Hodo Apajlẹ Yise Yetọn Tọn
E Plọn Jonamẹ sọn Oklunọ Etọn Dè
PITA ma na wọn ojlẹ ylankan enẹ gbede whenue nukun etọn dukosọ hẹ nukun Jesu tọn. Be e mọdọ nukunmẹ Jesu tọn dohia dọ ewọ jẹflumẹ kavi gblewhẹdo e wẹ ya? Mí ma sọgan dọ po nujikudo po; kandai gbọdo lọ dọ poun dọ “Oklunọ sọ lilẹ́ bo pọ́n Pita.” (Luku 22:61) Ṣigba whenue nukun yetọn lẹ pé, Pita mọ lehe nuṣiwa etọn titi lẹ klo sọ. E mọdọ emi ko wà nulọ he Jesu ko dọdai dọ emi na wà, yèdọ nude he Pita ko dọ po nujikudo po dọ emi ma na wà gbede—enẹ wẹ nado mọ́n Oklunọ yiwanna etọn. Ojlẹ flumẹjijẹ daho tọn de wẹ e yin na Pita, vlavo ojlẹ he ylan hugan to azán he ylan hugan to gbẹzan etọn mẹ.
Ṣigba, todido gbẹ́ tin. Na yise he Pita tindo klo wutu, e gbẹ́ tindo dotẹnmẹ hundote de nado lẹnvọjọ sọn nuṣiwa etọn lẹ mẹ bo plọn dopo to onú titengbe he Jesu plọnmẹ lẹ mẹ. Nuplọnmẹ ehe gando jonamẹ go. Dopodopo mítọn dona plọn nudopolọ ga, enẹwutu mì gbọ mí ni pọ́n lehe Pita wàmọ gbọn.
Dawe de He Tindo Nususu Nado Plọn
To nudi osun ṣidopo jẹnukọn, whenuena Pita to otò etọn Kapẹlnaumi mẹ, e dọnsẹpọ Jesu bo kanse e dọmọ: “Oklunọ, whla nẹmu wẹ mẹmẹsunnu ṣie na waylando do go e bọ yẹn dona jona ẹn? Kakajẹ whla ṣinawe wẹ ya?” Pita na ko lẹndọ emi nọ jonamẹ tlala. To popolẹpo mẹ, nukọntọ sinsẹ̀n tọn azán etọn gbè tọn lẹ plọnmẹ nado nọ jonamẹ whla atọ̀n poun! Jesu gblọnna ẹn dọmọ: “Kakajẹ whla ṣinawe [ma wẹ] gba, ṣigba, Kakajẹ whla kandegbàn-atọ́n-nukunawe.”—Matiu 18:21, 22.
Be didọ wẹ Jesu te na Pita dọ ni nọ basi kandai nuhe mẹdevo lẹ ṣì wà do e lẹ tọn ya? Lala; kakatimọ, gbọn sọha Pita tọn 7 didiọdo 77 dali, e to didohia ẹ dọ sọha tangan de ma tin na jonamẹ. Jesu dohia dọ gbigbọ he pavava to whenẹnu wẹ yinuwado Pita ji, yèdọ gbigbọ kanyinylan tọn he ma nọ jonamẹ podọ ehe nọ hia whla nẹmu he yè jona mẹde taidi dọ akuẹ hia wẹ yè te nkọ. Ṣigba, jonamẹ he sinai do nujinọtedo Jiwheyẹwhe tọn lẹ ji nọ sù tlala, yèdọ ma tindo dogbó.
Pita ma dọ̀nnu hẹ Jesu. Ṣigba be nuplọnmẹ Jesu tọn jẹ ahun etọn mẹ ya? To whedelẹnu mí nọ mọdọ jonamẹ yin nujọnu to whenue mí doayi e go dọ mílọsu tindo nuhudo etọn taun. Enẹwutu, mì gbọ mí ni lẹnnupọndo nujijọ he wá aimẹ jẹnukọnna okú Jesu tọn lẹ ji. To ojlẹ sinsinyẹn enẹlẹ mẹ, Pita wà nususu he hẹn Oklunọ etọn nado jona ẹn.
Tindo Nuhudo Jonamẹ Tọn Taun
Ozán ayidego tọn de wẹ ozán godo tọn he Jesu yizan to aigba ji yin. Jesu gbẹ́ tindo nususu nado plọn apọsteli etọn lẹ—di apajlẹ, gando whiwhẹ go. Jesu ze apajlẹ dai na yé gbọn afọ yetọn lẹ kiklọ dali, yèdọ azọ́n de he afanumẹ he yìdo hugan to afanumẹ lẹpo mẹ nọ wà. Tlolo Pita tindo ayihaawe eyin e jẹ dọ Jesu ni wàmọ. Enẹwutu e gbẹ́ dọ Jesu ma na klọ afọ na emi. Enẹgodo e tẹkudeji dọ Jesu ma na klọ afọ emitọn lẹ kẹdẹ gba, ṣigba e nasọ klọ alọ emitọn lẹ po ota emitọn po ga! Jesu ma gblehomẹ, ṣigba e yí sọwhiwhe do do nujọnu-yinyin po zẹẹmẹ nuhe wà e te tọn po hia.—Johanu 13:1-17.
Ṣigba, to ojlẹ vude godo, apọsteli lẹ jẹ núdọ̀n ji gando mẹhe klohugan to yé mẹ go. Matin ayihaawe, Pita na ko tindo mahẹ to nudindọn winyandomẹ tọn he do goyiyi gbẹtọvi lẹ tọn hia enẹ mẹ. Etomọṣo, Jesu yí homẹdagbe do jla pọndohlan yetọn do bo tlẹ pà yé na onú dagbe he yé ko wà—enẹ wẹ dọ yé yin nugbonọ na Oklunọ yetọn. Ṣigba, Jesu dọna yé jẹnukọn dọ yemẹpo wẹ na wá họ̀n jo emi do. Pita gblọn dọ emi na tin po e po etlẹ yin kakajẹ kúdonu. Jesu dọ dọdai dọ, kakati nido yinmọ, Pita na mọ́n emi whla atọ̀n whẹpo koklo nado dosé whla awe. To whenẹnu, e ma yindọ Pita gbẹ́ nuhe Jesu dọ kẹdẹ wẹ gba, ṣigba e doawagun dọ emi na yin nugbonọ hú apọsteli he pò lẹpo!—Matiu 26:31-35; Malku 14:27-31; Luku 22:24-28.
Be Jesu gblehomẹ do Pita go wẹ ya? Na nugbo tọn, to ojlẹ sinsinyẹn ehe lẹpo mẹ, Jesu zindonukọn nado doayi jẹhẹnu dagbe apọsteli mapenọ etọn lẹ tọn go. E yọnẹn dọ Pita na mọ́n emi, ṣogan e dọmọ: “Yẹn ko basi ovẹvivẹ do ota towe mẹ na yise towe nikaa miọn; podọ hiẹ, tlolo he hiẹ lẹkọ, hẹn mẹmẹsunnu towe lẹ lodo.” (Luku 22:32) Jesu gbọnmọ dali dohia dọ emi deji dọ Pita na lẹnvọjọ sọn nuṣiwa etọn mẹ bo na gọ̀ jẹ sinsẹ̀nzọn etọn basi ji po nugbonọ-yinyin po. Gbigbọ jonamẹ tọn dagbe nankọ die!
To nukọn mẹ, to jipa Gẹtsemani tọn mẹ, Pita tindo nuhudo vọjlado tọn whlasusu. Jesu biọ to ewọ gọna Jakọbu po Johanu po si nado gbọṣi nukle dile E to dẹ̀ho. Awufiẹsa mẹ wẹ Jesu te bo tindo nuhudo godonọnamẹ tọn, ṣigba Pita po apọsteli awe lọ lẹ po damlọn, e ma yin whladopo. Ohó he Jesu dọ bọdego dohia dọ e hò yetọn pọ́n bo jona yé. E dọmọ: “Nugbo wẹ dọ gbigbọ to jijlo taun, ṣigba agbasa yin madogánnọ.”—Malku 14:32-38.
E ma dẹn bọ gbẹtọgun de wá bo hẹn zòwhán, ohí po aglọpò lẹ po. Todin apọsteli lẹ dona họ́ yede bo yinuwa po zinzin po. Ṣigba, Pita yawu dọ̀n ohí tọ́n bo dlí i do ota Malkọs, yèdọ afanumẹ yẹwhenọ daho lọ tọn ji bosọ pà otó dawe lọ tọn dopo sẹ̀. Jesu yí homẹfa do gbẹnuna Pita, bo hẹnazọ̀ngbọna afanumẹ lọ bosọ donù nunọwhinnusẹ́n lọ go ma nado doalọ to danuwiwa mẹ, yèdọ nunọwhinnusẹ́n de he nọ deanana hodotọ Jesu tọn lẹ kakajẹ egbehe. (Matiu 26:47-55; Luku 22:47-51; Johanu 18:10, 11) Pita ko ṣì nususu wà todin he biọ dọ Oklunọ etọn ni jona ẹn. Whẹho etọn na ko flin mí dọ “mímẹpo wẹ nọ dahli whlasusu.” (Jakọbu 3:2) Mẹnu to mí mẹ wẹ ma nọ tindo nuhudo jonamẹ Jiwheyẹwhe tọn to azán dopodopo gbè? Ṣigba na Pita, nususu na gbẹsọ jọ to ozán enẹ mẹ. E nasọ ṣì onú daho de wà to nukọn mẹ.
Nuṣiwa Daho Pita Tọn
Jesu dọna gbẹtọgun lọ dọ eyin emi dín wẹ yé te, yé ni gbọ apọsteli emitọn lẹ ni yì. Pita ma penugo nado wà nudepope dile e mọ bọ gbẹtọgun lọ blá Jesu. Whenẹnu Pita họ̀n, kẹdẹdile apọsteli hatọ etọn lẹ wà do.
Pita po Johanu po wá nọte, vlavo sẹpọ owhé Annas, yèdọ Yẹwhenọ Daho dai tọn lọ tọn gbè, fie Jesu yin zize yì jẹnukọn na hokansemẹ. To whenuena gbẹtọ lẹ plan Jesu sọn finẹ, Pita po Johanu po hodo yé “to aganu.” (Matiu 26:58; Johanu 18:12, 13) Pita ma dibu. Na nugbo tọn, e biọ dọ e ni tindo adọgbigbo jẹ obá de mẹ nado sọgan hodo omẹ enẹlẹ. Gbẹtọgun lọ hẹn adanwànu lẹ, podọ e ma ko dẹn din bọ Pita ko gbleawuna dopo to yé mẹ. Etomọṣo, apajlẹ Pita tọn ma dohia dọ e tindo owanyi wunmẹ he e sọalọakọ́n nado tindo—enẹ wẹ ojlo lọ nado kú po Oklunọ etọn po eyin e biọ domọ.—Malku 14:31.
Taidi Pita, mẹsusu to egbehe nọ jlo nado hodo Jesu “to aganu”—to linlẹn lọ mẹ dọ mẹde ma na doayi emi go. Ṣigba dile Pita lọsu wá dọ do to wekanhlanmẹ etọn mẹ, aliho dopo gee lọ nado hodo Klisti dile e jẹ do wẹ nado dọnsẹpọ ẹ pẹkipẹki dile e sọgan yọnbasi do, bo hodo apajlẹ etọn to onú lẹpo mẹ mahopọnna nudepope he mẹ e sọgan dekọtọn do.—1 Pita 2:21.
Pita zọ̀n dẹẹdẹ hodo mẹhe wle Jesu lẹ kakajẹ họngbo dopo to owhé daho hugan Jelusalẹm tọn lẹ mẹ tọn kọ̀n. Owhé Kaifa tọn wẹ, yèdọ yẹwhenọ daho adọkunnọ podọ huhlọnnọ lọ. Owhé mọnkọtọn lẹ nọ saba yin gbigbá lẹdo awánu de bo nọ tindo họngbo de to nukọn. Pita wá họngbo lọ kọ̀n bọ họngbo-ṣọ́tọ lọ gbẹ́ dọ e ma na biọ e mẹ. Johanu he ko biọ owhé lọ gbè wá bo dọho hẹ họngbo-ṣọ́tọ lọ bọ e nagbè Pita nado biọ e mẹ. E taidi dọ Pita po Johanu po ma nọ ofi dopolọ; podọ Pita ma biọ owhé lọ gbè po linlẹn lọ po nado nọ Oklunọ etọn pá. E nọ awánu lọ, fie afanumẹ po devi delẹ po to miyọ́n hú to ozán fifá enẹ mẹ te, bo to pinpọn dile mẹhe to kunnu lalo de do Jesu go lẹ to yìyì bo to wiwá.—Malku 14:54-57; Johanu 18:15, 16, 18.
To hinhọ́n nù, yọnnu họngbo-ṣọ́tọ lọ he ko na dotẹnmẹ Pita nado biọ owhé lọ gbè penugo todin nado mọ ẹn ganji. E yọ́n Pita. E dlẹnalọdo e bo dọmọ: “Hiẹ lọsu ga nọ zọnhẹ Jesu, Galilinu lọ!” Na Pita ma donukun etọn wutu, e mọ́n Jesu—bo tlẹ dọ dọ emi ma yọ́n nuhe dọ yọnnu lọ te. E wá nọte sẹpọ họngbo lọ bo tẹnpọn nado họnbẹ, ṣigba yọnnu devo doayi e go bo dọ onú dopolọ lẹ na ẹn dọmọ: “Dawe ehe nọ zọnhẹ Jesu, Nazalẹtinu lọ.” Pita whlé dọmọ: “Yẹn ma yọ́n dawe lọ!” (Matiu 26:69-72) Vlavo whla awetọ he Pita mọ́n Jesu godo wẹ e sè bọ koklo de dosé, ṣigba e ko jẹflumẹ sọmọ bọ e ma flin nuhe Jesu ko dọdai to gànhiho delẹ die jẹnukọn.
Ojlẹ vude to enẹgodo, Pita gbẹ́ pò to dindin vẹkuvẹku nado whlá ede. Ṣigba, mẹdelẹ he pli to awánu lọ dọnsẹpọ ẹ. Dopo to yé mẹ yin hẹnnumẹ Malkọs tọn, yèdọ afanumẹ he Pita gbleawuna lọ. E dọna Pita dọmọ: “Yẹn mọ we to jipa lọ mẹ hẹ ẹ, kavi yẹn ma mọ we wẹ?” Pita tẹnpọn nado hẹn ẹn họnwun na yé dọ lalo do wẹ yé te. Enẹwutu, e whlé dọ oylan ni wá emi ji eyin lalo do wẹ emi te. Pita dọ mọ e ma dẹn bọ koklo dosé—yèdọ whla awetọ he e sè bọ koklo de dosé to ozán enẹ mẹ.—Johanu 18:26, 27; Malku 14:71, 72.
Jesu ṣẹṣẹ tọ́n wá agbàsẹnu bo yìnnukunpọn mẹhe tin to awánu lọ lẹ hlan. Dile mí dọ do to bẹjẹeji, ojlẹ enẹ mẹ wẹ Pita sọ́ nukun mọ ẹn. Whenẹnu wẹ Pita doayi lehe nuhe e ko ṣì wà do Oklunọ etọn klo sọ go. Pita tọ́n sọn awánu lọ, bọ numọtolanmẹ whẹhuhu tọn he e tindo hẹn ẹn jẹflumẹ taun. E wle ali bo gbọn alihogbó tòdaho lọ tọn lẹ ji, bọ hinhọ́n osun tọn deanana ẹn. E blawu bọ nukun etọn lẹ hlá dasin. Dasin wayi do e bọ e sọ viavi vivẹvivẹ.—Malku 14:72; Luku 22:61, 62.
Eyin mẹde doayi e go dọ nuṣiwa etọn lẹ klo taidi Pita tọn nkọ, mẹlọ sọgan lẹndọ ylando emitọn ko sinyẹn sọmọ bọ emi ma sọgan yin jijona. Pita lọsu sọgan ko lẹnmọ. Ṣigba, be Pita ma sọgan yin jijona wẹ ya?
Be Pita Na Yin Jijona Ya?
E na vẹawu nado mọnukunnujẹ lehe awufiẹsa he Pita tindo siso sọ mẹ dile owùn to kinkẹ̀n bọ nuwiwa azán lọ tọn lẹ bẹjẹeji. Lehe e na ko gblewhẹdo ede to whenue Jesu ko yin yasana na gànhiho lẹ bo wá kú to whèmẹ do sọ! Pita na ko mọdọ emi yidogọna awufiẹsa Oklunọ emitọn tọn to azán godo tọn he E yizan taidi gbẹtọvi de mẹ, bọ enẹ na ko nọ dotukla na ẹn. Dile etlẹ yindọ Pita blawu taun, e ma gbọjọ. Mí sọgan dọ mọ na kandai lọ dohia dọ e ma dọngbàn do kọnawudopọ hẹ mẹmẹsunnu etọn lẹ. (Luku 24:33) Matin ayihaawe, e vẹna apọsteli lẹpo dọ yé yinuwa domọ to ozán ylankan enẹ mẹ, podọ yé na tuli ode awetọ.
To linlẹn de mẹ, dopo to nudide nuyọnẹn tọn hugan he Pita basi lẹ mẹ wẹ enẹ yin. To whenuena devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn de jai, nuhe yin nujọnu hugan lọ ma yin lehe aijijẹ etọn sinyẹn sọ, ṣigba vivẹnudido etọn nado didẹ nuhahun lọ. (Howhinwhẹn lẹ 24:16) Pita do yise nujọnu tọn hia to whenuena e pli hẹ mẹmẹsunnu etọn lẹ mahopọnna flumẹjijẹ etọn. To whenue awubla po numọtolanmẹ whẹhuhu tọn po to nuyiwa do mẹde ji, mẹlọ nọ jlo na klan ede dovo, ṣigba mọwiwà nọ dekọtọn do owù mẹ. (Howhinwhẹn lẹ 18:1) Nuyọnẹnnu wẹ e yin nado gbọṣi yisenọ hatọ lẹ dè bo gọ̀ huhlọn mọyi to gbigbọ-liho.—Heblu lẹ 10:24, 25.
Na Pita tin po mẹmẹsunnu etọn lẹ po wutu, e penugo nado sè linlin he paṣamẹ lọ dọ agbasa Jesu tọn ma to yọdò mẹ ba. Pita po Johanu po họ̀nwezun yì yọdò Jesu tọn he ko yin súsú gbanun-gbanun lọ kọ̀n. Johanu, mẹhe na ko whè hú Pita to owhe mẹ, wẹ wá jẹnukọn. To whenuena e mọ yọdò lọ to nùvo, e whleawu nado biọ e mẹ. Ṣigba Pita ma whleawu. Dile etlẹ yindọ agbọ́ whè do e na e ko họ̀nwezun wutu, e biọ fie Jesu yin didi do lọ tlọlọ. Ṣigba e mọ ẹn to ovọ́!—Johanu 20:3-9.
Be Pita yise dọ Jesu ko yin finfọnsọnku wẹ ya? E ma yise to tintan whenu, mahopọnna dọ yọnnu nugbonọ delẹ na linlin dọ angẹli lẹ ko sọawuhia yé bo dọna yé dọ Jesu ko yin finfọnsọnku. (Luku 23:55–24:11) Ṣigba, to vivọnu azán lọ tọn, awubla po ayihaawe Pita tọn lẹpo po busẹ. Jesu to ogbẹ̀ taidi gbigbọ huhlọnnọ de! E sọawuhia apọsteli etọn lẹpo. Ṣigba jẹnukọnna enẹ, e wà nude whẹ́. Apọsteli lẹ dọ to gbenẹgbe dọmọ: “Na nugbo tọn, Oklunọ ko yin finfọn podọ e sọawuhia Simọni!” (Luku 24:34) Mọdopolọ, apọsteli Paulu wlan to nukọn mẹ gando azán vonọtaun enẹ go dọ Jesu “sọawuhia Kefa, enẹgodo, omẹ wiawe lẹ.” (1 Kọlintinu lẹ 15:5) Oyín Pita tọn devo lẹ wẹ Kefa po Simọni po yin. Jesu sọawuhia ẹ to azán enẹ gbè—matin ayihaawe to whenuena Pita to edeṣo.
Biblu ma dọ nuhe Pita po Jesu po dọna yede to hodọdopọ vonọtaun enẹ whenu gba. Nuhe mí sọgan lẹn poun wẹ yindọ Pita na ko jaya nado mọ Oklunọ etọn yiwanna lọ to ogbẹ̀ whladopo dogọ, podọ nado tindo dotẹnmẹ hundote lọ nado do awubla po lẹnvọjọ etọn po hia. Nuhe e jlo lẹpo ma hugan jona. Be e ma họnwun dọ Jesu na ko jona ẹn tlala ya? To egbehe, Klistiani he jai jẹ ylando mẹ lẹ dona flin whẹho Pita tọn. Mí ma dona lẹn gbede dọ Jiwheyẹwhe ma na jona mí. Jesu hodo apajlẹ Otọ́ etọn tọn to gigọ́ mẹ, yèdọ mẹhe ‘nọ jonamẹ susugege.’—Isaia 55:7.
Kunnudenu Devo Dọ Pita Yin Jijona
Jesu dọna apọsteli etọn lẹ dọ yé ni yì Galili, fie yé na mọ ẹn te whladopo dogọ. Whenue yé wá, Pita de dide nado yì hù whèvi to Ohù Galili tọn ji. Mẹsusu devo lẹ hodo e. Whladopo dogọ, Pita mọ ede to otọ̀ he ji e ko zan owhe susu bẹjẹeji gbẹzan etọn tọn te. Pita sè dile owhlẹ he to ohún lọ go lẹ to núdọ ode do awetọ go, e sè dile agbówhẹn lẹ to bibli, podọ homẹ etọn na ko hùn to whenuena e mọdọ odọ̀ he e ko jẹakọ hẹ lẹ to alọ etọn mẹ. Be e kanse ede to ozán enẹ mẹ lehe e dona deanana gbẹzan etọn do todin he lizọnyizọn aigba ji tọn Jesu tọn ko wá vivọnu wẹ ya? Be e gbẹsọ jlo na lẹzun whèhutọ paa de wẹ ya? Depope he whẹho lọ yin, yé ma mọ whèvi depope wle to ozán enẹ blebu mẹ.—Matiu 26:32; Johanu 21:1-3.
Ṣigba to afọnnu fuu, mẹde ylọ yé sọn huto bo dotuhomẹna yé nado yìn odọ̀ yetọn lẹ do adà awetọ ohún lọ tọn ji. Yé wàmọ bo wle whèvi 153 plipli! Pita yọ́n mẹlọ. E tọ́n sọn ohún lọ mẹ po awuyiya po bo linsin wá agé. To whenue yé wá huto, Jesu na yé whèvi he e hì to akán ji lẹ. Podọ e ze ayidonugo etọn do Pita ji.
Jesu kanse Pita eyin ewọ yiwanna Emi “hú ehelẹ”—matin ayihaawe, whèvi susu lọ lẹ hodọ wẹ Jesu te. To ayiha Pita tọn mẹ, be owanyi na whèvi hùhù yin nujọnu hugan owanyi na Jesu wẹ? Pita ko mọ́n Oklunọ etọn whla atọ̀n, mọdopolọ Jesu na ẹn dotẹnmẹ hundote lọ whla atọ̀n nado do owanyi etọn hia to họntọn etọn lẹ nukọn. To whenue Pita wàmọ, Jesu dohia ẹ lehe e na do owanyi enẹ hia gbọn: Jesu ze sinsẹ̀nzọn wiwe de do alọmẹ na ẹn to mẹlẹpo nukọn, enẹ wẹ nado na núdùdù lẹngbọ Klisti tọn lẹ bo yìn yé, yèdọ hodotọ nugbonọ etọn lẹ.—Johanu 21:4-17.
Gbọnmọ dali, Jesu dohia hezeheze dọ Pita gbẹ́ yọ́n-na-yizan na ẹn podọ na Otọ́ etọn. Pita na hẹn azọ́ndenamẹ vonọtaun de di to agun lọ mẹ to anademẹ Klisti tọn glọ. Kunnudenu huhlọnnọ nankọ die he dohia dọ Jesu jona ẹn pete! Ayihaawe ma tin dọ lẹblanu Jesu tọn enẹ whàn Pita bo yinuwa do e ji taun.
Pita penukundo azọ́ndenamẹ etọn go po nugbonọ-yinyin po na owhe susu. E hẹn mẹmẹsunnu etọn lẹ lodo dile Jesu degbena ẹn do whẹpo do kú. Pita yí homẹdagbe po homẹfa po do yìn hodotọ Klisti tọn lẹ bosọ na yé núdùdù to gbigbọ-liho. Dawe lọ he nọ yin Simọni dai wá nọgbẹ̀ sọgbe hẹ yinkọ he Jesu na ẹn—enẹ wẹ Pita, kavi Osé—bo lẹzun mẹhe lodo bo dohuhlọn bosọ nọ whàn mẹdevo lẹ nado wà nuhe sọgbe to agun lọ mẹ. Pita do ehe hia to wekanhlanmẹ zohunhunnọ etọn awe lẹ mẹ he lẹzun owe Biblu tọn he họakuẹ lẹ. Wekanhlanmẹ enẹlẹ sọ dohia dọ Pita ma wọn nuhe e plọn sọn Jesu dè gando jonamẹ go.—1 Pita 3:8, 9; 4:8.
Mílọsu sọgan wà nudopolọ. Be mí nọ biọ Jiwheyẹwhe dọ ni jona nuṣiwa mítọn lẹ ya? Be mí nọ kẹalọyi jonamẹ Jiwheyẹwhe tọn bo yise dọ ewọ penugo nado klọ mí wé ya? Podọ be mí nọ jona hatọ mítọn lẹ lọsu ga ya? Eyin mí nọ wàmọ, mí na hodo apajlẹ yise Pita tọn—po lẹblanu Oklunọ etọn tọn po.
[Blurb on page 22]
Pita ṣì nususu wà he biọ dọ Oklunọ etọn ni jona ẹn, ṣigba mẹnu to mí mẹ wẹ ma nọ tindo nuhudo jonamẹ tọn to azán dopodopo gbè?
[Yẹdide to weda 23]
“Oklunọ sọ lilẹ́ bo pọ́n Pita”
[Yẹdide to weda 24]
“Oklunọ . . . sọawuhia Simọni!”