹẹmẹ heyin vọjlado basina enẹlẹ mẹ to whedelẹnu, ṣigba whẹwhinwhẹ́n lẹ na zize yé donukọnnamẹ nọ họnwun to ojlẹ sisọ mẹ. Eyin Klistiani de ma mọnukunnujẹ zẹẹmẹ yọyọ wefọ de tọn mẹ, e na wà dagbe nado yí whiwhẹ do vọ́ hogbe yẹwhegán Mika tọn lẹ dọ dọmọ: “Yẹn na nọtepọn Jiwheyẹwhe whlẹngán ṣie tọn lọ.”—Mika 7:7.
19. Nawẹ pipòtọ mẹyiamisisadode lẹ tọn po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹngbọ devo lẹ po ko dó adọgbigbo taidi kinnikinni tọn hia to azán godo tọn ehelẹ mẹ gbọn?
19 Flin dọ nuhọ́tọ lọ “dawhá di kinnikinni de [dọ]: OKLUNỌ E, whepoponu wẹ yẹn nọ nọte to atọ̀họ̀ ji to okle whenu, yè sọ de mi do hihọ́ ṣie kọ̀n to ozán lẹpo mẹ.” (Isaia 21:8) Pipòtọ mẹyiamisisadode lẹ tọn ko do adọgbigbo he taidi kinnikinni de tọn hia to gohunhunna sinsẹ̀n lalo po aliho he yì mẹdekannujẹ mẹ po didohia gbẹtọ lẹ mẹ. (Osọhia 18:2-5) Taidi “afanumẹ nugbonọ nuyọnẹntọ” lọ, yé ko wleawuna Biblu, linlinnamẹwe lẹ, po owe zinjẹgbonu devo lẹ po to ogbè susugege lẹ mẹ—yèdọ “núdùdù . . . to osaa sisọ mẹ.” (Matiu 24:45) Yé ko yin nukọntọ to bibẹpli “gbẹtọ susugege . . . sọn akọta lẹpo mẹ, sọn hẹnnu lẹpo mẹ, sọn gbẹtọ lẹpo mẹ, podọ sọn ogbè lẹpo mẹ” tọn mẹ. Ehelẹ lọsu yin kiklọwé gbọn ohùn ofligọ Jesu tọn dali bọ yé sọ do yedelẹ hia nado tindo ahun kinnikinni tọn to ‘sinsẹ̀nzọn wiwe ṣeke wiwà to okle po ozán po’ hlan Jiwheyẹwhe mẹ. (Osọhia 7:9, 14, 15) Etẹwẹ yin sinsẹ́n he pipli kleun Kunnudetọ yiamisisadode Jehovah tọn he gbẹsọ tin to ogbẹ̀ ehelẹ po gbẹdohẹmẹtọ yetọn lẹ po, yèdọ gbẹtọ susugege lọ lẹ detọn to owhe he wayi ehe mẹ? Hosọ mítọn he na bọdego na dọ.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Sọn 1er janvier 1939, ehe yin didiọ do “ ‘Yé bo nasọ yọnẹn dọ yẹn wẹ Jehovah.’—Ezekiẹli 35:15.”
Be Hiẹ Flin Ya?
• Kunnudetọ tẹlẹ wẹ Jehovah ko fọndote to owhe lẹ gblamẹ?
• Nawẹ Babilọni Daho lọ wá aimẹ gbọn?
• Naegbọn Jehovah dike Jelusalẹm, heyin tòdaho tatọ́-tònọ akọta kunnudetọ etọn lẹ tọn, ni yin vivasudo to owhe 607 J.W.M.? to 70 W.M.?
• Gbigbọ wunmẹ tẹwẹ hagbẹ nuhọtọ́ Jehovah tọn po gbẹdohẹmẹtọ etọn po ko dohia?
[Yẹdide to weda 7]
“OKLUNỌ E, whepoponu wẹ yẹn nọ nọte to atọ̀họ̀ ji”
[Yẹdide to weda 9]
Hagbẹ nuhọ́tọ Jehovah tọn yí nukun nujọnu tọn do pọ́n azọngban yetọn