Nawẹ Yise Towe Na Lodo Sọ?

 1. Kanbiọ tẹwẹ mí gán kanse míde?

BE AHUN towe nọ gbàdo to whedelẹnu eyin a lẹnnupọndo nujijọ he to nukọn ja lẹ ji, taidi vasudo sinsẹ̀n lalo tọn, mẹgbeyinyan Gọgi Magọgi tọn po awhàn Amagẹdọni tọn po wẹ ya? Be a ko kanse dewe pọ́n dọ, ‘Be n’na penugo bo hẹn tenọgli ṣie go to nujijọ dobu enẹlẹ whenu ya?’ Eyin kanbiọ mọnkọ lẹ nọ wá ayiha mẹ na we, dogbigbapọnna hogbe Jesu tọn lẹ he to wefọ he ji hosọ mítọn sinai do mẹ na gọalọna we taun. Jesu dọna devi etọn lẹ dọmọ: “Mì dike ahun mìtọn biọ bẹwlu mẹ blo. Mì do yise hia.” (Joh. 14:1) Yise he lodo wẹ na gọalọna mí nado yí adọgbigbo do pehẹ whlepọn he to nukọn ja lẹ.

 2. Nawẹ mí gán hẹn yise mítọn lodo gbọn, podọ etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ ehe mẹ?

² Mí gán hẹn yise mítọn lodo nado doakọnna whlepọn he to nukọn ja lẹ, eyin mí lẹnnupọndo lehe mí nọ pehẹ whlepọn yise tọn lẹ todin do ji. Eyin mí na ayidonugo lehe mí nọ yinuwa to whlepọn he mí to pipehẹ to alọnu lẹ mẹ do, mí gán mọ adà he mẹ e na biọ dọ mí ni hẹn yise mítọn lodo te delẹ. Whlepọn dopodopo he mẹ mí jugbọn nọ hẹn yise mítọn lodo dogọ. Ehe na gọalọna mí nado doakọnna whlepọn he to nukọn ja lẹ. To hosọ ehe mẹ, mí na gbadopọnna ninọmẹ ẹnẹ delẹ he devi Jesu tọn lẹ pehẹ he do nuhewutu yé dona wleawuna yise dogọ hia. Mí nasọ dọhodo lehe mí gán pehẹ whlepọn dopolọ lẹ to egbehe do ji, gọna lehe yé gán wleawudaina mí na sọgodo do.

 3. Dile Matiu 6:30, 33 dohia do, nuagokun tẹwẹ Jesu hẹn họnwun gando yise go?

³ Jọwamọnu wẹ e yin dọ tatọ́ whẹndo tọn de ni jlo nado wleawu núdùdù, avọ̀ po adọtẹn po tọn na asi etọn po ovi etọn lẹ po. Ehe ma nọ saba bọawu to ojlẹ awusinyẹn tọn ehelẹ mẹ. To ninọmẹ delẹ mẹ, azọ́n ko gble do yisenọ hatọ mítọn delẹ, podọ mahopọnna vivẹnu he yé do lẹ, e ma ko pà yé nado mọ devo. Mẹdevo lẹ to dandannu glọ nado gbẹ́ azọ́n he ma sọgbe na Klistiani lẹ dai. To ninọmẹ enẹ lẹpo mẹ, mí dona tindo yise he lodo dọ to aliho de mẹ, Jehovah na hẹn ẹn diun dọ whẹndo mítọn mọ nuhe sin hudo mí do lẹ. Jesu hẹn ehe họnwun na devi etọn lẹ to Yẹwhehodidọ Osó ji tọn etọn mẹ. (Hia Matiu 6:30, 33.) Eyin mí nọ kudeji mlẹnmlẹn dọ Jehovah ma na gbẹ́ mí dai, mí na penugo bo na ayidonugo nuhe jẹ lẹ, enẹ wẹ onú Ahọluduta lọ tọn lẹ. Dile mí mọ lehe Jehovah to alọgọna mí nado mọ nuhe sin hudo mí do to agbasa-liho lẹ do, e na lẹzun omẹ nujọnu tọn de na mí bọ yise mítọn nasọ lodo dogọ.

4, 5. Etẹwẹ gọalọna whẹndo de nado pehẹ nuhiha gando nuhudo agbasa tọn yetọn lẹ go?

⁴ Doayi lehe whẹndo de to Vénézuéla do numimọ alọgọ Jehovah tọn do go, whenue yé to nuhà gando nuhudo agbasa tọn yetọn lẹ go. To ojlẹ de mẹ, whẹndo Castro tọn tindo ogle de he nọ gọalọna yé nado mọ dandannu lẹ. Amọ́, jaguda he hẹn osò delẹ wá bo hò ogle yetọn yí bosọ yàn yé sọn e ji. Miguel he yin otọ́ lọ dọmọ: “Nuhe mí nọ do dó ogle pẹvi he mí whé de ji kẹdẹ go wẹ mí nọ ganjẹ todin. To bẹjẹeji azán dopodopo tọn, n’nọ biọ Jehovah dọ ni na mí nuhe sin hudo mí do na azán lọ.” Nulẹ ma bọawuna whẹndo Castro tọn, amọ́ na whẹndo ehe yise mlẹnmlẹn dọ Otọ́ owanyinọ mítọn gán penukundo nuhudo egbesọegbesọ tọn yetọn lẹ go wutu, yé nọ yì opli lẹ to gbesisọ mẹ, bosọ nọ do mahẹ to lizọnyizọn lọ mẹ. Yé ze Ahọluduta lọ do otẹn tintan mẹ to gbẹzan yetọn mẹ, podọ Jehovah nọ na yé nuhe sin hudo yé do lẹ.

⁵ To ojlẹ awusinyẹn tọn yetọn lẹ mẹ, Miguel po asi etọn Yurai po ze ayiha do lehe Jehovah ko penukundo yé go do ji. To whedelẹnu, Jehovah ko yí yisenọ hatọ lẹ zan nado na yé alọgọ kleun de to agbasa-liho, kavi nado gọalọna Miguel nado mọ agbasazọ́n he jẹ de. To ojlẹ devo lẹ mẹ, Jehovah ko hẹn ẹn diun dọ yé mọ dandannu lẹ gbọn alọgọ kọgbọ tọn he alahọ wleawuna lẹ gblamẹ. Jehovah ma gbẹ́ yé dai gbede. Ehe zọ́n bọ yise whẹndo lọ tọn sọ lodo dogọ. To whenue viyọnnu mẹho yetọn Yoselin ko donù ninọmẹ tangan de he mẹ Jehovah gọalọna yé te go godo, e dọmọ: “E nọ yinuwadomẹji taun nado mọ alọ Jehovah tọn to aliho he họnwun mọnkọ mẹ. N’mọ ẹn di họntọn de he go n’gán ganjẹ to gbẹzan ṣie lẹpo mẹ.” E yidogọ dọmọ: “Whlepọn he mẹ whẹndo mítọn jugbọn lẹ wleawudaina mí na whlepọn sinsinyẹn he to nukọn ja lẹ.”

 6. Nawẹ a gán hẹn yise towe lodo gbọn eyin a to pipehẹ nuhahun akuẹzinzan tọn lẹ?

⁶ Be a to pipehẹ nuhahun akuẹzinzan tọn wẹ ya? Eyin mọ wẹ, ojlẹ awusinyẹn tọn de mẹ jugbọn wẹ a te. Amọ́, mahopọnna lehe ninọmẹ towe gán sinyẹn sọ, a gán yí ojlẹ enẹ zan nado hẹn yise towe lodo. Nọ hodẹ̀ bo nọ hia hogbe Jesu tọn he to Matiu 6:25-34 mẹ lẹ bosọ nọ lẹnayihamẹpọn do yé ji. Nọ lẹnnupọndo apajlẹ egbezangbe tọn he dohia dọ Jehovah nọ penukundo mẹhe hẹn alọnu yetọn ján to nuwiwa yẹwhehọluduta tọn mẹ lẹ go ji. (1 Kọl. 15:58) Mọwiwà na hẹn we kudeji dọ dile Otọ́ olọn mẹ tọn towe gọalọna mẹdevo lẹ to ninọmẹ enẹlẹ mẹ do, e na gọalọna hiẹ lọsu ga. E yọ́n nuhe sin hudo a do, podọ e sọ yọ́n lehe e na na ẹn we do. Dile a to alọ Jehovah tọn mọ to gbẹzan towe mẹ, yise towe na lodo dogọ, sọmọ bọ a na penugo bo doakọnna whlepọn he sinyẹn taun lẹ to nukọn mẹ.—Hab. 3:17, 18.

 7. Sọgbe hẹ Matiu 8:23-26, nawẹ “yujẹhọn sinsinyẹn de” whlé yise devi lẹ tọn pọ́n gbọn?

⁷ To whenue Jesu po devi etọn lẹ po pehẹ yujẹhọn de to ohù ji, Jesu yí nujijọ ehe zan nado do adà he mẹ yise yetọn dona yin hinhẹn lodo dogọ te lẹ hia yé. (Hia Matiu 8:23-26.) Dile yujẹhọn lọ to sinsinyẹn deji bọ osin to tọjihun lọ mẹ biọ, Jesu vò fẹẹ bo to amlọndọ. Whenue devi he sin ahun gbàdo ehelẹ fọ́n ẹn bo biọ to Oklunọ si nado whlẹn yé, e yí homẹdagbe do gbẹnuna yé dọmọ: “Naegbọn mì do to budi sọmọ, mì yise pẹvinọ?” Devi he to obu ji ehelẹ dona ko yọnẹn dọ Jehovah penugo mlẹnmlẹn nado basi hihọ́na Jesu po mẹhe topọ hẹ ẹ lẹ po. Be a mọ nuplọnmẹ lọ ya? Yise he lodo gán gọalọna mí nado pehẹ “yujẹhọn sinsinyẹn” depope, vlavo eyin yujẹhọn jọnun kavi yẹhiadonu tọn.

8, 9. Nawẹ yise Anel tọn yin whiwhlepọn gbọn, podọ etẹwẹ gọalọna ẹn?

⁸ Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹyọnnu tlẹnnọ de he nọ yin Anel bo wá sọn Porto Rico tọn ji. Yise etọn wá lodo dogọ, whenue e jugbọn whlepọn sinsinyẹn de mẹ godo. “Yujẹhọn sinsinyẹn” jọnun de wẹ e pehẹ. Whlepọn ehe bẹjẹeji to 2017, whenue Jẹhọn-ahizi Maria hẹn owhé etọn gble. Yujẹhọn lọ sọ zọ́n bọ e hẹn agbasazọ́n etọn bu. E yigbe dọmọ: “To ojlẹ sinsinyẹn enẹlẹ mẹ, n’nọ hanú, amọ́ n’sọ plọn nado nọ dejido Jehovah go gbọn odẹ̀ gblamẹ, bo ma nọ na dotẹnmẹ nuhiha ṣie lẹ nado hẹn mi gbọjọ petepete.”

⁹ Anel donù nudevo he gọalọna ẹn nado pehẹ whlepọn etọn go, enẹ wẹ tonusise. E dọmọ: “Anademẹ titobasinanu lọ tọn hihodo gọalọna mi nado gọ̀ biọ dee mẹ. N’mọ alọ Jehovah tọn to whenue pipli mẹmẹsunnu lẹ tọn na mi tuli gbigbọmẹ tọn gọna nuhudo agbasa tọn he sin hudo n’do lẹ.” E yidogọ dọmọ: “Jehovah ko na mi susugege hú nuhe n’tlẹ gán donukun, podọ yise ṣie sọ lodo dogọ taun.”

10. Etẹwẹ a gán wà eyin a to pipehẹ “yujẹhọn sinsinyẹn de”?

¹⁰ Be a to pipehẹ “yujẹhọn sinsinyẹn de” to gbẹzan towe mẹ wẹ ya? Vlavo, a to awufiẹsa mẹ na nugbajẹmẹji jọwamọ tọn de wutu. Kavi e gán yindọ yujẹhọn yẹhiadonu tọn de taidi nuhahun agbasalilo tọn de wẹ hẹn we jẹflumẹ sinsinyẹn bọ a ma yọ́n nuhe a na wà. A gán nọ hanú to whedelẹnu, amọ́ ma dike nuhiha towe ni glọnalina we nado dejido Jehovah go blo. Nọ hodẹ̀ vẹkuvẹku hlan ẹn. Podọ, eyin a nọ lẹnayihamẹpọn do ojlẹ he mẹ Jehovah ko gọalọna we te wayi lẹ ji, ehe na zọ́n bọ yise towe na lodo dogọ. (Salm. 77:11, 12) A gán kudeji dọ ewọ ma na gbẹ́ we dai gbede, todin kavi to nukọn mẹ.

11. Naegbọn mí dona magbe nado nọ setonuna mẹhe to anadenanu lẹ?

¹¹ Nudevo tẹwẹ gán gọalọna we nado doakọnna whlepọn lẹ? Dile Anel dọ do wayi, tonusise wẹ. Plọn nado nọ dejido mẹhe go Jehovah po Jesu po nọ dejido lẹ go. To whedelẹnu, mẹhe yin dide nado deanananu lẹ gán na anademẹ delẹ he taidi nuhe ma sọgbe hẹ lẹnpọn dagbe. Etomọṣo, Jehovah nọ dona mẹhe nọ setonu lẹ. Ohó etọn po numimọ devizọnwatọ nugbonọ lẹ tọn po ko dohia mí dọ tonusise nọ whlẹn ogbẹ̀ gán. (Eks. 14:1-4; 2 Otàn. 20:17) Nọ lẹnayihamẹpọn do apajlẹ mọnkọ lẹ ji. Mọwiwà na zọ́n bọ a na hẹn gbemima towe lodo nado kọngbedopọ hẹ anademẹ he titobasinanu lọ nọ na lẹ todin podọ to nukọn mẹ. (Heb. 13:17) Podọ, a ma na tindo whẹwhinwhẹ́n depope nado dibuna yujẹhọn sinsinyẹn he to nukọn ja lọ.—Howh. 3:25.

12. Kanṣiṣa tẹwẹ Luku 18:1-8 basi to yise tintindo po akọndidona mawadodo po ṣẹnṣẹn?

¹² Jesu yọnẹn dọ mawadodo na whlé yise devi etọn lẹ tọn pọ́n. Nado gọalọna yé, e na yé apajlẹ de he yin kinkandai to owe Luku tọn mẹ. Jesu pìntàn nawe asuṣiọsi de tọn he to whẹdatọ mawadodonọ de vẹ̀ nado gọalọna ẹn nado mọ whẹdida dodo yí. E kudeji dọ linsinsinyẹn emitọn ma na yin to ovọ́ mẹ. To godo mẹ, whẹdatọ lọ kẹalọyi obiọ etọn. Etẹwẹ yin nuplọnmẹ lọ? Jehovah ma yin mawadodonọ. Enẹwutu, Jesu dọmọ: ‘To whelọnu lo, na nugbo tọn, be Jiwheyẹwhe ma na hẹn ẹn diun dọ whẹdida dodo yin bibasi na mẹdide etọn lẹ he to awhádo hlan ẹn to okle po ozán po ya?’ (Hia Luku 18:1-8.) Jesu yidogọ dọmọ: “Whenuena Visunnu gbẹtọ tọn na wá, be ewọ na mọ yise ehe to aigba ji nugbonugbo ya?” Whenue mí to oyà mawadodo tọn ji, mí na gbọn homẹfa po linsinsinyẹn po dali dohia dọ mí tindo yise he lodo taidi asuṣiọsi lọ. Yise mọnkọ gán hẹn mí deji dọ e yá wẹo kavi e dẹn, Jehovah na yinuwa do ota mítọn mẹ. Mí sọ dona nọ dejido huhlọn odẹ̀ tọn go. To whedelẹnu, odẹ̀ mítọn gán hẹn kọdetọn he mí ma donukun lẹ wá.

13. Nawẹ odẹ̀ gọalọna whẹndo de he yin nuyiwa hẹ to aliho agọ̀ mẹ gbọn?

¹³ Lẹnnupọndo apajlẹ mẹmẹyọnnu de he nọ yin Vero bo nọ nọ̀ République Démocratique du Congo tọn ji. Vero po asu mayisenọ etọn po gọna viyọnnu owhe 15 mẹvi yetọn, to dandannu glọ nado họ̀n sọn gbétatò yetọn mẹ whenue pipli awhànfuntọ lẹ tọn de wá gbànú to finẹ. To whenue yé to aliji, yé wá jẹ fide bọ mẹhe do ponọ-wù delẹ do yé te bo sìn-adán nado hù yé. Whenue Vero bẹ avi, viyọnnu etọn jẹ dẹ̀ho ji daga bo to yinkọ Jehovah tọn ylọ mapote to odẹ̀ lọ mẹ nado na ẹn tuli. To whenue viyọnnu lọ fó, ogán pipli lọ tọn kanse e dọ, “Ovi e, mẹnu wẹ plọn we dẹ̀hiho?” E gblọn dọmọ: “Iya ṣie wẹ, odẹ̀ apajlẹ tọn he to Matiu 6:9-13 mẹ wẹ e yí do plọn mi dẹ̀hiho.” Dawe lọ dọmọ: “Ovi, yì po mẹjitọ towe lẹ po to jijọho mẹ, podọ na Jehovah Jiwheyẹwhe towe ni basi hihọ́na we!”

14. Etẹwẹ gán whlé yise mítọn pọ́n, podọ etẹwẹ gán gọalọna mí nado doakọnnanu?

¹⁴ Numimọ mọnkọ lẹ plọn mí dọ mí ma dona nọ yí nukunpẹvi do pọ́n nujọnu-yinyin odẹ̀ tọn gbede. Amọ́ etẹwẹ lo eyin odẹ̀ towe lẹ ma yawu mọ gblọndo, kavi ma mọ gblọndo to aliho ayidego tọn mẹ? Taidi asuṣiọsi he yin nùdego to apajlẹ Jesu tọn mẹ lọ, zindonukọn nado to dẹ̀ho bo deji dọ Jiwheyẹwhe mítọn ma na gbẹ́ we dai, podọ to ojlẹ sisọ mẹ, e na na gblọndo odẹ̀ towe lẹ tọn to aliho de mẹ. Nọ to Jehovah vẹ̀ zọnmii nado mọ gbigbọ wiwe etọn yí. (Flp. 4:13) Nọ flindọ to madẹnmẹ, Jehovah na dona we susugege sọmọ bọ a ma nasọ flin oyà he a ko ji wayi lẹ ba. Dile a yí yise do to akọndona whlepọn lẹ po alọgọ Jehovah tọn po, a na dohuhlọn dogọ nado pehẹ whlepọn he to nukọn ja lẹ.—1 Pita 1:6, 7.

15. Dile e yin didọ do to Matiu 17:19, 20 mẹ, avùnnukundiọsọmẹnu tẹwẹ devi Jesu tọn lẹ pehẹ?

¹⁵ Jesu plọn devi etọn lẹ dọ yise na gọalọna yé nado duto nuhahun lẹ ji. (Hia Matiu 17:19, 20.) To nujijọ de whenu, yé ma penugo bo yàn aovi de, dile etlẹ yindọ yé ko wàmọ po kọdetọn dagbe po to ninọmẹ devo lẹ mẹ. Etẹwutu e ma pà yé to ninọmẹ ehe mẹ? Jesu basi zẹẹmẹ dọ yé do hudo yise tọn dogọ. E dọna yé dọ eyin yé do yise he pé, yé na penugo bo sẹtẹnna nuhahun he taidi osó lẹ! To egbehe, mílọsu gán pehẹ nuhahun he taidi nuhe ji yè ma gán dù te lẹ.

16. Nawẹ yise Geydi tọn gọalọna ẹn nado duto adángbòmẹ po awufiẹsa po ji gbọn?

¹⁶ Doayi apajlẹ Geydi tọn go, yèdọ mẹmẹyọnnu de he wá sọn Guatemala. Asu etọn Edi yin hùhù to whenue yé lẹkọ sọn opli agun tọn de. Nawẹ yise Geydi tọn gọalọna ẹn nado duto awufiẹsa sinsinyẹn etọn ji gbọn? E dọmọ: “Odẹ̀ gọalọna mi nado ze agbàn ṣie lẹ dlan Jehovah ji, ehe zọ́n bọ n’do jijọho. N’mọ nukunpedomẹgo Jehovah tọn to aliho he mẹ whẹndo ṣie po họntọn ṣie he to agun lọ mẹ lẹ po yinuwa hẹ mi te mẹ. Alọnu hinhẹn ján to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ de awufiẹsa ṣie pò, podọ e gọalọna mi nado nọ nọgbẹ̀ to azán dopodopo ji bo ma hanú glanglan gando osọ he ja go. Numimọ ehe plọn mi dọ mahopọnna whlepọn depope he na wá to nukọn mẹ, n’na penugo bo doakọnna po alọgọ Jehovah, Jesu gọna titobasinanu lọ tọn po.”

17. Etẹwẹ mí gán wà eyin mí pehẹ whlepọn he taidi osó lẹ?

¹⁷ Be a to aluẹmẹ na okú mẹyiwanna de tọn wutu wẹ ya? Nọ yí whenu nado hẹn yise towe to todido fọnsọnku tọn mẹ lodo gbọn kandai mẹhe yin finfọnsọnku bọ Biblu dọho yetọn lẹ tọn hihia dali. Be a jẹflumẹ na hagbẹ whẹndo tọn de yin didesẹ sọn agun mẹ wutu wẹ ya? Nọ plọnnu nado hẹn dewe kudeji dọ aliho he mẹ Jiwheyẹwhe nọ domẹplọnlọmẹgo te wẹ yin dagbe hugan lọ. Mahopọnna nuhahun depope he a to pipehẹ, nọ mọ ẹn taidi dotẹnmẹ de nado hẹn yise towe lodo. Nọ dọ nuhe to ahun ji na we lẹ na Jehovah. Ma nọ klan dewe dovo blo, kakatimọ, dọnsẹpọ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu towe lẹ po dogọ. (Howh. 18:1) Nọ do mahẹ to nuwiwa he na gọalọna we nado doakọnnanu lẹ mẹ, eyin etlẹ biọ dọ a ni wàmọ po dasin po. (Salm. 126:5, 6) Nọ hẹn aṣa dagbe opli lẹ yìyì, lizọnyizọn lọ po Biblu hihia po tọn go. Podọ nọ ze ayiha do dona mayọnjlẹ he Jehovah do to sẹdotẹnmẹ na we lẹ ji. Dile a to alọ Jehovah tọn mọ, yise towe to ewọ mẹ na lodo dogọ hugan gbede pọ́n.

18. Eyin a doayi e go dọ nude jẹdò to yise towe go, etẹwẹ a gán wà?

¹⁸ Eyin whlepọn he a pehẹ wayi kavi to pipehẹ to alọnu lẹ dohia dọ nude jẹdò to yise towe go, ma gbọjọ blo. Yí ehe do mọ dotẹnmẹ hundote de nado hẹn yise towe lodo. Basi obiọ dopolọ he apọsteli Jesu tọn lẹ basi dọmọ: “Do yise yise ji na mí.” (Luku 17:5) Podọ, lẹnnupọndo apajlẹ he ji mí dọhodo to hosọ ehe mẹ lẹ ji. Taidi Miguel po Yurai po, nọ flin ojlẹ he mẹ Jehovah ko gọalọna we te lẹpo. Taidi viyọnnu Vero tọn po Anel po, nọ hodẹ̀ hlan Jehovah vẹkuvẹku, titengbe whenue a to pipehẹ nuhahun sinsinyẹn de. Podọ taidi Geydi, nọ kẹalọyi dọ Jehovah gán na we alọgọ he sin hudo a do gbọn whẹndo kavi họntọn lẹ gblamẹ. Eyin a nọ dike Jehovah ni gọalọna we nado jugbọn whlepọn towe lẹ mẹ todin, a na wleawuna jide dogọ dọ ewọ na gọalọna we nado doakọnna whlepọn depope he a gán pehẹ to nukọn mẹ.

19. Nujikudo tẹwẹ Jesu do, podọ jidide tẹwẹ mílọsu gán do?

¹⁹ Jesu gọalọna devi etọn lẹ nado mọ adà he mẹ yé do hudo yise tọn dogọ te, amọ́ e kudeji mlẹnmlẹn dọ po alọgọ Jehovah tọn po, yé na pehẹ whlepọn he to nukọn ja lẹ po kọdetọn dagbe po. (Joh. 14:1; 16:33) E yọnẹn dọ yise he lodo wẹ na gọalọna gbẹtọ susugege lọ nado lùn nukunbibia daho he to nukọn ja lọ tọ́n. (Osọ. 7:9, 14) Be a na tin to yé mẹ ya? Gbọn nukundagbe majẹhẹ Jehovah tọn gblamẹ, e na pà we eyin a nọ yí dotẹnmẹ depope he hundote na we todin zan nado wleawuna yise bosọ hẹn ẹn lodo!—Heb. 10:39.