‘Mì Tindo Owanyi Hlan Mìnọzo’
“Gbọn ehe dali wẹ gbẹtọ lẹpo na yọnẹn dọ nuplọntọ ṣie wẹ mì, eyin mìwlẹ tindo owanyi hlan mìnọzo.”—JOHANU 13:35.
1. Jẹhẹnu tẹ ji wẹ Jesu zinnudo jẹnukọnna okú etọn tlolo?
“MÌ YỌPỌ emi.” (Johanu 13:33) Jesu yí hogbe owanyi tọn enẹ zan na apọsteli etọn lẹ to whèjai he jẹnukọnna okú etọn. Fidepope ma tin to owe Wẹndagbe tọn lẹ mẹ he dọ dọ Jesu ko yí hogbe awuvẹmẹ tọn ehe zan pọ́n gbede nado dọho na yé gba. Ṣigba, to ozán vonọtaun enẹ mẹ, e yin whinwhàn nado yí hogbe owanyi tọn ehe zan nado do owanyi sisosiso he e tindo na hodotọ etọn lẹ hia. Desọn nugbo de mẹ, Jesu dọho dogbọn owanyi dali na nudi whla 30 to ozán enẹ mẹ. Naegbọn e zinnudo jẹhẹnu ehe ji sọmọ?
2. Naegbọn owanyi didohia do yin onú titengbe sọmọ na Klistiani lẹ?
2 Jesu basi zẹẹmẹ nuhewutu owanyi yin nujọnu sọmọ tọn. E dọmọ: “Gbọn ehe dali wẹ gbẹtọ lẹpo na yọnẹn dọ nuplọntọ ṣie wẹ mì, eyin mìwlẹ tindo owanyi hlan mìnọzo.” (Johanu 13:35; 15:12, 17) Hodotọ Klisti tọn yinyin nọ zọ̀n afọsu-afọsi hẹ owanyi mẹmẹsunnu tọn didohia. Klistiani nugbo lẹ nọ yin yinyọnẹn gbọn owanyi zohunhun tọn he yé nọ dohia ode awetọ yetọn lẹ dali, e mayin gbọn avọ̀ wunmẹ de kavi aṣa vonọtaun de dali gba. Owanyi he yiaga ehe tintindo yin awetọ to nubiọtomẹsi titengbe atọ̀n mẹhe jlo na yin devi Klisti tọn de tọn heyin nùdego to bẹjẹeji hosọ he jẹnukọn tọn mẹ. Etẹwẹ na gọalọna mí nado zindonukọn nado jẹ nubiọtomẹsi ehe kọ̀n?
‘Bibasi i to Gigọ́mẹ’
3. Tudohomẹnamẹ tẹwẹ apọsteli Paulu na gando owanyi go?
3 Dile e te do to hodotọ lẹ ṣẹnṣẹn to owhe kanweko tintan whenu, owanyi he yiaga ehe nọ yin mimọ to egbehe to devi Klisti tọn nujọnu tọn lẹ ṣẹnṣẹn. Apọsteli Paulu kanwe hlan Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ dọmọ: “Gbọn owanyi mẹmẹsunnu lẹ tọn dali, mì ma do dọ yẹn ni kanwe hlan mì gba: na yè ko plọn mìlọsu sọn Jiwheyẹwhe dè nado nọ yiwanna mìnọzo.” Humọ, Paulu yidogọ dọmọ: ‘Mì to wiwà ẹ to gigọ́mẹ.’ (1 Tẹsalonikanu lẹ 3:12; 4:9, 10) Mílọsu dona setonuna tudohomẹnamẹ Paulu tọn bo nọ tẹnpọn nado nọ do owanyi hia na ode awetọ ‘to gigọ́mẹ.’
4. Sọgbehẹ Paulu po Jesu po, mẹnu lẹ wẹ mí dona na ayidonugo vonọtaun?
4 To wekanhlanmẹ gbọdo dopolọ mẹ, Paulu dotuhomẹna hatọ yisenọ etọn lẹ nado nọ “miọnhomẹna ayi mawhiwhẹnọ lẹ” podọ nado “nọ gọalọna madogánnọ lẹ.” (1 Tẹsalonikanu lẹ 5:14) To nujijọ devo whenu, e flinnu Klistiani lẹ dọ mẹhe “yin huhlọnnọ lẹ [ni] nọ hẹnagbàn madogánnọ lẹ tọn.” (Lomunu lẹ 15:1) Jesu lọsu na anademẹ lẹ gando alọgigọna madogánnọ lẹ go. To dọdai didọ dọ Pita na mọ́n emi to ozán he mẹ emi na yin wiwle te godo, Jesu dọna Pita dọmọ: “Whenuena hiẹ ko lẹ́ hadopo, hẹn mẹmẹsunnu towe lẹ lodo.” Naegbọn Jesu do dọmọ? Na yelọsu na ko gbẹ́ Jesu dai podọ na enẹtọn wutu na tindo nuhudo alọgọ tọn. (Luku 22:32; Johanu 21:15-17) Enẹwutu, Ohó Jiwheyẹwhe tọn deanana mí nado do owanyi mítọn hia mẹhe yin madogánnọ to gbigbọmẹ he sọgan ko doalọtena gbẹdido hẹ agun lọ lẹ. (Heblu lẹ 12:12) Naegbọn mí nado wà mọ? Jesu dọ oló awuvivi tọn awe he na gblọndo kanbiọ lọ tọn.
Lẹngbọ he Bu de po Gànkuẹ he Bu de Po
5, 6. (a) Oló kleun awe tẹlẹ wẹ Jesu do? (b) Etẹwẹ oló ehelẹ dohia dogbọn Jehovah dali?
5 Jesu dọ oló he whègli awe nado plọn todoaitọ etọn lẹ nukun he Jehovah do nọ pọ́n mẹhe danbú lẹ. Dopo yin dogbọn lẹngbọhọtọ de dali. Jesu dọmọ: “Dawe tẹwẹ to mì mẹ, he tindo lẹngbọ kanweko, eyin e hẹn dopo bu to yé mẹ, bọ e ma na jo kanwefọtọ̀n-nukunẹnẹ he pò dai to zungbo mẹ, bo doafọna ehe bu, kaka e nado mọ ẹn. Whenuena e sọ mọ ẹn, e ze e do abọ́ etọn ji, e to ayajẹ. Whenuena e sọ biọ whégbè, e ylọ họntọn etọn lẹ, po kọmẹnu etọn lẹ po plidopọ, bo dọ hlan yé dọmọ, Mì jaya hẹ mi; na yẹn ko mọ lẹngbọ ṣie he bu. Yẹn dọ hlan mì, mọkẹdẹ wẹ ayajijẹ na tin to olọn mẹ to ylandonọ dopo he vọjọ ji, hu to dodonọ kanwefọtọ̀n-nukunẹnẹ he ma do vọjọ ji.”—Luku 15:4-7.
6 Oló awetọ gando yọnnu de go. Jesu dọmọ: “Yọnnu tẹwẹ he tindo fataka-kuẹ ao, eyin e hẹn dopo bu, bọ e ma na tá zogbán, bo zà whégbè, bosọ din in tlala kaka e nado mọ ẹn? Whenuena e sọ mọ ẹn, e ylọ họntọn etọn lẹ, po kọmẹnu etọn lẹ po plidopọ, bo dọmọ, Mì jaya hẹ mi; na yẹn ko mọ akuẹ he yẹn hẹnbu. Yẹn dọ hlan mì, mọkẹdẹ wẹ ayajijẹ tin to angẹli Jiwheyẹwhe tọn lẹ nukọn to ylandonọ dopo he vọjọ ji.”—Luku 15:8-10.
7. Nuplọnmẹ awe tẹlẹ wẹ oló lẹngbọ he bu po fataka-kuẹ he bu lọ tọn lẹ po tindo na mí?
7 Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn oló kleun ehelẹ mẹ? Yé do (1) nuhe dona yin numọtolanmẹ mítọn gando madogánnọ lẹ go po (2) nuhe mí dona wà nado gọalọna yé po hia. Mì gbọ mí ni gbadopọnna nuagokun ehelẹ.
Yin Hinhẹnbu Ṣigba E Họakuẹ
8. (a) Numọtolanmẹ tẹwẹ lẹngbọhọtọ lọ po yọnnu lọ po tindo gando nuhe yé hẹnbu go? (b) Etẹwẹ numọtolanmẹ yetọn dohia mí gando nukun he yé do pọ́n nuhe yé hẹnbu lọ lẹ go?
8 To oló awe lọ lẹ mẹ nude ko yin hinhẹnbu, ṣigba doayi walọyizan núnọ lọ lẹ tọn go. Lẹngbọhọtọ lọ ma dọ dọ: ‘Etẹwẹ lẹngbọ dopo tata yin, to whenuena yẹn gbẹ́ tindo 99? Yẹn ma tindo nuhudo lẹngbọ dopo tọn gba.’ Yọnnu lọ ma dọmọ: ‘Naegbọn yẹn nado jẹtukla do fataka-kuẹ dopo tata ji? Ṣinẹnẹ he yẹn gbẹ́ tindo lẹ ko pé mi’ gba. Kakatimọ, lẹngbọhọtọ lọ dín lẹngbọ etọn he bu lọ taidi dọ lẹngbọ dopo enẹ kẹdẹ wẹ e tindo nkọtọn. Podọ fataka-kuẹ he yọnnu lọ hẹnbu vẹna ẹn taidi dọ e masọ tindo akuẹ de ba nkọtọn. To whẹho awe lọ lẹpo mẹ nuhe bu lọ lẹ gbẹ́ họakuẹ to nukun núnọ lọ lẹ tọn mẹ. Etẹwẹ ehe dohia?
9. Etẹwẹ ahunmẹdunamẹnu heyin didohia gbọn lẹngbọhọtọ lọ po yọnnu lọ po dali nọtena?
9 Doayi tadona Jesu tọn go to whẹho awe lọ lẹpo mẹ: “Mọkẹdẹ wẹ ayajijẹ na tin to olọn mẹ to ylandonọ dopo he vọjọ ji” podọ ‘yẹn dọ hlan mì, mọkẹdẹ wẹ ayajijẹ tin to angẹli Jiwheyẹwhe tọn lẹ nukọn to ylandonọ dopo he vọjọ ji.’ Enẹwutu ahunmẹdunamẹnu lẹngbọhọtọ lọ po yọnnu lọ po tọn do numọtolanmẹ Jehovah po nudida olọn mẹ tọn etọn lẹ po tọn hia jẹ obá kleun de mẹ. Kẹdẹdile nuhe yin hinhẹnbu lọ lẹ gbẹ́ họakuẹ to nukun lẹngbọhọtọ lọ po yọnnu lọ po tọn mẹ do, mọwẹ mẹhe ko danbú bo ma sọ nọ dogbẹ́ hẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ba gbẹ́ họakuẹ to nukun Jehovah tọn lẹ mẹ do. (Jẹlemia 31:3) Omẹ mọnkọtọn lẹ sọgan yin madogánnọ to gbigbọmẹ, ṣogan bo mayin atẹṣitọ gba. Mahopọnna madogánnọ-yinyin yetọn, yé sọgan to tonusena nubiọtomẹsi Jehovah tọn lẹ jẹ obá de mẹ. (Psalm 119:176; Owalọ lẹ 15:29) Enẹwutu, kẹdẹdi ojlẹ he wayi tọn lẹ, Jehovah nọ dọngbàn nado “ze yé dlan sọn nukọn etọn.”—2 Ahọlu lẹ 13:23.
10, 11. (a) Nukun tẹwẹ mí na jlo nado yí do pọ́n mẹhe ko danbú sọn agun mẹ lẹ? (b) Sọgbehẹ oló Jesu tọn awe lẹ, nawẹ mí sọgan do ahunmẹdunamẹnu mítọn hia yé gbọn?
10 Taidi Jehovah po Jesu po, madogánnọ he bu sọn agun Klistiani tọn mẹ lẹ nọ duahunmẹna mílọsu tlala. (Ezekiẹli 34:16; Luku 19:10) Mí nọ pọ́n madogánnọ gbigbọmẹ tọn lẹ hlan taidi lẹngbọ he bu—e mayin dehe kú lẹ gba. Mí ma nọ dọmọ: ‘Naegbọn yẹn nado jẹtukla do madogánnọ de ji? Agun lọ to jideji tindo bo ma jẹdò ewọ tọn gba.’ Kakatimọ, mí nọ pọ́n mẹhe danbú ṣigba he jlo na lẹkọ lẹ hlan dile Jehovah nọ pọ́n yé hlan do—dọ yé họakuẹ.
11 Ṣigba nawẹ mí sọgan do mẹtọnhopọn mítọn hia gbọn? Oló Jesu tọn awe lọ lẹ dohia dọ mí sọgan wàmọ (1) gbọn afọdide tintan zize dali, (2) gbọn awuvẹmẹtọ-yinyin dali, podọ (3) gbọn vivẹnudido dali. Mì gbọ mí ni gbadopọnna dopodopo adà ehelẹ tọn.
Ze Afọdide Tintan
12. Etẹwẹ hogbe lọ lẹ “doafọna ehe bu” dọna mí dogbọn walọyizan lẹngbọhọtọ lọ tọn dali?
12 To tintan to oló awe lọ lẹ mẹ, Jesu dọ dọ lẹngbọhọtọ lọ na “doafọna ehe bu.” Lẹngbọhọtọ lọ ze afọdide tintan bo desọn ojlo mẹ wá bo dovivẹnu nado dín lẹngbọ he bu lọ. Awufiẹsa, owù, po lehe ali lọ dẹnsọ po ma glọnalina ẹn gba. Kakatimọ, lẹngbọhọtọ lọ sinyẹnlin “kaka e . . . do mọ ẹn.”—Luku 15:4.
13. Nawẹ sunnu nugbonọ hohowhenu tọn lẹ yinuwa hlan nuhudo madogánnọ lẹ tọn gbọn, podọ nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ Biblu tọn mọnkọtọn lẹ gbọn?
13 Mọdopolọ, alọgigọna mẹhe tin to nuhudo tulinamẹ tọn mẹ de nọ saba biọ dọ mẹhe lodo lọ ni ze afọdide tintan. Sunnu nugbonọ hohowhenu tọn lẹ mọnukunnujẹ ehe mẹ. Di apajlẹ, to whenuena visunnu Ahọlu Sauli tọn, Jonatani, doayi e go dọ họntọn alọmayiemẹ etọn Davidi tin to nuhudo tulinamẹ tọn mẹ, Jonatani “tite, bo yì Davidi dè to atin lẹ gblamẹ, bo hẹn alọ etọn dohuhlọn to Jiwheyẹwhe mẹ.” (1 Samuẹli 23:15, 16) To owhe kanweko lẹ godo, to whenuena Togán Nẹhemia mọdọ delẹ to mẹmẹsunnu Ju etọn lẹ mẹ gbọjọ, ewọ lọsu ‘fọnṣite to afọdopolọji’ bo na tuli yé ‘nado flin Jehovah.’ (Nẹhemia 4:14) To egbehe mílọsu na “tite”—yèdọ ze afọdide tintan—nado hẹn madogánnọ lẹ lodo. Ṣigba mẹnu lẹ wẹ dona wàmọ to agun mẹ?
14. Mẹnu lẹ to agun Klistiani tọn mẹ wẹ dona ze afọdide tintan nado gọalọna madogánnọ lẹ?
14 Na titengbe tọn, mẹho Klistiani lẹ tindo azọngban lọ nado “hẹn alọ madogánnọ sinyẹn bosọ hẹn kligonu he ma sinyẹn dote. Mì dọ hlan yé he ayiha yetọn gọna obu lẹ, dọ, mì wlekli dọmọ, mì dibu blo.” (Isaia 35:3, 4; 1 Pita 5:1, 2) Ṣigba, doayi e go dọ tudohomẹnamẹ Paulu tọn nado “nọ miọnhomẹna ayi mawhiwhẹnọ lẹ” podọ nado “nọ gọalọna madogánnọ lẹ” mayin nina mẹhomẹ lẹ kẹdẹ gba. Kakatimọ, hogbe Paulu tọn lẹ yin hlan “agun Tẹsalonikanu lẹ tọn” pete. (1 Tẹsalonikanu lẹ 1:1; 5:14) Dide sọn ojlo mẹ nado gọalọna madogánnọ lẹ yin azọngban Klistiani lẹpo tọn. Taidi lẹngbọhọtọ oló lọ mẹ tọn, Klistiani dopodopo dona yin whinwhàn nado “doafọna ehe bu.” Ṣigba ehe na yin bibasi po kọdetọn dagbe po to anademẹ mẹho lẹ tọn glọ. Be a sọgan wà nude nado gọalọna madogánnọ de to agun towe mẹ ya?
Yin Awuvẹmẹtọ
15. Naegbọn lẹngbọhọtọ lọ sọgan ko yinuwa dile e basi do?
15 Etẹwẹ lẹngbọhọtọ lọ wà to whenuena e mọ lẹngbọ he bu etọn to godo mẹ? “E ze e do abọ́ etọn ji.” (Luku 15:5) Nudọnamẹ gigọ́ awuvẹmẹ tọn nankọtọn die! Lẹngbọ lọ sọgan ko to fuflú to kle-po-zan-po to fie e ma yọnẹn de na azán susu, bo tlẹ sọgan ko tin to owù yinyin pọ̀wutọna gbọn kinnikinni lẹ dali tọn mẹ. (Job 38:39, 40) Matin ayihaawe lẹngbọ lọ na ko lẹzun madogánnọ na e ma tindo núdùdù wutu. E ma na tindo huhlọn nado pehẹ nuhahun he e na pannukọn to aliho ji nado sọgan lẹkọwa apó etọn mẹ gba. Enẹwutu, lẹngbọhọtọ lọ fẹ, bo ze lẹngbọ lọ daga dẹẹdẹ, bo ze e dasá owù lọ lẹpo wá lẹngbọpo lọ mẹ. Nawẹ mí sọgan do nukunpedomẹgo heyin didohia gbọn lẹngbọhọtọ ehe dali hia gbọn?
16. Naegbọn mí nado do awuvẹmẹ he lẹngbọhọtọ lọ dohia hlan lẹngbọ he bu lọ hia?
16 Mẹhe ko hẹn kanṣiṣa hẹ agun bu de sọgan lẹzun madogánnọ to gbigbọmẹ. Taidi lẹngbọ he klan sọn lẹngbọhọtọ go de, omẹ mọnkọtọn sọgan ko flupe gbọn aihọn fifiẹtọ ehe mẹ. Matin hihọ́ he lẹngbọpa lọ, heyin agun Klistiani tọn nọ wleawuna lọ, e na tin to mẹgbeyinyan mẹ hugan gbede pọ́n tọn sọn Lẹgba dè, mẹhe “to zọnlinzin pé bo to mẹhe e na tlẹndu dín.” (1 Pita 5:8) Humọ, e yin madogánnọ na e ma tindo núdùdù gbigbọmẹ tọn wutu. Enẹwutu, eyin e ma yin alọgọna e na yin madogánnọ hugan nado duto aliglọnnamẹnu he e na pehẹ to gbejizọnlin etọn ji lẹkọyi agun mẹ lẹ ji. Enẹwutu mí dona fẹ to yẹhiadonu liho, bo ze madogánnọ lẹ daga, bo hẹn yé dẹẹdẹ gọwá agun mẹ. (Galatianu lẹ 6:2) Nawẹ mí sọgan wà enẹ dotana gbọn?
17. Nawẹ mí sọgan hodo apajlẹ apọsteli Paulu tọn gbọn to whenuena mí dla madogánnọ de pọ́n?
17 Apọsteli Paulu dọmọ: “Mẹnu wẹ yin madogánnọ, bọ yẹn mayin madogánnọ.” (2 Kọlintinu lẹ 11:29; 1 Kọlintinu lẹ 9:22) Paulu tindo lẹblanu na gbẹtọ lẹ, gọna madogánnọ lẹ. Mí dona do numọtolanmẹ dopolọ hia hlan madogánnọ lẹ. To dlapọn bibasi yì Klistiani heyin madogánnọ to gbigbọmẹ de dè whenu, vọ́ jidide na ẹn dọ ewọ họakuẹ to nukun Jehovah tọn lẹ mẹ bọ Kunnudetọ hatọ etọn lẹ sọ jẹ̀do etọn sisosiso. (1 Tẹsalonikanu lẹ 2:17) Gbọ ni yọnẹn dọ yé tin to awuwlemẹ nado gọalọna ẹn bosọ to jijlo nado yin ‘mẹmẹsunnu he yè ji to ojlẹ tukla tọn mẹ’ na ẹn. (Howhinwhẹn lẹ 17:17; Psalm 34:18) Hodidọ awuvẹmẹ tọn mítọn lẹ sọgan na ẹn tuli vudevude kaka bọ e na penugo nado lẹkọwa apó lọ mẹ. Etẹwẹ mí dona wà to enẹgodo? Oló yọnnu lọ po fataka-kuẹ he bu lọ tọn po na mí anademẹ.
Yin Vivẹnudotọ
18. (a) Naegbọn yọnnu oló lọ mẹ tọn ma do hẹn todido bú? (b) Vivẹnu sinsinyẹn tẹwẹ yọnnu lọ do, podọ etẹwẹ yin kọdetọn etọn?
18 Yọnnu he hẹn akuẹ bu lọ yọnẹn dọ ninọmẹ lọ vẹawu ṣigba e ma hẹn todido bu gba. Eyin akuẹ lọ ko flẹ jẹ zungbo daho de mẹ kavi do tándo ogbọ̀nnọ de mẹ wẹ, vlavo e na ko lẹndọ e ma sọgan yin mimọ gbede. Ṣigba yinyọnẹn dọ fataka-kuẹ lọ na tin to fide to ohọ̀ etọn mẹ, bọ e sọgan mọ ẹn, e jẹ dindin in ji po vivẹnu po. (Luku 15:8) Tintan, e tá zogbán nado tá hinhọ́n do ohọ̀ etọn he dozinvlu mẹ. Enẹgodo, e yí akiza bo zà aigba, po todido lọ po nado sè nudidọ akuẹ tọn. Enẹgodo, e yí sọwhiwhe do pọ́n nuglọ po núslòmẹ lẹpo po kakajẹ whenuena zogbán lọ họ́n do fataka-kuẹ de ji. Vivẹnudido yọnnu lọ tọn yin ahọsuna!
19. Nuplọnmẹ alọgigọna madogánnọ lẹ tọn tẹwẹ mí sọgan de sọn nuyiwa yọnnu oló fataka-kuẹ he bú lọ tọn mẹ?
19 Dile nudọnamẹ gigọ́ oló ehe tọn flin mí do, azọngban Owe-wiwe tọn lọ nado gọalọna Klistiani madogánnọ lẹ ma hugan nugopipe mítọn lẹ gba. To ojlẹ dopolọ mẹ, mí yọnẹn dọ e biọ vivẹnudido. Na nugbo tọn, apọsteli Paulu dọna mẹho Efesu tọn lẹ dọmọ: “To azọ́nwiwa mọ mẹ e jẹ dọ mì nado nọ gọalọna omẹ awumasinyẹnna lẹ.” (Owalọ lẹ 20:35) Yọnẹn dọ yọnnu lọ ma mọ akuẹ etọn gbọn lẹdo ohọ̀ etọn mẹ tọn pinpọ́n to plaplaji dali, bo to adusi po amiyọn po pọ́n mlanmlan gba. Lala, e tindo kọdetọn dagbe na e dín in kitokito ‘kaka e do mọ ẹn.’ Mọdopolọ, to whenuena mí to vivẹnudo nado gọalọna madogánnọ gbigbọmẹ tọn de, aliho nuyiwa mítọn tọn dona tindo vivẹnu po lẹndai po. Etẹwẹ mí sọgan wà?
20. Etẹwẹ sọgan yin wiwà nado gọalọna madogánnọ lẹ?
20 Nawẹ mí sọgan gọalọna madogánnọ lẹ nado wleawuna yise po pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn po gbọn? Biblu pinplọn to owe Klistiani tọn he sọgbe de mẹ sọgan yin nuhe nuhudo tin na lọ. Na nugbo tọn anadidena plọnmẹ Biblu de hẹ madogánnọ gbigbọmẹ tọn de nọ na mí dotẹnmẹ nado gọalọna ẹn ganji. E sọgan yọnbasi dọ nugopọntọ sinsẹ̀nzọn tọn wẹ na tin to otẹn he yọ́n hugan mẹ nado basi nudide mẹhe sọgan na alọgọ mọnkọtọn tọn. E sọgan na ayinamẹ hosọ he na yin hodọdeji po owe he na yọ́n hugan po tọn. Kẹdẹdile yọnnu oló lọ mẹ tọn yí azọ́nwanu alọgọnamẹ tọn lẹ zan nado basi wadotana azọ́n etọn tọn do, mọdopolọ to egbehe mí tindo azọ́nwanu lẹ he nọ gọalọna mí nado basi wadotana azọngban heyin nina mí gbọn Jiwheyẹwhe dali lọ tọn heyin nado gọalọna madogánnọ lẹ. Awe to azọ́nwanu kavi owe yọyọ mítọn lẹ mẹ, na gọalọ titengbe to yanwle ehe mẹ. Owe lọ lẹ wẹ Sẹ̀n Jiwheyẹwhe Nugbo Dopokẹdẹ Lọ po Dọnsẹpọ Jehovah po.a
21. Nawẹ alọgigọna madogánnọ lẹ nọ hẹn dona wá na mẹlẹpo gbọn?
21 Alọgigọna madogánnọ lẹ nọ hẹn dona wá na mẹlẹpo. Mẹhe to yinyin alọgọna lọ nọ duvivi ayajẹ yinyin kinkọndopọ hẹ họntọn nugbo lẹ tọn. Mí nọ tindo numimọ ayajẹ ahun mẹ tọn he nunamẹ kẹdẹ nọ hẹn wá. (Luku 15:6, 9; Owalọ lẹ 20:35) Agun lọ pete nọ whẹ́n to zohunhun mẹ to whenuena dopodopo hagbẹ etọn lẹ tọn to ojlo tindo to ode awetọ yetọn lẹ mẹ. Hú popolẹpo, gbégbò nọ yin hlan Lẹngbọhọtọ mẹtọnhopọntọ mítọn lẹ, Jehovah po Jesu po, dile ojlo yetọn nado nọgodona madogánnọ lẹ to awusọhia to devizọnwatọ aigba ji tọn yetọn lẹ mẹ. (Psalm 72:12-14; Matiu 11:28-30; 1 Kọlintinu lẹ 11:1; Efesunu lẹ 5:1) Enẹwutu lehe mí yin zodolanmẹna nado zindonukọn to ‘owanyi tintindo to mídelẹ ṣẹnṣẹn’ do sọ!
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Yin zinzinjẹgbonu gbọn Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ dali.
Be Hiẹ Sọgan Basi Zẹẹmẹ Ya?
• Naegbọn owanyi didohia yin titengbe na dopodopo mítọn?
• Naegbọn mí dona dlẹnkan owanyi mítọn tọn hlan madogánnọ lẹ?
• Nuplọnmẹ tẹlẹ wẹ oló lẹngbọ po fataka-kuẹ he bu lọ lẹ po tọn plọn mí?
• Afọdide yọn-na-yizan tẹwẹ mí sọgan ze nado gọalọna madogánnọ lẹ?
[Yẹdide to weda 16, 17]
To alọgigọna madogánnọ lẹ mẹ, mí nọ ze afọdide tintan bo nọ do awuvẹmẹ po vivẹnu po hia
[Yẹdide to weda 16, 17]
Alọgigọna madogánnọ lẹ nọ hẹn dona wá na mẹlẹpo