Ko-Atọ́n-Nukun-Awe
Jehovah Kọ̀n Homẹfiọ Jẹgbonu Do Akọta lẹ Ji
1, 2. (a) Gando ahọsuyíyí Jehovah tọn go, jide etẹ tọn wẹ mí sọgan tindo? (b) Wadotana tẹwẹ Jiwheyẹwhe basi gbọn ahọsuyíyí etọn dali?
JEHOVAH JIWHEYẸWHE nọ fahomẹ e mayin hẹ devizọnwatọ nugbonọ etọn lẹ kẹdẹ gba ṣigba hẹ kẹntọ etọn lẹ ga, to whenuena e sọgbe hẹ lẹndai etọn. (1 Pita 3:19, 20; 2 Pita 3:15) Kẹntọ Jehovah tọn lẹ sọgan gọ̀n ma yọ́n pinpẹn homẹfa etọn tọn bo sọgan pọ́n ẹn taidi nugomape kavi awugbopo nado yinuwa. Etomọṣo, dile weta 34tọ Isaia tọn dohia do, to godo mẹ Jehovah nọ biọ to kẹntọ etọn lẹ si nado dogbè to whepoponu. (Zẹfania 3:8) Na ojlẹ gli de, Jiwheyẹwhe na dotẹnmẹ Edọmi po akọta devo lẹ po nado diọnukunsọ omẹ etọn lẹ matin aliglọnnamẹ. Ṣigba Jehovah tindo ojlẹ sisọ etọn titi na ahọsuyíyí. (Deutelonomi 32:35) Mọdopolọ, to ojlẹ dide etọn mẹ, Jehovah na yiahọsu do hagbẹ aihọn ylankan dintọn he nọ diọnukunsọ nupojipetọ-yinyin etọn lẹpo ji.
2 Lẹndai tintan na ahọsuyíyí Jiwheyẹwhe tọn hinhẹnṣẹ wẹ nado do nupojipetọ-yinyin etọn hia bo pagigona oyín etọn. (Psalm 83:13-18) Ahọsuyíyí etọn sọ nọ suwhẹna devizọnwatọ etọn lẹ taidi nukunmọnu etọn nugbo lẹ bo nọ whlẹn yé sọn ninọmẹ ylankan lẹ mẹ. Humọ, ahọsuyíyí Jehovah tọn nọ tin to gbesisọmẹ mlẹnmlẹn hẹ whẹdida dodo etọn to whepoponu.—Psalm 58:10, 11.
Mì Payi, Mì Akọta Lẹ
3. Oylọ-basinamẹ tẹwẹ Jehovah basi hlan akọta lẹ gbọn Isaia gblamẹ?
3 Jẹnukọnna ahọsuyíyí etọn sọta Edọmi, Jehovah gbọn Isaia gblamẹ basi oylọ nujọnu tọn na akọta lẹpo dọmọ: “Mì sẹwá, mì akọta lẹ, nado sè, mì dotoai, mì gbẹtọ lẹ: gbọ aihọn ni sè, po ehe tin to e mẹ lẹ po; aigba po nuhe tọ́nsọn e mẹ lẹ po.” (Isaia 34:1) Yẹwhegán lọ ko dọho pludopludo sọta akọta jijọ-madi-Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Todin e jlo na basi bladopọ whẹgbledomẹ sọn olọn mẹ wá lọ tọn sọta yé. Be avase ehelẹ tindo zẹẹmẹ depope na azán mítọn ya?
4. (a) Etẹwẹ akọta lẹ yin oylọ-basina nado wà, dile e yin kinkandai to Isaia 34:1 mẹ do? (b) Be whẹdida hinhẹnṣẹ Jehovah tọn do akọta lọ ji dohia dọ Jiwheyẹwhe kanylantọ de wẹ e yin ya? (Pọ́n apotin he tin to weda 363 mẹ.)
4 Mọwẹ. Nupojipetọ wẹkẹ lọ tọn tindo nudindọn de hẹ dopodopo adà titonu jijọ-madi-Jiwheyẹwhe tọn ehe lẹpo. Enẹwutu wẹ “gbẹtọ lẹ” po “aihọn” lọ po yin oylọ-basina nado sè wẹndomẹ sinai do Biblu ji he Jehovah ko hẹn nado yin lilá lẹdo aihọn pé. Isaia dọ to hogbe he taidi Psalm 24:1 tọn mẹ dọ, wẹndomẹ ehe na yin lilá gbọn aigba lẹpo ji mlẹnmlẹn—yèdọ dọdai de he ko mọ hẹndi yí to ojlẹ mítọn mẹ, to whenuena Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dọ yẹwheho “jẹ opodo aigba tọn.” (Owalọ lẹ 1:8) Ṣigba, akọta lẹ ma ko dotoai gba. Yé ma ylọ avase vasudo yetọn he ja lọ tọn dọ nujọnu gba. Nalete, ehe ma na glọnalina Jehovah sọn ohó etọn hinhẹndi mẹ gba.
5, 6. (a) Etẹwẹ Jiwheyẹwhe ylọ akọta lẹ nado dogbè etọn? (b) Nawẹ e yin nugbo dọ “osó lẹ na yọ́ po ohùn yetọn po” gbọn?
5 Todin dọdai lọ basi zẹẹmẹ sọgodo dózin lọ tọn na akọta jijọ-madi-Jiwheyẹwhe tọn lẹ—to vogbingbọn mlẹnmlẹn mẹ na todido awuvivi tọn he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tindo ehe yin zẹẹmẹ-basina to godo mẹ. (Isaia 35:1-10) Yẹwhegán lọ dọmọ: “Homẹfiọ OKLUNỌ tọn tin to akọta lẹpo ji, homẹgble etọn to awhàn yetọn lẹpo ji: e ko hù yé sudo gbidigbidi, e ko jo yé hlan hùhù. Yè na ze mẹhe yè hù to yé mẹ lẹ dlán, owán yetọn na tọ́nsọn oṣiọ yetọn mẹ wá aga, osó lẹ na yọ́ po ohùn yetọn po.”—Isaia 34:2, 3.
6 Ayidonugo yin dindọ̀n wá hùnhọ́dudu akọta lẹ tọn ji. To egbehe akọta Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ wẹ peve hugan to hùnhọ́dudu mẹ. To wẹkẹ-whàn awe lẹ po avùnhiho pẹvipẹvi susu devo lẹ po mẹ, yé ko hẹn aigba lọ gọ́ na ohùn gbẹtọvi lẹ tọn. Mẹnu wẹ tindo jlọjẹ lọ nado biọ whẹdida dodo na hùnhọ́dudu ehe lẹpo? E mayin mẹdevo depope hugan Mẹdatọ lọ, yèdọ Ogbẹ̀-Namẹtọ daho lọ. (Psalm 36:9) Osẹ́n Jehovah tọn ko ze nujinọtedo lọ dote dọmọ: “Hiẹ na yí gbigbọ na gbigbọ.” (Eksọdusi 21:23-25; Gẹnẹsisi 9:4-6) To gbesisọmẹ hẹ osẹ́n enẹ, e na hẹn ohùn akọta lẹ tọn nado sà—yèdọ jẹ okú yetọn. Owán oṣiọ yetọn he mayin didi lẹ tọn, na gọ́ jẹhọn mẹ—okú winyandomẹ tọn de wẹ na nugbo tọn! (Jẹlemia 25:33) Ohùn heyin bibiọ na ahọsuyíyí na ko pé nado yọ́, kavi gbà osó lẹ do flinflin, to yẹhiadonu-liho. (Zẹfania 1:17) Po vasudo mlẹnmlẹn awhànpa awhànfuntọ yetọn lẹ tọn po, akọta aihọn tọn lẹ na mọ aijijẹ gandudu yetọn lẹ tọn, ehe dọdai Biblu tọn nọ dlẹnalọdo to whedelẹnu taidi osó lẹ.—Daniẹli 2:35, 44, 45; Osọhia 17:9.
7. Etẹwẹ “olọn” lọ lẹ yin, podọ etẹwẹ “awhàn olọn tọn” lọ lẹ yin?
7 Whladopo dogọ to hogbe yẹhiadonu tọn yiyizan mẹ, Isaia zindonukọn nado dọmọ: “Awhàn olọn tọn lẹpo na yọ́ kọnyingbé, yè nasọ há olọn lẹ dopọ di wema: awhàn yetọn lẹpo nasọ jai, dile amà nọ flẹ́ sọn ovẹn go do, podọ di fiflẹ́ sinsẹ́n tọn to ovòtin ji.” (Isaia 34:4) Hogbe lọ “awhàn olọn tọn lẹpo” ma zẹẹmẹdo sunwhlẹvu po planẹti yinukundomọ lẹ po gba. Wefọ 5 po 6 po dọho gando ohi whẹdida hinhẹnṣẹ tọn de go heyin hinhẹn yọ̀n po ohùn po to “olọn” nẹlẹ mẹ. Enẹwutu, ehe dona yin yẹhiadonu nude tọn he dona jọ to agblò gbẹtọvi lẹ tọn mẹ. (1 Kọlintinu lẹ 15:50) Na goyiyi yetọn taidi huhlọn he yiaga lẹ wutu, gandudu gbẹtọvi lẹ tọn yin yiyijlẹdo olọn he to gandu do ogbẹ́ gbẹtọvi aigba ji tọn lẹ ji go. (Lomunu lẹ 13:1-4) Enẹwutu “awhàn olọn tọn” lẹ nọtena pipli awhànpa gandudu gbẹtọvi tọn ehelẹ.
8. Nawẹ olọn yẹhiadonu tọn lẹ sọawuhia nado tin ‘kẹdẹdi owe-hihá de’ gbọn, podọ etẹwẹ jọ do ‘awhànpa’ yetọn lẹ go?
8 ‘Awhànpa’ ehe na “yọ́ kọnyingbé,” bo gbà do flinflin, taidi onú vivó nkọ. (Psalm 102:26; Isaia 51:6) To nukun mítọn mẹ, olọn yinukundomọ lẹ to aga sọawuhia di onú hihá de, taidi owe-hihá hohowhenu tọn de, he nukinkan etọn lẹ nọ saba tin to ohò etọn mẹ. To whenuena wehiatọ lọ ko hia nuhe yin kinkàn do homẹ owe-hihá lọ tọn pó godo, owe-hihá lọ nọ yin súsú bo nọ yin zizedai. Mọdopolọ wẹ “yè nasọ há olọn lẹ dopọ di wema,” ehe dohia dọ gandudu gbẹtọvi tọn lẹ dona wá vivọnu. To wiwá vivọnu na whenuho yetọn mẹ, yé dona yin hinhẹnwá vasudo yetọn mẹ to Amagẹdọni. ‘Awhànpa’ sẹhundaga yetọn lẹ na jai kẹdẹdile amà húhú nọ flẹ́ sọn vẹntin go do kavi dile “sinsẹ́n” de nọ jai sọn ovotin go do. Ojlẹ yetọn na juwayi.—Yijlẹdo Osọhia 6:12-14 go.
Azán Ahọsuyíyí Tọn
9. (a) Fie wẹ Edọmi bẹjẹeji sọn, podọ haṣinṣan tẹwẹ fọndote to Islaeli po Edọmi po ṣẹnṣẹn? (b) Etẹwẹ Jehovah degbè etọn gando Edọmi go?
9 Todin dọdai lọ de akọta de he tin-to-aimẹ to azán Isaia tọn gbè dovo—yèdọ Edọmi. Edọminu lẹ yin kúnkan Esau (Edọmi) tọn, he sà jlọjẹ viplọnji etọn tọn na nọvisunnu ahoho etọn, Jakobu, na blẹdi po yìnnọ-didà lẹntile po wutu. (Gẹnẹsisi 25:24-34) Na Jakobu yí jlọjẹ viplọnji tọn etọn wutu, Esau wá gbẹwanna nọvisunnu etọn tlala. To godo mẹ akọta Edọmi tọn po akọta Islaeli tọn po lẹzun kẹntọ, dile etlẹ yindọ ahoho wẹ tọgbó yetọn lẹ. Na wangbẹna sinsinyẹn ehe sọta omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ wutu, Edọmi ko jẹna homẹgble Jehovah tọn, mẹhe dọ todin dọmọ: “Na ohi ṣie ko nù hògigọ́ etọn to olọn mẹ: doayi e go, e na jẹte do Edọmi ji, podọ dọ mẹhodẹ̀do ṣie ji, na whẹdida [dodo]. Ohi OKLUNỌ tọn gọ́ na ohùn, yè hẹn ẹn klo na ojó podọ na ohùn agbò tọn: na OKLUNỌ do avọ́sinsan de to [Bozla], po hùdlán daho de po to aigba Edọmi tọn ji.”—Isaia 34:5, 6.
10. (a) Mẹnu wẹ Jehovah dowinyan to whenuena e yí ohi etọn zan “to olọn mẹ”? (b) Walọ tẹwẹ Edọmi dohia to whenuena Babilọni tọ́n-awhàn Juda?
10 Edọmi tin to agbegbe osó lẹ tọn, he yiaga de ji. (Jẹlemia 49:16; Obadia 8, 9, 19, 21) Etomọṣo, hihọ́ jọwamọ tọn ehelẹ ma na gọalọ depope na ẹn gba to whenuena Jehovah na yí ohi whẹdida tọn etọn zan “to olọn mẹ,” nado dowinyan gandutọ Edọmi tọn lẹ sọn otẹn yiaga yetọn mẹ. Edọmi pegan to awhànfunfun-liho taun, podọ awhànpa etọn lẹ nọ dè-awhànfọ gbọn lẹdo osó he yiaga lẹ tọn ji nado basi hihọ́na otò lọ. Ṣigba Edọmi huhlọnnọ lọ ma na alọgọ depope gba to whenuena awhànpa Babilọni tọn lẹ tọ́n-awhàn Juda. Kakatimọ, Edọmi gọ́ na ayajẹ nado mọ vasudo ahọluduta Juda tọn bosọ dotuhomẹna awhàngbatọ etọn lẹ nado gbidi i sẹ̀. (Psalm 137:7) Edọmi tlẹ sọ nọ yàn Ju he to hinhọ̀n na ogbẹ̀ yetọn lẹ wle bo nọ bẹ yé do alọ mẹ na Babilọninu lẹ. (Obadia 11-14) Edọminu lẹ basi tito nado yí otò Islaelivi lẹ tọn he yin jijodo lọ, podọ yé dọho po sakla po sọta Jehovah.—Ezekiẹli 35:10-15.
11. Nawẹ Jehovah na suahọ Edọminu lẹ na walọ kanyinylan yetọn tọn gbọn?
11 Be Jehovah yí nukunpẹvi do pọ́n walọ he ma do nọvi-yinyin hia he Edọminu lẹ zan ehe wẹ ya? Lala. Kakatimọ, e dọ dọdai gando Edọmi go dọmọ: “[Oyìn kanylantọ, NW] lẹ na jẹte hẹ yé wá, oyìn winyanwinyan lẹ, po oyìnsú lẹ po; aigba yetọn wẹ yè na yí ohùn do yọ̀n, yè na yí ojó do hẹn kọ́gudu yetọn zun onú dojó.” (Isaia 34:7) Jehovah dọho gando omẹ klogán-klogán lẹ po omẹ pẹvi akọta lọ tọn lẹ po go taidi oyìn kanylantọ po oyìn winyanwinyan lẹ po to yẹhiadonu-liho, taidi agbò winyanwinyan po alúnkùn lẹ po. Aigba akọta hùnhọ́dutọ ehe tọn dona yin hinhẹn yọ̀n po ohùn omẹ etọn titi lẹ tọn po gbọn “ohi” whẹdida hinhẹnṣẹ Jehovah tọn dali.
12. (a) Mẹnu wẹ Jehovah yizan nado hẹn yasanamẹ wá Edọmi ji? (b) Dọdai tẹwẹ yẹwhegán Obadia dọ gando Edọmi go?
12 Lẹndai Jiwheyẹwhe tọn wẹ nado sayana Edọmi na nuhe e ko yí kanyinylan do wà sọta titobasinanu aigba ji tọn Etọn, heyin yiylọdọ Ziọni. Dọdai lọ dọmọ: “Ahọsuyí zangbe OKLUNỌ tọn wẹ, podọ owhe ahọsuyí tọn na whẹ̀gbè Ziọni tọn.” (Isaia 34:8) E ma dẹn to vasudo Jelusalẹm tọn to 607 J.W.M. godo, Jehovah jẹ homẹgble dodo etọn tọn dohia ji sọta Edọminu lẹ gbọn Nẹbukadnẹzali, ahọlu Babilọni tọn yiyizan dali. (Jẹlemia 25:15-17, 21) To whenuena awhànpa Babilọni tọn lẹ na tọ́n-awhàn Edọmi, nudepope ma sọgan whlẹn Edọminu lẹ gba! “Owhe ahọsuyí tọn” de wẹ e eyin do aigba osó ji tọn lọ ji. Jehovah dọ dọdai gbọn yẹwhegán Obadia dali dọmọ: “Na huhlọnnú wiwà hlan Jakobu nọvisunnu towe winyan na ṣinyọ́n we, hiẹ nasọ yin sinsánsẹ kakadoi. . . . Dile hiẹ ko wà do, wẹ e na yin wiwà hlan we do; alè towe na lẹgọ do ota towe titi ji.”—Obadia 10, 15; Ezekiẹli 25:12-14.
Sọgodo Awubla Tọn Na Mẹylọhodotọklisti
13. Mẹnu wẹ taidi Edọmi to egbehe, podọ etẹwutu?
13 To ojlẹ egbezangbe tọn lẹ mẹ, titobasinanu de tin he tindo kandai taidi Edọmi tọn. Titobasinanu tẹwẹ? Eyọn, mẹnu to ojlẹ egbezangbe tọn lẹ mẹ wẹ ko yin nukọntọ to ohó agọ̀ didọ po homẹkẹndido devizọnwatọ Jehovah tọn lẹ po mẹ? Be e mayin Mẹylọhodotọklisti, gbọn hagbẹ sinsẹ̀ngán etọn lẹ dali wẹ ya? Mọwẹ! Mẹylọhodotọklisti ko ze ede daga taidi osó de to whẹho aihọn ehe tọn lẹ mẹ. E ko yí otẹn yiaga de to titonu gbẹtọvi lẹ tọn mẹ, podọ sinsẹ̀n etọn wẹ wleawuna adà tangan Babilọni Daho lọ tọn. Ṣigba Jehovah ko degbe “owhe ahọsuyí tọn” sọta Edọmi egbezangbe tọn ehe na walọ kanyinylan zẹjlẹgo tọn do omẹ Etọn lẹ ji wutu, yèdọ Kunnudetọ Etọn lẹ.
14, 15. (a) Etẹwẹ na jọ do aigba Edọmi tọn po Mẹylọhodotọklisti tọn po go? (b) Etẹwẹ alọdlẹndonu lọ lẹ hlan miyọ́n jiji osẹ̀n tọn po azọ̀ tìtì kakadoi po zẹẹmẹdo, podọ etẹwẹ yé ma zẹẹmẹdo?
14 Enẹwutu, dile mí to dogbapọnna pipotọ adà dọdai Isaia tọn ehe, mí ma na lẹnnupọndo Edọmi hohowhenu tọn kẹdẹ ji gba ṣigba do Mẹylọhodotọklisti ji ga: “Yè na hẹn otọ̀ etọn zun osẹ̀n, podọ kọ́gudu etọn zun whèmi, aigba etọn nasọ lẹzun osẹ̀n he to miyọnji. Yè ma na ṣí i to ozán kavi to okle; azọ̀ etọn na yiaga kakadoi.” (Isaia 34:9, 10a) Akú dó klókló to aigba Edọmi tọn ji sọmọ bọ e wá taidi dọ whèmi wẹ kọ́gudu lọ yin nkọ podọ agbàdo tọ̀sisa tọn lọ lẹ yin gigọ́, po osẹ̀n po, kakati nido yin po osin po. To whenẹnu yè gbò miyọ́n do nugonu he nọ yawu yí miyọ́n helẹ mẹ!—Yijlẹdo Osọhia 17:16 go.
15 Mẹdelẹ ko pọ́n miyọ́n, osẹ̀n, po whèmi po he yin nùdego lẹ hlan taidi kunnudenu tintin zòmẹ he to jiji de tọn. Ṣigba Edọmi ma yin dindọ̀n dlán olọnzomẹ otangblo tọn de mẹ nado to miyọ́nji kakadoi gba. Kakatimọ, e yin vivasudo, bo busẹ sọn aihọn mẹ pete taidi dọ miyọ́n po whèmi po wẹ dù i sudo mlẹnmlẹn nkọ. Dile dọdai lọ zindonukọn nado dohia do, kọdetọn lọ to godo mẹ mayin, yasanamẹ madopodo gba, ṣigba “hùsudo . . . ovọ́ . . . nuvọ́.” (Isaia 34:11, 12) Azọ̀ he ‘na to agayi kakadoi’ lọ basi zẹẹmẹ ehe tọn hezeheze. To whenuena ohọ̀ de ji miyọ́n, azọ̀ nọ to tintọ́n sọn afín lọ lẹ mẹ na ojlẹ de to whenuena miyọ́n lọ ko ṣí pó godo, bo nọ yin kunnudenu na nupọntọ lẹ dọ miyọ́n ko fiọ nude tofi. Azọ̀ miyọ́n jiji Edọmi tọn gbẹ́ pò to agayi, to linlẹn de mẹ, to whenuena e yindọ Klistiani lẹ to egbehe to nuplọn sọn vasudo Edọmi tọn mẹ.
16, 17. Etẹwẹ Edọmi na lẹzun, podọ nawẹ e na dẹnsọ bọ e nado tin to ninọmẹ mọnkọtọn mẹ?
16 Dọdai Isaia tọn zindonukọn, bo to didọdai dọ tòmẹnu Edọmi tọn lẹ na yin tẹndiọna gbọn gbekanlin lẹ dali, bo do vọjijẹ he ja hia: “Sọn whẹndo de kakajẹ whẹndo de mẹ; e na jẹvọ́; mẹdepope ma na jugbọn ṣẹnṣẹn etọn gbedegbede. Ṣigba apofo po aklasú po wẹ na tindo e, ajankusu po ohọ́n po wẹ na nọ̀ e mẹ, ewọ nasọ dlẹn okàn hùsudo tọn do e ji, po zannu ovọ́ tọn po. Yé na ylọ adọkunnọ etọn lẹ wá ahọludu kọ̀n, ṣigba mẹdepope ma na tin to finẹ, ahọvi etọn lẹpo nasọ zun nuvọ́. Owùn na wú wá aga to awánu etọn nẹlẹ mẹ, owùn lonke tọn to figángán etọn mẹ: e nasọ yin aisintẹn dlagọni lẹ tọn, podọ awágbó de na ajankusu lẹ. Kanlin zungbo mẹ tọn lẹ na pé kanlin lopo ji tọn lẹ, satile de na to gbèjlẹ na awetọ etọn, núvole na gbọjẹ to finẹ, bosọ mọ nọtẹn gbọjẹ tọn na ede. Ajankusu daho na dó adọ́ etọn to finẹ ga, e na doazìn, bo flé.”—Isaia 34:10b-15.a
17 Mọwẹ, Edọmi na lẹzun aigba jẹvọ́ de. E na lẹzun aigba nuvọ́ tọn de he ji gbekanlin ylankan lẹ, ohẹ lẹ, po odàn lẹ po kẹdẹ wẹ na nọ nọ̀. Ninọmẹ akúdido klókló aigba lọ tọn ehe na zindonukọn, “kakadoi,” dile wefọ 10 dọ do. Hẹngọwá depope ma na tin gba.—Obadia 18.
Jide Tin na Hẹndi Ohó Jehovah Tọn
18, 19. Etẹwẹ “owe OKLUNỌ tọn” lọ yin, podọ etẹwẹ tin to sẹdotẹnmẹ na Mẹylọhodotọklisti to “owe” ehe mẹ?
18 Sọgodo todido-matindo tọn nankọ die he ehe dohia Mẹylọhodotọklisti, yèdọ hatọ egbezangbe tọn he sọzẹn hẹ Edọmi! E ko do ede hia nado yin kẹntọ sinsinyẹn de na Jehovah Jiwheyẹwhe, Kunnudetọ mẹhe tọn e nọ dohomẹkẹn po kanyinylan po lẹ. Podọ ayihaawe de matin gba dọ Jehovah na hẹn ohó etọn di. Whedepopenu he mẹdepope yí dọdai lọ jlẹdo hẹndi etọn go, e na mọdọ awe lọ lẹ sọzẹn—kẹdẹdile e họnwun dọ nudida gbẹ̀te he nọ nọ̀ Edọmi he jẹvọ́ lọ mẹ lẹ ‘tindo hatọ yetọn titi lẹ’ do. Isaia dọho na dọdai Biblu tọn plọntọ sọgodo tọn lẹ, dọmọ: “Mì dín in to owe OKLUNỌ tọn mẹ, bosọ hia ẹ: dopo to ehelẹ mẹ ma to na fẹ́, mẹde ma to na ba ogbẹ́ etọn pò: na onù [Jehovah tọn, NW] wẹ degbe, gbigbọ etọn . . . wẹ bẹ yé pli. Ewọ ko blavo na yé, alọ etọn ko yí okàn dindlẹn do má ẹn na yé; yé nasọ do e kakadoi, sọn whẹndo de kakajẹ whẹndo de mẹ wẹ yé na nọ nọ̀ e mẹ.”—Isaia 34:16, 17.
19 Vasudo he ja Mẹylọhodotọklisti ji lọ ko yin dọdai etọn dọ to “owe OKLUNỌ tọn mẹ.” “Owe OKLUNỌ tọn” ehe basi zẹẹmẹ gigọ́ nujijọ he Jehovah na hẹnwá kẹntọ etọn he ma lẹnvọjọ lẹ po mẹhe gbọn lẹnvọjọ matindo dali do nọ gbidikọna omẹ etọn lẹ po ji tọn. Nuhe yin kinkandai gando Edọmi hohowhenu tọn go mọ hẹndi yí, podọ ehe hẹn jide mítọn lodo dọ dọdai lọ he gando Mẹylọhodotọklisti, heyin Edọmi egbezangbe tọn lọ go, na mọ hẹndi yí ga. “Okàn” nujijlẹ nuyiwa Jehovah tọn, na jide dọ titobasinanu he ko kú to gbigbọ-liho ehe na lẹzun aigba he jẹvọ́ mlẹnmlẹn de.
20. Taidi Edọmi hohowhenu tọn, numimọ etẹ tọn wẹ Mẹylọhodotọklisti na tindo?
20 Mẹylọhodotọklisti wà nuhe go e pé lẹpo nado fáhomẹna họntọn tònudọtọ etọn lẹ, ṣigba to ovọ́ mẹ! Sọgbe hẹ Osọhia weta 17 po 18 po, Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ, Jehovah, na zedo ahun yetọn mẹ nado yinuwa sọta Babilọni Daho lọ pete, gọna Mẹylọhodotọklisti. Ehe na sukúndona sinsẹ̀n lalo Klistiani tọn pete sọn aigba ji. Ninọmẹ Mẹylọhodotọklisti tọn na wá taidi ninọmẹ todido-matindo tọn heyin zẹẹmẹ-basina to Isaia weta 34 mẹ. E ma na tlẹ tin-to-aimẹ ba to “awhàn azán daho Jiwheyẹwhe Ganhunupo tọn lọ” whenu! (Osọhia 16:14) Taidi Edọmi hohowhenu tọn, Mẹylọhodotọklisti na yin kúnsúdona mlẹnmlẹn sọn nukunmẹ aigba tọn ji, “kakadoi.”
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a To ojlẹ Malaki tọn mẹ, dọdai ehe ko mọ hẹndi yí. (Malaki 1:3) Malaki na linlin dọ Edọminu lẹ tindo todido nado vọ́ gọwá aigba jẹvọ́ yetọn ji. (Malaki 1:4) Ṣigba, ehe mayin ojlo Jehovah tọn gba, podọ to godo mẹ mẹdevo lẹ, yèdọ Nabatéens lẹ, wẹ nọ nọ̀ aigba Edọmi tọn daitọn lọ ji.
[Apotin to weda 363]
Be Jiwheyẹwhe Adìnọ de Wẹ Ya?
Hodidọ lẹ taidi dehe yin mimọ to Isaia 34:2-7 mẹ lẹ ko whàn mẹsusu nado lẹndọ Jehovah, yin Jiwheyẹwhe kanylantọ, he nọ yawu gblehomẹ de, dile eyin zẹẹmẹ etọn basi to Owe-wiwe Heblu tọn lẹ mẹ do. Be nugbo wẹ ya?
Lala. Dile etlẹ yindọ Jiwheyẹwhe nọ do homẹgble etọn hia to whedelẹnu, homẹgble mọnkọtọn lẹ nọ saba yin to aliho dodo tọn mẹ. E nọ sinai do nunọwhinnusẹ́n ji to whepoponu, e mayin do numọtolanmẹ he yè ma deanana ji gba. Humọ, e nọ yin anadena to whepoponu gbọn jlọjẹ Mẹdatọ lọ tọn nado mọ mẹdezejo mlẹnmlẹn yí podọ nado ze nugbo daga to whepoponu dali. Homẹgble sọn olọn mẹ wá nọ yin anadena gbọn owanyi Jiwheyẹwhe tọn na dodowiwa dali podọ gbọn owanyi etọn na mẹhe to dodowa lẹ dali. Jehovah nọ mọ nuhe whẹho de bẹhẹn lẹpo bosọ tindo oyọnẹn gigọ́, he ma tindo dogbó gando ninọmẹ de go. (Heblu lẹ 4:13) E nọ mọ ahun mẹ; e nọ yọ́n mayọndenọ-yinyin, vọ́donanu, kavi ylanwiwa sọn ojlo mẹ wá; podọ e nọ yinuwa po mẹnukuntamahopọn po.—Deutelonomi 10:17, 18; 1 Samuẹli 16:7; Owalọ lẹ 10:34, 35.
Etomọṣo, Jehovah Jiwheyẹwhe yin “awuwhletọ nado sadi, podọ susunọ to lẹblanu mẹ.” (Eksọdusi 34:6) Mẹhe dibusi i bo tẹnpọn nado wazọ́n dodo tọn lẹ nọ mọ lẹblanu yí, na Ganhunupotọ lọ yọ́n ogu mapenọ-yinyin gbẹtọ tọn bo nọ do lẹblanu hia ẹ na ehe wutu. To egbehe Jiwheyẹwhe nọ wà ehe to dodonu avọ́sinsan Jesu tọn ji. (Psalm 103:13, 14) To ojlẹ he sọgbe mẹ, homẹgble Jehovah tọn nọ yin didesẹ sọn mẹhe yọ́n ylando yetọn, bo lẹnvọjọ, bosọ nọ sẹ̀n ẹn nugbonugbo lẹ dè. (Isaia 12:1) Na taun tọn, Jehovah mayin Jiwheyẹwhe adìnọ de gba ṣigba Jiwheyẹwhe ayajẹnọ wẹ, e mayin vọ́donamẹtọ gba ṣigba mẹdọndogotọ, jijọhonọ, bosọ nọ vòawu dohlan mẹhe dọnsẹpọ ẹ to aliho he sọgbe mẹ lẹ. (1 Timoti 1:11) Ehe gbọnvo mlẹnmlẹn na yẹwhe lalonọ kosi lẹ tọn he yin yinyọnẹn taidi lẹblanu-matindotọ, kanylantọ he sọ yin didohia to boṣiọ yẹwhe nẹlẹ tọn mẹ.
[Yẹdide otò tọn to weda 362]
(Pọ́n owe lọ mẹ na yẹdide lọ to gigọ́ mẹ)
Ohù Daho
Damasku
Sidọni
Tile
ISLAELI
Dani
Ohù Galili tọn
Tọ̀sisa Jọdani tọn
Mẹgiddo
Lamọti-gileadi
Samalia
FILISTIA
JUDA
Jelusalẹm
Libna
Lakiṣi
Beẹli-ṣeba
Kadeṣi-balnea
Ohù Ojẹ̀ tọn
AMMỌNI
Labba
MỌABI
Kil-haleseti
EDỌMI
Bozla
Temani
[Yẹdide to weda 359]
Mẹylọhodotọklisti ko hẹn aigba lọ yọ̀n po ohùn po
[Yẹdide to weda 360]
‘Olọn lẹ na yin hihá sẹ̀, kẹdẹdi owe-hihá de’