Hodo Apajlẹ Yise Yetọn Tọn
‘Pọ́n, Afanumẹ Yọnnu Jehovah Tọn!’
MALIA vó bo tá nukun to whenuena jonọ lọ biọ owhé etọn gbè. Jonọ lọ ma tlẹ kàn otọ́ kavi onọ̀ etọn sè gba. Ewọ gbé wẹ e tọ́n! E họnwun na Malia dọ e ma sọgan wá sọn Nazalẹti. Yè nọ yawu doayi jonọ lẹ go to tòpẹvi etọn nkọ lẹ mẹ. Mẹdepope he mọ dawe he wá e dè lọ na yọnẹn dọ jonọ wẹ. Aliho he mẹ e dọhona Malia te yin nude bo paṣa ẹ, na e dọna ẹn dọmọ: “Oyinjla, hiẹ he mọ nukundagbe daho, [Jehovah] tin to dè we.”—Luku 1:28.
Lehe Biblu do Malia, viyọnnu Helo tọn hia mí do niyẹn, he nọ nọ̀ tòpẹvi Nazalẹti tọn mẹ to Galili. Ojlẹ he mẹ e pannukọn nudide sinsinyẹn de to gbẹzan etọn mẹ te wẹ Biblu jẹ ohó etọn dọna mí ji. E tin to họntọn mẹ hẹ Josẹfu whlẹpatọ lọ—yèdọ dẹpẹ de he ma yin adọkunnọ ṣigba tindo yise taun. Gbẹzan Malia tọn sọgan ko taidi nuhe họnwun—enẹ wẹ yindọ e na zan gbẹzan he bọawu taidi asi Josẹfu tọn bo na wazọ́n taidi godonọnamẹtọ etọn nado penukundo whẹndo yetọn go. Ṣigba to ajiji mẹ, e wá mọ jonọ ehe to nukọn ede tọn, mẹhe hẹn azọ́ndenamẹ de wá na ẹn sọn Jiwheyẹwhe etọn dè, yèdọ azọngban he na diọ gbẹzan etọn.
E sọgan paṣa we nado yọnẹn dọ Biblu ma dọ nususu na mí gando Malia go. Onú vude poun wẹ e dọ gando gbẹzan etọn he jẹnukọn po gbẹtọ-yinyin etọn po go, podọ e ma tlẹ dọ nudepope gando awusọhia etọn go. Etomọṣo, mí sọgan plọn nususu sọn nuhe Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọ gando e go mẹ.
Nado sọgan yọ́n mẹhe nkọ Malia yin, mí ma dona nọte do linlẹn susu he sinsẹ̀n voovo lẹ nọ hẹn gbayipe gando ewọ go lẹ ji. Enẹwutu, mì gbọ mí ni wọnji yẹdide, boṣiọ po zannu pipà madosọha Malia tọn lẹ po go. Mì gbọ mí ni sọ wọnji sinsẹ̀n-nuplọnmẹ gigẹdẹ he mẹ tẹnmẹ-yinkọ dahodaho lẹ taidi “Onọ̀ Jiwheyẹwhe tọn” podọ “Ahọsi Olọn tọn” nọ yin nina yọnnu whiwhẹnọ ehe te lẹ go. Kakatimọ mì gbọ mí ni ze ayidonugo do nuhe Biblu plọn mí lẹ ji. E na mí nukunnumọjẹnumẹ titengbe gando yise etọn po lehe mí sọgan hodo apajlẹ etọn gbọn po go.
Dlapọn Angẹli de Tọn
Dile hiẹ sọgan ko yọnẹn do, jonọ he wá dla Malia pọ́n lọ ma yin gbẹtọvi de poun gba. Angẹli Gabliẹli wẹ. Whenuena e ylọ Malia dọ mẹhe “mọ nukundagbe daho,” “awú ma jai na ẹn” na ohó etọn lẹ, podọ nudọdomẹ ehe paṣa ẹ. (Luku 1:29) Nukundagbe daho mẹnu tọn wẹ e mọ? Malia ma to nukundo nado mọ nukundagbe daho gbẹtọvi de tọn. Ṣigba nukundagbe Jehovah Jiwheyẹwhe tọn hodọ wẹ angẹli lọ te. Enẹ yin nujọnu to nukun Malia tọn mẹ. Ṣogan, e ma gbọn sakla dali dunugo dọ emi ko mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn gba. Eyin mí nọ dovivẹnu nado mọ nukundagbe Jiwheyẹwhe tọn bo ma nọ gbọn goyiyi dali lẹndọ mí ko mọ ẹn yí, enẹ na dohia dọ mí ko plọn onú titengbe de he mẹ Malia lọsu mọnukunnujẹ ganji. Jiwheyẹwhe nọ diọnukunsọ goyitọ lẹ, ṣigba e nọ yiwanna whiwhẹnọ po homẹmimiọnnọ lẹ po bo nọ gọalọna yé.—Jakobu 4:6.
Malia tindo nuhudo whiwhẹ enẹ nkọ tọn, na angẹli lọ ze lẹblanulọkẹyi he e ma sọgan lẹn de donukọnna ẹn. E dọna ẹn dọ ewọ na ji ovi de he na wá lẹzun omẹ titengbe hugan lọ to gbẹtọvi lẹ ṣẹnṣẹn. Gabliẹli dọmọ: “[Jehovah] Jiwheyẹwhe nasọ yí ofìn Davidi otọ́ etọn tọn na ẹn. E nasọ duahọlu to owhé Jakobu tọn gbè kakadoi; ahọludu etọn ma na do pòdo.” (Luku 1:32, 33) Matin ayihaawe, Malia yọ́n opagbe he Jiwheyẹwhe do na Davidi to nuhe lán to owhe fọtọ́n ji jẹnukọn—enẹ wẹ yindọ dopo to kúnkan etọn lẹ mẹ na duahọlu kakadoi. (2 Samuẹli 7:12, 13) Enẹwutu, visunnu etọn wẹ na yin Mẹssia he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ ko to nukundo na owhe kanweko susu lọ!
Humọ, angẹli lọ dọna ẹn dọ “Ovi Gigogán tọn wẹ yè na nọ ylọ” visunnu etọn dọ. Nawẹ yọnnu he yin gbẹtọvi de sọgan ji Ovi Jiwheyẹwhe tọn gbọn? Na nugbo tọn, nawẹ Malia tlẹ sọgan jivi gbọn? E tin to họntọn mẹ hẹ Josẹfu ṣigba e ma ko wlealọ hẹ ẹ. Malia kàn kanbiọ ehe sè tlọlọ dọmọ: “Nawẹ ehe na yin, whenuena yẹn ma yọ́n sunnu gbede?” (Luku 1:34) Doayi e go dọ winyan ma hù Malia paali nado dọ dọ emi gbẹ́ pò to alọji. Kakatimọ, wiwejininọ etọn họakuẹ to nukun etọn mẹ. To egbehe, jọja susu wẹ nọ tin to jejeji nado hẹn alọji-ninọ yetọn bu bo nọ yawu ṣàn mẹhe ma wàmọ lẹ kò. E họnwun dọ aihọn lọ ko diọ taun. Ṣigba, Jehovah ma nọ diọ. (Malaki 3:6) Dile e yin do to azán Malia tọn gbè, e nọ yí nukun nujọnu tọn do pọ́n mẹhe nọ tẹdo nujinọtedo walọ dagbe tọn etọn lẹ go.—Heblu lẹ 13:4.
Dile Malia tlẹ yin devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn nugbonọ de, gbẹtọvi mapenọ de wẹ e yin. Eyin mọ wẹ, nawẹ e sọgan ji ovi pipé de, yèdọ Ovi Jiwheyẹwhe tọn gbọn? Gabliẹli basi zẹẹmẹ dọmọ: “Gbigbọ wiwe na wá jiwe, huhlọn Gigogán tọn nasọ ṣinyọnyẹ jiwe: enẹwutu ga onú wiwe he tin nado yin didetọn sọn hiẹ mẹ, Ovi Jiwheyẹwhe tọn yè na nọ ylọ ẹ.” (Luku 1:35) Nado yin wiwe zẹẹmẹdo nado yin “madoblọ,” “madodiho” kavi nado yin “kinklandovo.” To paa mẹ, gbẹtọvi lẹ nọ dugu mawé po ylando po tọn sọn mẹjitọ yetọn lẹ dè. Ṣigba to whẹho ehe mẹ, Jehovah na wà azọ́njiawu vonọtaun de. E na diọtẹnna ogbẹ̀ Ovi etọn tọn sọn olọn mẹ wá vidọ̀ Malia tọn mẹ bo na yí huhlọn-yido-wazọ́n kavi gbigbọ wiwe etọn do “ṣinyọnyẹ” Malia ji, nado basi hihọ́na ovi lọ sọn hẹnflu ylando tọn depope si. Be Malia yí opagbe angẹli lọ tọn sè ya? Nawẹ e yinuwa gbọn?
Gblọndo He Malia Na Gabliẹli
E vẹawuna ayihaawenọ delẹ, kakajẹ sinsẹ̀n-nuplọnmẹtọ Mẹylọhodotọklisti tọn delẹ ji nado yise dọ yọnnu alọji de sọgan jivi. Mahopọnna owe he yé plọn lẹpo, yé gboawupo nado mọnukunnujẹ nugbo bọawu he Gabliẹli dọ ehe mẹ: “Ohó de sọn Jiwheyẹwhe dè ma na gbọ̀vọ́ . . . gba.” (Luku 1:37) Malia yí nuhe Gabliẹli dọ lẹ sè, na awhli he tindo yise taun de wẹ ewọ. Ṣigba yise enẹ ma yin gúgú gba. Dile gbẹtọ nuyọnẹntọ depope na wà do, Malia tindo nuhudo kunnudenu he ji e na ze yise etọn sinai do tọn. Gabliẹli wleawufo nado yidogọna kunnudenu he Malia ko tindo lẹ. E dọho na ẹn gando hẹnnumẹ etọn Elizabẹti he ko whẹ́n mẹho bo ko yin yinyọnẹn na ojlẹ dindẹn taidi wẹnsinọ go. Jiwheyẹwhe ko gbọn azọ́njiawu dali hẹn ẹn penugo nado mọhò!
Etẹwẹ Malia na wà todin? Azọ́n lọ ko yin zizedonukọnna ẹn podọ kunnudenu ko yin nina ẹn dọ Jiwheyẹwhe na wà nuhe Gabliẹli dọ lọ lẹpo. Mí ma dona lẹndọ lẹblanulọkẹyi ehe bọawu bo ma hẹnmẹ hanú. Tintan whẹ́, Malia dona flindọ asi-mọdo-aliji Josẹfu tọn wẹ emi yin. Nawẹ alọwle yetọn na yì do eyin Josẹfu wá mọdọ e tin to ohò? Onú devo wẹ yindọ azọ́ndenamẹ lọ lọsu sọgan taidi nuhe sẹhundaga. Ewọ dona hẹn nudida Jiwheyẹwhe tọn he vẹ́ na ẹn hugan do vidọ̀ etọn mẹ—yèdọ Ovi yiwanna Jiwheyẹwhe tọn titi! E dona penukundo ovi lọ go to whenuena e na gbẹ́ pò to viyẹyẹ pẹnyẹn-pẹnyẹn yin bosọ basi hihọ́na ẹn to aihọn ylankan de mẹ. Azọngban daho de wẹ ehe nugbonugbo!
Biblu dohia dọ sunnu he tlẹ lodo to yise mẹ delẹ ko whleawu to whedelẹnu nado kẹalọyi azọ́ndenamẹ sinsinyẹn lẹ sọn Jiwheyẹwhe dè. Mose dọ dọ emi ma didẹ́ sọmọ nado sọgan yinuwa taidi hoyidọtọ Jiwheyẹwhe tọn. (Eksọdusi 4:10) Jẹlemia dọ dọ “yọpọvu” de wẹ emi, he whè gbau nado didá azọngban he Jiwheyẹwhe dena ẹn. (Jẹlemia 1:6) Podọ Jona họ̀nna azọ́ndenamẹ etọn! (Jona 1:3) Malia lo?
Hogbe etọn lẹ he do whiwhẹ po tonusise po hia gbẹ́ yọ́n-na-yizan kakajẹ din. E dọna Gabliẹli dọmọ: “Pọ́n, afanumẹ yọnnu [Jehovah] tọn; ni nọ hlan mi kẹdẹdi ohó towe.” (Luku 1:38) Afanumẹ yọnnu wẹ nọ yìdo hugan to devi lẹpo mẹ; klunọ etọn wẹ nọ deanana gbẹzan etọn blebu. Numọtolanmẹ he Malia tindo gando Klunọ etọn Jehovah go niyẹn. E yọnẹn dọ emi na mọ hihọ́ to alọ etọn mẹ, dọ ewọ nọ yin nugbonọ na mẹhe yin nugbonọ na ẹn lẹ, podọ e na dona emi eyin emi wà nuhe go emi pé lẹpo to azọ́ndenamẹ sinsinyẹn ehe mẹ.—Psalm 18:25.
To whedelẹnu, Jiwheyẹwhe nọ biọ to mí si nado wà nuhe sọgan taidi nuhe vẹawu, kavi he ma tlẹ yọnbasi to nukun mítọn mẹ. Ṣigba e na mí whẹwhinwhẹ́n susu to Ohó etọn mẹ nado dejidego bo ze míde do alọ etọn mẹ dile Malia wà do. (Howhinwhẹn lẹ 3:5, 6) Be mí na wàmọ ya? Eyin mí wàmọ, e na dona mí, bo na na mí whẹwhinwhẹ́n susu nado hẹn yise mítọn lodo dogọ to ewọ mẹ.
Dlapọn Etọn Yì Elizabẹti Dè
Nuhe Gabliẹli dọ gando Elizabẹti go lẹ yinuwado Malia ji taun. To yọnnu he tin to aigba ji lẹpo mẹ, mẹnu wẹ sọgan mọnukunnujẹ ninọmẹ etọn mẹ hugan Elizabẹti? Malia yawu dedo lẹdo osónọ Juda tọn mẹ, yèdọ gbejizọnlin he sọgan ko yí azán atọ̀n kavi ẹnẹ. Dile Malia biọ owhé Elizabẹti po Zekalia yẹwhenọ lọ po tọn gbè, Jehovah dona ẹn gbọn kunnudenu dolido devo lẹ nina ẹn dali nado hẹn yise etọn lodo. Tlolo he Elizabẹti sè nudọdomẹ Malia tọn, e doayi e go dọ ovi he to homẹ na ẹn whàngo na ayajẹ. E gọ́ na gbigbọ wiwe bo ylọ Malia dọ “onọ̀ Oklunọ ṣie tọn.” Jiwheyẹwhe dehia Elizabẹti dọ visunnu Malia tọn na wá lẹzun Oklunọ etọn, yèdọ Mẹssia lọ. Humọ, e yin gbigbọdo nado pà Malia na nugbonọ-yinyin po tonusise etọn po dọmọ: “Donanọ wẹ ewọ he yise.” (Luku 1:39-45) Mọwẹ, opagbe he Jehovah do na Malia lẹpo wẹ na mọ hẹndi!
Enẹgodo, Malia lọsu dọho. Jiwheyẹwhe hẹn ẹn diun dọ nuhe e dọ lẹ yin kinkàndai po sọwhiwhe po to Luku 1:46-55 mẹ. Hodidọ Malia tọn he dite hugan to kandai Biblu tọn mẹ niyẹn, podọ e plọn nususu mí gando ewọ go. Hodidọ enẹ do gbigbọ pẹdido tọn etọn hia, dile e pà Jehovah na lẹblanulọkẹyi enẹ he e na ẹn nado lẹzun onọ̀ Mẹssia lọ tọn. E do obá he mẹ yise etọn lodo jẹ hia, dile e dọho Jehovah tọn taidi mẹhe nọ zín saklanọ lẹ po huhlọnnọ lẹ po do odò bo nọ gọalọna whiwhẹnọ po wamọnọ he to tintẹnpọn nado sẹ̀n ẹn lẹ po. E sọ de obá he mẹ oyọnẹn etọn gbloada jẹ hia. Sọgbe hẹ sọhayinanú de, hugan whla 20 wẹ e yihodọ sọn Owe Wiwe Heblu tọn lẹ mẹ to hodidọ enẹ mẹ!
E họnwun dọ Malia nọ lẹnnupọn sisosiso do Ohó Jiwheyẹwhe tọn ji. Nalete, e whiwhẹ ede bo yihodọ sọn Owe-wiwe mẹ kakati nado dọho sọn linlẹn edetiti tọn mẹ. Ovi he gbẹ́ pò to whinwhẹ́n to ohò etọn mẹ to whenẹnu na wá do gbigbọ dopolọ hia to nukọn mẹ. E dọ to gbèdopo dọmọ: “Nuplọnmẹ ṣie ma yin ṣie gba, ṣigba mẹhe do mi hlan tọn wẹ.” (Johanu 7:16) Mí na wà dagbe nado kanse míde dọmọ: ‘Be yẹn nọ do sisi po gbégbò mọnkọtọn po hia na Ohó Jiwheyẹwhe tọn ya? Kavi be yẹn nọ yiwanna linlẹn po nuplọnmẹ ṣie titi lẹ po hugan wẹ ya?’ Gblọndo Malia tọn họnwun.
Malia gbọṣi Elizabẹti dè na osun atọ̀n, podọ ayihaawe ma tin dọ yé na tuli ode awetọ taun. (Luku 1:56) Yọnnu awe ehelẹ flinnu mí gando nujọnu-yinyin họntọnjiji tọn go. Eyin mí nọ jihọntọn hẹ mẹhe yiwanna Jiwheyẹwhe mítọn, Jehovah nugbonugbo lẹ, mí sọgan deji dọ mí na whẹ́n to gbigbọ mẹ bo na dọnsẹpọ ẹ dogọ. (Howhinwhẹn lẹ 13:20) Ṣigba to godo mẹ, ojlẹ sọ̀ na Malia nado lẹkọyi whé. Etẹwẹ Josẹfu na dọ eyin e sè dọ e ko mọhò?
Malia po Josẹfu Po
E yọnbasi dọ Malia ma nọte dọ adọgo etọn ni tọ́n whẹpo do dọna Josẹfu. Matin ayihaawe, e mọdọ emi dona dọna ẹn. Jẹnukọnna enẹ, e sọgan ko to nuhà dọ, nawẹ dẹpẹ jijọ dagbenọ he nọ dibusi Jiwheyẹwhe ehe na yinuwa do eyin e sè nuhe e jlo na dọna ẹn lọ? Etomọṣo, e dọnsẹpọ ẹ, bo dọ nuhe jọ do e go lẹpo na ẹn. Dile hiẹ na ko lẹn do, Josẹfu biọ bẹwlu mẹ taun. E jlo na yí mẹyiwanna etọn sè, ṣigba nuhe e dọna ẹn lọ ma ko jọ pọ́n gbede. Biblu ma dọ nuhe wá ayiha mẹ na ẹn lẹ kavi lehe e lẹnnupọndo whẹho lọ ji do na mí gba. Ṣigba e dọna mí dọ ewọ jlo na gbẹ́ ẹ dai, na to whenẹnu mẹhe to họntọn mẹ lẹ nọ yin pinpọnhlan taidi mẹhe ko wlealọ. Etomọṣo, e ma jlo na dowinyan ẹn to gbangba kavi dọ yè ni sayana ẹn gba, enẹwutu e basi dide nado gbẹ́ ẹ dai to nuglọ. (Matiu 1:18, 19) E na ko vẹna Malia nado mọ lehe ninọmẹ he nkọ ma ko sọawuhia pọ́n ehe to tuklado dẹpẹ he jọmẹ ehe do. Ṣogan Malia ma gblehomẹ dọ Josẹfu ma yí i sè.
Jehovah ma dike Josẹfu zindonukọn to nuhe taidi nuhe sọgbe hugan to nukun etọn mẹ wiwà mẹ gba. To odlọ de mẹ, angẹli Jiwheyẹwhe tọn dọna ẹn dọ azọ́njiawu de wẹ ohò Malia tọn yin nugbo. Kọgbọ nankọ die! Todin, Josẹfu wà nuhe Malia ko wà sọn bẹjẹeji lọ—e yinuwa sọgbe hẹ anademẹ Jehovah tọn. E plan Malia taidi asi etọn bo wleawu nado didá azọngban vonọtaun lọ he yin nado penukundo Ovi Jehovah tọn go.—Matiu 1:20-24.
Alọwlemẹ lẹ—po mẹhe to nulẹnpọndo alọwle ji lẹ po—na wà dagbe nado plọnnu sọn apajlẹ asu po asi po he ko nọgbẹ̀ to owhe 2 000 die wayi ehe tọn mẹ. Dile Josẹfu mọ bọ asi yọyọ etọn to whégbè-zọ́n po azọngban onọ̀ tọn lẹ po hẹndi, ayihaawe ma tin dọ homẹ etọn hùn dọ angẹli Jehovah tọn deanana ẹn. Josẹfu na ko mọdọ nujọnu wẹ e yin nado ganjẹ Jehovah go to nudide titengbe lẹ bibasi whenu. (Psalm 37:5; Howhinwhẹn lẹ 18:13) Matin ayihaawe, ewọ na ko nọ whesọ bo nọ wà dẹẹdẹ do basi nudide lẹ taidi tatọ́ whẹndo tọn.
To alọ devo mẹ, tadona tẹ kọ̀n wẹ mí sọgan wá sọn ojlo he Malia tindo nado dà Josẹfu mẹ? Dile e tlẹ sọgan ko vẹawuna Josẹfu to tintan whenu nado mọnukunnujẹ nuhe Malia dọ mẹ, Malia mọdọ emi dona nọte bo gbẹ́ dejidego taidi sunnu he na wá lẹzun tatọ́ whẹndo yetọn tọn. Matin ayihaawe, e mọ nujọnu-yinyin teninọ tọn, podọ nuplọnmẹ dagbe de wẹ enẹ yin na yọnnu Klistiani lẹ to egbehe. To tadona mẹ, nujijọ ehelẹ na ko plọn nususu Josẹfu po Malia po gando nujọnu-yinyin hodọdopọ ahundopo po awuvivo po tọn go.
Ayihaawe ma tin dọ asu po asi po ehe bẹ alọwle yetọn jẹeji po dodonu dagbe hugan lẹ po. Yé omẹ awe lẹ yiwanna Jehovah Jiwheyẹwhe hú nulẹpo bosọ jlo nado hẹn homẹ etọn hùn taidi mẹjitọ dagbe he yọ́n azọngban yetọn lẹ. Na nugbo tọn, dona susu wẹ to tepọn yé—podọ avùnnukundiọsọmẹnu susu ga. Yé to nukọnpọnhlan nado pọ́n Jesu go whẹ́n, mẹhe na wá lẹzun dawe klohugan lọ he nkọtọn ma ko nọ̀ aihọn mẹ file pọ́n.
[Yẹdide to weda 23]
Owanyi na Jiwheyẹwhe wẹ dodonu dagbe hugan alọwle tọn