Etẹwẹ Odọ̀ lọ po Whèvi lọ po Zẹẹmẹdo na We?
“Na mìwlẹ wẹ yè na nado yọ́n onú jiawu ahọludu olọn tọn.”—MATIU 13:11.
1, 2. Naegbọn mí do sọgan tindo ojlo to oló Jesu tọn lẹ mẹ?
BE HIẸ nọ duvivi yinyọn aṣli de tọn kavi pọngbọ hinhẹnwá na nuhahun sinsinyẹn de ya? Etẹwẹ eyin mọbibasi na gọalọna we nado mọ ada towe to lẹndai Jiwheyẹwhe tọn mẹ hezeheze? Po ayajẹ po, hiẹ sọgan duale lẹblanulọkẹyi wuntuntun mọnkọtọn tọn gbọn oló kleun he Jesu dọ gblamẹ. E nọ gblehomẹ na susu mẹhe sè lẹ tọn podọ ko duahunmẹna madosọha mẹdevo lẹ tọn na whenu dindẹn, ṣigba hiẹ sọgan mọnukunnujẹemẹ.
2 Doayi nuhe Jesu dọ to Matiu weta 13 dogbọn yizan oló etọn lẹ tọn dali go. Devi etọn lẹ kanbiọ ẹ dọmọ: “Etẹwutu wẹ hiẹ to hodọ hlan yé to oló mẹ?” (Matiu 13:10) Mọwẹ, naegbọn Jesu nọ yí oló he suhugan gbẹtọ lẹ tọn ma sọgan mọnukunnujẹemẹ lẹ zan? E na gblọndo to wefọ 11 jẹ 13 mẹ dọmọ: “Na mìwlẹ wẹ yè na nado yọ́n onú jiawu ahọludu olọn tọn, ṣigba yè ma na yéwlẹ gba. ... Enẹwutu wẹ yẹn do to hódọ hlan yé to oló mẹ; na to mimọ mẹ, yé ma mọ; to sisè mẹ, yé ma sè, mọ yé ma sọ tunwun in.”
3. Nawẹ nukunnumọjẹ oló Jesu tọn lẹ mẹ sọgan hẹn alemọyinu lẹ wá na mí gbọn?
3 Enẹgodo Jesu yí Isaia 6:9 po 10 po zan, he basi zẹẹmẹ gbẹtọ delẹ tọn he yin tokunọ po nukuntọnnọ lẹ po to gbigbọmẹ. Míwlẹ, nalete, ma dona tin to mọ gba. Eyin mí mọnukunnujẹemẹ bo yinuwa do oló etọn lẹ ji, mí sọgan yin ayajẹnọ talala—yèdọ todin podọ to sọgodo madopodo de mẹ. Jesu na mí jidide he hunzo ehe dọmọ: “[Ayajẹnọ, NW] wẹ nukun mìtọn lẹ, na yé mọ: podọ na otó mìtọn lẹ na yé sè.” (Matiu 13:16) Jidide ehe bẹ oló Jesu tọn lẹpo hẹn, ṣigba mì gbọ mí ni ze ayiha do oló kleun odọ̀ whèhùhù tọn, he yè kandai to Matiu 13:47-50 mẹ ji.
Oló he Tindo Zẹẹmẹ Sisosiso De
4. Etẹwẹ Jesu dọ gbọn yizan oló tọn dali, dile eyin kinkandai do to Matiu 13:47-50 mẹ?
4 “Ahọludu olọn tọn sọ tin jijlẹ do odọ̀ de go, he yè dlan do ohù mẹ, bọ e dọ̀n onu hunkọhunkọ pli. Ehe whenuena yè hẹn ẹn gọ́, yé dọ̀n ẹn do agé, bo sinai, bo bẹ́ ehe yọ́n do ohà mẹ, bo bẹ́ ylanylan lẹ kọnyìngbe. Mọkẹdẹ wẹ é na te to pòdo owhenu tọn; angẹli lẹ na tọ́n wá, bo na klán omẹ ylankan lẹ sọn dodonọ lẹ mẹ, Yé nasọ bẹ́ yé dlan zókan miyọn tọn mẹ; finẹ wẹ avi po adukúnkún po na te.”
5. Kanbiọ alọpa tẹlẹ wẹ fọ́n na nuhe dù zẹẹmẹ oló odọ̀ tọn lọ?
5 Vlavo hiẹ sọgan ko mọ sunnu he yí odọ̀ do to whèvi hù lẹ pọ́n, e whè gbau to sinnimọto kavi television mẹ, enẹwutu oló Jesu tọn ma sinyẹn nado dowunemẹ gba. Ṣigba etẹwẹ dogbọn nuhe e bẹhẹn to gigọmẹ po zẹẹmẹ etọn po dali? Di dohia, Jesu dọ dọ oló ehe yin dogbọn “Ahọluduta olọn tọn” dali. Ṣogan, na jide tọn nuhe dọ e te ma zẹẹmẹdo dọ gbẹtọ “wunmẹ lẹpo” he bẹ́ dagbe po dehe ma yọ́n, kavi ylankan hẹn, na biọ Ahọluduta lọ mẹ ma wẹ gba. Humọ, mẹnu wẹ whèhùtọ lọ? Be whèhùhù ehe po kinklandovo lẹ po wá aimẹ to azán Jesu tọn gbè wẹ, kavi be e sọgan yin ginglọn do azan mítọn, yèdọ “vivọnu whenu-nu dinwhenu tọn” mẹ ya? Be hiẹ mọ dewe to oló ehe mẹ ya? Nawẹ hiẹ sọgan dapana kọdetọn dewe mimọ to mẹhe to avivi po adukun dùdù po lẹ mẹ gbọn?
6. (a) Naegbọn mí dona tindo ojlo vẹkuvẹku to nukunnumọjẹ oló odọ̀ tọn lọ mẹ? (b) Etẹwẹ yin họnhungan lọ he na planmẹ jẹ nukunnumọjẹnumẹ etọn kọ̀n?
6 Kanbiọ mọnkọ lẹ dohia dọ oló ehe to popolẹpo mẹ ma bọawu gba. Nalete, hiẹ wọnji e go blo dọ: “[Ayajẹnọ, NW] wẹ nukun mìtọn lẹ, na yé mọ, podọ otó mìtọn lẹ na yé sè.” Mì gbọ mí ni pọn eyin mí sọgan gbeje zẹẹmẹ etọn lẹ pọn na otó mítọn lẹ ma nado nọ ma sènu podọ nukun mítọn lẹ ma nado su gando zẹẹmẹ etọn go wutu. Na taun tọn, mí tindo họnhungan tangan de to alọnu nado dè zẹẹmẹ etọn lẹ jẹ weho. Hosọ he jẹnukọn dọhodo oylọ basina sunnu whèhùtọ Galili tọn lẹ gbọn Jesu dali nado jo agbasazọn enẹ do bo kẹalọyi azọ́n gbigbọ tọn taidi “whèhùtọ gbẹtọ lẹ tọn.” (Malku 1:17) E dọna yé dọmọ: “Sọn dinvie yì, hiẹ na wlé gbẹtọ lẹ [gbẹte, NW].”—Luku 5:10.
7. Apajlẹ etẹ tọn basi wẹ Jesu te to whenuena e dọho gando whèvi de go?
7 To hukan enẹ tọn ji, whèvi lẹ to oló ehe mẹ nọtena gbẹtọvi lẹ. Gbọnmọ dali, to whenuena wefọ 49 dọho do klandovo omẹ ylankan lẹ tọn sọn dodonọ lẹ go ji, e ma to alọdlẹndo, nudida dagbe kavi ylankan ohùmẹ tọn lẹ gba, ṣigba hlan dodonọ kavi mẹylankan lẹ wẹ e to alọdlẹndo. Mọdopolọ, wefọ 50 ma dona hẹn mí lẹnnupọn do kanlin hùmẹ tọn he nọ viavi kavi du adukun lẹ ji gba. Lala. Oló ehe yin dogbọn bibẹ́ gbẹtọvi lẹ pli po klandovo yétọn po to nukọnmẹ, heyin whẹ̀ho he sinyẹn talala de, dile kọdetọn lọ dohia do.
8. (a) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn kọdetọn whèvi he ma yọ́n lẹ tọn mẹ? (b) To pọndohlan nuhe yin didọ dogbọn whèvi he ma jẹ lẹ tọn dali, tadona tẹ kọ̀n wẹ mí sọgan wá gando Ahọluduta lọ go?
8 Doayi e go dọ whèvi he mayọn-na-yizan lẹ, enẹ wẹ yin, mẹylankan lẹ, na yin zize dlan ozóhọ miyọn tọn mẹ, fie yé na viavi bosọ duadukunkun te. To fidevo Jesu yí avi po adukunkun mọnkọtọn po jlẹdo tintin to gbonu ahọluduta lọ tọn go. (Matiu 8:12; 13:41, 42) To Matiu 5:22 po 18:9 po mẹ, e tlẹ donù “olọnzo miyọn tọn” go, bo gbọnmọ dali do to alọdlẹndo vasudo madopodo. Be enẹ ma do lehe eyin onu tangan do nado yọn zẹẹmẹ oló ehe tọn bo yinuwa to gbesisọ mẹ po e po ya? Mímẹpo yọnẹn dọ to Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn mẹ mẹylankan lẹ ma na tin kavi tlẹ wá tin gba. Enẹwutu, to whenuena Jesu dọ dọ “podọ ahọludu olọn tọn tin jijlẹdo odọ̀ de go,” nuhe dọ e te sọgan ko zẹẹmẹdo dọ to kọndopọmẹ hẹ ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ada de tin taidi odọ̀ de heyin dindlan nado bẹ́ whèvi wunmẹ voovo lẹ.
9. Nawẹ oló odọ̀ tọn lọ bẹ angẹli lẹ hẹn gbọn?
9 To odọ̀ dindlan godo bọ whèvi lẹ yin wiwle, azọ́n kinklandovo tọn de na wá aimẹ. Mẹnu lẹ wẹ Jesu dọ e na bẹhẹn? Matiu 13:49 do sunnu whèhùtọ-nuklandovotọ ehelẹ hia taidi angẹli lẹ. Enẹwutu Jesu to didọna mí dogbọn nukunpedonugo angẹli lẹ tọn dali taidi nuyizan aigba ji tọn de heyin yíyízan nado do gbẹtọ lẹ hia—yedọ delẹ yọnwhanpẹ bosọ jẹ na Ahọluduta olọn tọn, devo lẹ sọawuhia nado taidi nuhe ma jẹ na oylọ enẹ.
Whèhùhù lọ—Whetẹnu Wẹ?
10. Gbọn nulẹnpọn tẹ dali wẹ mí sọgan tindo nujikudo lọ dọ whèhùhù lọ dlẹnkan yinukọn na whenu gaa de?
10 Lẹdo hodidọ lọ tọn gọalọna mí nado mọdona ojlẹ he mẹ ehe na jọ te. Ojlẹ vude jẹnukọnna ehe, Jesu dó oló de dogbọn jinukun dagbe dido dali, ṣigba ogbé lẹ wú jẹgbonu to ogle lọ mẹ, he nọtena aihọn. E basi zẹẹmẹ to Matiu 13:38 mẹ dọ jinukun dagbe lọ nọtena “ovi ahọludu tọn; podọ ogbé ylankan wẹ ovi mẹylankan nẹ tọn.” Ehe lẹ whẹ́n dopọ afọsu-afọsi na owhe kanweko susu lẹ, kakajẹ jibẹ́wáwhé whenu to vivọnu titonu dinwhenu tọn mẹ. Enẹgodo ogbé lẹ yin kinklandovo podọ to whelọnu lò enẹgodo yin fifiọ sẹ sọn aimẹ. To yíyí ehe jlẹdo oló odọ̀ tọn go, mí mọ dọ dindọ̀n nudida lẹ do odọ̀ lọ mẹ na yin kandlẹnna na ojlẹ gaa de.—Matiu 13:36-43.
11. Nawẹ azọ́n whèhùhù akọjọpli tọn lọ bẹjẹeji to owhe kanweko tintan tọn whenu gbọn?
11 Sọgbe hẹ oló Jesu tọn, whèvi lẹ na yin bibẹ́pli matin mẹnukuntahopọn, enẹ wẹ yin dọ, odọ̀ lọ bẹ whèvi dagbe lẹ po whèvi he ma jẹ lẹ po hẹn. To whenuena apọsteli lẹ tin to ogbẹ̀, angẹli he to nukunpedo azọ́n whèhùhù tọn lọ go lẹ yí titobasinanu Klistiani tọn Jiwheyẹwhe tọn zán nado wle “whèvi” he lẹzun Klistiani yiamisisadode lẹ. Hiẹ sọgan dọ dọ jẹnukọnna Pẹntikọsti 33 W.M. tọn, Jesu yin whèhutọ gbẹtọ lẹ tọn bo wle devi dibla yì 120 lẹ do odọ̀ mẹ. (Owalọ lẹ 1:15) Ṣigba to whenuena agun Klistiani mẹyiamisisadode lẹ tọn yin zize sinai tololo, azọ́n whèhùhu tọn lọ po azọ́nwanu odọ̀ tọn po bẹjẹeji, podọ fọtọ́n susu whèvi dagbe lẹ tọn wẹ yin wiwle. Bẹsọn owhe 36 W.M. tọn, whèhùhù lọ gbayipe talala biọ otọ̀ akọjọpli tọn lẹ mẹ, dile Kosi lẹ yin dindọn biọ sinsẹ̀n Klistiani tọn mẹ, bo lẹzun hagbẹ yiamisisadode agun Klisti tọn.—Owalọ lẹ 10:1, 2, 23-48.
12. Etẹwẹ fọ́ndote to okú apọsteli lẹ tọn godo?
12 To owhe kanweko lẹ mẹ to whenuena apọsteli lẹ tọ́n sọn aimẹ godo, Klistiani nugbonọ delẹ gbẹ po to nukọnzindo po vivẹnudido po nado din nugbo sọn olọn mẹ wá lọ bo hẹn e go. E whè gbau delẹ to omẹ ehelẹ mẹ tindo alọkẹyi Jiwheyẹwhe tọn, podọ e yí gbigbọ wiwe do dè yé. Ṣogan, okú apọsteli lẹ tọn dè nuyiwadomẹji alọhẹndotenamẹ tọn sẹ, bo jó dotẹnmẹdona gbigbayipe atẹṣiṣi tọn nado tọ́nkun. (2 Tẹsalonikanu lẹ 2:7, 8) Titobasinanu de fọ́nṣite he do ede hia agọ̀ nado yin agun Jiwheyẹwhe tọn. E gbọn lalodido dali do sọalọakọn nado yin akọta wiwe lọ he yin amisisadode po gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn po nado duahọlu hẹ Jesu.
13. Naegbọn e sọgan yin didọ dọ Mẹylọhodotọklisti tọn tindo azọ́ngban de to azọ́n whèhùhù lọ tọn mẹ?
13 Be hiẹ lẹndọ mẹplọntọ lalonọ sinsẹ̀n Klistiani tọn lẹ tindo ada depope to oló odọ̀ tọn lọ mẹ ya? Eyọn, whẹwhinwhẹn nado na gblọndo dọ, mọwẹ, yé wà mọ tin. Odọ̀ yẹhiadonu tọn lọ bẹ́ Mẹylọhodotọklisti tọn hẹn. Na nugbo tọn, Ṣọṣi Katholiki tọn na owhe susu lẹ die wayì tẹnpọn nado ze Biblu whlá do gbẹtọ paa lẹ. Mahopọnna enẹ, to owhe kanweko lẹ gblamẹ, hagbẹ Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ yí onú tangan wà to Ohó Jiwheyẹwhe tọn lilẹdogbèdevo mẹ, vivọkan, po mimapé po mẹ. Enẹgodo ṣọṣi lẹ do ogbẹ́ Biblu tọn lẹ ai kavi nọgodona, he diọ Biblu do ogbè paa aigba dindẹn lẹ tọn mẹ. Yé sọ do doto mẹdehlan sinsẹ̀n tọn lẹ po mẹplọntọ lẹ po hlan, mẹhe wazọ́n nado bẹ́ Klistiani he yin dindọ̀n gbọn alemọyi agbasanu lẹ tọn dali pli. Ehe bẹ́ sọha susu whèvi ylankan lẹ tọn pli, he ma tindo alọkẹyi Jiwheyẹwhe tọn. Ṣigba é whè gbau é hunnukun na livi susu mẹhe mayin Klistiani lẹ tọn hlan Biblu podọ hlan wunmẹ sinsẹ̀n Klistiani tọn de, dile e tlẹ yindọ e bẹ́ nuṣiwà hẹn.
14. Nawẹ whèhùhù whèvi dagbe lẹ tọn yin alọgọna gbọn delẹ to azọ́n heyin wiwà gbọn ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ dali gbọn?
14 Na ojlẹ enẹ lẹpo, nugbonọ he yin vúnvúnpe lẹ tẹdo Ohó Jiwheyẹwhe tọn go bo do vivẹnu nado wà nuhe go huhlọn yetọn pé lẹpo. To ojlẹ dide depope mẹ, yé bẹ́ apadewhe agun mẹyiamisisadode nugbo Jiwheyẹwhe tọn to aigba ji hẹn. Podọ mí sọgan deji dọ yewlẹ lọsu ga to whèvi, kavi gbẹtọ wle, susu mẹhe tọn Jiwheyẹwhe na pọndohlan taidi dagbe bosọ yiamisisa po gbigbọ po do de lẹ. (Lomunu lẹ 8:14-17) Mẹplọntọ Klistiani tọn dagbe ehelẹ penugo nado hẹn nugbo Biblu tọn po nukunnumọjẹnumẹ po sọyì mẹsusu he ko lẹzun Klistiani he yin dindọ̀n gbọn alemọyi agbasanu lẹ tọn dali kavi mẹhe ko duale oyọnẹn vude Biblu tọn sọn Owe wiwe he yin didiọ do ogbè yétọn lẹ mẹ gbọn ogbẹ́ Biblu Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ dali. Na nugbo tọn, whèvi lẹ wiwle gbẹsọ po to nukọnzindo, eyin etlẹ yindọ suhugan mẹhe yin bibẹ́pli gbọn Mẹylọhodotọklisti dali lẹ tọn sọn pọndohlan Jiwheyẹwhe tọn mẹ yin nuhe ma jẹ.
15. To alọdlẹndonu liho, etẹwẹ odọ̀ oló lọ tọn nọtena?
15 Enẹwutu odọ̀ lọ nọtena azọ́nwanu aigba ji tọn de he do ede hia nado yin agun Jiwheyẹwhe tọn po dehe bẹ́ whèvi lẹ hẹn po. E bẹ́ Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ po agun Klistiani mẹyiamisisadode lẹ po tọn hẹn, ehe gbọn godo to nukọnzindo nado bẹ́ whèvi dagbe lẹ pli zọnmii, to anademẹ mayinukundomọ angẹli lẹ tọn glọ, to kọndopọmẹ hẹ Matiu 13:49.
Ojlẹ Mítọn Yin Vonọtaun Tọn
16, 17. Naegbọn ojlẹ he mẹ mí to gbẹ̀nọ te do yin onu titengbe sọmọ to azọ́nwiwa mẹ hlan oló odọ̀ Jesu tọn?
16 Mì gbọ na mí ni gbadopọnna nugonu ojlẹ tọn lọ todin. Na owhe kanweko susu lẹ azọ́nwanu odọ̀ lọ tọn bẹ́ whèvi dagbe lẹ gọna susu dehe ma jẹ, kavi ylankan lẹ hẹn. Enẹgodo ojlẹ lọ wá whenuena angẹli lẹ biọ whẹ̀ho lọ mẹ nado basi azọ́n kinklandovo sinsinyẹn de tọn. Whetẹnu wẹ? Eyọn, wẹfọ 49 dọ hezeheze dọ ehe na jọ to “opòdo whenu-nu dinwhenu tọn ehe mẹ.” Ehe sọgbe hẹ nuhe Jesu dọ to oló lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn mẹ dọmọ: “Ṣigba whenuena Ovi gbẹtọ tọn na wá to gigo etọn mẹ, po angẹli lẹpo po e po, whenẹnu wẹ é na sinai do ofìn gigo etọn tọn ji. Nukọn etọn wẹ yè na bẹ́ akọta lẹpo pli do: é nasọ klán yé dovo sọn yenọzo go, dile lẹngbọhọtọ nọ klán lẹngbọ etọn lẹ sọn gbọgbọẹ lẹ go do.”—Matiu 25:31, 32.
17 Enẹwutu, to kọndopọmẹ hẹ Matiu 13:47-50, azọ́n klandovo sinsinyẹn de to anademẹ angẹli tọn glọ ko to yìyì sọn “opòdo whenu-nu dinwhenu tọn” he bẹjẹeji to 1914 gbọ́n. Ehe lẹzun nuhe sọawuhia ganji to 1919 godo, to whenuena pipotọ hagbẹ mẹyiamisisadode lẹ tọn yin túntúndote sọn alọhẹndote ojlẹ gli de tọn, kavi sọn kanlinmọgbenu mẹ, bo lẹzun nuyizan kọdetọn dagbe tọn hugan na tadona azọ́n whèhùhù lọ tọn.
18. Nawẹ whèvi dagbe lẹ yin bibẹpli do ohà lẹ mẹ gbọn?
18 Etẹwẹ na jọ do whèvi dagbe he yè klandovo lọ lẹ go? Wefọ 48 dọ dọ angẹli whèhutọ-nuklandovotọ lọ lẹ “bẹ́ [whèvi] ehe yọ́n do ohà mẹ bo bẹ́ ylanylan lẹ kọnyìngbe.” Ohà lẹ yin agbànhẹnnu he tindo hihọ lẹ ehe mẹ yè bẹ́ whèvi dagbe lẹ do. Be ehe ko jọ to ojlẹ mítọn mẹ ya? Na jide tọn, mọwẹ. Dile whèvi yẹhiadonu tọn lẹ ko yin wiwle gbẹ̀te do, yé ko yin bibẹ́pli do agun Klistiani nugbo lẹ tọn mẹ. Agun taidi ohà ehelẹ ko gọalọ talala nado basi hihọ́ bo hẹn yé dote na sinsẹnzọn sọn olọn mẹ wá, be hiẹ ma kẹalọyi ya? Etomọṣo, mẹde sọgan lẹndọ, ‘Ehe lẹpo wẹ yin dagbe bosọ yọn talala, ṣigba etẹwẹ e tindo nado yiwà po gbẹ̀zan dinwhenu po sọgodo tọn ṣie po?’
19, 20. (a) Naegbọn e do yin onu tangan to egbehe nado mọnukunnujẹ oló ehe mẹ? (b) Azọ́n whèhùhù tọn titengbe tẹwẹ ko to yinyin bibasi sọn 1919 gbọ́n?
19 Kọdetọn nuhe yin hodọdeji tofi tọn ma nọte do owhe kanweko lẹ to gblagbla ojlẹ apọsteli lẹ tọn po 1914 po kẹdẹ ji gba. To ojlẹ enẹ whenu, azọ́nwanu odọ̀ lọ tọn, bẹ́ mẹplọntọ sinsẹ̀n Klistiani tọn lalonọ lẹ po nugbo lẹ po plidopọ. Mọwẹ, e to whèvi ylankan lẹ po dagbe lẹ po bẹplidopọ. Yinukọn dogọ, azọ́n klandovo tọn heyin bibasi gbọn angẹli lẹ dali ma wá vivọnu to ojlẹ 1919 tọn whenu gba. Na nugbo tọn, lala. To ada delẹ mẹ oló odọ̀ tọn ehe yọn-na-yizan kakajẹ ojlẹ mítọn mẹ. E bẹ míwlẹ po sọgodo mítọn he bọdego tololo po hẹn ga. Onu tangan de wẹ e yin na mí nado mọnukunnujẹ lehe podọ nuhe wutu enẹ do yin mọ go, eyin mí jlo dọ hogbe ehelẹ ni basi zẹẹmẹ mítọn: “[Ayajẹnọ, NW] wẹ nukun mìtọn lẹ, na yé mọ; podọ na otó mìtọn lẹ na yé sè” po nukunnumọjẹnumẹ po.—Matiu 13:16.
20 Hiẹ sọgan ko yọnẹn vlavo dọ to 1919 godo pipotọ mẹyiamisisadode lọ hẹn alọnu yétọn ján to azọ́n yẹwhehodidọ lọ tọn mẹ bo kọngbedopọ hẹ angẹli lẹ, mẹhe zindonukọn nado yí odọ̀ yẹhiadonu tọn lọ zan zọnmii nado dọ̀n whèvi lẹ jẹ ageji, nado sọgan klan dagbe lẹ dovo sọn ylankan lẹ go. Lẹndopọ lẹ sọn ojlẹ enẹ mẹ dohia dọ whèvi dagbe lẹ wiwle na yinyin amisisadode gbọn gbigbọ Jiwheyẹwhe tọn dali to nukọnzindo kakajẹ whenuena omẹ godo tọn he yin 144 000 lẹ tọn yin bibẹ́pli gbọn odọ̀ yẹhiadonu lọ tọn dali. (Osọhia 7:1-4) Ṣigba to ṣẹnṣẹn 1930 tọn whenu, whèvi dagbe lẹ wiwle nado yin amisisadode po gbigbọ wiwe po na taun tọn wá vivọnu. Nalete, be agun pipotọ mẹyiamisisadode lẹ tọn to whenẹnu dona zé odọ̀ lọ dlan, bo sinai nado bla alọ dogo, nado nọtepọn oylọ olọn mẹ tọn yétọn wẹ ya? Gbede pọn!
Mahẹ Tintindo Towe to Whèhùhù lọ Mẹ
21. Whèhùhù alọpa devo tẹwẹ ko wá aimẹ to ojlẹ mítọn mẹ? (Luku 23:43)
21 Oló odọ̀ Jesu tọn dlẹnalọ hlan whèvi dagbe lẹ he na yin didona po nọtẹ̀n de po to Ahọluduta olọn tọn mẹ. Ṣogan, gbọnvona oló enẹ, whèhùhù yẹhiadonu tọn devo to yìyì to alọnu, dile mí tlẹ ko sè to hosọ he jẹnukọnna ehe mẹ do. Whèhùhù ehe lọ, ma yin na whèvi dagbe mẹyiamisisadode lẹ tọn he go yè donù to oló Jesu tọn mẹ gba, ṣigba na whèvi yẹhiadonu tọn he na yin wiwle gbẹ̀te bo na yin nina todido jiawu ogbẹ̀ tọn to paladisi aigba ji tọn de mẹ wẹ.—Osọhia 7:9, 10; yijlẹdo Matiu 25:31-46 go.
22. Numimọ kọdetọn ayajẹ tọn tẹwẹ mí sọgan tindo, podọ etẹwẹ sọgan diọtẹn nẹẹ?
22 Eyin hiẹ kẹalọyi todido enẹ, to whelọnu lò hiẹ sọgan jaya dọ Jehovah ko jotẹnna azọ́n whèhùhù ogbẹ̀-whlẹngan tọn lọ nado sọgan zindonukọn zọnmii kakajẹ dinvie. Ehe ko hẹn ẹn yọnbasi na hiẹ nado duale nukundido jiawu de tọn. Nukundido? Mọwẹ, enẹ wẹ yin hogbe he sọgbe nado yizan lọ, to whenuena e yindọ kọdetọn etọn na tin to kọndopọmẹ hẹ nukọnzinzindo mítọn nado gbọṣi nugbonọ-yinyin mẹ hlan Omẹ lọ he to anadena nukọnyiyi vivẹnudido azọ́n whèhùhù lọ tọn. (Zẹfania 2:3) Flin sọn oló lọ mẹ dọ e ma yin whèvi he yin wiwle gbọn odọ̀ lọ dali lẹpo wẹ tindo numimọ kọdetọn dagbe de tọn gba. Jesu dọ dọ dehe ma yọ́n, kavi ylankan lẹ, na yin kinklandovo sọn dodonọ lẹ go. Etẹ mẹ wẹ e na dekọtọ́n do? To Matiu 13:50 mẹ, Jesu basi zẹẹmẹ kọdetọn sinsinyẹn whèvi he ma yọ́n, kavi ylankan lọ tọn. Ehelẹ na yin zizedlan zohọ miyọn tọn mẹ, he zẹẹmẹdo vasudo madopòdo.—Osọhia 21:8.
23. Etẹwẹ hẹn azọ́n whèhùhù tọn zun onu titengbe sọmọ to egbehe?
23 Na nuhe du whèvi yiamisisadode dagbe lẹ, gọna whèvi yẹhiadonu tọn he sọgan nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji lẹ, sọgodo gigonọ de tin. To whelọnu lo, po whẹwhinwhẹn dagbe po, angẹli lẹ to nukunpedego to alọnu din dọ azọ́n whèhùhù kọdetọn dagbenọ tọn de to yinyin bibasi lẹdo globu lọ pé. Podọ whèvi wiwle nankọ die he to yinyin bibasi! Owhẹ̀ towe na whẹ́n nado dọ dọ to aliho etọn titi mẹ, e taidi azọ́n jiawu whèvi wiwle tọn de dile apọsteli lẹ duvivi etọn do to whenuena yé dlan odọ̀ nujọnu tọn yétọn lẹ to anademẹ Jesu tọn glọ.
24. Etẹwẹ mí na jlo nado wà gando whèhùhù gbigbọmẹ tọn lọ go?
24 Be hiẹ to mahẹ gbesisọ tọn de tindo dile e sọgan yọnbasi do to azọ́n ogbẹ̀-whlẹngantọ lọ tọn he yin whèhùhù gbigbọmẹ tọn ehe mẹ ya? Mahopọnna lehe mahẹ tintindo dopodopo mítọn lẹ tọn ko dlẹnkan yinukọn sọ kaka jẹ ojlẹ ehe mẹ, dopodopo mítọn sọgan gbọn alè tintindo dali nado pọn nuhe to yinyin tadona lẹdo globu pé to azọ́n whèhùhù daho lọ tọn po azọ́n ogbẹ̀-whlẹngantọ he to nukọnzindo to alọnu din lọ tọn po mẹ. Mọwiwà dona whan mí nado tindo zohunhun daho to odọ̀ lẹ dindlan mẹ nado wle whèvi to azán he ja to nukọn lẹ mẹ!—Yijlẹdo Matiu 13:23; 1 Tẹsalonikanu lẹ 4:1 go. (Pọ́n w-F 15/6/92, weda 17.)
Be Hiẹ Flin Onu Agokun Ehelẹ Ya?
◻Etẹwẹ wunmẹ whèvi voovo awe lẹ nọtena to oló odọ̀ Jesu tọn mẹ?
◻To ninọmẹ tẹ mẹ wẹ azọ́n odọ̀ tọn lọ bẹ́ ṣọṣi Mẹylọhodotọklisti tọn lẹ hẹn te?
◻Naegbọn whèhùhù he to yinyin bibasi to azán mítọn gbè do yin nuhe sinyẹn sọmọ?
◻Dogbapọn-mẹdetiti tọn alọpa tẹwẹ oló odọ̀ tọn lọ dona deanana dopodopo mítọn nado basi?
[Yẹdide to weda 20]
Azọ́n whèhùhù tọn lẹ ko wá aimẹ to ohù Galili tọn ji na owhe kanweko susu lẹ
[Asisa Yẹdide tọn]
Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.