E Plọnnu sọn Nuṣiwa Etọn lẹ Mẹ

1, 2. (a) Ninọmẹ tẹ mẹ wẹ Jona hẹn ede po bato-kùntọ lọ lẹ po biọ? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn otàn Jona tọn mẹ?

JONA na ko jlo dọ nudidọ sinsinyẹn ehelẹ ni doalọte. E ma yin nudidọ yujẹhọn he to okàn alavọ bato lọ tọn lẹ mẹ gbọn tọn kẹdẹ; mọjanwẹ e masọ yin zingidi agbówhẹn dahodaho he to gbigbà ṣinyọ́n bato lọ tọn do niyẹn. Nuhe to ahungbadona Jona hugan wẹ awhágbe bato-kùntọ lẹ tọn, yèdọ bato-kùntọgán lọ po hagbẹ etọn lẹ po, dile yé to nuhe go yé pé lẹpo wà na bato lọ nikaa siọ. Jona kudeji dọ omẹ enẹ lẹpo na kú to madẹnmẹ, na ewọ tọn wutu!

² Etẹwẹ hẹn Jona biọ ninọmẹ ylankan ehe mẹ? E ko ṣinuwa sinsinyẹn do Jehovah, Jiwheyẹwhe etọn. Etẹwẹ e wà? Be e ma sọgan vọ́ nuṣiwa lọ jlado wẹ ya? Mí sọgan plọn nususu sọn gblọndo kanbiọ ehelẹ tọn mẹ. Di apajlẹ, otàn Jona tọn gọalọna mí nado mọdọ mẹhe yise yetọn tlẹ lodo taun lẹ sọgan ṣinuwa, podọ yé sọgan basi vọjlado.

3-5. (a) Etẹwẹ gbẹtọ lẹ nọ yawu flin eyin yé to nulẹnpọn do Jona ji? (b) Etẹwẹ mí yọnẹn gando Jona go? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.) (c) Naegbọn azọ́ndenamẹ Jona tọn taidi yẹwhegán ma do bọawu kavi yin awuvivinu?

³ Eyin gbẹtọ lẹ to nulẹnpọn do Jona ji, nuhe yé nọ yawu flin wẹ awugbopo etọn lẹ taidi tolivivẹ po tasinsinyẹn etọn po. Ṣigba, dawe lọ sọ wà nudagbe susu lẹ. Flindọ Jehovah Jiwheyẹwhe wẹ de Jona nado wadevizọn taidi yẹwhegán etọn. Eyin Jona ma yin nugbonọ kavi dodonọ wẹ, e na vẹawu dọ Jehovah ni de e nado hẹn azọngban vonọtaun ehe di.

⁴ Onú vude wẹ Biblu dọna mí gando Jona go. (Hia 2 Ahọlu lẹ 14:25.) Ewọ wá sọn Gati-hẹfeli, ehe dẹn do Nazalẹti na kilomẹtlu ẹnẹ poun, yèdọ fie Jesu wá whẹ́n te to nudi owhe 800 godo.a Jona wadevizọn taidi yẹwhegán de to whenue Ahọlu Jeloboami II to gandu do ahọluduta whẹndo-ao Islaeli tọn ji. Elija ko nọgbẹ̀ wayi, podọ Eliṣa he jẹ otẹn etọn mẹ ko kú to gandudu otọ́ Jeloboami tọn whenu. Dile etlẹ yindọ Jehovah ko yí omẹ ehelẹ zan nado de sinsẹ̀n-bibasi Baali tọn sẹ̀, Islaelivi lẹ ko sọ danbú whladopo dogọ. Todin, ahọlu he to gandu do aigba lọ ji to “enẹ he yin oylan to nukun OKLUNỌ tọn mẹ” wà. (2 Ahọ. 14:24) Enẹwutu, azọ́ndenamẹ Jona tọn ma na ko bọawu kavi yin awuvivinu. Etomọṣo, e hẹn ẹn di po nugbonọ-yinyin po.

⁵ Ṣigba to gbèdopo, gbẹzan Jona tọn diọ to ajiji mẹ. Jehovah deazọ́n de na ẹn he e pọnhlan taidi nuhe vẹawu taun. Etẹwẹ Jehovah biọ to e si nado wà?

 6. Azọ́n tẹwẹ Jehovah dena Jona, podọ naegbọn enẹ do kàn dẹpẹ biọ?

⁶ Jehovah dọna Jona dọmọ: “Tite, yì jẹ Nineve, tòdaho gbó nẹ, bo dawhá do oji na ẹn; na yè hẹn yinylan yetọn hẹji wá nukọn ṣie.” (Jona 1:2) E bọawu nado mọ nuhewutu azọ́ndenamẹ ehe do kàn dẹpẹ biọ. Nineve tin to whèzẹtẹn-waji podọ e na biọ dọ ewọ ni zọ̀n afọ na nudi kilomẹtlu 800 whẹpo do jẹ tòdaho lọ mẹ, yèdọ zọnlin osun dopo tọn nkọ. Ṣigba, nudevo sọgan ko to ahunmẹduna Jona hugan gbejizọnlin gaa he vẹawu enẹ. Eyin Jona jẹ Nineve, e dona dowẹn whẹdida Jehovah tọn na Assilianu lẹ he yin yinyọnẹn taidi danuwatọ podọ etlẹ yin gbẹtọ kanlinjọmẹ lẹ. To whenuena e yindọ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ma kẹalọyi wẹndomẹ Jona tọn lẹ sọmọ, nẹmunẹmu wẹ kosi enẹlẹ tọn? Be devizọnwatọ Jehovah tọn dopo gee ma na hẹn ogbẹ̀ etọn bu to Nineve daho-gbó he na wá yin yiylọ to godo mẹ dọ “tòdaho ohùnnọ” lọ mẹ ya?—Nah. 3:1, 7.

7, 8. (a) Obá tẹ mẹ wẹ Jona magbe jẹ nado deta sọn azọ́n he Jehovah dena ẹn mẹ? (b) Naegbọn mí ma dona yawu wá tadona kọ̀n dọ Jona yin butọnọ?

⁷ Mí ma sọgan dọ eyin Jona lẹnnupọndo onú mọnkọtọn lẹ ji. Ṣigba nuhe mí yọnẹn wẹ yindọ e họnyi. Kakati Jona ni yì whèzẹtẹn-waji fie Jehovah do e hlan, e pànta whèyihọ-waji bo yì fidindẹn tlala dile e sọgan yọnbasi do. E yì huto to bato-glintẹn tòdaho Jọppa tọn, fie e do bato he jei Talṣiṣi te. Weyọnẹntọ delẹ dọ dọ Espagne egbezangbe tọn mẹ wẹ Talṣiṣi te dai. Eyin mọ wẹ, be Jona pànta fie dẹn do Nineve na nudi kilomẹtlu 3 500. Gbejizọnlin mọnkọtọn yì adà awetọ pete Ohù Daho tọn—dile Ohù Meditelane nọ yin yiylọdọ to whenẹnu—sọgan yí nudi owhe dopo blebu! Ehe dohia dọ Jona magbe sinsinyẹn nado deta sọn azọ́n he Jehovah dena ẹn nado wà lọ mẹ.—Hia Jona 1:3.

⁸ Be ehe dohia dọ Jona yin butọnọ wẹ ya? Mí ni ma yawu wá tadona enẹ kọ̀n gando ewọ go blo. Dile mí na mọ do, gbẹtọ adọgbotọ ayidego tọn de wẹ e yin. Ṣigba taidi mímẹpo, gbẹtọ mapenọ he to ahidi hẹ awugbopo susu lẹ wẹ Jona yin. (Ps. 51:5) Mẹnu to mí mẹ wẹ ma dibu pọ́n?

 9. Numọtolanmẹ tẹwẹ mí sọgan tindo to whedelẹnu gando azọ́n he Jehovah dena mí delẹ go, podọ nugbo tẹwẹ mí dona nọ flin to ojlẹ mọnkọtọn lẹ mẹ?

⁹ To whedelẹnu, e sọgan taidi dọ nuhe Jiwheyẹwhe nọ biọ to mí si nado wà nọ vẹawu kavi ma tlẹ yọnbasi. E tlẹ sọgan vẹawuna mí taun nado lá wẹndagbe Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn, dile e yin bibiọ to Klistiani lẹ si do. (Mat. 24:14) Na mí yin mapenọ wutu, e bọawu nado wọn nugbo sisosiso he Jesu dọ dọmọ: “Onú lẹpo wẹ yọnbasi na Jiwheyẹwhe.” (Malku 10:27) Eyin mí nọ wọn nugbo enẹ to whedelẹnu, vlavo e sọgan bọawuna mí nado mọnukunnujẹ numọtolanmẹ Jona tọn mẹ. Ṣigba, etẹwẹ jọ to whenue Jona họnyi godo?

10, 11. (a) Etẹwẹ Jona sọgan ko lẹn dile bato lọ sún sọn bato-glintẹn lọ? (b) Etẹwẹ wá jọ do bato lọ po bato-kùntọ lọ lẹ po go?

¹⁰ Mí sọgan yí nukun homẹ tọn do pọ́n Jona dile e to tẹnmẹ dín nado sinai to bato lọ mẹ, vlavo bato Fenikenu lẹ tọn de he nọ bẹagbàn. E to pinpọn dile bato-kùntọgán lọ po hagbẹ etọn lẹ po to awuwle nado súnhún sọn bato-glintẹn lọ. Dile yé to yìyì dẹẹdẹ kakajẹ whenue yé ma mọ agé ba, Jona sọgan ko lẹndọ emi ko gán sọn azọ́ndenamẹ he to budona emi lọ mẹ. Ṣigba to ajiji mẹ, osàn diọ.

¹¹ Jẹhọn daho de jẹ yinyin ji bọ ohù fọnadán podọ agbówhẹn etọn lẹ yiaga taun bo tlẹ sọgan siọ bato dahodaho egbezangbe tọn lẹ. To ojlẹ vude godo, bato whlẹnọ enẹ ma sọ̀ nude to agbówhẹn he to bibli enẹlẹ ṣẹnṣẹn ba, podọ bato-kùntọ lẹ ma sọgan deanana ẹn ba. To ojlẹ enẹ mẹ, be Jona yọnẹn dọ “OKLUNỌ [wẹ] dọ̀n jẹhọn daho tọ́n biọ ohù lọ mẹ” dile e wlan do to godo mẹ ya? Mí ma sọgan dọ. Ṣigba, e mọdọ bato-kùntọ lọ lẹ jẹ awhádo ylọ yẹwhe voovo yetọn lẹ ji, podọ e yọnẹn dọ alọgọ depope ma na wá sọn yẹwhe enẹlẹ dè. (Lev. 19:4) Jona wlan dọmọ: “Ohún lọ tin taidi nado yin gbigbà.” (Jona 1:4) Podọ, be Jona sọgan hodẹ̀ hlan Jiwheyẹwhe he e vẹtolina lọ ya?

12. (a) Naegbọn mí ma dona yawu dawhẹna Jona na ewọ damlọn to whenue yujẹhọn lọ fọ́n? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.) (b) Nawẹ Jehovah de mẹhe yin adọ̀ nuhahun lọ tọn gbà gbọn?

¹² Na Jona mọdọ emi ma sọgan wà nude nado gọalọ wutu, e yì atọ̀ bato lọ tọn glọ bo dín fide mlọn. E damlọn yì kanmẹ to finẹ.b Bato-kùntọgán lọ mọ Jona bo fọ́n ẹn, bosọ biọ to e si nado hodẹ̀ na yẹwhe etọn, dile mẹlẹpo to wiwà do. Na bato-kùntọ lọ lẹ kudeji dọ yujẹhọn ehe ma yin tata wutu, yé dlan ovò nado yọ́n mẹhe yin adọ̀ nuhahun lọ tọn to bato lọ mẹ. Matin ayihaawe, ahun Jona tọn na ko to hihò dile ovò lọ to yìyì sọn mẹde ji jẹ mẹde ji. E ma dẹn bọ nugbo lọ họnwun. Jehovah wẹ to anadena yujẹhọn lọ po ovò lọ po nado do mẹhe yin adọ̀ nuhahun lọ tọn hia, yèdọ Jona!—Hia Jona 1:5-7.

13. (a) Etẹwẹ Jona yigbe etọn na bato-kùntọ lọ lẹ? (b) Etẹwẹ Jona dọna bato-kùntọ lọ lẹ nado wà, podọ etẹwutu?

¹³ Jona basi zẹẹmẹ onú lẹpo tọn na bato-kùntọ lọ lẹ. E dohia yé dọ devizọnwatọ Jehovah, Jiwheyẹwhe ganhunupotọ lọ tọn wẹ emi yin. Jiwheyẹwhe ehe wẹ e vẹtolina bo to hinhọ̀nna, bosọ gbọnmọ dali ze yemẹpo do owù daho ehe mẹ. Obu jẹ dawe ehelẹ ji to whenue yé sè ehe, podọ Jona sọgan mọ ehe to nukunta yetọn. Yé kanse e nuhe yé dona wà na ẹn nado sọgan whlẹn yede po bato lọ po. Etẹwẹ e dọ? Jona sọgan ko to budi dọ emi na kútọ eyin emi biọ osin fifá ohù he to adán ji enẹ tọn mẹ. Ṣigba, nawẹ e na jo omẹ ehe lẹpo do nado kú domọ gbọn to whenuena e yọnẹn dọ emi sọgan whlẹn yé gán? Enẹwutu, e dọna yé dọmọ: “Mì ze mi daga, bo ze mi dlan biọ ohù lọ mẹ; mọ wẹ ohù lọ na yin whiwhẹnọ hlan mìwlẹ, na yẹn yọnẹn dọ ṣie tọn wutu wẹ jẹhọn daho gbó he do tin to mì ji.”—Jona 1:12.

14, 15. (a) Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ yise dolido Jona tọn gbọn? (b) Nawẹ bato-kùntọ lọ lẹ yinuwa gando obiọ Jona tọn go gbọn?

¹⁴ E na vẹawu dọ butọnọ de ni yí hogbe ehelẹ zan. Homẹ Jehovah tọn na ko hùn taun nado mọ adọgbigbo Jona tọn po gbigbọ mẹde-yido-sanvọ́ tọn etọn po to ojlẹ sinsinyẹn enẹ mẹ. Be ehe ma do yise dolido Jona tọn hia ya? Mí sọgan hodo apajlẹ etọn to egbehe gbọn dagbemẹninọ mẹdevo lẹ tọn dindin jẹnukọnna mítọn dali. (Joh. 13:34, 35) Eyin mí mọ mẹde to nuhudo mẹ, vlavo to agbasa-liho, numọtolanmẹ-liho kavi to gbigbọ-liho, be mí nọ tẹnpọn nado gọalọ ya? Lehe mọwiwà nọ hẹn homẹ Jehovah tọn hùn do sọ!

¹⁵ E sọgan ko vẹawuna bato-kùntọ lọ lẹ lọsu nado wà nuhe Jona biọ to yé si, na tlolo he e dọmọ, yé gbẹ́. Ṣigba, yé wà nuhe go yé pé lẹpo nado pehẹ yujẹhọn lọ bọ e ma pà yé. Yujẹhọn lọ fọ́n bo to sinsinyẹn dogọ. To godo mẹ, yé mọdọ emi ma sọgan wà nudevo hugan nuhe Jona dọna yé lọ. Yé dawhá ylọ Jehovah, Jiwheyẹwhe Jona tọn nado wàlẹblanuna yé, podọ enẹgodo, yé ze Jona daga bo ze e dlan ohù lọ mẹ.—Jona 1:13-15.

16, 17. Basi zẹẹmẹ nuhe jọ do Jona go to whenue e yin zizedlan do ohù mẹ tọn? (Sọ pọ́n yẹdide lẹ.)

¹⁶ Jona flẹ jẹ agbówhẹn he to adán ji lẹ mẹ. E sọgan ko dovivẹnu nado lìnsin bo gbọṣi osin nukunmẹ, bo mọdọ bato lọ to yìyì po awuyiya po bo to osin fúnfún do godo. Ṣigba agbówhẹn ohù tọn huhlọnnọ ehelẹ gbà ṣinyọ́n ẹn bo siọ ẹ. Dile ewọ to doyi, e mọdọ todido depope ma tin ba.

¹⁷ To nukọn mẹ, Jona wá basi zẹẹmẹ nuhe yin numọtolanmẹ etọn to ojlẹ enẹ mẹ tọn. E flin onú delẹ. E lẹn po awubla po dọ emi ma nasọ mọ tẹmpli whanpẹnọ Jehovah tọn he tin to Jelusalẹm gbede ba. E mọdọ emi jei ohù glọ, to odò pete osó lẹ tọn, fie ogbé hùmẹ tọn lẹ lẹdo e pé te. E taidi dọ finẹ wẹ na yin yọdò etọn.—Hia Jona 2:2-6.

18, 19. Etẹwẹ jọ do Jona go to hùzànmẹ, nudida tẹwẹ ze e mì, podọ mẹnu wẹ to godona nujijọ lọ lẹ? (Sọ pọ́n nudọnamẹ odò tọn.)

¹⁸ Ṣigba to ajiji mẹ, e mọdọ nude ja emi dè, yèdọ nudida yuu daho de. Nulọ to dindọnsẹpọ ẹ bo kẹ̀ onù daho etọn bo dlí do e ji bosọ ze e mì!

¹⁹ E taidi dọ Jona tọn ko fó do finẹ. Ṣigba, e mọdọ nujiawu de to jijọ. Ewọ pò to ogbẹ̀! Nulọ ma dù i kavi lì i, podọ agbọ́ masọ whè do e. Jona pò to ogbẹ̀ dile etlẹ yindọ e tin to nuhe dona ko yin yọdò etọn mẹ. Nujijọ ehe jiawu na Jona taun. Matin ayihaawe, Jehovah, Jiwheyẹwhe etọn wẹ “wleawuna whèvi daho de nado ze Jona mì.”c—Jona 1:17.

20. Etẹwẹ odẹ̀ he Jona hò to adọ̀go whèvi daho lọ tọn mẹ plọn mí gando ewọ go?

²⁰ Dile whenu to yìyì, Jona lẹnnupọn bo hodẹ̀ hlan Jehovah Jiwheyẹwhe to finẹ, yèdọ to zinvlu gọ́ngọ́n he mẹ e ma ko nọ̀ pọ́n enẹ mẹ. Hogbe odẹ̀ etọn tọn he yin kinkandai to weta awetọ owe Jona tọn mẹ lẹ dohia dọ ewọ tindo nukunnumọjẹnumẹ sisosiso gando Owe-wiwe lẹ go, na odẹ̀ lọ dlẹnalọdo owe Psalm tọn whlasusu. E sọ dohia dọ Jona tindo jẹhẹnu dagbe de, enẹ wẹ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn. Jona dotana odẹ̀ etọn dọmọ: “Yẹn na yí ogbè pẹdido tọn do sanvọ́ hlan we; yẹn na depà he yẹn ko do nẹ. OKLUNỌ tọn wẹ whlẹngán.”—Jona 2:9.

21. Etẹwẹ Jona plọn gando whlẹngán go, podọ nuplọnmẹ họakuẹ tẹwẹ mí dona nọ flin?

²¹ Jona plọn sọn numimọ etọn mẹ dọ Jehovah sọgan whlẹn mẹdepope gán to fidepope podọ to ojlẹ depope mẹ. Etlẹ yin “to adọ̀go whèvi lọ tọn mẹ,” Jehovah mọ devi etọn he to nuhahun mẹ lọ bo whlẹn ẹn gán. (Jona 1:17) Jehovah kẹdẹ wẹ sọgan hẹn gbẹtọ do ogbẹ̀ to ohò whèvi daho de tọn mẹ na okle atọ̀n, ozán atọ̀n. To egbehe, mí dona nọ flindọ Jehovah wẹ “Jiwheyẹwhe alọ mẹhe tọn mẹ gbọfufu [mítọn tin] te.” (Dan. 5:23) Ewọ wẹ mí duahọ ogbẹ̀ mítọn tọn do. Ṣigba, be mí nọ dopẹna ẹn na ehe ya? Na ewọ wẹ dá mí wutu, mí dona nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn hia ẹ gbọn tonusisena ẹn dali.

22, 23. (a) Nawẹ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn Jona tọn yin whiwhlepọn gbọn? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn apajlẹ Jona tọn mẹ eyin mí ṣinuwa?

²² Etẹwẹ dogbọn Jona dali? Be e plọn nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn etọn hia Jehovah gbọn tonusisena ẹn dali ya? Gbau. To okle atọ̀n, ozán atọ̀n godo, whèvi lọ hẹn Jona wá agé bo “kọ́ Jona jẹgbonu do aigba klo ji.” (Jona 2:10) Yí nukun homẹ tọn do pọ́n, to nujijọ enẹ lẹpo godo, Jona ma tlẹ tin to dandannu glọ nado lìnsin wá agé! Nugbo wẹ dọ mahopọnna fidepope he whèvi lọ kọ́ ẹ do, ewọ lọsu wẹ dona dín ali fihe e jei tọn mọ sọn ohù lọ tó. Ṣigba to enẹgodo, e ma dẹn bọ gbigbọ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn tọn etọn yin whiwhlepọn. Jona 3:1, 2 dọmọ: “Ohó OKLUNỌ tọn sọ wá jẹ Jona dè whla awetọ, dọmọ: Tite, yì jẹ Nineve, tòdaho gbó nẹ, [bo lá owẹ̀n whẹdida tọn he yẹn degbena we lọ].” Etẹwẹ Jona wà?

²³ Jona ma whleawu. Mí hia dọmọ: “Mọ wẹ Jona tite, bo yì jẹ Nineve, kẹdẹdi ohó OKLUNỌ tọn.” (Jona 3:3) Mọwẹ, e setonu. E họnwun dọ e plọnnu sọn nuṣiwa etọn lẹ mẹ. To whẹho ehe lọsu mẹ, mí dona hodo apajlẹ yise Jona tọn. Mímẹpo wẹ nọ waylando; mímẹpo wẹ nọ ṣinuwa. (Lom. 3:23) Eyin mí ṣinuwa, be mí na jo Jehovah sinsẹ̀n do wẹ ya, kavi mí na plọnnu sọn nuṣiwa mítọn mẹ bo yí tonusise do zindonukọn to sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn mẹ?

24, 25. (a) Dona tẹlẹ wẹ Jona mọyi to gbẹwhenu etọn? (b) Dona tẹlẹ wẹ Jona na mọyi to sọgodo?

²⁴ Be Jehovah suahọ Jona na tonusise etọn ya? Mọwẹ, e wàmọ. Di apajlẹ, e taidi dọ Jona wá sè to godo mẹ dọ bato-kùntọ enẹlẹ lọsu gán. Yujẹhọn lọ doalọte tlolo to whenue Jona yí ede do sanvọ́ godo, podọ bato-kùntọ enẹlẹ ‘dibusi OKLUNỌ tlala’ bosọ sanvọ́ hlan ẹn kakati nido yin hlan yẹwhe lalo yetọn lẹ.—Jona 1:15, 16.

²⁵ To linlẹn de mẹ, ahọsumẹ he tlẹ sọ klo hugan enẹ de wá aimẹ to godo mẹ. To dọdai-liho, Jesu yí ojlẹ he Jona yizan to adọ̀go whèvi daho enẹ tọn mẹ jlẹdo ojlẹ he ewọ na yizan to yọdò kavi Ṣeol mẹ go. (Hia Matiu 12:38-40.) Lehe homẹ Jona tọn na hùn nado sèhó gando ahọsumẹ enẹ go to whenue e na yin finfọnsọnku do aigba ji do sọ! (Joh. 5:28, 29) Jehovah jlo na dona hiẹ lọsu ga. Be hiẹ na plọnnu sọn nuṣiwa towe lẹ mẹ bo do gbigbọ tonusise po mẹde-yido-sanvọ́ tọn po hia dile Jona wà do ya?