Oyín lọ He Nọ Planmẹ jẹ Yise Nugbo Kọ̀n

“MÌWLẸ ma tindo yise to Jesu po ohùn mẹfligọ tọn etọn po mẹ gba,” wẹ yọnnu de dọ na dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ. Dawe de dọmọ: “Mì ylọ mìdelẹ dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ, ṣigba kunnudetọ Jesu tọn wẹ yẹn yin.”

Pọndohlan lọ dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ ma tindo yise to Jesu mẹ kavi dọ yé ma nọ na ẹn yindidi he pé yin nuhe gbayipe taun. Nalete, etẹwẹ yin nugbo lọ lẹ?

Nugbo wẹ dọ Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ tindo numọtolanmẹ sinsinyẹn dogbọn oyín Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ Jehovah dali.a Itamar, Kunnudetọ de to Brésil, flin dọmọ: “Ojlẹ diọdo tọn to gbẹzan ṣie mẹ wá to whenuena yẹn yọ́n oyín Jiwheyẹwhe tọn. To whenuena yẹn hia ẹ to tintan whenu, e taidi dọ yẹn ko yin finfọ́n sọn amlọn yì kanmẹ de mẹ nkọ. Oyín lọ Jehovah dozolanmẹna mi bosọ whàn mi; e yinuwado adà he siso hugan alindọn ṣie tọn ji.” Etomọṣo, e yidogọ dọmọ: “Mọdopolọ ahun ṣie gọfla po owanyi po na Jesu ga.”

Mọwẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ yọnẹn dọ nado mọ ogbẹ̀ madopodo yí, yé dona tindo yise ‘to oyín Visunnu Jiwheyẹwhe tọn,’ Jesu tọn mẹ. (1 Johanu 5:13) Ṣigba etẹwẹ hodidọ lọ ‘to oyín Jesu tọn mẹ’ zẹẹmẹdo?

Nuhe Oyín Jesu Tọn Nọtena

“To oyín Jesu tọn mẹ” po hodidọ he taidi enẹ nkọ lẹ po yin mimọ gbọn Owe-wiwe Glẹki Klistiani tọn lẹ gblamẹ, kavi “Alẹnu Yọyọ.” Na nugbo tọn, hogbe lọ “oyín” heyin yiyizan po alọdlẹndo azọngban Jesu tọn po sọawuhia hugan whla 80, yèdọ whla 30 delẹ to owe Owalọ lẹ tọn kẹdẹ mẹ. Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ baptizi to oyín Jesu tọn mẹ, hẹnazọ̀ngbọ to oyín etọn mẹ, plọnmẹ to oyín etọn mẹ, jiya na oyín etọn wutu, bosọ doyẹyigona oyín etọn.—Owalọ lẹ 2:38; 3:16; 5:28; 9:14, 16; 19:17.

Sọgbe hẹ wezẹhomẹ Biblu tọn dopo, hogbe Glẹki tọn na “oyín” nọ yin yiyizan gbọzangbọzan to Biblu mẹ “na nuhe oyín de bẹhẹn lẹpo, yèdọ aṣẹpipa, jijọ, tẹnmẹ, gigo, huhlọn, walọ dagbe, po mọmọ po sọyi, na nulẹpo he oyín lọ bẹhẹn lẹ.” Enẹwutu, oyín Jesu tọn nọtena gigo po aṣẹpipa gbloada he Jehovah Jiwheyẹwhe ko ze do alọmẹ na ẹn po. Jesu lọsu dọmọ: “Aṣẹ lẹpo wẹ yè ko jo hlan mi to olọn mẹ podọ to aigba ji.” (Matiu 28:18) To whenuena Pita po Johanu po ko hẹnazọ̀ngbọna dawe sẹkunọ de godo, sinsẹ̀ngan Ju lẹ kanse dọmọ: “Huhlọn, kavi oyín tẹ mẹ wẹ mì to ehe wà te?” Enẹgodo Pita yí adọgbigbo do basi zẹẹmẹ yise etọn to aṣẹ po huhlọn he oyín Jesu tọn nọtena po mẹ to whenuena ewọ hẹn ẹn zun yinyọnẹn dọ to “oyín Jesu Klisti Nazalẹti tọn tọn mẹ, . . . yèdọ to oyín he mẹ wẹ dawe he ṣite to nukọn mìtọn to ofi to agbasa liló mẹ.”—Owalọ lẹ 3:1-10; 4:5-10.

Yise to Jesu mẹ Kavi to Sesali Mẹ?

Ṣigba, yise mọnkọtọn tintindo to oyín Jesu tọn mẹ ma na bọawu gba. Dile Jesu ko dọ dọdai do, devi etọn lẹ na yin ‘yanwle wangbẹna tọn gbọn akọta lẹpo dali to dodonu oyín etọn tọn ji.’ (Matiu 24:9) Etẹwutu? Na oyín Jesu tọn nọtena otẹn etọn taidi Togán dide Jiwheyẹwhe tọn, yèdọ Ahọlu ahọlu lẹ tọn, mẹhe akọta lẹpo dona litai na, yèdọ nude he yé ma wleawu kavi to jijlo nado wà.—Psalm 2:1-7.

Sinsẹ̀ngan azán Jesu tọn gbè lẹ lọsu ma jlo nado litai na Jesu gba. Yé dọmọ: “Míwlẹ ma tindo ahọlu de, adavo Sesali,” bo gbọnmọ dali gbẹ́ Visunnu Jiwheyẹwhe tọn dai. (Johanu 19:13-15) Kakatimọ, yé ze yise yetọn do oyín—yèdọ huhlọn po aṣẹpipa—Sesali tọn po mẹ gọna gandudu ahọluigba etọn tọn. Yé tlẹ magbè dọ Jesu dona kú na yé nido sọgan hẹn otẹn po tẹnmẹ-yinkọ yetọn po go.—Johanu 11:47-53.

Na owhe kanweko susu lẹ to okú Jesu tọn godo, susu mẹhe sọalọakọn nado yin Klistiani lẹ kẹalọyi walọyizan he taidi enẹ heyin nukọntọ Ju lẹ tọn lẹ. Mẹhe yin yiylọdọ Klistiani ehelẹ ze yise yetọn do huhlọn po aṣẹpipa Tohọluduta lọ tọn po mẹ bosọ tindo mahẹ to nudindọn etọn lẹ mẹ. Di dohia, to owhe kanweko 11tọ mẹ, to whenuena ṣọṣi lọ ko wleawuna awhanfuntọ adidọnọ lẹ nado yin militia Christi, kavi awhanfuntọ Klistiani lẹ godo, “azọngban anadidena awhàn dodowiwa tọn yin dide sọn huhlọn omẹ paa Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ ji bọ kakatimọ, yin yiyina ṣọṣi lọ gbọn nukunmọnu awhànfuntọ Klistiani tọn etọn lẹ gblamẹ.” (The Oxford History of Christianity) Linlin lọ yidogọ dọ nulila papa tọn delẹ hẹn awhànfun do sinsẹ̀n tamẹ tọ́ susu nado yise dọ gbọn mahẹ tintindo to awhàn sinsẹ̀n tọn lẹ mẹ dali, “yé ko biọ gbemima de mẹ hẹ Jiwheyẹwhe bo ko hẹn otẹn yetọn to Paladisi mẹ họnwun.”

Mẹdelẹ sọgan dọnnu dọ e yọnbasi nado yin nugbonọ na Jesu podọ to ojlẹ dopolọ mẹ tindo mahẹ to whẹho tonudidọ tọn lẹ mẹ, mọdopolọ to awhàn akọta lẹ tọn mẹ ga. Yé sọgan tindo numọtolanmẹ dọ azọngban Klistiani tọn wẹ nado diahi hẹ oylan to fidepope he e sọgan yin mimọ te podọ ehe bẹ awhànfunfun hẹn eyin e biọ domọ. Ṣigba be Klistiani fliflimẹ tọn lẹ kẹalọyi pọndohlan ehe ya?

“Klistiani fliflimẹ tọn lẹ ma wazọ́n to awhàn mẹ gba,” wẹ hosọ de to linlinwe The Christian Century mẹ dọ. E basi zẹẹmẹ dọ kakajẹ owhe 170-180 W.M., kunnudenu depope matin dọ Klistiani lẹ wazọ́n to awhàn mẹ. Enẹgodo hosọ lọ yidogọ dọmọ: “Klistiani lẹ gbẹ́ nukundiọsọ awhànzọ́n pinplọn yetọn dai vudevude.”

Etẹwẹ ko yin kọdetọn lọ lẹ? “Vlavo nudepope ma ko de sinsẹ̀n Klistiani tọn pò hugan nuyiwa etọn na nuhe dù teninọ he ma gbọnvo sọn enẹ heyin mẹhe mayin Klistiani lẹ tọn zize to awhànfunfun mẹ,” wẹ hosọ lọ to The Christian Century mẹ dọ. “Dọ Klistiani lẹ to alọ de mẹ kẹalọyi yise Mẹwhlẹngantọ dagbe lọ tọn podọ to alọ devo mẹ nọ yí zohunhun do nọgodona awhàn sinsẹ̀n tọn kavi owanyina akọta tọn lẹ ko hẹn yise lọ gble tlala.”

Hihodo Apajlẹ Klistiani Fliflimẹ lẹ Tọn to Egbehe

Be e yọnbasi na Klistiani lẹ to egbehe nado hodo apajlẹ dagbe hugan Klistiani fliflimẹ tọn lẹ ya? Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to owhe kanweko ehe mẹ ko dohia dọ e yọnbasi. To hodidọ gando yé go mẹ, zinjẹgbonutọ Holocaust Educational Digest tọn doayi e go dọmọ: “Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ depope ma na yì awhàn gbede. . . . Eyin mẹlẹpo he tin to aihọn mẹ to otẹn huhlọn tọn mẹ lẹ ko tindo yise ehe nkọtọn wẹ, [Wẹkẹ-Whàn II] ma na ko jọ pọ́n gbede gba.”

Onú dopolọ sọgan yin didọ gando nudindọn lẹdo tọn agọe pete tọn lẹ go, taidi dehe gbajẹgbonu to Agewaji Irlande tọn. Owhe delẹ die wayi, dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ to yẹwhehodọ sọn whédegbè-jẹ-whédegbè to awà Plọtẹstant tọn de ji to tòdaho Belfast tọn mẹ. Whétọ dopo, to yinyọnẹn dọ Kunnudetọ lọ ko yin Katoliki de dai godo, kanse dọmọ: “To whenuena hiẹ yin Katoliki de, be hiẹ nọgodona I.R.A. [Awhànfuntọ Tohọluduta Irlande Tọn] ya?” Kunnudetọ lọ yọnẹn dọ dawe lọ sọgan diọnukun na ewọ ko yin ginglọn to whenuena e yin wiwle po osò de po to aliho ji nado hù Katoliki de bo ko yin didetọn to madẹnmẹ wutu. Enẹwutu Kunnudetọ lọ gblọn dọmọ: “Yẹn mayin Katoliki de todin gba. Dopo to Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ mẹ wẹ yẹn yin. Taidi Klistiani nugbo de, yẹn ma na hù mẹdepope na gandudu kavi na gbẹtọ depope pọ́n gbede gba.” Po enẹ po whétọ lọ na alọ ẹ bo dọmọ: “Mẹhuhu lẹpo wẹ ylan. Azọ́n dagbe wà wẹ mì omẹ ehelẹ te. Mì zindonukọn to e mẹ.”

Nuhe Yise Tintindo to Oyín Jesu Tọn mẹ Zẹẹmẹdo

Nalete, yise tintindo to oyín Jesu tọn mẹ zẹẹmẹdo nususu hugan agọjijo sọn awhàn mẹ poun. E zẹẹmẹdo tonusisena gbedide Klisti tọn lẹpo. To popolẹpo mẹ, Jesu dọmọ: “Họntọn ṣie wẹ mìwlẹ, eyin mì wà onú he yẹn degbena mì lẹ,” podọ dopo to gbedide etọn lẹ mẹ wẹ yindọ mí ni ‘yiwanna ode awetọ.’ (Johanu 15:14, 17) Owanyi nọ dín nado wà dagbe hlan mẹdevo lẹ. E nọ de nuvẹun sinmẹ agbasa tọn, sinsẹ̀n tọn, po akọ̀ po tọn lẹpo sẹ̀. Jesu basi dohia lehe e dona yin bibasi do tọn.

Juvi he tin to azán Jesu tọn gbè lẹ tindo numọtolanmẹ sinsinyẹn sọta Samalianu lẹ. To vogbingbọn mẹ, Jesu dọho hlan yọnnu Samalia tọn de, podọ taidi kọdetọn de, ewọ po mẹsusu devo lẹ po tindo yise to oyín etọn mẹ. (Johanu 4:39) Jesu sọ dọ dọ devi etọn lẹ na yin kunnudetọ emitọn lẹ “to Jelusalẹm mẹ, to Judé lẹpo mẹ, po Samalia po, podọ jẹ opodo aigba tọn.” (Owalọ lẹ 1:8) Owẹn ogbẹ̀-namẹtọ tọn etọn ma dona yin hinhẹndote do Juvi lẹ ji gba. To gbesisọmẹ, Pita yin didọna nado dla awhàngan-kannọ Lomu tọn Kọneliọsi pọ́n. Dile etlẹ yindọ e ma sọgbe hẹ osẹ́n na Juvi de nado dla mẹhe yin akọ̀ devo pọ́n, Jiwheyẹwhe dohia Pita dọ ewọ “ylọ omẹ de osu kavi mawé blo.”—Owalọ lẹ 10:28.

To apajlẹ Jesu tọn hihodo mẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ gọalọna gbẹtọ lẹpo sọn ojlo mẹ wá—mahopọnna sinmẹ agbasa tọn, sinsẹ̀n, kavi dodonu akuẹzinzan tọn yetọn—nado plọnnu gando whlẹngán he nọ wá gbọn oyín Jesu tọn gblamẹ go. Yise to oyín Jesu tọn mẹ nọ whàn yé ‘nado lá to gbangba dọ Jesu wẹ Oklunọ.’ (Lomunu lẹ 10:8, 9) Mí to tuli na mì nado kẹalọyi alọgọ yetọn na mìwlẹ lọsu nido sọgan plọn nado tindo yise to oyín Jesu tọn mẹ.

Na nugbo tọn oyín Jesu tọn dona fọ́n numọtolanmẹ gbégbigbò, sisi, po tonusise tọn po dote. Apọsteli Paulu dọmọ: “To oyín Jesu tọn mẹ kligonu lẹpo nido nọ jẹklo, yé he tin to olọn mẹ lẹ tọn, yé he tin to aigba lẹ tọn, po yé he tin to aigba sabọ lẹ tọn po. Podọ na odẹ́ lẹpo ni nọ yigbe dọ, Jesu Klisti wẹ Oklunọ, hlan gigo Jiwheyẹwhe Otọ́ tọn.” (Filippinu lẹ 2:10, 11) Dile etlẹ yindọ suhugan mẹhe tin to aigba ji lẹ tọn sọgan nọ ma tindo ojlo nado yin mẹmẹglọ hlan gandudu Jesu tọn, Biblu dohia dọ ojlẹ lọ ko sẹpọ to whenuena gbẹtọ lẹpo dona wà mọ kavi yì vasudo. (2 Tẹsalonikanu lẹ 1:6-9) Enẹwutu, ojlẹ lọ die nado tindo yise to oyín Jesu tọn mẹ gbọn tonusisena gbedide etọn lẹpo dali.

[Nudọnamẹ Odò Tọn]

[Yẹdide to weda 6]

To oyín Jesu tọn mẹ, livi susu lẹ ko hùmẹ bosọ yin hùhù

[Yẹdide to weda 7]

Jesu ma nọgodona nuvẹun vogbingbọn sinmẹ agbasa tọn gba. Hiẹ lo?