Ayajijẹ to Jiwheyẹwhe Whlẹngán Mítọn Tọn Mẹ
“Yẹn na jaya to OKLUNỌ mẹ, yẹn na jaglin to Jiwheyẹwhe whlẹngán ṣie tọn mẹ.”—HABBAKUK 3:18.
1. Etẹ go wẹ Daniẹli mọ numimọ de gando jẹnukọnna aijijẹ Babilọni tọn to 539 J.W.M.?
HUGAN owhe ao jẹnukọnna aijijẹ Babilọni tọn to 539 J.W.M., yẹwhegán yọnhonọ Daniẹli mọ numimọ ahunhẹnnamẹ tọn de. E dọ dọdai nujijọ aihọn tọn lẹ he na planmẹ tlọlọ jẹ awhàn godo tọn to kẹntọ Jehovah tọn lẹ po Ahọlu dide Etọn, yèdọ Jesu Klisti po ṣẹnṣẹn kọ̀n. Etẹwẹ yin nuyiwa Daniẹli tọn? E dọmọ: “Yẹn . . . kuṣiọ . . . yè sọ hẹn awuji mi do numimọ lọ go.”—Daniẹli 8:27.
2. Nudindọn tẹwẹ Daniẹli mọ to numimọ mẹ, podọ etẹwẹ yin numọtolanmẹ towe gando sisẹpọ etọn go?
2 Etẹwẹ dogbọn míwlẹ dali? Mí to gbẹnọ yinukọn taun to jujuyi ojlẹ tọn mẹ! Nawẹ mí nọ yinuwa do to whenuena mí yọnẹn dọ nudindọn heyin mimọ to numimọ mẹ gbọn Daniẹli dali—yèdọ awhàn Jiwheyẹwhe tọn heyin Amagẹdọni—ko sẹpọ taun? Nawẹ mí nọ yinuwa gbọn to whenuena mí doayi e go dọ kanyinylan heyin gòhunna to dọdai Habbakuk tọn mẹ ko gbayipe sọmọ bọ vasudo kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn lẹzun nuhe mayọ́n dapana? Vlavo, numọtolanmẹ mítọn lẹ nọ yin dopolọ po Habbakuk tọn lẹ po, dile e yin zẹẹmẹ basina do to weta atọ̀ntọ owe dọdai tọn etọn mẹ.
Habbakuk Hodẹ̀ na Lẹblanu Jiwheyẹwhe Tọn
3. Ota mẹnu lẹ tọn mẹ wẹ Habbakuk hodẹ̀ do, podọ nawẹ hodidọ etọn lẹ sọgan gando mí go gbọn?
3 Habbakuk weta 3 yin odẹ̀ de. Sọgbe hẹ wefọ 1, e yin didọ to ohàn aluẹmẹninọ tọn, hàngbe awubla kavi avigbè tọn lẹ mẹ. Odẹ̀ yẹwhegán lọ tọn yin hihò taidi dọ yé yin na ewọ lọsu wẹ nkọtọn. Ṣigba, na nugbo tọn, Habbakuk to hodọ do ota akọta dide Jiwheyẹwhe tọn tọn mẹ. To egbehe, odẹ̀ etọn tindo zẹẹmẹ sisosiso de na omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, he ko hẹn alọnujan to azọ́n yẹwhehodidọ-Ahọluduta lọ tọn mẹ. To whenuena mí hia Habbakuk weta 3 po ehe po to ayiha mẹ, hogbe etọn lẹ nọ hẹn mí gọ́ na awubla na sọgodo ṣigba na ayajẹ lọsu ga. Odẹ̀, kavi ohàn aluẹmẹninọ Habbakuk tọn, nọ na mí whẹwhinwhẹ́n dolido nado yin ayajẹnọ to Jehovah, Jiwheyẹwhe whlẹngán mítọn tọn mẹ.
4. Naegbọn Habbakuk jẹ budi ji, podọ yizan huhlọn Jiwheyẹwhe tọn tẹwẹ mí sọgan yin nujikudonọ na?
4 Dile mí ko doayi e go do wayi to hosọ awe he jẹnukọn lẹ mẹ, ninọmẹ lẹ ylan taun to aigba Juda tọn ji to azán Habbakuk tọn gbè. Ṣigba Jiwheyẹwhe ma na na dotẹnmẹ ninọmẹ ehe nado to nukọnzindo gba. Jehovah na yinuwa, dile e ko wà do to ojlẹ he wayi lẹ mẹ. Abajọ yẹwhegán lọ dawhá jẹgbonu dọmọ: “OKLUNỌ E, yẹn ko sè linlin hiẹ tọn, bosọ yin avosatọ: OKLUNỌ E, [na nuwiwa towe tọn wutu, NW]!” Etẹ dọ wẹ ewọ te? ‘Linlin lọ dogbọn Jehovah dali’ wẹ kandai nuyiwa huhlọnnọ whenuho mẹ tọn Jiwheyẹwhe tọn lẹ, taidi to Ohù Vẹẹ mẹ, to zungbo mẹ, podọ to Jẹliko. Nuyiwa ehelẹ yin yinyọnẹn ganji na Habbakuk, podọ yé dobuna ẹn na e yọnẹn dọ Jehovah nasọ yí huhlọn daho etọn zan sọta kẹntọ etọn lẹ whladopo dogọ. To whenuena mí mọ kanyinylan gbẹtọvi lẹ tọn to egbehe, mílọsu nọ yọnẹn dọ Jehovah na yinuwa dile e wà do to ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ. Be enẹ nọ dobuna mí wẹ ya? Mọwẹ! Etomọṣo, mí nọ hodẹ̀ dile Habbakuk basi do dọmọ: “To gblagbla owhe lẹ tọn mẹ, to gblagbla owhe lẹ tọn mẹ hẹn ẹn zun yinyọnẹn; to homẹgble mẹ flin lẹblanu.” (Habbakuk 3:2) To ojlẹ sisọ Jiwheyẹwhe tọn mẹ, yèdọ “to gblagbla owhe lẹ tọn mẹ,” na ewọ ni hẹn huhlọn azọ́njiawu tọn etọn gọwá nuyiwa mẹ. Podọ to ojlẹ enẹ mẹ, na e ni flin nado do lẹblanu hia hlan mẹhe yiwanna ẹn lẹ!
Jehovah to Awhànfọ Dè!
5. Nawẹ ‘Jiwheyẹwhe wá sọn Temani’ gbọn, podọ etẹwẹ ehe dohia gando Amagẹdọni go?
5 Etẹwẹ na jọ to whenuena Jehovah sè odẹ̀ lẹblanu tọn mítọn? Mí mọ gblọndo lọ to Habbakuk 3:3, 4 mẹ. Jẹnukọn whẹ́, yẹwhegán lọ dọmọ: “Jiwheyẹwhe sọn Temani wá, podọ Omẹ Wiwe lọ sọn osó Palani mẹ.” Yigodo jẹ azán yẹwhegán Mose tọn gbè, Temani po Palani po tin to aliho he Islaeli gbọ̀n to zungbo mẹ yì Kanani ji. Dile akọta daho Islaeli tọn to nukọnzindo to zọnlinzinzin yetọn mẹ, e taidi dọ Jehovah lọsu tin to zọnlin ji, bọ nudepope ma sọgan hẹn ẹn dote nkọtọn. Ojlẹ vude jẹnukọnna okú Mose tọn, e dọmọ: “OKLUNỌ lọ sọn Sinai mẹ wá, bo fọ́n sọn Suli mẹ jẹ yé dè; e to sisẹ́ sọn osó Palani mẹ jẹgbonu, e sọn fọtọ́n ao omẹ wiwe [angẹli] lẹ lọ tọn mẹ wá.” (Deutelonomi 33:2) To whenuena Jehovah na deafọ sọta kẹntọ etọn lẹ to Amagẹdọni, dohia nugopipe etọn he ma sọgan yin agọjẹdo mọnkọtọn de na tin.
6. To yidogọmẹ na gigo Jiwheyẹwhe tọn, etẹwẹ Klistiani wuntuntunnọ lẹ nọ mọ?
6 Habbakuk sọ dọ ga dọmọ: “Gigo [Jehovah tọn] ṣinyọ́n olọn lẹ, podọ aigba lọ sọ tin gọna pipà etọn. Podọ sisẹ́ etọn tin di hinhọ́n.” Nupinpọn jiawu nankọtọn die! Na nugbo tọn, gbẹtọvi lẹ ma sọgan mọ Jehovah Jiwheyẹwhe bo nọgbẹ̀ gba. (Eksọdusi 33:20) Etomọṣo, na devizọnwatọ nugbonọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, nukun ahun yetọn lẹ tọn to sisẹ́ to whenuena yé lẹnnupọndo gigo daho etọn ji. (Efesunu lẹ 1:18) Podọ Klistiani he tindo wuntuntun lẹ nọ mọ nudevo dogọ gigo Jehovah tọn. Habbakuk 3:4 dotana dọmọ: “Ewọ tindo [hinhọ́n lẹ jẹgbonu ja sọn alọ etọn mẹ, NW]: podọ finẹ whiwhla huhlọn etọn tọn te.” Mọwẹ, mí mọ dọ Jehovah ko wleawufo nado yinuwa, yèdọ nado yí alọ adusi huhlọnnọ po hlọnhlọnnọ etọn po zan.
7. Etẹwẹ zọnlinzinzin awhàngbigba tọn Jiwheyẹwhe tọn na zẹẹmẹdo na mẹhe to atẹṣi sọta ẹ lẹ?
7 Awhànfọdide awhàngbigba Jiwheyẹwhe tọn na zẹẹmẹdo nugbajẹmẹji na mẹhe ṣiatẹ sọta ewọ lẹ. Habbakuk 3:5 dọmọ: “Azọ̀nylankan to yìyì to ewọ nukọn, podọ akán jiji lẹ sọ jẹgbonu yì to afọ etọn lẹ go.” To whenuena Islaelivi lẹ sẹpọ dogbó Aigba Pagbe tọn lẹ to 1473 J.W.M., susu to yé mẹ ṣiatẹ, bo tindo mahẹ to fẹnnuwiwa po boṣiọ-sinsẹ̀n po mẹ. Taidi kọdetọn de, hugan 20 000 wẹ kú sọn azọ̀nylankan de heyin didohlan gbọn Jiwheyẹwhe dali mẹ. (Osọha lẹ 25:1-9) To sọgodo madẹn lọ mẹ, to whenuena Jehovah na deawhànfọ hlan “awhàn azán daho Jiwheyẹwhe Ganhunupo tọn” mẹ, mọdopolọ wẹ mẹhe to atẹṣi sọta ẹ lẹ na jiya na ylando yetọn lẹ do. Mẹdelẹ tlẹ sọgan kú gbọn azọ̀nylankan paa lẹ dali.—Osọhia 16:14, 16.
8. Sọgbe hẹ Habbakuk 3:6, etẹwẹ tin to sẹdotẹnmẹ na kẹntọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ?
8 Todin sè lehe yẹwhegán lọ basi zẹẹmẹ yẹdenanu Jehovah awhànpa lẹ tọn to nuyiwa mẹ do. To Habbakuk 3:6 mẹ, mí hia dọmọ: “E [Jehovah Jiwheyẹwhe] ṣite, bo whàn aigba lọ; e pọ́n, bosọ yàn akọta lẹ doawe ji: yè bosọ vúnvún osó madodogbo lẹ, okọta madopodo lẹ dẹ́. Madopodo wẹ aliho etọn lẹ.” Jẹnukọn whẹ́, Jehovah ‘ṣite abọẹ,’ taidi awhàngán he to nukun yí do jlẹ awhànfuntẹn lọ pọ́n. Kẹntọ etọn lẹ sisọ to obu mẹ. Yé mọ mẹhe yé jlo na hoavùn hẹ lọ bosọ jọsi, bo to linlọ́n to obu mẹ. Jesu dọ dọdai ojlẹ lọ tọn whenuena “whẹndo he tin to aihọn mẹ lẹpo na blawu.” (Matiu 24:30) Whenu na ko fẹ́ whẹpo yé na wá yọnẹn dọ mẹde ma sọgan jẹagọdo Jehovah. Titobasinanu gbẹtọvi tọn lẹ—etlẹ yin dehe taidi nuhe dẹn-to-aimẹ taidi “osó madodogbo lẹ” po “okọta madopodo lẹ” po—na gbà hányán. E na taidi ‘zọnlinzinzin hohowhenu tọn’ Jiwheyẹwhe tọn lẹ, yèdọ taidi aliho he mẹ ewọ yinuwa te to ojlẹ hohowhenu tọn lẹ mẹ.
9, 10. Etẹ go wẹ mí yin nuflin gando to Habbakuk 3:7-11 mẹ?
9 ‘Homẹgble Jehovah tọn ko hùnmiyọ́n’ sọta kẹntọ etọn lẹ. Ṣigba awhànfunnu tẹlẹ wẹ Jehovah na yizan to awhàn daho etọn lọ mẹ? Dotoai dile yẹwhegán lọ to zẹẹmẹ yetọn basi, dọmọ: “Ogába towe wẹ yè hẹn zun ovọ́; whiwhle wẹ opò ohó towe tọn lẹ. Hiẹ yí otọ̀ lẹ do [má] aigba. Osó lẹ mọ we, bo tin to awufiẹsa mẹ; jẹhọn daho osin lẹ tọn juwayi: dogbó lọ do ogbè etọn, bo ze alọ etọn lẹ daga do fiyiji go. Owhè po osun po ṣite abọẹ to fininọ yetọn mẹ: to hinhọ́n ogá towe lẹ tọn mẹ le yé to yìyì do, to sisẹ́ owhán súnsún towe tọn mẹ.”—Habbakuk 3:7-11.
10 To azán Jọṣua tọn lẹ gbè, Jehovah hẹn owhè po osun po nado nọte whii to dohia huhlọn tọn he sẹhundaga de mẹ. (Jọṣua 10:12-14) Dọdai Habbakuk tọn flin mí dọ huhlọn ehe dopolọ na yin yiyizan gbọn Jehovah dali to Amagẹdọni. To 1513 J.W.M., Jehovah dó huhlọn etọn hia do dogbó osin aigba ji tọn lẹ ji to whenuena e yí Ohù Vẹẹ zan nado và awhànpa Falo tọn lẹ sudo. To owhe kande godo, otọ̀ Jọdani tọn he gọ́ sọmọ ma glọnalina Islaeli nado zinzọnlin awhàngbigba tọn biọ Aigba Pagbe tọn mẹ gba. (Jọṣua 3:15-17) To azán Debola yẹwhegán-yọnnu lọ tọn lẹ gbè, jikun wududu lẹ plọ awhàn-kẹkẹ kẹntọ Islaeli tọn yèdọ Sisela tọn lẹ yì. (Whẹdatọ 5:21) Mọdopolọ huhlọn osingigọ tọn, jikun wududu, po dogbó osin tọn ehelẹ po na tin to alọ Jehovah tọn mẹ to Amagẹdọni. Hẹviosò po abì po ga tin to alọ etọn mẹ, taidi owhán de kavi ogágọ̀ de he gọ́ na ogába lẹ.
11. Etẹwẹ na jọ to whenuena Jehovah na túntún huhlọn daho etọn jẹgbonu?
11 Na nugbo tọn, e na yin budonamẹnu taun to whenuena Jehovah na de gigọ́ huhlọn daho etọn tọ́n jẹgbonu. Hogbe Habbakuk tọn lẹ dohia dọ ozán na lẹzun okle bọ okle na sẹ́ hugan lehe owhè sọgan hẹn ẹn yọnbasi do. Vlavo zẹẹmẹ gbọdo dọdai tọn heyin Amagẹdọni tọn ehe yin nujọnu tọn kavi yẹhiadonu tọn, onú dopo họnwun—Jehovah na gbawhàn, bo ma na dike kẹntọ depope ni họ̀ngán gba.
Whlẹngán Yin Hinhẹn Diun na Omẹ Jiwheyẹwhe Tọn Lẹ!
12. Etẹwẹ Jiwheyẹwhe na wà na kẹntọ etọn lẹ, ṣigba mẹnu lẹ wẹ na yin whinwhlẹngán?
12 Yẹwhegán lọ zindonukọn nado basi zẹẹmẹ nuyiwa Jehovah tọn to kẹntọ Etọn lẹ vivasudo mẹ. To Habbakuk 3:12 mẹ, mí hia dọmọ: “Hiẹ gó gbọn aigba lọ mẹ homẹgble mẹ, hiẹ pọ́tọ akọta lẹ to adi mẹ.” Etomọṣo, mẹvivasudo Jehovah tọn tindo lẹndai. Gbẹtọvi delẹ na yin whinwhlẹngán. “Yè hẹn hiẹ jẹgbonu wá na whlẹngán omẹ towe lẹ tọn, na whlẹngán to mẹyiamisisadode towe dè,” wẹ Habbakuk 3:13 dọ. Mọwẹ, Jehovah na whlẹn devizọnwatọ yiamisisadode nugbonọ etọn lẹ gán. Vasudo Babilọni Daho lọ tọn, yèdọ ahọluigba sinsẹ̀n lalo tọn, na yin tadona to whenẹnu. Ṣigba, to egbehe, akọta lẹ to tintẹnpọn nado zà sinsẹ̀n-bibasi wiwe ṣeke sẹ. To madẹnmẹ, awhànpa Gọgi Magọgi tọn lẹ na yangbé devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn. (Ezekiẹli 38:1–39:13; Osọhia 17:1-5, 16-18) Be mẹgbeyinyan kanyinylan tọn enẹ na tindo kọdetọn dagbe wẹ ya? Lala! To whenẹnu wẹ Jehovah na yí homẹgble do pọ́tọ kẹntọ etọn lẹ, bo na lì yé po afọ po taidi gbado to nulise ji. Ṣigba e na whlẹn mẹhe nọ basi sinsẹ̀n hlan ẹn to gbigbọ po nugbo po mẹ lẹ gán.—Johanu 4:24.
13. Nawẹ Habbakuk 3:13 na yin hinhẹndi gbọn?
13 Vasudo mlẹnmlẹn mẹylankan lẹ tọn yin dọdai etọn dọ to hogbe ehelẹ mẹ dọmọ: “Hiẹ [Jehovah] ko fẹ́ nukọntọ lọ sẹ̀ sọn owhé mẹylankan tọn gbè. Hinhẹn dodonu zun ovọ́ yèdọ jẹ okọ̀ go.” (Habbakuk 3:13) “Owhé” ehe wẹ titonu ylankan heyin awuwlena to anademẹ Satani Lẹgba tọn glọ. E na yin gbigbà hányán. “Nukọntọ,” kavi ogán he jẹagọdo Jiwheyẹwhe lẹ, na yin lìlì pọ́dọ́pọ́dọ́. Titonu lọ blebu na yin vivasudo, yèdọ jẹ dodonu etọn ji. E ma na tin-to-aimẹ ba. Kọgbọ jiawu nankọ die enẹ na yin!
14-16. Sọgbe hẹ Habbakuk 3:14, 15, etẹwẹ na jọ do omẹ Jehovah tọn lẹ go podọ do kẹntọ yetọn lẹ go?
14 To Amagẹdọni whenu, mẹhe to tintẹnpọn nado và “mẹyiamisisadode” Jehovah tọn lẹ sudo lẹ na yin hinhẹn biọ bẹwlu mẹ. Sọgbe hẹ Habbakuk 3:14, 15, yẹwhegán lọ dọho hlan Jehovah, dọmọ: “Hiẹ ko yí opò etọn titi do sọnú nukọntọ awhànpadaho etọn lẹ tọn lọ: yé wá di jẹhọnahizi de nado vúnvún mi: ayajijẹ yetọn tin di nado và wamọnọ súdo to nuglọ. Hiẹ ko yí osọ́ towe lẹ do tùnafọ ohù ji, agbowhẹndaho osin hlọnhlọnnọ lẹ tọn.”
15 To whenuena Habbakuk dọ dọ “awhànpadaho . . . wá di jẹhọnahizi de nado vúnvún mi,” yẹwhegán lọ to hodọ do ota devizọnwatọ yiamisisadode Jehovah tọn lẹ tọn mẹ. Taidi jaguda he tọpọwunamẹ lẹ, akọta lẹ na lọ́n jẹ sinsẹ̀n-basitọ Jehovah tọn lẹ ji nado và yé sudo. Kẹntọ Jiwheyẹwhe po omẹ etọn lẹ tọn ehelẹ po na tin to “ayajijẹ” mẹ, yèdọ yin nujikudonọ na kọdetọn dagbe tintindo. Klistiani nugbonọ lẹ na taidi madogánnọ lẹ, taidi ‘mẹhe yin yasana lẹ.’ Ṣigba to whenuena awhànpa he jẹagọdo Jiwheyẹwhe lẹ na jẹ mẹgbeyinyan yetọn ji, Jehovah na hẹn yé nado lẹ́ awhànfunnu yetọn lẹ sọta yedelẹ. Yé na yí awhànfunnu yetọn lẹ, kavi “opò” yetọn lẹ zan, sọta awhànfuntọ yede titi tọn lẹ.
16 Ṣigba nuhe hugan mọ wẹ tin to nukọn ja. Jehovah na yí awhànpa gbigbọnọ he tindo huhlọn hugan gbẹtọvi tọn lẹ zan nado dotana vasudo kẹntọ etọn lẹ tọn. Po “osọ́” awhànpa olọn mẹ tọn etọn lẹ po to Jesu Klisti glọ, e na zindonukọn jẹ awhàngbigba mẹ gbọn “ohù” po “agbowhẹndaho osin hlọnhlọnnọ lẹ tọn” po ji, enẹwẹ yin, osin wuwlu gbẹtọvi kẹntọ bẹwlunọ lẹ tọn. (Osọhia 19:11-21) Enẹgodo mẹylankan lẹ na yin didesẹ sọn aigba ji. Dohia daho huhlọn po whẹdida dodo sọn olọn mẹ wá po tọn nankọ die!
Azán Jehovah Tọn Ja!
17. (a) Naegbọn mí sọgan tindo jidide to hẹndi ohó Habbakuk tọn lẹ mẹ? (b) Nawẹ mí sọgan tin taidi Habbakuk gbọn dile mí to tenọpọn azán daho Jehovah tọn?
17 Mí sọgan deji dọ hogbe Habbakuk tọn lẹ na yin hinhẹndi to madẹnmẹ. Yé ma na dọngbàn gba. Nawẹ hiẹ na yinuwa hlan oyọnẹn jẹnukọn ehe gbọn? Flindọ Habbakuk wlanwe etọn to gbọdo glọ. Jehovah na yinuwa, podọ husudo daho na tin to aigba ji to whenuena enẹ na jọ. Abajọ yẹwhegán lọ wlan dọmọ: “Yẹn sè, ohòtò ṣie bosọ sisọ, nùflo ṣie lẹ whàn na ogbè lọ; yìnyọ̀n biọ ohú ṣie lẹ mẹ, yẹn bosọ sisọ to otẹn ṣie mẹ: na yẹn nido gbọjẹ to teninọpọn azán tukla tọn lọ mẹ, whenuena ewọ he na wá yé ji to gbẹdido lẹ mẹ hẹji wá gbẹtọ ewlẹ ji, nado wá yé ji.” (Habbakuk 3:16) Habbakuk yin hinhẹnjọsi taun—dile e dona yin nukunnumọjẹemẹ do. Ṣigba be yise etọn whàngo wẹ ya? Paali! E jlo nado nọtepọn azán daho Jehovah tọn po sọwhiwhe po. (2 Pita 3:11, 12) Be e mayin enẹ wẹ yin walọyizan mílọsu tọn ya? Na jide tọn mọwẹ! Mí tindo yise gigọ́ dọ dọdai Habbakuk tọn na yin hinhẹndi. Ṣigba kaka e nado mọ hẹndi yí, mí na nọte po sọwhiwhe po.
18. Dile etlẹ yindọ Habbakuk donukun awusinyẹnnamẹnu lẹ, etẹwẹ yin walọyizan etọn?
18 Awhàn nọ saba hẹn awusinyẹnnamẹnu wá, etlẹ yin na mẹhe gbawhàn to godo mẹ lẹ lọsu. Whèdomẹ núdùdù tọn sọgan tin. Nutindo lẹ sọgan yin hinhẹnbú. Nujinọtedo gbẹninọ tọn sọgan yido. Eyin enẹ jọ do mí go, nawẹ mí na yinuwa gbọn? Habbakuk tindo walọyizan apajlẹ dagbenọ de, na e dọmọ: “Na le ovotin ma tlẹ na gbàsẹ́ sọ, mọwẹ sinsẹ́n ma nasọ tin to vẹntin lẹ mẹ; tuklajẹ olivieli tọn na gbòdò, podọ ogle lẹ masọ to núdùdù de na dèjó gba; lẹngbọpa lẹ na yin sinsán sẹ̀ sọn apó lọ mẹ, podọ lẹngbọ de ma nasọ tin to sìnsìntẹn lẹ mẹ: ganṣo yẹn na jaya to OKLUNỌ mẹ, yẹn na jaglin to Jiwheyẹwhe whlẹngán ṣie tọn mẹ.” (Habbakuk 3:17, 18) Habbakuk gbọn lẹnpọn dagbe dali donukun awusinyẹnnamẹnu lẹ, vlavo huvẹ. Ṣogan, e ma hẹn ayajẹ etọn bu to Jehovah, mẹhe dè whlẹngán etọn wá sọn mẹ pọ́n gbede gba.
19. Awusinyẹnnamẹnu tẹlẹ wẹ Klistiani susu lẹ nọ pannukọn, ṣigba nujikudo etẹ tọn wẹ mí na tindo eyin mí ze Jehovah do otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn lẹ mẹ?
19 To egbehe, etlẹ yin jẹnukọnna awhàn Jehovah tọn sọta mẹylankan lẹ, mẹsusu nọ jiya ayimajai sinsinyẹn tọn. Jesu dọ dọdai dọ awhàn lẹ, huvẹ, aigba sisọsisọ lẹ, po azọ̀n ylankan lẹ po na yin apadewhe ‘ohia tintin tofi etọn’ tọn to huhlọn ahọluduta tọn mẹ. (Matiu 24:3-14; Luku 21:10, 11) Susu yisenọ hatọ mítọn lẹ wẹ to gbẹnọ to aigba he nọ yin tuklado sinsinyẹn gbọn hẹndi ohó Jesu tọn lẹ tọn dali ji, podọ yé nọ jiya awusinyẹnnamẹnu sinsinyẹn lẹ tọn taidi kọdetọn de. Klistiani devo lẹ sọgan yin nuyiwadeji to aliho dopolọ mẹ to sọgodo. Na suhugan mítọn lẹ, e yọnbasi dọ ‘ovotin ma na gbàsẹ́’ whẹpo opodo lọ nido wá. Ṣigba, mí yọ́n nuhewutu onú ehelẹ to jijọ, podọ enẹ nọ na huhlọn mí. Humọ, mí tindo godonọnamẹ. Jesu dopagbe dọmọ: “Mì dín ahọludu Jiwheyẹwhe tọn, po dódó etọn po whẹ́; onú helẹ pó wẹ yè na dogọ́ hlan mì.” (Matiu 6:33) Enẹ ma na jidide gbẹzan vivomẹninọ tọn gba, ṣigba e na jide mí dọ eyin mí ze Jehovah do otẹn tintan mẹ to gbẹzan mítọn lẹ mẹ, ewọ na whlá mí.—Psalm 37:25.
20. Mahopọnna awusinyẹnnamẹnu whenu gli tọn lẹ, etẹwẹ mí dona magbè nado wà?
20 Mahopọnna awusinyẹnnamẹnu whenu gli tọn depope he mí dona pehẹ, mí ma na hẹn yise bu to huhlọn mẹwhlẹngán Jehovah tọn mẹ gba. Susu mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu mítọn lẹ po to Aflika, Whèzẹtẹn Europe tọn, podọ to fidevo lẹ dona pannukọn awusinyẹnnamẹnu he zẹjlẹgo lẹ, ṣigba yé to ‘aglinjẹ to Jehovah’ mẹ janwẹ. Na míwlẹ, taidi yewlẹ, ni ma doalọte sọn onú dopolọ wiwà mẹ pọ́n gbede blo. Flindọ Oklunọ Nupojipetọ Jehovah wẹ yin Asisa “huhlọn” mítọn tọn. (Habbakuk 3:19) E ma na hẹn mí jẹflumẹ gbede. Amagẹdọni na wá na jide tọn, podọ aihọn yọyọ dopagbe Jiwheyẹwhe tọn na hodo e na jide tọn. (2 Pita 3:13) Enẹgodo, “yé na yí oyọnẹn gigo OKLUNỌ tọn tọn do gọ́ aigba lọ, dile osin lẹ ṣinyọ́n ohù ji do.” (Habbakuk 2:14) Kakajẹ ojlẹ jiawu enẹ whenu, mì gbọ mí ni to hihodo apajlẹ dagbe Habbakuk tọn. Mì gbọ mí ni nọ ‘jaglin to Jehovah mẹ bosọ yin ayajẹnọ to Jiwheyẹwhe whlẹngán mítọn tọn mẹ’ to whepoponu.
Be Hiẹ Flin Ya?
• Nawẹ odẹ̀ Habbakuk tọn sọgan yinuwado mí ji gbọn?
• Naegbọn Jehovah to awhànfọ dè zọnmii?
• Etẹwẹ dọdai Habbakuk tọn dọ gando whlẹngán go?
• Po walọyizan tẹ po wẹ mí dona to tenọpọn azán daho Jehovah tọn?
[Yẹdide to weda 23]
Be hiẹ yọ́n huhlọn he Jiwheyẹwhe na yizan sọta mẹylankan lẹ to Amagẹdọni ya?