Jehovah Yin Lẹnpọn Dagbenọ!
“Nuyọnẹn he sọn aga ... yin lẹnpọn dagbenọ.”—JAKOBU 3:17, NW.
1. Nawẹ mẹdelẹ ko do Jiwheyẹwhe hia taidi mẹhe ma tindo lẹnpọn dagbe gbọn, podọ etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe dogbọn pọndohlan mọnkọtọn gando Jiwheyẹwhe go dali?
JIWHEYẸWHE nankọtọn wẹ hiẹ nọ sẹ̀n? Be hiẹ yí ì sè nado yin Jiwheyẹwhe egblemaku tọn de, he sinyẹn glanglan to whẹdida dodo tọn mẹ, fifiẹtọ po hẹngogonọ po wẹ ya? Na vọjlado-basitọ sinsẹ̀n Plọtẹstanti tọn lọ John Calvin, Jiwheyẹwhe na ko taidi mọ. Calvin sọalọakọn dọ Jiwheyẹwhe tindo “tito madopodo he ma yọn diọ de” gando gbẹtọ dopodopo go, to dide basi na yé jẹnukọn vlavo eyin yé na nọgbẹ̀ kakadoi to ayajẹ mẹ kavi yin yasana kakadoi to olọnzo madopodo tọn mẹ. Saa lẹn enẹ pọ́n: Eyin nugbo wẹ ehe yin, nudepope matin ehe hiẹ sọgan basi, mahopọnna lehe hiẹ sọgan dovivẹnu vẹkuvẹku do, he sọgan diọ tito hẹngogonọ tọn he Jiwheyẹwhe ko tindo na ojlẹ dindẹn gando gbẹzan towe go gba. Be hiẹ sọgan yin dindọnsẹpọ Jiwheyẹwhe he ma tindo lẹnpọn dagbe mọnkọtọn go ya?—Yijlẹdo Jakobu 4:8 go.
2, 3. (a) Nawẹ mí sọgan na apajlẹ zedai titonu po titobasinanu gbẹtọvi lẹ tọn po gbọn? (b) Nawẹ numimọ Ezekiẹli tọn gando awhàn-kẹkẹ olọn mẹ Jehovah tọn go do alọdidiọ Etọn hia gbọn?
2 Lehe e yin kọfanamẹnu do sọ nado plọn dọ Jiwheyẹwhe Biblu tọn yin lẹnpọn dagbenọ to aliho he klo hugan mẹ! Gbẹtọvi lẹ wẹ nọ sọawuhia nado yin hẹngogonọ po egblemakunọ po, na yé yin mapenọ wutu e ma yin Jiwheyẹwhe gba. Titobasinanu gbẹtọvi tọn lẹ sọgan sinyẹn nado yin anadena taidi pínpàn he nọ bẹ́ agbàn. To whenuena pínpàn blibata he nọ bẹ́ agbàn de to wezunhọ̀n pànta fie aliglọnnu de tin te to ogànji, kọlilẹ ma nọ yọnbasi, podọ teninọ ma nọ bọawu gba. Pínpán delẹ nọ họ̀nwezun sọmọ bọ yé nọ yí hugan kilomẹtlu dopo nado nọte to whenuena tenọnu etọn ko yin zínzín po godo! Mọdopolọ, bato dahogbo he nọ bẹ́ amì de sọgan to zìẹzìẹ zọn zọnmii to tọji na kilomẹtlu ṣinatọ̀n devo to whenuena zomọ etọn ko yin ṣiṣi po godo. Eyin yè tlẹ hẹn yé zinzọnlin yigodo lọsu, e sọgan to dindan gbọn tọji na kilomẹtlu atọ̀n dogọ! Ṣigba todin lẹnnupọndo ohún de he dobunamẹ tlala hugan awe ehelẹ ji, yèdọ dehe nọtena titobasinanu Jiwheyẹwhe tọn.
3 Hugan owhe 2 600 lẹ die wayi, Jehovah do numimọ he nọtena titobasinanu olọn mẹ tọn Etọn heyin nudida gbigbọnọ lẹ tọn de hia yẹwhegan Ezekiẹli. Awhàn-kẹkẹ daho dobunamẹ de wẹ, “Kẹkẹ” Jehovah lọsu tọn he nọ saba tin to anademẹ etọn mẹ to whepoponu wẹ. Nuhe vivinamẹ hugan wẹ yin aliho he mẹ e nọ sẹtẹn gbọn. Kẹkẹfọ blìto-blìto lọ lẹ tindo ada ẹnẹ bo gọna nukun lẹ, enẹwutu yé sọgan mọ filẹpo bo sọgan diọada pannukọn fidevo po awuyiya po, matin teninọ kavi kọlilẹ. Podọ e ma biọ dọ kẹkẹ daho blibata ehe ni to zìẹzìẹ zọn taidi bato he nọ bẹ́ amì de kavi pínpàn he nọ bẹ́ agbàn de gba. E sọgan sẹtẹn po wezunhinhọ̀n abì tọn po, bosọ lẹkọ bleun! (Ezekiẹli 1:1, 14-28) Jehovah gbọnvo na Jiwheyẹwhe he Calvin dọyẹwheho etọn dile awhàn-kẹkẹ Etọn te na zomọ yialọdo-basi he ma jẹaṣọ́ gbẹtọvi tọn de mẹ. Ewọ yọn alọdiọ to aliho pipe mẹ. Yinyọn pinpẹn ada gbẹtọ-yinyin Jehovah tọn ehe dona gọalọna mí nado gbọṣi yinyin alọdiọtọ bo dapana omọ̀ lẹnpọn dagbe matindo tọn.
Jehovah—Mẹhe Yọn Alọdiọ Hugan to Wẹkẹ lọ Mẹ
4. (a) To aliho tẹmẹ wẹ oyín Jehovah lọsu tọn do e hia nado yin Jiwheyẹwhe alọdiọtọ de te? (b) Etẹwẹ delẹ to tẹnmẹ-yínkọ he yin yiyizan na Jiwheyẹwhe lẹ mẹ, podọ naegbọn yé do jẹ?
4 Oyín Jehovah lọsu tọn do alọdidiọ etọn hia. Na paa tọn “Jehovah” zẹẹmẹdo “E Hẹn Nado Tin.” Ehe po kunnudenu po dohia dọ e zẹẹmẹdo dọ Jehovah hẹn ede nado yin Hẹnditọ opagbe etọn lẹ po tọn. To whenuena Moṣe kan oyín Jiwheyẹwhe tọn sè, Jehovah basi zẹẹmẹ etọn kitokito to aliho ehe mẹ dọmọ: “Yẹn na lẹzun nuhe yẹn na lẹzun.” (Eksọdusi 3:14, NW) Lẹdogbedevomẹ Rotherham tọn dọẹ to aliho ehe mẹ: “Yẹn Na Lẹzun nudepope he jlo mi.” Jehovah nọ lẹzun, kavi nọ dè nado lẹzun, nudepope he nuhudo tin na nado hẹn lẹndai po opagbe dodo etọn lẹ po di. Gbọnmọ, ewọ tindo tẹnmẹ yínkọ voovo lẹ, taidi Mẹdatọ, Otọ́, Oklunọ Nupojipetọ, Lẹngbọhọtọ, Jehovah awhànpa lẹ tọn, Sisètọ odẹ̀ tọn, Whẹdatọ, Mẹplọntọ Daho Hugan, Mẹfligọtọ. E ko hẹn ede nado lẹzun ehe lẹpo po susu devo lẹ po nado sọgan hẹn lẹndai owanyinọ etọn lẹ di.—Isaia 8:13; 30:20; 40:28; 41:14; Psalm 23:1; 65:2; 73:28; 89:26; Whẹdatọ 11:27; sọ pọ́n New World Translation, Nudọnamẹ vivọnu tọn 1J ga.
5. Naegbọn mí ma dona wá tadona lọ kọn dọ alọdidiọ Jehovah tọn zẹẹmẹdo dọ ninọmẹ kavi nujinọtedo etọn lẹ ni diọ?
5 To whelọnu lo, be ehe zẹẹmẹdo dọ gbẹtọ-yinyin kavi nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ diọ wẹ ya? Lala; dile Jakobu 1:17 dọẹ do, “mẹhe dè didiọ de ma te, kavi oyẹ̀ lilẹpe tọn.” Be agọjẹdo tin tofi wẹ ya? Gbede pọ́n. Di apajlẹ, mẹjitọ owanyinanọ tẹwẹ ma na diọalọ to azọngban etọn lẹ mẹ nado hẹn alè wá na ovi lẹ? To azán dopo blebu gbè, mẹjitọ de sọgan yin ayinamẹtọ de, nudatọ de, họmẹjladotọ de, mẹplọntọ de, wọhẹnamẹtọ de, họntọn de, mọtojladotọ de, azọ̀npọntọ—mọwẹ todohukanji lọ to yìyì mapote do niyẹn. Mẹjitọ lọ ma nọ diọ gbẹtọ-yinyin etọn to whenuena e to nukunpedo azọngban ehelẹ go gba; e nọ diọalọ nado sọgbe hẹ ninọmẹ ojlẹ lọ tọn poun wẹ. Mọdopolọ wẹ e te po Jehovah po ṣigba to aliho he gblo tlala de mẹ. Dogbo nuhe e sọgan hẹn ede zun nado sọgan hẹnalewana nudida etọn lẹ matin gba. Na nugbo tọn sisosiso nuyọnẹn etọn tọn sẹhundaga!—Lomunu lẹ 11:33.
Lẹnpọn Dagbenọ-yinyin Ohia Nuyọnẹn sọn Olọn Mẹ Wá De
6. Etẹwẹ yin zẹẹmẹ paa po zẹẹmẹ sisosiso hogbè Glẹki tọn lọ po he Jakobu yizan to zẹẹmẹ bibasi na oyọnẹn sọn olọn mẹ wá lọ?
6 Devi Jakobu yí hogbè vivinamẹ de zan nado basi zẹẹmẹ nuyọnẹn Jiwheyẹwhe alọdiọtọ nupojipetọ ehe tọn. E wlan dọmọ: “Nuyọnẹn he sọn aga ... yin lẹnpọn dagbenọ.” (Jakobu 3:17, NW) Hogbè Glẹki tọn he e yizan tofi lọ (e·pi·ei·kesʹ) vẹawu nado lẹdogbedevomẹ. Lẹdogbedevomẹ-basitọ lẹ ko yí hogbè mọnkọtọn lẹ taidi “walọmimiọn,” “lẹblanu dohiatọ,” “akọndonanutọ,” po “mẹtọnhopọntọ” po zán. Traduction du monde nouveau basi lẹdogbedevomẹ etọn do “lẹnpọn dagbe” mẹ, po nudọnamẹ odò tọn de po he to didohia dọ zẹẹmẹ paa lọ wẹ “gbejijo.”a Hogbè lọ sọ dè zẹẹmẹ lọ ma nado tẹkú do nuhe tin to osẹ́n mẹ ji glanglan tọ́n, ma nado yin hẹngogonọ kavi egblemakunọ to aliho he ma jẹ mẹ. Weyọnẹntọ William Barclay na gblọndo to New Testament Words mẹ dọmọ: “Onu titengbe he yin dodonu tọn dogbọn epieikeia dali wẹ yindọ e wá sọn Jiwheyẹwhe dè. Eyin Jiwheyẹwhe kudeji dogbọn jlọjẹ etọn lẹ dali, eyin Jiwheyẹwhe yí nujinọtedo hẹngogonọ osẹ́n tọn zán na mí wẹ, fie wẹ mí na tin te? Jiwheyẹwhe wẹ yin apajlẹ yiaga hugan mẹhe yin epieikēs tọn podọ mẹhe nọ yinuwa hẹ mí po epieikeia po.”
7. Nawẹ Jehovah do lẹnpọn dagbenọ-yinyin hia to jipa Edẹni tọn mẹ gbọn?
7 Lẹnnupọndo ojlẹ lọ to whenuena gbẹtọvi lẹ ṣiatẹ sọta nupojipetọ-yinyin Jehovah tọn ji. Lehe e na bọawu do sọ na Jiwheyẹwhe nado hù atẹṣitọ mayọndagbenọ atọ̀n nẹlẹ—yèdọ Adam, Evi, po Satani po! Lehe e na ko whlẹn ede sọn awufiẹsa susu si do sọ! Podọ mẹnu wẹ na ko dọ̀nnu dọ e ma tindo jlọjẹ nado biọ whẹdida dodo hẹngogonọ mọnkọtọn? Etomọṣo, Jehovah ma dike titobasinanu olọn mẹ tọn etọn he taidi awhàn-kẹkẹ ni nọte masẹafọ do nujinọtedo hẹngogonọ whẹdida dodo tọn, he yè ma sọgan hẹn sọgbe hẹ ninọmẹ lẹ ji gba. Enẹwutu awhàn-kẹkẹ enẹ ma blìsú whẹndo gbẹtọvi tọn po todido ayajẹ sọgodo gbẹtọvi tọn lẹpo ji gba. Gbọnvona ehe, Jehovah yí ayiha do deanana awhàn-kẹkẹ etọn po awuyiya abì tọn po. To atẹṣiṣi lọ godo tlolo, Jehovah Jiwheyẹwhe basi todohukanji lẹndai sọgodo tọn de he zé lẹblanu po todido po donukọnna ovivi Adam tọn lẹpo.—Gẹnẹsisi 3:15.
8. (a) Nawẹ pọndohlan lẹnpọn dagbenọ-yinyin agọ̀ Mẹylọhodotọklisti tọn jẹagọdo lẹnpọn dagbenọ-yinyin nujọnu Jehovah tọn gbọn? (b) Naegbọn mí do sọgan dọ dọ lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jehovah tọn ma zẹẹmẹdo dọ é sọgan yí nukunbibọ do pọ́n nunọwhinnusẹ́n sọn olọn mẹ wá lẹ?
8 Ṣigba, lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jehovah tọn, ma zẹẹmẹdo dọ e sọgan yí nukunbibọ do pọ́n nunọwhinnusẹ́n sọn olọn mẹ wá lẹ gba. Ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti egbezangbe tọn lẹ sọgan lẹndọ yé to lẹnpọn dagbenọ yin to whenuena yé yí nukunpẹvi do pọ́n fẹnnuwiwa nado dín nukun dagbe apó walọ gbíngbán yetọn lẹ tọn poun. (Yijlẹdo 2 Timoti 4:3 go.) Jehovah ma nọ gbà osẹ́n etọn titi lẹ gbede, mọwẹ e ma nọ yí nukunbibọ do pọ́n nunọwhinnusẹ́n etọn lẹ gba. Kakatimọ, e nọ do ojlo tintindo nado jogbe hia, nado diọada sọgbe hẹ ninọmẹ lẹ, na nunọwhinnusẹ́n mọnkọtọn lẹ nido sọgan yin yiyizan to aliho jijlọ ji po lẹblanu po. E tin to aṣeji whepoponu nado hẹn yido-yizanmẹ whẹdida dodo po huhlọn etọn po tin to jlẹkaji po owanyi po gọna nuyọnẹn lẹnpọn dagbe tọn. Mì gbọ mí ni gbadopọnna aliho atọ̀n he mẹ Jehovah nọ do lẹnpọn dagbenọ-yinyin hia te.
‘Wleawu Fó Nado Jonamẹ’
9, 10. (a) Etẹwẹ ‘tintin to awuwlemẹ nado jonamẹ’ tindo nado wà po lẹnpọn dagbenọ-yinyin po? (b) Nawẹ Davidi mọ alè yí sọn awuwle nado jonamẹ Jehovah tọn mẹ gbọn, podọ etẹwutu?
9 Davidi wlan dọmọ: “Na hiẹ, Oklunọ, yin dagbe, bosọ nọ wleawu [fó] nado jona; a sù [to] lẹblanu mẹ hlan yé he to awhádo ylọ we lẹpo.” (Psalm 86:5) To whenuena Owe wiwe Heblu tọn lẹ yin lilẹdo Glẹkigbe mẹ, hogbè lọ ‘wleawu fó nado jonamẹ’ yin lilẹdogbedevomẹ taidi e·pi·ei·kesʹ, kavi “lẹnpọn dagbe.” Na nugbo tọn, tintin to awuwle mẹ nado jonamẹ bo do lẹblanu hia vlavo yin aliho titengbe de nado do lẹnpọn dagbe hia.
10 Davidi lọsu yọn lehe Jehovah yin lẹnpọn dagbenọ do to aliho ehe mẹ. To whenuena Davidi deayọ hẹ Bati-ṣeba bo blase nado hù asu yọnnu lọ tọn, ewọ po Bati-ṣeba po jẹ na whẹdida okú tọn. (Deutelonomi 22:22; 2 Samuẹli 11:2-27) Eyin whẹdatọ hẹngogonọ gbẹtọvi lẹ tọn wẹ ko penukundo whẹho lọ go wẹ, yé omẹ awe lẹpo wẹ na ko hẹn ogbẹ̀ yetọn bú. Ṣigba Jehovah do lẹnpọn dagbe hia (e·pi·ei·kesʹ), ehe, dile wezẹhomẹ Vine’s Expository Dictionary of Biblical Words dọẹ do, “e do mẹtọnhopọn lọ he nọ do ‘homẹdagbe po lẹnpọn dagbe po’ hia ‘hlan nugbo he tin to godo na whẹho de.’” Vlavo nugbo he yinuwa do dide lẹblanunọ Jehovah tọn lẹ ji na ko gọna lẹnvọjọ sọn ahúnmẹwa ylanwatọ lọ lẹ tọn po lẹblanu he Davidi lọsu ko dohia mẹdevo lẹ to ojlẹ de mẹ wayi po. (1 Samuẹli 24:4-6; 25:32-35; 26:7-11; Matiu 5:7; Jakobu 2:13) Etomọṣo, to gbesisọmẹ hẹ aliho ehe Jehovah basi zẹẹmẹ na ede to Eksọdusi 34:4-7 mẹ do, nuhe sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe wẹ e yin dọ Jehovah ni gbẹnuna Davidi. E do yẹwhegan Natani hlan Davidi po wẹndomẹ sinsinyẹn de po, he to zínzín nugbo lọ do ayiha Davidi tọn mẹ dọ e ko vlẹ ohó Jehovah tọn ko. Davidi lẹnvọjọ podọ na enẹwutu e ma kú na ylando etọn gba.—2 Samuẹli 12:1-14.
11. Nawẹ Jehovah do awuwle nado jonamẹ hia to whẹho Manasse tọn mẹ gbọn?
11 Apajlẹ Ahọlu Manasse Juda tọn jẹ na ayidonugo hugan to aliho ehe mẹ, to whenuena Manasse, to ma taidi Davidi, yin mẹhe jẹgló to kanyinylan mẹ na whenu dindẹn. Manasse kẹalọyi osùnú-wiwà sinsẹ̀n tọn lẹ to aigba lọ ji, gọna gbẹtọ lẹ yíyí do sanvọ. E tlẹ sọgan ko doalọ to yíyí “ayinyọ̀n do sán” yẹwhegan nugbonọ Isaia “doawe” mẹ. (Heblu lẹ 11:37) Nado sayana Manasse, Jehovah dike ni yin wiwle taidi kanlinmọ de sọyì Babilọni. Ṣigba, Manasse lẹnvọjọ to ganpamẹ, bo vẹvẹna lẹblanu. To gblọndo mẹ na lẹnvọjọ sọn ahúnmẹwa etọn, Jehovah ‘wleawu fó nado jonamẹ’—yèdọ to whẹho he tlẹ sinyẹn zẹjlẹgo ehe mẹ.—2 Otànnugbo lẹ 33:9-13.
Nuyiwa lẹ Didiọ Sọgbe hẹ Ninọmẹ Yọyọ Lẹ
12, 13. (a) To whẹho Nineve tọn mẹ, diọdo ninọmẹ tọn tẹwẹ hẹn Jehovah nado diọ aliho nuyiwa tọn? (b) Nawẹ Jona sọawuhia ma nado yin lẹnpọn dagbenọ taidi Jehovah Jiwheyẹwhe gbọn?
12 Lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jehovah tọn sọ yin didohia to tintin to awuwlemẹ etọn nado diọ nuyiwa he e ko tindo linlẹn etọn dile ninọmẹ yọyọ lẹ fọndote. Di dohia, to whenuena yẹwhegan Jona deawhànfọ gbọn tohomẹ-liho Nineve hohowhenu tọn lẹ mẹ, wẹndomẹ gbọdo etọn bọawu taun he dọmọ: Todaho huhlọnnọ lọ na yin vivasudo to azán 40 mẹ. Ṣigba, ninọmẹ lẹ diọ—to aliho he paṣamẹ tlala de mẹ! Ninevenu lẹ lẹnvọjọ.—Jona, weta 3.
13 Mí sọgan plọnnu sọn yíyí lehe Jehovah po Jona po yinuwa do jlẹdo diọdo ninọmẹ tọn ehelẹ go. Jehovah hẹn aliho awhàn-kẹkẹ olọn mẹ etọn tọn diọ. To dohia ehe mẹ, e diọalọ, to hinhẹn ede nado lẹzun jonamẹtọ ylando lẹ tọn kakati nado yin “gbẹtọ awhànfuntọ de.” (Eksọdusi 15:3) To alọ devo mẹ, Jona yin egblemakunọ. Kakati nado zinzọnlin afọsu-afọsi hẹ awhàn-kẹkẹ Jehovah tọn, e yinuwa taidi pínpàn he nọ bẹ́ agbàn kavi bato dahogbo he nọ bẹ́ amì he yin hodọdeji dai pẹpẹ. Ewọ ko lá whẹdida vasudo tọn, enẹwutu yé dona yin vivasudo janwẹ! Vlavo e lẹndọ diọdo depope to nuyiwa mẹ na dowinyan emi to nukun Ninevenu lẹ tọn mẹ. Ṣigba, po homẹfa po, Jehovah na yẹwhegan tasinyẹntọ etọn nuplọnmẹ he e ma sọgan wọn gbede to gbẹzan etọn mẹ gando lẹnpọn dagbenọ-yinyin po lẹblanu po go.—Jona, weta 4.
14. Naegbọn Jehovah do diọ aliho nuyiwa etọn tọn gando yẹwhegan etọn Ezekiẹli go?
14 Jehovah ko diọ aliho nuwiwa lẹ tọn to nujijọ devo lẹ mẹ—yèdọ to whẹho he ma tlẹ sọnúde lẹ glọ. Di apajlẹ, to ojlẹ de mẹ wayi to whenuena e deazọnna yẹwhegan Ezekiẹli nado basi wadohia nupinpọn-do-plọnnu dọdai tọn de, anademẹ Jehovah tọn lẹ tindo anademẹ lọ to e mẹ dọ Ezekiẹli ni dà núdùdù etọn to mìyọ́n he yin fiflọ po omí gbẹtọ tọn po de dali. Ehe ko hugan huhlọn yẹwhegan lọ tọn, mẹhe doavigbe dọmọ: “Ṣo Oklunọ Jiwheyẹwhe!” bo vẹvẹ dọ yè ni ma hẹn emi wà nuhe híọawuna emi sọmọ blo. Jehovah ma gbẹkọ numọtolanmẹ yẹwhegan lọ tọn lẹ go taidi nuhe ma tindo lẹnpọn dagbe gba; kakatimọ, E na dotẹnmẹ Ezekiẹli nado yí oyìnmí zan, mìyọn-flọnú he gbayipe hugan to aigba susu lẹ ji kaka jẹ egbehe.—Ezekiẹli 4:12-15.
15. (a) Apajlẹ tẹlẹ wẹ dohia dọ Jehovah ko to jijlo nado dotoai bo nọ hò gbẹtọvi lẹ tọn pọ́n? (b) Nuplọnmẹ tẹwẹ ehe sọgan plọn mí?
15 Be e ma yin ahunfọndotenamẹnu nado lẹnnupọndo whiwhẹ Jehovah Jiwheyẹwhe mítọn tọn ji ya? (Psalm 18:35) E yiaga fiofio hugan mí; ṣogan e nọ dotoai hlan gbẹtọvi mapenọ lẹ po homẹfa po bo tlẹ nọ diọ aliho nuyiwa etọn tọn lẹ po gbesisọ po to whedelẹnu. E na dotẹnmẹ Ablaham nado vẹvẹ na ẹn na whenu gaa de gando vasudo Sọdọmi po Gọmọla po go. (Gẹnẹsisi 18:23-33) Podọ E na dotẹnmẹ Moṣe nado fọ́n agọjẹdomẹ lẹ dote do pọndohlan Etọn ji nado và Islaelivi atẹṣitọ lẹ sudo podọ kakatimọ dè akọta huhlọn de tọ́n gbọn Moṣe dali. (Eksọdusi 32:7-14; Deutelonomi 9:14, 19; yijlẹdo Amọsi 7:1-6 go.) E gbọnmọ dali zé apajlẹ pipe de dai na gbẹtọvi devizọnwatọ etọn lẹ, mẹhe dona do tintin to awuwlemẹ dopolọ hia nado dotoai hlan mẹdevo lẹ to whenuena e sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe bosọ yọnbasi nado wà mọ.—Yijlẹdo Jakobu 1:19 go.
Lẹnpọn Dagbenọ-yinyin to Aṣẹpipa Zinzan Mẹ
16. Nawẹ Jehovah gbọnvona suhugan gbẹtọvi lẹ tọn to aliho he mẹ e nọ yí aṣẹpipa etọn zan te gbọn?
16 Be hiẹ ko doayi e go dọ dile gbẹtọ lẹ to aṣẹpipa susu mọyi, suhugan yetọn nọ taidi mẹhe ma nọ tindo lẹnpọn dagbe ya? To vogbingbọn mẹ, Jehovah, tindo otẹn aṣẹpipa yiaga tọn he hugan to wẹkẹ lọ mẹ, ṣogan ewọ yin apajlẹ yiaga hugan lẹnpọn dagbenọ-yinyin tọn. E nọ zan aṣẹpipa etọn to aliho lẹnpọn dagbe tọn he ma nọ gboawupo de mẹ. Gbọnvona suhugan gbẹtọvi lẹ tọn, Jehovah ma tin to obu ji dogbọn aṣẹpipa etọn dali gba, enẹwutu e ma nọ tindo numọtolanmẹ tintin to dandannu glọ nado basi hihọ́ na ẹn po awuwhàn po gba—taidi dọ aṣẹpipa nina mẹdevo lẹ jẹ oba de mẹ sọgan zé etọn do owù mẹ nkọ. Na nugbo tọn, to whenuena e yindọ ewọ po omẹ dopo gee po wẹ tin to wẹkẹ lọ mẹ, Jehovah ze aṣẹpipa mayọnjlẹ doalọmẹ na omẹ enẹ. E yí Logos lọ do basi “azọ́nwatọgan” etọn, bo to onu lẹpo hẹnwa tintin mẹ gbọn Visunnu dopo akan ehe dali sọn ojlẹ enẹ mẹ gbọn. (Howhinwhẹn 8:22, 29-31; Johanu 1:1-3, 14; Kọlọsinu lẹ 1:15-17) Enẹgodo e na ẹn “Aṣẹ lẹpo ... to olọn mẹ podọ to aigba ji.”—Matiu 28:18; Johanu 5:22.
17, 18. (a) Naegbọn Jehovah do dó angẹli lẹ hlan Sọdọmi po Gọmọla po? (b) Naegbọn Jehovah do kan ayinamẹ sè angẹli lẹ do lehe yè sọgan flu Ahabi gbọn ji?
17 Mọdopolọ, Jehovah zé azọngban he go ewọ lọsu tlẹ sọgan penukundo ganji do alọmẹ na susu nudida etọn lẹ tọn. Di dohia, to whenuena e dọna Ablaham dọmọ, “Yẹn na jẹte yì [Sọdọmi po Gọmọla po] lo, bo pọ́n eyin yé ko wà kẹdẹ dile awhá gbọn yé dali di do he wá dee; eyin é ma yin mọ, yẹn nasọ yọnẹn,” e ma to didọ dọ ewlọsu wẹ na yidọn gba. Kakatimọ, Jehovah basi dide nado namẹ aṣẹpipa, bo dè angẹli lẹ nado bẹ́ nudọnamẹ mọnkọtọn pli na ẹn. E na yé aṣẹpipa nado yin nukọntọ to azọndenamẹ nugbo-dindin tọn ehe podọ nado dogbe na ẹn.—Gẹnẹsisi 18:1-3, 20-22.
18 To nujijọ devo whenu, to whenuena Jehovah basi dide nado hẹn whẹdida yasanamẹ tọn ṣẹ do Ahọlu ylankan Ahabi ji, E ylọ angẹli lẹ pli to pipli olọn tọn de mẹ nado na ayinamẹ yetọn lẹ gando lehe yè sọgan ‘flu’ ahọlu atẹṣitọ enẹ nado sọgan kọnawudopọ to awhàn he na hẹn ogbẹ̀ etọn wá opodo mẹ. Na jide tọn, Jehovah, Asisa nuyọnẹn lẹpo tọn, ma tindo nuhudo alọgọ tọn nado lẹnnupọndo afọdide he yọnhugan nado zé ji gba! Ṣogan, e doyẹyigona angẹli lẹ po lẹblanulọkẹyi lọ po nado lẹnnupọndo pọngbọ lẹ po aṣẹpipa lọ po nado yinuwa na mẹhe e ko de lọ.—1 Ahọlu lẹ 22:19-22.
19. (a) Naegbọn Jehovah do hẹn sọha osẹ́n he é basi lẹ tọn do jlẹkaji? (b) Nawẹ Jehovah do ede hia nado yin lẹnpọn dagbenọ to whenuena é wá jẹ nuhe é nọ donukun to mí si lẹ ji?
19 Jehovah ma nọ yí aṣẹpipa etọn zan nado dugán to aliho agọ̀ mẹ do mẹdevo lẹ ji gba. To ehe lọsu mẹ ga e nọ do lẹnpọn dagbe he ma yọnjlẹ hia. E hẹn sọha osẹ́n he e basi lẹ do jlẹkaji bo dosẹ́n na devizọnwatọ etọn lẹ ma nado ‘jẹnukọnna onu he yè wlan lẹ’ gbọn yíyí osẹ́n he pẹnagbannamẹ yetọn titi lẹ tọn dogọ dali. (1 Kọlintinu lẹ 4:6; Owalọ lẹ 15:28; yijlẹdo Matiu 23:4 go.) E ma nọ biọ tonusise po huhlọn po sọn nudida etọn lẹ si gbede gba, ṣigba na paa tọn e nọ wleawu nudọnamẹ he pé tọn nado deanana yé bo nọ zé dide lọ do nukọn na yé, bo nọ dike yé ni yọn alè tonusise tọn lẹ po kọdetọn tolivivẹ tọn lẹ po. (Deutelonomi 30:19, 20) Kakati nado gbọn whẹgbledo, winyan, kavi obu dali do hẹn gbẹtọ lẹ po huhlọn po nado basi dide; e nọ dín aliho nado biọ ahún lẹ mẹ, e nọ jlo dọ gbẹtọ lẹ ni sẹ̀n emi gbọn owanyi nujọnu tọn dali kakati nido yin po huhlọn po. (2 Kọlintinu lẹ 9:7) Sinsẹnzọn ahún doponọ mọnkọtọn lẹ nọ hẹn ayiha Jiwheyẹwhe tọn jaya, enẹwutu ewọ “ma nọ vẹawu nado hẹn pekọwana” to aliho he ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe tọn mẹ gba.—1 Pita 2:18, NW; Howhinwhẹn 27:11; yijlẹdo Mika 6:8 go.
20. Nawẹ lẹnpọn dagbenọ-yinyin Jehovah tọn gando go we gbọn?
20 Be e ma jẹ na ayidonugo dọ Jehovah Jiwheyẹwhe, mẹhe tindo huhlọn yiaga hugan gbẹtọvi depope to nudida lẹ mẹ, ma nọ yí huhlọn enẹ zan to aliho he ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe mẹ, bo ma nọ yí ì zan gbede nado vannukundo mẹdevo lẹ ji ya? Ṣigba, gbẹtọ lẹ, he whè tlala to nuyijlẹdonugo mẹ, tindo whenuho oklunọ dùdù do ode awetọ yetọn ji tọn. (Yẹwhehodọtọ 8:9) E họnwun dọ, lẹnpọn dagbenọ-yinyin yin jẹhẹnu họakuẹ de, dehe nọ whàn mí nado yiwanna Jehovah yinukọn dogọ. To godomẹ, enẹ, sọgan whàn mí nado wleawuna jẹhẹnu ehe na mídelẹ. Nawẹ mí sọgan wà mọ gbọn? Hosọ he bọdego na penukundo whẹho ehe go.
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Yigodo jẹ 1769, wezẹhomẹ-kantọ John Parkhurst basi zẹẹmẹ hogbè lọ “gbejijo, na walọ gbejijo tọn, walọmimiọnnọ, homẹmimiọnnọ, whiwhẹnọ.” Weyọnẹntọ devo lẹ ga ko namẹ “gbejijo” taidi zẹẹmẹ de.
Nawẹ Hiẹ Na Na Gblọndo Gbọn?
◻ Nawẹ oyín Jehovah tọn po numimọ awhàn-kẹkẹ olọn mẹ etọn tọn po zinnudo alọdidiọ etọn ji gbọn?
◻ Etẹwẹ lẹnpọn dagbenọ-yinyin zẹẹmẹdo, podọ naegbọn e do yin ohia nuyọnẹn sọn olọn mẹ wá tọn?
◻ To aliho tẹlẹ mẹ wẹ Jehovah dohia te dọ emi ‘wleawu fó nado jonamẹ’?
◻ Naegbọn Jehovah do basi dide nado diọ nuyiwa he é ko tindo linlẹn etọn to nujijọ delẹ mẹ?
◻ Nawẹ Jehovah do lẹnpọn dagbenọ-yinyin hia to aliho he mẹ e nọ zan aṣẹpipa te gbọn?
[Yẹdide to weda 18]
Naegbọn Jehovah do jona Ahọlu Manasse?