Wleawuna Pọndohlan He Taidi Klisti Tọn Gando Kiklo-Yinyin Go
“Mẹdepope he jlo na lẹzun kiklo to mì mẹ na yin devi mìtọn.”—MATIU 20:26.
1. Pọndohlan tẹwẹ aihọn tindo gando kiklo-yinyin go?
BOṢIỌ Falo Aménophis III tọn he dite na mẹtlu 18 de tin sẹpọ tòdaho Thèbes to Egipti hohowhenu tọn mẹ (Karnak egbezangbe tọn), he tin to nudi kilomẹtlu 500 do hùwaji Caire tọn. Mẹdepope he pọ́n boṣiọ blibata enẹ nọ mọdọ emi ma sọtẹ́n to apá etọn. Matin ayihaawe, boṣiọ ehe he yin didoai nado gbògbéna togán lọ, do nukun he aihọn nọ yí do pọ́n kiklo-yinyin hia—enẹwẹ nado do mẹde hia di omẹ nukundeji podọ mẹjọmẹ dile e sọgan yọnbasi do bo hẹn mẹdevo lẹ tindo numọtolanmẹ nuvọ́nọ-yinyin tọn.
2. Apajlẹ tẹwẹ Jesu zedai na hodotọ etọn lẹ, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí dona kanse mídelẹ?
2 Yí pọndohlan kiklo-yinyin tọn ehe jlẹdo dehe Jesu Klisti plọnmẹ go. Dile etlẹ yindọ ewọ wẹ ‘Oklunọ podọ Mẹplọntọ’ hodotọ etọn lẹ tọn, Jesu plọn yé dọ lizọnyiyi na mẹdevo lẹ wẹ nọ hẹnmẹ klo. To ozán godo tọn he Jesu yizan to aigba ji mẹ, e do zẹẹmẹ nuplọnmẹ etọn tọn hia gbọn afọ devi etọn lẹ tọn kiklọ dali. Nuyiwa lizọnyinamẹ po whiwhẹ po tọn nankọ die! (Johanu 13:4, 5, 14) Nado yilizọn kavi nado yin lizọnyina—detẹ wẹ a yiwanna hugan? Be apajlẹ Klisti tọn fọ́n ojlo lọ dote to hiẹ mẹ nado yin whiwhẹnọ kẹdẹdile ewọ yin do ya? Eyin mọwẹ, mì gbọ mí ni gbadopọnna pọndohlan Klisti tọn gando kiklo-yinyin go to vogbingbọnmẹ na pọndohlan he gbayipe to aihọn mẹ.
Gbẹ́ Pọndohlan Aihọn Tọn Gando Kiklo-Yinyin Go Dai
3. Apajlẹ tẹlẹ wẹ do kọdetọn awubla tọn he mẹhe dín gigo gbẹtọ tọn lẹ tindo hia to Biblu mẹ?
3 Apajlẹ susu tin to Biblu mẹ he dohia dọ pọndohlan aihọn tọn gando kiklo-yinyin go nọ hẹn nugbajẹmẹji wá. Lẹnnupọndo Hamani he tindo aṣẹpipa daho, bo yin omẹ nukundeji de to họ̀nmẹ ahọlu Pẹlsia tọn mẹ to azán Ẹsteli po Mọldekai po tọn lẹ gbè ji. Ojlo zogbe Hamani tọn nado mọ gigo yí dekọtọn do winyan po okú po mẹ na ẹn. (Ẹsteli 3:5; 6:10-12; 7:9, 10) Etẹwẹ dogbọn Nẹbukadnẹzali goyitọ lọ dali, he hùnalẹ̀ to whenuena gandudu etọn diyin hugan? Linlẹn agọ̀ kiklo-yinyin etọn tọn yin didohia to hogbe ehelẹ mẹ dọmọ: “Ehe ma wẹ Babilọni daho, he yẹn ko dó na otẹn ninọ̀ ahọlu tọn, gbọn hlọnhlọn huhlọn ṣie tọn dali podọ na gigo gigodaho ṣie tọn?” (Daniẹli 4:30) Mí ma sọgan nọma donù Hẹlodi Aglipa I goyitọ lọ go, he kẹalọyi gigo he e ma jẹna kakati nado pagigona Jiwheyẹwhe. E “jìwé, bosọ kú.” (Owalọ lẹ 12:21-23) Awugbopo nado mọnukunnujẹ pọndohlan Jehovah tọn mẹ gando kiklo-yinyin go hẹn nugbajẹmẹji winyandomẹ tọn wá omẹ ehe lẹpo ji.
4. Mẹnu wẹ yin dowatọ gbigbọ goyiyi aihọn lọ tọn?
4 Nuhe sọgbe wẹ e yin dọ mí ni tindo ojlo nado yí gbẹzan mítọn zan to aliho he na hẹn gbégbò po sisi po wá na mí mẹ. Etomọṣo, Lẹgba nọ yí ojlo ehe zan gbọn gbigbọ goyiyi tọn hinhẹn gbayipe dali, ehe yin dohia ojlo zogbe egblemaku ewọ lọsu tọn lẹ tọn. (Matiu 4:8, 9) Ma wọn gbede blo dọ ewọ wẹ yin “yẹwhe whenu he tọn,” podọ e ko magbe nado hẹn linlẹn etọn lẹ gbayipe tofi to aigba ji. (2 Kọlintinu lẹ 4:4; Efesunu lẹ 2:2; Osọhia 12:9) To whenuena e yindọ Klistiani lẹ yọ́n dowatọ linlẹn mọnkọtọn lẹ tọn, yé dona gbẹ́ pọndohlan aihọn tọn gando kiklo-yinyin go dai.
5. Be nuwadotana, yindidi, po adọkun po nọ hẹn pekọ dẹn-to-aimẹ wá to afọdopolọji wẹ ya? Basi zẹẹmẹ.
5 Linlẹn dopo he Lẹgba nọ hẹn gbayipe wẹ yindọ mẹjọmẹ-yinyin to aihọn mẹ, pipà mimọyi sọn gbẹtọ lẹ dè, podọ apò he pẹ̀n ganji nọ dekọtọn do gbẹzan ayajẹ tọn mẹ to afọdopolọji. Be nugbo wẹ enẹ yin ya? Be nuwadotana, yindidi, po adọkun po nọ hẹn gbẹzan pekọnọ wá to afọdopolọji wẹ ya? Biblu na mí avase dọ mí ni ma yin kiklọ gbọn linlẹn mọnkọtọn dali blo. Ahọlu Sọlọmọni nuyọnẹntọ wlan dọmọ: “Yẹn lẹn yánkọ lẹpo, po nuyọnẹn azọ́n tọn lẹpo po, dọ ehe wẹ homẹkẹn mẹde tọn sọn kọmẹnu etọn dè. Ovọ́ wẹ ehe ga, homẹgble gbigbọ tọn wẹ.” (Yẹwhehodọtọ 4:4) Mẹsusu he ko vánkan to gbẹzan yetọn lẹpo mẹ nado yin nude to aihọn mẹ sọgan dekunnuna nugbo-yinyin ayinamẹ gbọdo Biblu tọn enẹ tọn. Apajlẹ dopo wẹ dawe de he tindo mahẹ to yẹdide agahun he gbẹtọ lẹ kùn yì osun mẹ tọn bibasi po awuwiwlena agahun lọ po mẹ. E dọmọ: “Yẹn ko wazọ́n sinsinyẹn bo ko lẹzun azọ́nyọnẹntọ daho to nuhe yẹn wà mẹ. Ṣogan nuvọ́ wẹ e ko yin, na e ma hẹn mi tindo ayajẹ po jijọho ayiha mẹ tọn he dẹn-to-aimẹ po.”a Pọndohlan aihọn tọn gando kiklo-yinyin go, vlavo to ajọwiwa, aihundida lanmẹyiya tọn, kavi ayidedai mẹ, ma nọ hẹn pekọ dẹn-to-aimẹ wá gba.
Kiklo-Yinyin Nọ Wá sọn Devizọnwiwa He Sinai do Owanyi ji Mẹ
6. Etẹwẹ dohia dọ Jakobu po Johanu po tindo pọndohlan agọ̀ gando kiklo-yinyin go?
6 Nujijọ de to gbẹzan Jesu tọn mẹ do nuhe kiklo-yinyin nujọnu tọn bẹhẹn hia. Jesu po devi etọn lẹ po to gbejizọnlinzin jei Jelusalẹm na hùnwhẹ Juwayi owhe 33 W.M. tọn. Jakobu po Johanu po heyin hẹnnumẹ Jesu tọn, vlavo nafẹ-vi etọn lẹ, do pọndohlan agọ̀ hia to aliji gando kiklo-yinyin go. Yé basi obiọ ehe gbọn onọ̀ yetọn ji dọmọ: ‘Degbè na mí nido sọgan sinai to adusilọ towe mẹ podọ to amiyọnlọ towe mẹ, to ahọluduta towe mẹ.’ (Matiu 20:21) To Ju lẹ ṣẹnṣẹn, gbégbò daho wẹ e yin nado sinai to adusilọ kavi to amiyọnlọ mẹ. (1 Ahọlu lẹ 2:19) Ojlo zogbe Jakobu po Johanu po tọn sisẹ́ yé nado dín otẹn yẹyinọ hugan lẹ na yedelẹ. Yé jlo na ṣinyọ́nalọ otẹn aṣẹpipa tọn ehelẹ ji. Jesu yọ́n nuhe tin to ayiha yetọn mẹ bo yí dotẹnmẹ hundote lọ zan nado jla pọndohlan agọ̀ he yé tindo gando kiklo-yinyin go do.
7. Nawẹ Jesu do nuhe nọ planmẹ jẹ kiklo-yinyin nugbo Klistiani tọn kọ̀n hia gbọn?
7 Jesu yọnẹn dọ to aihọn he gọ́ na goyiyi ehe mẹ, mẹhe nọ yin pinpọnhlan taidi omẹ daho wẹ mẹhe nọ paṣẹ bo nọ degbè na mẹdevo lẹ podọ mẹhe sọgan mọ nuhe e jlo lẹpo yí to afọdopolọji. Ṣigba to hodotọ Jesu tọn lẹ ṣẹnṣẹn, devizọnwiwa po whiwhẹ po wẹ nọ do kiklo-yinyin hia. Jesu dọmọ: “Mẹdepope he jlo na lẹzun kiklo to mì mẹ na yin devi mìtọn; mẹdepope he sọ jlo na yin nukọntọ to mì mẹ na yin afanumẹ mìtọn.”—Matiu 20:26, 27.
8. Etẹwẹ e zẹẹmẹdo nado yin lizọnyitọ, podọ kanbiọ tẹlẹ wẹ mí sọgan kanse mídelẹ?
8 Hogbe Glẹki tọn heyin lilẹdo “devi” kavi lizọnyitọ to Biblu mẹ dlẹnalọdo mẹde he nọ dovivẹnu vẹkuvẹku bo nọ vánkan nado wadevizọn na mẹdevo lẹ. Jesu to nuplọnmẹ titengbe de plọn devi etọn lẹ dọ: Gbedidena mẹdevo lẹ nado wà onú lẹ ma nọ hẹnmẹ klo gba; devizọnwiwa na mẹdevo lẹ po owanyi po wẹ nọ wàmọ. Kanse dewe dọ: ‘Nawẹ yẹn na ko yinuwa gbọn eyin yẹn wẹ tin to otẹn Jakobu po Johanu po tọn mẹ? Be yẹn na ko mọnukunnujẹemẹ dọ kiklo-yinyin nugbo nọ wá sọn devizọnwiwa he sinai do owanyi ji mẹ ya?’—1 Kọlintinu lẹ 13:3.
9. Apajlẹ tẹwẹ Jesu zedai to nuyiwa hẹ mẹdevo lẹ mẹ?
9 Jesu dohia devi etọn lẹ dọ nujinọtedo kiklo-yinyin aihọn tọn gbọnvona nujinọtedo kiklo-yinyin tọn he Klisti ze apajlẹ etọn dai. E ma tẹnpọn nado dohia mẹhe e to devizọnwa na lẹ dọ emi hugan yé kavi hẹn yé tindo numọtolanmẹ dọ yé whehu emi pọ́n gbede. Gbẹtọ wunmẹ lẹpo—sunnu, yọnnu, ovi lẹ, adọkunnọ, wamọnọ, aṣẹpatọ, po ylandonọ he tlẹ diyin lẹ po—nọ voawu to apá etọn. (Malku 10:13-16; Luku 7:37-50) Gbẹtọ lẹ ma nọ saba whesọ hẹ madogánnọ lẹ. Jesu ma wàmọ gba. Dile etlẹ yindọ devi etọn lẹ nọ ṣinuwa bo nọ tlọ́nu to whedelẹnu, e yí sọwhiwhe do plọn yé bo dohia yé dọ ewọ yin whiwhẹnọ bosọ yin homẹmimiọnnọ nugbonugbo.—Zekalia 9:9; Matiu 11:29; Luku 22:24-27.
10. Nawẹ gbẹzan Jesu tọn blebu do devizọnwiwa na mẹdevo lẹ matin ṣejannabi hia gbọn?
10 Apajlẹ ṣejannabi matindo tọn he Ovi Jiwheyẹwhe tọn he tindo aṣẹpipa daho hugan zedai ehe do nuhe kiklo-yinyin zẹẹmẹdo hia hezeheze. Jesu ma wá aigba ji nado yin lizọnyina gba ṣigba nado yilizọn na mẹdevo lẹ, bo gbọ̀ “azọ̀n hunkọhunkọ” lẹ bosọ de gbẹtọ lẹ sọn nuyiwadomẹji aovi tọn glọ. Mahopọnna dọ onú nọ ṣikọna ẹn bọ e tindo nuhudo gbọjẹ-whenu tọn, e nọ ze nuhudo mẹdevo lẹ tọn do nukọn na ede tọn to whepoponu, bo nọ wà nuhe go e pé lẹpo nado miọnhomẹna yé. (Malku 1:32-34; 6:30-34; Johanu 11:11, 17, 33) Owanyi etọn whàn ẹn nado gọalọna gbẹtọ lẹ to gbigbọ-liho, bọ e nọ zingbejizọnlin gaa lẹ gbọn aliho afínfínnọ lẹ ji nado dọyẹwheho wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn. (Malku 1:38, 39) Matin ayihaawe, Jesu yí nukun nujọnu tọn do pọ́n devizọnwiwa na mẹdevo lẹ.
Hodo Apajlẹ Whiwhẹ Klisti Tọn
11. Jẹhẹnu tẹlẹ wẹ nọ yin dindin to mẹmẹsunnu heyin dide nado wadevizọn taidi nugopọntọ to agun mẹ lẹ si?
11 To vivọnu owhe 1800 lẹ tọn mẹ, pọndohlan he e jẹ dọ nugopọntọ Klistiani lẹ ni tindo yin nùzindeji to whenuena sunnu lẹ to yinyin dide nado yin afọzedaitọ tomẹyitọ he na yì gọalọna omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ. Sọgbe hẹ Le Phare de la Tour de Sion [Glẹnsigbe] 1er septembre 1894 tọn, mẹhe yin dide lẹ wẹ gbẹtọ “walọmimiọnnọ lẹ—na yé nikaa ze yede daga . . . , ayiha whiwhẹnọ lẹ he nọ dín nado dọyẹwheho Klisti tọn kakati nado dọho yedelẹ tọn—he ma nọ jla oyọnẹn yede tọn, ṣigba Ohó [Klisti tọn] to aliho he bọawu bo dohuhlọn mẹ.” E họnwun dọ, Klistiani nugbo lẹ ma dona nọ dín otẹn azọngban tọn nado na pekọ ojlo zogbe mẹdetiti tọn kavi nado diyin, tindo huhlọn, bo paṣẹ do mẹdevo lẹ ji gba. Nugopọntọ whiwhẹnọ de nọ flin dọ azọngban etọn lẹ yin “azọ́n dagbe de,” e mayin otẹn aṣẹpipa tọn nado hẹn gigo wá ede ji gba. (1 Timoti 3:1, 2) Mẹho po devizọnwatọ lizọnyizọnwiwa tọn lẹpo po dona wà nuhe go yé pé lẹpo nado yí whiwhẹ do wadevizọn na mẹdevo lẹ bo yin nukọntọ to sinsẹ̀nzọn wiwe mẹ, bo gbọnmọ dali ze apajlẹ dagbe dai na mẹdevo lẹ nado hodo.—1 Kọlintinu lẹ 9:19; Galatianu lẹ 5:13; 2 Timoti 4:5.
12. Kanbiọ tẹlẹ wẹ mẹhe to jijlo nado tindo lẹblanulọkẹyi to agun mẹ lẹ sọgan kanse yede?
12 Mẹmẹsunnu depope he jlo na tindo lẹblanulọkẹyi lẹ sọgan kanse ede dọ: ‘Be yẹn nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado yilizọn na mẹdevo lẹ ya, kavi be yẹn nọ jlo dọ mẹdevo lẹ ni yilizọn na mi wẹ ya? Be yẹn nọ jlo nado wazọ́n flinflin alọgọnamẹ tọn lẹ he mẹdevo lẹ sọgan nọma yawu mọ ya?’ Di apajlẹ, jọja sunnu de sọgan jlo nado nọ dọ togunmẹho to agun Klistiani tọn mẹ ṣigba nọ whleawu nado gọalọna mẹhomẹ lẹ. E sọgan yiwanna gbẹdido hẹ azọngbannọ lẹ to agun mẹ ṣigba nọ whleawu nado doalọ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ. Jọja mọnkọtọn dona kanse ede dọ: ‘Be adà sinsẹ̀nzọn Jiwheyẹwhe tọn he nọ hẹn yindidi po pipà po wá lẹ kẹdẹ wẹ yẹn yiwanna ya? Be yẹn to tintẹnpọn nado yin ayidego gbọn mẹdevo lẹ dali wẹ ya?’ Na jide tọn, gigo mẹdetiti tọn dindin ma sọgbe hẹ apajlẹ Klisti tọn gba.—Johanu 5:41.
13. (a) Nawẹ apajlẹ whiwhẹ nugopọntọ de tọn sọgan yinuwado mẹdevo lẹ ji gbọn? (b) Naegbọn mí sọgan dọ dọ whiwhẹ, kavi yinyin whiwhẹnọ to ayiha mẹ, mayin whẹho nujlomẹ tọn na Klistiani de?
13 To whenuena mí dovivẹnu nado hodo apajlẹ whiwhẹ Klisti tọn, mí nọ yin whinwhàn nado yilizọn na mẹdevo lẹ. Lẹnnupọndo apajlẹ nugopọntọ pọnla tọn de tọn ji he to dogbapọnna lehe nulẹ to yìyì do to wekantẹn alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn de mẹ. Dile etlẹ yindọ alọnu etọn ján taun bọ azọngban etọn sọ sù, nugopọntọ ehe nọte nado gọalọna mẹmẹsunnu jọja de he to tuklajẹ nado diọ nutitò delẹ to maṣinu wezinzin tọn ji. “E paṣa mi taun!” wẹ mẹmẹsunnu jọja lọ dọ. “E dọna mi dọ ewọ lọsu ko wazọ́n to maṣinu wunmẹ dopolọ ji to whenuena e to devizọnwa to Bẹtẹli to jọja whenu etọn, bosọ flin lehe e nọ vẹawu do nado mọ nutitò he sọgbe lọ. E gọalọna mi to maṣinu enẹ kọ̀n na ojlẹ delẹ dile etlẹ yindọ e tindo onú titengbe susu devo lẹ nado wà. Enẹ hẹn awuji mi tlala.” Mẹmẹsunnu enẹ, heyin nugopọntọ to wekantẹn alahọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn dopo mẹ todin, gbẹ́ nọ flin nuyiwa whiwhẹ tọn enẹ. Na mí ni ma lẹn dọ mí ko yiaga zẹjlẹgo nado wà onú pẹvipẹvi lẹ kavi dọ mí yin mẹjọmẹ hugan nado wà azọ́n flinflin lẹ gbede blo. Kakatimọ, mí dona yí “ayiha whiwhẹ” tọn do blagbajana mídelẹ. Enẹ mayin whẹho nujlomẹ tọn gba. Apadewhe ‘gbẹtọ yọyọ’ he Klistiani de dona ze dogo tọn wẹ e yin.—Filippinu lẹ 2:3; Kọlọsinu lẹ 3:10, 12; Lomunu lẹ 12:16.
Lehe Pọndohlan He Taidi Klisti Tọn Gando Kiklo-Yinyin Go Nọ Yin Awuwlena Do
14. Nawẹ ayihamẹlinlẹnpọn do haṣinṣan mítọn hẹ Jiwheyẹwhe po hatọ mítọn lẹ po ji sọgan gọalọna mí nado wleawuna pọndohlan he sọgbe gando kiklo-yinyin go gbọn?
14 Nawẹ mí sọgan wleawuna pọndohlan he sọgbe gando kiklo-yinyin go gbọn? Aliho dopo wẹ nado nọ lẹnayihamẹpọn do haṣinṣan he mí tindo hẹ Jehovah Jiwheyẹwhe ji. Kiklo, huhlọn, po nuyọnẹn etọn po zọ́n bọ ewọ yiaga tlala hugan nuhe gbẹtọvi tata lẹ sọgan mọnukunnujẹemẹ. (Isaia 40:22) Ayihamẹlinlẹnpọn do haṣinṣan mítọn hẹ hatọ mítọn lẹ ji sọ nọ gọalọna mí nado wleawuna whiwhẹ. Di apajlẹ, mí sọgan yọ́n nudelẹ hugan mẹdevo lẹ, ṣigba yé sọgan yọ́n to adà gbẹzan tọn heyin nujọnu hugan delẹ mẹ, kavi mẹmẹsunnu Klistiani mítọn lẹ sọgan tindo jẹhẹnu tangan delẹ he míwlẹ ma tindo. Nado dọ hójọhó, susu mẹhe họakuẹ to nukun Jiwheyẹwhe tọn mẹ lẹ tọn ma nọ saba yin ayidego na jijọ whiwhẹ tọn yetọn wutu.—Howhinwhẹn lẹ 3:34; Jakobu 4:6.
15. Nawẹ tenọgligo hinhẹn omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn dohia dọ mẹde ma tindo whẹjijọ depope nado lẹndọ emi hugan mẹdevo lẹ gbọn?
15 Numimọ Kunnudetọ Jehovah tọn he tin to whlepọn glọ na yise yetọn wutu lẹ tọn hẹn nuagokun ehe họnwun ganji. Whlasusu wẹ mẹhe aihọn nọ saba pọnhlan taidi omẹ paa lẹ ko hẹn tenọgli yetọn go hlan Jiwheyẹwhe to whlepọn he vẹadi lẹ glọ. Ayihamẹlinlẹnpọn do apajlẹ mọnkọtọn lẹ ji sọgan gọalọna mí nado whiwhẹ míde bosọ plọn mí ‘ma nado lẹn míde tọn glanglan hú ehe jẹ mí ni lẹn.’—Lomunu lẹ 12:3.b
16. Nawẹ mẹhe tin to agun mẹ lẹpo sọgan wleawuna kiklo-yinyin to apajlẹ Jesu tọn hihodo mẹ gbọn?
16 Klistiani lẹpo, jọja po mẹho po, dona tẹnpọn nado wleawuna pọndohlan he taidi Klisti tọn gando kiklo-yinyin go. Azọ́n voovo lẹ wẹ dona yin wiwà to agun mẹ. Ma gblehomẹ gbede blo eyin hiẹ yin didọna nado wà nude he sọgan taidi nuhe demẹpò. (1 Samuẹli 25:41; 2 Ahọlu lẹ 3:11) Mẹjitọ lẹ emi, be mì nọ na tuli ovi mìtọn lẹ po jọja aflanmẹ mìtọn lẹ po nado yí ayajẹ do wà azọ́n depope heyin didena yé, vlavo to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ kavi to aigba plidopọ tọn ji ya? Be yé nọ mọ dọ mìlọsu lẹ nọ wazọ́n flinflin lẹ ya? Mẹmẹsunnu de, he to devizọnwa todin to tatọ-tẹnnọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ tọn, flin apajlẹ mẹjitọ etọn lẹ tọn ganji. E dọmọ: “Aliho he mẹ yé nọ penukundo azọ́n Plitẹnhọ Ahọluduta tọn kavi nọtẹn plidopọ tọn hinhẹn do wiweji go te dohia mi dọ yé nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n ẹn. Yé nọ saba ze yede jo nado wazọ́n he na hẹn ale wá na agun lọ kavi na mẹmẹsunnu lẹ, mahopọnna lehe azọ́n enẹlẹ sọgan taidi nuhe whè do. Gbigbọ ehe ko gọalọna mi nado nọ kẹalọyi azọ́n depope heyin didena mi tofi to Bẹtẹli po homẹhunhun po.”
17. Aliho tẹlẹ mẹ wẹ yọnnu whiwhẹnọ lẹ sọgan yin dona de na agun lọ te?
17 Gando dagbe mẹdevo lẹ tọn dindin jẹnukọnna mítọn go, Ẹsteli he lẹzun ahọsi Ahọluigba Pẹlsia tọn to owhe kanweko atọ́ntọ J.W.M. ze apajlẹ dagbe dai na mí. Dile etlẹ yindọ họ̀nmẹ wẹ e nọ nọ̀, e tindo ojlo nado ze ogbẹ̀ ede tọn do owù mẹ do omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tamẹ, bo gbọnmọ dali yinuwa to kọndopọmẹ hẹ ojlo Etọn. (Ẹsteli 1:5, 6; 4:14-16) Mahopọnna ninọmẹ akuẹzinzan tọn yetọn lẹ, yọnnu Klistiani lẹ to egbehe sọgan do gbigbọ Ẹsteli tọn nkọtọn hia gbọn tulinina mẹhe gbọjọ lẹ, dlapọn bibasi na awutunọ lẹ, mahẹ tintindo to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ, podọ gbekinkọndopọ hẹ mẹho agun tọn lẹ dali. Lehe mẹmẹyọnnu whiwhẹnọ mọnkọtọn lẹ nọ yin dona de na agun lọ do sọ!
Ale He Nọ Wá sọn Kiklo-Yinyin He Taidi Klisti Tọn mẹ Lẹ
18. Ale tẹlẹ wẹ mí nọ mọ eyin mí do pọndohlan he taidi Klisti tọn hia gando kiklo-yinyin go?
18 Hiẹ na mọ ale susu yí eyin a tindo pọndohlan he taidi Klisti tọn gando kiklo-yinyin go. Devizọnwiwa na mẹdevo lẹ matin ṣejannabi nọ hẹn ayajẹ wá na yé podọ na hiẹ lọsu ga. (Owalọ lẹ 20:35) Dile hiẹ desọn ojlo mẹ bo wazọ́n sinsinyẹn do mẹmẹsunnu towe lẹ tamẹ, hiẹ na lẹzun omẹ vivẹ na yé. (Owalọ lẹ 20:37) Hú popolẹpo, Jehovah nọ pọ́n nuhe hiẹ wà nado yidogọna dagbemẹ-ninọ Klistiani hatọ lẹ tọn hlan taidi avọ́sinsan pipà tọn de he nọ hẹn homẹ etọn hùn.—Filippinu lẹ 2:17.
19. Etẹwẹ dona yin gbemima mítọn na nuhe dù pọndohlan he taidi Klisti tọn gando kiklo-yinyin go?
19 Dopodopo mítọn dona gbeje ede pọ́n ganji bo kanse ede dọ: ‘Be onù kẹdẹ wẹ yẹn na do wleawuna pọndohlan he taidi Klisti tọn gando kiklo-yinyin go ya, kavi yẹn na dovivẹnu vẹkuvẹku nado do e hia to gbẹzan ṣie mẹ?’ Linlẹn he Jehovah tindo gando goyitọ lẹ go họnwun hezeheze. (Howhinwhẹn lẹ 16:5; 1 Pita 5:5) Na nuyiwa mítọn lẹ ni nọ dohia dọ homẹ mítọn nọ hùn nado do pọndohlan he taidi Klisti tọn gando kiklo-yinyin go hia, vlavo to agun Klistiani tọn mẹ, to gbẹzan whẹndo tọn mítọn mẹ, kavi to nuyiwa egbesọ tọn mítọn hẹ mẹdevo lẹ mẹ—dile mí to onú popo wà hlan gigo po pipà Jiwheyẹwhe tọn po.—1 Kọlintinu lẹ 10:31.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Pọ́n Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn [Flansegbe] 1er août 1982, weda 3-6, “J’ai voulu réussir.”
b Di apajlẹ, pọ́n Annuaire des Témoins de Jéhovah 1992, weda 181-2, podọ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ Lọ Tọn [Flansegbe] 1er septembre 1993, weda 27-31.
Be Hiẹ Sọgan Basi Zẹẹmẹ Ya?
• Naegbọn mí dona gbẹ́ pọndohlan aihọn tọn gando kiklo-yinyin go dai?
• Nawẹ Jesu do kiklo-yinyin hia gbọn?
• Nawẹ nugopọntọ lẹ sọgan hodo apajlẹ whiwhẹ Klisti tọn gbọn?
• Etẹwẹ sọgan gọalọna mí nado wleawuna kiklo-yinyin he taidi Klisti tọn?
[Apotin to weda 17]
Mẹnu Wẹ Tindo Kiklo-Yinyin He Taidi Klisti Tọn?
Mẹhe jlo nado yin lizọnyina kavi mẹhe jlo nado yilizọn?
Mẹhe jlo dọ emi ni yin ayidego kavi mẹhe nọ kẹalọyi azọ́n flinflin lẹ?
Mẹhe nọ ze ede daga kavi mẹhe nọ ze mẹdevo lẹ daga?
[Yẹdide to weda 14]
Boṣiọ blibata Falo Aménophis III tọn
[Yẹdide to weda 15]
Be a yọ́n nuhe hẹn nugbajẹmẹji Hamani tọn wá ya?
[Yẹdide lẹ to weda 16]
Be hiẹ nọ dín dotẹnmẹ hundote lẹ nado yilizọn na mẹdevo lẹ ya?